Życie codzienne w szlacheckim dworze. 1. Folwark szlachecki
Transkrypt
Życie codzienne w szlacheckim dworze. 1. Folwark szlachecki
Lekcja 24. Temat: Życie codzienne w szlacheckim dworze. 1. Folwark szlachecki Szlachcic był właścicielem ziemi zgodnie z tak zwanym prawem rycerskim. Oznaczało to, że za posiadaną ziemię nie płacił podatków, zobowiązywał się jednak do służby wojskowej. Na wyprawę wojenną należało stawić się konno z bronią. Aby to finansowo udźwignąć, szlachcic potrzebował dochodów ze swojego dobrze zarządzanego majątku ziemskiego zwanego folwarkiem szlacheckim. 2. Dwór szlachecki Był to zwykle drewniany budynek z dachem krytym gontem, czyli klepkami z drewna. W oknach znajdowały się gomółki, czyli okrągłe, szklane tafle połączone ze sobą za pomocą ołowiu. Podłogę zazwyczaj wykładano deskami. Jedynym elementem wykonanym z kamienia lub cegły był komin. Domostwa należące do uboższej szlachty miewały dachy kryte słomą, półprzezroczyste błony zwierzęce w oknach, a zamiast podłogi – gliniane klepisko. Charakterystycznym elementem dworku szlacheckiego był ganek. 3. Łany (pole) Należącą do szlachcica wieś zamieszkiwali chłopi wraz z rodzinami. Mieli oni między innymi obowiązek pańszczyzny, czyli darmowej pracy na polu, którego właścicielem był pan (stąd nazwa „pańszczyzna”). Zwykle wynosiła ona kilka dni w tygodniu. 4. Spichlerze Podstawą gospodarki folwarku pańszczyźnianego była uprawa roli pod rośliny zbożowe. Zebrane zboże, po wymłóceniu – wyłuskaniu ziarna z kłosów – przechowywano w spichlerzu aż do czasu, gdy można było sprzedać je po najlepszej cenie. Wiosną lub jesienią wyruszał spław zboża Wisłą do Gdańska. Część szlachty ma handlu zbożem zbudowała olbrzymie fortuny, Rzeczpospolita nazywano „ Spichlerzem zbożowym Europy”. 5. Park Tereny na tyłach dworu przeznaczano zwykle na wypoczynek. Z czasem zadbana przestrzeń rekreacyjna przekształcała się w park. Na terenie folwarku często znajdował się staw zwany sadzawką. 6. Lamus Rzadziej używane sprzęty zwykle przechowywano w oddzielnym pomieszczeniu, a często – w osobnym budynku zwanym lamusem. Stąd się wzięło określenie, którym posługujemy się do dziś: coś „trafia do lamusa", czyli do magazynu ze starymi rzeczami.