Podstawy networkingu

 Podstawy networkingu Anne Gillen Podręcznik PL Podstawy networkingu Niniejszy materiał opracowano w ramach programu „Uczenie się przez Całe Życie” na potrzeby projektu: Uczenie się poprzez karierę jako czynnik sukcesu w uczeniu się przez całe życie 2010‐3662/001‐001 www.careerlearning.eu
© CLLL 2012 Partnerzy projektu: Austria Belgia Finlandia Hiszpania Holandia Niemcy Polska Szkocja SAB Ausbildungsberatung, Graz Monika Neuhauser Dienst Beroepsopleiding, Bruksela Tanja Biebaut Kokkolan Kauppaopisto, Kokkola Natascha Skog ITG Tajamar – Madryt Santiago García Gutiérrez Landstede, Zwolle Theo van Geffen (Koordynator Projektu) Volkshochschule Mainburg Matthias Bendl Społeczna Akademia Nauk, Łódź Marta Kędzia, Grażyna Budzińska, Małgorzata Klimka Adam Smith College, Kirkcaldy Anne Gillen Wszystkie materiały składające się na niniejszy produkt końcowy zostały uzgodnione przez wszystkich partnerów projektu. 2
Podstawy networkingu Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autorów i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w niej zawartość merytoryczną. Spis treści Wstęp ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 4 Efekty uczenia się ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 5 Grupa docelowa ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 5 Jak korzystać z materiałów ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 5 Treść ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 6 Uwagi dla nauczyciela do warsztatów 1 ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 7 Materiały do warsztatów 1 ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 9 Uwagi dla nauczyciela do warsztatów 2 ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 18 Materiały do warsztatów 2 ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 19 Uwagi dla nauczyciela do warsztatów 3 ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 27 Materiały do warsztatów 3 ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 28 Uwagi dla nauczyciela do warsztatów 4 ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 36 Materiały do warsztatów 4 ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 37 Źródła ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 41 ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 3
Podstawy networkingu Wstęp Uczniowie doskonale zdają sobie sprawę z tego, jak trudne może być znalezienie pracy i osiągnięcie sukcesu zawodowego, szczególnie w czasach kryzysu gospodarczego. Skuteczny networking może im w tym pomóc. Jednakże, opinie pracowników i studentów uczestniczących w projekcie „Uczenie się poprzez karierę“ sugerują, że studenci często nie rozumieją, jak ważny jest networking, który czasem kojarzy im się negatywnie: „Wszystko zależy od znajomości“, „Chodzi o wykorzystywanie ludzi, aby osiągnąć cel“. Mamy nadzieję, że dzięki tym materiałom, nasi uczniowie zrozumieją: (a) że już posiadają rozbudowaną, nieuświadomioną sieć kontaktów z innymi ludźmi; (b) że dobry networking opiera się na autentycznych związkach i pozytywnych wartościach takich jak uczciwość i wzajemność – pomaganiu innym, jak również pozwalaniu im, aby pomogli tobie; (c) znaczenie ukrytego rynku i uzyskanie do niego dostępu poprzez networking. Ponadto, powinni zdobyć wiedzę i umiejętności, które pomogą im w rozwoju własnych sieci kontaktów, nawet jeszcze w trakcie studiów. Niniejsze materiały zostały przygotowane nie jako wyczerpujący przewodnik networkingu, lecz raczej jako punkt wyjścia, zapoznanie uczniów z tematem i niektórymi kluczowymi zagadnieniami. Materiały i sugerowane ćwiczenia zaprezentowane tutaj to jedynie podstawy. Mamy nadzieję, że użytkownicy zaadaptują je i rozszerzą, a także zaprezentują je w sposób najodpowiedniejszy dla uczniów i danego kontekstu. Czekamy na Państwa komentarze i sugestie udoskonaleń. 4
Efekty uczenia się Niniejsze narzędzie nauczania zawiera informacje i ćwiczenia podzielone na cztery pakiety nauczania, dzięki którym uczniowie będą mogli przyswoić sobie podstawy networkingu. Uczniowie zrozumieją: 1 Czym jest dobry networking; 2 Dlaczego networking jest ważny; 3 Jakie sieci kontaktów już utworzyli; 4 Jak mogą rozwinąć sieci kontaktów, które pomogą im osiągnąć zamierzone cele zawodowe. Grupa docelowa Niniejsze narzędzie nauczania jest skierowane do uczniów w wieku 16‐22 lat uczestniczących w szkoleniu zawodowym. Jak korzystać z materiałów Materiały zaprojektowano w taki sposób, aby można je było włączyć do podstawy programowej i aby wykorzystywali je nauczyciele zawodu, którzy mogą podzielić się doświadczeniami związanymi z networkingiem w swojej branży. Jednakże, materiały mogą być również stosowane oddzielnie, na przykład w ramach Planowania Rozwoju Osobistego, przez profesjonalistów takich jak pracownicy poradni zawodowych, doradcy ds. kariery itp. Wykorzystanie materiałów w pracy z młodzieżą przyniesie większe korzyści, jeśli zostaną zaangażowane osoby pracujące w danej branży, np. można zaprosić lokalnych pracodawców, aby opowiedzieli o swoich metodach rekrutacji, jak również byłych studentów, którzy podzielą się swoimi doświadczeniami związanymi z szukaniem pracy poprzez sieć kontaktów. Chociaż niektóre z ćwiczeń można wykonać indywidualnie w pracy z uczniem, studenci zyskają najwięcej dzięki współpracy, uczeniu się od siebie nawzajem jak i od nauczyciela, poprzez dzielenie się doświadczeniami, dyskusje i współdziałanie. Materiały zaprezentowano tutaj w formie broszury, lecz można je również przedstawić jako prezentację Power Point. Materiały nie zawierają narzędzia dla przeprowadzenia formalnej oceny wyników . Zaprojektowanie odpowiedniego narzędzia oceny będzie dodatkowym zadaniem dla prowadzącego, jeśli wymagane jest sformalizowane uwierzytelnienie kształcenia. Treść Warsztaty 1 Warsztaty 2 Warsztaty 3 •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Warsztaty 4 •
•
•
•
Czym jest networking? Już posiadasz sieć kontaktów. Dlaczego networking jest ważny? Sposoby rekrutacji preferowane przez pracodawców. Rozmiary i znaczenie „ukrytego rynku pracy“. Kilka historii związanych z networkingiem. Czym jest dobry networking i jakie może ci przynieść korzyści. Moja własna sieć kontaktów – ta, którą już rozwinąłem, nawet o tym nie myśląc – jak wygląda? Przejście od nieuświadomionej do świadomej sieci kontaktów. Przykłady ćwiczeń mających na celu tworzenie świadomej sieci kontaktów. Nigdy nie jest za późno, by zacząć – kilka zasad skutecznego networkingu na studiach. Wizytówki studentów. Nie chodzi tylko o pracę – zdobycie doświadczenia zawodowego również jest istotne. Kilka zasad skutecznego networkingu na studiach. Różne metody networkingu. Autentyczność – bądź wierny swojej naturze i osobowości. Jak zacząć – kilka wskazówek dla studentów tworzących sieci kontaktów. Uwagi dla nauczyciela (1) Cele Czas 5 min Ćwiczenie 1 Ćwiczenie na rozgrzewkę mające na celu: – stworzenie poczucia wspólnoty – stworzenie aktywnego środowiska nauczania, – wprowadzenie elementów humorystycznych – zrelaksowanie studentów i sprawienie, że poczują się bezpiecznie – wprowadzenie pojęcia nawiązywania nowych kontaktów Ćwiczenie 2 – odkrycie, jak studenci 10 min ogólnie rozumieją networking – skłonienie studentów do zastanowienia się nad pojęciem networkingu – zachęcenie studentów do współpracy Ćwiczenie 3 – utrzymanie aktywnego 5 min środowiska kształcenia – wprowadzenie idei już istniejących sieci kontaktów studentów Materiały ‐ Nauczyciel powinien przeczytać odpowiedzi, dokładnie je zrozumieć itp., ale nie oceniać. Kartki samoprzylepne, flipcharty na ścianę lub inne materiały do zaprezentowania odpowiedzi napisanych na kartkach samoprzylepnych. „Zwycięzca“ może otrzymać zabawną nagrodę. Ćwiczenie składa się z trzech części. W pierwszej i drugiej części studenci są stopniowo eliminowani z gry. Wyeliminowani w pierwszej rundzie studenci siadają, nie wolno im wstawać. Dzieje się tak po każdej rundzie. W grze mogą pozostać dwie osoby, jedna osoba lub nikt. Jeśli możliwe jest nakręcenie filmu z wypowiedziami lokalnych pracodawców na temat stosowanych przez nich metod rekrutacji, film ten powinien być pokazany 5 min Ćwiczenie 4 ‐ stymulowanie myślenia/dyskusja na temat tego, dlaczego pracodawcy często wolą nie zamieszczać ogłoszeń o pracę – zachęcenie studentów do współpracy Komentarze Można je przedłużyć, jeśli czas na to pozwoli – studenci chodzą po sali i przedstawiają się kilku osobom . Film (jeśli istnieje możliwość) Podstawy networkingu po zakończeniu ćwiczenia. Można zaprosić lokalnych pracodawców i, aby porozmawiali z grupą bezpośrednio. Jeśli żadna z tych opcji nie jest możliwa, można zacytować wypowiedź pracodawcy Nauczyciel powinien poprosić studentów pracujących w parach, aby podzielili się swoimi odpowiedziami z grupą. Następnie należy omówić odpowiedzi studentów oraz przyczyny nie reklamowania ofert pracy podane w podpunktach. Imiona/sytuacje powinny być zmienione tak, aby odzwierciedlały lokalny język/kulturę/sytuację. Można też użyć innych przykładów. Nauczyciel powinien poprosić studentów pracujących w parach, aby podzielili się z całą grupą opiniami dotyczącymi ukrytego rynku pracy. Następnie można omówić odpowiedzi studentów oraz przyczyny podane w podpunktach. Decyzje studentów, dotyczące początkowo sformułowanych definicji powinny stanowić podstawę dyskusji w grupie. Nauczyciel powinien 15 min – pomoc studentom w zrozumieniu, jak w praktyce może wyglądać tworzenie sieci kontaktów w ich własnej lokalnej społeczności w odniesieniu do ich własnych sytuacji Ćwiczenie 5 – zachęcenie studentów 5 min do formułowania własnych poglądów na temat networkingu i ukrytego rynku pracy – zachęcenie studentów do współpracy Przykłady Ćwiczenie 6 – sprawdzenie, jak teraz studenci rozumieją networking 10 min Zaprezentowane przykłady można przedstawić w formie plakatów, tak aby studenci omawiali je chodząc po sali. ‐ Materiały do ćwiczenia 2 – powierzchnia do przyklejania kartek samoprzylepnych z odpowiedziami 8
Podstawy networkingu Ćwiczenie 7 – poszerzenie i pogłębienie rozumienia aktywnego networkingu poprzez umożliwienie studentom dzielenia się osobistymi relacjami – powiązanie nauczania z życiowymi doświadczeniami – zachęcanie studentów do współpracy zapoznać się z głównymi założeniami ćwiczeń, przedstawić je i podsumować ćwiczenia przed podaniem definicji networkingu D'Souzy. Można kontynuować dyskusję: „Czy się zgadasz z przedstawioną definicją networkingu?“ „Co sądzisz o położeniu nacisku na wartości i pomaganie innym?“ Nauczyciel powinien być przygotowany na podzielenie się własnymi doświadczeniami/wiedzą o ukrytym rynku pracy. ‐ 9
Podstawy networkingu (1) Czego będziemy się uczyć Podczas naszego spotkania poświęconego networkingowi odpowiemy na następujące pytania: 1 Czym jest dobry networking? 2 Dlaczego networking jest ważny? 3 Jakie sieci kontaktów już posiadamy? 4 Jak możemy rozwinąć sieci kontaktów, które pomogą nam osiągnąć zamierzone cele zawodowe? Czym jest networking? Ćwiczenie 1: Tworzenie własnej sieci kontaktów I.
Odwróć się do innej osoby z grupy – najlepiej kogoś, kogo nie znasz. II.
Przedstawcie się sobie nawzajem: ‐
(Wymieńcie uścisk dłoni) Cześć, mam na imię... ‐
Lubię... ‐
Nie lubię... ‐
Chciałbym wiedzieć, czy ty... (dowiedz się o nich jednej rzeczy) Podstawy networkingu Ćwiczenie 2: Czym jest networking? III.
Wymieńcie się z partnerem swoimi poglądami na temat znaczenia słowa „networking“. IV.
Dokończcie zdanie „Networking to...“ i zapiszcie je na kartkach samoprzylepnych, które rozda wam nauczyciel, a następnie przyklejcie je na ścianie. Wrócimy do nich później. Ćwiczenie 3: Twoja własna sieć kontaktów I.
Wypisz imiona wszystkich ludzi, których znasz osobiście i których imiona zaczynają się na literę T. Kto ma najwięcej takich znajomych? II.
Proszę wstać. Stój nadal, jeśli znasz kogoś, kto pomógłby ci, gdybyś potrzebował: ‐
żeby ktoś nakarmił twojego kota, kiedy wyjedziesz na wakacje ‐
pożyczyć 20 funtów do następnej wypłaty/stypendium ‐
znaleźć tymczasowe miejsce do spania ‐
porady w sprawie osobistego problemu ‐
porady odnośnie pracy po zakończeniu nauki ‐
referencji Jeśli nadal stoisz, już masz dobrą własną sieć kontaktów! III.
Proszę wstać. Stój nadal, jeśli znasz kogoś, kto jest... ‐
ekspedientem/sprzedawcą ‐
pielęgniarką/lekarzem/pracownikiem służby zdrowia ‐
menedżerem w firmie ‐
pastorem, księdzem, imamem Jeśli nadal stoisz, już masz szeroką sieć kontaktów! 11
Podstawy networkingu Po co mi sieć kontaktów? Jest faktem, że większość wolnych posad nie jest ogłaszana. To tzw. ukryty rynek pracy. Badania wykazują, że nie umieszcza się ogłoszeń w przypadku około 70 % wolnych posad. To oznacza, że rekrutacja w większości przypadków ma miejsce na ukrytym rynku pracy. Jeśli uda ci się dostać na ukryty rynek pracy, jest bardziej prawdopodobne, że twoje poszukiwanie zatrudnienia zakończy się sukcesem. „Ludzie przekazują sobie informacje o tych posadach z ust do ust, tylko tak można się o nich dowiedzieć – poprzez sieć kontaktów“. (Katherine Hansen, strona internetowa Quintessential Careers) Ćwiczenie 4: Ukryty rynek pracy Jak sądzisz, dlaczego wielu pracodawców woli nie ogłaszać ofert pracy publicznie – w gazetach, urzędach pracy, Internecie itp.? Razem z partnerem wypiszcie jak najwięcej przyczyn, które przychodzą wam na myśl. Mogą wam w tym pomóc wypowiedzi kilku pracodawców: „Zamieszczanie ogłoszeń jest bardzo kosztowne. A jeśli zamieścimy ofertę pracy w prasie lub na stronie internetowej, możemy otrzymać setki zgłoszeń. Nie mamy po prostu czasu, żeby je wszystkie przejrzeć, wybrać najlepsze, przeprowadzić rozmowy, sprawdzić referencje i poinformować wszystkich odrzuconych kandydatów. Wolimy skupiać się na działalności firmy. Uważamy, że o wiele skuteczniejsze jest poproszenie naszych pracowników i innych członków naszych rozległych sieci kontaktów o skierowanie do nas odpowiednich kandydatów“. (Pracodawca 1) 12
Podstawy networkingu „Od podjęcia decyzji o zamieszczeniu oferty pracy do znalezienia odpowiedniej osoby może upłynąć sporo czasu. Musimy zamieścić ogłoszenie, ustalić ostateczny termin zgłoszenia na kilka tygodni później i przeprowadzić rozmowy. Jeśli już mamy w bazie danych potencjalnych kandydatów lub możemy skorzystać z naszych sieci kontaktów, możemy o wiele szybciej znaleźć pracownika na dane stanowisko“. (Pracodawca 2) „Dany kandydat może posiadać odpowiednie kwalifikacje i dobrze zaprezentować się podczas rozmowy, ale może się także okazać, że nie pasuje do firmy. Jeśli zrezygnuje z pracy , firma będzie musiała zacząć proces rekrutacji od nowa, znów ponosząc koszty. Najpierw szukam aplikantów w mojej obecnej lub poprzedniej organizacji lub pośród kolegów i znajomych. Tacy aplikanci mają lepsze referencje, są znani i sprawdzeni. Mamy również bazę danych osób, które skontaktowały się z nami i przeszukujemy ją, gdy pojawi się wolne stanowisko. Osoby te wykazały, że naprawdę zależy im na pracy dla nas i że potrafią podjąć inicjatywę“. (Pracodawca 3) Pracodawcy wolą nie zamieszczać ofert pracy, ponieważ... „ jest to kosztowne „ trzeba na to poświęcić dużo czasu i wysiłku. „ jest to powolny proces. „ może to być ryzykowne. „ może się okazać, że dana osoba nie pasuje do firmy. Nagranie video: Wypowiedzi pracodawców Oglądając to nagranie wideo, usłyszysz wypowiedzi kilku lokalnych pracodawców na temat sposobów znajdowania pracowników na wolne stanowiska. Historie o networkingu 13
Podstawy networkingu Przykład 1: Historia Amandy Amanda właśnie uzyskała dyplom w dziedzinie opieki społecznej i szuka pracy. Regularnie sprawdzała oferty w gazetach i na stronach internetowych i odwiedzała centrum zatrudnienia Job Centre Plus co tydzień, ale po trzech miesiącach nadal nie znalazła pracy w swoim zawodzie. Pracowała na pół etatu w lokalnej frytkarni, aby zarobić trochę pieniędzy. Pewnego dnia, podczas gdy jej babcia wieszała pranie, zaczęła rozmawiać przez płot z córką sąsiadki, która przyszła w odwiedziny. Okazało się, że jest ona właścicielką sieci domów opieki. Poprosiła Amandę o telefon. Amanda została zaproszona na rozmowę kwalifikacyjną, po której zaproponowano jej pracę asystentki ds. opieki w jednym z ośrodków. Przykład 2: Historia Colina Colin urodził się i wychował w Fife, ale pracował jako szef kuchni w hotelu w Glasgow przez prawie 10 lat. Kiedy się ożenił i urodziło się jego pierwsze dziecko, postanowił wrócić do rodzinnej miejscowości i przenieść się z rodziną do Fife. Podczas wizyty u swoich rodziców spotkał kilku przyjaciół z lat szkolnych i powiedział im, że szuka pracy. Kilka tygodni później jeden z nich zadzwonił do niego i powiedział, że jego ciotka, która pracowała jako manager ds. cateringu w dużej firmie w Dumferline, przechodzi na emeryturę. Colin wysłał list i CV do odpowiedniej osoby, został zaproszony na pogawędkę i zaproponowano mu pracę. Przykład 3: Historia Susan 14
Podstawy networkingu Susan była wykwalifikowaną fryzjerką i kosmetyczką pracującą w popularnym salonie i trudno jej było połączyć długi dzień pracy z opieką nad dzieckiem. Pewnego dnia jadła lunch z przyjaciółką, która za kilka miesięcy wychodziła za mąż. Zapytała Susan, czy mogłaby przyjść do jej domu w dniu ślubu, żeby ułożyć włosy i zrobić makijaż pannie młodej, druhnom i mamom. Wszystkie były zachwycone i zachęcały Susan, żeby założyła własną firmę. Poleciły Susan wszystkim znajomym. Obecnie Susan prowadzi świetnie prosperującą działalność fryzjersko‐kosmetyczną z dojazdem do klienta i ma możliwość pracy w elastycznych godzinach. Przykład 4: Historia Sharon Sharon uzyskała dyplom z organizacji imprez i pracowała dla kilku małych hoteli w Fife. Kiedy zaczęła pracować dla dużej międzynarodowej sieci hoteli i przeprowadziła się do Edynburga, musiała organizować wiele imprez o różnorodnym charakterze i zajmować się klientami reprezentującymi branż, w których nie miała żadnego doświadczenia. Nie miała kogo prosić o pomoc, więc skontaktowała się z dawnymi znajomymi i ludźmi, z którymi była w college'u. Wiedziała, że odnieśli sukces w branży. Zadawała również pytania na biznesowej stronie internetowej ułatwiającej nawiązywanie kontaktów. Była zdumiona tym, jak chętnie ludzie udzielali jej pomocy. Uzyskała wiele przydatnych rad oraz wsparcie w rozwiązywaniu problemów . Imprezy, które zorganizowała odniosły sukces. Przykład 5: Historia Marka 15
Podstawy networkingu Ukończyłem college 20 lat temu i od tamtego czasu pracowałem dla wielu organizacji. Staram się utrzymywać kontakt z osobami, z którymi pracowałem i próbujemy pomóc sobie nawzajem, gdy tylko możemy. Dzięki mojej sieci kontaktów, usłyszałem ostatnio o firmie z branży IT, która nie mogła znaleźć pracownika na stanowisko. Natychmiast pomyślałem o Chrisie. Wiedziałem, że ma odpowiednie kwalifikacje i ostatnio stracił pracę. Skontaktowałem się z nim i przesłał swoje CV. Nie wiem, czy dostanie pracę, ale gdybyśmy nie byli w kontakcie, nie pomyślałbym o nim, gdy usłyszałem o tej ofercie pracy. Chris jest mi za to bardzo wdzięczny. Wiem, że on zrobiłby to samo dla mnie. To może
odpowiadać
Piotrowi.
Ćwiczenie 5: Co mówią nam te historie? Jak posiadanie sieci kontaktów pomogło: ‐ Amandzie? ‐ Colinowi? ‐ Susan? ‐ Sharon? ‐ Chrisowi? Podziel się opiniami z partnerem. 16
Podstawy networkingu Dobry networking może: „ pomóc ci znaleźć pracę ‐ tak jak Amandzie. Pamiętaj, że nawet 70 % pracowników na wolne stanowiska jest zatrudnianych poprzez sieć kontaktów lub dzięki zwróceniu się bezpośrednio do pracodawców. Jeśli będziesz liczyć tylko na ogłoszenia w prasie lub w Internecie lub agencjach zatrudnienia, nigdy nie dowiesz się o wielu okazjach! Dobry networking może: „ pomóc ci osiągnąć sukces w twojej obecnej pracy – jak Sharon. Posiadając dobrą sieć kontaktów, nie musisz znać odpowiedzi na każde pytanie. Wystarczy, że znasz ludzi, którzy pomogą ci uzupełnić wiedzę i umiejętności. Dobry networking może: „ pomóc ci zacząć karierę jako freelancer lub rozpocząć własną działalność – tak jak Susan. Tak jak w przypadku pracy na pełen etat, wiele propozycji dla freelancerów lub osób prowadzących własną działalność nie jest nigdzie ogłaszanych, a informacje o nich są przekazywane z ust do ust. Pomyśl o tym. Gdybyś szukał fotografa weselnego, zatrudniłbyś pierwszą osobę, którą znajdziesz w książce telefonicznej czy raczej zapytałbyś znajomych, czy mogliby ci polecić kogoś doświadczonego? Dobry networking może: „ pomóc ci w znalezieniu lepszych możliwości rozwoju kariery – tak jak Colinowi i Chrisowi. Nawet jeśli masz pracę i dobrze ci się powodzi, sieć kontaktów może pomóc ci znaleźć więcej możliwości rozwoju kariery. Osoby posiadające dobre sieci kontaktów: „
rzadziej pozostają bezrobotne i „
jeśli są bezrobotne, szybciej znajdują kolejną pracę. Dobry networking może: „ pomóc ci w udzielaniu pomocy innym, jak i sobie samemu – Przykład Marka Dobry networking nie polega na „wykorzystywaniu“ innych, aby osiągnąć cel. To dwustronny proces. Dobry networking polega na pomaganiu sobie nawzajem. Chodzi o to, by nie tylko brać, ale również dawać. Aby być uczciwym. 17
Podstawy networkingu Więc, czym jest networking? Ćwiczenie 6: Przedefiniowanie pojęcia networkingu Teraz, kiedy już omówiliśmy kilka przykładów dobrego networkingu, powróćmy do waszych odpowiedzi na kartach samoprzylepnych. Być może chcielibyście je zmienić. Networking to... Oto jedna z definicji Networking to sztuka pozostawania wiernym własnym wartościom, przekonaniom i charakterowi przy jednoczesnym nawiązywaniu i utrzymywaniu wzajemnych kontaktów, które pomagają jednostkom lub całym grupom osiągnąć cele. (Steven D’Souza, Brilliant Networking) Ćwiczenie 7: Ludzie, których znasz I.
Czy wiesz, jak twoi przyjaciele i członkowie twojej rodziny, którzy pracują, znaleźli zatrudnienie? II.
Czy możesz podzielić się jakimiś przykładami dobrego networkingu w praktyce? III.
Jak twój nauczyciel znalazł pracę? Czy może podzielić się jakimiś przykładami? 18
Podstawy networkingu Uwagi dla nauczyciela (2) Ćwiczenie 1: Przykłady studenckich sieci kontaktów Ćwiczenie 2 Cele Czas Ćwiczenie na rozgrzewkę 5 min mające na celu: – stworzenie poczucia wspólnoty – stworzenie aktywnego środowiska kształcenia – wprowadzenie elementów humorystycznych – zrelaksowanie studentów i sprawienie, że poczują się bezpiecznie – zwiększenie pewności siebie podczas przedstawiania się nowym osobom 15 min – pomoc studentom w zrozumieniu, że każda osoba już posiada sieć kontaktów w ramach swojej rodziny, przyjaciół i znajomych i może taką sieć rozwinąć – pomoc studentom w wykorzystaniu zdobytej wiedzy o sieciach kontaktów, które już posiadają 30 min Komentarze Można je przedłużyć, jeśli czas na to pozwoli – studenci chodzą po sali i przedstawiają się większej liczbie osób. Nauczyciel powinien się przyłączyć. Materiały ‐ Powinno się używać lokalnych nazwisk, nazw firm i kwalifikacji. Nauczyciel powinien poświęcić trochę czasu na omówienie istniejących sieci kontaktów i wyjaśnienie, jak można je wykorzystać. Można podzielić studentów na 4 grupy, z których każda będzie omawiać jeden z przykładów studenckich sieci kontaktów i dzielić się swoimi pomysłami odnośnie tego, w jaki sposób można te sieci wykorzystać. Powinno się poświęcić trochę czasu na omówienie sieci kontaktów stworzonych przez studentów. Nauczyciel może się przyłączyć do dyskusji, dzieląc się informacjami na temat własnej sieci kontaktów. Ilustracje można powiększyć i rozwiesić jako plakaty, aby studenci chodzili po sali i omawiali je. Materiały do rysowania Podstawy networkingu Podstawy networkingu (2) Czego będziemy się uczyć Podczas poprzedniego spotkania zadawaliśmy następujące pytania: •
Czym jest dobry networking? •
Dlaczego networking jest ważny? Jakich odpowiedzi udzieliłbyś teraz? Dziś zadamy sobie następujące pytanie: •
Jakie sieci kontaktów już posiadamy? Podstawy networkingu Ćwiczenie 1: Tworzenie własnej sieci kontaktów Przejdź się po sali i poćwicz przedstawianie się. •
Uśmiechnij się. •
Utrzymuj kontakt wzrokowy. •
Uścisk dłoni powinien być silny (ale nie za silny!). •
Powiedz: o
Cześć o
Mam na imię... o
Bardzo mi miło cię poznać. Podejdź do następnej osoby. Studenckie sieci kontaktów Dobrze wiedzieć, że już stworzyłeś własną sieć kontaktów i zrobiłeś to nieświadomie! Poniżej znajduje się kilka przykładów części studenckich sieci kontaktów. Omów je z nauczycielem. Czy masz podobne znajomości? 21
Podstawy networkingu Przykład 1: Greg Nauczyciele
Mama pracuje w
lokalnej fabryce
Pracownicy szkoły
Rodzina i przyjaciele
Uczęszcza do szkoły
Tata jest kierowcą
autobusu
Inni uczniowie
Brat odbywa służbę w armii
Gra w lokalnej lidze footballu
Pracuje dorywczo
w barze
Jest coachem zespołu
wiekoewgo poniżej 12
wiekowego
Koledzy
Koledzy z
drużyny
Manager
Inne drużyny
Klienci
Manager
Rodzice
Inni coache
Inne zespoły
22
Podstawy networkingu Przykład 2: Kerry
Irena, studentka studiów ekonomicznych
Wykładowcy
Inni pracownicy uczelni
Tata pracuje w firmie
chemicznej
Mama pracuje w
urzędzie miasta
Siostra jest
pielęgniarką
Chodzi do szkoły
Rodzina
Inni studenci
Opiekunka do dziecka
Rodzice
Pracuje dorywczo
w supermarkecie
Śpiewa w chórze
kościelnym
Kierownik
Koledzy
Ksiądz
Pozostali chórzyści
Osoby
udzielające się
w Kościele
Znajomi rodziców
Podstawy networkingu Przykład 3: John Janusz, rozpoczyna prowadzenie własnej firmy.
Kontakty prawne,
finansowe i inne
ważne w prowadzeniu
działalności
Mama pracuje w
kancelarii prawnej
Tata jest sprzedawcą
Krewni
Doradcy dla startup-ów
Janusz jest
kucharzem w
lokalnej szkole.
Grandad used to work in
the dockyard, plays bowls
Centrum doradcze dla
przedsiębiorców
Dziewczyna
Jej rodzina
Wydarzenia tematyczne
Mama pracuje w
banku
Gra na gitarze
w zespole
Kumple z zespołu
Ich rodzice
Tata jest policjantem
Podstawy networkingu Przykład 4: Lisa
Lidia, studentka inżynierii
Prowadzący
Tata jest
taksówkarzem
Pozostali pracownicy
Rodzina i znajomi
Chodzi do szkoły
Siostra pracuje w
biurze podróży
Inni studenci
Pracuje jako ratownik
Należy do armii
Inni rezerwiści
współpracownicy
Rodzice
Inni klienci
Brat jest
mechanikiem
samochodowym
Oficerowie
Podstawy networkingu Jak wygląda twoja własna sieć kontaktów? Pomyśl o ludziach w twoim wieku. Podstawy networkingu Pomyśl o starszych osobach, które znasz. Tworzenie własnej sieci kontaktów Ćwiczenie 2: Sporządzanie mapy własnej sieć kontaktów Narysuj schemat własnej sieć kontaktów. Możesz wzorować się na przykładzie sieci kontaktów Grega, Kerry, Johna i Lisy. (Możesz narysować schemat odręcznie lub na komputerze.) Podstawy networkingu Uwagi dla nauczyciela (3) Ćwiczenie 1: Ćwiczenie 2 Cele – zachęcenie studentów do zastanowienia się nad świadomymi krokami, która może podjąć osoba prowadząca własną działalność, aby rozwinąć swoją sieć kontaktów i tym samym znaleźć potencjalnych klientów – zachęcenie studentów do jeszcze bardziej aktywnego networkingu – zachęcenie studentów do zastanowienia się nad najważniejszymi informacjami o nich samych, które chcieliby przekazać potencjalnemu kontaktowi – wyposażenie studentów w narzędzie praktyczne (wizytówkę studenta), które mogą wykorzystać, zaczynając tworzyć własne sieci kontaktów Czas 10 minut na dyskusję, 10 minut na dzielenie się przemyśleniami
Komentarze Materiały Sugestie zawarte w ćwiczeniu powinny być udostępnione studentom po tym, jak oni sami zaproponują własne rozwiązania. Podana lista nie wyczerpuje wszystkich opcji. Studenci/nauczyciel mogą dodać kolejne opcje. 30 min Studentów powinno się zachęcić do zastanowienia się nad dodatkowymi informacjami, które chcieliby zamieścić na odwrocie wizytówki, np. o zdobytych nagrodach, znaczących osiągnięciach, sukcesach zawodowych, członkostwie w stowarzyszeniach, pracy społecznej/wolontariacie. Najlepiej, aby wizytówki studentów były eleganckie, zaprojektowane jak najbardziej profesjonalnie i wydrukowane. Lista stron internetowych z szablonami wizytówek Komputer/ Dostęp do Internetu dla studentów (lub w formie pracy domowej) Karton/materiały do pisania i rysowania, jeśli studenci mają wykonać wizytówki ręcznie Podstawy networkingu Podstawy networkingu (3) Czego będziemy się uczyć Podczas poprzednich spotkań zadawaliśmy następujące pytania: „ Czym jest dobry networking? „ Dlaczego networking jest ważny? „ Jak wygląda moja własna sieć kontaktów? Dziś zadamy sobie następujące pytanie: „ Jak możemy przejść od nieuświadomionej sieci kontaktów do świadomego networkingu? Podstawy networkingu Świadome i nieuświadomione nawiązywanie kontaktów Wykonując ćwiczenia zawarte w „Podstawy networkingu (2)“, narysowaliśmy schematy sieci kontaktów, które już posiadamy. Są to prawdopodobnie nieuświadomione sieci kontaktów. Innymi słowy, utworzyły się w sposób naturalny i rozwinęliśmy je, nie myśląc o tym. Rozwijając karierę zawodową, powinniśmy tworzyć świadome sieci kontaktów: zastanowić się, jak możemy nawiązać nowe kontakty, utrzymać je , a następnie przystąpić do działania. Przykład: Nieuświadomiona sieć kontaktów Jackie niedawno została florystką i tydzień temu otworzyła własną kwiaciarnię. Rysunek na następnej stronie ukazuje, że już stworzyła potencjalnie silną sieć kontaktów biznesowych wśród ludzi, z którymi miała kontakt i ich znajomych, nawet o tym nie myśląc. Wszyscy oni mogą pomóc jej znaleźć nowych klientów i prowadzić dobrze prosperującą działalność. Podstawy networkingu Jej znajomi
Pracownicy hotelu
Wspólnota kościelna
Koledzy
Kobieta ze sklepu
z kanapkami
Inny klient
OLGA
Elektryk
Urodziny
żony
Pierwszy klient
Żona pracuje w
lokalnym hotelu
Mama w
szpitalu
Jej znajomi i
rodzina
Kadra szpitalna
Goście
Ćwiczenie 1: Świadome tworzenie sieci kontaktów Co mogłaby zrobić Jackie, aby rozwinąć swoją sieć kontaktów i aby więcej ludzi dowiedziało się o jej kwiaciarni? Wraz z partnerem macie 10 minut na wynotowanie swoich sugestii dla Jackie. Następnie podzielcie się swoimi sugestiami z resztą grupy. Oto kilka możliwości: „ Wydrukowanie wizytówek/ulotek i rozdanie ich wszystkim swoim obecnym kontaktom „ Zaproszenie przedstawicieli lokalnego biznesu do kwiaciarni na uroczyste otwarcie, np. degustację serów i win „ Pójście do lokalnych kościołów i próba nawiązania kontaktu z osobami zajmującym się układaniem kwiatów „ Członkostwo w takich organizacjach jak lokalna izba handlowa, grupa „Kobiety w Biznesie“ „ Założenie strony internetowej „ Postaranie się o zamieszczenie informacji na stronach internetowych lokalnych organizacji handlowych Podstawy networkingu „ Korzystanie z portali społecznościowych, takich jak Facebook*, aby wszyscy znajomi i cała rodzina wiedzieli o jej działalności „ Korzystanie ze stron internetowych oferujących sieć kontaktów biznesowych, takich jak Linkedin, aby nawiązać kontakt z innymi osobami z branży *Ale uważaj, jakimi osobistymi informacjami się dzielisz i co pracodawca może odkryć, jeśli poszuka informacji o tobie. Możesz pomyśleć: „Jestem jeszcze studentem! Co mogę zrobić? Nie ma sensu, żebym nawiązywał kontakty zanim skończę studia“. Weź pod uwagę, następujące zasady: Zasada nr 1: NIGDY NIE JEST ZA WCZEŚNIE NA NETWORKING Istnieje wiele metod networkingu studenckiego. Dzięki temu możesz zwiększyć swoje szanse na zdobycie doświadczenia zawodowego, będąc jeszcze na studiach i zapewnić sobie pracę po zakończeniu nauki. Pamiętaj, że jeśli nie szukasz jeszcze pracy, ważne jest, abyś zdobył doświadczenie zawodowe w wybranej przez siebie dziedzinie jeszcze podczas studiów. Aplikanci z doświadczeniem zawodowym mają większe szanse na sukces, poszukując pracy po ukończeniu studiów. Niektórzy pracodawcy podkreślają, że nie będą brali pod uwagę aplikacji osób, które nie mają odpowiedniego doświadczenia zawodowego. Tworzenie własnej sieci kontaktów pomoże ci w szukaniu możliwości zdobycia doświadczenia zawodowego – co z kolei będzie przydatne w znalezieniu pracy po ukończeniu nauki. Zasada nr 2: Bądź przygotowany Wiele możliwości nawiązania kontaktów nie jest zaplanowanych, lecz pojawia się niespodziewanie, np. twój nauczyciel może zaprosić gościa z lokalnej firmy, aby porozmawiał z grupą. Praca, którą opisuje to dokładnie to, co chciałbyś robić. Pozwolisz mu wyjść, nie dając znać, że bardzo ci zależy na pracy w tej dziedzinie? P: Co mógłbyś zrobić, aby wykorzystać taką szansę nawiązania kontaktu? Mógłbyś: „ Przedstawić się 32
Podstawy networkingu „ Powiedzieć, że bardzo zainteresowało cię to, co powiedział i że chciałbyś pracować na takim stanowisku „ Opowiedz mu trochę o sobie „ Zapytaj, czy nie ma nic przeciwko pozostaniu w kontakcie, np. czy mógłbyś wysłać CV. Komu powinieneś je wysłać? Czy mógłbyś przyjść kiedyś na rozmowę/pogawędkę? „ Upewnij się, że ta osoba wie, jak może się z tobą skontaktować i jak ty możesz się skontaktować z nią (wizytówka). Wizytówki: Tak, studenci również powinni je mieć! Dlaczego? Abyś: „ mógł przekazywać dane kontaktowe – jest to o wiele wygodniejsze niż pisanie na kawałkach papieru „ sprawiał wrażenie osoby poważnej i profesjonalnej „ mógł sporządzić listę kontaktów i nie pogubić się w nich „ stworzył coś, co będzie przypominać twoim kontaktom o rozmowie i ułatwi im skontaktowanie się z tobą Poza tym wizytówki.... są tanie! 33
Podstawy networkingu Ćwiczenie 2: Zaprojektuj własną wizytówkę Jest wiele stron internetowych, które pozwalają na uzupełnienie wcześniej przygotowanych szablonów własnymi danymi. Możesz przejrzeć je lub stworzyć własny projekt. ƒ
Jakie informacje koniecznie muszą znaleźć się na twojej wizytówce? ƒ
W jaki sposób ich wygląd będzie odzwierciedlać twoją osobowość lub to, co chcesz przekazać? ƒ
Czy możesz wykorzystać drugą stronę wizytówki, aby przekazać dodatkowe informacje (np. doświadczenie, szczególne osiągnięcia)? Podstawy networkingu Uwagi dla nauczyciela (4) Ćwiczenie 1: Ćwiczenie 2 Ocena Cele Ćwiczenie na rozgrzewkę mające na celu: – stworzenie poczucia wspólnoty – stworzenie aktywnego środowiska kształcenia – wprowadzenie elementów humorystycznych – danie studentom możliwości poćwiczenia przedstawiania się ludziom z branży i proszenia ich o drobne przysługi – zachęcenie studentów, aby wykorzystali zdobytą wiedzę do rozważenia praktycznych kroków, które mogą teraz podjąć, aby rozwinąć własne sieci kontaktów – określenie, które elementy materiałów i/lub sposoby ich prezentacji okazały się skuteczne, a które mogą być ulepszone Czas Komentarze 15 minut Nauczyciel powinien się na przyłączyć. ćwiczenie, 10 minut na omówienie
Materiały Kopie wizytówek zaprojektowanych podczas poprzedniego spotkania. 10 min Plany w formie kwestionariuszy, które studenci mogą zabrać do domu po wypełnieniu. 15 min Nauczyciel powinien upewnić się, że studenci wyznaczają sobie realistyczne cele, które można osiągnąć i powinien zastanowić się, co należy następnie zrobić. Nie jest to zawarte w materiałach, ale powinno się przeznaczyć pewien czas na pozyskanie opinii studentów odnośnie warsztatów oraz na rozważenie tych opinii przez nauczyciela w celu ulepszenia warsztatów. Podstawy networkingu Podstawy networkingu (4) Czego będziemy się uczyć Podczas poprzednich spotkań zadawaliśmy następujące pytania: „ Czym jest dobry networking? „ Dlaczego networking jest ważny? „ Jak wygląda sieć kontaktów, którą już posiadam i jak mogę ją rozbudować, będąc jeszcze studentem? Dziś zadamy sobie następujące pytanie: „ Co mogę zrobić, aby rozwinąć moją sieć kontaktów i mieć większą szansę na osiągnięcie zamierzonych celów zawodowych? Podstawy networkingu Powtórzenie Pierwsze dwie zasady networkingu to... 1
Nigdy nie jest za wcześnie na networking. Więc wykorzystaj czas już na studiach. 2
Bądź przygotowany. Nigdy nie wiesz, kiedy przypadkowe spotkanie może dać ci możliwość nawiązania kontaktu z kimś, kto udzieli ci rady lub informacji, więc bądź przygotowany, aby opowiedzieć trochę o sobie i swoich celach zawodowych. Miej pod ręką wizytówkę. Ćwiczenie 1: Networking w praktyce Podczas poprzedniego spotkania zaprojektowałeś własną wizytówkę. Teraz, kiedy już ją masz, pomyśl o zaproszonej osobie, która rozmawiała z twoją grupą. Zastanów się, co zamierzasz jej powiedzieć – powinna to być wypowiedź nie dłuższa niż 45 sekund (przypomnienie jest na następnym slajdzie). Pracując w parach, poćwiczcie rozmowę, którą zaczniesz od przedstawienia się, a zakończysz wymianą wizytówek. Zamieńcie się rolami. Przypomnienie: możesz... „ Przedstawić się „ Powiedzieć, że bardzo zainteresowało cię to, co powiedział i że chciałbyś pracować na takim stanowisku „ Opowiedz mu trochę o sobie „ Zapytaj, czy nie ma nic przeciwko pozostaniu w kontakcie, np. czy mógłbyś wysłać CV. Komu powinieneś je wysłać? Czy mógłbyś przyjść kiedyś na rozmowę/pogawędkę? „ Upewnij się, że ta osoba wie, jak może się z tobą skontaktować i jak ty możesz się skontaktować z nią (wizytówka). Refleksje... Jak czułeś się w roli studenta? (nerwowo, niekomfortowo, arogancko – czy zupełnie naturalnie?) Jak czułeś się w roli pracodawcy? (osaczony, pod naciskiem, niekomfortowo – czy zupełnie naturalnie?) Podstawy networkingu Zasada nr 3: Bądź szczery wobec samego siebie Niektórzy ludzie są ekstrawertykami i łatwo przychodzi im nawiązanie rozmowy z obcymi ludźmi. Inni są introwertykami i jest to dla nich trudne. Każdy jednak może uczyć się , jak nawiązać rozmowę. rozmowy. W nawiązywaniu kontaktu z innymi, ważne jest, aby być sobą. . Ludzie wyczuwają, kiedy nie jesteś szczery. Jeśli z natury jesteś nieco nieśmiały, to nic! Świat potrzebuje zarówno mówców, jak i słuchaczy. Kolejna dobra wiadomość jest taka, że: istnieją inne metody networkingu! Metody networkingu: „ bezpośrednia rozmowa ‰ imprezy branżowe (np. stowarzyszenia zawodowe często mają sekcje studenckie, do których możesz się przyłączyć i przychodzić na organizowane przez nich imprezy) ‰ spotkanie w cztery oczy (nieformalne, np. przypadkowe spotkanie w kawiarni lub bardziej formalne, np. umówienie się na spotkanie w firmie, aby zasięgnąć rady) „ Telefon „ E‐mail „ Wirtualne ‰ portale społecznościowe i strony internetowe pozwalające nawiązać kontakty biznesowe Inne metody networkingu: Załóżmy, że nasza zaproszona osoba musiała natychmiast wyjść i nie miałeś okazji porozmawiać z nią. Co jeszcze mógłbyś zrobić, aby nawiązać z nią kontakt? Twój nauczyciel musi mieć z nią kontakt, więc możesz poprosić o jej numer telefonu lub e‐mail po zajęciach i podkreślić, jak bardzo podobała ci się jej wypowiedź. Co jeszcze powiesz? Zasada nr 4: Miej jasno określony cel Zanim nawiążesz kontakt, zastanów się, jaki cel ma mieć rozmowa. Czy potrzebujesz informacji lub porady ?Czy chcesz zapytać, czy możesz odwiedzić firmę? A może chcesz się dowiedzieć, czy jest jakaś szansa na zdobycie doświadczenia zawodowego? Podstawy networkingu ALE... Zasada nr 5: Nie proś o pracę! Ale czy nie o to właśnie chodzi w networkingu? O dostanie pracy lub awansu? P: Dlaczego bezpośrednia prośba o pracę zazwyczaj nie jest dobrym pomysłem? Jeśli ktoś czuje, że wywiera się na niego presję i że będzie musiał ci odmówić, raczej nie będzie chciał z tobą rozmawiać. Jeśli stworzysz swobodną atmosferę i dasz do zrozumienia, że nie prosisz o pracę, a tylko chcesz się skonsultować z daną osobą i zasięgnąć jej rady, większości osób to pochlebia i chętnie starają się pomóc. Sednem networkingu jest nawiązywanie kontaktów w taki sposób, abyś mógł poszerzyć swoją wiedzę i wachlarz możliwości. Zasada nr 6: Nie zapominaj o dobrych manierach Zwykłe „dziękuję“ ma duże znaczenie w networkingu. Podziękowania przesłane e‐mailem wystarczą w zamian za drobną pomoc, ale rozważ wysłanie listu lub kartki, jeśli ktoś bardzo ci pomógł. Zasada nr 7: Utrzymuj kontakt i dawaj znać, co u ciebie słychać. Podstawy networkingu Tworzenie własnej sieci kontaktów Jak zacząć. Kilka wskazówek przydatnych w tworzeniu studenckiej sieci kontaktów: „ Przygotuj profesjonalne CV, żebyś szybko mógł je przesłać, gdy pojawi się oferta pracy. „ Zacznij spisywać potencjalne kontakty. „ Nawiąż dobre relacje z wykładowcami i innymi studentami i utrzymuj z nimi kontakt po zakończeniu nauki. „ Przedstaw się każdej zaproszonej osobie i każdej osobie, którą spotkasz podczas wizyt w firmach. „ Rozważ wolontariat dla organizacji społecznej lub pomoc podczas imprez charytatywnych lub zbiórek funduszy. „ Poszukaj w Internecie grup dyskusyjnych związanych z twoim zawodem i dołącz do chociaż jednej. „ Poszukaj stowarzyszeń zawodowych związanych z twoją dziedziną i rozważ zostanie członkiem. „ Dowiedz się, czy twoja uczelnia utrzymuje kontakt z byłymi studentami (absolwentami). Osoby, które już wcześniej ukończyły twój kierunek studiów mogą być przydatnymi kontaktami. „ Sporządź listę firm lub organizacji, dla których chciałbyś pracować. Czy znasz kogoś, kto mógłby pomóc ci skontaktować się z nimi? „ Rozważ poproszenie o rozmowę w celu zasięgnięcia informacji. Daj jasno do zrozumienia, że nie prosisz o pracę, ale chciałbyś, aby poświęcono ci jakieś 20 minut, żebyś mógł dowiedzieć się więcej o pracy w danym zawodzie. Jak ta osoba dostała pracę? Jaka naprawdę jest ta praca? Co powinieneś zrobić, jeśli chcesz tam pracować? Podstawy networkingu Ćwiczenie 2: Następne kroki Wraz z partnerem poświęćcie 10 minut na dyskusję na temat dalszych działań w celu rozwoju własnych sieci kontaktów. Przeczytajcie sugestie z poprzednich dwóch slajdów. Jeśli to możliwe, uzupełnijcie listę sugestii. Czy będzie wam potrzebna pomoc? Kogo możecie poprosić o pomoc? Mój plan networkingu Biorąc pod uwagę pomysły, które omawialiśmy podczas tych spotkań, opisz trzy rzeczy, które zrobisz w ciągu miesiąca, aby rozwinąć własną sieć kontaktów 1 2 Będę _______________________________________________________________ Będę _______________________________________________________________ 3 Będę _______________________________________________________________ Podstawy networkingu Źródła Książki And Death Came Third! (2011), Lopata i Roper, Ecademy Press Brilliant Networking (2011), Steven D’Souza, Pearson Education Confident Networking (2005), Lindenfield i Lindenfield, Piatkus Books Networking for People Who Hate Networking (2010), Devora Zack, Berrett‐Koehler Publishers The Reluctant Networker (2010) by Neil Munz‐Jones, Hothive Books Prezentacja Getting a Grip on Your Network Pieter Baay z Uniwesytetu w Utrechcie podczas piątego spotkania w ramach projektu „uczenie się poprzez karierę“ w Kokkoli w Finlandii, 21 stycznia 2012 Strona internetowa Quintessential Careers: www.quintcareers.com/networking.html 42