PN-ISO 690 Dokumentacja – przypisy bibliograficzne

Oprac. Agata Arkabus
Publiczna Biblioteka Pedagogiczna RODN ,,WOM”
w Częstochowie
Omówienie normy PN-ISO 690 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne.
Zawartość, forma i struktura
PN-ISO 690 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura
1.Zakres normy
a) norma wyjaśnia elementy, które powinny być uwzględnione w przypisach
bibliograficznych dotyczących wydawnictw zwartych, ciągłych, rozdziałów, artykułów,
mikrofiszy, norm,
b) ustala obowiązkową kolejność elementów przypisu i określa zasady przejmowania
i prezentacji informacji pochodzących z publikacji stanowiącej źródło,
c) norma przeznaczona jest do sporządzania przypisów w celu włączenie ich do bibliografii
i przy formułowaniu powołań w tekście odpowiadających pozycjom w tej bibliografii,
d) normy nie stosuje się przy sporządzaniu pełnych opisów bibliograficznych wymaganych
przez bibliotekarzy, bibliografów opracowujących bibliografie rejestracyjne i analityczne,
służby zajmujące się indeksowaniem itp.
2.Źródła informacji
a) podstawowym źródłem danych zawartych w przypisie bibliograficznym jest powoływany
dokument,
b) preferowanym źródłem danych jest karta tytułowa lub jej odpowiedniki (tj. etykieta na
dokumencie dźwiękowym, klatka tytułowa mikroformy); jeżeli w dokumencie brak karty
tytułowej i jej odpowiednika dopuszcza się przejmowanie danych z innego źródła (okładka
lub opakowanie bądź nagłówek mikrofiszy).
3.Zasady ogólne sporządzania przypisów
a) Transliteracja lub latynizacja wszelkich danych pochodzących ze źródła powinna być
zgodna z odpowiednią normą; forma transliterowana może zastępować formę w piśmie
oryginalnym lub – ujęte w nawiasy kwadratowe – je uzupełniać np.
Medicinska akademija lub Meдицинсқа аҝадемия [Medicinska akademija].
b) Skracanie
-dopuszcza się redukowanie do inicjałów imion stanowiących część nazwy autora, redaktora,
wydawcy itp. pod warunkiem, że nie utrudni to identyfikacji osoby,
-można skracać nazwy stanów, prowincji, krajów dodawanych jako dopowiedzenia do nazw
lokalnych; tytuły wydawnictw ciągłych,
1
-znaczenie wszystkich skrótów użytych w przypisach lub dokumentach z których pochodzą,
z wyjątkiem skrótów powszechnie używanych, należy podawać w uwadze lub tablicy.
c) Pisownia wielkich liter – powinna być zgodna z praktyką przyjętą w języku lub piśmie,
w którym podaje się informację.
d) Interpunkcja
-należy stosować jednolity system interpunkcji we wszystkich przypisach zawartych
w publikacji,
-każdy element przypisu należy oddzielić od elementów następnych stosując odpowiednią
interpunkcję (kropka, pauza itp.).
e) Krój czcionki – w celu odróżnienia elementów dopuszcza się stosowanie odmiany kroju
czcionki lub podkreśleń.
f) Uzupełnienia i sprostowania
- dopuszcza się podawanie dodatkowych danych w przypisie w celu sprostowania
oczywistych błędów w źródle; zapewnienia dokładniejszej identyfikacji osób i ciał
zbiorowych poprzez rozwinięcie inicjałów lub akronimów oraz rozróżnienia podobnych nazw
miejscowości poprzez dodanie dopowiedzeń,
- wszystkie ww. dane z wyjątkiem informacji podawanych w uwagach należy podawać
w nawiasach kwadratowych po elemencie modyfikowanym np.
1996 [i.e. 1969].
Stoner, J[ames] A.F.
i.e. – id est (właściwie) –właśc.
4.Wyszczególnienie elementów
a) Odpowiedzialność główna
-ponosi ją autor dzieła lub artysta, kompozytor; w przypadku dokumentów patentowych
przypisuje się ją zgłaszającemu lub właścicielowi (uprawnionemu z patentu); ciała zbiorowe
ponoszą odpowiedzialność główną jeżeli odzwierciedlają zbiorową myśl np. sprawozdanie
komitetów,
-kolejność elementów: nazwisko+imię; ciało zbiorowe (nazwy podrzędne po kropce;
w nawiasach okrągłych dopowiedzenia),
-w przypadku więcej niż 3 nazw przyjmujemy pierwszą nazwę; jeżeli pomijamy dalsze nazwy
po ostatniej dodajemy skrót ,,et al.” [et alii] lub jego odpowiednik ,,i in.” [i inni].
b) Tytuł
-należy przejmować w formie występującej w źródle,
-tłumaczenie tytułu można dodawać w nawiasach kwadratowych po tytule przejętym ze
źródła [podtytuł po : ].
d) Skracanie – dopuszcza się skracanie długiego tytułu lub podtytułu; wszystkie pominięcia
należy zaznaczać wielokropkiem.
e) Odpowiedzialność drugorzędna (redaktorzy, tłumacze, ilustratorzy) – nie są zapisywani
w odpowiedzialności głównej - umieszcza się ich po tytule.
f) Wydanie
–nie podajemy wydania pierwszego,
-kolejność publikacji dokumentu: miejsce, wydawca, rok,
2
-jeżeli jest więcej niż jedno miejsce wydania: Warszawa; Kraków,
-jeżeli brak miejsca wydania – pomijamy lub dodajemy skrót B.m.
g) Wydawca
-dopuszcza się używanie skrótów,
-jeżeli jest więcej niż jeden wydawca podajemy po ,, ; „ np. Warszawa : PWN; WSiP.
h) Rok wydania – jeśli nie można określić roku na podstawie wydania zaleca się podanie daty
,,copyright”, daty druku lub przypuszczalnej daty.
i) Objętość
-książki – liczba stronic, kart, kolumn lub liczba woluminów (książki wielotomowe),
-inne – 2 płyty gramofonowe, 3 mikrofisze.
5.Wykaz przypisów bibliograficznych
Wykaz przypisów bibliograficznych jest zazwyczaj uszeregowany alfabetycznie według
pierwszego elementu lub w kolejności numerów odpowiadających porządkowi powołań
w tekście.
Jeżeli uszeregowany alfabetycznie wykaz przypisów zawiera 2 pozycje lub więcej w tym
samym pierwszym elemencie i pozycje te następują bezpośrednio po sobie, można w drugim
i następnych przypisach pierwszy element zastąpić myślnikiem np.
Kozielecki, Józef. Koncepcje psychologiczne człowieka. Warszawa : PIW, 1977.
-. Strategia psychologiczna. Warszawa : Nasza księgarnia, 1975.
Jeżeli wszystkie przypisy bibliograficzne są wprowadzane pod takim samym pierwszym
elemencie, można go pominąć i wstawić nagłówek np.:
Dzieła Adama Mickiewicza
Dziady. Warszawa : PWN, 1998.
Pan Tadeusz. Kraków : Wydaw. Literackie, 2003.
Wybór poezyj. Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1997.
3