Kontrole w zakładach nowo powstałych

Kontrole w zakładach nowo powstałych
/ze Sprawozdania za rok 2012/
Częściej środki oddziaływania wychowawczego niż mandaty karne stosowali
inspektorzy pracy wobec kontrolowanych po raz pierwszy pracodawców, którzy rozpoczęli
działalność gospodarczą. Główną przyczyną stwierdzonych naruszeń przepisów i zasad bhp w
tych zakładach był niski, w ocenie inspektorów, poziom wiedzy pracodawców i osób
kierujących pracownikami. Pierwsza kontrola w firmach nowo powstałych stała się zatem dla
wielu pracodawców okazją do poszerzenia wiedzy nt. zasad bezpiecznej pracy. Inspektorzy
udzielili podczas kontroli ponad 4 tys. porad prawnych i technicznych. Pomogli „nowym”
przedsiębiorcom zorganizować zakład pod kątem wymagań bhp.
Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła w 2012 r. ponad 800 kontroli warunków
pracy w nowo powstałych zakładach różnych branż, działających od 2011 r. W większości –
były to mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników (ponad 80%). Łącznie w
skontrolowanych zakładach pracowało prawie 17 tys. osób (zatrudnieni na umowę o pracę
stanowili 93% ogółu pracujących).
Istotne znaczenie dla bezpieczeństwa pracy ma prawidłowo przeprowadzona ocena
ryzyka zawodowego. Nie dokonano jej w przypadku 31% stanowisk objętych kontrolą, a w
13% ocena ta była niekompletna (nie uwzględniono m.in. wszystkich zagrożeń
występujących na stanowisku).
Brak wymaganych instrukcji bhp inspektorzy pracy stwierdzili w odniesieniu do 27%
stanowisk pracy.
Spośród pracowników objętych kontrolą, 6% nie odbyło szkolenia wstępnego w
dziedzinie bhp, a 26% odbyło takie szkolenie, jednak bez programu. Ujawniono przypadki, w
których żaden z pracowników w zakładzie pracy nie przeszedł wstępnego szkolenia w
zakresie bhp.
Konsekwencją tych nieprawidłowości było niepoinformowanie pracowników o
zagrożeniach, ryzyku zawodowym, zasadach ochrony przed zagrożeniami, zasadach
postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających ich zdrowiu i życiu, co
zostało stwierdzone przez inspektorów pracy w co trzecim zakładzie pracy. Jeżeli dodać, że
12% osób kierujących pracownikami i 20% pracodawców nie odbyło, mimo upływu terminu,
wymaganego szkolenia w dziedzinie bhp, a 6% pracowników dopuszczono do pracy bez
1
lekarskich badań wstępnych – stan przygotowania pracowników i kadry kierowniczej do
bezpiecznego wykonywania pracy należy ocenić negatywnie.
Na pracodawcy spoczywa obowiązek wskazania czynników szkodliwych dla zdrowia
w środowisku pracy, dla których wykonuje się badania i pomiary, oraz zapewnienia ich
wykonania w terminie 30 dni od rozpoczęcia działalności. Niestety, 39% kontrolowanych
pracodawców nie wskazało do badań i pomiarów czynników szkodliwych; ze 195
pracodawców, którzy wskazali czynniki szkodliwe, 81 nie zapewniło ich badań i pomiarów.
Z kontroli wynika, że 141 pracodawców prowadziło prace szczególnie niebezpieczne,
jednak 57 spośród nich nie dopełniło obowiązków sporządzenia wykazu tych prac,
ustanowienia bezpośredniego nadzoru, podjęcia stosownych środków zabezpieczających,
przeprowadzenia instruktażu pracowników.
Do dnia przeprowadzania kontroli zarejestrowano w kontrolowanych zakładach
łącznie 63 wypadki przy pracy, w tym 5 ciężkich i 1 śmiertelny.
Ważnym obowiązkiem, lecz nie zawsze właściwie wypełnianym przez pracodawców,
jest zapewnienie wykonywania zadań służby bhp w zakładzie pracy. Wyniki kontroli
ujawniły, że 31% pracodawców nie zapewniło w ogóle wykonywania zadań służby bhp.
W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami inspektorzy pracy:

wydali 3 706 decyzji, w tym:
 11 decyzji wstrzymania prac,
 40 decyzji wstrzymania eksploatacji maszyn,
 11 decyzji skierowania do innych prac 20 osób,

skierowali do pracodawców 455 wystąpień z 1 146 wnioskami,

ukarali 32 osoby grzywnami w drodze mandatów karnych na łączną kwotę 36,6 tys.
zł,

wobec 119 osób zastosowali środki oddziaływania wychowawczego,

do sądu skierowali 3 wnioski o ukaranie.
Mając na względzie niewielki poziom naruszeń prawa, a także początkowy okres
działalności pracodawcy, inspektorzy pracy odstąpili wobec 84 (10%) pracodawców od
stosowania
środków
prawnych,
poprzestając
na
ustnym
pouczeniu
o
sposobach
zorganizowania pracy zgodnie z przepisami prawa i odebrali od nich oświadczenia o terminie
usunięcia ujawnionych w toku kontroli uchybień. Tylko w 27 (3%) zakładach inspektorzy
pracy nie stwierdzili naruszeń przepisów. W br. inspektorzy pracy sprawdzają wykonanie
wydanych środków prawnych, do czego zobowiązali się pracodawcy w oświadczeniach.
2