Pobierz artykuł PDF

RECENZJA MONOGRAFII JERZEGO KISIELNICKIEGO
PT. „SYSTEMY INFORMATYCZNE ZARZĄDZANIA”
WYDAWNICTWO PLACET 2008 ROK
LUDOSŁAW DRELICHOWSKI
Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy
Dwudziesty tom wydawnictwa Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarzdzania
Wiedz jedn z otwierajcych nowy rok edycji, co uzasadnia wprowadzenie do tematyki
wydawnictwa recenzji dostpnych, cile zwizanych z problematyk zarzdzania wiedz
publikacji. Pozycj ze wszech miar zasługujc na inauguracj tej inicjatywy, jest ze wzgldu na
tytuł monografia pt „Systemy Informatyczne Zarzdzania”, której treci cile s zwizane
z zarzdzaniem wiedz a ogromny dorobek wydawniczy autora zapewniajcego ofert
sukcesywnie aktualizowanych prac - Prof. dr hab. Jerzego Kisielnickiego, słuy edukacji wielu
pokole informatyków. Koncepcja realizacji tej pracy zdaniem autora reprezentuje podejcie
projektowo zasobowe z podziałem jej treci na pi czci.
Cz I zawiera wprowadzenie do systemów informacyjnych z okreleniem ich roli w procesie
zarzdzania.
Zarzdzanie informacj i wiedz stanowi pierwszy rozdział tej czci pracy, co wyznacza
nowe priorytety w podejciu do problemu roli wiedzy w organizacji. Podrozdziały pt. „Wiedza
i jej rola w zarzdzaniu” oraz „Kapitał intelektualny i jego tworzenie” stanowi uzupełnienie
podanych wczeniej definicji informacji przekładajcych si na zasoby informacyjne ilustrowane
na przykładzie systemu SAP. Przyjty przez autora szeroki zakres problematyki i mała objto
treci nie ułatwiaj czytelnikowi percepcj idei formułowanych przez autora.
W rozdziale dotyczcym infrastruktury zarzdzania oraz miejsca systemów i technologii
informacyjnych autor słusznie nawizuje do wczeniejszej ksiki zachowujcej aktualno
pomimo upływu wielu lat od jej opublikowania. W podrozdziale pt. „System informacyjny
organizacji” punkt wyjcia stanowi dowiadczenia projektowe autora i ich powizanie ze
strukturami decyzyjnymi organizacji. Podrozdział pt. „System informacyjny dla zarzdzania
wiedz”, stanowi cenne uzupełnienie wczeniejszego wprowadzenia w t problematyk
eksponujc w zakoczeniu trzy systemy zarzdzania w aspekcie tworzenia wiedzy wyrónione
przez Nonak i Takeuchi-ego. Sprecyzowana przez autora lista kryteriów jakociowych informacji
z przykładem jej zastosowania w przedsibiorstwie budowlanym nale do szczególnie cennych
propozycji. Wyodrbniane trzy generacje systemów autor łczy ze szczeblami zarzdzania, co
powizane jest czsto ze stopniem złoonoci ich wdraania. Rozdział pt. „Etapy rozwoju systemu
informacyjnego Banku Handlowego SA” stanowi moim zdaniem dobr ilustracj tej czci
ksiki.
Cz II obejmuje zarzdzanie projektami czyli tworzenie, wdraanie i doskonalenie
systemów informacyjnych.
Rozdział 5 inaugurujcy cz II zawiera omówienie projektu systemu informacyjnego,
precyzujc podejcie projektowe w zarzdzaniu oraz specyfikuje zasoby niezbdne
w projektowaniu w tym wybór metod projektowania. W drugim podrozdziale uwzgldniono
organizacj, system komunikacji w zespołach projektowych w procesie projektowania. Autor
zwraca uwag na potrzeb zmian organizacji wykonania projektu w przypadku implementacji
136
Ludosław Drelichowski
RECENZJA MONOGRAFII JERZEGO KISIELNICKIEGO
PT. „SYSTEMY INFORMATYCZNE ZARZDZANIA”
systemu typu ERP w stosunku do projektowania rozwiza specyficznych w ramach danego
podmiotu prac.
Rozdział 6 pt. „Analiza organizacji” rozpoczyna si podrozdziałem dotyczcym cyklu ycia
systemu w aspekcie analizy systemowej, przechodzc w procedury analizy oraz uytkowników
systemu i ich identyfikacj o łcznej objtoci 6 stron. Czwarty podrozdział ujmuje identyfikacj
celów systemu, a wskazujc ograniczenia w ich realizacji, autor eksponuje konieczno
uwzgldnienia rozwojowych funkcji systemu we wszystkich jego funkcjonalnociach.
W podrozdziale pitym autor szeroko omawia metody stosowane w analizie organizacji,
eksponujc cel stopnia zaspokajania potrzeb uytkowników systemu informacyjnego. Dla analizy
potrzeb informacyjnych uytkowników autor krótko omawia sze podej metodycznych i zaleca
wykorzystanie kilku z nich w sposób okrelony w projekcie. Autor zwraca uwag na sposób
opracowania diagramów zwizku powiza midzy obiektami, co jest wane w podejciu
obiektowym. W podrozdziale szóstym autor omawia komputerowe wspomaganie analizy na
przykładzie systemu ADONIS, prezentujc specyfikacj najwaniejszych dla tych zastosowa
narzdzi typu BPA Tools i case.
Rozdział siódmy a w nim podrozdział 1, ujmuje proces projektowania systemu
informacyjnego zarzdzania, w którym autor wyrónia w funkcji czasu podejcie diagnostyczne
i prognostyczne a w procedurze działa warianty kaskadowy, ewolucyjny, przyrostowy i spiralny
(z zastosowaniem prototypowania). Graficzna specyfikacja faz projektowania w kadej z tych
metod, z autorskimi rekomendacjami niektórych podej to pomocne wskazania dla czytelnika.
Podrozdział 2 zawiera specyfikacj licznych metod i technik projektowania oraz porównanie
notacji trzech standardów metody obiektowej a przykładem jest model danych dla dokumentu
ubezpieczeniowego. Zawarte w podrozdziale 3 omówienie metod case odzwierciedla odraczane od
wielu dziesitków lat nadzieje na radykalny postp wydajnoci prac projektowych, którego
oddalanie si przypomina fatamorgan. Omówiony w podrozdziale 4 proces zarzdzania jakoci
prac projektowych jest potraktowany wnikliwie. Autor wychodzi od pojcia sprawnoci
i skutecznoci a jako projektu rozpatruje przez pryzmat jakoci wyrobu i jakoci wykonania
usługi z uwzgldnieniem kontroli biernej, czynnej i czciowej. W zarzdzaniu projektem autor
szczegółowo omawia metod TQM ze specyfikacj 14 zasad postpowania i koła jakoci
Deminga tzw. Systemu PDCA. Koncepcja „zero defektów, diagram Ishikawy, metoda kazein
(nieustajcych usprawnie) oraz Metoda ISO 9000 wyczerpujco sygnalizuj problem podejcia
do zapewnienia jakoci w projektowaniu systemów informacyjnych. W podrozdziale 5 autor
omawia problem doskonalenia projektu z zastosowaniem metody reengineeringu oraz X
engineeringu, którego skala zastosowa jest ograniczona stopniem determinacji zarzdu i kadry
uytkownika systemu, której zastosowanie autor ilustruje przykładem Urzdu Wojewódzkiego
w Białymstoku. W podrozdziale 6 omawiana jest procedura strategii realizacji procesu tworzenia
systemu informacyjnego organizacjF2 – analiza sytuacji zawierajcej omówienie zbioru strategii,
ich ograniczenia, kryteria ocen i weryfikacji,
1. Modele optymalizacyjne – efektywnie wykorzystywane zwłaszcza w systemach logistycznych,
2. Modele symulacyjne pozwalajce odwzorowa przewidywane konsekwencje podjtych decyzji
i z podziałem na pi faz zawierajcych:
F1 – sformułowanie problemu,
F2 – analiza sytuacji zawierajcej omówienie zbioru strategii, ich ograniczenia, kryteria ocen
i weryfikacji,
F 3 – sformułowanie strategii projektowej,
POLISH ASSOCIATION FOR KNOWLEDGE MANAGEMENT
Series: Studies & Proceedings No. 20, 2009
137
F 4 - weryfikacja i F 5 – realizacja.
Wymienione fazy dzieli autor na ustalane sekwencyjnie w kolejnych fazach kroki
specyfikujce bardziej szczegółowe parametry realizacji tych faz.
W ostatnim podrozdziale 7 omówiono komputerowe wspomaganie projektowania na przykładzie
systemu ARIS.
Rozdział ósmy zawiera omówienie wdraania systemów informacyjnych rozpatrywane w aspekcie
cyklu ycia systemu, co pozwala ucili uwarunkowania tego procesu. W podrozdziale 2
omówiono procedur wdraania systemu rozpatrywan przez pryzmat wdroenia całociowego,
czstkowego i równoległego. Wdraanie całociowe naley do najbardziej efektywnych, jednak
jest obarczone najwyszym ryzykiem, ze wzgldu na złoono całego przedsiwzicia.
Wdraanie czstkowe stosowane jest czsto w duych korporacjach, które obejmuj kolejno
wprowadzenie systemu w poszczególnych oddziałach. Szerzej omówiono rol wdroenia
pilotowego w systemie wdroe czstkowych. Najbardziej kosztowy, jest model równoległy,
w którym stary i nowy system funkcjonuje przez okres kilku miesiczny, dublujc procesy
przetwarzania danych, wspierany czsto harmonogramem wdroe, w tym faz przetwarzania
równoległego. W podrozdziale 3 „zarzdzanie procesem wdraania” autor omawia szereg
czynników, które w rónych warunkach przyczyniaj si do rónicowania rezultatów prowadzenia
wdroe.
W podrozdziale 4 omawiane s czynniki wpływajce na efektywno wdraania systemu
rozpatrywan w trzech nastpujcych etapach:
E-1 - rozmroenie traktowane jako proces oddziaływania na pracowników uwiadamiajcych
sobie nieuchronno zmian.
E -2 - wprowadzanie zmian istniejcych rozwiza i uczenie si nowych ról.
E-3 - zamroenie - integracja nowych ról i interakcji personalnych.
W podrozdziale 5 zaprezentowano metodyk projektowania firmy Lawson Software, która
składa si z etapu 1 - definicji projektu, etapu 2 - projektowania procesów gospodarczych i etapu 3
- konfigurowania rozwizania, etapu 4 - wdraania oraz
etapu 5 - rozpoczcia eksploatacji.
W czci 3 autor zawarł rozdziały od 9 do 12, ujmujc w nich:
1 Charakterystyk zasobów informacyjnych i ich struktur,
2. Zarzdzanie zasobami informacyjnymi rozumiane jako komunikacja i ochrona zasobów,
3. Charakterystyk podstawowych systemów informacyjnych w zarzdzaniu,
4. Zintegrowane systemy informacyjne klasy MRP II / ERP I i II.
Krótk charakterystyk zasobów informacyjnych w podrozdziale 9.1, autor przechodzi
szerzej do omówienia danych i modeli danych w bazach danych, w których przyblia identyfikacj
rekordów danych ródłowych z okrelonymi podsystemami informacyjnymi i komputerowymi
bazami informacji, które słu ich archiwizacji i przetwarzaniu. Autor omawia szczegółowo szereg
wanych funkcjonalnoci niezbdnych w systemach zarzdzania bazami danych (SZBD) oraz roli
jzyka SQL w rozszerzaniu tych moliwoci. W omawianiu modeli danych autor wyrónia dane
elementarne i złoone w segmenty oraz modele wysokiego poziomu złoonoci - konceptualne,
modele uytkowe i modele wewntrzne – niskiego poziomu. Wyróniono take struktur
hierarchiczn o zwizkach podrzdno-nadrzdnych, struktur drzewiast i struktur sieciow
modelu danych. Kolejno omówiono model relacyjny w prowadzony przez E.E. Codda oraz
struktur obiektow.
138
Ludosław Drelichowski
RECENZJA MONOGRAFII JERZEGO KISIELNICKIEGO
PT. „SYSTEMY INFORMATYCZNE ZARZDZANIA”
W podrozdziale 9.3 omówiono hurtowni danych jako element rozwoju baz danych. Autor
eksponuje nastpujce niezwykle istotne cechy hurtowni danych wyraajce si:
- ukierunkowaniem tematycznym,
- zintegrowaniem - poprzez rozbudow bazy kodowej rekordów,
- nielotnoci tj. nie podleganiem archiwizacji po zakoczeniu roku rozliczeniowego,
- wariantowaniem w czasie – uwzgldniajcym temporalne zalenoci.
Autor podkrela, e hurtownia danych stanowi technologiczne zaplecze do rozwiza klasy
business intelligence. Na schematach autor ilustruje dane wejciowe jako operacyjne, historyczne
i zewntrzne, które poddane transformacji tworz zbiór hurtowni danych uzupełniony słownikami,
co pozwala generowa raporty, analizy i odpowiedzi na pytania. Kolejne dwa schematy prezentuj
hurtownie danych powizane z oprogramowaniem OLAP (On-Line Analitic Process) i Data
Mining zapewniajcych wspomaganie procesów decyzyjnych uytkowników systemu.
W podrozdziale 9.4. omówiono nastpujce bazy modeli i procedur:
1. Modele optymalizacyjne – efektywnie wykorzystywane zwłaszcza w systemach logistycznych.
2. Modele symulacyjne pozwalajce odwzorowa przewidywane konsekwencje podjtych decyzji.
3. Modele prognozowania w tym prognozy ostrzegawcze.
4. Gry decyzyjne szczególnie przydatne w warunkach ryzyka i zmian.
5. Modele graficzne PERT CPM szeroko wykorzystywane w systemach zarzdzania projektami.
W podrozdziale 9.5 autor omawia bazy wiedzy zdefiniowane jako zbiór reguł, faktów,
procedur zapisanych w okrelony sposób, który ma za zadanie sformułowanie i rozwizanie
okrelonego przez uytkownika problemu. Wyróniono baz wiedzy systemu doradczego majc
charakter ekspertowy i zawierajc repozytorium wiedzy z danej dziedziny lub dziedzin
priorytetowych dla uytkowników. Webowa baza wiedzy, któr wyrónia autor jako
konsekwencj rozwoju technologii internetowych charakteryzuje si wystpowaniem wielu
rónych form jej kreowania i dystrybucji.
W podrozdziale 9.6 wyróniono baz tekstow XML jako jzyka przetwarzania tego typu baz.
W rozdziale 10.1 omówiono systemy komunikacji z zasobami informacyjnymi
podporzdkowujc ich kryteria oceny systemów informacyjnych omawianych w poprzednich
rozdziałach – co podkrela istot zmian niezbdnego interface uytkownika. Celowe wydaje si
przypomnienie za autorem kryteriów komunikacji wyłonionych przez ACM:
-moliwo przedstawienia zewntrznej struktury danych,
- wydajno,
- moliwo przeszukiwania bazy danych według rozmaitych kryteriów,
- wiarygodno, - tajno, - bezpieczestwo, - sprzenie z przeszłoci,
- sprzenie z przyszłoci, - moliwo strojenia i migracji danych,
- jzyk zapyta wysokiego poziomu.
W komunikacji zwizanej z eksploatacj narzdzi data mining wystpuj:
- odkrywanie zalenoci, - klasyfikacja, - grupowanie,
- odkrywanie podobiestw na podstawie wzorców.
Omawiane s równie stosowane dla baz tekstowych Systemy Zarzdzania Obiegiem
Dokumentów (EDMS) oraz Oprogramowanie Lotus Notes/Domino stosowane do zarzdzania
zasobami informacyjnymi w organizacji. Oprogramowanie klasy work flow przepływem danych
to kolejny standard wspomagania zarzdzania sieciowymi powizaniami czynnoci i procesami
pracy.
POLISH ASSOCIATION FOR KNOWLEDGE MANAGEMENT
Series: Studies & Proceedings No. 20, 2009
139
W podrozdziale 10.2 omówiono niezwykle wane dla bezpieczestwa organizacji
i uytkowników problemy ochrony zasobów informacyjnych. Punkt wyjcia dla rozwiza tego
problemu stanowi audyt rodków technicznych i oprogramowania stosowanych systemów oraz
ludzi zajmujcych si tymi zasobami. Wyróniono zagroenia wewntrzne i zewntrzne, z których
cz moe wynika z lekkomylnoci lub przyczyn losowych powodujcych moliwo
fizycznego uszkodzenia noników danych. Wród wrogich działa przeciwko systemom
informacyjnym wyróniono: hacking (włamania do zbiorów), Cracking (przełamywanie systemów
ochrony), Phreaking, Dialing (podszywanie si pod numer uytkownika), Sniffing
(podsłuchiwanie w celu zdobycia haseł), Phishing (fałszywe e-maile),
Web.hijacking (przekierowanie klientów na fałszywe adresy sklepów i banków).
Ministerstwo Obrony USA wyodrbnia cztery kategorie poziomów ochrony zasobów
informacyjnych od najsłabszego D – do A systemu o najwyszym poziomie bezpieczestwa.
W rozdziale 11 omówiono charakterystyk podstawowych systemów informacyjnych, które
wykonano w ramach krótkiej prezentacji typologii i oprogramowania wspomagajcego procesy
informacyjne oraz systemy transakcyjne. Szerzej omówiono w podrozdziale 11.4. system
wyszukiwania informacji i informowania kierownictwa.
Autor omawia problem w nastpujcym ujciu:
- Systemów Informowania Kierownictwa (SIK),
- Systemów Wyszukiwania Informacji (SWI),
- Systemów Monitorowania Kierownictwa (SMoK).
Jeeli pierwsze dwa rozwizania zostały ju wypracowane, to SMoK jest cigle nie do
precyzyjnie rozstrzygnity w warstwie rozwiza projektowych.
W podrozdziale 11.5. dotyczcym systemów doradczych wyróniono Systemy Wspomagania
Decyzji (SWD), Systemy Ekspertowe (SE), System Wspomagania Decyzji Najwyszego
Kierownictwa (EIS), Business Intelligence (BI) oraz e- business Inteligence (e-BI). Ten kompleks
rozwiza systemowych stanowi znacznie bardziej w stosunku do dotychczas omawianych
zrónicowany zakresem i niepowtarzalny standard. Autor podaje przykład wspomagania decyzji
kadrowych, który ilustruje złoono problemu w tym stosunkowo dobrze ustrukturyzowanym
obszarze podejmowania decyzji. Kilka schematów zwizanych z technologiami BI
zamieszczonymi w tym rozdziale stanowi cenne wskazania autora. Podrozdział 11.6. pt.
„Zastosowanie systemu doradczego na przykładzie systemu kreowania cen biletów lotniczych”
ilustruje pewien zakres problemów utylitarnych w tych zastosowaniach.
W rozdziale 12 omawiono problematyk zastosowa zintegrowanych systemów
informacyjnych do zarzdzania MRP II i ERP I i II. Autor przypomina dwie pierwsze generacje
systemu MRP I i MRP II wraz ze specyfikacj struktury systemu zintegrowanego zgodnej ze
standardem (APICS). Zastosowanie tych systemów pozwoliło osign efektywno i stabilno
produkcji oraz dystrybucji wyrobów duych przedsibiorstw. System MRP II uzupełniony
o planowanie zasobów finansowych doprowadził do powstania standardu ERP (Enterprice
Resorce Planing - Planowanie Zasobów Przedsibiorstwa). Autor szerzej prezentuje ewolucj
systemu ERP w okresie ostatnich lat na przykładzie systemu SAP. W ostatnim podrozdziale
zamykajcym cz 3 ksiki autor prezentuje struktur i elementy składowe popularnego
w Polsce systemu zintegrowanego IFS Applications.
Cz 4 składajca si z czterech rozdziałów dotyczy zastosowa technologii internetowych
w zarzdzaniu i jej skutków w postaci wirtualizacji organizacji. E zarzdzanie definiuje autor jako
t cz zarzdzania, która jest realizowana przez zastosowanie sieci komputerowych – co byłoby
140
Ludosław Drelichowski
RECENZJA MONOGRAFII JERZEGO KISIELNICKIEGO
PT. „SYSTEMY INFORMATYCZNE ZARZDZANIA”
dyskusyjne bez uzupełnienia w drugim zdaniu, e najczciej tak sieci jest sie internetowa. Ezarzdzanie obejmuje midzy innymi e- biznes, e administracj i e - edukacj. W uzupełnieniu
autor wskazuje i objania symbole B2B (Business to Business), C2C (Customer to Customer)
G2C(Govermment to Citizen) oraz wiele kombinacji porednich.
W podrozdziale 13.2 autor omawia e- zarzdzanie w elektronicznej gospodarce rozumianej jako ta
cz gospodarki zarówno krajowej jak i midzynarodowej. w której stosowana jest TI.
Technologie informacyjno - komunikacyjne powizane z pojciami nowej ekonomii tworz
infrastruktur e - rynku prowadzc do radykalnych zmian stosowanych od kilkuset lat modeli
działalnoci przedsibiorstw. Pojcia e – kierownika i e – pracownika stanowi podmioty ezarzdzania kreujce nowe role interpersonalne, powizania informacyjne – interaktywne
i uprawnienia decyzyjne – decentralizacja. Te nowe relacje autor szeroko objania pogldami
autorytetów naukowych z zakresu tej problematyki.
W podrozdziale 13.3 sie komputerow omawia autor jako infrastruktur e- zarzdzania.
Wykazuje, e argumenty uzasadniajce 20 lat wczeniej celowo zastosowania sieci
komputerowych, s adekwatne do zastosowa technologii internetowych. Szersze omówienie
istoty rozwiza sieci internetowych, jzyka HTML oraz budowy adresu domen. Idea Web 2 jako
pojcia ilustrujcego bardziej zaawansowan faz komunikacji internetowej stanowi sygnał
kolejnej fali zmian. Podpis elektroniczny jako element uwierzytelniania przesyłanych internetowo
informacji oraz metoda ich ochrony, zamykaj rozdział 13.
Rozdział 14 obejmuje róne aspekty wirtualizacji i wirtualnych organizacji, któr autor
definiuje jako nowy typ organizacji czsto nazywanej organizacj przyszłoci i która mogła
powsta dziki sieci internetowej i duych baz danych(352). Rozwizania dotyczce rozszerzenia
funkcji realizowanych przez tradycyjne organizacje, uzasadniaj tworzenie organizacji
wirtualnych budowanych czsto dla realizacji okrelonych projektów. Przykładem podanym przez
autora jest uniwersytet wirtualny tworzony w ramach UMCS w Lublinie oraz Wyszej Szkoły
Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. W obszernym komentarzu dotyczcym organizacji
wirtualnych autor eksponuje rol sieciowej komunikacji oraz funkcje cyberprzestrzeni
i mobilnoci organizacji do tworzenia organizacji o charakterze wirtualnym.
W podrozdziale 14.2. omawiano technologie wirtualne w aspekcie moliwoci rozszerzania
e – zarzdzania rozumianego jako rodzaj technologii informacyjnych, „która pozwala na
oddziaływanie na sterowane przez komputer rodowisko rzeczywiste, bd emulowane
komputerowo”. W tabeli IV.3 autor zamiecił zestawienie podmiotów działa i sfer działania
technologii wirtualnych (Biznes, Administracja, Edukacja, Kultura). Autor przypomina równie
wane w rozwizaniach technologii przetwarzania pojcie maszyny wirtualnej. Rozwaania
wirtualizacji zamyka technologia tworzenia wirtualnych modeli graficznych rzeczywistoci
z wykorzystaniem techniki rastrowej oraz wektorowo. W podrozdziale 14.3 efekty i bariery
zastosowania wirtualizacji rozpatrywane s w aspekcie efektów technicznych, ekonomicznych,
organizacyjnych i socjo – psychologicznych. W analogicznych aspektach autor rozpatruje bariery
ich rozwoju, koczc rozwaania rodzajem puenty zatytułowanej „Co dalej?”
W rozdziale 15 autor omawia ilustrowane praktycznymi rozwizaniami przykłady zastosowa
technologii e – zarzdzania w gospodarce w aspekcie promocji i marketingu, zamówie, płatnoci
oraz dostaw. Autor omawia elementy technologiczne rozwiza handlu internetowego, koczc
na rozwizaniach systemu CRM (Custommer Relationship Management). Rola e – bankowoci
jako czynnika dynamizujcego i obniajcego koszty działalnoci banku, tworzcego
infrastruktur współczesnego biznesu omawiana jest w kolejnym podrozdziale. Niezwykle wana
POLISH ASSOCIATION FOR KNOWLEDGE MANAGEMENT
Series: Studies & Proceedings No. 20, 2009
141
rola współczesnej e -logistyki jest omawiana przez autora w aspekcie funkcjonalnoci
oprogramowania wyodrbnianego dla tych celów w duych firmach logistycznych. Autor
eksponuje wan funkcj systemu SCM (Supply Chain Management – Zarzdzanie Łacuchem
Dostaw). Logistyka globalna, wsparcie mapami numerycznymi GIS oraz GPS umoliwiajce
outsourcing logistyki, take w odniesieniu do duych firm, pozwoliły osign 20 do 45%
oszczdnoci w stosunku do indywidualnych rozwiza tego problemu stosowanych wczeniej w
przedsibiorstwach. Rozdział szesnasty zamyka omówienie systemu Amadeus, niezwykle
funkcjonalnego do tworzenia rozwiza e –learningowych a nie wymagajcego zakupu licencji.
Cz 5 obejmuje społeczny, ekonomiczny i prawny aspekt zastosowa technologii
informacyjnych, skupiajc si w podrozdziale 17.1 na roli TI w transformacji infrastruktury
zarzdzania i działa niezbdnych do powstania społeczestwa informacyjnego. Autor sam
stwierdza, e chocia rozwaania te wykraczaj poza podstawowy zakres ukierunkowania
tematyki w aspekcie mikro, to niemoliwe jest pominicie makro uwarunkowa funkcjonowania
organizacji bez identyfikacji problemów makro – czyli całego pastwa. Autor zwraca uwag na
oddziaływania restrukturyzacyjne wynikajce z rewolucji informacyjnej, które w warunkach
naszego kraju s wzmocnione przez konieczno transformacji gospodarki. Istotne jest równie
postrzeganie skutków ekspansji technologii internetowej dla rozwoju globalizacji wiatowej
gospodarki, której now sił napdow stanowi ekspansja nowych moliwoci komunikacyjnych.
W podrozdziale 17.2 omówiono problem kontekstu etycznego w zastosowaniu technologii
informacyjnych. Autor wymienia trzy dziedziny podstawowe dla etyki zarzdzania okrelajce:
- stosunek organizacji do pracownika,
- stosunek pracownika do organizacji,
- stosunek organizacji do innych podmiotów gospodarczych a szczególnie do klientów
i organizacji współdziałajcych.
Wyeksponowane w tym rozdziale problemy etyki zarzdzania nabrały szczególnego
znaczenia po ujawnieniu w kocu roku 2008 niewyobraalnej skali nieetycznych zachowa idoli
wiatowego biznesu, do których naleał Bernard Madoff i wiele osób z kadry menederskiej
czołowych banków oraz instytucji finansowych. Autor słusznie podnosi problem ryzyka
zwizanego z wiarygodnoci funkcjonowania organizacji wirtualnych, w których niezawodno
wymaga współdziałania wszystkich partnerów (take najsłabszych ogniw) w warunkach nikłych
obwarowa formalno-prawnych. W podrozdziale 17.3. autor omawia e- edukacj i jej rol
w tworzeniu nowoczesnego społeczestwa. Na schemacie V.I. autor prezentuje elementy
składowe procesu nauczania na odległo łczc zasoby internetowe z równoległym
funkcjonowaniem baz danych, modeli i wiedzy, które poprzez informatyczn platform nauczania
zapewniaj komunikacj nauczyciela i ucznia. Wyeksponowane przez autora pi elemementów
warunkujcych efektywno stosowania tej technologii, musi by respektowane w całej
rozcigłoci dla uzyskania sukcesu. Podrozdział ten autor koczy analiz trzech podstawowych
strategii nauczania z zastosowaniem TI tj. – asynchroniczn, - synchroniczn i konwergencyjn zwizan z zastosowaniem rónych platform e-learningowych. W podrozdziale 17.4. autor
podejmuje problem omówienia wybranych rodków oddziaływania TI na społeczestwo.
Omówiono witryn internetow z jej rol promocyjno informacyjn dotyczc wszelkich
organizacji. Szczególnie wane jest eksponowanie sylwetek osób kluczowych dla danej
organizacji oraz aktualizacja informacji prezentowanych w tych witrynach. Najczciej wystpuj
nastpujce serwisy informacyjne:
- reklamowe, - informacyjne, - sprzedaowe i - rozrywkowe.
142
Ludosław Drelichowski
RECENZJA MONOGRAFII JERZEGO KISIELNICKIEGO
PT. „SYSTEMY INFORMATYCZNE ZARZDZANIA”
Portale nie s zdefiniowan form organizacyjn technologii internetowych, stanowic platform
informacyjno-komunikacyjn, których funkcje autor trafnie ilustruje przykładami. Bardzo
wyczerpujco autor przedstawił funkcje blogów oraz ich rol łczc sfery komunikacji prywatnopublicznej – co w szczególnoci dotyczy polityków. Podrozdział 17.5. dotyczy cyberterroryzmu
jako zagroenia w budowie społeczestwa informacyjnego. Autor eksponuje zagroenia
wynikajce z eksploatacji systemów sterowania SCADA (Supervisory Control And Data
Aquisition) wykorzystywane do sterowania systemami przestrzennymi z zastosowaniem
publicznych sieci komunikacyjnych (np. sieci ciepłownicze, wodocigowe, gazowe). Dotyczy to
równie problemu oddziaływa na wiatow społeczno, co stosuje Al-Kaida. Transakcje
finansowe i giełdy papierów wartociowych to kolejny wraliwy na cyberterroryzm obszar
zastosowa TI.
Rozdział 18 obejmuje ekonomiczny kontekst zastosowa technologii informacyjnej i jest
niezwykle wanym rozdziałem podbudowanym wysokim poziomem dorobku autora w tym
zakresie. Cytujc stanowiska wiatowych autorytetów z tego zakresu z publikacji z ostatnich lat,
autor prezentuje własny punkt widzenia, podkrelajc kontekst unowoczenienia systemu
zarzdzania jako przesłanki uzasadniajcej efektywno nakładów na zastosowania technologii
informacyjnych. W podrozdziale 18.2. autor krótko omawia nastpujce czynniki wpływajce na
efektywno zastosowa TI: - techniczne, - ekonomiczne, - organizacyjne, - socjologicznopsychologiczne i - prawne. W podrozdziale 18.3. zawarto elementy oceny efektywnoci TI –
w aspekcie korzyci i barier. Autor wskazuje na potrzeb udzielenia odpowiedzi na nastpujce
dwa pytania:
1. Jaki udział w efektach organizacji ma TI?
2. Jak wpływa TI na wyniki organizacji, czyli jakie zachodzi tu sprzenie zwrotne?
Zwrócono uwag na efekt synergiczny, którego uchwycenie i wskazanie pozwala wykaza
osignicie rezultatu bezspornego. Na rysunku V.5. autor ilustruje zalecany sposób rachunku
efektywnoci przez pryzmat poszczególnych funkcjonalnoci systemu i rodzaje efektów –
technicznych, ekonomicznych, organizacyjnych, socjologiczno-psychologicznych.
W podrozdziale 18.4 omówiono proces decyzyjny wyboru wariantu realizacji TI. Autor eksponuje
podejcie z zastosowaniem drzew decyzyjnych jako metody pomocnej w rozstrzyganiu tego
trudnego problemu. Wród barier autor wyrónia bezwzgldne, wzgldne i pozorne, które mog
by rozpatrywane w kategoriach: - technicznych, - ekonomicznych, - organizacyjnych, - socjopsychologicznych i prawnych. W podrozdziale 18.5. omówiono problemy metody rachunku oceny
efektywnoci ekonomicznej zastosowa TI. Autor zwraca uwag na potrzeb stosowania zasad
rachunku efektywnoci ekonomicznej inwestycji jako metodycznych rozwiza problemu.
W podrozdziale 18.6. zawarto autorskie propozycje rozwiza systemowej oceny efektywnoci
ekonomicznej zastosowa TI. Zawarta w tym rozdziale propozycja metodyczna zasługuje na
rekomendacj jako rozwizania zawierajce algorytmy i ródła informacji ujte w macierzach,
które stanowi oprzyrzdowanie dla rozwizywania tego problemu. Treci zawarte w podrozdziale
18.7. dotycz wyników bada uzyskanych w ramach programu badawczego Diebolda, ocen
wynikajcych z wyników bada własnych i ciekawych przykładów dowiadcze firm USA.
Prowadz one do rekomendacji nastpujcego szecioetapowego postpowania:
E1. okrelenie kluczowych obszarów działania przedsibiorstwa,
E2. okrelenie czynników ograniczajcych realizacj celów,
E3. analiza wszystkich pozytywów i negatywów zwizanych z komputeryzacj,
E4. analiza kosztów i zysków,
POLISH ASSOCIATION FOR KNOWLEDGE MANAGEMENT
Series: Studies & Proceedings No. 20, 2009
143
E5. przygotowanie obiektów.
E6 szkolenie.
Dziewitnasty rozdział zamykajcy prac dotyczy prawnego kontekstu zastosowa
technologii informacyjnych. Autor zwraca uwag, e powszechno stosowania IT, musiała
doprowadzi do powstania nowych regulacji prawnych. Dla ilustracji tego problemu autor cytuje
zawarte w kodeksie karnym okresy pozbawienia wolnoci za okrelonego typu przestpstwa.
Mobilno TI wymaga midzynarodowej współpracy w zwalczaniu tego typu przestpstw. Warto
równie pamita o aspektach ochrony praw autorskich twórców i pracodawców w kategorii
wartoci niematerialnych i prawnych.
Niniejsza publikacja stanowiła szczególnie trudne wyzwanie ze wzgldu na wyjtkowy
dorobek autora w zakresie prac zwizanych z Informatyk Ekonomiczn. Szeroka lista adresatów
tej pozycji ksikowej stanowicej syntez dotyczc zastosowa technologii informacyjnych w
zarzdzaniu oznacza, e o celowoci tej publikacji(recenzji) zdecyduje reakcja jej odbiorców,
którym synteza ta moe wskaza aspekty zgodne z ich zainteresowaniami, z których warto
skorzysta zgodnie z własnymi preferencjami. Jeeli tego efektu nie uda si osign pozostanie
cel jakim jest inauguracja autorskich recenzji rekomendujcych publikacje ksikowe wane
z punktu widzenia zarzdzania wiedz w serii Studia i Materiały PSZW.
Ludosław Drelichowski
Faculty of Management
University of Technology and Life Science in Bydgoszcz
7 Kaliski st. Build. 3.1., 85-796 Bydgoszcz
e-mail: [email protected]