WST P - Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Miasta i Gminy

Transkrypt

Studium uwarunkowa
i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Jaraczewo
Zał cznik nr 1
do Uchwały Nr XXXVI/224/2014
Rady Gminy Jaraczewo
z dnia 20 lutego 2014 r.
GMINA
JARACZEWO
STUDIUM
UWARUNKOWA
I KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
JARACZEWO, 2014 ROK
1
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
ZESPÓŁ PROJEKTOWY:
in . Stefan Dutkowiak (ZOIU Z-132)
mgr Konrad Borowski
mgr in . Aleksandra Kozłowska
2
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
SPIS TRE CI:
WST P
8
Podstawa opracowania
8
Materiały wej ciowe
9
Zadania studium
10
UWARUNKOWANIA
11
1.
Dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu
11
1.1.
Poło enie i powierzchnia
11
1.2.
Powi zania zewn trzne
11
1.3.
Układ osadniczy
12
1.3.1.
Układ osadniczy gminy Jaraczewo na tle województwa wielkopolskiego 12
1.3.2.
Gminna sie osadnicza
12
1.3.3.
Funkcje jednostek osadniczych
14
1.4.
Ludno
15
1.5.
Stan planistyczny
15
1.6.
Uwarunkowania zewn trzne
18
1.6.1.
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa
wielkopolskiego
18
1.6.2.
Strategia Rozwoju Gminy Jaraczewo
20
1.6.3.
Program Ochrony rodowiska Gminy Jaraczewo
20
2.
Stan ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony
3.
Stan
rodowiska,
w
tym
rolniczej
i
le nej
20
przestrzeni
produkcyjnej,
wielko ci i jako ci zasobów wodnych oraz wymogów ochrony rodowiska,
przyrody i krajobrazu kulturowego
22
3.1.
22
Charakterystyka rodowiska przyrodniczego
3.1.1.
Poło enie fizyczno-geograficzne
23
3.1.2.
Ukształtowanie terenu
23
3.1.3.
Budowa geologiczna
24
3.1.4.
Wody powierzchniowe
25
3.1.5.
Gleby i stan rolniczej przestrzeni produkcyjnej
30
3.1.6.
Szata ro linna, w tym stan le nej przestrzeni produkcyjnej
34
3
Studium uwarunkowa
3.1.7.
3.1.8.
3.2.
gminy Jaraczewo
wiat zwierz t
37
Warunki klimatyczne
37
Stan rodowiska
39
3.2.1.
Jako
wód podziemnych
39
3.2.2.
Jako
wód powierzchniowych
41
3.2.3.
Jako
powietrza
42
3.2.4.
Jako
klimatu akustycznego
46
3.2.5.
Jako
powierzchni ziemi
47
3.2.6.
Jako
gleby
48
3.3.
Obszary i obiekty obj te ochron prawn
50
3.4.
Obszary nieobj te ochron prawn , istotne dla zachowania
ró norodno ci biologicznej
3.5.
Uwarunkowania
rozwoju
51
gminy
wynikaj ce
ze
stanu
i
rodowiska przyrodniczego
4.
5.
ochrony
51
Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
53
4.1.
Historia Gminy Jaraczewo
53
4.2.
Obiekty podlegaj ce ochronie
55
4.2.1.
Obiekty wpisane do rejestru zabytków
55
4.2.2.
Stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru zabytków
74
4.2.3.
Parki i cmentarze
74
Warunki i jako
ycia mieszka ców, w tym ochrony ich zdrowia
75
5.1.
Demografia
75
5.2.
Zatrudnienie i stan bezrobocia
80
5.3.
Mieszkalnictwo
83
5.4.
Usługi celu publicznego
87
5.5.
Aktywno
92
5.6.
Zagospodarowania turystyczne
gospodarcza
96
6.
Zagro enia bezpiecze stwa ludno ci i jej mienia
97
7.
Potrzeby i mo liwo ci rozwoju gminy
99
7.1.
Uwarunkowania rozwoju gminy wynikaj ce z dotychczasowego
zainwestowania
7.2.
7.3.
100
Uwarunkowania rozwoju gminy wynikaj ce z dotychczasowego
przeznaczenia terenów
102
Uwarunkowania rozwoju wynikaj ce z zagospodarowania turystycznego
102
4
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
7.4.
Społeczne i gospodarcze uwarunkowania rozwoju gminy
102
7.5.
Ocena wyst puj cych uwarunkowa
103
8.
Stan prawny gruntów
104
9.
Wyst powanie obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów
odr bnych
104
10. Wyst powanie obszarów naturalnych zagro e geologicznych
105
11. Wyst powanie udokumentowanych złó kopalin oraz zasobów
wód podziemnych
105
11.1.
Kopaliny
105
11.2.
Wody podziemne
107
11.3.
Tereny wymagaj ce rekultywacji
109
12. Wyst powanie terenów górniczych na podstawie przepisów odr bnych
109
13. Stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia
uporz dkowania gospodarki wodno- ciekowej, energetycznej oraz gospodarki
odpadami
110
13.1. Sie drogowa
110
13.2. Sie kolejowa
114
13.3. Infrastruktura techniczna
115
14. Zadania słu ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych
119
15. Wymagania dotycz ce ochrony przeciwpowodziowej
119
KIERUNKI
121
1.
Cele polityki przestrzennej gminy
121
2.
Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu
terenów
3.
4.
122
Kierunki i wska niki dotycz ce zagospodarowania oraz u ytkowania
terenów, w tym wył czone spod zabudowy
123
3.1.
138
Kierunki i zasady rozwoju gminy w sferze społecznej i gospodarczej
Obszary
oraz
zasady
ochrony
rodowiska
przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk
i
jego
zasobów,
ochrony
139
4.1.
Ochrona przyrody i krajobrazu
141
4.2.
Ochrona lasów i terenów zielonych
142
4.3.
Rolnictwo i ochrona gleb
142
5
Studium uwarunkowa
5.
6.
7.
gminy Jaraczewo
4.4.
Ochrona zasobów kopalin
143
4.5.
Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych
143
4.6.
Ochrona powietrza
143
Ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej 144
5.1.
Ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków
144
5.2.
Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego dla rozwoju turystyki
145
Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej
146
9.1.
Rozwój sieci drogowej
146
9.2.
Komunikacja zbiorowa
149
10.1.
Zaopatrzenie w wod
149
10.2.
Odprowadzanie cieków
150
10.3.
Elektroenergetyka
151
10.4.
Gaz
152
10.5.
Energetyka cieplna
153
10.6.
Energia odnawialna
153
10.7.
Telekomunikacja
155
10.8.
Gospodarka odpadami
155
10.9.
Urz dzenia hydrotechniczne
155
Obszary, na których rozmieszczone b d inwestycje celu publicznego o znaczeniu
lokalnym oraz obszary, na których rozmieszczone b d
publicznego
o
znaczeniu
ponadlokalnym,
zgodnie
z
inwestycje celu
ustaleniami
planu
zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów,
o których mowa w art. 48 ust. 1
8.
157
Obszary, dla których obowi zkowe jest sporz dzenie miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr bnych, w tym
obszary wymagaj ce przeprowadzenia scale
i podziału nieruchomo ci, a tak e
obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda y powy ej
400 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej
9.
Obszary,
dla
których
zagospodarowania
gmina
przestrzennego,
158
zamierza
w
tym
sporz dzi
obszary
miejscowy
wymagaj ce
plan
zmiany
przeznaczenia gruntów rolnych i le nych na cele nierolnicze i niele ne
158
10. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le nej przestrzeni produkcyjnej
159
11. Obszary szczególnego zagro enia powodzi
mas
ziemnych
oraz obszary osuwania si
160
6
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
12. Obiekty lub obszary, dla których wyznacza si w zło u kopaliny filar ochronny 160
13. Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych
161
14. Obszary wymagaj ce przekształce , rehabilitacji lub rekultywacji
161
15. Granice terenów zamkni tych i ich stref ochronnych
161
16. Inne
obszary
problemowe,
w
zale no ci
od
uwarunkowa
zagospodarowania wyst puj cych w gminie
17.Synteza ustale studium
i
potrzeb
162
162
17.1. Synteza uwarunkowa zagospodarowania przestrzennego
162
17.2. Synteza kierunków zagospodarowania przestrzennego
162
17.3. Uzasadnienie
164
7
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
WST P
1.
Podstawa opracowania
Studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy stało si
obowi zkowym aktem planistycznym na mocy ustawy z dnia 7 lipca 1994r.
o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 89 z dnia 25 sierpnia 1994 r.) Celem studium
miało by okre lenie polityki przestrzennej gminy.
Rada Gminy Jaraczewo podj ła uchwał
Nr XLV/147/98 o przyst pieniu do
sporz dzenia Studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Jaraczewo w dniu 18 czerwca 1998r.
Opracowanie przedstawiono do uchwalenia Radzie Gminy Jaraczewo dnia 29 lipca
1999 r. – uchwała Nr IX/63/99.
Od roku 2004 Studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Jaraczewo jest jedynym dokumentem planistycznym obejmuj cym obszar całej
gminy w granicach administracyjnych.
W roku 2005, na mocy uchwały Nr XVI/102/2004r. z dnia 26 lutego 2004r.
o
przyst pieniu
do
sporz dzenia
zmiany
studium
uwarunkowa
i
kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy Jaraczewo, została opracowana zmiana studium
gminy Jaraczewo.
Przyj ta uchwał Nr XXXVI/185/2005 Rady Gminy Jaraczewo z dnia 24 listopada 2005 r.,
zmiana
Studium
była
wynikiem
aktualizacji
zagospodarowania
przestrzennego
oraz uzupełnienia studium o pojedyncze ustalenia.
Ponadto w dniu 15 maja 2008 r. Rada Gminy Jaraczewo podj ła uchwał Nr XVII/87/2008,
w sprawie przyst pienia do zmiany studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy Jaraczewo. Zgodnie z zał cznikiem graficznym do uchwały zmiana
studium powinna obejmowa cał gmin w granicach administracyjnych.
Do ww. zmiany Studium przyst piono w oparciu o ustaw z dnia 27 marca 2003 r.
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 r., poz. 647 z po n. zm.)
oraz o rozporz dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu
projektu studium uwarunkowa
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
(Dz. U. Nr 118, poz. 1233).
8
Studium uwarunkowa
2.
gminy Jaraczewo
Materiały wej ciowe
„Studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Jaraczewo”,
obowi zuj ce miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego na terenie
gminy Jaraczewo,
wnioski o zmian
przestrzennego
Studium uwarunkowa
oraz
wnioski
o
i kierunków zagospodarowania
opracowanie
miejscowych
planów
zagospodarowania przestrzennego,
wydane decyzje o warunkach zabudowy oraz wydane decyzje celu publicznego,
Plan
zagospodarowania
przestrzennego
województwa
wielkopolskiego.
Uwarunkowania rozwoju przestrzennego. Kierunki polityki przestrzennej,
(Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego, Pozna 2010 r.),
materiały do zmiany Planu zagospodarowania przestrzennego województwa
wielkopolskiego,
mapy ewidencyjne gruntów w skali 1:5 000,
mapy topograficzne w skali 1:10 000,
„Program małej retencji wodnej na terenie działania Regionalnej Dyrekcji Lasów
Pa stwowych w Poznaniu” (BIPROWODMEL Sp. z o.o. w Poznaniu, 2005r.),
„Program budowy urz dze
małej retencji wód powierzchniowych do 2015
z uwzgl dnieniem potrzeb obszarów małej retencji, warunków efektywno ci
ekonomicznej” – tom IV Programu „Mała retencja wodna na ternie województwa
wielkopolskiego. Aktualizacja”, (WZMiUW w Poznaniu, 2005r.),
Dane z Głównego Urz du Statystycznego,
Informacje z Urz du Gminy Jaraczewo.
9
Studium uwarunkowa
3.
gminy Jaraczewo
Zadania studium
Podstawowym celem studium uwarunkowa
i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy jest okre lenie polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad
zagospodarowania przestrzennego. Studium jest dokumentem planistycznym sporz dzanym
dla całego obszaru gminy.
Studium z zało enia nie jest aktem prawa miejscowego, a jedynie aktem kierownictwa
wewn trznego, wi
cym organy gminy. Jako takie powinno wydoby zwi zki mi dzy
rozwojem przestrzennym gminy a podstawami jej rozwoju społeczno-gospodarczego.
Studium
jest
najwa niejszym
punktem
odniesienia
i
ródłem
informacji
koordynacyjnych dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, nie tylko
w sensie formalnej zgodno ci tych dokumentów, ale tak e w zakresie konsekwentnej
realizacji obranych w studium kierunków rozwoju przestrzennego gminy.
Jako ostatnie z podstawowych zada studium mo na wymieni promocj rozwoju
gminy. Poniewa studium jest dokumentem zawieraj cym bardzo szeroki zestaw informacji
na temat rodowiska gminy, jej społeczno ci i gospodarki, mo e stanowi podstaw dla
sporz dzania programów gospodarczych i inwestycyjnych oraz opracowania ofert
ukierunkowanych do potencjalnych inwestorów.
W obecnie obowi zuj cej ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym oraz w rozporz dzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 28
kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa
i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233), został ci le okre lony
zakres opracowania studium uwarunkowa
i kierunków zagospodarowania gminy.
W niniejszej zmianie Studium zakres opracowania zgodny z ww. ustaw
znalazł
odzwierciedlenie w tytułach rozdziałów ponumerowanych zgodnie z porz dkiem zapisanym
w ustawie.
10
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
UWARUNKOWANIA
1.
Dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu
1.1. Poło enie i powierzchnia
Gmina
wiejska
Jaraczewo
poło ona
jest
w
południowo-wschodniej
cz ci
województwa wielkopolskiego, na zachodnim skraju powiatu jaroci skiego, około 15 km
od Jarocina. Graniczy z gminami: Nowe Miasto n/Wart , Ksi
Wlkp., Dolsk, Borek Wlkp.,
Ko min Wlkp., Jarocin.
Gmina obejmuje obszar 13 289 km2, co sytuuje j na 34 miejscu w ród gmin wiejskich
województwa wielkopolskiego i 3 miejscu w powiecie jaroci skim.
Lasy i zadrzewienia zajmuj około 17,8%, a tereny zurbanizowane 6,3%.
1.2. Powi zania zewn trzne
Gmina Jaraczewo, wykazuje powi zania z najbli szym otoczeniem w zakresie
społeczno-administracyjno-gospodarczym. Jako podstawowa jednostka administracyjna
powi zana jest funkcjami administracyjnymi z Poznaniem, gdzie siedziby maj
najwa niejsze instytucje oraz urz dy w województwie. Z Jarocinem, Pleszewem, remem
i Gostyniem gmina powi zana jest funkcjami administracyjnymi, usługowymi zwłaszcza
w zakresie usług ponad gminnych oraz funkcjami gospodarczymi.
Gmin Jaraczewo charakteryzuje znaczny potencjał przyrodniczy, który wykracza
poza granice administracyjne. Jest on tak e powi zany z ponadlokalnym systemem
przyrodniczym. W systemie przyrodniczym szczególn rol odgrywa dolina rzeki Obry
pełni ca funkcj regionalnego korytarza ekologicznego, b d ca jednocze nie regionaln
drog migracji, rozprzestrzeniania si i wymiany genetycznej organizmów ywych.
Z elementów zainwestowania technicznego, najwa niejszym dla mieszka ców gminy
jest sie komunikacyjna.
Przez gmin przebiega droga krajowa nr 12 relacji Głogów – Leszno – Gosty –
Jarocin – Pleszew (od drogi S11) – Kalisz – Sieradz – Lublin – Chełm, zapewniaj ca dobre
powi zanie w kierunku zachodnim i wschodnim Polski.
Drogi powiatowe, prowadz ce przez obszar gminy, umo liwiaj dogodne powi zania
z gminami s siednimi, jak równie wewn trz gminy.
11
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Najwa niejsze z nich to:
droga powiatowa nr 4207P, Jaraczewo – Wojciechowo – Cerekwica – Rusko,
droga powiatowa nr 4205P, Rusko – Nosków – Jarocin,
droga powiatowa nr 4183P, Zalesie – Góra – Parz czew – Nosków,
droga powiatowa nr 4182P, Jaraczewo – Gola – Nied wiady.
Z gminami s siednimi gmina Jaraczewo powi zana jest tak e infrastruktur
techniczn . W Cielczy na terenie gm. Jarocin znajduje si
do której odprowadzane s
oczyszczalnia komunalna,
cieki komunalne z obszarów nast puj cych wsi Jaraczewo,
Wojciechowo, Łobez, Góra, Brzostów.
Na terenie gminy Jaraczewo znajduje si tak e fragment linii elektroenergetycznej
wysokiego napi cia 400 kV Pozna Plewiska – Ostrów Wlkp. Linia ta jest elementem
Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.
Przez obszar gminy przebiegaj
gazoci gi wysokiego ci nienia z kopalni
w Mieszkowie:
DN 500 (do Krobi) z północnego wschodu na południowy zachód,
DN 200 (do D onkowa) w północnej cz ci gminy,
DN 80 ( do Borku) w zachodniej cz ci gminy
DN 200 O rodek Grupowy Roszków – miejscowo
Góra.
1.3. Układ osadniczy
1.3.1.
Układ osadniczy gminy Jaraczewo na tle województwa wielkopolskiego
Wiejska gmina Jaraczewo jest jedn
z 226 gmin województwa wielkopolskiego
i jednocze nie jedn z 117 wiejskich gmin Wielkopolski. Wraz z trzema innymi gminami
wchodzi w skład powiatu jaroci skiego.
Pod wzgl dem zaludnienia gmina zajmuje 3 miejsce w powiecie jaroci skim
i 34 w ród gmin wiejskich województwa wielkopolskiego, natomiast bior c pod uwag
powierzchni – 3 miejsce w powiecie i 33 miejsce w ród gmin wiejskich Wielkopolski.
1.3.2.
Gminna sie osadnicza
Sie osadnicza w gminie składa si z 21 jednostek, w których mieszkały w roku 2011
(wg informacji Urz du Gminy) 8 394 osoby. Miejscowo ci podzielone zostały
na 21 sołectw.
Podstaw układu osadniczego jest wie Jaraczewo poło ona w centralnej cz ci gminy. Jest
to o rodek handlowo-usługowy pełni cy równie funkcj administracyjn , który dzi ki
12
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
poło eniu przy drodze krajowej nr 12 cechuje si bardzo dobr dost pno ci . Kolejne
w hierarchii osadniczej s najwi ksze wsie sołeckie: Nosków, Rusko, Góra.
Wi kszo
wsi ma zwarty charakter zabudowy. Nie mniej jednak analizuj c układ osadniczy
wyró ni mo na tak e jednostki o rozproszonej zabudowie, co jest istotnym utrudnieniem
dla realizacji infrastruktury komunikacyjnej i technicznej.
Sie osadnicza w gminie składa si z wielu rednich i du ych wsi. Przeci tna wielko
miejscowo ci na terenie gminy kształtuje si na poziomie 400 mieszka ców. Najwi ksze
sołectwa licz ce 900 – 1000 osób to Nosków i Rusko.
Obrazuje to tabela poni ej, gdzie pokazano wszystkie wsie wraz z analiz
wielko ci
poszczególnych wsi.
Tab. Gmina Jaraczewo – informacja o liczbie mieszka ców sołectw w roku 2011.
Lp.
Nazwa sołectwa
Liczba mieszka ców sołectwa
Bielejewo
rednia
1.
Brzostów
du a
2.
Cerekwica Nowa
rednia
3.
Cerekwica Stara
rednia
4.
Gola
du a
5.
Góra
du a
6.
Jaraczewo
du a
7.
Łobez
rednia
8.
Łobzowiec
du a
9.
Łow cice
rednia
10.
Łukaszewo
bardzo mała
11.
Nied wiady
mała
12.
Nosków
du a
13.
Panienka
du a
14.
Parz czew
du a
15.
Por ba
rednia
16.
Rusko
du a
17.
Strzy ewko
rednia
18.
Suchorzewko
rednia
19.
Wojciechowo
du a
20.
Zalesie
du a
21.
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urz du Gminy Jaraczewo.
Wyró niono:
wsie bardzo małe
poni ej 50 mieszka ców,
wsie małe
51 – 150 mieszka ców,
wsie rednie
151 – 250 mieszka ców,
wsie du e
251 – 1500 mieszka ców.
13
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Liczba ludno ci na terenach wiejskich kształtuje si nast puj c :
1 wie bardzo mała skupia 0,5% ogółu ludno ci wiejskiej,
1 wie mała skupia 1,1% ogółu ludno ci wiejskiej,
8 wsi rednich ł cznie skupiaj cych 19,4% ogółu ludno ci wiejskiej,
11 wsi du ych ł cznie skupiaj cych 79% ogółu ludno ci wiejskiej.
Wielko
wsi pod wzgl dem liczy mieszka ców waha si
od 41 w Łukaszewie
do 1429 w Jaraczewie.
1.3.3. Funkcje jednostek osadniczych
Na podstawie wielko ci zaludnienia, zainwestowania wsi oraz
aktywno ci
gospodarczej okre lono wiod ce funkcje w poszczególnych jednostkach osadniczych.
Wi kszo
sołectw ma charakter typowo rolniczy. Inne funkcje, które dopełniaj
podstawow funkcj rolnicz w gminie to:
mieszkaniowa,
usługowa,
techniczno-produkcyjna.
Wykształcony w wyniku dotychczasowego rozwoju jednostek osiedle czych układ
sieci osadniczej potwierdza zarysowany podział obszaru gminy, w którym wyró nia si
o rodek gminny – Jaraczewo, trzy du e wsie: Nosków, Rusko, Góra oraz pozostałe
miejscowo ci.
Układ sieci osadniczej, jej powi zanie z układem zewn trznym, potencjał społeczny
i gospodarczy to czynniki decyduj ce o funkcjach wsi i ich dalszym rozwoju.
O rodek gminny – Jaraczewo obsługuj cy wszystkich mieszka ców gminy, jest
poło ony w centralnej cz ci obszaru gminy, przy drodze krajowej nr 12, której przebieg
pozytywnie wpływa na dost pno
do niego. Mieszka cy gminy korzystaj z placówek
i obiektów usługowych znajduj cych si w Jaraczewie w zakresie podstawowych funkcji,
a potrzeby o znaczeniu ponadlokalnym zaspokajaj w nast puj cych miastach: Jarocin,
Kalisz, Gosty , rem, Pozna .
Funkcje pozarolnicze wyst puj nie we wszystkich wsiach, równie ich intensywno
jest zró nicowana. Działalno
gospodarcza poza Jaraczewem koncentruje si
przede
wszystkim w: Noskowie i Rusku.
Dotychczasowe funkcje rolnicze pozostałych wsi nie ulegaj
powa niejszym
przekształceniom i dominuj w tradycyjnych o rodkach produkcji rolnej, jakim były i s
niemal wszystkie wsie gminy.
14
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
1.4. Ludno
W roku 2011 gmina Jaraczewo liczyła 8 394 mieszka ców, z czego 1 429 osób
mieszkało w Jaraczewie, a 6 965 osób w pozostałych miejscowo ciach gminy.
Pod wzgl dem zaludnienia gmina zajmowała 34 miejsce w województwie w ród
wiejskich gmin województwa. W samym powiecie jaroci skim gmina Jarczewo zajmuje
3 miejsce pod wzgl dem liczby ludno ci, stanowi c 12% jego potencjału demograficznego
powiatu.
1.5. Stan planistyczny
Rada Gminy Jaraczewo podj ła uchwał
do sporz dzenia Studium uwarunkowa
Nr XLV/147/98 o przyst pieniu
gminy Jaraczewo w dniu 18 czerwca 1998 r. Studium zostało uchwalone przez Rad Gminy
uchwał nr IX/63/99 z dnia 29 lipca 1999 roku, a wi c przed wej ciem w ycie Ustawy
z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Stanowi
jednak dokument obowi zuj cy, który został zmieniony uchwał Nr XXXVI/185/2005 Rady
Gminy Jaraczewo z dnia 24 listopada 2005 r., zmiana Studium była wynikiem aktualizacji
zagospodarowania przestrzennego oraz uzupełnienia studium o pojedyncze ustalenia.
Na terenie gminy obowi zuj obecnie cztery plany miejscowe:
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gminy Jaraczewo,
Uchwała Nr XXX/174/2013 Rady Gminy Jaraczewo z dnia 22 sierpnia 2013 r.,
Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego poz. 5079 z dnia 4 wrze nia 2013 r.
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenów aktywizacji
gospodarczej, handlu, usług i rzemiosła oraz terenów usług turystyki, sportu
i rekreacji poło onych w Jaraczewie,
Uchwała Nr XII/82/2003 Rady Gminy Jaraczewo z dnia 30 wrze nia 2003 r.,
Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 181, poz. 3373 z dnia 21 listopada 2003 r.
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenów działalno ci
gospodarczej z zabudow wielorodzinn poło onych w miejscowo ci Rusko,
Uchwała Nr XXXVIII/231/2002 Rady Gminy Jaraczewo z dnia 29 sierpnia
2002 r.,
Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 118, poz. 3306 z dnia 27 wrze nia 2002 r.
15
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
gospodarczej z zabudow
mieszkaniow
jednorodzinn
z dopuszczeniem
prowadzenia działalno ci rolnej oraz dla obiektów produkcyjnych, składów
i magazynów w miejscowo ci Parz czew,
Uchwała Nr XXXVI/186/2005 Rady Gminy Jaraczewo z dnia 24 listopada
2005 r.,
Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 3, poz. 38 z dnia 4 stycznia 2006 r.
Realizacja polityki przestrzennej gminy w głównej mierze opiera si na realizacji
wydawanych decyzji o warunkach zabudowy i lokalizacji inwestycji celu publicznego.
Na podstawie rejestru decyzji mo na stwierdzi ,
e: w latach 2004 – 2011
w gminie Jaraczewo wydano blisko 600 decyzji o warunkach zabudowy i decyzji o ustaleniu
lokalizacji inwestycji celu publicznego. Najwi cej decyzji wydano w miejscowo ci
Jaraczewo – 79, Góra – 69 oraz Nosków – 66. We wszystkich pozostałych miejscowo ciach
było 385 decyzji (najwi cej w Zalesiu, Rusku i Goli). Statystycznie ka dego roku wydawano
rednio 75 decyzji, co dziel c przez ilo
miejscowo ci daje wynik 4 decyzje rocznie.
Trzeba pami ta , e s to warto ci u rednione. W rzeczywisto ci wyst powały ró nice
pomi dzy liczb decyzji w poszczególnych miejscowo ciach, które przedstawione zostały
w tabeli.
Tabela. Gmina Jaraczewo - decyzje o warunkach zabudowy w latach 2004-2011
Lp.
Sołectwo/
Suma wydanych
Lokalizacja decyzji
decyzji
1.
Bielejewo
2.
Brzostów
3
35
Liczba
decyzji
Przeznaczenie terenu
1
infrastruktura komunikacyjna i techniczna
2
budownictwo dla potrzeb produkcji rolniczej
17
budownictwo mieszkaniowe, ł cznie z gara ami
2
budownictwo usługowe
3
13
3.
Cerekwica Nowa
3
3
4.
Cerekwica Stara
19
1
16
5.
Gola
43
1
budownictwo sakralne
1
Infrastruktura komunikacyjna i techniczna
15
6
4
Budownictwo produkcyjne i magazynowe
16
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
17
1
6.
7.
Góra
Jaraczewo
69
79
Łobez
27
11
6
7
3
32
20
5
16
13
3
10
9.
10.
Łobzowiec
Łow cice
13
21
12.
Nied wiady
Nosków
14
66
6
1
inne/mieszane
7
1
3
5
1
inne/mieszane
37
13
1
Parz czew
32
5
10
14.
1
2
24
5
24
Panienka
infrastruktura techniczna i komunikacyjna
3
13.
1
13
11.
eksploatacja kruszywa
42
6
8.
7
6
11
budownictwo produkcyjne i magazynowe
6
2
15.
Por ba
1
1
16.
Rusko
46
17
8
1
2
17
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
18
17.
Strzy ewko
13
1
12
18.
19.
Suchorzewko
Wojciechowo
12
35
9
13
3
49
14
Zalesie
3
5
20.
23
Infrastruktura komunikacyjna i techniczna
4
2
budownictwo produkcyjne i magazynowe
1
18
1
inne/mieszane
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urz du Gminy Jaraczewo.
Najwi cej decyzji ze wzgl du na rodzaj inwestycji dotyczyło budownictwa
mieszkaniowego (ł cznie z gara ami) – 252 decyzje. Decyzji odnosz cych si
do
budownictwa dla potrzeb produkcji rolniczej było w badanym okresie 202. Znacz ca liczba
decyzji 71 dotyczyła budownictwa zwi zanego z usługami. Przedmiotem 45 decyzji były
ustalenia odnosz ce si do zagadnie infrastruktury technicznej i komunikacji. Natomiast 29
decyzji dotyczyło budownictwa produkcyjnego i magazynowego. Pozostałe 3 to decyzje
dotycz ce realizacji inwestycji mieszanych (głównie budownictwa mieszkalnego i dla
potrzeb produkcji rolniczej oraz zwi zane z usługami).
1.6. Uwarunkowania zewn trzne
1.6.1.
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego przyj ty
uchwał Nr XLVI/690/10 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 26 kwietnia 2010
roku posiada zapisy o du ym stopniu ogólno ci.
Z Planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego wynika,
e gmina Jarczewo znajduje si w strefie intensywnej produkcji rolnej.
Dla prowadzenia prawidłowej polityki przestrzennej,
zarówno na szczeblu
regionalnym, jak i lokalnym, plan wskazuje struktur przestrzenn województwa, okre laj c
podstawowe strefy polityk przestrzennych. Ma to zasadnicze znaczenie dla okre lenia
spójno ci mi dzy poszczególnymi elementami zagospodarowania przestrzennego oraz
18
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
wyznaczania ci gło ci struktur przestrzennych w układzie mi dzyregionalnym.
Obszar pozamiejski o najwy szym potencjale rozwoju – tereny wsi Jaraczewo oraz
tereny przyległe wzdłu głównego ci gu komunikacyjnego drogi krajowej nr 12, tworz c
najwa niejsze korytarze komunikacyjne s głównymi osiami rozwojowymi województwa.
Korzystne poło enie Wielkopolski w zachodniej cz ci kraju, a tak e powi zania
komunikacyjne z Europ tworz sprzyjaj ce warunki dla rozwoju regionu. Efektem takiej
lokalizacji jest wyodr bnianie si w strukturach regionalnych obszarów, które potencjałem
rozwoju gospodarczego, wyposa eniem w infrastruktur techniczn i komunikacyjn oraz
dynamik rozwoju wyró niaj si na tle regionu. Rozwój oparty o drog krajow , jest
trwałym zjawiskiem, którego poziom b dzie rósł w stosunku do pozostałej cz ci regionu.
Powi zania komunikacyjne tworz model układu komunikacyjnego, którego centrum jest
Pozna jako w zeł transportowy o znaczeniu mi dzynarodowym, krajowym i regionalnym.
Powi zania regionalne i ponadlokalne, stanowi ce podstaw
do spajaj cych relacji
gospodarczych i społecznych poza ww. strefami, daj Wielkopolsce du e szanse rozwojowe.
Dla obszaru miejscowo ci Jaraczewo zało ono rozwój oparty o obecne tendencje i zjawiska
wyst puj ce w przestrzeni. Dynamika ich rozwoju zale e b dzie od wielu czynników poza
planistycznych. Dla tych stref wa ne jest odpowiednie przygotowanie formalne i techniczne
oraz aktywno
lokalnych społeczno ci. Wskazane w Planie województwa przesłanki
i szanse rozwoju, wspomagane przez decyzje planistyczne, b d podstaw do wspierania
mo liwo ci rozwoju oraz lokalnych inicjatyw gospodarczych i społecznych.
Strefa intensywnej gospodarki rolnej – obszary zwi zane z intensywnym rolnictwem,
opartym o najlepsze w regionie gleby, wymagaj ce ochrony. Celem zasadniczym gospodarki
przestrzennej w tej strefie jest poprawa jako ci gleb i ochrona rolniczej przestrzeni
produkcyjnej najwy szej jako ci, poprzez ograniczanie wył czania ich spod u ytkowania
rolniczego. Obszarami, gdzie procesy te b d przebiega w sposób najbardziej dynamiczny,
s
obszary zurbanizowane, szczególnie w pobli u w złów komunikacyjnych. Tereny
te stanowi zaplecze ywno ciowe oraz baz surowcow dla przemysłu rolno-spo ywczego,
którego rozwój winien by
preferowany głównie w ramach tej strefy. Na terenach
intensywnie u ytkowanych rolniczo wskazane jest zwi kszenie powierzchni zadrzewie
ródpolnych i zakrzewie . Nale y chroni
równie
dziedzictwo kulturowe, walory
krajobrazu obszarów wiejskich, a tak e d y do podniesienia atrakcyjno ci terenów wsi.
19
Studium uwarunkowa
1.6.2.
gminy Jaraczewo
Strategia Rozwoju Gminy Jaraczewo
Obecnie gmina Jaraczewo nie posiada aktualnej Strategia rozwoju.
Do roku 2012 obowi zuj cym dokumentem była Strategia Rozwoju Gminy Jaraczewo
na lata 2002 – 2012, w której okre lono plany zamierze pokazuj ce kierunki rozwojowe
gminy.
W Strategii tej zawarto misj rozwoju gminy, która wyznaczała, jaki powinien by kierunek
rozwoju gminy w perspektywie nast pnych kilkunastu lat i jakie s priorytety samorz du
w
działaniach
na
rzecz
zaspokojenia
potrzeb
mieszka ców.
Misja
składała
si
z wyznaczonych celów strategicznych, programów strategicznych oraz projektów
realizowanych i zada do wykonania.
Zdefiniowana deklaracja misji gminy to:
„Jaraczewo jest gmin nowocze nie zarz dzan ,
zachowuj c tradycje dobrego gospodarowania.
Jej misj jest zapewnienie mieszka com wysokiego poziomu ycia, dost pu do
edukacji i kultury, w warunkach rozwijaj cej si gospodarki, czystego rodowiska oraz ładu
i zabezpieczenia społecznego”.
1.6.3.
Program Ochrony rodowiska gminy Jaraczewo
Obowi zek opracowania „Programu ochrony rodowiska” wynika z ustawy Prawo
ochrony rodowiska. Zakres opracowania obejmuje szczególnie takie zagadnienia jak:
– problemy ochrony rodowiska w gminie,
2.
–
formy i wielko
oddziaływania na rodowisko
–
działania administracyjne,
–
opis celów i działa priorytetowych,
–
narz dzia i instrumenty realizacji programu.
Stan ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony
W przestrzeni całej gminy Jaraczewo dominuj tereny rolnicze. Na północy gminy
krajobraz urozmaica do
rozległa dolina Obry, która w tym rejonie charakteryzuje si
licznymi ł kami i podmokło ciami. Wyst puj tu równie liczne niewielkie doliny małych
cieków. Lasy i tereny le ne tworz wi ksze enklawy jedynie w centralnej i rodkowo-
20
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
wschodniej cz ci gminy.
Tereny zurbanizowane zajmuj niewielkie fragmenty przestrzeni gminy. Najwi ksz
miejscowo ci jest Jaraczewo, które stanowi jednocze nie centrum gminy.
Jest wsi najbardziej zaludnion i rozwini t w stosunku do pozostałych wsi gminy.
Tutaj swoj siedzib maj władze gminy, organizacje pozarz dowe, instytucje kultury.
Jak wynika z dokumentacji historycznej wie Jaraczewo – rodzinny gród Jaraczewskich
herbu Zar ba, zostało zało one w roku 1394. W ich posiadaniu Jaraczewo pozostało
do ko ca XVII w. Jaraczewscy przyczynili si do przekształcenia dziedzicznej wsi w miasto.
Po przeszło 415 latach Jaraczewo utraciło prawa miejskie. Było to skutkiem Rozporz dzenia
Rady Ministrów z dnia 28 maja 1934 roku, na mocy którego zmieniono ustrój miejski
19 miast wielkopolskich w tym równie Jaraczewa.
Jaraczewo zachowało czytelny historyczny układ przestrzenny charakterystycznym rynkiem,
dominant ko cioła oraz kołnierzem zieleni parkowej.
Znacz cymi jednostkami osadniczymi s tak e: Nosków i Rusko. Wraz z innymi
miejscowo ciami: Góra, Panienka, Nied wiady, Parz czew, Suchorzewko, Bielejewo tworz
zabudow
siedliskow
charakteryzuj
si
zwart . Natomiast takie miejscowo ci jak: Brzostów, Zalesie
zabudow
rozproszon
z o rodkami zasiedlenia skoncentrowanego.
Z kolei Gola, Łobez i Cerekwica wykazuj zabudow typowo rozproszon , za układ
ulicówki wyró nia takie miejscowo ci jak: Wojciechowo, Łow cice, Strzy ewko oraz
Łobzowiec. Ponadto w przestrzeni gminy do
cz sto wyst puj pojedyncze zagrody.
Nie pozostaje to bez znaczenia dla kształtowania przyszłych jednostek osadniczych.
W przyszło ci bardzo du y udział b dzie stanowiła zabudowa uzupełniaj ca luki pomi dzy
zabudow istniej c . W ten sposób niejako wymuszone jest rozci ganie wsi wzdłu dróg
wychodz cych z nich.
Struktura funkcjonalno-przestrzenna całego obszaru gminy tworzy charakterystyczn
mozaik , co jest konsekwencj drobnej skali terenów, miejsc i form zagospodarowania.
Historyczny układ osadniczy, cho zachowany, nie przedstawia sob warto ci zasługuj cych
na szczególn ochron . Wymagane s procesy renowacji i rewitalizacji obiektów i zało e
urbanistycznych oraz projektowanie nowych zało e architektonicznych z poszanowaniem
istniej cych warto ci zagospodarowania i zabudowy.
Głównymi elementami kształtuj cymi struktur przestrzenn i krajobraz gminy s :
wie Jaraczewo – integruj ca miejscowo ci gminy,
Obra i tereny nadobrza skie,
historyczne układy przestrzenne wsi,
21
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
centra lokalne – miejsca identyfikacji przestrzennej,
tereny zieleni, w tym parki podworskie.
Wyró nienie
podstawowych
elementów
kształtuj cych
struktur
przestrzenn
i krajobraz gminy stanowi ramy dla okre lenia zasad zagospodarowania oraz sposobów
realizacji polityki przestrzennej. Uzupełnieniem ww. struktury przestrzennej jest okre lenie
funkcji terenów i standardów zagospodarowania.
W okre leniu kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy uwzgl dnia si
zasady:
przekształce krajobrazu obszaru gminy przez preferowanie rozwoju terenów
zadrzewionych i zakrzewionych wokół zbiorników, cieków i rowów,
wododziałów oraz dróg i miedz,
zachowania wyró niaj cych si granic mi dzy ekosystemami naturalnymi,
preferowania
rozwoju
infrastruktury
technicznej
w
korytarzach
infrastrukturalnych,
ograniczenia zabudowy w pobli u cieków wodnych i zbiorników oraz
ograniczenie rozproszenia zabudowy,
wykorzystania zieleni w komponowaniu krajobrazu.
3.
Stan
rodowiska w tym stan rolniczej i le nej przestrzeni
produkcyjnej, wielko
i jako
zasobów wodnych oraz wymogów
ochrony rodowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego
3.1. Charakterystyka rodowiska przyrodniczego
rodowisko przyrodnicze stanowi zespół czynników biotycznych i abiotycznych
pozostaj cych we wzajemnej korelacji. Zmiany zachodz ce w obr bie jednego komponentu
poci gaj za sob kolejne. Tak wywołana reakcja ła cuchowa, któr powoduje, poprzez
niewła ciw działalno
gospodarcz tak e człowiek, doprowadza do degradacji rodowiska
przyrodniczego.
Przedstawiona poni ej diagnoza stanu, ma na celu ukazanie walorów przyrodniczych
gminy Jaraczewo, okre lenie podstawowych zagro e
rodowiskowych oraz okre lenie
zasad, racjonalnego korzystania z zasobów przyrodniczych – zgodnie z zasad ekorozwoju –
co zapewni, poza ochron walorów rodowiskowych, tak e ich wykorzystanie do poprawy
jako ci ycia lokalnej społeczno ci.
22
Studium uwarunkowa
3.1.1.
gminy Jaraczewo
Poło enie fizyczno-geograficzne
Gmina Jaraczewo znajduje si w obr bie województwa wielkopolskiego, w powiecie
jaroci skim. S siaduj z ni od strony zachodniej gm. Borek Wlkp. (powiat gosty ski),
północno-zachodniej gm. Ksi
n. Wart
(powiat
Wlkp. (powiat remski), od północy gm. Nowe Miasto
redzki) od wschodu gm. Jarocin (powiat jaroci ski), od południa
gm. Ko min Wlkp. (powiat krotoszy ski).
Zgodnie z regionalizacj fizyczno-geograficzn (wg J. Kondrackiego 1988r.), gmina
znajduje si
w obr bie prowincji: Ni
rodkowoeuropejski, podprowincji: Ni
rodkowopolski, makroregionu: Nizina Południowowielkopolska oraz mezoregionu:
Wysoczyzna Kaliska, a tak e w obr bie podprowincji: Pojezierze Południowobałtyckie,
makroregionu: Pojezierze Leszczy skie oraz mezoregionu: Wał erkowski.
3.1.2.
Ukształtowanie terenu
Ukształtowanie powierzchni gminy Jaraczewo jest do
osi gaj warto
łagodnie
urozmaicone, a deniwelacje
rz du 10 – 40 m. Dominuj c form morfologiczn gminy jest miejscami
pofalowana,
płaska
morena
denna
zlodowacenia
rodkowopolskiego.
Ta plejstoce ska jednostka morfologiczna rozci ga si na południe od Pradoliny erkowskoRydzy skiej. Utrzymuje si ona na poziomie ca 40 – 70 m ponad redni stan wody w rzece
Obrze. Nachylenie wysoczyzny ku dolinie rz. Obry nie przekracza 6%. Wysoczyzn
rozcinaj niezbyt gł bokie przewa nie nieckowate formy dolinne o gł boko ci wci cia
2 – 5 m i zmiennej szeroko ci 50 – 800 m. Na terenie wysoczyznowym zaznaczaj si
równie , na wschód od Starej Cerekwicy oraz na zachód od Strzy ewka, niewielkie obszary
wydmowe.
Tereny piaszczyste wyst puj
tak e w obr bie pradoliny: na zachód od Zalesia oraz
Brzostowa. Pradolina erkowsko-Rydzy ska ma przebieg równole nikowy. W jej obr bie,
na szeroko ci około 2 km, przebiega dolina Kanału Obry oraz dolina rzeki Obry
o szeroko ci nie przekraczaj cej 350 m poza odcinkiem poło onym na północ od Jaraczewa,
którego szeroko
przekracza 500 m. Obie doliny wykształcone zostały przez wody
roztopowe i peryglacjalne. Dna tych e dolin s płaskie i w wi kszo ci zatorfione. Ponad dno
pradoliny
erkowsko-Rydzy skiej w rejonie Panienki wznosz
si
formy utworzone
wskutek przeobra e zachodz cych w strefie peryglacjalnej. S to osta ce denudacyjne
wyniesione na około 10 m ponad dno doliny.
Na
północ
od
Pradoliny
zaznaczaj
si
formy
pochodzenia
glacjalnego
i fluwioglacjalnego zlodowacenia bałtyckiego – w obr bie Wału erkowskiego. S to wały
23
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
ozów o wysoko ciach wzgl dnych dochodz cych do około 10 m. Poza naturalnymi,
wynikaj cymi z przeszło ci geologicznej formami terenu, w obr bie gminy wyst puj formy
antropogeniczne. S to wyrobiska poeksploatacyjne kruszywa naturalnego oraz surowców
ilastych o zró nicowanej powierzchni oraz w zale no ci od rodzaju wyrobiska: o gł boko ci
2 – 7 m lub o wysoko ci 2 – 7 m.
3.1.3.
Budowa geologiczna
Gmina Jaraczewo poło ona jest w obr bie monokliny wolszty sko-jaroci skiej
stanowi cej fragment monokliny przedsudeckiej. Najstarszymi utworami nawierconymi
na terenie gminy s
osady paleozoiczne. Przedstawicielami karbonu s
nawiercone
w Jaraczewie na gł boko ci 2647 – 2323 m piaskowce, drobnoziarniste iłowce i mułowce
sp kane i silnie zaburzone. Z okresu permu, a ci lej czerwonego sp gowca pochodz
piaskowce i zlepie ce o barwie czerwonej oraz spoiwie krzemionkowo- elazistym.
Utwory mezozoiczne wykształcone s jako osady triasu i jury. Trias przebadany
w Jaraczewie na gł boko ci 1650 – 2250 m reprezentowany jest przez iłowce, mułowce
i piaskowce (pstry piaskowiec) a tak e wapienie szarobe owe z przewarstwieniami
mułowców i iłowców, z wkładkami dolomitów i anhydrytów (wapie muszlowy).
Osady triasu górnego wykształcone s w facji lagunowo-l dowej (kajper): mułowce,
iłowce i piaskowce brunatno czerwone z okruchami gipsów i anhydrytów oraz facji
brakicznej (retyk), do której nale
głównie iłowce i mułowce ciemnobrunatne i seledynowe
z wkładkami piaskowców w sp gu.
Wychodnie podkenozoiczne na obszarze analizowanej gminy stanowi
jury dolnej i rodkowej. Utwory jury dolnej (lias) nale
brakiczno-morskimi. Nale
osady
do facji l dowej z wkładkami
do nich piaskowce drobnoziarniste i rednioziarniste kwarcowe
z wkładkami mułowców i iłowców piaszczystych, iłowce i mułowce ciemnoszare.
Jura
rodkowa (dogger) reprezentowana jest przez mułowce, iłowce, łupki ilaste
ze sferosyderytami i faun oraz piaskowce i piaski syderytyczne. Wykształcone s one w
facji morskiej i przybrze nej.
Kolejn warstw utworów zalegaj c bezpo rednio pod osadami czwartorz dowymi
s , za wyj tkiem ich wychodni w miejscowo ci Jaraczewo i Góra, utwory trzeciorz dowe.
S
to utwory neogenu facji l dowej limniczno-bagiennej (miocen dolny i rodkowy)
o mi szo ci całej serii 20 – 62 m a tak e facji morskiej (miocen górny, pliocen) okre lanej
mianem warstwy pozna skiej.
Do pierwszej z ww. facji nale
piaski kwarcowe szarobrunatne, cz sto mułkowate,
24
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
przewarstwione iłami szarobr zowymi, lignitem i wkładkami piaskowca oraz cienkie
warstwy i soczewki w gla brunatnego. Sedymentacyjny cykl w facji morskiej obejmuje
poziomy iłów szarych, zielonych i niebieskich, z przewarstwieniami mułków, piasków
zielonych oraz iłów płomienistych.
Okres pliocenu reprezentowany jest na terenie analizowanej gminy przez seri iłów
pozna skich.
Przewa aj c
osadzonymi
w
cz
gminy Jaraczewo pokryta jest utworami czwartorz dowymi,
czasie
zlodowacenia
południowopolskiego,
rodkowopolskiego
i północnopolskiego. Seria utworów czwartorz dowych wykazuje zmienn
mi szo :
od 0 w kopalni iłów w „Górze” do 75,0 m p.p.t. w Rusku. Utwory te reprezentowane
s przez pochodz ce z plejstocenu gliny zwałowe przewarstwione piaskami akumulacji
lodowcowej. Analiza utworów gliniastych na przestrzeni kolejnych zlodowace przedstawia
si nast puj co.
Zlodowacenie rodkowopolskie pozostawiło po sobie dwa poziomy glin zwałowych
o silnych zaburzeniach glacitektonicznych w rozprzestrzenieniu pionowym. W obr bie
zlodowacenia rodkowopolskiego wydzielono poziom glin zwałowych zlodowacenia Odry
oraz dwa poziomy glin zlodowacenia Warty. Do zlodowace północnopolskich zaliczono
nieci gły i o zmiennej mi szo ci poziom glin zwałowych, si gaj cych maksymalnie
po lini Łobzowiec, Parz czew – Brzostów.
Utwory ostatniego zlodowacenia wypełniaj pradolin rzeki Obry. S to piaski, wiry
i głazy moren czołowych buduj cych ci g wzgórz na północnym brzegu pradoliny Obry,
w okolicach Zalesia i Panienki. Z holocenem zwi zane s muły, mułki, namuły organiczne
oraz piaski mułkowate den dolinnych. Piaski rzeczne w postaci piasków jasnoszarych
z pojedynczymi wirami osi gaj w dolinie Obry mi szo
0,5 – 0,75 m. W dolinie tej
wyst puj równie mady, namuły organiczne i torfy.
3.1.4.
Wody powierzchniowe
Sie hydrograficzna gminy Jaraczewo została wykształcona w plejstocenie Pradolina
erkowsko-Rydzy ska i stanowi równole nikow o obszaru. Prowadz tu swoje wody:
Kanał Obry wraz z towarzysz cym mu biegn cym równolegle i w konsekwencji zasilaj cym
go Czarnym Rowem Ia oraz Czarny Rów II zmieniaj cy swój bieg na południkowy
na południe od Zalesia wraz z wpływaj cy do niego w obr bie pradoliny Czarnym Rowem
Ib. Teren gminy odwadniaj
równie
rz. Czarny Rów III, cz ciowo rz. Lubieszka
przebiegaj ca fragmentarycznie po granicy gminy - na wschód od Noskowa i przez
25
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
wschodni jej skrawek w rejonie Brzostowa oraz w decyduj cym stopniu rzeka Obra
uchodz ca 2 km na północ od Jaraczewa do Kanału Obry, stanowi ca o południkow
gminy Jaraczewo. Ku rzekom tym kieruje swe wody sie rowów melioracyjnych i drenów.
Gmina Jaraczewo poło ona jest w cało ci w dorzeczu rz. Warty. Zlewnie cz stkowe rzek:
Obry, Kanału Obry, Czarnego Rowu II oraz Lubieszki oddzielone s
liniami
wododziałowymi trzeciego i czwartego rz du. Zasilanie w wod nast puje bezpo rednio
z opadów atmosferycznych i topniej cej pokrywy
nie nej. Re im zasilania wraz
z panuj cymi uwarunkowaniami klimatycznymi decyduj o zmieniaj cych si przepływach.
Roztopy niegu w okresie zimowym wpływaj na wysokie stany wody w rzekach na terenie
gminy.
Dotychczasowe przepisy w zakresie planowania w ochronie przeciwpowodziowej
przewidywały obowi zek sporz dzania przez dyrektorów regionalnych zarz dów gospodarki
wodnej studiów ochrony przeciwpowodziowej ustalaj cych granice zasi gu wód
powodziowych o okre lonym prawdopodobie stwie wyst powania oraz okre lenie
kierunków ochrony przed powodzi . Na terenie województwa wielkopolskiego obszary
te zostały wyznaczone dla rzek: Warty, Prosny, Noteci i Gwdy. Studium ochrony
przeciwpowodziowej zachowywało wa no
do dnia wej cia w
powodziowego. Gmina Jaraczewo znajduje si
ycie map zagro enia
poza zasi giem wyznaczonych granic
bezpo redniego zagro enia powodzi , jakie zostały okre lone przez Regionalny Zarz d
Gospodarki Wodnej w Poznaniu w studiach ochrony przeciwpowodziowej.
Zgodnie z Ustaw z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145,
z pó n. zm.) ochron przed powodzi prowadzi si z uwzgl dnieniem map zagro enia
powodziowego (MZP), map ryzyka powodziowego (MRP) oraz planów zarz dzania
ryzykiem
powodziowym.
Sporz dzanie
tych
dokumentów
poprzedzone
było
przygotowaniem przez Prezesa Krajowego Zarz du Gospodarki Wodnej wst pnej oceny
ryzyka powodziowego (zako czona w grudniu 2011 r.). Wst pna ocena ryzyka
powodziowego wykazała w gminie Jaraczewo obszary nara one na niebezpiecze stwo
powodzi wyst puj ce w dolinie Kanału Obry.
Mapy zagro enia powodziowego (MZP) i mapy ryzyka powodziowego (MRP) zostały
sporz dzone w skali 1:10 000 na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne
(Dz. U. z 2012 r. poz. 145 z pó n. zm.) oraz na podstawie rozporz dzenia Ministra
rodowiska, Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Ministra
Administracji i Cyfryzacji oraz Ministra Spraw Wewn trznych z dnia 21 grudnia 2012 r.
w sprawie opracowywania map zagro enia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego
26
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
(Dz. U. z 2013 r. poz. 104). Mapy zagro enia powodziowego w gminie Jaraczewo
potwierdziły wyst powanie wyznaczonych wcze niej obszarów zagro onych powodzi
o
okre lonym
prawdopodobie stwie
wyst pienia
w
dolinie
Kanału
Obry
(prawdopodobie stwo 0,2%, 1%, 10%), w szerszym, ani eli wst pna ocena ryzyka
powodziowego zakresie terytorialnym.
Retencja wody na terenie gminy Jaraczewo odbywa si poprzez zbiorniki wodne.
Ró nej wielko ci stawy hodowlane i zbiorniki o funkcji przeciwpo arowej urozmaicaj
krajobraz gminy. Zlokalizowane s one w dolinach rzek oraz na rowach melioracyjnych.
Usytuowany w wyrobisku poeksploatacyjnym we wsi Panienka zbiornik wodny, stanowi cy
rezultat zabiegów rekultywacyjnych pełni funkcje rekreacyjne.
Tab. Zbiorniki retencyjne na terenie gminy Jaraczewo
Lp.
1.
2.
3
4.
5.
6.
7.
Lokalizacja zbiornika, nazwa
zbiornika, wie
Ciek podstawowy Czarny Rów
II, zbiornika Góra – zad. II –
staw Parz czew,
m. Parz czew
Rów szczegółowy
Zlewnia rz. Obra,
m. Jaraczewo - Chytrów
Zlewnia rz. Obra,
m. Jaraczewo - Por ba
Rów szczegółowy R-A
Zlewnia Czarny Rów III,
m. Łobez
Zlewnia Czarny Rów
Ib i Czarny Rów II
m. Panienka
Zlewnia Ko cia ski Kanał Obry,
m. Jaraczewo
Rzeka Obra, staw
m. Chytrów
Rok
Powierzchnia
w ha
Pojemno
w tys. m3
Wła ciciel
zbiornika
1977 - 81
6,70
85,5
RSP Góra
1987
2,36
40,1
GRSP Rusko
1988 – 89
0,25
4,0
GRSP Rusko
1980 – 83
0,90
10,0
SKR
1988
10,0
3000,0
UG Jaraczewo
1998
1,0
15,0
prywatny
1995 – 96
0,5
6,0
prywatny
Skarb Pa stwa
Administrator
Rzeka Lubieszka
WZMiUW
8.
Zbiornik Roszków
1999
34,22
980,0
w Poznaniu
na granicy z gmin Jarocin
RO Ostrów Wlkp.
Inspektorat Jarocin
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych z WZMiUW w Poznaniu, Rejonowy Odział
w Ostrowie Wlkp., Inspektorat w Jarocinie – 2010 r.
Spo ród ww. zbiorników wodnych na szczególn uwag zasługuje zbiornik Roszków
na rzece Lubieszce, który w cz ci znajduje si na terenie gminy Jaraczewo. Zbiornik ten ma
charakter typowo rolniczy. Do jego głównych zada nale y: magazynowanie oraz pobór
wody do nawodnie rolniczych, łagodzenie przebiegu fali powodziowej w czasie wezbra
rzek, uatrakcyjnianie krajobrazu i obszarów przyległych do zalewu – pełnienie funkcji bazy
27
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
wypoczynkowo-rekreacyjnej.
Podstawowe parametry zbiornika wodnego:
powierzchnia całkowita - 46,32 ha
powierzchnia całkowitego zalewu wod - 34,20 ha
długo
- 2,20 km
przewa aj ca szeroko
max szeroko
- 330 m
min szeroko
- 40 m
rednia gł boko
– 100 m - 200 m
- 2,9 m
max gł boko
- 7,2 m
min gł boko
- 1,5 m.
Na terenie gminy zaznaczaj
si
równie
podmokło ci o charakterze stałym lub
okresowym (głównie w dolinie Czarnego Rowu II).
Cieki podstawowe przepływaj ce przez teren gminy Jaraczewo s
w cz ci
uregulowane. Kanał Obry oraz Czarny Rów Ia na całej długo ci posiadaj uregulowane
koryta rzeczne. Pozostałe cieki podstawowe: rz. Obra, Czarny Rów Ib, Czarny Rów II oraz
Czarny Rów III jedynie na odcinkach poddane zostały tym zabiegom. Rzeka Lubieszka
nie posiada uregulowanego koryta rzecznego.
Tab. Cieki naturalne na terenie gminy Jaraczewo b d ce w ewidencji
Wielkopolskiego Zarz du Melioracji i Urz dze Wodnych w Poznaniu
Lp.
Nazwa cieku
2.
3.
4.
5.
Ko cia ski Kanał
Obry
Rzeka Obra
Czarny Rów Ia
Czarny Rów Ib
Czarny Rów II
6.
Czarny Rów III
1.
Kilometra
Długo ogólna
w km
Długo
uregulowana
w km
Kilometra
uregulowany
55+270 – 64+335
9,065
9,065
55+270 – 64+335
0+000 – 18+800
0+000 – 5+596
0+000 – 085
0+000 – 14+000
18,000
5,596
5,085
14,000
2,900
5,596
3,400
4,650
0+000 – 7+045
7,0445
5,000
0+000 – 2+900
0+000 – 5+596
1+685 – 5+085
0+000 – 4+650
0+000 – 1+800
2+490 – 5+100
6+455 – 7+045
7.
Rzeka Lubieszka 12+300 – 15+000
2,700
0,000
Spo ród budowli reguluj cych odpływ wód płyn cych i ich retencjonowanie
na ciekach wodnych gminy Jaraczewo znajduj si 2 zastawki, 4 jazy oraz 1 przepust
z pi trzeniem.
28
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Tab. Budowle reguluj ce odpływ wód płyn cych i ich retencjonowanie na terenie
gminy Jaraczewo
Parametry techniczne
Lp.
Budowla
Lokalizacja
max. wys.
pi trzenia
wiatło
budowli
rodzaj
zamkni cia
Rok
przekazania
do u ytku
Eksploatator
Rzeka Obra
1,0
km 0+290
1,00
Zasuwa
1938
WZMiUW
m. Jaraczewo
Rzeka Obra
2x1,0
Zastawka
Zasuwy
km 0+600
2.
1,25
1938
WZMiUW
nr 7-2
drewniane
m. Jaraczewo
Rzeka Obra
3,0
Zastawka
Zasuwa
GRSP
3.
km 2+300
1,40
1938
nr 7-6
drewniana
Chytrów
m. Jaraczewo
4x1,2
Ko cia ski
Kanał Obry
Zasuwy
1,38
1934
WZMiUW
4.
Jaz nr 10-1
km 59+160
drewniane
m.
Nied wiady
Ko cia ski
4x1,1
Kanał Obry
Zasuwy
5.
Jaz nr 10-2
1,30
1934
WZMiUW
km 63+900
drewniane
m. Gola
2x1,1+1,0
Czarny Rów Ia
Zasuwy
km 0+650
1,40
1939
WZMiUW
6.
Jaz nr 12-1
m.
drewniane
Nied wiady
Czarny Rów Ia
4x1,0
Zasuwy
7.
Jaz nr 12-2
km 1+970
1,26
1939
WZMiUW
drewniane
m. Gola
1.
Przepust z
pi trzeniem
nr 7-1
Budowle te maj charakter nawadniaj cy oraz pozwalaj one na ograniczenie odpływu,
nie
dopuszczaj c
do
nadmiernego
obni enia
si
poziomu
wody
gruntowej
na terenach przybrze nych w dolinie w okresie niedoboru wody.
Wydłu enie czasu spływu wody w okresach suszy, stanowi ce jeden z głównych
celów małej retencji, wydłu a równie czas spływu biogenów przedostaj cych si do cieków
z obszarów u ytkowanych rolniczo.
Doliny
rzeczne
na
terenie
gminy
Jaraczewo
nie
s
otoczone
wałami
przeciwpowodziowymi z uwagi na brak tego rodzaju konieczno ci. Nadmiar wody
pojawiaj cy si w okresach podwy szonych opadów oraz roztopów powoduje wylewy
ograniczaj ce si
jedynie do dolin rzecznych oraz towarzysz cych im ekosystemów
ł kowych.
W celu poprawy stosunków wodnych, a w konsekwencji efektywniejszego
wykorzystania gruntów na terenie gminy Jaraczewo przeprowadzane s
melioracyjne obejmuj ce system rowów melioracyjnych oraz sie drenarsk .
29
zabiegi
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Rowy odwadniaj ce, dominuj ce na terenie gminy, przyczyniaj
si
do obni enia
poziomu wód gruntowych oraz likwidacji terenów okresowo podmokłych. Rowy
odwadniaj co-nawadniaj ce wyst puj ce na terenach ł kowych pełni poza funkcj powy ej
wspomnian tak e rol nawadniaj c w okresach niedoborów wody.
Stan zachowania urz dze melioracyjnych, powstałych przed II wojn
wiatow oraz
w cz ci w latach 1961-71, mo na okre li jako dostateczny. Prowadzone s bie ce roboty
konserwacyjne na rowach.
3.1.5.
Gleby i stan rolniczej przestrzeni produkcyjnej
Gleby
Pokrywa glebowa jest integralnym i wielofunkcyjnym składnikiem ekosystemów
przyrodniczych. Uczestniczy ona, poza udziałem w produkcji biomasy, w magazynowaniu
próchnicy, przepływie energii, obiegu wody i pierwiastków biogennych, a tak e w procesach
samoregulacyjnych zapewniaj cych ekosystemom wzgl dn stabilno .
Analiza zasobów glebowych u ytkowanych rolniczo gminy Jaraczewo, dotyczy
okre lenia udziału poszczególnych typów genetycznych gleb.
Zgodnie z danymi geodezyjnymi udział gruntów ornych (ł cznie z sadami) wg
poszczególnych klas bonitacyjnych na terenie gminy Jaraczewo przedstawia si nast puj co:
Tab. Udział gruntów ornych wg klas bonitacyjnych na terenie gminy Jaraczewo
Udział w gruntach
ornych
w%
1.
I
0,0
0,0
2.
II
32,0
0,4
3.
IIIa
2 205,0
24,9
4.
IIIb
1 633,0
18,5
5.
IVa
2 276,0
25,7
IVb
459 ,0
5,2
V
1 786
20,2
6.
VI
440,0
5,0
7.
VIRz
13,0
0,1
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych z WZMiUW
w Poznaniu, Rejonowy Odział w Ostrowie Wlkp., Inspektorat
w Jarocinie – 2010 r.
Lp.
Klasa
bonitacyjna
Powierzchnia
w ha
Na terenie gminy brak jest gruntów klasy I. Warto ciowe gleby klasy II – IV, stanowi
74,7% (6605 ha) powierzchni gruntów ornych (ł cznie z sadami) oraz 65,4% powierzchni
u ytków rolnych. Dominuj gleby II – III klasy bonitacyjnej, podlegaj ce ochronie prawnej
przed zmian u ytkowania na cele nierolnicze. S to gleby bielicowe wła ciwe i brunatne
30
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
wła ciwe b d wyługowane oraz lokalnie mady – w obr bie dolin rzecznych: rz. Obry,
Czarnego Rowu II i III – wytworzone z utworów piaszczysto - gliniastych. Skupione s one
w południowej i centralnej cz ci gminy oraz płatowo w cz ci północnej: na północ
od Brzostowa oraz Panienki a tak e na wschód od Jaraczewa.
Glebom II – III klasy towarzysz
przewa nie gleby bielicowe wła ciwe b d
pseudobielicowe wytworzone z piasków gliniastych naglinnych tworz c IVa – IVb klas
bonitacyjn wra liw na susze. Najwi ksze skupisko zaznacza si w rejonie Jaraczewa
oraz Panienki. Gleby ww. tworz kompleksy rolniczej przydatno ci pszenny dobry b d
ytni bardzo dobry. Mog one zosta obj te ochron ze wzgl du na swe walory (IVa).
Analiza poszczególnych wsi pod k tem udziału gleb wysokich klas bonitacyjnych
przedstawia si nast puj co. Najwi kszy ich udział od 90 – 98% zaznacza si we wsiach:
Strzy ewko – 97,3%, Wojciechowo – 94,9%, Suchorzewko – 94,6%, Rusko – 94,5%,
Cerekwica Stara – 94,3%, Nosków – 90,8%. Z kolei najmniejszy udział gleb najlepszych
charakteryzuje nast puj ce wsie Zalesie –5,8% oraz Nied wiady – 11,6%.
Na terenie gminy Jaraczewo gleby niskich klas bonitacyjnych (V, VI, VI RZ) zajmuj
około 25,3% ogólnej powierzchni gruntów ornych. S to gleby wyługowane i brunatne
kwa ne powstałe z piasków słabogliniastych pod cielonych przewa nie piaskami lu nymi.
To lekkie gleby o niewielkiej zdolno ci magazynowania wody (okresowo lub trwale
za suche). Dominuj one w północno-zachodniej (okolice Gola i Gola II) oraz północnowschodniej cz ci gminy (Góra – Brzostów, na zachód od Zalesia). Nieznaczne
powierzchnie zajmuj one w okolicach Por by, Noskowa i Przemysławki. W zachodniej
cz ci gminy, w okolicach Nied wiadów, Goli oraz na północny – wschód od Zalesia
skupione s wykształcone litologicznie i typologicznie j.w. gleby lekkie i jałowe. Gleby te
zaliczane s
do kompleksu
ytniego słabego lub
ytniego bardzo słabego. Gleby
hydrogeniczne podlegaj ce ochronie prawnej reprezentowane s na terenie gminy przez
gleby torfowe i torfowo-mułowe wytworzone na redniogł bokich i gł bokich piaskach
lu nych, u ytkowane w postaci rednich i słabych u ytków zielonych. Gleby powy sze
odznaczaj si nadmiernym uwilgotnieniem. Skupiaj si głównie w dolinie Kanału Obry
oraz Czarnego Rowu Ib.
Rolnicza przestrze produkcyjna
Cech
charakterystyczn
gminy jest wysoki udział u ytków rolnych w ogólnej
powierzchni. Na terenie gminy nie zarysowuje si wyra na tendencja do zmiany sposobu
u ytkowania gruntów rolnych – przeznaczania ich na cele nierolnicze. Jest to sytuacja
31
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
odmienna od tej, która zachodzi zarówno na terenie województwa wielkopolskiego
jak i całego kraju. Od 1996 r. powierzchnia u ytków rolnych zmniejszyła si o około
399 ha – 3%. U ytkowanie gruntów według danych GUS przedstawia poni sza tabela.
Tab. U ytkowanie gruntów w gminie Jaraczewo w 2011 r.
Rodzaj u ytku gruntowego
Powierzchnia w ha
Powierzchnia gminy %
grunty ogółem
12239,60
91,9
u ytki rolne ogółem
11546,83
86,7
u ytki rolne w dobrej kulturze
11444,25
85,9
pod zasiewami
10412,97
78,2
grunty ugorowane ł cznie z nawozami zielonymi
12,52
0,1
uprawy trwałe
36,09
0,3
sady ogółem
35,17
0,3
ogrody przydomowe
21,73
0,2
931,58
7,0
29,37
0,2
pozostałe u ytki rolne
102,58
0,8
lasy i grunty le ne
255,21
1,9
pozostałe grunty
437,56
3,3
ł ki trwałe
pastwiska trwałe
ródło: Opracowanie własne na podstawie BDL, GUS Pozna – 2011 r.
Gmina charakteryzuje si znacznym udziałem u ytków rolnych – 87% ogólnej jej
powierzchni (dla porównania – dla woj. wielkopolskiego wska nik ten wynosi 59%).
W u ytkach rolnych dominuj grunty pod zasiewami, które zajmuj a 78,2% powierzchni
gminy.
Ze wzgl du na niewielk lesisto
i rozmieszczenie kompleksów le nych produkcja ro linna,
a tak e zwierz ca prowadzona jest na przewa aj cej wi kszo ci obszaru gminy Jaraczewo.
Przeprowadzony w 2010 roku Powszechny Spis Rolny ukazuje charakter produkcji rolniczej
na terenie gminy. Powierzchnia zasiewów wynosiła prawie 10413 ha i najwi ksze obszar
zajmowały zasiewy zbó – prawie 70%. Ze wzgl du na korzystne warunki glebowe poza
zbo ami uprawiano rzepak, buraki cukrowe oraz kukurydz .
32
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Tab. Powierzchnia zasiewów wg Powszechnego Spisu Rolnego 2010.
Powierzchnia w ha
% ogólnej powierzchni
ogółem
10412,97
100
zbo a razem
7256,03
69,68
zbo a podstawowe z mieszankami zbo owymi
6879,74
66,07
80,09
0,77
uprawy przemysłowe
1610,62
15,47
buraki cukrowe
569,06
5,46
rzepak i rzepik razem
1041,56
10,00
pastewne
1419,55
13,63
9,82
0,09
Struktura zasiewów
ziemniaki
warzywa gruntowe
Korzystne warunki agroklimatyczne oraz wysoka kultura rolna pozwala na uzyskiwanie
relatywnie wysokich plonów.
Na terenie gminy prowadzono produkcj zwierz c bydła o wysokiej intensywno ci.
W 2010 roku w gminie było około 8040 szt. bydła. Na 100 ha u ytków rolnych przypadało
70 szt. bydła, co jest warto ci wy sz ni w województwie – 48 szt. na 100 ha. Mniej
intensywnie prowadzono chów i hodowl trzody chlewnej – ponad 24 tys. szt. i kur
około 621 tys. szt.
Na 100 ha u ytków rolnych było w gminie ponad 210 szt. trzody chlewnej i 621 szt. drobiu
kurzego co jest warto ci nie przekraczaj c
redniego poziomu w Wielkopolsce, który
wynosi odpowiednio 223 szt. dla trzody chlewnej i 1624 szt. dla drobiu na 100 ha u ytków
rolnych.
W gminie Jaraczewo funkcjonowało ponad 858 gospodarstw rolnych z których około
25% stanowiły gospodarstwa najmniejsze do 1 ha. Gospodarstwa małe 1 ha – 5 ha stanowiły
22% ogółu gospodarstw gminy. Najwi ksz
grup
stanowiły gospodarstwa
rednie
o powierzchni gospodarowania 5 – 15 ha. Gospodarstw du ych i najwi kszych
o powierzchni gospodarowania powy ej 15 ha było 152 co stanowiło około 36% ogólnej
liczby gospodarstw gminy.
rednia wielko
u ytków
rolnych.
gospodarstwa rolnego w gminie wynosiła w 2010 roku około 13,4 ha
Jest
to
powierzchnia
wi ksza
ni
rednia
w Wielkopolsce,
która kształtowała si na poziomie 10,8 ha. Na tle wybranych krajów Unii Europejskiej jest
to jednak powierzchnia znacznie ni sza: Włochy – 39,6 ha, Dania – 39,9 ha, Luksemburg –
70,1 ha.
33
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Tab. Gospodarstwa rolne wg grup obszarowych w 2010 r.
Jaraczewo
Ogółem
do 1 ha
wł cznie
powy ej
1ha razem
1-5
ha
1 - 10
ha
858
213
645
188
343
1 - 15 5 - 10 5 - 15
ha
ha
ha
493
155
305
10 -15
ha
5 ha i
wi cej
10 ha i
wi cej
15 ha i
wi cej
150
457
302
152
Po przyst pieniu Polski do Unii Europejskiej rolnictwo podlega procesowi
modernizacji i restrukturyzacji. Zwi zane jest to ze
rodkami przeznaczonymi na
restrukturyzacj polskiego rolnictwa pochodz cymi z bud etu UE. Jedn z form pomocy jest
Krajowy Program Rolno rodowiskowy (KPR) maj cy na celu wspomaganie produkcji
rolniczej prowadzonej zgodnie ze specjalnymi wymaganiami dotycz cymi ochrony
rodowiska. Krajowy Program Rolno rodowiskowy (KPR) nale y do jednego działa
zapisanych w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Jest to działanie
nr 4 – Wspieranie przedsi wzi
rolno rodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierz t.
KPR jest finansowany w 85 % ze rodków Unii Europejskiej a w pozostałej cz ci z bud etu
pa stwa.
3.1.6.
Szata ro linna, w tym stan le nej przestrzeni produkcyjnej
Szata ro linna jest dynamicznym układem. Nie wyst puje ona w przestrzeni w sposób
nieuporz dkowany, lecz tworzy mniej lub bardziej prawidłowe skupienia daj ce si opisa
i scharakteryzowa .
Tereny le ne gminy Jaraczewo znajduj si w zasi gu oddziaływania Regionalnej
Dyrekcji Lasów Pa stwowych w Poznaniu z jednostk terenow w Nadle nictwie Jarocin ,
Obr b Jarocin i Le nictwach: Potarzyca, Góra, Cielcza i Roszków a tak e, fragment
zachodni gminy w Nadle nictwie Piaski.
Grunty le ne zajmuj ogółem 2306,7 ha, czyli 17,0% całkowitej powierzchni gminy,
przy redniej dla województwa wielkopolskiego wynosz cej 25,7%.
Analiza lesisto ci gminy Jaraczewo wskazuje na znaczne zró nicowanie przestrzenne
zjawiska. Najni sze warto ci zaznaczaj si we wsiach: Wojciechowo i Łow cice – poni ej
1%. Znaczna cz
wsi mie ci si w przedziale lesisto ci 1 – 20%. Warto ci powy ej
redniej dla województwa wielkopolskiego wyst puj
we wsiach: Bielejewo, Panienka
i Brzostów. Najwy szym udziałem powierzchni le nej, wynosz cym powy ej 40%, cechuj
si wsie: Góra i Parz czew.
W ogólnej powierzchni le nej dominuj grunty le ne publiczne (ca 88,3%). Lasy te
34
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
posiadaj Plan urz dzania lasu dostarczaj cy podstawowe informacje odno nie rodzaju
drzewostanów i prowadzenia poprawnej gospodarki le nej.
Ekosystemy le ne gminy Jaraczewo pochodz z sadzenia sztucznego. S to lasy grupy
II, gospodarcze o redniej przydatno ci technicznej i hodowlanej znajduj ce si w I strefie
zagro enia uszkodzenia przemysłowego.
Warunki
siedliskowe
le nych
ekosystemów
gminy
Jaraczewo
uzale nione
s od budowy geologicznej i panuj cych stosunków wodnych. Dominuj ce na terenie gminy
siedliska to las
wie y (L w) oraz las mieszany wie y (Lm w). Płytki poziom wód
gruntowych (tereny podmokłe, doliny boczne) kształtuje siedliska boru wilgotnego (Bw),
boru mieszanego wilgotnego (BMw), lasu mieszanego wilgotnego (LMw) i wilgotnego
(Lw). Dodatkowe siedliska zaznaczaaj ce si na terenie gminy to bór mieszany wie y
(Bm w), bór wie y (B w), olsy (Ol) i ł gi (Ł).
Odbiciem
warunków
siedliskowych
jest
panuj ca
struktura
drzewostanowa.
Gatunkiem dominuj cym jest sosna. W postaci domieszek wyst puj : d b, wierk, akacja,
olsza. W obr bie pradoliny zaznaczaj si
głównie drzewostany olszowe z domieszk
brzozy. D biny dominuj w lasach na wschód od Cerekwicy i Noskowa.
Wiek drzewostanów zawiera si generalnie w przedziale od 1 do 140 lat. Najmniejsze
powierzchnie zajmuj młodniki sosnowe i d bowe – klasa I (0 – 20 lat) podlegaj ce
czasowej ochronie z uwagi na ich podatno
na zniszczenie mechaniczne i po ary. Pewien
procent stanowi równie drzewostany powy ej 100 lat – klasa VI. Skupione s one
w centralnej cz ci gminy pomi dzy Jaraczewem a Noskowem. Zdecydowanie najwi ksz
powierzchni zajmuj lasy II, IV i V grupy wiekowej, przedział 40 – 100 lat.
Dominacja w strukturze gatunkowej lasów gminy Jaraczewo sosny, wpływa na ich
stan zdrowotny oraz obni one walory estetyczne. Monokultury iglaste s bowiem z natury
mało odporne na działanie szkodliwych czynników biotycznych, abiotycznych oraz
antropogenicznych.
Zagro eniem lasów analizowanej gminy jest obserwowany w drzewostanach
d bowych szkodnik – zwójka zielonecznik (Tortricadea).
Niebezpiecze stwem dla lasów s równie po ary powstałe w wyniku zaprószenia.
Z kolei uszkodzenia młodników nast puj przez zwierzyn łown
Analiza przydatno ci rekreacyjnej i turystycznej lasów gminy Jaraczewo wykazuje
dogodne warunki do penetracji pieszej i zbierania runa le nego lasów wie ych i mieszanych
wie ych skupionych głównie w północno-wschodniej i centralnej cz ci gminy – jednolity,
w wieku powy ej 100 lat las d bowy pomi dzy Jaraczewem a Noskowem. Zdecydowanie
35
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
nieprzydatne s lasy boru wilgotnego w przedziale wiekowym 1 – 40 lat. Lasy prywatne
o drzewostanie w przewadze sosnowym nadaj si do celów wypoczynkowych.
Zgodnie z planem zwi kszania lesisto ci kraju cz
terenów o słabych glebach,
nieu ytków podlega procesowi zalesiania. Gmina Jaraczewo dysponuje pewn
ilo ci
gruntów rolnych klasy VIz oraz znaczna powierzchni gleb klasy VI. Obszary te stanowi
potencjalne tereny powi kszania kompleksów le nych.
W rodowisku przyrodniczym du
rol odgrywaj zadrzewienia i zakrzaczenia. Rola
zadrzewie i zakrzacze polega na ł czeniu wi kszych i mniejszych enklaw ro linnych,
umo liwiaj c rozwój fauny i flory oraz przemieszczanie si ró nych gatunków zwierz t.
Te korytarze ekologiczne towarzysz dolinom rzecznym (rz. Obra, Kanał Obry) oraz rowom
melioracyjnym. S one tak e nieodzownym elementem ci gów komunikacyjnych. Cz
zadrzewie ma charakter fragmentaryczny i wymaga uzupełnie .
Ze wzgl du na mał lesisto
gminy zadrzewienia i zakrzaczenia odgrywaj wa n
rol – zwłaszcza w przypadku areałów rolniczych zajmuj cych znaczne powierzchnie.
Ro linno
ródpolna nie tylko wzbogaca florystycznie agrocenozy, lecz tak e wpływa
pozytywnie na stosunki wodne gminy.
Ekosystemy niele ne na terenie gminy Jaraczewo reprezentuj
agroekosystemy.
Grunty orne i sady stanowi mozaik ro linno ci uprawowej oraz synantropijnej – miedz
ródpolnych. Wpływaj one w powa nym stopniu na struktur przyrodnicz gminy.
Analiza udziału gruntów rolnych w ogólnej powierzchni gminy Jaraczewo wykazuje
ich dominacje w cz ci południowej oraz centralnej. Najwy sze % warto ci zaznaczaj si
we wsiach Wojciechowo, Rusko, Łow cice i Łobzowiec. Najni sze we wsiach Góra oraz
Brzostów.
Ekosystemy niele ne obejmuj równie ekosystemy ł k i pastwisk. Rozmieszczenie
ich nie jest równomierne. Najwi ksze powierzchnie u ytki zielone zajmuj
północnej gminy: Zalesie, Nied wiady, Łobez, Jaraczewo i Gola. Cz
cechuje si
w cz ci
południowa gminy
najni szym ich udziałem. Powy szy stan stanowi efekt koncentracji
ekosystemów trawiastych wzdłu głównych cieków wodnych – zwłaszcza na obszarze
pradolinowym.
Ekosystemy trawiaste koncentruj si głównie wzdłu cieków wodnych. Tworz one
w zale no ci od podło a u ytki rednie (gleby aluwialno-deluwialne: mady), czy te u ytki
słabe lub bardzo słabe (gleby organiczne typu torfowo-mułowego).
Ł ki i pastwiska na podło u wysokich klas bonitacyjnych II – III skupiaj si w rejonie
na południe od miejscowo ci Łobez w dolinie Czarnego Rowu III oraz wzdłu Czarnego
36
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Rowu II (odcinek południkowy). U ytki zielone klasy IV wyst puj w dolinie rzeki Obry,
Kanału Obry, cz ciowo Czarnego Rowu Ia, Ib, II i Lubieszki oraz Czarnego Rowu II
(odcinek równole nikowy).
Rodzaj u ytkowania ekosystemów trawiastych poci ga za sob ró ne konsekwencje
ekologiczne. Dominuj ce ł ki, w przeciwie stwie do pastwisk, s ekosystemami otwartymi,
z których du
cz
produkcji ro linnej wynosi si poza system. Wysokie zu ycie nawozów
mineralnych wpływa niekorzystnie na jako
wód powierzchniowych, do których spływaj
w konsekwencji szkodliwe substancje. Wpływa to na zubo enie szaty faunistycznej
i florystycznej ekosystemów ł kowych. Dodatkowo przyspieszone pokosy ł k wpływaj
niekorzystnie na gniazdowanie ptactwa, zwłaszcza w okresie l gowym. Ekosystemy
trawiaste poprzez intensyfikacj u ytkowania ulegaj przeobra eniom. Dotyczy to terenów
wzdłu cieków wodnych.
3.1.7.
wiat zwierz t
Teren gminy Jaraczewo jest miejscem ycia ograniczonej ilo ci gatunków zwierz t.
Wielko
kompleksów le nych determinuje bowiem bogactwo
wiata faunistycznego.
W oparciu o cz stkowe badania terenowe tego obszaru mo na okre li
zwierzostan
tu wyst puj cy jako typowy dla Wielkopolski.
W niewielkich kompleksach le nych na terenie gminy spo ród zwierzyny grubej
wyst puj : sarny, jelenie i dziki, wykazuj ce tendencje do powi kszania liczebno ci a tak e
daniele. Zwierzyna drobna reprezentowana jest przez zaj ce i lisy. Jej stan uzale niony jest
od warunków biotycznych i abiotycznych. Lokalnie stanowi funkcj intensywno ci ochrony
łowisk. Ptactwo skupione jest w obr bie ekosystemów ł kowych.
Zagro enia fauny na terenie gminy Jaraczewo wynikaj z antropogenizacji rodowiska
przyrodniczego. Wyizolowane ekosystemy zaw aj ce przestrze
yciow
zwierz t
stanowi rezultat ch ci maksymalnego wykorzystania areału rolnego. Brak szczegółowych,
kompleksowych
bada
faunistycznych
uniemo liwia
przeprowadzenie
pełniejszej
inwentaryzacji gminy w tym zakresie.
3.1.8.
Warunki klimatyczne
Charakterystyka stosunków klimatycznych gminy w pierwszym rz dzie dotyczy
rodzaju napływaj cych na jej obszar mas powietrza. Najcz ciej pojawiaj c si mas
powietrza jest wilgotne powietrze polarno – morskie przynosz ce znad północnego
Atlantyku wzrost zachmurzenia i opady. Znacznie rzadziej napływa powietrze polarno –
37
Studium uwarunkowa
kontynentalne z obszarem
gminy Jaraczewo
ródliskowym w sektorze wschodnim oraz powietrze
zwrotnikowe.
Przewa aj ce kierunki wiatrów nawi zuj do kierunku napływu mas powietrza. St d
najcz ciej obserwowane wiatry pochodz z W i SW, stosunkowo rzadziej pojawiaj si
wiatry N i NE. Ich rednia roczna wyst powania nie przekracza 10%.
Niewielkie ró nice we frekwencji głównych kierunków wiatru zarysowuj
si
pomi dzy poszczególnymi porami roku. W zimie wiatry z WW i SW pojawiaj si na całym
obszarze z cz sto ci około lub ponad 20 %, w porze letniej frekwencja wiatrów W wynosi
25% (dane dla stacji Kalisz).
rednia roczna pr dko
wiatru z wielolecia wynosi około 2,9 m/s. Najwi ksze
pr dko ci notowane s zim i wiosn , najmniejsze latem. Stosunki termiczne panuj ce na
obszarze gminy oceni mo na w oparciu o warto ci rednich miesi cznych i rocznych
temperatur powietrza.
rednia roczna temperatura powietrza b d c
kompleksowym
wska nikiem klimatu dla stacji Kalisz, wykazuje tendencj wzrostow .
rednia roczna wilgotno
powietrza przekracza na terenie gminy 80%. W okresie
zimowym powietrze atmosferyczne nasycone jest par wodn w 88 – 89%, latem warto ci
te s znacznie ni sze i wynosz 73 – 77%. Analiza poszczególnych miesi cy pozwala
stwierdzi , i najwy sza rednia miesi czna wilgotno
powietrza przypada na listopad
i wynosi 96%, najni sza zaznacza si w kwietniu 6 %.
rednie roczne sumy opadów na terenie gminy kształtuj si nieco powy ej 500 mm.
W poszczególnych porach roku rednie warto ci opadów ró nicuj si dochodz c zim
do 84 mm, latem przekraczaj c 200 mm.
Gmina Jaraczewo wykazuje pewne zró nicowanie klimatyczne wynikaj ce z jej układu
morfologicznego. Pewne ró nice klimatyczne, zaznaczaj ce si okresowo na terenie gminy,
dotycz terenów wysoczyznowych oraz wi kszych dolin rzecznych. Obszar wysoczyzny
charakteryzuje si
poprawnym układem klimatu lokalnego z charakterystycznymi dla
terenów płaskich cechami: do
dobrymi stosunkami termiczno-wilgotno ciowymi,
przeci tnym nasłonecznieniem. Doliny rzek: Obry, Kanału Obry, Czarny Rów Ia, Ib, II, III a
tak e innych mniejszych dolinek bocznych charakteryzuj si okresowo pojawiaj cymi si i
zalegaj cymi tam chłodniejszymi masami powietrza o zwi kszonej wilgotno ci oraz
wyst powaniem przygruntowych przymrozków. Ww. doliny rzeczne stanowi ce o spływu
wód powierzchniowych pełni okresowo rol korytarzy umo liwiaj cych spływ chłodnego
powietrza. Swoisty mikroklimat wprowadzaj
kompleksy le ne rozproszone po terenie
gminy Jaraczewo w postaci mniejszych i wi kszych enklaw ro linnych. Cechuj si one
38
Studium uwarunkowa
wi ksz , ni
gminy Jaraczewo
tereny przyległe, wilgotno ci
powietrza, mo liwo ci
hamowania jego
swobodnego przepływu, wi ksz zaciszno ci , zacienieniem a tak e obecno ci olejków
eterycznych w powietrzu. Wpływaj one łagodz co na dobowe i roczne wahania temperatur.
Oddziaływanie lasów na klimat terenów s siednich jest jednak stosunkowo niewielki
i dotyczy głównie pasa o szeroko ci 50 – 100 m wokół wi kszego kompleksu le nego.
Lokalne warunki mikroklimatyczne gminy Jaraczewo współtworz
tak e niewielkie
powierzchnie wodne (stawy wiejskie).
3.2. Stan rodowiska
Teren gminy Jaraczewo zajmuj przede wszystkim u ytki rolne. Powierzchnie le ne
i niewielkie deniwelacje powierzchni przes dzaj
o pewnej monotonii krajobrazowej.
Wykorzystanie rolnicze gleb wspomagane jest przede wszystkim stosowaniem nawozów
sztucznych, nawozów naturalnych, w tym gnojowicy. Wa nym czynnikiem wpływaj cym
bezpo rednio na stan gleb, wody powierzchniowe i podziemne, a tak e mikro i makrofaun
jest stosowanie chemicznych
rodków ochrony ro lin przed grzybami i szkodnikami.
Te elementy w sposób zasadniczy stanowi o jako ci rodowiska w gminie Jaraczewo.
3.2.1.
Jako
wód podziemnych
Wody podziemne na terenie gminy Jaraczewo zagro one s w sposób po redni poprzez
infiltracj zanieczyszczonych wód opadowych oraz wód powierzchniowych.
Analiza
zdolno ci
chłonnych
gruntów
gminy
Jaraczewo
wykazuje
pewne
zró nicowanie. Niekorzystne warunki infiltracyjne zaznaczaj si na obszarach wysoczyzny
morenowej płaskiej (centralna i południowa cz
gminy), gdzie w zwi zku z buduj cymi
j głównie glinami morenowymi oraz lokalnie iłami istnieje trudno
w przepuszczalno ci
gruntów.
Zaznaczaj ce si tereny zbudowane z piasków i wirów oraz piasków eolicznych
w obr bie wysoczyzny morenowej płaskiej charakteryzuj
si
dobrymi warunkami
chłoni cia wód (dobra przepuszczalno ) st d zagro enie wód podziemnych pi tra
czwartorz dowego zwłaszcza pierwszego poziomu wód gruntowych jest znaczne.
Zmienne warunki w zakresie przepuszczalno ci istniej
w przypadku gruntów
organicznych gminy u ytkowanych na ogół w postaci u ytków zielonych. Muły, mułki a
tak e namuły organiczne o płytkim poziomie wód gruntowych utrudniaj wsi kanie wody.
Tereny zurbanizowane (m.in. Jaraczewo, Góra, Nosków, Rusko) gminy cechuje
zró nicowanie przepuszczalno ci gruntów.
39
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Przedmiotem bada monitoringowych jako ci wód podziemnych s jednolite cz ci
wód podziemnych (JCWPd). Poj cie to zostało wprowadzone przez Ramow Dyrektyw
Wodn UE i oznacza okre lon obj to
wód podziemnych w obr bie warstwy wodono nej
lub zespołu warstw wodono nych.
W regionie wodnym Warty wyznaczono 18 jednolitych cz ci wód podziemnych,
w tym na obszarze powiatu jaroci skiego 2 JCWPd: nr 73 – zagro on nieosi gni ciem
dobrego stanu, nr 77 – niezagro on nieosi gni ciem dobrego stanu.
Gmina Jaraczewo znajduje si w zasi gu JCWPd nr 73.
W roku 2012 badania jako ci wód podziemnych w ramach Pa stwowego Monitoringu
rodowiska na terenie powiatu jaroci skiego prowadzone były przez Pa stwowy Instytut
Geologiczny – Pa stwowy Instytut Badawczy w Warszawie (PIG-PIB), na zlecenie
Głównego Inspektoratu Ochrony rodowiska. Ocena jako ci wód podziemnych w punktach
pomiarowych sieci krajowej w ramach monitoringu diagnostycznego w 2012 r. dla JCWPd
nr 73 (wył cznie dla powiatu jaroci skiego) przedstawia si nast puj co (tabela 1):
Tab. Wyniki monitoringu jako ci wód podziemnych dla JCWPd nr 73 dla powiatu
jaroci skiego
Klasa ko cowa
Gmina
Miejscowo
Kotlin
Kurcew
III
Wodorow glany
Jarocin
Witaszyce
III
wap , elazo
Jarocin
Potarzyca
V
mangan, wap , elazo, potas
erków
Lubinia Mała
III
elazo
erków
Raszewy
III
azotany, wap
erków
Komorze Przybysławskie
III
mangan, wap
w punkcie
Wska niki decyduj ce o klasie jako ci wód
ródło: Wojewódzki Inspektorach Ochrony rodowiska w Poznaniu, 2013 r.
Na stan czysto ci wód podziemnych wpływa nieuporz dkowana gospodarka rolna.
Intensywna produkcja ro linna i zwierz ca wi e si ze zwi kszonym zu yciem nawozów
naturalnych. Du e st enie zwi zków azotu pochodzenia rolniczego w najwi kszym stopniu
wpływa na zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych oraz gleb. Wody
podziemne s , wi c nara one na zanieczyszczenie zwi zkami azotu pochodz cymi ze ródeł
rolniczych.
Zanieczyszcze dostarczaj równie
rodki chemiczne stosowane na gruntach rolnych
w celu podniesienia ich produktywno ci uprawowej. Wody gruntowe oraz uj cia wód
podziemnych wymagaj podejmowania na tych terenach szczególnych rodków ostro no ci.
40
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Do lipca 2013 roku unieszkodliwianie odpadów, stanowi cych potencjalne ródło
ska enia wód podziemnych, odbywało si w gminie Jaraczewo na przygotowanym do tego
celu wysypisku. W miejscowo ci Gola II usytuowano je w dawnym wyrobisku wiru,
składowisko odpadów komunalnych. Powierzchnia jego wynosiła 10 000 m2. Chłonno
40
000 m3. Podło e składowiska uszczelnione zostało foli oraz wykonano drena terenu.
Grunty wokół to obszary rolne i le ne.
3.2.2.
Jako
Stopie
ska enia
zanieczyszcze
wód powierzchniowych
rodowiska oraz mo liwo
decyduj
transportu i przenikania w gł b
o jako ci wód powierzchniowych. Poziom zanieczyszczenia
powierzchniowych wód płyn cych na obszarze gminy odbiega wyra nie od wymaga
przyj tych w tym zakresie.
Przedmiotem bada
monitoringowych jako ci wód powierzchniowych s jednolite
cz ci wód powierzchniowych (JCW).
W roku 2012 wykonano ocen stanu jednolitych cz ci wód badanych w latach
2010 – 2012 uwzgl dniaj c zasad dziedziczenia. Dziedziczenie oceny jest przeniesieniem
wyników
oceny
JCW
(elementów
biologicznych,
fizykochemicznych,
hydromorfologicznych i chemicznych) na kolejny rok, w przypadku gdy JCW nie była
obj ta pó niejszym, bardziej aktualnym monitoringiem. Tak wi c ocena za rok 2012
obejmuje wszystkie JCW badane w latach 2010 – 2012. Dziedziczenie jest jednocze nie
procesem aktualizacji wykonanej oceny o wyniki uzyskane w kolejnym roku bada .
Jedyn badan
płyn cych, wła ciw
ostatnio w granicach powiatu jaroci skiego jednolit cz ci wód
dla wschodniej cz ci gminy Jaraczewo, jest rzeka Lubieszka.
Reprezentuje ona typ abiotyczny nr 16 (potok nizinny lessowy lub gliniasty (kod jednolitej
cz ci wód – PLRW600016185269). Po raz ostatni Lubieszka badana była w roku 2010
w punkcie pomiarowo – kontrolnym Parzewnia w 0,2 kilometrze biegu cieku (gmina
erków). Ocena z roku 2012 jest zatem ocen dziedziczon . Klasa elementów fizycznochemicznych wskazała wówczas na jeden lub wi cej badanych wska ników jako ci wód
wchodz cych w skład elementów fizykochemicznych, który przekraczał warto ci okre lone
w przepisach szczególnych dla klasy II. Klasa elementów biologicznych oceniona została na
III. Na terenie gminy Jaraczewo nie wyst puj
adne jednolite cz ci wód stoj cych.
Pozostałe cieki wodne gminy Jaraczewo, nie s regularnie badane, co uniemo liwia ich
szczegółowe rozpoznanie hydrologiczne.
Istniej cy stan wód powierzchniowych odzwierciedlaj cy si
41
w nadmiernym
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
obci eniu materi organiczn , wysokim st eniem biogenów (zwi zków azotu i fosforu)
oraz du ym niedotlenieniem wynika z niezrównowa onej gospodarki rolnej.
Niekorzystny wpływ na wody powierzchniowe i podziemne ma intensywna
gospodarka rolna. Przeprowadzone badania wykazały, e rolnictwo dostarcza zbyt du o
nawozów naturalnych, wi cej ani eli potrzebuj tego ro liny, w skutek czego znaczna ich
cz
przedostaje si do wód, pogarszaj c ich jako
i wywołuj c eutrofizacj .
Intensywna produkcja rolna i stosowanie nawozów w dawkach przekraczaj cych
potrzeby nawozowe ro lin, powoduje przedostawanie si zawartych w nich składników
(w szczególno ci azotu) do wód powierzchniowych i podziemnych, wpływaj c na ich
jako . Powiat jaroci ski i gmina Jaraczewo s umiejscowione w strefie wód wra liwych
i obszarów szczególnie nara onych na zanieczyszczenia zwi zkami azotu ze
ródeł
rolniczych.
Gmina Jaraczewo znajduje si w dwóch obszarach szczególnie nara onych, z których
odpływ azotu ze ródeł rolniczych do wód nale y ograniczy . S to OSN w zlewni Kanału
Mosi skiego i Kanału Ksi
oraz OSN w zlewni Lutynii (w wietle Rozporz dzenia
Dyrektora Regionalnego Zarz du Gospodarki Wodnej w Poznaniu z dnia 12 lipca 2012 r.
w sprawie okre lenia w regionie wodnym Warty w granicach województwa wielkopolskiego
wód wra liwych na zanieczyszczenie zwi zkami azotu ze ródeł rolniczych oraz obszarów
szczególnie nara onych, z których odpływ azotu ze ródeł rolniczych do tych wód nale y
ograniczy (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Z dnia 13 lipca 2012r. poz. 3143).
Chemizacja pól stanowi tak e pewne zagro enie. Stosowane rodki ochrony ro lin oraz
nawozy sztuczne przyczyniaj
si
do wzrostu w wodach powierzchniowych ilo
soli
nawozowych oraz pozostało ci pestycydów biologicznych i to doprowadza do degradacji
ekosystemów wodnych. Ci głe dostarczanie zanieczyszcze
do wód powierzchniowych,
powoduj ce obni enie ich zdolno ci chłonnych wpływa na ci głe pogł bianie si panuj cego
niekorzystnego stanu rodowiska wodnego gminy.
3.2.3.
Czysto
Jako
powietrza
powietrza jest jednym z podstawowych czynników decyduj cych o jako ci
rodowiska. Znacznej porcji zanieczyszcze
atmosferycznych dostarczaj
indywidualne
paleniska domowe wykorzystuj ce tradycyjne no niki energii cieplnej – w giel. W okresie
grzewczym, wyczuwalnym bezpo rednio, czynnikiem zanieczyszczenia powietrza jest
emisja pyłów i gazów ze spalania w gla. Wynika to ze zbyt małego stosowania
ekologicznych no ników energii, przede wszystkim gazu.
42
Studium uwarunkowa
Obserwuje si
rodzaju działa
gminy Jaraczewo
pewne ograniczenia ilo ci zanieczyszcze
s
pyłowych. Zacz tkiem tego
instalowane kotłownie olejowe oraz gazowe w indywidualnych
gospodarstwach w miejscowo ci Gola I oraz Cerekwicy, a tak e w masarni w Jaraczewie
i Szkole Podstawowej w Rusku.
Na terenie gminy nie wyst puj zakłady szczególnie uci liwe dla czysto ci powierza.
Brak pomiarów pozwala jedynie na odniesienie do bada wykonanych w punktach poza
granicami gminy. Wska niki emisji zanieczyszcze nie s du e i nale
do najni szych
w Wielkopolsce.
Na stan rodowiska atmosferycznego wpływa równie komunikacja (składniki spalin
samochodowych: tlenki w gla, tlenki azotu, pyły). Poło enie gminy Jaraczewo na trasie
drogi krajowej prowadz cej ruch tranzytowy w kierunku wschodnim i zachodnim,
w zwi zku z coraz intensywniejszym obci eniem transportowym tej drogi, pozwala
zało y ,
e uci liwo ci z tytułu ruchu drogowego stanowi
pewne zagro enie dla
rodowiska i zdrowia ludzi na ograniczonym obszarze.
Brak punktów monitoringowych WIO
nie pozwala na bardziej szczegółow
charakterystyk stopnia zagro enia gminy zanieczyszczeniami emitowanymi do atmosfery.
Wyst puj ce zanieczyszczenia powietrza maj charakter odwracalny, nie powoduj
negatywnych zmian w komponentach rodowiska przyrodniczego. Ukształtowanie terenu –
rozległe obszary otwarte gminy Jaraczewo – sprzyja szybkiej wymianie powietrza
i przewietrzaniu. Warunki aerosanitarne mo na w zwi zku z tym okre li jako korzystne
Zgodnie z ustaw
z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony
rodowiska
(Dz. U. z 2013r., poz. 1232 ze zmianami), od 2002 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony
rodowiska w Poznaniu, na podstawie wyników pomiarów st e
zanieczyszcze
w powietrzu, przeprowadza coroczn ocen jako ci powietrza atmosferycznego.
W roku 2013 Wojewódzki Inspektorat Ochrony
najbardziej aktualn
roczn
ocen
rodowiska w Poznaniu opracował
jako ci powietrza atmosferycznego za rok 2012.
Ocena i wynikaj ce z niej działania odnoszone s do obszarów nazywanych strefami.
Podział kraju na strefy jest zgodny z zapisami zało e do projektu ustawy o zmianie ustawy
Prawo ochrony
rodowiska oraz niektórych innych ustaw, stanowi cej transpozycj
Dyrektywy 2008/50/WE do prawa polskiego.
Stref stanowi:
aglomeracja o liczbie mieszka ców powy ej 250 tysi cy (strefa aglomeracja
pozna ska obejmuj ca Pozna - miasto na prawach powiatu),
43
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
miasto o liczbie mieszka ców powy ej 100 tysi cy (strefa miasto Kalisz - miasto
na prawach powiatu),
pozostały obszar województwa (strefa wielkopolska obejmuj ca: Konin i Leszno
- miasta na prawach powiatu, powiaty: czarnkowsko - trzcianecki, chodzieski,
w growiecki, wrzesi ski, gnie nie ski, słupecki, leszczy ski, gosty ski, rawicki,
krotoszy ski,
ko cia ski,
jaroci ski,
remski,
pleszewski,
redzki,
kaliski,
mi dzychodzki,
koni ski,
kolski,
nowotomyski,
turecki,
grodziski,
wolszty ski, ostrowski, ostrzeszowski, k pi ski, złotowski, pilski, szamotulski,
obornicki, pozna ski).
Oceny dokonuje si z uwzgl dnieniem dwóch grup kryteriów:
ustanowionych ze wzgl du na ochron ro lin. Wyniki bada w oparciu o to
kryterium s realizowane w strefach na terenie całego kraju, z wył czeniem
obszarów miast,
ustanowionych ze wzgl du na ochron
zdrowia ludzi (dla terenu kraju i
uzdrowisk).
W wyniku oceny za rok 2012 (WIO , Pozna 2013r.) podj to nast puj ce wnioski:
pod k tem ochrony ro lin stref wielkopolsk (w tym gmin Jaraczewo):
dla SO2 i NOx zaliczono do klasy A,
dla ozonu zaliczono do klasy C,
Stwierdzono równie
przekroczenie warto ci normatywnej ozonu (6000 µg/m3×h)
wyznaczonej jako poziom celu długoterminowego. Termin osi gni cia poziomu celu
długoterminowego okre lono na rok 2020.
pod k tem ochrony zdrowia sklasyfikowano:
dla poziomu dopuszczalnego dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, ołowiu,
benzenu, tlenku w gla oraz poziomu docelowego kadmu, arsenu, niklu –
wszystkie strefy w klasie A (w tym gmin Jaraczewo),
dla poziomu dopuszczalnego pyłu PM2,5 – stref aglomeracja pozna ska i
stref wielkopolsk w klasie A (w tym gmin Jaraczewo), natomiast stref
miasto Kalisz – w klasie C,
ze wzgl du na przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla 24 godzin, dla
pyłu PM10 − wszystkie strefy w klasie C (w tym gmin Jaraczewo),
ze wzgl du na przekroczenia poziomu docelowego benzo(a)pirenu –
wszystkie strefy w klasie C (w tym gmin Jaraczewo),
44
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
ze wzgl du na przekroczenia poziomu docelowego dla ozonu stref
wielkopolsk w klasie C (w tym gmin Jaraczewo), pozostałe strefy w
klasie A,
dla poziomu celu długoterminowego ozonu – wszystkie strefy w klasie D2
(w tym gmin Jaraczewo).
Przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla pyłu PM10 dotycz wył cznie st e
u rednianych dla 24 - godzin. Nie s przekraczane st enia rednie dla roku.
Nale y podkre li ,
e st enia pyłu PM10 wykazuj
wyra n
zmienno
sezonow
–
przekroczenia dotycz tylko sezonu zimnego (grzewczego).
Zaliczenie strefy do klasy C dla danego zanieczyszczenia oznacza konieczno
obszarów przekrocze
wyznaczenia
i zakwalifikowanie strefy do opracowania programów ochrony
powietrza.
Zarz d Województwa Wielkopolskiego przygotowuje program naprawczy maj cy na celu
osi gni cie
poziomu
docelowego
substancji
w
powietrzu
dla
benzo(a)pirenu
i aktualizacj programu dla pyłu PM10.
Zaliczenie strefy do klasy C dla danego zanieczyszczenia oznacza konieczno
wyznaczenia obszarów przekrocze i zakwalifikowanie strefy do opracowania programów
ochrony powietrza. Dla poprawy jako ci powietrza w poszczególnych strefach, wdra anie
w ycie zalece Programów ochrony powietrza dla stref b dzie odbywa si sukcesywnie.
Stosownie do art. 91 ust. 9 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony
rodowiska (tekst jednolity: Dz. U. z 2008r., Nr 25, poz. 150 ze zmianami), w zwi zku
z art. 11 ustawy z dnia 13 kwietnia o zmianie ustawy – Prawo ochrony rodowiska
oraz innych ustaw (Dz. U. z 2012r., poz. 460) oraz art. 30, art. 39 ust. 1 ustawy
z dnia 3 pa dziernika 2008 roku o udost pnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie,
udziale społecze stwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaływania na rodowisko
(Dz. U. z 2008r. Nr 199, poz. 1227 ze zmianami), Sejmik Województwa Wielkopolskiego
uchwalił Programy ochrony powietrza i Aktualizacje Programów ochrony powietrza.
Dla strefy wielkopolskiej uchwalono „Program ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej
ze
wzgl du
na
ozon”,
który
został
przyj ty
na
podstawie
Uchwały
Nr XXIX/565/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 r.
Program ten jest dokumentem przygotowanym w celu okre lenia działa , których realizacja
ma doprowadzi do osi gni cia wymaganej jako ci powietrza. Jest elementem polityki
ekologicznej regionu, st d zaproponowane w nim działania musz
by
zintegrowane
z istniej cymi planami, programami, strategiami, innymi słowy wpisywa si w realizacj
45
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
celów makroskalowych oraz celów regionalnych i lokalnych. Konieczne jest przy tym
uwzgl dnienie uwarunkowa
na uwadze,
gospodarczych, ekonomicznych i społecznych. Maj c
e głównymi prekursorami ozonu s tlenki azotu oraz niemetanowe lotne
zwi zki organiczne oraz, w mniejszym stopniu, CO i SO2, mo na wyró ni podstawowe
kategorie działalno ci, przyczyniaj cych si
W dalszej kolejno ci nale y d y
do wzrostu emisji tych zanieczyszcze .
do ograniczenia ich negatywnego oddziaływania.
Pami ta jednak nale y, e ozon jest zanieczyszczeniem specyficznym i najwi kszy wpływ
na wielko
st e ozonu maj warunki meteorologiczne, a szczególnie usłonecznienie,
czyli czynniki niezale ne od działa
podejmowanych w zakresie ograniczenia emisji
prekursorów ozonu.
3.2.4.
Jako
klimatu akustycznego
Hałas jest powszechnym zanieczyszczeniem
wielu jego
rodowiska przyrodniczego. Spo ród
ródeł do najbardziej uci liwych zalicza si
hałas komunikacyjny
i przemysłowy. ródłem hałasu komunikacyjnego na terenie gminy Jaraczewo jest system
komunikacyjny.
Uci liwa akustycznie dla mieszka ców gminy Jaraczewo mo e by droga krajowa
nr 12 relacji Wschowa – Leszno – Gosty – Jarocin – Pleszew – Kalisz – Błaszki, która
charakteryzuje si wysokim nat eniem ruchu komunikacyjnego. wiadcz o tym wyniki
bada Generalnego Pomiaru Ruchu za rok 2010. Generalny pomiar ruchu posłu y mo e
po rednio do oceny nara enia na hałas z ze ródeł komunikacyjnych na danym obszarze.
Generalny Pomiar Ruchu w 2010 roku (GPR 2010) zarejestrował na tej drodze pojazdy
silnikowe korzystaj ce z dróg publicznych (w podziale na 7 kategorii): motocykle,
samochody osobowe, lekkie samochody ci arowe (dostawcze), samochody ci arowe bez
przyczep, samochody ci arowe z przyczepami, autobusy, ci gniki rolnicze. Droga ta była
badana w wielu punktach pomiarowych. Dla gminy Jaraczewo wła ciwa jest analiza danych
z odcinka Borek Wielkopolski – Jarocin, gdzie w ci gu doby przemieszcza si ogółem 4103
pojazdów silnikowych.
Brak pomiarów na terenie gminy dla sieci dróg powiatowych i gminnych nie pozwala
okre li faktycznych wska ników tego oddziaływania.
Przebiegaj ca przez teren gminy linia kolejowa relacji Jarocin – Leszno (stacja
kolejowa: Góra i Wojciechowo) w odległo ci ok. 3 km na południe od o rodka gminnego
oraz w północno-wschodniej cz ci gminy relacji Mieszków –
stanowi małe zagro enie ze wzgl du na niewielkie nat enie ruchu.
46
rem (stacja Panienka)
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
ródłem hałasu o lokalnym charakterze i nieznacznym oddziaływaniu na warunki
akustyczne gminy jest zakład tartaczny zlokalizowany w Suchorzewku.
Gmina Jaraczewo znajduje si poza obszarem bada pomiarowo – kontrolnych WIO ,
ze wzgl du na to szczegółowa analiza oddziaływania emitowanego nat enia hałasu na
rodowisko nie jest mo liwa.
3.2.5.
powierzchni ziemi
Jako
Przekształcenia
naturalnego
ukształtowania
terenu
gminy
nast puj
na skutek eksploatacji kopalin. Zagro enia zwi zane z działalno ci
m.in.
tego typu,
to powstawanie gł bokich wyrobisk o stromych zboczach, powstawanie hałd kruszywa
nieprzydatnego gospodarczo, zniszczenie krajobrazu, niszczenie gleb.
Wydobywanie surowców daje jednak gwarancj ,
e po zako czeniu eksploatacji
wyrobiska b d odpowiednio zrekultywowane. Brak rekultywacji prowadzi do dewastacji
terenu, wyrobiska takie najcz ciej staj
si
nielegalnymi składowiskami odpadów,
co stwarza zagro enie dla wód powierzchniowych i podziemnych.
Sposób ustalania terenów zagro onych ruchami masowymi ziemi oraz terenów, na
których wyst puj te ruchy, okre la Rozporz dzenie Ministra rodowiska z dnia 20 czerwca
2007 r. w sprawie informacji dotycz cych ruchów masowych ziemi (Dz. U. z 2007 r.
Nr 121, poz. 840). Rejestry terenów zagro onych ruchami masowymi ziemi oraz terenów, na
których wyst puj
te ruchy prowadz
powiaty. Starostwo Powiatowe w Jarocinie nie
wyznaczyło w granicach swojego powiatu, a tym samym w granicach gminy Jaraczewo,
adnych terenów zagro onych wyst powaniem ruchów masowych ziemi.
Na zlecenie Ministra rodowiska realizowany jest projekt pod nazw System Osłony
Przeciwosuwiskowej (SOPO), który ma na celu udokumentowanie na mapach 1:10 000
wszystkich osuwisk oraz terenów potencjalnie zagro onych ruchami masowymi w Polsce.
W 2007 r. Pa stwowy Instytut Geologiczny, w ramach realizacji projektu SOPO,
przedstawił wst pne informacje dotycz ce problematyki ruchów masowych ziemi. Na
terenie województwa wielkopolskiego wskazane zostały udokumentowane osuwiska, badane
na przestrzeni ostatnich 30–40 lat. Przedstawiono tak e zasi gi obszarów o mo liwej
predyspozycji (wynikaj cej głównie z budowy geologicznej i morfologii) do rozwoju
ruchów masowych. Na terenie powiatu jaroci skiego wyst puj
pewne obszary
predysponowane do wyst powania ruchów masowych oraz osuwiska (gminy
Kotlin, Jarocin), nie ma ich jednak na terenie gminy Jaraczewo.
47
erków,
Studium uwarunkowa
3.2.6.
Jako
gminy Jaraczewo
gleby
Zmiany w rodowisku glebowym, b d ce efektem naturalnej, najcz ciej jednak
gospodarczej działalno ci człowieka, prowadz do obni enia yzno ci i urodzajno ci gleby,
a w konsekwencji do ci gu zmian rodowiskowych.
Zaburzenie naturalnego obiegu pierwiastków polegaj ce na wprowadzeniu du ej ilo ci
jonów wodorowych np. wraz z kwa nymi deszczami, b d
ich uwalnianiu poprzez
stosowanie nawozów azotowych prowadzi do zakwaszenia gleb.
Badania odczynu gleb u ytkowanych rolniczo wykazały wysok
zawarto
azotu
na terenie gminy Jaraczewo. Cały obszar gminy został okre lony jako obszar szczególnie
nara ony, z którego odpływ azotu ze ródeł rolniczych nale y ograniczy .
Niewielkie zakwaszenie gleb wpływa na do
dobr jako
uzyskiwanych zbiorów.
Nie znaczy to oczywi cie, e problem zakwaszenia gleb na terenie gminy nie istnieje. Jak
wykazały badania potrzeby wapnowania – stanowi ce metod
naprawcz , zmieniaj c
wła ciwo ci fizykochemiczne i biologiczne gleb – w 21% zaliczone zostały do zabiegów
koniecznych i potrzebnych natomiast w 48% do zb dnych.
Niezb dnymi składnikami procesów yciowych ro lin s mikro – i makroelementy.
Przyswajalno
mikroelementów tj. bor, mied , mangan i cynk a tak e elazo uzale niona
jest głównie od odczynu rodowiska. Zarówno bardzo niskie jak i bardzo wysokie ph
uniemo liwia ro linom korzystanie z mikropierwiastków. Makroelementy reprezentowane
s przez przyswajalne formy fosforu (P2O5), potasu (K2O) i magnezu (Mg).
Zasobno
gleb w potas i magnez w gminie Jaraczewo jest rednio zadowalaj ca.
Gleby o niskiej i bardzo niskiej zasobno ci stanowi odpowiednio 37% i 49% u ytków
rolnych w gospodarstwach indywidualnych (byłe województwo kaliskie – 58% i 51%).
Gleby gminy Jaraczewo, nale
do do
zasobnych w fosfor. Udział gleb o bardzo
niskiej i niskiej zasobno ci tego pierwiastka to zaledwie 17%.
Wysoka i bardzo wysoka zawarto
fosforu wynosi 59%. Zawarto
magnezu i potasu
mimo, i ni sza (22% i 32%) od fosforu w porównaniu z byłym województwem kaliskim
przyjmuje warto ci wy sze od u rednionych.
Zagro eniem dla gleb jest ich zanieczyszczenie metalami ci kimi oraz siark .
Zawarto
w pokrywie glebowej gminy Jaraczewo metali ci kich stanowi w wi kszo ci
rezultat antropopresji.
Jednym z powszechnie wyst puj cych metali jest ołów. Pochodzi on głównie ze spalin
samochodowych
oraz
ze
spalania
odpadów
komunalnych.
Jego
st enie
w przypowierzchniowej warstwie gleby nie przekracza norm dopuszczalnych. Niewielka
48
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
komasacja ołowiu zaznacza si jedynie wzdłu ci gów komunikacyjnych.
Przekroczenia norm nie wyst puj
tak e w przypadku miedzi. Ten niezb dny
do prawidłowego wzrostu i rozwoju ro lin pierwiastek wykazuje 4,5 mg/kg – redni
zawarto
w glebie (4,8 mg/kg dla byłego woj. kaliskiego).
Gleby zostały przebadane równie pod k tem zawarto ci niklu i kadmu. Otrzymane
wyniki nie wykazały przekrocze zawarto ci tych pierwiastków w adnej z prób. Podobnie
sytuacja przedstawia si w przypadku zawarto ci cynku. Kadm jest metalem ci kim łatwo
wchłanialnym oraz długo przetrzymywanym w organizmie, ze wzgl du na to nale y do
metali niebezpiecznych dla ludzi i zwierz t. W przypowierzchniowej warstwie gleby
zawarto
kadmu wynosi 0,11 - 0,25 mg/kg przy redniej dla gminy 0,18 mg/kg. Nie
stwierdzono przekrocze granicznych zawarto ci kadmu.
W pobranych na terenie gminy Jaraczewo próbach, jako wska nik zanieczyszczenia
gleb siark , oznaczono zawarto
w mg/kg waha si
siarki siarczanowej (S – SO4). Zawarto
jej mierzona
w przedziale 0,20 – 5,00 przy redniej 1,13. Zgodnie z przyj t
cztero stopniow skal , badania wykazały naturaln zawarto
S – SO4 w 22 próbach:
18 - I stopie (zawart. niska), 3 - II stopie (zawart. rednia), 0 - III stopie (zawart. wysoka)
natomiast zawarto
podwy szon na skutek antropopresji w 1 przypadku (zawart. bardzo
wysoka). Gmina Jaraczewo, wykazuje niewielkie zasiarczenie. Warto ci bardzo wysokie
w północno-wschodniej cz ci gminy s wynikiem swobodnego przenikania zanieczyszcze
powietrza z okalaj cych silniej rozwini tych przemysłowo obszarów.
Fizyczna degradacja gleb dokonuje si
na obszarze gminy na skutek okresowej
eksploatacji w wyrobiskach na terenie gminy. Zagro enie pokrywy glebowej wynika
równie z antropogenizacji w obr bie terenów zabudowanych. Powierzchnia glebowa gminy
Jaraczewo nale y do zanieczyszczonych.
Badania prowadzone przez Okr gow
Stacj
Chemiczno-Rolnicz
w Poznaniu
w ramach krajowego monitoringu zakwaszenia i zawarto ci metali ci kich w glebach
prowadzone były wył cznie do roku 2004 (Agrochemiczne badania gleb Wielkopolski
w latach 2000-2004, Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Poznaniu, Biblioteka
Monitoringu rodowiska, Pozna 2005).
W wietle publikacji pt. „Monitoring chemizmu gleb ornych w Polsce w latach 20102012” Instytutu Upraw Nawo enia i Gleboznawstwa Pa stwowego Instytutu Badawczego
Puławy 2012), gleby w województwie wielkopolskim badane były w 17 punktach
monitoringowych. Powiat jaroci ski i gmina Jaraczewo nie zostały jednak w tych badaniach
uwzgl dnione.
49
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
3.3. Obszary i obiekty obj te ochron prawn
Ochrona ró norodno ci biocenoz oraz zawartego w nich materiału genetycznego
stwarza szans przetrwania dla wiata florystycznego. Wykładni ochrony ro linno ci jest
funkcja jak pełni na okre lonym obszarze oraz wysokie walory przyrodnicze. Spo ród
form ochrony przyrody na terenie gminy Jaraczewo wyst puje 12 pomników przyrody, z
czego 7 znajduje si na terenie parku pałacowego w Górze.
Tab. Gmin Jaraczewo - wykaz pomników przyrody.
Lp.
Pozycja w
rejestrze
Przedmiot ochrony
d b szypułkowy –
Quercus robur
2 d by szypułkowe –
Quercus robur
Cechy charakterystyczne
obw. 550 cm, wys. ca 25 m
Lokalizacja
N - ctwo Jarocin, Le n.
Budy, oddz. 299 c
Parafia rzymsko - katolicka,
Jaraczewo
park podworski w Górze, w
adm. Pa stwowego Domu
Dziecka w Górze
park podworski w Górze,
w adm. Pa stwowego
Domu Dziecka w Górze
w adm. Pa stwowego
w adm. Pa stwowego
w adm. Pa stwowego
1.
110
2.
121
3.
380
lipa drobnolistna –
Tilia cordata
obw. 315 cm, wys. ca 30 m
4.
381
d b szypułkowy –
Quercus robur
obw. 435 cm, wys. 24 m
5.
382
d b szypułkowy –
Quercus robur
6.
383
d b szypułkowy –
Quercus robur
7.
385
wi z szypułkowy –
Ulmus laevis
8.
604
d b szypułkowy –
Quercus robur
obw. 380, wiek 180 lat
N - ctwo Piaski oddz. 254 g
9.
386
wi z szypułkowy –
Ulmus laevis
obw. 325, wys. 26 m
w adm. Pa stwowego
obw. 490 i 320 cm, wys. ca 22
m, wiek około 200 lat
Skupiska wysokiej zieleni poza ww. parkiem pałacowym w Górze pochodz cym
z poł XIX w, o powierzchni 8,03 ha (wraz z zespołem pałacowym) to parki w Bielejewie,
Gola II, Jaraczewie, Łow cicach, Nowej Cerekwicy, Panience, Parz czewie i Rusku.
Podlegaj
one ochronie Wielkopolskiego Konserwatora Zabytków. Stanowi
one
interesuj ce z punktu widzenia przyrodniczego enklawy ro linno ci. Decyduje o tym
bogactwo gatunków z przewag długowiecznych o dekoracyjnym pokroju i ulistnieniu oraz
wyst powanie gatunków obcego pochodzenia.
50
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
3.4. Obszary nieobj te ochron prawn , istotne dla zachowania ró norodno ci biologicznej
Istotny dla zachowania ró norodno ci biologicznej jest korytarz ekologiczny rzeki
Obry o znaczeniu regionalnym. Wa ne s równie korytarze ekologiczne o znaczeniu
lokalnym. Umo liwiaj rozprzestrzenianie si gatunków pomi dzy obszarami w złowymi,
ukierunkowuj przepływ materii i informacji biologicznej w krajobrazie. Korytarze maj
form liniow , rozci gaj si wzdłu doliny rzeki, obejmuj swym zasi giem szerokie
pasmo o małej intensywno ci u ytkowania, głównie ł ki, pastwiska. Sprawno
funkcjonowania korytarzy ekologicznych zale y od wielu czynników – od ich długo ci
i szeroko ci, zło ono ci struktury przyrodniczej, stopnia przekształcenia przez człowieka.
Niekorzystne dla ci gło ci sieci ekologicznej jest zbytnie zw enie korytarza,
przeci cie go barierami antropogenicznymi (np. szlakami komunikacyjnymi, terenami
zurbanizowanymi) utrudniaj cymi przemieszczanie si organizmów, czy te uproszczenie
wewn trznej struktury pasm ł cz cych obszary w złowe.
Istotnym czynnikiem ochrony ró norodno ci biologicznej, a tak e krajobrazowej
s zadrzewienia i zakrzewienia w ród pól uprawnych, w s siedztwie osad. Na obszarze
gminy zadrzewienia i zakrzewienia wyst puj , jako grupy lub k py drzew i krzewów
w układach rz dowych i powierzchniowych. Porastaj brzegi cieków, obni e terenowych
pól oraz rosn wzdłu dróg. W zadrzewieniach gminy dominuj olchy, klony, topole,
brzozy, robinie akacjowe, kasztanowce, a w zakrzewieniach kruszyna, lilaki, czarny bez
i czeremcha. Zadrzewienia i zakrzewienia tworz naturalne remizy, s miejscem bytowania
wielu gatunków fauny i urozmaicaj teren.
3.5. Uwarunkowania rozwoju gminy wynikaj ce ze stanu i ochrony
rodowiska
przyrodniczego
rodowisko przyrodnicze jest jednym z najwa niejszych czynników maj cych istotny
wpływ na rozwój zrównowa ony gminy. Zadaniem studium uwarunkowa i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy jest okre lenie barier chroni cych najcenniejsze
walory
rodowiska przed antropopresj , a tak e wskazanie obszarów o charakterze
rodowiskotwórczym oraz obszarów przeznaczonych do trwałego rozwoju.
Na podstawie przeprowadzonej analizy i oceny poszczególnych komponentów rodowiska
oraz wyst puj cych na terenie gminy Jaraczewo zagro e
rodowiskowych, mo na
stwierdzi , i w gminie Jaraczewo nie obserwuje si drastycznych problemów zwi zanych z
funkcjonowaniem rodowiska. Wyst puj ce zanieczyszczenia maj charakter odwracalny, a
stan ten wynika przede wszystkim ze stosunkowo niskiego stopnia zurbanizowania
51
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
obszarów wiejskich, poło enia w znacznej odległo ci
od wi kszych
o rodków
zurbanizowanych i obszarów przemysłowych.
Gmina cechuje si :
–
wyst powaniem korzystnych warunków klimatycznych,
–
do
–
budow
urozmaicon rze b terenu,
geologiczn
stwarzaj c
warunki
do
wytypowania
obszarów
perspektywicznych wyst powania surowców mineralnych,
–
niskim stopniem lesisto ci (poni ej redniej krajowej),
–
du ym udziałem w ogólnej powierzchni gleb wysokich klas bonitacyjnych (II IV klasy) stwarzaj cych mo liwo ci intensyfikacji rolnictwa,
–
udziałem w pokrywie glebowej gleb pochodzenia organicznego (gleby torfowe)
o wysokim poziomie wód gruntowych (uwilgotnienie),
–
poło eniem gminy na obszarze o zakłóconej gospodarce wodnej „Płyta
Krotoszy ska” rzutuj cym na konieczno
ochrony zasobów wodnych gminy,
wyst powaniem dwóch obszarów szczególnie nara onych na zanieczyszczenia
zwi zkami azotu ze ródeł rolniczych (OSN),
–
zagro eniem wód pierwszego poziomu wód podziemnych na terenach płytkiego
ich wyst powania,
–
znacznym zanieczyszczeniem wód powierzchniowych uniemo liwiaj cym
korzystanie z nich dla celów konsumpcyjnych i rekreacyjnych,
–
brakiem stref ochrony po redniej uj
wodnych (Rusku i Górze) oraz ustale
odnosz cych si do obszaru zasobowego tych uj ,
–
monokulturowym charakterem niewielkich ekosystemów le nych wpływaj cym
na zmniejszon odporno
–
na szkodniki oraz zagro enie po arowe,
niewielkim zanieczyszczeniem powietrza,
oddziaływaniami akustycznymi zwi zanymi z eksploatacj drogi krajowej nr 12,
promieniowaniem
jonizuj cym
i
elektromagnetycznym
zwi zanym
z przebiegiem przez obszar gminy linii elektroenergetycznej 400 kV oraz stacji
bazowych telefonii komórkowej w miejscowo ciach Jaraczewo, Brzostów
i Góra.
Reasumuj c uwarunkowania przyrodnicze przestrzennego zagospodarowania gminy
Jaraczewo mo na stwierdzi , e:
walory produkcyjne gleb oraz obszary ł k i sprzyjaj ce warunki klimatyczne
52
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
stanowi podstaw rolniczego charakteru gospodarki gminy,
du e obni enia dolinne to przede wszystkim obszary niezwykle wa ne dla
zachowania równowagi ekologicznej i ró norodno ci biologicznej oraz system
wentylacyjny gminy,
atutem jest urozmaicona rze ba terenu, du e obni enia dolinne układaj ce si
w kilkunastokilometrowe ci gi miejscami s siaduj ce z kompleksami le nymi
stanowi atrakcyjny cel turystyki pieszej, rowerowej, konnej,
kompleksy le ne stanowi nie tylko wa ny składnik równowagi biologicznej, ale
niezb dne zaplecze rodowiska przyrodniczego dla rekreacji.
4.
Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury
współczesnej
4.1. Historia Gminy Jaraczewo
Spo ród rozpoznanych ladów osadniczej działalno ci człowieka, najstarsze lady
pochodz ce z mezolitu wyst puj na terenach miejscowo ci Gola, Panienka i Zalesie. Epok
kamienia reprezentuj odkrycia na terenach Jaraczewa, Panienki, Wojciechowa i Zalesia.
Osadnictwo neolityczne odkryto na terenach Bielejewa, Goli, Panienki i Zalesia.
lady kultury pucharów lejkowatych znaleziono na terenach Zalesia, lady kultury
amfor kulistych na trenach Panienki.
Epok br zu reprezentuj odkrycia w Bielejewie, Goli, Jaraczewie, Łobezie, Panience,
Zalesiu i Wojciechowie.
Osadnictwo z okresu kultury łu yckiej wyst puje na terenach Jaraczewa, Bielejewa,
Panienki i Zalesia, z okresu kultury pomorskiej na terenach Goli, z okresu kultury
przeworskiej na terenach Bielejewa, Jaraczewa, Łobeza, Łobzowca, Łow cic, Panienki,
Wojciechowa i Zalesia.
Pradziejowe osadnictwo istniało w: Jaraczewie, Łobezie, Łobzowcu, Łow cicach
i Wojciechowie.
Osadnictwo redniowieczne i pó niejsze, nowo ytne rozwijało si dalej na terenach
Bielejewa, Goli, Jaraczewa, Łobza, Łobzowca, Łow cic, Panienki, Wojciechowa i Zalesia.
W przekroju chronologicznym przebadanych stanowisk przewa aj obiekty kultury
przeworskiej oraz łu yckiej. Najcenniejszymi obiektami archeologicznymi s : cmentarzysko
grobów skrzynkowych w Jaraczewie, cmentarzysko z okresu kultury pomorskiej w Goli,
cmentarzysko z okresu kultury łu yckiej w Górze oraz grodzisko wczesno redniowieczne
53
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
w Łobezie.
Wiele miejscowo ci ma, udokumentowan
ródłowo, proweniencj
redniowieczn .
Jaraczewo wyst puje w archiwaliach od 1394 r., Brzostów od 1412 r., Góra od 1324 r.,
Łobez od 1389 r., Panienka /Pani ka/ od 1398 r., Rusko od 1392 r.
W wi kszo ci miejscowo ci pierwotny schemat planistyczny został zmieniony
w procesie pó niejszych zmian w stosunkach własno ciowych, rozwoju gospodarki
folwarcznej oraz w wyniku XIX-wiecznych uwłaszcze przeprowadzonych przez władze
zaboru pruskiego.
Jaraczewo – pierwotnie było własno ci Jaraczewskich herbu Zaremba. W 1519 r.
nast piła lokacja na prawie magdeburskim; w XVII i XVIII w. rozwijała si działalno
sukiennicza; wobec braku szerszych perspektyw rozwoju, w poł. XIX w., Jaraczewo traci
prawa miejskie.
Centrum schematu planistycznego jest 4-boczny Rynek z 5 wylotami ulic; po dwie
ulice z naro ników północno-wschodnich i południowo-zachodnich oraz jedna z pierzei
południowej. Na północ od redniowiecznego centrum, po drugiej stronie rzeki Obry,
znajduje si zespół sakralny, zało enie dworskie z parkiem i podwórzem gospodarczym oraz
kolonia mieszkaniowa pracowników folwarcznych. Historyczna zabudowa miejscowo ci
ma charakter małomiasteczkowy, jest murowana, jedno i dwukondygnacyjna.
Panienka – miejscowo
z czytelnym, pierwotnym schematem owalnicowym, placem
targowym, tzw. “nawsiem”, którego wschodni
cz
zajmuje działka ko cielna.
Prawdopodobnie z XVIII w. pochodzi nast pny etap rozwoju planistycznego schematu wsi,
tzn. w procesie rozwoju gospodarki folwarcznej, przy wschodnim kra cu owalnicowego
centrum , zlokalizowano zało enie dworskie z folwarkiem.
W Rusku
redniowieczny schemat ulicówki, wzbogacony został przylegaj cym
od wschodniej strony, zało eniem dworskim oraz zespołem sakralnym. Cerekwica Stara,
Łobzowiec, Rusko – Huby, Wojciechowo i Zalesie maj lu n zabudow zagrodow ,
usytuowan wzdłu drogi, mog c nawi zywa do układu typowego dla tzw. wsi łanów
le nych, powstaj cych na karczunkach. Rozwój przestrzenny Wojciechowa nast pił na
pocz tku XX w., w wyniku budowy trasy kolejowej, lokalizacji stacji oraz wytyczenia
prostej, dogodniejszej drogi ł cz cej z Jaraczewem.
Miejscowo ciami, które obecny swój schemat planistyczny rozwin ły wokół zało e
dworskich i folwarcznych s : Bielejewo, Brzostów, Gola II, mniejsze osiedla folwarczne to:
Łukaszew, Nied wiady, Parz czew, Suchorzewko, Suchorzewko – Folwark Janów,
Rusko – Folwark Strzy ewski oraz pozostało ci osiedla folwarcznego w Goli I. Przykładem
54
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
działalno ci pruskiej Komisji Kolonizacyjnej, z lat 1886 – 1914, s wsie: Łow cice, Nowa
Cerekwica,
Por ba
ukształtowane
jako
proste
liniówki
jedno
i
dwurz dowe.
Łobez i Strzy ewko maj nie rozbudowany, prosty schemat ulicówki przy czym zabudowa
Łobeza spłon ła w 1914 r, a istniej ca zabudowa zagrodowa pochodzi z lat 20 i 30 XX w.
Gmina Jaraczewo historycznie wchodziła w skład terenów zaboru pruskiego
i zachowane do dzisiaj budownictwo, w du ym stopniu zostało ukształtowane przez,
panuj ce na tym terenie w XIX w, stosunki gospodarczo-społeczne i prawo-budowlane,
wprowadzane przez władze pruskie w latach 1797, 1815 i 1871.
Przepisy te m.in. nie zezwalały na wznoszenie budynków drewnianych – nowo powstaj ce
budynki mogły by
wykonane z kamienia, cegły lub w technice drewniano-ceglanej,
tzw. szachulcowej. Efektem tego jest znikomy procent drewnianego budownictwa
zagrodowego z ko ca XIX i pocz tku XX w. reprezentowany przez pojedyncze przykłady
w Łow cicach i wi ksz ich ilo
w Łobzowcu. S to drewniane budynki o konstrukcji
szkieletowej z glinianym wypełnieniem, sumikowo-ł tkowym oraz pojedynczy przykład
konstrukcji wie cowej, kryte pap . Stare, drewniane budynki mieszkalne, sytuowane
szczytowo do drogi mogły by
zast powane wył cznie murowanymi, usytuowanymi
kalenicowo, z dachówkowym przekryciem. Tak zabudow maj wszystkie miejscowo ci
w gminie Jaraczewo. Urozmaiceniem ich prostej bryły s ganki wej ciowe, facjatki, oraz
alternacja partii tynkowanych i pozostawionych w cegle (Jaraczewo, Góra, Gola, Por ba,
Zalesie).
4.2. Obiekty podlegaj ce ochronie
4.2.1.
Obiekty wpisane do rejestru zabytków:
Cerekwica:
zespół pałacowy, ob. o rodek wychowawczy, nr rej.: 125/Wlkp/A z 3.04.2003:
pałac, XVII/XVIII, XVIII/XIX
kuchnia, ob. warsztaty, 1920
oficyna, 1 poł. XIX
dom mieszk., 1918
szkoła, 1920
dom nr 8, XIX/XX
park, XIX-XX
55
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Góra
ko ciół par. p.w. Wniebowzi cia NMP, 1817-30, nr rej.: 1500/A z 27.03.1974
budynek stacji kolejowej, 1898, nr rej.: 446/A z 8.06.1989
zespół pałacowy:
pałac,1877-78, nr rej.: 159/Wlkp/A z 24.02.1973 i z 31.03.2004
park, XIX, nr rej.: j.w.
budynki na terenie parku, nr rej.: 290/Wlkp/A z 28.03.2006:
dom, drewn, 4 w. XIX oficyna, 4 w. XIX
stajnia z domem stajennego, 4 w. XIX
uje d alnia z szorowni , 4 w. XIX
budynki folwarczne, nr rej.: 192/Wlkp/A z 15.09.1969 i z 6.04.2006:
oficyna, 1839
spichrz, 1840
stodoła ze spichrzem, 4 w. XIX
waga wozowa, 4 w. XIX
obora, 4 w. XIX
magazyn nawozów, 4 w. XIX
ku nia, 4 w. XIX
gorzelnia, 4 w. XIX
browar, 4 w. XIX
magazyn z wie , 4 w. XIX
ogrodzenie, mur., z bram wjazdow , 4 w. XIX
piec do wypału cegły, ul. Spółdzielcza, 1870, nr rej.: 171/Wlkp/A z 28.04.2004
Jaraczewo
ko ciół par. p.w. w. Marii Magdaleny, 1843, nr rej.: III-885/14/61 z 27.12.1961
zespół dworski, XIX, nr rej.: 1616/A z 17.09.1974:
dwór
park
dom, Rynek 11, 1 poł. XIX, nr rej.: 740/A z 15.09.1969
56
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Łow cice
zespół dworski, nr rej.: 745/Wlkp/A z 30.07.1986 i z 31.05.2012:
dwór, 2 poł. XIX
park, poł. XIX
Nosków
ko ciół par. p.w. wi tej Trójcy, drewn., 1749, nr rej.: 509/A z 31.12.1990
dzwonnica, drewn., XVIII, nr rej.: j.w.
Panienka
ko ciół p.w. Naj w. Imienia Jezus, drewn., 1787, nr rej.: KS.Z.-II-1/15/49
z 19.07.1949
plebania, pocz. XIX, nr rej.: 987/A z 6.03.1970
Por ba
ko ciół ewangelicki, ob. rzym.-kat. fil. p.w. Niepokalanego Serca NMP, 1896, nr rej.:
744/Wlkp/A z 31.05.2012
d. cmentarz ewangelicki przy ko ciele, nr rej.: j.w.
Rusko
ko ciół par. p.w. w. Wojciecha, szach., 1833, nr rej.: kl.III-885/11/61 z 27.12.1961
zespół pałacowy, nr rej.: 364/1409/A z 27.02.1973:
pałac, 1873
park, 2 poł. XIX
II. Obiekty figuruj ce w spisie zabytkowego budownictwa:
Jaraczewo
układ przestrzenny ródmie cia – czworoboczny Rynek z 5 wlotami ulicznymi
Zespół sakralny ko cioła par. p.w. w. Marii Magdaleny, ul. Jaroci ska:
ko ciół , korpus pó noklasycystyczny z 1843 r., wie a z 1774 r., murowany
neogotycki nagrobek Jaraczewskich z 1844 r.
plebania, 1 poł. XIX w, mur.
wikariówka, 1826 r, mur.
57
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
cmentarz paraf. przy ul. Kolejowej, pocz,. XIX w.
dawna synagoga przy ul. Kolejowej 4, 2 poł. XIX w., neoroma ska, obecnie remiza
OSP
zło enie dworskie Jaraczewo – Chytrów:
dwór, 1813 r., cz ciowo przebudowany w 1967 r.
park o regularnym zało eniu, XIX w, pow. 4, 79 ha
gorzelnia, ok. 1830 r, mur., ob. Magazyn
spichlerz, 1880 r, mur.
stajnia wyjazdowa 1830 r, neogotycka, mur.
park dworski, 2 poł. XIX w.
kolonia mieszkaniowa pracowników dworskich, ul. Jaroci ska:
dwojak, nr 17, 1 w. XX w., mur.
czworak, nr 18, 1932 r., mur.
dwojak, nr 19, 1 w. XX w., mur.
czworak, nr 20, 1932 r., mur.
o miorak, nr 22, 1830 r., mur.
czworak, nr 24, 1 w. XX w, mur.
dwór, 1813 r., cz ciowo przebudowany w 1967 r.
park o regularnym zało eniu, XIX w., pow. 4, 79 ha
gorzelnia, ok. 1830 r., mur., ob. magazyn
spichlerz, 1880 r., mur.
stajnia wyjazdowa 1830 r., neogotycka, mur.
zespół szkolny , ul. Jaroci ska:
szkoła podstawowa, nr 8, 1903 r, mur.
stara szkoła, nr 10, poł. XIX w, mur., ob. mieszkania ;
ul. Golska
dom nr 6, 1 w. XX w., mur.
dom nr 9, 4 w. XIX w., mur.
dom nr 10, k. XIX w., mur.
58
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
dom nr 14, 2 poł. XIX w., mur.
dom nr 19, 1903 r., mur.
dom nr 21, 1901 r., mur.
dom nr 23, pocz. XX w., mur.
ul. Gosty ska
dom nr 2, 1905 r., mur.
dom nr 3, lata 30 XX w., mur.
dom nr 6, 1908 r., mur.
ul. Jaroci ska
ul. Kaliska
dom nr 1, poł. XIX w., mur.
dom nr 2, w. XX w., mur.
59
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
dom nr 5 pocz. XX w., mur.
dom nr 6, 1936 r., mur.
dom nr 16, k. XIX w., szach./glina
ul. Kolejowa
młyn, nr 8, 1883 r., pocz., XIX w., mur.
ul. Kwiatowa
dom nr 2, 1913 r., mur.
ul. Ogrodowa
Rynek
60
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
oficyna od ul. Kwiatowej, 1931 r., mur.
Bielejewo
zało enie folwarczne:
rz dcówka, ok. 1870 r., rozbud., mur.
park krajobrazowy, poł. XIX w.
spichlerz, k. XIX w., rozbud., mur.
obora, k. XIX w., mur.
stodoła, k. XIX w., mur.
ku nia ze stelmacharni , k. XIX w., mur.
mur ogrodzeniowy: cz ciowo kamienny, cz ciowo ceglany,
czworak, k. XIX w., mur.
Brzostów
zespół folwarczny:
rz dcówka, nr 11, 1885 r., mur.
obora, ob. jałownik, 1885 r., mur.
stodoła, 1885 r., mur.
61
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
wozownia, 1921 r., mur.
brama wjazdowa na podwórze gospodarcze, k. XIX w., mur.
czworaki, nr 13 i 14, 1885 r., mur., z budynkiem gospodarczym pomi dzy nimi,
k. XIX w., tzw. domy parcelantów z lat 1936 – 37, mur., nr 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9,
z bud. gosp., 10 z bud. gosp.
dom nr 21, 1930 r., mur.,
Cerekwica (Nowa Cerekwica)
zespół sakralny ko cioła par. p.w. w. Jakuba Wi kszego Apostoła:
ko ciół , 1948 – 50, mur.
plebania, 1 w. XX w., mur.
dom parafialny, 1 w. XX w., mur.
organistówka, pocz. XX w., mur.
zało enie pałacowe, ob. o rodek wychowawczy:
pałac, 1876 r., mur., pi trowy z 4-kolumnowym portykiem
oficyna, nr 2, lata 10 XX w., mur.
park, XIX w., pow. 2,02 ha
dom, nr 4, XIX/XX w., mur.
szkoła, nr 20, 2 poł. XIX w, mur.
karczma, ob. dom nr 12, k. XIX w., mur.
stodoła, lata 30 XX w., mur.
zagroda osadnika niemieckiego, nr 26:
dom kowala, 1889 r., mur.
ku nia, ok. 1890 r., mur.
dom osadnika niemieckiego wraz z cz ci inwentarsk , nr 38, 4 w. XIX w., mur.
cmentarz katolicki z k. XIX w., ogrodzenie, pocz. XX w., mur.
cmentarz ewangelicki, 3 w. XIX w.,
Cerekwica Stara
szkoła, nr 28, 4 w. XIX w., mur.
dom nr 17, 2 poł. XIX w., szach./glina
dom nr 29, 1904 r., szach./glina
stodoła, XIX/XX w., szach./glina
62
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Gola
zało enie dworskie:
dwór ob. szkoła, nr 9, 4 w. XIX w., mur.
oficyna, k. XIX w., mur.
park dworski, pow. 0.60 ha
rz dcówka, k. XIX w., mur.
obora, 2 poł. XIX w., mur.
wozownia, ob. obora, 2 poł. XIX w., mur.
stajnia, m czkarnia, 3 w. XIX w., mur.
chlew – obora, kurnik, 3 w. XIX w., mur.
stodoły, 3 w. XIX w., mur.
stodoła, 3 w. XIX w., mur.
ku nia, ob. dom, 3 w. XIX w., mur.
ogrodzenie kamienne, k. XIX w.
o miorak, k. XIX w., mur.
dom nr 29, 1930 r., mur.
dom nr 37, 1912 r., mur.
dom nr 46 4 w. XIX w., mur.
dom nr 48, 1899 r., mur.
Góra
zespół sakralny ko cioła parafii p.w. Wniebowzi cia NMP, ul. Dworcowa:
ko ciół 1817 – 1830 r., pó noklasycystyczny, mur., zwie czenie wie y w 1982 r.
plebania, ul. Dworcowa 9, 1901 r., mur.
bud. gosp. plebanii, 1 w. XX w., mur.
dom parafialny z kaplic , ul. Dworcowa 11, lata 20 XX w., mur.
ogrodzenie cmentarza par. pocz. XX w., mur.
zało enie pałacowe:
pałac, 1877 – 78, mur., projekt arch. Paweł Rotger, eklektyczny, ob. DPS – dom
63
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
dziecka
oficyna, 1839 r., mur. z drewnian wie yczk
oficyna, ul. Spółdzielcza nr 95, 2 poł. XIX w., mur.
park krajobrazowy, poł. XVIII w., przekomponowany w 2 poł. XIX w.,
z licznymi okazami pomnikowymi
domek ogrodnika, 2 poł. XIX w., drewn., w s siedztwie ogród skalny
i lapidarium z detalami rze biarskimi z XVII i XVIII w.
ogrodzenie parkowe, lata 80 XIX w., murowane, cz ciowo metalowych prz seł
zespół folwarczny, ul. Jaroci ska:
spichlerz, 1840 r., mur.
spichlerz, XIX/XX w., mur.
gorzelnia, 1875 r., mur.
masarnia i płatkarnia przy gorzelni, 4 w. XIX w., mur.
browar, ob. magazyn, 2 poł. XIX w., mur.
stodoła, XIX/XX w., mur.
owczarnia, ob. tuczarnia, 3 w. XIX w., mur.
chlewnia, 2 poł. XIX w., mur.
stodoła, 2 poł. XIX w., mur.
paszarnia przy oborze, 2 poł. XIX w., mur.
magazyn nawozów, 2 poł. XIX w., mur.
waga, ob. gara , 4 w. XIX w., mur.
ku nia, 2 poł. XIX w., mur.
stajnia z domem stajennego, 2 poł.XIX w., mur.
uje d alnia, 2 poł. XIX w., mur.
brama wjazdowa na podwórze gospodarcze, 4 w. XIX w., mur.
brama wjazdowa na teren podwórzy gospodarczych, pomi dzy owczarni
a uje d alni , k. XIX w., mur.
brama wjazdowa na podwórze stajni, 4 w. XIX w., mur.
stodoła polna przy drodze do Parz czewa, 1 w. XX w., drewn.
kolonia mieszkaniowa przy ul. Jaroci skiej: 7 czworaków z 1 i 2 poł. XIX w., mur.,
wraz z bud. gosp.
kolonia mieszkaniowa przy ul. Zaleskiej: 2 czworaki oraz budynek wielorodzinny
nr 2,4,8, 4 w. XIX w.
64
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
zabudowania cegielni:
piec do wypalania cegieł, 4 w. XIX w., mur.
brama wjazdowa na teren cegielni , 1 w. XX w, mur.
o miorak, ul. Spółdzielcza 2, ok. poł. XIX w.
szkoła niemiecka z kaplic , ob. przedszkole, ul. Jaroci ska 90, 2 poł. XIX w., mur.,
bud. gosp. 2 poł. XIX w., mur.,
szkoła , ul. Jaroci ska 7, 1885 r., mur.
budynek dworca kolejowego, 1898 r., mur.
dom pracowników kolei, ul. Dworcowa 86, mur. tzw. Blockhaus, poł. XIX w., kamie ,
drewno,
ul. Dworcowa
dom nr 5 – 7, 1912 r., mur.
dom nr 59, 1914 r., mur.
ul. Jaroci ska
dom nr 5, 1912 r., mur.
bud. gosp., 1934 r., mur.
dom nr 13, 935 r., mur.
dom nr 17, XIX/XX w., mur.
ul. Zaleska
dom nr 3, 1937 r., mur.
65
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Łobez
dom parcelanta, nr 1, lata 30 XX w., mur.
dom parcelanta, nr 4, lata 30 XX w., mur.
dom nr 17, 1912 r., mur.
stodoła , ok. 1880 r., drewn.
dom nr 12, 1912 r., mur.
dom nr 21, 1912 r., mur.
Łobzowiec
dawna szkoła niemiecka, ob. szkoła podstawowa, nr 36, 4 w. XIX w.
bud. gosp. mur./szach., 4 w. XIX w.
dom nr 9, k. XVIII w., drewn.
dom nr 14, k. XIX w., drewn./glina
dom nr 15, k. XIX w., drewn./glina
stodoła nr 17, pocz. XX w., drewn./glina
stodoła nr 18, 4 w. XIX w., drewn.
dom nr 33, szach., glina/mur.
bud. gosp. 1930 r., mur.
dom nr 35, 1798 r., drewn.
stodoła ok. 1800 r., drewn.
stodoła nr 39, 2 poł, XX w., drewn.
dom nr 40, 2 poł. XIX w., drewn.
dom nr 42, k. XVIII w., drewn.
dom nr 46, ok. 1880 r., szach. glina/mur.
grodzisko pier cieniowate na ł kach, IX – XIII w., rednica 35 m, wys. do 3 m, 1,5 km
na północ od wsi.
Łow cice
zało enie dworskie, ob. O rodek Wychowawczy Cerekwica:
dwór, 2 poł. XIX w., mur., pi trowy, remontowany w 1986 r., ob. Mieszkania
park krajobrazowy, XIX w., pow. ok. 1,5 ha
budynek turbiny elektrycznej, k. XIX w., mur.
66
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
dworski zespół gospodarczy Łow cice – Por ba:
obora, nr 1, k. XIX w., mur.
dom pracowników maj tku, nr 2, 1 w. XX w., mur.
dwa czworaki nr 31 i 33, 4 w. XIX w., mur.
szkoła, 4 w. XIX w, mur.
dom nr 15, 1903 r., mur.
dom nr 23, 1936 r., mur.
dom nr 27, XIX/XX w., drewn./glina,
Łukaszew
bud. gosp. nr 1, /chlew i stodoła/, wozownia , XIX/XX w., mur.
dom mieszkalny nr 5, 1928 r., mur.
stodoła nr 6, 1928 r., mur.
dom osadników niemieckich, ok.1940 r., drewn.
Nied wiady:
zało enie folwarczne z k. XIX w.:
rz dcówka, mur.
obora, mur.
stodoła, mur.
bud. magazynowy, mur.
Nosków
zespół sakralny ko cioła parafialnego p.w. w. Trójcy, ul. Ko cielna:
ko ciół, 1749 r., drewn., restaurowany w 1870 r., rozbudowany w 1927 r. przez
arch. Stefana Cybichowskiego, kryty gontem
dzwonnica 2 poł. XVIII w., drewn., szkieletowa, kryta gontem
plebania, 1842 r., mur.
67
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
dom parafialny, organistówka, ul. Ko cielna nr 8, lata 30 XX w., mur.
dwór, nr 1, 1 poł. XIX w. – 4 w. XIX w., mur.
gorzelnia, 2 poł. XIX w., mur., przebudowana na dom mieszkalny,
obora, 2 poł XIXw., mur.
obora pó niej brojlernia, 3 w. XIX w., mur.
stodoła, XIX/XX w., mur.
brama z fragmentem ogrodzenia w stron pół., pocz. XX w., mur.
kolonia mieszkaniowa pracowników folwarcznych przy ul. Okr nej:
czworak nr 9, ok. poł. XIX w., mur., komórka k. XIX w., mur.
czworak nr 10, ok. poł. XIX w., mur.
czworak nr 11, ok. poł. XIX w., mur., komórka k. XIX w., mur.
czworak nr 12, ok. poł. XIX w., mur.
stara szkoła, ul. Szkolna 13, 3 w. XIX w., mur./drewn.
szkoła podstawowa, ul. Szkolna 28, pocz. XX w., mur.
ober a z sal taneczn , ul. Jaroci ska, 4 w. XIX w., mur.
dawna piekarnia, 1912 r., mur.
ku nia, ul. Ko mi ska, pocz. XX w., mur.
ul. Jaroci ska
dom nr 6, pocz. X w., mur.
ul. Ko cielna
dom nr 6, ok. 1880 r., mur.
ul. Ko mi ska
dom nr 10, 1934 r., mur.
ul. Okr na
dom, dawny nr 158, 4 w. XIX w., mur.
68
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
ul. Szkolna
dom nr 12, 1926 r., mur.
Panienka
zespół sakralny ko cioła parafialnego p.w. Naj wi tszego Imienia Jezus:
ko ciół parafialny, 1787 r., drewn., restaurowany w XIX w., kryty gontem
dzwonnica, k. XVII w., drewn.
plebania, nr 5, pocz. XIX w., mur.
ogrodzenie ko cioła parafialnego, k. XIX w., mur.
cmentarz parafialny, XIX w.
dwór, nr 1, 1 w. XX w., mur.
spichlerz, pocz. XX w., mur.
stajnia, XIX/XX w., mur.
obora, 4 w. XIX w., mur.
stodoła, pocz. XX w., mur./drewn.
ogrodzenie z dwoma bramami wjazdowymi, k. XIX w., mur.
czworak, nr 2 z bud. gosp., 4 w. XIX w., mur.
czworak, nr 31, 4 w. XIX w., mur.
szkoła podstawowa, nr 12, 1935 r., mur.
dawna karczma, 1 poł. XIX w., mur, ob. Mieszkania
dom nr 5, XIX w., drewn.
dom nr 8, 1938 r., mur.
dom nr 10, lata 80 XIX w., mur.
dom nr 24, 1914 r., mur.
dom nr 26, 1957 r., mur.
bud. gosp., 1928 r., mur.
dom nr 30, 30 lata XX w., mur.
dom gminny, nr 5, poł. XIX w., mur.
69
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Parz czew
dwór, 1925 r., mur., ob. mieszkania i sklep
spichlerz, 4 w. XIX w., mur.
obora, 4 w. XIX w., mur.
stajnia, 4 w. XIX w., mur.
uje d alnia, 4 w. XIX w., mur.
ku nia i wiata, XIX/XX w., mur.
stodoła, k. XIX w., mur.
brama wjazdowa na podwórze gospod. k.XIX w., mur.
park, 1920 r., pow., 3, 71 ha
kolonia mieszkaniowa pracowników folwarcznych:
czworak nr 9, 3 w. XIX w., mur.
dom 12-rodzinny, nr 11, 3 w. XIX w., mur.
komórki przy czworakach, 2 poł. XIX w., mur.
dom nr 2, 1935 r, mur.
dom parcelanta, nr 19, 1936-37 r., mur.
bud. gosp. 1936-37 r., mur.
dom parcelanta /naprzeciw nr 19/, 1936-37 r., mur.
dom osadników niemieckich, ok. 1940 r., drewn.
Przemysławki
zało enie folwarczne:
budynek mieszkalny, pocz. XX w., mur.
budynek mieszkalny, pocz. XX w., mur.
obora, pocz. XX w., mur.
stodoła, pocz. XX w., mur.
70
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Por ba
zespół ko cioła ewangelickiego:
ko ciół poewangelicki, ob. filialny p.w. Niepokalanego Serca NMP, 1885 r.,
mur., neogotycki;
pozostało ci cmentarza ewangelickiego
dawna szkoła poniemiecka, nr 25, 4 w. XIX w., mur.
szkoła, ob. dom mieszkalny nr 3, XIX/XX w., mur.
chlew, 1935 r., mur.
chlew nr 13, pocz. XX w., mur.
zagroda poniemiecka nr 18: dom, chlew, 4 w. XIX w., mur.
zagroda poniemiecka nr 26
dom 4 w. XIX w., mur./szach.
ku nia, k. XIX w., mur.
dom osadnika niemieckiego nr 27, 1898 r., mur./szach.
Rusko
zespół sakralny ko cioła parafialnego p.w. w. Wojciecha:
ko ciół, 1833 r., mur pruski, restaurowany w 1931 r., kaplica dobudowana
w 1913 r.
ogrodzenie ko cioła, 4 w. XIX w., mur z metalowymi prz słami,
plebania, 1850 r., mur.
bud. gospodarczy plebanii, 1 w. XX w., mur.
zało enie pałacowe:
pałac, ok. 1875 r., mur., remontowany w 1970 r. i w ko cu lat 80-tych XX w.
oficyna, nr 26, XX/XIX w., mur.
stajnia, XX/XIX w., mur.
71
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
obora, XX/XIX w., mur.
obora, XX/XIX w., mur.
stelmacharnia i ku nia, XIX/XX w., mur.
goł bnik, XX/XIX w., mur/drewn.
park krajobrazowy, 2 poł. XIX w., pow. 5,14 ha, proj. Marii Czarneckiej,
pozostało ci regularnego zało enia
lodownia w parku, 2 poł. XIX w., mur., kopiec ziemny
ogrodzenie parkowe, 4 w. XIX w., mur., cz ciowo z metalowymi prz słami
i bramami
kolonia mieszkaniowa pracowników maj tku: o mioraki nr 16,17,18, XIX/XX w.,
mur.
szkoła podstawowa, pocz., XX w., mur.
dom nr 4, 1890 r., mur.
Rusko - Folwark Strzy ewski
stodoła folwarczna, 2 poł. XIX w., mur, kamie
Suchorzewko
rz dcówka, nr 27, ok. 1870 r., mur.
owczarnia, 1874, 1897 r., mur, kamie
owczarnia, XIX/XX w., mur, kamie
owczarnia, 4 w. XX w., mur.
stajnia, 4 w. XIX w., mur.
ogrodzenie z bram , XIX/XX w., mur.
kolonia mieszkaniowa pracowników folwarcznych:
dwojaki nr 13, 14, 16, k. XIX w., o miorak nr 26, 3 w. XIX w., mur.
72
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Wojciechowo
budynek dworca kolejowego, XIX/XX w., mur.
dom kolejowy, nr 5, XIX/XX w., mur.
szkoła, ob. dom nr 60, k. XIX w., mur.
karczma, ok. 1880 r., mur/szach.
dom nr 11, 1895 r., mur.
dom nr 20, 1902 r., mur.
dom nr, 28, 4 w. XIX w., mur.
dom nr 48, 1929 r., mur.
chlew, nr 53, 1888 r., mur.
dom nr 76, ok.1880 r., mur.
Zalesie
kapliczka przed zakładem budowlanym, 2 poł. XIX w., mur., z ludow
w. Benona
kapliczka przed domem nr 32, XIX w., mur. z rze b
szkoła, nr 33, ok. 1880 r., mur
bud, gosp. k. XIX w., mur.
dom nr 5, XIX/XX w., mur.
dom nr 10, 1907 r., mur.
stodoła nr 17, pocz. XX w., szach/glin.
dom nr 19, 2 poł. XIX w., szach/glin, mur.
stodoła, 1 w. XX w., mur.
dom nr 23, 1913 r., mur.
dom nr 27, 1910 r., mur.
dom nr 52, 1902 r., mur.
dom nr 53, 1907 r., mur.
73
w. Wawrzy ca
rze b
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
zagroda poniemiecka nr 55:
stodoła, 1 w. XX w., mur.
wozownia, ob. magazyn, pocz. XX w., mur.
parownik, pocz. XX w., mur.
ogrodzenie od strony frontowej, pocz. XX w., mur.
4.2.2. Stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru zabytków:
Cmentarzysko w miejscowo ci Gola wpisane do rejestru zabytków pod nr 1464/A,
decyzj
Wojewódzkiego
Konserwatora
Zabytków
w
Poznaniu
z
dnia
27 wrze nia 1973 r. (działka nr 490, obr b 0004-Gola),
Cmentarzysko w miejscowo ci Góra wpisane do rejestru zabytków pod nr 1471/A,
decyzj Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu z dnia 28 wrze nia
1973 r. (działka nr 195, obr b 0005 - Góra),
Grodzisko w miejscowo ci Łobez wpisane do rejestru zabytków pod nr 1463/A,
decyzj Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu z dnia 27 wrze nia
1973 r. (działka nr 86, obr b 0007-Łobez).
4.2.3. Parki i cmentarze
Parki
Bielejewo park dworski
Cerekwica park płacowy
Gola park dworski
Góra park pałacowy o powierzchni 7,62 ha z 2 poł. XVIII wieku
Jaraczewo (Chytrów) park dworski o powierzchni 9,6 ha z 2 poł. XIX wieku
Łow cice park dworski
Panienka park dworski
Parz czew park dworski o powierzchni 10 ha ok. 1920 r.
Rusko park pałacowy o powierzchni 7,22 ha z 2 poł. XIX wieku
Cmentarze
Cerekwica rzymsko-katolicki XIX w., dobry czynny
Cerekwica ewangelicki XIX w., zły zamkni ty
Cerekwica ewangelicki XIX w.
74
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Góra rzymsko-katolicki poł. XIX w., dobry czynny
Jaraczewo rzymsko-katolicki pocz. XIX w., dobry czynny
Jaraczewo rzymsko-katolicki przed 1421 r., dobry zamkni ty przyko cielny
Jaraczewo ewangelicki k. XVIII w., zły zamkni ty
Jaraczewo ydowski XIX w., miejsce pocmentarne
Nosków rzymsko-katolicki pocz. XIX w., dobry czynny
Panienka rzymsko-katolicki poł. XIX w., dobry czynny
Panienka rzymsko-katolicki XVIII w., zły zamkni ty przyko cielny
Rusko rzymsko-katolicki ok. 1913r., dobry czynny
Rusko rzymsko-katolicki XVII w., redni zamkni ty przyko cielny.
5.
Warunki i jako
ycia mieszka ców w tym ochrony ich zdrowia
5.1. Demografia
Gmin
Jaraczewo w 1995 r. zamieszkiwało 8375 osób, z czego 1364 osób
w Jaraczewie, a 7011 osób w pozostałych miejscowo ciach gminy.
W roku 2000 gmina liczyła ju
8418 mieszka ców (stałe zameldowanie). Pod
wzgl dem zaludnienia zajmowała 90 miejsce w województwie w ród wszystkich gmin i 26
miejsce w ród gmin wiejskich. W samym powiecie jaroci skim gmina Jarczewo zajmowała
3 miejsce pod wzgl dem liczby ludno ci, stanowi c prawie 12% jego potencjału
demograficznego.
Natomiast w roku 2011 r. ludno
gminy liczyła 8394 mieszka ców, z czego 1429
osób mieszkało w Jaraczewie, co stanowiło 17% wszystkich mieszka ców gminy, a na
terenach pozostałych 6965 osób. G sto
ni sza ni
zaludnienia w gminie wynosiła 63 os./km2 i była
w powiecie jaroci skim, gdzie wynosiła 121 os./km2, jak równie
w województwie wielkopolskim 115 os./km2.
Pocz wszy od 1995 roku liczba ludno ci gminy wzrastała, by w 1997 roku osi gn
8511 osób, co w okresie 1995 –2011 stanowiło maksymaln liczb mieszka ców. Po roku
1997 liczba ludno ci gwałtownie spada do 8254 osób w 2004 roku. W kolejnych latach
panowała tendencja zwy kowa. Na teren gminy przybyło 140 osób, jednak nie udało si
jeszcze powróci do najwy szego poziomu liczby ludno ci z lat 1995 – 1997. Dynamika
wzrostu ludno ci w całym badanym czasokresie wyniosła 98,7.
75
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Wykres. Rozwój ludno ci gminy Jaraczewo w latach 1995 – 2011
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i Urz du Gminy Jaraczewo.
W okresie 1995 – 20011 najwi kszy przyrost ludno ci wyst pił w miejscowo ci
Jaraczewo – 65 osób, Gola – 53 i Zalesie – 39, co spowodowane było rozwojem
budownictwa mieszkaniowego. Stagnacja w przyro cie ludno ci cechowała m.in. takie
miejscowo ci jak: Łobzowiec, Łukaszewo, Nied wiady. Natomiast najwi kszy spadek
przyrostu odnotowano w Górze (-59 osób) i Parz czewie (-31). W latach 1995 – 2011
najwy szy wska nik
dynamiki
wzrostu
ludno ci
zanotowano w
Zalesiu
(114),
w miejscowo ci Łobez (112) i Gola (111), a najni szy wska nik wyst pił w Parz czewie
(90), Por bie (91) i Cerekwicy Nowej (93).
Rozwój ludno ci na terenach wiejskich wg jednostek osadniczych przedstawiono
w zestawieniu tabelarycznym.
Tabela. Rozwój ludno ci w miejscowo ciach gminy Jaraczewo w latach 1995 – 2011
L.p.
Miejscowo
1995
2000
2011
1.
Bielejewo
168
170
173
2.
Brzostów
254
261
267
3.
Cerekwica Nowa
179
196
166
4.
Cerekwica Stara
224
223
227
5.
Gola
462
506
515
6.
Góra
889
883
830
7.
Jaraczewo
1364
1363
1429
8.
Łobez
220
236
247
9.
Łobzowiec
293
300
290
10.
Łow cice
187
197
175
11.
Łukaszewo
43
41
41
76
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
12.
Nied wiady
86
91
88
13.
Nosków
952
951
972
14.
Panienka
357
356
348
15.
Parz czew
322
302
291
16.
Por ba
264
240
241
17.
Rusko
947
957
917
18.
Strzy ewko
163
151
158
19.
Suchorzewko
257
240
243
20.
Wojciechowo
466
466
459
21.
Zalesie
278
282
317
8375
8412
8394
RAZEM:
ródło: Urz d Gminy Jaraczewo.
Z zaprezentowanych powy ej informacji wynika, e w latach 1995 – 2011 liczba
mieszka ców gminy oscylowała na podobnym poziomie. W miejscowo ci Jaraczewo jest to
około 1,4 tys. mieszka ców, natomiast pozostały obszar gminy zamieszkiwało około 7 tys.
osób.
Bezpo redni wpływ na rozwój demograficzny obok pozytywnych procesów
gospodarczych, sytuacji ekonomicznej ludno ci, udost pnienia terenów pod zabudow
mieszkaniow , maj przyrost naturalny i procesy osiedle cze.
Procesy demograficzne – przyrost naturalny i procesy migracji stałej przedstawiono
w zestawieniu tabelarycznym.
Tab. Przyrost naturalny ludno ci w gminie Jaraczewo w latach 1995-2011. (w os.)
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Przyrost naturalny w gminie Jaraczewo w latach 1995 – 2011 charakteryzował si
znacznymi wahaniami okresowymi. Po roku 1995 przyrost naturalny w gminie wykazywał
77
Studium uwarunkowa
tendencj wzrostow a
gminy Jaraczewo
do roku 2008 r., kiedy osi gn ł najwy sz
warto
w całym
analizowanym okresie – 4,8 ‰. Natomiast niekorzystnie pod tym wzgl dem sytuacja
kształtowała si w roku 2000 i 2003, kiedy wska nik przyrostu naturalnego wykazywał
warto ci ujemne.
Wykres. Wska nik przyrostu naturalnego na 1000 osób
Rok
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Saldo
migracji
Tab. Migracje ludno ci w gminie Jaraczewo w latach 1995 – 2010
-40
-31
3
-24
-44
-25
-37
-63
-43
-26
-13
1
-29
-22
-8
-20
-28
Okazuje si , e w latach 1995 – 2011 saldo migracji na terenie gminy było ujemne,
za wyj tkiem roku 1997 i 2006, gdy nie przekraczało 3 osób. Wi cej ludno ci w skali gminy
emigruje ni osiedla si . Ujemne saldo migracji na terenie gminy utrzymało si do ko ca
analizowanego okresu na poziomie 20 – 30 osób.
Zachodz ce procesy demograficzne zarówno przyrost naturalny, jak i migracja
ludno ci s zmienne w czasie i w przestrzeni gminy odpowiednio do skali zachodz cych
przemian ekonomicznych, urbanistycznych, zmian warunków społecznych i stylu
ludno ci w kraju.
78
ycia
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Analizuj c rozwój ludno ciowy całej gminy nale y zauwa y , e liczba ludno ci
w dłu szym okresie czasu pozostaje na zbli onym poziomie. Ujemny wska nik migracji
i dodatni ruch naturalny nie wpływaj na zmian liczby ludno ci.
Jednocze nie pami ta nale y, e w przyszło ci w zwi zku z wej ciem w dorosłe ycie
roczników wy u demograficznego z lat 80-tych XX wieku powinny wzrosn
wska niki
przyrostu naturalnego. Innym zało eniem jest wzrost liczby ludno ci w wieku
poprodukcyjnym przy jednoczesnym wydłu onym czasie ycia tej grupy wiekowej.
Bior c powy sze pod uwag mo na zało y , e w najbli szym okresie kilkunastu lat
liczba ludno ci gminy pozostanie na zbli onym do dzisiejszego poziomie.
W strukturze wieku mieszka ców gminy Jaraczewo ogółem zaobserwowano w latach
1995 – 2010 tendencj spadkow udziału ludno ci w wieku przedprodukcyjnym z 29,9%
do 22,5%. W analizowanym okresie nast pił przyrost mieszka ców w wieku produkcyjnym
z 55% do 63%. Udział ludno ci w wieku emerytalnym praktycznie nie uległ zmianie –
mieszka cy poprodukcyjnej grupy wiekowej stanowi 14% ogółu ludno ci gminy.
Wska nik obci enia ekonomicznego w gminie, wyra ony stosunkiem liczby osób
w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym, wynosił w 1995 r. ponad
77,6 osób. W okresie 1995 – 2003 zmniejszył si do 68,6 osób i był o 14,3 pkt. wy szy ni
w powiecie jaroci skim, gdzie wska nik obci enia demograficznego wynosił 54,3.
W kolejnych latach uwidoczniła si tendencja spadkowa. W efekcie warto
wska nika
oscylowała na poziomie 58,6 osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku
produkcyjnym. Ró nica pomi dzy gmin Jaraczewo, a powiatem jaroci skim zmniejszyła
si i wynosiła 6,4 osoby, co nale y oceni jako zjawisko pozytywne.
Taki kierunek zmian udziału poszczególnych grup wiekowych ma charakter ogólnopolski
i wynika m.in. ze spadku liczby urodze .
Rok
Ludno w wieku
przedprodukcyjnym
%
Ludno w wieku
produkcyjnym
%
Ludno w wieku
poprodukcyjnym
%
Wska nik obci enia
ekonomicznego
Tab. Struktura wieku ludno ci gminy Jaraczewo w latach 1995 – 2010
1995
1996
2542
2517
29,90
29,62
4741
4770
55,76
56,14
1139
1147
13,40
13,50
77,64
76,81
1997
1998
2469
2445
29,01
28,75
4798
4846
56,37
56,98
1156
1148
13,58
13,50
75,55
74,14
1999
2528
30,03
4733
56,22
1139
13,53
77,48
79
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
2000
2467
29,41
4768
56,84
1132
13,50
75,48
2001
2002
2411
2347
28,85
28,25
4821
4868
57,69
58,59
1121
1119
13,41
13,47
73,26
71,20
2003
2004
2252
2151
27,26
26,06
4918
4986
59,53
60,41
1120
1120
13,56
13,57
68,56
65,60
2005
2006
2110
2042
25,54
24,64
5036
5105
60,95
61,60
1120
1144
13,56
13,80
64,14
62,41
2007
2008
1978
1939
23,88
23,35
5171
5198
62,42
62,60
1150
1170
13,88
14,09
60,49
59,81
2009
2010
1887
1871
22,72
22,48
5247
5271
63,18
63,32
1208
1219
14,55
14,64
58,99
58,62
Współczynnik feminizacji, czyli liczba kobiet na 100 m czyzn, wynosi w gminie
105, w o rodku gminnym 103,6, a na pozostałym obszarze 106,2.
Wykres. Współczynnik feminizacji w gminie Jaraczewo w roku 2011.
5.2. Zatrudnienie i stan bezrobocia
W roku 2010 r. liczba pracuj cych w gminie wynosiła 1025 mieszka ców gminy
(liczba ta nie uwzgl dnia pracuj cych w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie oraz
pracuj cych w małych podmiotach gospodarczych zatrudniaj cych do 9 osób), co stanowiło
12,3% ogólnej liczby ludno ci gminy i jednocze nie 19,4% ludno ci w grupie wieku
produkcyjnego. Z ogólnej liczby pracuj cych ponad połow stanowili m czy ni.
Porównanie aktywno ci zawodowej gminy na tle powiatu jaroci skiego, gdzie
wska niki charakteryzuj ce poziom aktywno ci zawodowej przedstawiały si odpowiednio
– pracuj cy mieszka cy stanowili 17,8% ogółu ludno ci, stanowi c jednocze nie 27,9%
ludno ci w grupie wieku produkcyjnego, uprawnia do stwierdzenia,
zawodowa ludno ci gminy jest ni sza ni
rednia aktywno
e aktywno
w powiecie.
Ciekawie przedstawia si dynamika wzrostu aktywno ci zawodowej. Dla okresu 2001
– 2010 jest ona wysoka, a mianowicie charakteryzuje j wska nik na poziomie 143 pkt.
80
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Struktur pracuj cych wg płci przedstawiono w zestawieniu tabelarycznym.
Rok
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Razem
761
811
891
946
892
853
717
898
964
909
1063
1077
1100
1055
1026
1025
M czy ni
456
475
516
551
523
496
410
536
582
534
632
644
648
604
589
571
Kobiety
Tab. Struktura pracuj cych w gminie Jaraczewo.
305
336
375
395
369
357
307
362
382
375
431
433
452
451
437
454
Uwaga: * - w liczbie tej nie zostali uj ci pracuj cy w gospodarstwach indywidualnych w
rolnictwie oraz pracuj cy w małych podmiotach gospodarczych
W 2003 roku ponad połowa zatrudnionych pracowała w sektorze prywatnym.
Najliczniejsz grup stanowili zatrudnieni w trzecim sektorze tj. w usługach, stanowi c
ok. 47% ogółu pracuj cych w gospodarce narodowej. Drugim sektorem pod wzgl dem
liczby pracuj cych był przemysł i budownictwo, w których pracowało ok. 38% ogółu
pracuj cych. W sektorze usługowym dominuj usługi nierynkowe, stanowi c 60% tego
sektora i 28% ogólnej liczby pracuj cych. Rolnictwo i le nictwo skupia 15% ludno ci,
ale nale y zaznaczy ,
e nie uj to tutaj rolników pracuj cych w gospodarstwach
indywidualnych.
Badania przeprowadzone przez urz d statystyczny w 2006 roku pokazuj ,
e 762 osób wyje d ało do pracy po za granic gminy, a do gminy przyje d ało 369 osób
z poza gminy. Liczba osób przyje d aj cych do pracy przypadaj ca na 1 osob
wyje d aj c do pracy wynosiła 0,48.
Informacje
o
aktywno ci
zawodowej
ludno ci
o bezrobotnych mieszka cach przedstawione w tabeli poni ej.
81
gminy
uzupełniaj
dane
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
2005
2006
2007
2008
2009
556
380
311
421
448
369
357
324
289
212
119
108
162
163
1121
375
387
363
344
261
203
259
285
248
Razem
2011
2004
652
M czy ni
2010
2003
711
Rok
732
Kobiety
Tab. Bezrobotni w gminie Jaraczewo w latach 2003 – 2011.
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS oraz PUP Jarocin.
Na koniec 2011 roku w Powiatowym Urz dzie Pracy w Jarocinie zarejestrowanych
było 369 bezrobotnych mieszka ców gminy Jaraczewo. W ród tych osób a
248
to kobiety.
Najwi ksz liczb bezrobotnych w gminie na przestrzeni lat 2003 – 2011 zarejestrowano
w 2003 r. – 732 osoby. Po roku 2003 liczba bezrobotnych uległa zmniejszeniu do wielko ci
311 osób w 2008 r. Bezrobotni w 2011 r. stanowili 7% ludno ci z grupy wieku
produkcyjnego. Okres poszukiwania pracy w powiecie jaroci skim w przewa aj cej cz ci
kształtował si mi dzy 4 a 12 miesi cy.
Wykres. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ci w wieku
produkcyjnym w latach 2003-2010
ródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS oraz PUP Jarocin.
82
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Z wykresu przedstawionego powy ej wynika, e stopa bezrobocia w ostatnich dwóch
latach ro nie. To niekorzystne zjawisko spowodowane jest m.in. ogólno wiatowym
kryzysem gospodarczym, którego wpływ jest równie odczuwalny na lokalnym rynku pracy.
Wysoki poziom bezrobocia wskazuje na jeden z wa niejszych problemów rozwojowych
gminy.
Bezrobocie stanowi problem społeczny i wymaga wielu kompleksowych działa
na rzecz wzrostu aktywno ci zawodowej.
5.3. Mieszkalnictwo
Zasoby mieszkaniowe
Na terenie gminy w roku 2002 było 1951 mieszka o ł cznej powierzchni 174 tys. m2.
Oznacza to, e na 1 mieszkanie przypada ponad 89 m2. W samym Jaraczewie znajdowało si
386 mieszka o ł cznej powierzchni prawie 31 tys. m2, co daje redni 80 m2 na mieszkanie.
W pozostałych miejscowo ciach gminy znajdowało si
143 tys. m2, co daje warto
1567 mieszka
o powierzchni
redni 91 m2 na mieszkanie.
Sytuacj mieszkaniow w gminie Jaraczewo – na tle województwa wielkopolskiego
i powiatu jaroci skiego, mo na okre li jako przeci tn .
Wska niki obrazuj ce standard zamieszkiwania w miejscowo ci Jaraczewo s korzystniejsze
ni
rednie dla województwa i minimalnie mniej korzystne ni dla powiatu jaroci skiego.
Wska nik powierzchni u ytkowej mierzonej w m2/1 mieszkanie jest o 1 m2 ni szy
od redniego wska nika dla powiatu jaroci skiego.
Izby razem
wi cej
5 izb i
4 izby
3 izby
2 izby
liczba mieszka
1 izba
mieszkaniach
w
Ludno
ogółem w m2
mieszka
u ytkowa
Powierzchnia
ogółem
Mieszkania
Miejscowo
Tab. Zasoby i warunki mieszkaniowe gminy Jaraczewo w 2002 r. na tle powiatu
jaroci skiego i województwa wielkopolskiego
Bielejewo
31
24670
145
1
3
11
10
11
145
Brzostów
59
54670
254
0
1
23
7
28
272
Cerekwica
50
59090
226
1
1
10
9
28
239
Gola
99
96510
503
1
3
17
35
45
465
Góra
220
181280
823
0
29
58
38
91
938
Stara
83
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Jaraczewo
386
309580
1352
7
30
113
111
126
1583
Łobez
52
49400
234
0
5
8
17
23
242
Łobzowiec
61
59880
297
0
2
12
20
28
294
Łow cice
43
36220
190
1
0
6
17
19
187
Łukaszewo
9
10030
42
0
0
1
2
6
45
Nied wiady
20
18680
90
1
2
2
8
7
87
Nosków
203
203340
935
1
8
29
63
105
987
Cerekwica
48
39500
185
0
6
14
13
15
193
Panienka
77
74790
328
0
7
20
19
34
363
Parz czew
79
57970
299
0
10
35
17
17
305
Por ba
55
47400
229
0
3
12
20
20
243
Rusko
205
155750
923
0
14
64
85
46
847
Strzy ewko
29
38350
145
0
0
2
7
20
165
Suchorzewko
51
43140
209
0
5
23
10
18
226
Wojciechowo
115
106070
433
0
8
29
36
44
524
Zalesie
59
72560
272
1
0
13
20
27
286
1951
1738880
8114
14
137
502
564
758
1975
18284
1486995
70021
163
1483
5003
5201
6434
77780
Nowa
Jaraczewo
(gmina)
Powiat
jaroci ski
W przewa aj cej wi kszo ci zasoby mieszkaniowe w gminie nale
fizycznych. Jest to ponad 97% wszystkich mieszka . Pozostała cz
do osób
zasobów jest
własno ci komunaln i zakładów pracy.
Wyposa enie mieszka w instalacje techniczno-sanitarne
Innym istotnym elementem gospodarki mieszkaniowej jest wyposa enie mieszka
w instalacje techniczno-sanitarne. Z analizy jednoznacznie wynika,
mieszka
e wyposa enie
w gminie Jaraczewo w instalacje techniczno-sanitarne w dwóch kategoriach
znacznie odbiega od przeci tnej sytuacji w tym zakresie w powiecie jaroci skim.
84
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Tab. Wyposa enie mieszka w gminie Jaraczewo w instalacje techniczno-sanitarne
w 2002 r. na tle powiatu jaroci skiego
Wodoci g
Ust p
spłukiwany
Łazienka
91,7
94,9
100,0
91,1
97,2
97,2
92,5
93,5
93,0
100,0
95,0
98,1
93,8
93,8
94,9
96,4
98,1
100,0
98,2
95,7
77,8
74,6
75,5
70,3
73,6
85,3
71,7
71,0
65,1
77,8
75,0
83,5
75,0
70,0
69,6
85,5
93,3
72,4
92,9
73,5
77,8
72,9
85,7
74,3
76,9
84,8
83,0
74,2
79,1
77,8
75,0
86,4
81,3
72,5
78,5
89,1
95,2
82,8
92,9
76,1
Ciepła
woda
bie ca
41,7
66,1
75,5
66,3
63,4
76,2
79,2
59,7
81,4
77,8
90,0
78,2
72,9
75,0
64,6
74,5
68,4
79,3
62,5
63,2
Zalesie
61
95,1
63,9
Jaraczewo
1975
96,2
79,0
(gmina)
Powiat jaroci ski
18284
97,3
88,6
67,2
Miejscowo
Bielejewo
Brzostów
Cerekwica Stara
Gola
Góra
Jaraczewo
Łobez
Łobzowiec
Łow cice
Łukaszewo
Nied wiady
Nosków
Cerekwica Nowa
Panienka
Parz czew
Por ba
Rusko
Strzy ewko
Suchorzewko
Wojciechowo
Liczba
mieszka
ogółem
36
59
49
101
216
387
53
62
43
9
20
206
48
80
79
55
209
29
56
117
Na terenie gminy tylko 4,3% ogółu mieszka
Gaz z
butli
CO
zbiorowe
83,3
96,6
93,9
89,1
88,0
91,5
86,8
96,8
95,3
77,8
90,0
82,5
89,6
85,0
86,1
90,9
96,2
89,7
98,2
91,5
22
0
0
0
6
17
0
0
0
0
0
0
0
0
0
9
31
0
0
0
39,3
91,8
0
82,0
69,7
90,3
4,3
87,8
78,2
37,1
24,4
obj tych było zbiorowym systemem
centralnego ogrzewania. W wi kszo ci zaopatrzenie w ciepło odbywa si
poprzez
indywidualne rozwi zania systemów grzewczych.
Systematycznie poprawia si wyposa enie gminy Jaraczewo w sie gazow . Obecnie dost p
do gazu sieciowego posiadaj
miejscowo ci: Rusko, Cerekwica Stara, Łow cice,
Wojciechowo, Jaraczewo, Nosków, Suchorzewko, Gola, Łobez, Góra oraz Zalesie.
Długo
sieciowej instalacji gazowej wynosi 34,6 km, a liczba odbiorców gazu ziemnego
na terenie gminy na dzie 30 wrze nia 2010 to 310 gospodarstw domowych.
Ruch budowlany
W okresie 1995 – 2011 na terenie gminy Jaraczewo przybyło 108 nowych mieszka .
Najwi cej, bo 48 mieszka , oddano do u ytkowania w latach 2006 – 2008. rednio rocznie
85
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
w gminie, w okresie ostatnich 16 lat, oddawano do u ytkowania 6 mieszka . Natomiast
adnego mieszkania nie oddano do u ytkowania w gminie w roku 2001. Jest to jednak tylko
wynik statystyczny, przedstawiaj cy ogóln sytuacj , bez rozró nienia tempa i wielko ci
rozwoju rynku budownictwa mieszkaniowego w gminie Jaraczewo.
Informacje
o
liczbie
mieszka
oddanych
do
u ytkowania
w
poszczególnych
miejscowo ciach gminy uzupełniaj dane w zamieszczone w tabeli poni ej.
Tab. Liczba mieszka oddanych do u ytkowania w miejscowo ciach gminy Jaraczewo
w latach 2008 – 2011
L.p.
Miejscowo
2008
1
-
mieszkania
2009
2010
-
2011
1
powierzchnia u ytkowa w m2
2008
2009
2010
2011
66
102
1.
2.
Bielejewo
Brzostów
3.
4.
Gola
Góra
2
4
2
1
-
172
462
288
141
-
5.
6.
Jaraczewo
Łobez
8
3
-
2
-
2
1
1388
413
-
212
-
235
116
7.
8.
Łow cice
Nosków
5
-
1
1
2
850
-
109
150
227
9.
10.
Por ba
Rusko
1
-
-
1
-
92
-
-
229
-
11.
12.
Wojciechowo
Zalesie
1
-
2
1
-
176
-
256
102
-
8
3619
288
947
932
RAZEM:
25
2
7
Literatura przedmiotu i do wiadczenia pa stw zachodnich wskazuj , e efekty realizacyjne
budownictwa mieszkaniowego powinny osi ga poziom rednio roczny 7 mieszka /1000
mieszka ców/rok. Wła ciwy poziom efektów realizacyjnych w gminie Jaraczewo nie został
osi gni ty nawet w roku 2008, kiedy oddano do u ytkowania najwi cej mieszka . Wska nik
wyniósł wówczas 3 mieszkania na 1000 mieszka ców.
86
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Wyk. Liczba mieszka oddanych do u ytkowania w gminie Jaraczewo w latach
1995 – 2011
5.4. Usługi celu publicznego
Wychowanie przedszkolne
Opiek przedszkoln na terenie gminy wiadcz 3 placówki przedszkolne:
publiczne przedszkole w Jaraczewie,
przedszkole niepubliczne w Noskowie,
niepubliczne przedszkole w Górze z oddziałem w Panience.
Tab. Placówki wychowania przedszkolnego
Nazwa szkoły
i siedziba
Liczba uczniów
Liczba nauczycieli
Liczba oddziałów
Publiczne
przedszkole w
106
8
4
Jaraczewie
Przedszkole
niepubliczne w
26
1
1
Noskowie
Niepubliczne
przedszkole w
49
2
2
Górze z
oddziałem w
Panience
ródło: Opracowanie własne na podstawie informacji z Urz du Gminy Jaraczewo.
Liczba
pomieszcze do
nauki
5
1
3
Ł cznie przedszkola dysponowały w 2010 roku 200 miejscami. Przeci tnie na 1
oddział przedszkolny przypadało 26 dzieci, a wi c przedszkola były wykorzystane w 90%.
Oprócz przedszkoli działały równie 3 oddziały przedszkolne tzw. „klasy zerowe”
87
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
funkcjonuj ce przy szkołach podstawowych. Nauk w „klasach zerowych” obj tych było
47 dzieci.
O wiata
Gmina
wyposa ona
jest
w
6
placówek
o wiatowych
zlokalizowanych
w miejscowo ciach: Gola, Góra, Nosków, Wojciechowo, Jaraczewo, Rusko.
Tab. Szkoły podstawowe oraz gimnazjalne w gminie Jaraczewo
Nazwa szkoły
i siedziba
Szkoła
Podstawowa
w Goli
Szkoła
Podstawowa
w Górze
Szkoła
Podstawowa
im. Janusz
Korczaka
w Noskowie
Szkoła Podstawa
im. Ewarysta
Estkowskiego
w Wojciechowie
Gimnazjum
w Jaraczewie
Liczba
Liczba uczniów
Liczba nauczycieli
Liczba oddziałów
pomieszcze do
nauki
155
10
6
7
149
12
7
8
111
10
7
8
90
16
7
11
172
16
8
11
Zespół Szkół
w Rusku im.
301
25
14
Kardynała
Stefana
Wyszy skiego
18
Ł cznie nauk w roku szkolnym 2011/2012 pobierało 978 uczniów, w tym 288
na poziomie ponadpodstawowym w gimnazjum.
Warunki do nauki s korzystne. rednio w szkole podstawowej na oddział szkolny
przypadało 19 uczniów, natomiast oddział w gimnazjum liczył 22 uczniów. Wszystkie
placówki o wiatowe w gminie dysponowały ł cznie 71 pomieszczeniami do nauki.
88
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Ochrona zdrowia
Na terenie gminy Jaraczewo funkcjonuj nast puj ce placówki ambulatoryjnej opieki
zdrowotnej:
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Jaraczewie s.c.,
apteka w Jaraczewie,
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Rusku s.c.,
apteka w Rusku.
W N.Z.O.Z. w Jaraczewie posiada w ofercie gabinety: ogólny, 2 gabinety
pediatryczne, gabinet ginekologiczny, gabinet zabiegowy, gabinet stomatologiczny, punkt
szczepie , laboratorium pobierania krwi.
Zatrudnione s w nim nast puj ce osoby: lekarz rodzinny, lekarz pediatra, lekarz ginekolog,
lekarz stomatolog, 3 piel gniarki, poło na, rejestratorka.
O rodek ten obsługuje miejscowo ci: Jaraczewo, Nied wiady, Gola, Wojciechowo, Łobez,
Łobzowiec, Góra, Parz czew, Panienka, Zalesie (rejon obsługi 4612 osób).
Natomiast w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Rusku mieszcz si
nast puj ce gabinety: ogólny, ginekologiczny, zabiegowy, punkt szczepie , laboratorium
pobierania krwi.
O o rodku tym swoje usługi wiadcz : lekarz pediatra, lekarz medycyny rodzinnej, lekarz
ginekolog, 3 piel gniarki, poło na, rejestratorka.
O rodek ten obsługuje wsie: Rusko, Cerekwica, Suchorzewko, Strzy ewko, Nosków.
Mieszka ców wsi Brzostów obsługuje O rodek Zdrowia w Jarocinie, a mieszka ców wsi
Bielejewo O rodek Zdrowia w Mieszkowie.
Pomoc społeczna
W gminie funkcjonował O rodek Pomocy Społecznej. Zadaniem tego o rodka jest
kreowanie gminnej polityki społecznej zmierzaj cej do poprawy warunków
ycia
społecze stwa oraz pomocy społecznej umo liwiaj cej osobom i rodzinom przezwyci enie
trudnych sytuacji
Cech
yciowych, których nie s
oni w stanie pokona
samodzielnie.
O rodka Pomocy Społecznej jest prowadzenie wła ciwej polityki socjalnej
przeciwdziałaj cej ubóstwu, łagodz cej skutki ubóstwa i wyrównuj cej poziom
mieszka ców gminy Jaraczewo.
89
ycia
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Z przeprowadzonej analizy wynika, e głównymi problemami były:
ubo enie rodzin,
pogorszenie stanu zdrowia mieszka ców,
bezrobocie,
niezaspokojone potrzeby osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych,
marginalizacja ycia rodzin.
Policja
W miejscowo ci Jaraczewo, przy ulicy Gosty skiej znajduje si posterunek policji.
Stra po arna
Ochrona przeciwpo arowa realizowana jest przez Komend
Powiatow
Stra y
Po arnej w Jarocinie.
Usługi kultury
Na terenie gminy Jaraczewo funkcjonuj nast puj ce placówki i formy kultury:
Gminny O rodek Kultury, w ramach którego działaj : Klub Piosenki Dzieci cej
"TALENT"; Klub Piosenki Religijnej "UFAM TOBIE"; STUDIO Piosenki
Młodzie owej; Klub Seniora "Bli ej wi@ta"; Klub Komputerowy "gr@my";
Klub Miło ników Gitary "FRAZA"; Klub Plastyki "DEKADA"; Klub WokalnoRytmiczny "MALUCH"; Grupa Wokalna – "ZŁOTA JESIE "; Klub
Miło ników TENISA STOŁOWEGO; Klub Ta ca "SHOW",
zespół Folklorystyczny “Noskowiacy”,
kapela podwórkowa „Jaraczewioki”,
Koło Towarzystwa Pami ci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 rok
w Jaraczewie,
Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Ziemi Jaraczewskiej.
Na terenie gminy odbywa si wiele imprez kulturalnych na szczeblu ogólnopolskim,
wojewódzkim, powiatowym a tak e gminnym:
Wielkopolski Rajd Samochodowy “Ludowiec”,
Powiatowy Play Back-Show,
Powiatowy Cross Rowerowy w Parz czewie,
Przegl d Piosenki Dzieci cej i Przedszkolnej,
90
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Dni Ziemi Jaraczewskiej.
Ponadto w o rodku gminnym Jaraczewo działa Biblioteka Publiczna, której filie
znajduj si tak e: w Górze i Rusku. Według danych ze strony gminy na koniec roku 2010
liczba woluminów w gminnej bibliotece i jej filiach wynosiła ponad 32 tys. Liczba
woluminów na 1000 mieszka ców gminy wynosiła 3878. Wska nik ten dla powiatu
jaroci skiego wynosił 3145 woluminów na 1000 mieszka ców. Równie korzystnie wypada
porównanie wska nika liczby ludno ci przypadaj cej na 1 placówk biblioteczn w gminie
Jaraczewo 4181 i powiecie jaroci skim 4731. Natomiast mniej korzystnie przedstawia si
wska nik wypo ycze na 1 czytelnika, który kształtuje si na poziomie 16,5 woluminów
w gminie Jaraczewo i 22,6 woluminów w powiecie jaroci skim.
Usługi sakralne
Do placówek i obiektów religijnych w gminie nale :
ko ciół rzymsko-katolicki p.w. w. Marii Magdaleny w Jaraczewie,
ko ciół rzymsko-katolicki p.w. Wniebowzi cia Naj wi tszej Marii Panny
w Górze,
ko ciół rzymsko-katolicki p.w. w. Wojciecha w Rusku,
ko ciół rzymsko-katolicki p.w. w. Jakuba w Cerekwicy Starej wraz z fili w
Por bie oraz Bruczkowie na terenie gminy Borek,
ko ciół rzymsko-katolicki p.w. w. Trójcy w Noskowie,
ko ciół rzymsko-katolicki p.w. Naj wi tszego Imienia Jezusa w Panience.
We wszystkich parafiach znajduj
si
cmentarze rzymsko-katolickie (ł cznie z fili
w Por bie).
Natomiast na terenie wsi Łobzowiec i Por ba znajduj
si
cmentarze innych wyzna
(ewangelickie).
Zasi g parafii kształtuje si nast puj co:
parafia w Jaraczewie obejmuje nast puj ce miejscowo ci: Gola, Wojciechowo,
parafia w Górze obejmuje nast puj ce miejscowo ci: Łobez, Łobzowiec,
Parz czew, Brzostów, Zalesie,
parafia w Panience obejmuje swym zasi giem wie Bielejewo,
parafia w Rusku obejmuje swym zasi giem wsie: Strzy ewko, Suchorzewko,
parafia Nosków nie obejmuje swym zasi giem innych wsi.
91
Studium uwarunkowa
5.5. Aktywno
gminy Jaraczewo
gospodarcza
Na terenie gminy rozwija si
głównie handel, drobny przemysł oraz zakłady
obsługuj ce rolnictwo. Sfer gospodarcz gminy, poza indywidualnymi gospodarstwami
rolnymi, tworz podmioty gospodarcze zarejestrowane w rejestrze REGON. Na koniec 2011
roku w gminie zarejestrowanych było 500 podmiotów gospodarki narodowej. Wska nik
aktywno ci gospodarczej kształtował si
na poziomie 59,6 podmiotów gospodarczych
na 1000 mieszka ców.
Sektor prywatny to 473 podmioty gospodarcze, czyli 95% wszystkich przedsi biorstw
zarejestrowanych na obszarze gminy, pozostałych 27 firm reprezentuje sektor publiczny.
W samym Jaraczewie zarejestrowanych jest 119 podmiotów gospodarczych, czyli
zaledwie 23,8% wszystkich przedsi biorstw gminy. Przewa aj ca wi kszo
z nich – 110
nale y do sektora prywatnego, natomiast 9 to przedsi biorstwa publiczne.
Na pozostałym obszarze gminy działa ł cznie 381 jednostek gospodarczych, z których
363 zaliczane s do sektora prywatnego.
Najaktywniejszymi jednostkami gospodarczymi gminy s : Jaraczewo, Nosków, Góra,
Rusko.
Najwi ksze zakłady produkcyjne w gminie to:
LARUS PPHU w Jaraczewie, przetwórstwo rybne,
Zakład Przemysłu Mi snego BIEGUN Sp. z o.o. w Jaraczewie,
ABRISO Sp. z o.o. w Górze, produkcja opakowa z tworzyw sztucznych,
Wytwórnia mozaiki „Osiewicz” Sp.j. w Goli, produkcja parkietów podłogowych,
RIDA Sp. z o.o. w Wojciechowie, pakowanie cukru,
„GM” Objektbau PPHU Sp. z o.o. w Zalesiu, produkcja mebli.
Wykres. Podmioty gospodarcze wg klas wielko ci.
92
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
W strukturze wielko ciowej przewa aj podmioty zaliczane do sektora mikro i małych
przedsi biorstw. Tylko 31 jednostek gospodarczych zatrudnia od 10 do 49 pracowników,
a kolejnych 6 to podmioty du e o w których pracuje od 50 do 249 osób. Na terenie gminy
nie ma firm najwi kszych, w których zatrudnienie przekraczałoby 250 osób.
Tab. Podmioty gospodarcze wg klas wielko ci i miejscowo ci
w gminie Jaraczewo w 2011 r.
Miejscowo
Ogółem
4
Bielejewo
19
Brzostów
9
Cerekwica Stara
20
Gola
58
Góra
119
Jaraczewo
17
Łobez
12
Łobzowiec
5
Łow cice
2
Łukaszewo
2
Nied wiady
63
Nosków
9
Cerekwica Nowa
14
Panienka
11
Parz czew
14
Por ba
54
Rusko
6
Strzy ewko
11
Suchorzewko
32
Wojciechowo
19
Zalesie
ródło: Opracowanie własne na podstawie GUS.
0–9
10 – 49
50 – 249
4
18
9
16
53
111
17
12
4
2
2
60
7
14
11
14
49
6
11
27
16
0
1
0
3
5
7
0
0
0
0
0
2
2
0
0
0
4
0
0
5
2
0
0
0
1
0
1
0
0
1
0
0
1
0
0
0
0
1
0
0
0
1
Wykres. Podmioty wg PKD 2007 i rodzajów działalno ci w gminie Jaraczewo w 2011 r.
93
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Tabela. Podmioty wg rodzajów działalno ci i wg miejscowo ci w 2011 r.
Miejscowo
Rolnictwo, le nictwo,
łowiectwo i rybactwo
Przemysł i budownictwo
1
Bielejewo
0
Brzostów
1
Cerekwica Stara
1
Gola
3
Góra
8
Jaraczewo
1
Łobez
2
Łobzowiec
0
Łow cice
2
Łukaszewo
1
Nied wiady
1
Nosków
1
Cerekwica Nowa
0
Panienka
0
Parz czew
3
Por ba
3
Rusko
1
Strzy ewko
5
Suchorzewko
0
Wojciechowo
0
Zalesie
Usługi
0
6
4
8
24
27
10
5
4
0
0
25
1
6
2
4
11
1
2
11
6
Głównym o rodkiem gospodarczym gminy jest miejscowo
3
13
4
11
31
84
6
5
1
0
1
37
7
8
9
7
40
4
4
21
13
Jaraczewo, w której
koncentruje si najwi cej przedsi biorstw. W profilu działalno ci gospodarczej przewa a
sektor usługowy, który skupia 62% wszystkich zarejestrowanych podmiotów gospodarczych
gminy. Du e znaczenie w lokalnej gospodarce odgrywa działalno
przemysłowa
oraz budownictwo – w sferze tej funkcjonuje 31% ogółu przedsi biorstw.
W uj ciu przestrzennym wa nymi o rodkami s
tak e Nosków, Góra i Rusko,
w których zarejestrowanych jest ł cznie 175 podmiotów gospodarczych z czego, 60
obejmuje bran e produkcji i przetwórstwa przemysłowego, a tak e budownictwa.
94
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Wykres. Podmioty wg rodzajów działalno ci i wg miejscowo ci
w gminie Jaraczewo w 2011 r.
Poni ej zamieszczono wykres przedstawiaj cy ilo
podmiotów gospodarczych w
latach 1995 – 2011. Wynika z niego, e ich liczba mie ciła si w przedziale od 269
w roku 1996 do 500 podmiotów w roku 2011. Jednocze nie nale y podkre li ,
e w analizowanym okresie wyra nie zauwa alna jest tendencja wzrostowa.
Wykres. Podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON w latach
1995 – 2011
95
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
W 2011 roku wpisano do Ewidencji Działalno ci Gospodarczej 60 nowych
podmiotów, jednocze nie wydano 37 decyzji o zako czeniu działalno ci. Równie w roku
2010 sytuacja w tym wzgl dzie wygl dała korzystnie tj. wi cej firm rozpocz ło działalno
– 59 ni j zako czyło – 39.
Wnioski wynikaj ce z powy szych obserwacji s takie, e w ostatnich latach wi cej
podmiotów gospodarczych rejestruje si
w ewidencji ni
ko czy swoj
działalno .
Zauwa alna jest równie stabilizacja ilo ci decyzji o zako czeniu działalno ci w ostatnich
latach na poziomie ok. 34 decyzji. Procesy takie mog
wiadczy o powolnym, aczkolwiek
systematycznym rozwoju gminy.
5.6. Zagospodarowania turystyczne
Gmina Jaraczewo jest gmin rolnicz , st d brak na jej terenie rozbudowanej bazy
turystycznej.
Baza noclegowa gminy jest bardzo słabo rozwini ta i stwarza du e ograniczenia
w obsłudze ruchu turystycznego, a w szczególno ci turystyki weekendowej i wi tecznej.
Gmina w swojej ofercie nie posiada
adnych miejsc noclegowych. Na terenie gminy
Jaraczewo nie funkcjonuje aden: hotel, motel, pensjonat, o rodek wczasowy, o rodek
szkoleniowy czy gospodarstwo agroturystyczne.
Równie
baza
gastronomiczna,
która
słu y
zarówno
mieszka com,
jak
i odwiedzaj cym turystom, jest na terenie Jaraczewa bardzo słabo rozwini ta. Funkcjonuje
tutaj 5 barów, restauracja, pizzeria, ogródek piwny oraz pijalnia piwa znajduj ce si
w miejscowo ciach: Jaraczewo, Góra, Gola, Łobez, Nosków, Wojciechowo.
Do najwa niejszych miejscowo ci pod wzgl dem turystycznym nale
wsie:
Jaraczewo, Góra, Gola, Brzostów, Cerekwica, w których najciekawszymi obiektami
historycznymi s zało enia pałacowe i dworskie wraz z parkami oraz ko cioły.
Atrakcyjno
gminy podnosz zbiorniki wodne zlokalizowane na Kanale Obry w okolicy
Parz czewa i na rzece Lubieszce w okolicy Brzostowa.
Na
terenie
gminy
funkcjonuj
dwie
stacje
benzynowe
zlokalizowane
w miejscowo ciach Jaraczewo i Łobez.
Na obszarze gminy działa O rodek Sportu wyposa ony w zespół boisk sportowych,
podlegaj cy Gminnemu O rodkowi Kultury w Jaraczewie.
W obsłudze ruchu turystycznego istotn rol odgrywaj szlaki turystyczne (piesze,
rowerowe, konne, kajakowe). Szlaki turystyczne maj
na celu umo liwienie jak
najszerszemu ogółowi społecze stwa dotarcie do najciekawszych punktów topograficznych i
96
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
obiektów krajoznawczych (widokowych, przyrodniczych, architektonicznych, kulturowych).
Podró szlakami i trasami rowerowymi to okazja by dostrzec pi kno przyrody i krajobrazu.
Ponadto szlaki turystyczne segreguj i porz dkuj ruch turystyczny:
Na terenie gminy wyznaczono 1 szlak turystyczny – szlak rowerowy dookoła
Jaraczewa. Jest to rowerowy pier cie Jaraczewa, który posiada cztery poł czenia z innymi
szlakami. Na północy ł czy si
ze szlakami Ksi a Wlkp., a za ich po rednictwem
z wojewódzkim "Szlakiem nadwarcia skim" biegn cym z Poznania przez Koło, Konin
do Jeziorska. Na zachodzie dobiega do tras rowerowych Dolska, a za ich po rednictwem
do wojewódzkiego – "Ziemia skiego szlaku rowerowego". Na południowym zachodzie
ł czy si z "Pierwsz Powiatow Tras Rowerow " Gostynia. Natomiast na wschodzie ł czy
si
z Jarocinem, przez który przebiega szlak wojewódzki "Transwielkopolska trasa
rowerowa" i z dworcem kolejowym co integruje szlaki z komunikacj publiczn .
Szlak został zaprojektowany tak, aby umo liwi rowerzystom, oprócz jednokrotnego
objechania całego pier cienia, jeszcze inne warianty wycieczek. "Sercem" szlaku, jest rynek
w Jaraczewie, z którego wybiegaj kolejne szlaki ł cznikowe, dobiegaj ce do ró nych
odcinków pier cienia.
Na trasie znajduj si trzy miejsca postojowe, w których rowerzysta mo e wypocz .
Miejsca postojowe usytuowane s w Rusku, Parz czewie i Panience. Szlak rowerowy
umo liwia nie tylko przebywanie na łonie natury, ale daje równie mo liwo
zobaczenia
wielu perełek architektonicznych znajduj cych si na Ziemi Jaraczewskiej.
6.
Zagro enia bezpiecze stwa ludno ci i jej mienia
Zapewnienie bezpiecze stwa ludno ci i jej mienia nale y do obowi zków policji –
Rewir Dzielnicowych w Jaraczewie.
Długotrwałe okresy bezdeszczowe (wyst puj ce zwłaszcza w półroczu letnim),
pogł biaj
niskie stany wód w rzekach i mog
by
przyczyn
susz o charakterze:
atmosferycznym, glebowym i hydrologicznym.
Gmina Jaraczewo jest obszarem deficytu wód, co jest zwi zane z faktem, e opady
s tutaj zdecydowanie ni sze od redniego opadu rocznego z wielolecia dla Polski.
Suszom mog
powszechnie towarzyszy
po ary, a obszary szczególnie podatne
na ich wyst powanie to: lasy Nadle nictwa Jarocin oraz Nadle nictwa Piaski, zaliczone
do I kategorii zagro enia po arowego (tzn. zagro enia du ego i redniego).
97
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Z uwagi na fakt, e sie kanalizacji sanitarnej jest niedostatecznie rozbudowana,
płynne odpady na terenie gminy gromadzone s w zbiornikach bezodpływowych, które
w wyniku awarii zbiorniki mog
Negatywny wpływ na jako
powodowa
zanieczyszczenie wód podziemnych.
wód powierzchniowych i podziemnych maj
ponadto
w gminie: rolnictwo, co wynika z faktu stosowania nawozów sztucznych i naturalnych,
rodków ochrony ro lin, hodowli zwierz t, a tak e niewła ciwego składowania
i stosowania obornika i gnojowicy. Dla jako ci wód powierzchniowych i podziemnych mog
by szkodliwe równie nieoczyszczone wody opadowe i roztopowe.
W gminie Jaraczewo nie ma udokumentowanych osuwisk, ani terenów potencjalnie
zagro onych wyst powaniem ruchów masowych ziemi.
Zagro eniem dla bezpiecze stwa ludno ci i jej mienia mog by potencjalne awarie.
Na terenie gminy Jaraczewo nie wyst piły zdarzenia o znamionach powa nych awarii.
Zgodnie z ustaw Prawo ochrony rodowiska, za powa n awari traktuje si takie zdarzenie
losowe (a w szczególno ci emisj , po ar lub eksplozj ), które powstaje w trakcie procesu
przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których wyst puje jedna lub wi cej
niebezpiecznych substancji. Zdarzenie takie prowadzi
mo e do natychmiastowego
powstania zagro enia ycia lub zdrowia ludzi oraz rodowiska lub te do powstania takiego
zagro enia z opó nieniem.
Ochrona rodowiska przed awari oznacza zapobieganie przed zdarzeniami mog cymi
powodowa awari oraz ograniczanie jej skutków dla rodowiska. Do ochrony rodowiska
przed awariami zobowi zane s
podmioty prowadz ce zakłady stwarzaj ce zagro enie
wyst pienia awarii, stosuj cy lub magazynuj cy substancje niebezpieczne, dokonuj cy
przewozu tych substancji oraz organy administracji. Zakłady stwarzaj ce zagro enie
wyst pienia powa nej awarii przemysłowej, w zale no ci od rodzaju, kategorii i ilo ci
znajduj cych si w nich substancji niebezpiecznych okre la si jako zakłady o zwi kszonym
ryzyku wyst pienia awarii (ZZR), albo jako zakłady o du ym ryzyku wyst pienia awarii
(ZDR). W gminie Jaraczewo nie wyst puj
adne zakłady o zwi kszonym ryzyku
wyst pienia awarii ZZR ani te zakłady o du ym ryzyku wyst pienia awarii ZDR (według
informacji WIO – stan na dzie 14 listopada 2013r.).
Do ródeł stwarzaj cych potencjalne zagro enie powa nymi awariami przemysłowymi
(czyli wywołuj cych potencjalne niebezpiecze stwo dla zdrowia i bezpiecze stwa
człowieka) na terenie gminy zaliczy nale y mi dzy innymi: ruroci g gazowy oraz linie
energetyczne wysokiego napi cia.
Na
rodowisko naturalne, w tym na zdrowie i
98
ycie ludzi, negatywnie oddziaływa
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
mo e promieniowanie zwi zane z przebiegiem przez obszar gminy przesyłowej linii
elektroenergetycznej najwy szych napi
400kV relacji Plewiska – Kromolice –
Ostrów Wlkp. oraz stacji bazowych telefonii komórkowej w miejscowo ciach: Jaraczewo,
Brzostów i Góra. Linia elektroenergetyczna 400 kV poza tym,
e jest
ródłem pól
elektromagnetycznych, stanowi mo e ródło hałasu w rodowisku.
ródłem emisji zanieczyszcze
komunikacyjnych s
równie
drogi: krajowa
nr 12 a w dalszej kolejno ci drogi powiatowe i gminne. Zagro eniem dla człowieka s
natomiast substancje emitowane do atmosfery ze ródeł mobilnych (m.in. tlenki w gla,
tlenki azotu, ozon). Poruszaj ce si samochody mog ponadto stanowi powa ne zagro enie
dla ludzi (tak dla prowadz cych pojazdy, jak dla pieszych i rowerzystów), gdy przyczyniaj
si one do wielu wypadków drogowych. Zagro enia bezpiecze stwa ludno ci wywołane
oddziaływaniem transportu maj jednak w gminie charakter lokalny – powoduj miejscowe
pogorszenie warunków ycia, pracy i wypoczynku, lokalny hałas czy te zanieczyszczenie
powietrza.
Potencjalnym zagro eniem dla bezpiecze stwa ludno ci i jej mienia mog
by
wszelkiego rodzaju ekstrema meteorologiczne, jakie w województwie wielkopolskim
rejestrowane s bie co na podstawie monitoringu Wydziału Zarz dzania Kryzysowego
Wielkopolskiego Urz du Wojewódzkiego.
7.
Potrzeby i mo liwo ci rozwoju gminy
7.1. Uwarunkowania
rozwoju
gminy
wynikaj ce
z
dotychczasowego
zainwestowania
Obecne zainwestowanie jest podstaw do rozwa a nad przyszłymi rozwi zaniami
przestrzennymi. Skutki dzisiejszych inwestycji przez długi czas b d odczuwalne nawet,
je li s one niepo dane.
Pewne wyst puj ce obecnie elementy zainwestowania terenu uzna
nale y
za trwałe i musz zosta utrzymane w przyszłym zagospodarowaniu przestrzennym gminy.
O ich trwało ci decyduj przede wszystkim:
ranga jak pełni na tle kraju, województwa, gminy czy wsi,
prawna ochrona,
warto
poniesionych nakładów,
stan techniczny.
99
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
W ramach studium dokonano analizy istniej cego zainwestowania bior c pod uwag
pełnione funkcje oraz prawidłowo
lokalizacji. Uczyniono to na podstawie wykonanej dla
potrzeb studium inwentaryzacji urbanistycznej gminy. Wnioski z przeprowadzonej analizy
s nast puj ce:
najtrwalszym elementem zainwestowania jest stan własno ciowy gruntów;
wa nymi, ze wzgl du na rang elementami zainwestowania, które winny by
czasem mog
nienaruszalne w studium, mimo tego, i
stanowi
bariery
rozwojowe s urz dzenia zwi zane z infrastruktur techniczn : drogi (krajowa,
powiatowe, gminne), istniej ce linie elektroenergetyczne, istniej ce gazoci gi
oraz urz dzenia hydrotechniczne;
bezwzgl dnego
ukształtowan
utrzymania
wymagaj
zabudow , koncentruj c
istniej ce
si
wsie
z
historycznie
wokół zespołów pałacowych,
dworskich czy folwarcznych, obj tych ochron konserwatorsk ;
istniej ca zabudowa wsi nie wyst puje w formie zwartej; zwykle, jedynie
w centrum wsi wyst puje zabudowa w formie skupionej. Natomiast przewa a
zabudowa rozproszona. Nie pozostaje to bez znaczenia dla przyszłego
kształtowania jednostek osadniczych: bardzo du y udział b dzie stanowiła
zabudowa uzupełniaj ca luki mi dzy zabudow
istniej c
(tzw. plombowa).
Dodatkow korzy ci takiego rozwi zania jest wykorzystywanie w maksymalny
sposób uzbrojenia;
charakter istniej cego zainwestowania, a szczególnie realizowanego w ostatnich
kilku latach, mog cy wiadczy o trendach wyst puj cych w zagospodarowaniu
przestrzennym wymaga utrzymania w niniejszym studium. Dotyczy to głównie
terenów zainwestowanych oraz wyznaczonych w miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego na cele zabudowy mieszkaniowej, usługowej
oraz zabudowy produkcyjnej, składów i magazynów.
7.2. Uwarunkowania rozwoju gminy wynikaj ce z dotychczasowego przeznaczenia
terenów
W pracach nad niniejszym studium dokonano rozpoznania stanu planistycznego gminy
Jaraczewo.
Na terenie gminy obowi zuj obecnie cztery plany miejscowe:
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gminy Jaraczewo,
100
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Uchwała Nr XXX/174/2013 Rady Gminy Jaraczewo z dnia 22 sierpnia 2013 r.,
Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego poz. 5079 z dnia 4 wrze nia 2013 r.
miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenów aktywizacji
gospodarczej, handlu, usług i rzemiosła oraz terenów usług turystyki, sportu
i rekreacji poło onych w Jaraczewie,
Uchwała Nr XII/82/2003 Rady Gminy Jaraczewo z dnia 30 wrze nia 2003 r.,
Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 181, poz. 3373 z dnia 21 listopada 2003 r.
gospodarczej z zabudow wielorodzinn poło onych w miejscowo ci Rusko,
Uchwała Nr XXXVIII/231/2002 Rady Gminy Jaraczewo z dnia 29 sierpnia
2002 r.,
Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 118, poz. 3306 z dnia 27 wrze nia 2002 r.
gospodarczej z zabudow
mieszkaniow
jednorodzinn
z dopuszczeniem
prowadzenia działalno ci rolnej oraz dla obiektów produkcyjnych, składów
i magazynów w miejscowo ci Parz czew,
Uchwała Nr XXXVI/186/2005 Rady Gminy Jaraczewo z dnia 24 listopada
2005 r.,
Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 3, poz. 38 z dnia 4 stycznia 2006 r.
Realizacja polityki przestrzennej gminy w głównej mierze opiera si na realizacji
wydawanych decyzji o warunkach zabudowy i lokalizacji inwestycji celu publicznego.
Dokonano
te
analizy
ustale
planistycznych,
obliguj cych
po rednio
do uwzgl dnienia w sporz dzanym elaboracie nowego studium. Takim dokumentem
planistycznym jest Studium uwarunkowa sporz dzone w roku 1999 wraz z pó niejszymi
zmianami. Pod wzgl dem przestrzennym ustalenia tego studium stanowi
podstaw ,
jako materiał wej ciowy do okre lenia dalszego przestrzennego rozwoju zagospodarowania
obszaru gminy. Dyspozycje te stanowi o dalszej mo liwo ci honorowania wyznaczonych
kierunków z mo liwo ci ich kontynuacji na zasadach uwzgl dniaj cych aktualne potrzeby
rozwojowe. Nie zachodzi potrzeba ich weryfikacji poprzez zmian
wyznaczników
gospodarki przestrzennej. Najbardziej istotne kontynuacje polityki przestrzennej w zakresie
obszarowym dotyczy powinny decyzji o obej ciu drogowym (obwodnicy) Jaraczewa,
rozwoju przestrzennego miejscowo ci Jaraczewo oraz uwzgl dnienia korekt dotycz cych
zagospodarowania pozostałych miejscowo ci i terenów gminy.
101
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
7.3. Uwarunkowania rozwoju gminy wynikaj ce z zagospodarowania turystycznego
Obecny stan zagospodarowania turystyczno-rekreacyjnego jest niewystarczaj cy.
Wykorzystanie turystyczne gminy jest nieznaczne. Na terenie gminy brak jest miejsc
noclegowych, niewielka jest tak e liczba urz dze rekreacyjnych i sportowych. Niski rozwój
infrastruktury technicznej powoduje, i
pomimo potencjału zwi zanego z istniej cymi
akwenami wodnymi, kompleksami le nymi, wykorzystaniem Obry, jak równie walorami
rodowiska kulturowego ruch turystyczny był niewielki.
Nale y podkre li
korzystne warunki dla rozwoju turystyki rowerowej, które s
efektem funkcjonowania na terenie gminy szlaku rowerowego dookoła Jaraczewa.
7.4. Społeczne i gospodarcze uwarunkowania rozwoju gminy
Procesy demograficzne na terenie gminy Jaraczewo charakteryzuj
stabilno ci . Zauwa alne s
si
wzgl dn
niewielkie wahania. Najwi ksza dynamika przyrostu
naturalnego, nie przekraczaj ca jednak 4,8‰ przypada na okres 2004 – 2008. W kolejnych
latach obserwuje si zmniejszenie tempa przyrostu naturalnego. Niekorzystnie kształtuje si
saldo migracji, a mianowicie w całym analizowanym okresie tj. 1995 – 2011 było ono
ujemne, za wyj tkiem roku 1997 i 2006, gdy nie przekraczało 3 osób.
W efekcie procesów demograficznych liczba ludno ci gminy zwi kszyła si o 19 osób.
Uwzgl dniaj c dotychczasowe trendy demograficzne oraz przyjmuj c zło enie utrzymaj si
one na dotychczasowym poziomie mo na uzna ,
e w gminie nie nast pi znaczne
zwi kszenie liczby ludno ci.
Na terenie gminy Jaraczewo przewa aj firmy o charakterze usługowym, budowlanym
i produkcyjnym prowadz ce działalno
gospodarcz w wi kszo ci na rzecz lokalnego
rynku zbytu.
Ilo
i wielko
podmiotów gospodarczych zlokalizowanych w gminie Jaraczewo
wiadcz o przeci tnych warunkach dla rozwoju funkcji gospodarczych.
Mimo zachodz cych przekształce
na obszarze gminy: zajmowania przestrzeni
rolniczej na cele zabudowy mieszkaniowej, działalno ci gospodarczej i infrastruktury
technicznej oraz komunikacji – funkcja rolnicza nadal b dzie kontynuowana. B dzie ona
nadal pełni bardzo wa n rol w sferze gospodarczej. Produkcja ro linna i zwierz ca
uzale niona jest i b dzie od trendów gospodarczych i polityki rolnej.
Gmina posiada mo liwo ci rozwoju funkcji rekreacyjnej, w oparciu o walory
rodowiska przyrodniczego i tereny doliny Obry.
102
Studium uwarunkowa
Za
stworzeniem
gminy Jaraczewo
dodatkowej
oferty
terenów
inwestycyjnych
w
Jaraczewie
i okolicach, przemawia przebieg drogi krajowej nr 12 oraz planowana do zrealizowania –
obwodnica Jaraczewa w ci gu tej drogi.
Jednym z wa nych elementów wymagaj cych uzupełnienia w zmianie studium gminy
jest infrastruktura sieciowa oraz sie drogowa.
7.5. Ocena wyst puj cych uwarunkowa
Ocena uwarunkowa i mo liwo ci rozwoju przestrzennego i społeczno-gospodarczego
gminy wypada pozytywnie. Rozwojowi gminy sprzyjaj :
potencjał rodowiska przyrodniczego, jego du e walory i zasoby, dzi ki którym
gmina mo e rozwija funkcj rolnicz , gospodarcz – eksploatacja surowców
naturalnych,
przebieg drogi krajowej, oddziałuj cej aktywizuj co na otoczenie, zwłaszcza
w aspekcie rozwoju funkcji gospodarczych,
potencjał społeczny, gospodarczy i techniczny gminy.
Natomiast elementem ograniczaj cym dalszy rozwój gminy jest brak silnych
stymulatorów rozwoju. Ponadto czynnikiem ograniczaj cym jest znaczna odległo
od
du ych o rodków miejskich, peryferyjne poło enie.
Dodatkowymi uwarunkowaniami, które decyduj o obliczu gminy jest infrastruktura
techniczna w postaci istniej cych i projektowanych sieci elektroenergetycznych linii
przesyłowych i gazoci gów.
Bior c powy sze pod uwag ocenia si , e gmina nie ma istotnych przeciwwskaza do
dalszego rozwoju, w którym funkcjami dominuj cymi b dzie rolnictwo, mieszkalnictwo,
działalno
gospodarcza.
103
Studium uwarunkowa
8.
gminy Jaraczewo
Stan prawny gruntów
Własno
gruntów na terenie gminy Jaraczewo, obrazuje poni sze zestawienie.
Tabela. Gmina Jaraczewo – własno
gruntów w 2012 roku
Powierzchnia
Sektor własno ciowy
ha
%
Grunty Skarbu Pa stwa
(WRSP, PGL, grunty spółek, inne)
3934
29,5
Grunty komunalne
(grunty gminne, powiatowe, wojewódzkie)
286
2,2
Grunty prywatne
(osoby fizyczne, osoby prawne, spółdzielnie, ko cioły, inne)
9076
68,3
13296
100
RAZEM
ródło: Główny Urz d Geodezji i Kartografii
Z zestawienia wynika, e na terenie gminy dominuj grunty prywatne nale ce przede
wszystkim do osób prywatnych.
Uwag zwraca fakt, e własno
komunalna, nie ma du ego udziału w strukturze
własno ciowej gminy.
Jednocze nie grunty komunalne s bardzo cennym atutem gminy w prowadzeniu polityki
przestrzennej. Umo liwiaj pozyskiwanie terenów korzystniej zlokalizowanych do realizacji
lokalnych
i
ponadlokalnych
celów
publicznych.
Przykładem
mog
by
tereny
poło one w Jaraczewie w rejonie ul. Golskiej, Topolowej, Kolejowej i Gosty skiej.
9. Wyst powanie obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów
odr bnych.
Na terenie gminy Jaraczewo jedynymi formami ochrony prawnej (na podstawie
Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Dz. U. z 2013 r., poz.627 z pó n.
zm.) s pomniki przyrody. Z 12 form ochrony przyrody – pomników przyrody, 7 znajduje
si
na terenie parku pałacowego w Górze. Takie usytuowanie sprawia,
e planowane
zagospodarowanie terenu gminy nie naruszy spójno ci oraz integralno ci systemu
istniej cych obszarów chronionych. Planowane na terenie gminy Jaraczewo przedsi wzi cia
nie b d kolidowa z zakazami i nakazami obowi zuj cymi na obszarach chronionych.
Ponadto na obszarze gminy ochronie na podstawie przepisów szczegółowych podlegaj :
104
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
lasy,
cieki i zbiorniki wodne,
grunty orne, ł ki i pastwiska I, II i III klasy bonitacyjnej,
zło a surowców mineralnych,
grupy ródpolnej zieleni wysokiej,
korytarz ekologiczny o znaczeniu regionalnym,
korytarze ekologiczne o znaczeniu lokalnym,
parki podworskie,
gatunki ro lin i zwierz t prawnie chronionych.
10.Wyst powanie obszarów naturalnych zagro e geologicznych.
Naturalne zagro enia geologiczne (osuwiska, osiadanie, zapadliska, podtapianie,
wstrz sy) wi
si głównie działalno ci górnicz , ale równie m. in. z oddziaływaniem
klimatu, budow geologiczn , czynnikami antropogenicznymi. Na terenie gminy znajduj
nast puj ce obszary górnicze, okre lone na podstawie serwisu MIDAS, prowadzonego
przez Pa stwowy Instytut Geologiczny – Pa stwowy Instytut Badawczy: Gola, Gola II,
Gola III – Pole B/N, Roszków, Gola IV, Góra, Nied wiady, Gola V, Zalesie KR, Gola III –
Pole A, Gola III – Pole B/S.
Zgodnie z informacjami, uzyskanymi z
Marszałkowskiego
Województwa
Archiwum Geologicznego
Wielkopolskiego,
na
terenie
gminy
Urz du
Jaraczewo
nie wyst puj osuwiska oraz tereny zagro one ruchami masowymi ziemi.
Inwentaryzacja terenowa pozwala stwierdzi , e osuwiska mog pojawi si jedynie
na terenach eksploatacji kruszywa naturalnego. Nale y jednak uwzgl dni
fakt,
e
prowadzenie eksploatacji nakłada obowi zek przyj cia takiej technologii eksploatacji, która
zapewnia ograniczenie ujemnych jej wpływów na rodowisko.
11.Wyst powanie udokumentowanych złó
kopalin oraz zasobów wód
podziemnych.
11.1. Kopaliny
Gmina Jaraczewo nale y do bogatych w zło a surowców pospolitych, wyst puj
tu kruszywa naturalne drobne i grube, surowce ilaste ceramiki budowlanej – iłów
105
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
pozna skich, kreda jeziorna, torfy oraz prognostyczne zło e w gla brunatnego.
Na terenie gminy Jaraczewo znajduj si nast puj ce zło a, okre lone na podstawie
serwisu MIDAS, prowadzonego przez Pa stwowy Instytut Geologiczny – Pa stwowy
Instytut Badawczy:
piasków i wirów: „Gola”, „Gola II’, „Gola III”, „Gola IV”, „Gola V”, „Łobez”,
„Nied wiady”, „Panienka”, „Panienka III”, „Panienka IV”, „Zalesie”, „Zalesie
II”, „Zalesie KRUSZGEO”,
surowców ilastych i glin ceramiki budowlanej: „Góra”,
kredy: „Panienka – Zalesie”,
w gla brunatnego o zasobach prognostycznych: „Zalesie – P powo”.
Charakterystyk złó surowców mineralnych przedstawiono na podstawie bazy danych
Midas poni ej.
Piaski i wiry:
„Gola” – zło e piasków budowlanych, eksploatowane okresowo, powierzchnia
1,33 ha, rednia mi szo
zło a 4,70 m, rednia grubo
nadkładu 0,40 m,
„Gola II’ – zło e piasków poza piaskami szklarskimi, zagospodarowane, powierzchnia
1,99 ha, rednia mi szo
gł boko
nadkładu 0,70 m, rednia
sp gu 93,10 m,
„Gola III” – zło e piasków, zagospodarowane, powierzchnia 1,98 ha, maksymalna
mi szo
gł boko
zło a 8,60 m, maksymalna grubo
nadkładu 1,20 m, maksymalna
sp gu 9,0m,
„Gola IV”– zło e piasków budowlanych, zagospodarowane, powierzchnia 2,0 ha,
rednia mi szo
nadkładu 2,10 m, rednia gł boko
sp gu 10,0 m,
„Gola V” – zło e piasków budowlanych, zagospodarowane, powierzchnia 1,23 ha,
rednia mi szo
sp gu 8,20 m,
„Łobez” – zło e piasków budowlanych, rozpoznane szczegółowo, powierzchnia 10,21
ha, rednia mi szo
gł boko
nadkładu 1,10 m, rednia
sp gu 7,40 m,
„Nied wiady”– zło e piasków budowlanych, zagospodarowane, powierzchnia 0,3 ha,
rednia mi szo
nadkładu 0,70 m,
„Panienka” – zło e mieszkanek wirów piaskowych o powierzchni 11,56 ha, skre lone
106
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
z bilansu zasobów z ko cem 1989 r.,
„Panienka III” – zło e piasków i kruszyw naturalnych o powierzchni 1,70 m,
eksploatacja zako czona, zło e skre lone z listy bilansu z ko cem roku 1991 r.,
„Panienka IV” – zło e kruszyw naturalnych rozpoznane szczegółowo, powierzchnia
zło a 4,0 ha, rednia mi szo
rednia gł boko
nadkładu 1,80 m,
sp gu 12,0 m,
„Zalesie” - zło e piasku, piasku ze wirem i innych kruszyw naturalnych, rozpoznane
szczegółowo, o powierzchni 9,25 ha, rednia mi szo
sp gu 5,70 m,
„Zalesie II” – zło e piasków budowlanych o powierzchni 1,38 ha, eksploatacja zło a
zaniechana,
„Zalesie KRUSZGEO” – zło e piasków budowlanych rozpoznane szczegółowo
o powierzchni 17,73 ha, rednia mi szo
0,25 m, rednia gł boko
nadkładu
sp gu 6,60 m.
Surowce ilaste i gliny ceramiki budowlanej:
„Góra”, - zło e glin ceramiki budowlanej i pokrewnych (ił i mułek), powierzchnia
zło a 4,94 ha, eksploatacja zaniechana (koncesja wa na do roku 2004).
Kreda jeziorna, torf:
„Panienka - Zalesie” – zło e wapieni jeziornych (kredy jeziornej), kopalina
towarzysz ca - torf. Zasoby torfu około 100 tys .ton. Zło e rozpoznane szczegółowo,
powierzchnia 10,26 ha, rednia mi szo
nadkładu
1,50 m.
W giel brunatny:
„Zalesie – P powo” - zło e w gla brunatnego o zasobach prognostycznych,
powierzchnia zło a 12 740,00 ha,
mi szo
rednia gł boko
sp gu 180,80 m,
rednia
nadkładu 170,70 m.
11.2. Wody podziemne
Obszar gminy Jaraczewo poło ony jest poza terenami Głównych Zbiorników Wód
Podziemnych oraz poza obszarami zasobowymi i obszarami zasilania wyznaczonymi dla
uj
wód podziemnych.
Głównym u ytkowym poziomem wodono nym wyst puj cym na terenie gminy jest
107
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
poziom czwartorz dowy, natomiast lokalnie wyst puje poziom trzeciorz dowy.
Poziom czwartorz dowy ma charakter dwudzielny. Obecno
pierwszego, płytszego
poziomu wodnego, uwarunkowana jest budow geologiczn oraz morfologi terenu. Wody
gruntowe zwi zane z osadami piaszczystymi w obr bie wysoczyzny generalnie zalegaj
gł biej ni 1,5 m p.p.t. W obr bie gruntów spoistych – glin, woda nie tworzy jednolitego
poziomu lecz pojawia si w postaci s cze na zmiennej gł boko ci 1,0 – 3,0 m p.p.t.
W obr bie dolin rzecznych wody pierwszego poziomu wód czwartorz dowych kształtuj
si , w zalegaj cych od powierzchni madach piaszczysto-gliniastych, pod cielonych
piaskami, na poziomie 0,8 – 2,0 m p.p.t.
Zasilanie płytkiego poziomu wód czwartorz dowych nast puje w głównej mierze poprzez
infiltracj opadów, lokalnie drena wód powierzchniowych.
Gł bszy poziom czwartorz dowy zwi zany jest z seri
piaszczysto- wirow
pochodzenia fluwioglacjalnego b d te interglacjalnego. Zalega on na zmiennej gł boko ci
16,0 – 73,0 m. Woda tego poziomu znajduje si pod napi ciem hydrostatycznym nadległych
warstw trudno przepuszczalnych. Zwierciadło dynamiczne zalega na zmiennej gł boko ci
zale nej od gł boko ci warstwy wodono nej i waha si w granicach 4 – 69 m p.p.t.
Zwierciadło ustabilizowane kształtuje si na poziomie 0,9 – 10,2 m p.p.t. Wydajno
tego
poziomu jest stosunkowo wysoka i wynosi 40 – 100 m3/h, przy depresji 0,2 – 13 m.
Poziom wód trzeciorz dowych zwi zany jest z przewarstwieniami piaszczystymi
w mi szej serii iłów plioce skich b d mioce skich. Wody te wyst puj na gł boko ci
140 – 160 m p.p.t. Zwierciadło wody ma charakter subartezyjski. Zwierciadło statyczne
zaznacza si na gł boko ci rednio 2 – 10 m p.p.t. Wydajno ci wynosz w tym przypadku
ca 40 – 100 m3/h, przy depresji 15 – 30 m.
Poziom jurajski zaznacza si
na całym obszarze gminy. Zwi zany jest on
z piaskowcami i piaskami jury dolnej i rodkowej. Mi szo
kilkadziesi t metrów. Na terenie gminy brak uj
Zabezpieczenie uj
warstwy wodono nej wynosi
wód jurajskich.
wodnych przed niekorzystnym wpływem otoczenia nast puje
poprzez wyznaczanie stref ochrony sanitarnej bezpo redniej. Wszystkie eksploatowane
uj cia wodne posiadaj t stref w granicach 8 – 10 metrów.
Poło enie gminy Jaraczewo na terenie „Płyty Krotoszy skiej” – wykazuj cej
zakłócenia gospodarki wodnej nie posiada radykalnego odzwierciedlenia w niedoborze
wody gminy poza okresami suszy. Uj cia wodne w pełni zaspokajaj
zapotrzebowania oraz umo liwiaj prowadzenie procesu wodoci gowania wsi.
108
lokalne
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
11.3. Tereny wymagaj ce rekultywacji
Na obszarze gminy wyst puj poeksploatacyjne tereny zło a kruszywa naturalnego
oraz zło a surowców ilastych ceramiki budowlanej. Jednocze nie s to tereny na których
prowadzona jest rekultywacja lub tereny na których rekultywacj ju zako czono.
I tak dla terenu obejmuj cego zło e kruszywa naturalnego „Gola” okre lono wodny
kierunek rekultywacji dla głównej cz ci obszaru górniczego na powierzchni 1 ha, za dla
pozostałej cz ci obszaru górniczego obejmuj cej 0,3 ha kierunek rolny. Ponadto dla terenu
znajduj cego si
poza obszarem górniczym, który naruszony został przez działalno
na zło u „Gola”, prowadzony jest rolny kierunek rekultywacji.
Natomiast tereny wyst powania cz ci zło a surowców ilastych ceramiki budowlanej
„Góra” obj to nast puj cymi kierunkami rekultywacji:
wodny kierunek rekultywacji na powierzchni ok. 4 ha,
rolny kierunek rekultywacji na powierzchni ok. 1 ha,
kierunek o charakterze zadrzewieniowym na powierzchni ok. 6 ha.
Pozostałe tereny na których prowadzona jest obecnie eksploatacja kopalin lub
na których b dzie prowadzona eksploatacja kopalin b d równie poddane rekultywacji.
Taki obowi zek ci y na u ytkowniku tych złó . Po zako czeniu eksploatacji tereny
wyrobisk b d zrekultywowane zgodnie z wymogami ustawy z dnia 3 lutego 1995 r.,
o ochronie gruntów rolnych i le nych. Z uwagi na istniej ce uwarunkowania rodowiskowe
przyj to,
e najwła ciwszym kierunkiem rekultywacji przekształconych terenów b dzie
w zale no ci od wymogów kierunek: rolny, le ny, zadrzewiony oraz wodny w tym dla
potrzeb gospodarki rybackiej.
12.Wyst powanie terenów górniczych na podstawie przepisów odr bnych.
W gminie Jaraczewo wyst puj nast puj ce tereny górnicze wyznaczone na podstawie
przepisów odr bnych: Gola, Gola II, Gola III – Pole B/N, Roszków, Gola IV, Góra,
Nied wiady, Gola V, Zalesie KR, Gola III – Pole A, Gola III – Pole B/S.
Na terenach tych prowadzona jest eksploatacja złó kopalin w oparciu o wa ne
koncesje. Koncesja, zgodnie z ustaw z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne
i górnicze (Dz.U. Nr 163, poz. 981 z pó n. zm.), okre la rodzaj i sposób prowadzenia
działalno ci obj tej koncesj , przestrze , w granicach której ma by
prowadzona
działalno , okres wa no ci koncesji ze wskazaniem terminu rozpocz cia działalno ci.
Wyznacza równie granice obszaru i terenu górniczego oraz okre la zasoby zło a kopaliny
109
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
mo liwe do wydobycia, a tak e inne wymagania w zakresie bezpiecze stwa powszechnego
i ochrony rodowiska.
13.Stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia
uporz dkowania
gospodarki
wodno- ciekowej
oraz
gospodarki
odpadami.
13.1. Sie drogowa
Układ komunikacyjny na terenie gminy Jaraczewo tworzy sie drogowa, w skład
której wchodz drogi publiczne: krajowe, powiatowe i gminne. Drogi niezaliczone do adnej
z kategorii dróg publicznych stanowi drogi wewn trzne.
Sie drogow na terenie gminy Jaraczewo tworz :
droga krajowa nr 12, pod zarz dem Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych
i Autostrad w Poznaniu,
drogi powiatowe, administrowane przez Zarz d Dróg Powiatowych w Jarocinie,
drogi gminne, pod zarz dem administracji gminy Jaraczewo.
Droga krajowa
Droga krajowa nr 12 Głogów – Leszno – Gosty – Jarocin – Pleszew (od drogi S11) –
Kalisz – Sieradz – Lublin – Chełm posiada klas
techniczn
GP – główna ruchu
przyspieszonego. Droga ta prowadzi ruch drogowy od przej cia granicznego na zachodniej
granicy kraju do granicy wschodniej. Przebieg drogi przez centrum Jaraczewa ulicami
Gosty sk , Kolejow , Jaroci sk i przez wie Łobez stanowi uci liwo
dla mieszka ców
wynikaj c z prowadzenia ruchu tranzytowego ulicami po których odbywa si ruch lokalny.
Droga ta przebiega równie
przez obszar wsi Brzostów gdzie wyst puj
dwa nie
normatywne odwrotne łuki.
Dla zapewnienia wi kszego bezpiecze stwa drogowego i zmniejszenia uci liwo ci
zwi zanej z ruchem pojazdów ci arowych w obszarze Jaraczewa i wsi Łobez, Generalna
Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w Poznaniu planuje obwodnic
drogow .
W obowi zuj cym Studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Jaraczewo zapisane zostały obwodnice miejscowo ci: Jaraczewo, Łobez i Brzostów.
Obwodnica drogowa Jaraczewa została zapisana w Planie zagospodarowania przestrzennego
województwa wielkopolskiego z 2010 roku.
110
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Drogi wojewódzkie
Przez teren gminy nie przebiegaj drogi wojewódzkie.
Drogi powiatowe
Przez teren gminy przebiega 14 dróg powiatowych.
Szczegółowy wykaz dróg powiatowych przedstawia poni sza tabela.
Tabela. Gmina Jaraczewo - wykaz dróg powiatowych
L.p.
Numer drogi
Przebieg
1.
4087P
(Mchy) - gr. powiatu jaroci skiego – Nied wiady – gr. powiatu gosty skiego –
Borek Wlkp.
2.
3744P
(Kruczyn) - gr. powiatu jaroci skiego – Panienka – Zalesie – Brzostów
3.
3679P
(Boguszyn) - gr. powiatu jaroci skiego – Panienka
4.
4927P
(Bruczków) - gr. powiatu jaroci skiego – Rusko
5.
4169P
Rusko – gr. powiatu krotoszy skiego – (Borz ciczki)
6.
4182P
Nied wiady – Gola – Jaraczewo
7.
4183P
Zalesie – Góra – Nosków
8.
4184P
Mieszków – Zalesie
9.
4205P
Jarocin – Roszków – Nosków – Rusko
10.
4206P
Rusko – Potarzyca – Golina
11.
4207P
Jaraczewo – Cerekwica – Rusko
12.
4208P
Góra – Przemysławki
13.
4209P
Nosków – Cerekwica
14.
4210P
Cerekwica – Strzy ewko
Drogi gminne
Przez teren gminy przebiega 47 dróg gminnych. Szczegółowy wykaz dróg przedstawia
poni sza tabela.
111
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Tabela. Gmina Jaraczewo - wykaz dróg gminnych
L.p.
Numer drogi
Przebieg
1.
611021P
Gola (ul. Okr na)
2.
611022P
Gola (ul. Huby)
3.
611023P
Jaraczewo
4.
611024P
Gola (ul. Le na)
5.
611025P
Jaraczewo – Wojciechowo
6.
611026P
Łobez – Panienka
7.
611027P
Łobez – Góra
8.
611028P
Łobez – Łobzowiec
9.
611029P
Góra (ul. Spółdzielcza)
10.
611030P
Por ba
11.
611031P
Por ba
12.
611032P
Cerekwica Nowa - Rusko (ul Kasztanowa)
13.
611033P
Rusko (ul. Jabłoniowa) - Cerekwica Stara
14.
611034P
Rusko (ul. Folwarcza)
15.
611035P
Suchorzewko
16.
611036P
Cerekwica Stara
17.
611037P
Cerekwica Stara – Łobzowiec
18.
611038P
Nosków (ul. Ł kowa)
19.
611039P
Nosków (ul. Potarzycka) – Potarzyca
20.
611040P
Nosków (ul. Szkolna) – Parz czew
21.
611041P
Góra (ul. Polna)
22.
611042P
Brzostów – Zalesie
23.
611043P
Brzostów – Roszków
24.
611044P
Panienka - Bielejewo – Zalesie
25.
611045P
Nosków (ul. Polna)
26.
611046P
Panienka
112
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
27.
611047P
Panienka
28.
611048P
Wojciechowo – Łow cice
29.
611049P
Wojciechowo
30.
611050P
Por ba – Łow cice
31.
611051P
Parz czew – Góra
32.
611052P
Cerekwica Nowa - Cerekwica Stara
33.
611053P
Góra – Panienka
34.
611054P
Nied wiady – Jawory
35.
611055P
Strzy ewko – Bolesławów
36.
611056P
Suchorzewko – Wyr bin
37.
611057P
Suchorzewko – Szymanów
38.
611058P
Łobez – Wojciechowo
39.
611059P
Gola (ul. Łukaszewska) - Łukaszewo – Wojciechowo
40.
611060P
Wojciechowo – Skoków
41.
611061P
Łow cice - Por ba – Bruczków
42.
611062P
Cerekwica Stara – Łow cice
43.
611063P
Rusko (ul. Strzy ewska) – Strzy ewko
44.
611064P
Parz czew – Brzostów
45.
611065P
Nosków (ul. Okr na)
46.
603004P
Nied wiady – Ługi
47.
603022P
Jaraczewo - Chwałkowo Ko cielne
Drogi zlokalizowane terenach zabudowanych maj
przekrój uliczny, w pasie
drogowym znajduj si jedno – lub obustronne chodniki oraz pasy zieleni.
Na terenie gminy nawierzchni bitumiczn posiadaj droga krajowa i drogi powiatowe,
a tak e cz
dróg gminnych.
Drogi rowerowe
Obsługa wewn trzna gminy komunikacj rowerow realizowana jest głównie poprzez
113
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
sie dróg gminnych i powiatowych oraz dróg wy szego rz du. Na terenie gminy brak jest
cie ek rowerowych w ci gach głównych dróg, co nie sprzyja zapewnieniu bezpiecze stwa
uczestnikom ruchu.
Na terenie gminy funkcjonuje szlak rowerowy dookoła Jaraczewa. Rowerowy
pier cie Jaraczewa posiada cztery poł czenia z innymi szlakami. Na północy ł czy si ze
szlakami
Ksi a
Wlkp.,
a
za
ich
po rednictwem
z
wojewódzkim
"Szlakiem
nadwarcia skim" biegn cym z Poznania przez Koło, Konin do Jeziorska. Na zachodzie
dobiega do tras rowerowych Dolska a za ich po rednictwem do wojewódzkich
"Ziemia skiego szlaku rowerowego". Na południowym zachodzie ł czy si z "Pierwsz
Powiatow Tras Rowerow " Gostynia. Natomiast na wschodzie ł czy si z Jarocinem przez
który przebiega szlak wojewódzki "Transwielkopolska trasa rowerowa" i z dworcem
kolejowym co integruje szlaki z komunikacj publiczn .
Miejsca postojowe
Na terenie Jaraczewa znajduj
si
wydzielone miejsca postojowe, które zostały
zlokalizowane w centrum miejscowo ci w okolicach Rynku.
Dodatkowe miejsca postojowe w mie cie oraz na terenie gminy zlokalizowane s w pobli u:
budynków u yteczno ci publicznej, zakładów produkcyjnych, gospodarczych i usługowych.
W zwi zku z systematycznym wzrostem ruchu samochodowego proponuje si
zapewnienie kolejnych miejsc postojowych.
13.2 Sie kolejowa
Przez teren gminy przebiegaj dwie linie kolejowe:
nr 369 rem – Mieszków (linia nieczynna),
nr 360 Jarocin – Gosty – K kolewo (Leszno) – linia lokalna drugorz dna
ze stacjami Wojciechowo, Łobzowiec, Góra.
Ruch poci gów na linii nr 360 został wstrzymany 11 grudnia 2011 roku. Zgodnie
z decyzj
Urz du Marszałkowskiego na odcinku Leszno – Gosty , szynobusy zostały
zast pione komunikacj
autobusow . W zwi zku z czym ruch pomi dzy Gostyniem
i Jarocinem ruch nie b dzie prowadzony.
114
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
13.3. Infrastruktura techniczna
Zaopatrzenie w wod
Na terenie gminy znajduj si cztery stacje wodoci gowe, poło onych w nast puj cych
miejscowo ciach:
Jaraczewo (Q r. dob.= 1128,2 m3/dob ) – zaopatruje Jaraczewo oraz miejscowo ci:
Gola, Nied wiady, Łukaszewo, Wojciechowo, Łow cice (cz
), Por ba (cz
),
Łobez,
Góra (Q r.
1079,9 m3/dob ) – zaopatruje miejscowo ci: Góra, Panienka,
dob.=
Bielejewo, Zalesie, Brzostów, Łobzowiec,
Nosków (Q r.
dob.=
428,0 m3/dob ) – zaopatruje miejscowo ci Nosków
i D browa,
Rusko (Q r. dob.= 806,3 m3/dob ) – zaopatruje miejscowo ci: Rusko, Strzy ewko,
Łow cice
Suchorzewko,
(cz
),
Por ba
(cz
),
Cerekwica
Nowa,
Cerekwica Stara.
Na uj ciach wody wyznaczone s bezpo rednie strefy ochrony uj .
Uj ciami wód w Jaraczewie, Górze, Noskowie oraz Rusku administruje Komunalny Zakład
Bud etowy w Jaraczewie.
Długo
sieci wodoci gowej w 2012 roku na terenie gminy wynosiła 138,9 km.
Ogólna liczba instalacji to 1973. Ł czna produkcja wody w ci gu roku 2012 wyniosła
552 946 m3, a liczba korzystaj cych z wodoci gów to 7929 osób. Wszystkie miejscowo ci w
gminie s wyposa one w sie wodoci gow .
Sie
wodoci gowa jest w dobrym stanie technicznym. Wymiany wymaga
b d
odcinki sieci wodoci gowej wykonane z rur azbestowo-cementowych w Jaraczewie oraz
miejscowo ciach Góra i Rusko.
Odprowadzanie cieków
Z terenu gminy
cieki odprowadzone s
do Przedsi biorstwa Wodoci gów
i Kanalizacji Sp. z o.o. Jarocin. Systemem kanalizacji sanitarnej obj te s wsie: Jaraczewo,
Wojciechowo, Łobez, Brzostów i Góra.
Ponadto
w
gminie
Jaraczewo
funkcjonuj
lokalne
oczyszczalnie
cieków,
zlokalizowane przy niektórych obiektach przemysłowych i u yteczno ci publicznej:
oczyszczalnia „BIOBLOK” o wydajno ci 50 m3/dob
Przetwórstwa Mi snego „Biegun” w Jaraczewie,
115
przy Zakładzie
Studium uwarunkowa
oczyszczalnia
gminy Jaraczewo
kontenerowa
przy
blokach
Spółdzielni
Mieszkaniowej
o wydajno ci 50 m3/dob w Jaraczewie,
oczyszczalnia kontenerowa przy Młodzie owym O rodku Wychowawczym w
Cerekwicy Nowej o wydajno ci 10 m3/dob ,
oczyszczalnia kontenerowa typu „Nebraska” przy szkole w Rusku i planowana
przy szkole w Jaraczewie.
Długo
czynnej sieci kanalizacyjnej w gminie Jaraczewo w roku 2012 wyniosła
36,1 km. Do sieci podł czonych było 449 budynków mieszkalnych i budynków zbiorowego
zamieszkania. Wielko
odprowadzonych cieków wyniosła 64 dam3. Liczba korzystaj cych
z sieci kanalizacyjnej to 1789 osób w roku 2012.
Gmina Jaraczewo posiada wyznaczon aglomeracj kanalizacyjn z oczyszczalni
cieków zlokalizowan
w miejscowo ci Cielcza, przyj t
rozporz dzeniem Wojewody
Wielkopolskiego Nr 35/06 Woj. Wlkp. z dnia 17.03.2006 r. (Dz. U. Nr 52 poz. 1388
z pó . m.).
Na obszarze gminy wyst puj
odcinki kanałów deszczowych słu ce głównie
do odwadniania ulic. Miejscowo ciami posiadaj cymi takie instalacje s : Jaraczewo,
Wojciechowo, Gola, Łobez, Góra, Brzostów, Zalesie, Nosków, Rusko, Łow cice
i Łukaszewo.
Zaopatrzenie w energi elektryczn
Gmina posiada „Zało enia do planu zaopatrzenia w ciepło, energi elektryczn i
paliwa gazowe dla gminy Jaraczewo” opracowane w 2009 roku.
Systemem elektroenergetycznym na terenie gminy zarz dza ENERGA - Operator S.A.
Teren gminy pokrywa sie
linii elektroenergetycznych
redniego i niskiego napi cia
zapewniaj c dost p do energii elektrycznej wszystkim mieszka com gminy.
Na terenie gminy brak jest stacji transformatorowej 110/15kV. Linie redniego napi cia
15kV które zapewniaj zaopatrzenie dla gminy w energi elektryczn zasilane s z GPZ
Jarocin Płd. Na terenie gminy znajduj
si
stacje transformatorowe 15/0,4kV.
Obecny system elektroenergetyczny zaspakaja potrzeby energetyczne gminy.
Przez teren gminy przebiega linia elektroenergetyczna najwy szych napi
relacji Ostrów Wlkp. – Kromolice – Plewiska.
116
400kV
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Zaopatrzenie w energi ciepln
W gminie Jaraczewo nie istnieje system ciepłowniczy. Domy jednorodzinne
i mieszkania w budownictwie wielorodzinnym ogrzewane s indywidualnymi systemami
grzewczymi. Dominuj
systemy centralnego ogrzewania (ogrzewanie z kotłowni
w budynkach wielorodzinnych i jednorodzinnych) oraz ogrzewanie indywidualnymi
piecami.
W gminie tylko niektóre obiekty u yteczno ci publicznej s wyposa one w kotłownie
gazow , s to:
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Jaraczewie,
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Rusku.
Zaopatrzenie w gaz
Przez teren gminy przebiegaj gazoci gi wysokiego ci nienia z kopalni w Mieszkowie
(gmina Jarocin):
DN 500 Krobia – Piaski – erków,
DN 200 Drzonek – Kl ka – Jarocin,
DN 80 (do Borku) w zachodniej cz ci gminy,
DN 200 O rodek Grupowy Roszków – m. Góra.
W obszarze gminy znajduj si zlikwidowane odwierty, Jaraczewo 1 i 2 oraz Kl ka 14
od których nale y zachowa
strefy ochronne 5 – 10 metrów. W strefie tej oraz na
zlikwidowanych odwiertach zabrania si wznoszenia jakichkolwiek obiektów.
We wschodniej cz ci gminy le y cz
zło a gazu ziemnego Roszków.
Odbiorcy w gminie s zasilani gazem ziemnym Gz-35. Sie gazowa dystrybucyjna jest
doprowadzona do 10 miejscowo ci: Jaraczewo, Gola (cz
), Góra, Cerekwica Nowa,
Cerekwica Stara, Nosków Łobez, Rusko, Suchorzewko, Łow cice, Wojciechowo, Zalesie.
W 2012 roku 239 budynków mieszkalnych i niemieszkalnych było przył czonych do sieci
gazowej. Brak ch ci przył czenia wynika z konieczno ci poniesienia dodatkowych kosztów
przył czenia oraz przeróbki systemu ogrzewania. O doprowadzeniu sieci gazowej
do odbiorców decyduje rachunek ekonomiczny Dystrybutor nie doprowadza sieci gazowej
do zabudowy rozproszonej i małym zu yciu gazu.
Gospodarka odpadami
Gospodark
odpadami komunalnymi organizuje i nadzoruje Urz d Gminy.
Funkcjonuje tu zorganizowany system zbiórki odpadów komunalnych obejmuj cy ponad
117
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
61% mieszka ców obsługiwany przez firmy posiadaj ce zezwolenia. Na terenie gminy
prowadzona jest równie selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych.
Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czysto ci i porz dku
w gminach oraz niektórych innych ustaw wprowadziła zmiany w obowi zuj cym systemie
gospodarowania odpadami komunalnymi, polegaj ce m.in. na: obowi zywaniu wył cznie
krajowego i wojewódzkich planów gospodarki odpadami, wzmocnieniu systemu
gospodarowania, prowadzeniu selektywnego zbioru odpadów, zmniejszeniu ilo ci odpadów,
w tym ul gaj cych biodegradacji, zwi kszeniu liczby nowoczesnych instalacji do odzysku
słu cych m.in. recyklingowi, czy odnawianiu. Ustawa dokonała w zakresie swojej regulacji
wdro enia nast puj cych dyrektyw:
dyrektywy 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotycz cej oczyszczania cieków
komunalnych (Dz. Urz. WE L 135 z 30.05.1991, str. 40, z pó n. zm., Dz. Urz.
UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 2, str. 26),
dyrektywy Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania
odpadów (Dz. Urz. WE L 182 z 16.07.1999, str. 1, z pó n. zm., Dz. Urz. UE
Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 4, str. 228),
dyrektywy 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz
uchylaj cej niektóre dyrektywy (Dz. Urz. L 312 z 22.11.2008, str. 3—30)”.
Nowe przepisy ustawy nadaj gminom obowi zek zarz dzania odpadami komunalnymi,
co w praktyce oznacza rezygnacj z dotychczas obowi zuj cych powiatowych i gminnych
planów gospodarki odpadami. Gmina Jaraczewo poło ona jest w VI regionie
gospodarowania odpadami. Regiony te zostały wydzielone w „Planie gospodarki odpadami
dla województwa wielkopolskiego na lata 2012-2017” uchwalonym przez Sejmik
Województwa Wielkopolskiego w dniu 27 sierpnia 2012 r.
Telefonizacja i internet
Wszystkie miejscowo ci gminy Jaraczewo s obj te sieci internetow . Na obszarze gminy
działaj nast puj cy operatorzy:
Orange (kabel, gsm),
Netia (wimax, kabel),
Promax (kabel, wiatłowód),
Plus (gsm),
Play (gsm),
118
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
T-mobile (gsm).
Cały teren gminy obj ty jest tak e zasi giem sieci telefonii komórkowej wszystkich
operatorów. W miejscowo ciach: Jaraczewo, Góra i Brzostów znajduj si maszty nadawcze
telefonii bezprzewodowej.
14. Zadania słu ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych.
W studium uwzgl dniono zadania słu ce realizacji ponadlokalnych celów
publicznych, wynikaj ce z Planu zagospodarowania przestrzennego województwa
wielkopolskiego uchwalonego przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego uchwał Nr
XLVI/690/10 z dnia 26 kwietnia 2010 roku:
drog krajow nr 12 Głogów – Leszno – Gosty – Jarocin – Pleszew (od drogi
S11) – Kalisz – Sieradz – Lublin – Chełm wraz z postulowan klas techniczn
GP na odcinku Głogów – Leszno – Gosty – Jarocin,
planowan obwodnic miejscowo ci Jaraczewo w ci gu drogi krajowej nr 12,
lini kolejow drugorz dn nr 360 Jarocin – Gosty – K kolewo (Leszno),
lini elektroenergetyczn 400 kV relacji Ostrów – Kromolice – Plewiska,
gazoci g wysokiego ci nienia DN 500 Krobia – Piaski – erków,
zbiorniki retencyjne „Góra”, „Jaraczewo”,
obszary zagro one wyst powaniem powodzi.
15. Wymagania dotycz ce ochrony przeciwpowodziowej.
Dotychczasowe przepisy w zakresie planowania w ochronie przeciwpowodziowej
przewidywały obowi zek sporz dzania przez dyrektorów regionalnych zarz dów gospodarki
wodnej studiów ochrony przeciwpowodziowej ustalaj cych granice zasi gu wód
powodziowych o okre lonym prawdopodobie stwie wyst powania oraz okre lenie
kierunków ochrony przed powodzi . Na terenie województwa wielkopolskiego obszary
te zostały wyznaczone dla rzek: Warty, Prosny, Noteci i Gwdy. Studium ochrony
przeciwpowodziowej zachowywało wa no
do dnia wej cia w
powodziowego. Gmina Jaraczewo znajduje si
ycie map zagro enia
poza zasi giem wyznaczonych granic
bezpo redniego zagro enia powodzi , jakie zostały okre lone przez Regionalny Zarz d
119
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Gospodarki Wodnej w Poznaniu w studiach ochrony przeciwpowodziowej.
Zgodnie z Ustaw z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145,
z pó n. zm.) ochron przed powodzi prowadzi si z uwzgl dnieniem map zagro enia
powodziowego (MZP), map ryzyka powodziowego (MRP) oraz planów zarz dzania
ryzykiem
powodziowym.
Sporz dzanie
tych
dokumentów
poprzedzone
było
przygotowaniem przez Prezesa Krajowego Zarz du Gospodarki Wodnej wst pnej oceny
ryzyka powodziowego (zako czona w grudniu 2011 r.), w której okre lone zostały obszary
nara one na niebezpiecze stwo powodzi i wskazane rzeki do wykonania MZP i MRP
w I i II cyklu planistycznym. Wst pna ocena ryzyka powodziowego wykazała w gminie
Jaraczewo obszary nara one na niebezpiecze stwo powodzi wyst puj ce w dolinie Kanału
Obry.
Mapy zagro enia powodziowego (MZP) i mapy ryzyka powodziowego (MRP) zostały
sporz dzone w skali 1:10 000 na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne
(tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 145 z pó n. zm.) oraz na podstawie rozporz dzenia
Ministra rodowiska, Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Ministra
Administracji i Cyfryzacji oraz Ministra Spraw Wewn trznych z dnia 21 grudnia 2012 r.
w sprawie opracowywania map zagro enia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego
(Dz. U. z 2013 r. poz. 104).
Mapy zagro enia powodziowego w gminie Jaraczewo potwierdziły wyst powanie
wyznaczonych
wcze niej
obszarów
zagro onych
powodzi
o
okre lonym
prawdopodobie stwie wyst pienia w dolinie Kanału Obry (prawdopodobie stwo 0,2%,
1%, 10%), w szerszym, ani eli wst pna ocena ryzyka powodziowego zakresie terytorialnym.
Re im rzeki Obry sprawia, e najbardziej prawdopodobne jest wyst pienie powodzi
wskutek wezbra
zimowo-wiosennych. S
to tzw. powodzie roztopowe i roztopowo-
zatorowe.
Okresowe, niewielkie podtopienia mog pojawia si w momencie podniesienia stanu
wód w ciekach, na skutek wzmo onego ich zasilania (długotrwałe opady deszczu,
gwałtowne roztopy). Do lokalnych podtopie
mo e dochodzi
w dolinach cieków
i rowów melioracyjnych. Miejscowe podtopienia mog pojawia si te na całym obszarze
gminy na
polach
uprawnych
i
ł kach.
Gmina
posiada
obiekty
i
urz dzenia
przeciwpowodziowe, b d ce w administracji Wielkopolskiego Zarz du Melioracji
i Urz dze Wodnych w Poznaniu.
120
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
KIERUNKI
1.
Cele polityki przestrzennej gminy
Podstawowe cele polityki przestrzennej zawartej w Studium s rozwini ciem MISJI,
przyj tej w „Strategii rozwoju Gminy Jaraczewo na lata 2002-2012”, opracowanej przez
Urz d Gminy Jaraczewo w roku 2002 roku. Misja okre la, jaki powinien by wizerunek
gminy w perspektywie nast pnych kilkunastu lat i jakie s
priorytety samorz du
w działaniach na rzecz zaspokojenia potrzeb mieszka ców.
Mimo upływu okresu obowi zywania Strategii, bior c jednak pod uwag wszystkie
zdefiniowane uwarunkowania rozwoju gminy przyj to,
e nadal obowi zuj c
jest
nast puj ca deklaracja:
„JARACZEWO JEST GMIN NOWOCZE NIE ZARZ DZAN ,
ZACHOWUJ C TRADYCJE DOBREGO GOSPODAROWANIA
JEJ MISJ JEST ZAPEWNIENIE MIESZKA COM WYSOKIEGO POZIOMU
YCIA, DOST PU DO EDUKACJI I KULTURY, W WARUNKACH ROZWIJAJ CEJ
SI GOSPODARKI, CZYSTEGO RODOWISKA ORAZ ŁADU
I ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO”.
Opieraj c si
na uwarunkowaniach rozwojowych gminy przyj te cele polityki
przestrzennej wytyczaj
główne kierunki
rozwojowe. Ich realizacja ma pomóc
w d eniu do osi gni cia zakładanych w misji celów.
Cele polityki przestrzennej Gminy zawarte w Studium w sposób bezpo redni
nawi zuj do celów zapisanych w Strategii.
I.
rozwój infrastruktury technicznej poprzez:
wprowadzenie nowoczesnych i ekologicznych rozwi za w tej dziedzinie;
zapewnienie odpowiedniego
standardu wyposa enia w infrastruktur
techniczn na terenie całej gminy;
II. wspieranie lokalnej gospodarki poprzez:
zwi kszenie dywersyfikacji lokalnej gospodarki, a co za tym idzie
zwi kszenie zatrudnienia w przemy le i usługach;
zwi kszenie aktywno ci gospodarczej mieszka ców;
tworzenie kompletnej oferty terenów inwestycyjnych;
rozwój funkcji turystycznych;
121
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
III. rozwój szkolnictwa i usług dla mieszka ców poprzez:
zapewnienie jak najlepszego poziomu edukacji podstawowej;
dost p do wysokiej jako ci usług.
Rozwój Gminy Jaraczewo powinien wynika
równie
z naturalnych trendów
rozwojowych i uwzgl dnia predyspozycje rodowiska przyrodniczego.
Ustalenia
przestrzennego
dotycz ce
gminy
polityki
przestrzennej
i
kierunków
zagospodarowania
musz
odpowiada
uwarunkowaniom
zewn trznym
i wewn trznym omówionym w cz ci Uwarunkowania.
Pierwsza cz
elaboratu studium – Uwarunkowania, zawiera informacj stanowi ce
podstaw do przyj cia Kierunków, czyli polityki gminy, nastawionej na dalszy rozwój.
Główne uwarunkowania Gminy Jaraczewo:
wynikaj z dotychczasowego zainwestowania,
wynikaj z dotychczasowego przeznaczenia terenu,
wynikaj z potencjału rodowiska przyrodniczego,
wynikaj z potencjału społecznego, gospodarczego i technicznego gminy.
2.
Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz
w przeznaczeniu terenów
Uwzgl dniaj c
uwarunkowania
uwarunkowania
rodowiska
społeczno-gospodarcze,
a
tak e
przyrodniczego
i
pełnione
gmin
przez
kulturowego,
funkcj ,
proponowane kierunki rozwoju to:
dalszy
rozwój
przestrzenny
i
funkcjonalny
miejscowo ci
Jaraczewo,
jako głównego o rodka skupiaj cego tereny osiedle cze wielofunkcyjne, gdzie
dominuje zabudowa mieszkaniowa i usługowa, a tak e miejscowo ci poło onych
w s siedztwie Jaraczewa: Gola, Góra;
kontynuacja tradycji dobrego gospodarowania oraz rozwój wysokiej kultury
rolnej, w tym jak najlepsze wykorzystanie u ytków rolnych (na których
prowadzona jest działalno
rolnicza);
wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich, ze szczególnym uwzgl dnieniem
zmian jako ciowych i mo liwo ci rozwijania funkcji pozarolniczych;
zalesienie gruntów o najni szej warto ci dla produkcji rolniczej, a tak e
i zakrzewie
rozbudowa systemu zadrzewie
ródpolnych, przywodnych
i przydro nych w celu jego optymalizacji przestrzennej.
122
Studium uwarunkowa
3.
gminy Jaraczewo
Kierunki i wska niki dotycz ce zagospodarowania oraz u ytkowania
terenów, w tym tereny wył czone spod zabudowy
Dla gminy Jaraczewo ustala si kierunki i wska niki dotycz ce zagospodarowania
oraz u ytkowania terenów. Przedstawiono je w zestawieniu poni ej. Wska niki nale y
uwzgl dnia
na etapie opracowywania planów zagospodarowania przestrzennego oraz
wydawania decyzji o warunkach zabudowy.
Tereny osiedle cze – symbol na rysunku studium – MU
Główne kierunki zagospodarowania:
tereny zabudowy centrum Jaraczewa,
tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej,
tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami,
tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej,
tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z usługami,
tereny
zabudowy
zagrodowej
w
gospodarstwach
rolnych,
hodowlanych
i ogrodniczych.
Tereny zabudowy centrum Jaraczewa:
rodzaje zabudowy: mieszkaniowa, mieszkaniowo-usługowa,
maksymalny udział powierzchni zabudowanej – 70%,
minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej – 10%,
maksymalny udział powierzchni przeznaczonej pod usługi w budynkach
mieszkalnych – do 60%,
wysoko
nowej zabudowy – do 16 m,
liczba kondygnacji nadziemnych – do 4 kondygnacji, w tym poddasze u ytkowe,
stosowanie dachów stromych, dwu lub wielospadowych, krytych dachówk
materiałem imituj cym dachówk lub innym tradycyjnie stosowanym materiałem
pokryciowym lub dachów płaskich, o ile wynika to z kontekstu urbanistycznego,
projektowana zabudowa winna nawi zywa
do tradycyjnych
wzorców
architektonicznych stosowanych na terenie miejscowo ci Jaraczewo. Nale y
stosowa lokalne detale i charakterystyczne rozwi zania materiałowe. Elementy
małej architektury i nawierzchnie utwardzone nale y realizowa w nawi zaniu
123
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
do lokalnych wzorców i przy zastosowaniu tradycyjnych materiałów, w sposób
spójny z architektur obiektów podstawowych,
dla zabudowy centrum Jaraczewa, zaleca si lokalizowanie wył cznie usług
nieuci liwych w parterach budynków,
zaleca si
wyznaczanie, co najmniej 1 miejsca postojowego dla 1 lokalu
mieszkaniowego dla ka dej działki przeznaczonej pod zabudow w centrum
Jaraczewa. W przypadku lokalizowania usług na tych terenach, dopuszcza si
wyznaczanie miejsc postojowych w pasach drogowych, za zgod zarz dcy drogi,
zaleca si wprowadzenie zakazu wykonywania ogrodze pełnych i z elementów
prefabrykowanych betonowych od strony frontowej działek,
dla zabudowy centrum Jaraczewa, jako uzupełnienie i wzbogacenie wyposa enia
dopuszcza si lokalizowanie usług podstawowych takich jak: handel detaliczny,
gastronomia, galerie, biblioteki, szkoły i przedszkola, pracownie artystyczne,
gabinety lekarskie, gabinety odnowy biologicznej, biura, usługi zwi zane
z wykonywaniem wolnego zawodu, placówki bankowe, pomieszczenia
zakwaterowania turystycznego, drobne nieuci liwe rzemiosło, itp., których
uci liwo
nie mo e ogranicza jako ci i sposobu ycia mieszka ców.
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej:
rodzaje zabudowy: jednorodzinna wolnostoj ca, jednorodzinna bli niacza,
jednorodzinna szeregowa, jednorodzinna atrialna,
wysoko
ilo
nowej zabudowy – do 12 m,
kondygnacji nadziemnych – do 3, w tym poddasze u ytkowe,
projektowanie nowej zabudowy powinno tworzy
wn trza urbanistyczne
w postaci placów lub poszerzonych odcinków ulic,
powierzchnie działek wyznaczonych pod tereny zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej wolnostoj cej i bli niaczej nie powinny by mniejsze ni 600 m2.
Dla zabudowy mieszkaniowej szeregowej i atrialnej zaleca si
wydzielenie
2
działek o powierzchni minimum 300 m . Wyznaczenie działek o powierzchni
mniejszej ni 600 m2 musi by uzasadnione istniej c struktur własno ciow
oraz innymi uwarunkowaniami urbanistycznymi,
124
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
na działkach, na których istniej cy wska nik powierzchni zabudowanej jest
równy lub wi kszy od maksymalnego wska nika ustalonego dla danego terenu,
dopuszcza si , niezale nie od ustalonego wska nika, zwi kszenie powierzchni
zabudowy o nie wi cej ni 10% powierzchni działki,
zaleca si
stosowanie dachów stromych, dwu lub wielospadowych, krytych
dachówk , materiałem imituj cym dachówk lub innym tradycyjnie stosowanym
materiałem pokryciowym lub dachów płaskich, o ile wynika to z kontekstu
urbanistycznego,
architektonicznych. Nale y stosowa
do tradycyjnych
wzorców
lokalne detale i charakterystyczne
rozwi zania materiałowe oraz jasne kolory tynków. Elementy małej architektury
i nawierzchnie utwardzone nale y realizowa
w nawi zaniu do lokalnych
wzorców i przy zastosowaniu tradycyjnych materiałów, w sposób spójny
z architektur obiektów podstawowych,
zaleca
si
wprowadzenie
zakazu
wykonywania
ogrodze
pełnych
z prefabrykatów betonowych od strony frontowej działek,
dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, jako uzupełnienie i wzbogacenie
wyposa enia dopuszcza si
lokalizowanie usług podstawowych takich jak:
handel detaliczny, gastronomia, galerie, biblioteki, szkoły i przedszkola,
pracownie artystyczne, gabinety lekarskie, gabinety odnowy biologicznej, biura,
usługi zwi zane z wykonywaniem wolnego zawodu, placówki bankowe,
pomieszczenia zakwaterowania turystycznego, drobne nieuci liwe rzemiosło,
itp., których uci liwo
nie mo e ogranicza
jako ci i sposobu
ycia
mieszka ców,
nale y d y do wzbogacania terenów zabudowy mieszkaniowej o przestrze
publiczn o charakterze rekreacyjnym: ziele ce, place zabaw, parki itp.,
zaleca si
wyznaczanie co najmniej 2 miejsc postojowych dla 1 budynku
mieszkaniowego dla ka dej działki przeznaczonej pod zabudow mieszkaniow .
W przypadku lokalizowania usług na terenach zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej, liczba miejsc postojowych na działce musi zapewni całkowit
obsług parkingow prowadzonej działalno ci.
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami:
rodzaje
zabudowy:
zabudowa
125
jednorodzinna
wolnostoj ca,
bli niacza,
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
szeregowa, atrialna z mo liwo ci realizacji zabudowy usługowej,
wysoko
maksymalna nowej zabudowy mieszkaniowej z usługami – 12,0 m,
maksymalna liczba kondygnacji nadziemnych – 3, w tym poddasze u ytkowe,
powierzchnie działek wyznaczanych pod tereny zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej z usługami nie powinny by mniejsze ni 800 m2. Wyznaczanie
działek o powierzchni mniejszej ni 800 m2 musi by uzasadnione istniej c
struktur własno ciow oraz innymi uwarunkowaniami urbanistycznymi,
zaleca si
urbanistycznego,
do tradycyjnych
wzorców
rozwi zania
małej
materiałowe.
Elementy
utwardzone nale y realizowa
architektury
i
nawierzchnie
w nawi zaniu do lokalnych wzorców i przy
zastosowaniu tradycyjnych materiałów, w sposób spójny z architektur obiektów
podstawowych,
projektowane pomieszczenia przeznaczane na usługi nale y lokalizowa głównie
w parterach budynków od strony ulic i dróg publicznych,
zaleca si wyznaczanie, co najmniej 5 miejsc postojowych na ka de 10 miejsc
w obiektach
wiadcz cych usługi oraz co najmniej 1 miejsca na 1 dom
w zabudowie mieszkaniowej,
zabudowa usługowa nie mo e by dominuj c funkcj w budynku. Nie nale y
dopuszcza przeznaczania całych budynków na usługi.
126
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej:
rodzaje zabudowy: zabudowa wielorodzinna,
wysoko
maksymalna nowej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej – do
17,0m,
dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zaleca si
wydzielanie działek
o powierzchni minimum 2000 m2,
stosowanie dachów stromych, dwu lub wielospadowych, krytych dachówk ,
do tradycyjnych
architektonicznych stosowanych na terenie gminy. Nale y stosowa
wzorców
lokalne
detale i charakterystyczne rozwi zania materiałowe, ceramiczne pokrycia
dachów w gamie kolorów od brunatnego poprzez ceglasty do czerwonego.
Elementy małej architektury i nawierzchnie utwardzone nale y realizowa
w nawi zaniu do lokalnych wzorców i przy zastosowaniu tradycyjnych
materiałów, w sposób spójny z architektur obiektów podstawowych,
zaleca
si
wprowadzenie
zakazu
wykonywania
ogrodze
pełnych
dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, jako uzupełnienie i wzbogacenie
wyposa enia dopuszcza si
lokalizowanie usług podstawowych takich jak:
handel detaliczny, gastronomia, kawiarenka internetowa, galerie, biblioteki,
szkoły i przedszkola, pracownie artystyczne, gabinety lekarskie, gabinety
odnowy biologicznej, biura, usługi zwi zane z wykonywaniem wolnego zawodu,
placówki bankowe, pomieszczenia zakwaterowania turystycznego, drobne
nieuci liwe rzemiosło, itp., których uci liwo
nie mo e ogranicza jako ci
i sposobu ycia mieszka ców,
zaleca si
o przestrze
wzbogacanie terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej
publiczn
o charakterze rekreacyjnym: ziele ce, place zabaw,
127
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
parki itp.,
zaleca si
wyznaczenie minimum jednego miejsca postojowego na 1 lokal
mieszkalny. W przypadku lokalizowania usług, liczba miejsc postojowych na
działce musi zapewni całkowit obsług parkingow prowadzonej działalno ci.
Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z usługami:
rodzaje zabudowy: zabudowa wielorodzinna wolnostoj ca, z mo liwo ci
realizacji zabudowy usługowej,
wysoko
maksymalna nowej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej –
do 17,0 m
dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z usługami zaleca si wydzielanie
działek o powierzchni minimum 1500 m2,
do tradycyjnych
wzorców
lokalne
zaleca
si
wprowadzenie
zakazu
wykonywania
ogrodze
pełnych
zaleca si
wzbogacanie terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej
z usługami o przestrze publiczn o charakterze rekreacyjnym: ziele ce, place
zabaw, parki itp.,
zaleca si wyznaczenie, co najmniej 3 miejsc postojowych na ka de 100 m2
powierzchni u ytkowej zwi zanej z działalno ci usługow oraz co najmniej
1 miejsca na 1 lokal mieszkalny.
128
Studium uwarunkowa
Tereny
zabudowy
gminy Jaraczewo
zagrodowej
w
gospodarstwach
rolnych,
hodowlanych
i ogrodniczych:
rodzaje zabudowy: zabudowa zagrodowa z obiektami i urz dzeniami słu cymi
dla produkcji rolnej,
wysoko
maksymalna nowej zabudowy – 12,0 m,
zaleca
si
wprowadzenie
zakazu
wykonywania
ogrodze
pełnych
powierzchnie działek wyznaczanych pod tereny zabudowy zagrodowej nie
powinny by mniejsze ni 1000 m2,
zaleca si
urbanistycznego,
do tradycyjnych
wzorców
rozwi zania
małej
materiałowe.
Elementy
utwardzone nale y realizowa
architektury
i
nawierzchnie
w nawi zaniu do lokalnych wzorców i przy
zastosowaniu tradycyjnych materiałów, w sposób spójny z architektur obiektów
podstawowych,
dopuszcza si
zwi kszenie maksymalnej wysoko ci, dla urz dze
produkcji
rolnej o ile wynika to ze sposobu prowadzenia produkcji (np. silosy zbo owe),
dla
zabudowy
zagrodowej
w
gospodarstwach
rolnych,
hodowlanych
i ogrodniczych jako uzupełnienie i wzbogacenie wyposa enia dopuszcza si
lokalizowanie usług zwi zanych z prowadzeniem działalno ci agroturystycznych
oraz usług podstawowych.
129
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Tereny usługowe – symbol na rysunku studium – U
rodzaj zabudowy: zabudowa usługowa wolnostoj ca,
wysoko
nowej zabudowy – do 12,0 m,
liczba kondygnacji nadziemnych – do 3,0 m, w tym poddasze u ytkowe,
powierzchnie
działek
wyznaczanych
pod
tereny
zabudowy
usługowej
wolnostoj cej nie powinny by mniejsze ni 1500 m2,
na działkach, na których istniej cy wska nik powierzchni zurbanizowanej jest
zaleca si wprowadzanie zieleni urz dzonej i towarzysz cej zabudowie,
zaleca si wyznaczanie co najmniej 2 miejsc postojowych na ka de 100m2
powierzchni u ytkowej dla ka dej działki przeznaczonej pod zabudow
usługow . Liczba miejsc postojowych na działce musi zapewni
całkowit
obsług parkingow prowadzonej działalno ci,
Tereny turystyki – symbol na rysunku studium – UT
rodzaj zabudowy: obiekty budowlane zwi zane z obsług ruchu turystycznego,
wysoko
liczba kondygnacji nadziemnych – do 2,0 m,
powierzchnie działek wyznaczanych pod tereny turystyki nie powinny by
mniejsze ni 1500 m2,
pokryciowym,
130
do tradycyjnych
wzorców
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
lokalne
zaleca
si
wprowadzenie
zakazu
wykonywania
ogrodze
pełnych
z prefabrykatów betonowych od strony frontowej działek.
Tereny sportu i rekreacji – symbol na rysunku studium – US
rodzaj zabudowy: zabudowa zwi zana bezpo rednio z usługami sportu
i rekreacji,
minimalny udział powierzchni biologicznie czynnej – 70,
wysoko
tereny sportu i rekreacji zaleca si otacza pasami zieleni izolacyjnej,
projektowane obiekty winny uwzgl dnia
ochron
rodowiska kulturowego
poprzez kształtowanie zabudowy w nawi zaniu do otaczaj cego krajobrazu,
zaleca si przystosowanie terenu do organizowania okazjonalnych imprez na
wolnym powietrzu,
dla terenów usług sportu i rekreacji, jako uzupełnienie i wzbogacenie
wyposa enia dopuszcza si lokalizowanie usług gastronomicznych,
zaleca si wyznaczanie, co najmniej 3 miejsc postojowych na ka de 10 miejsc
w obiektach sportu i rekreacji.
Tereny produkcyjne, składy i magazyny – symbol na rysunku studium – P
rodzaj zabudowy: obiekty przemysłowe, hale produkcyjne i magazynowe,
budynki i budowle technologiczne,
wysoko
powierzchnie
działek
wyznaczanych
131
pod
tereny
zabudowy
usługowej
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
wolnostoj cej nie powinny by mniejsze ni 2000 m2,
projektowane zakłady produkcyjne, bazy i składy zaleca si otacza pasami
zieleni izolacyjnej,
na działkach, na których istniej cy wska nik powierzchni zurbanizowanej jest
lokalizacja nowych obiektów powinna by
technologicznego (rodzaj urz dze
poprzedzona analiz
procesu
grzewczych, pobór wody, odprowadzenie
cieków i wód opadowych, utylizacja odpadów, minimalizacja hałasu, itp.),
dopuszcza si zwi kszenie maksymalnej wysoko ci obiektów przemysłowych,
o ile wynika to ze stosowanych technologii (np. emitory dymu, d wigi,
suwnice itp.),
zaleca si
wyznaczanie co najmniej 3 miejsc postojowych przypadaj cych
na 100m2 powierzchni u ytkowej. Liczba miejsc postojowych na działce musi
zapewni całkowit obsług parkingow prowadzonej działalno ci,
ustala si obowi zek stosowania rodków technicznych, technologicznych lub
organizacyjnych zmniejszaj cych poziom hałasy, co najmniej do poziomów
dopuszczalnych
w
przypadku
akustycznych standardów jako ci
mo liwo ci
wyst pienia
przekroczenia
rodowiska na terenach wymagaj cych
ochrony akustycznej, które s siaduj z terenami przemysłu.
Tereny i obszary górnicze – symbol na rysunku studium – PG
rodzaj zabudowy: wył cznie zabudowa zwi zana z funkcjonowaniem zakładu
górniczego,
wysoko
liczba kondygnacji nadziemnych – 1,
projektowana zabudowa winna mie charakter tymczasowy, funkcjonuj cy tylko
do czasu zako czenia eksploatacji i zrekultywowania terenu zło a,
wokół obszaru górniczego winny by wyznaczone pasy ochronne zapewniaj ce
ochron interesów osób trzecich oraz obiektów podlegaj cych ochronie (np.
granice działek s siednich, drogi, liniowa infrastruktura techniczna itp.),
wskazane jest aby zagospodarowanie terenów poeksploatacyjnych przewidywało
kierunek rekultywacji nawi zuj cy do terenów s siednich,
132
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
udzielenie koncesji w zakresie poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania
kopalin podstawowych wymaga uzgodnienia z wła ciwym wójtem, burmistrzem
albo prezydentem miasta. Uzgodnienie nast puje na podstawie miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku na podstawie
studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,
dopuszcza si mo liwo
wykorzystania do celów rekultywacji oprócz nadkładu,
mas ziemnych przywo onych spoza obszaru eksploatacji, pod warunkiem ich
przydatno ci i spełnienia przepisów odr bnych.
Tereny zieleni urz dzonej – symbol na rysunku studium – ZP
tereny wył czone spod zabudowy,
maksymalny udział powierzchni zabudowanej – nie dotyczy,
wysoko
nowej zabudowy – nie dotyczy,
liczba kondygnacji nadziemnych – nie dotyczy,
nale y dopu ci prowadzenie ci gów pieszo-rowerowych oraz budow
cie ek
rowerowych,
nale y dopu ci sytuowanie obiektów małej architektury oraz reklam,
elementy małej architektury i nawierzchnie utwardzone nale y realizowa
materiałów,
na granicy terenów parkowych, od strony otaczaj cych przestrzeni publicznych,
nale y wprowadzi
pierzej
zieleni wysokiej w postaci zwartych masywów
drzew i krzewów lub ywopłotów.
Tereny cmentarzy – symbol na rysunku studium – ZC
rodzaj zabudowy: zabudowa zwi zana z funkcjonowaniem cmentarza,
wysoko
nale y d y do zachowania istniej cego drzewostanu cmentarzy z mo liwo ci
jego uzupełniania,
na obszarze kwater grzebalnych winno zakaza
133
si
realizacji obiektów
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
kubaturowych z wył czeniem obiektów małej architektury,
dla terenów cmentarzy nale y wskaza stref ograniczonego zainwestowania,
w której – zgodnie z przepisami prawa, niemo liwa b dzie realizacja zabudowy
z pomieszczeniami przeznaczonymi na stały pobyt ludzi.
Tereny ogrodów działkowych – symbol na rysunku studium – ZD
rodzaj zabudowy: zabudowa nietrwale zwi zana z gruntem,
wysoko
powierzchnie działek wyznaczanych pod tereny ogródków działkowych nie
powinny by wi ksze ni 500 m2,
projektowana zabudowa nie powinna mie charakteru zabudowy całorocznej,
dla terenów ogródków działkowych, jako uzupełnienie i wzbogacenie
wyposa enia dopuszcza si lokalizowanie pojedynczych usług podstawowych,
których uci liwo
nie mo e ogranicza
jako ci i sposobu korzystania
z ogródków działkowych.
Tereny lasów i zadrzewie – symbol na rysunku studium – ZL
tereny wył czone spod zabudowy,
dopuszcza si
wprowadzanie nowych pieszych szlaków turystycznych oraz
cie ek i tras rowerowych.
Tereny dolesie
– symbol na rysunku studium – ZL, uko ny szraf koloru
zielonego
tereny wył czone spod zabudowy.
Tereny wód powierzchniowych – symbol na rysunku studium – WS
tereny wył czone spod zabudowy.
Tereny rolnicze, grunty rolne I-III oraz grunty rolne IV-VI – symbol na rysunku
studium – R, kolor ółty o ró nym nat eniu
rodzaj zabudowy: zakaz wszelkiej zabudowy poza rozbudow i uzupełnieniem
134
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
istniej cej zabudowy zagrodowej, przy czym:
o
o
o
wysoko
o
liczba kondygnacji nadziemnych – do 2, w tym poddasze u ytkowe,
nale y utrzyma rolne u ytkowanie terenów,
dopuszcza si rozmieszczenie urz dze wytwarzaj cych energi z odnawialnych
ródeł energii o mocy przekraczaj cej 100kW, na warunkach okre lonych
w studium,
zaleca si
urbanistycznego,
projektowana rozbudowa i uzupełnienie istniej cej zabudowy zagrodowej
powinno nawi zywa
do tradycyjnych wzorców architektonicznych. Nale y
stosowa lokalne detale i charakterystyczne rozwi zania materiałowe. Elementy
małej architektury i nawierzchnie utwardzone nale y realizowa w nawi zaniu
do lokalnych wzorców i przy zastosowaniu tradycyjnych materiałów, w sposób
spójny z architektur obiektów podstawowych,
dopuszcza si
produkcji
rolnej o ile wynika to ze sposobu prowadzenia produkcji (np. silosy zbo owe),
dopuszcza si realizacj dróg dojazdowych.
Tereny obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych – symbol na rysunku
studium – RU
rodzaj zabudowy: zabudowa zwi zana z obsług produkcji w gospodarstwach
rolnych, hodowlanych, ogrodniczych oraz gospodarstwach le nych i rybackich,
(budynki gospodarcze, inwentarskie, magazyny, gara e, wiaty na sprz t rolniczy,
parki maszynowe, itp.),
wysoko
maksymalna nowej zabudowy – 12,0 m,
maksymalna liczba kondygnacji nadziemnych – do 2, w tym poddasze u ytkowe,
zaleca
si
wprowadzenie
zakazu
135
wykonywania
ogrodze
pełnych
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
nale y zapewni lokalizacj obiektów technologicznych i miejsc do parkowania
pojazdów niezb dnych dla funkcjonowania terenów obsługi produkcji rolnej,
powierzchnie
działek
wyznaczanych
pod
tereny
obsługi
produkcji
w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodniczych oraz gospodarstwach
le nych i rybackich nie powinny by mniejsze ni 3000 m2,
dopuszcza si
i maszyn
wykorzystywanych na terenach obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych,
hodowlanych, ogrodniczych oraz gospodarstwach le nych i rybackich o ile
wynika to ze sposobu prowadzenia produkcji (np. silosy zbo owe, suszarnie do
zbo a, itp.).
Tereny oczyszczalni cieków – symbol na rysunku studium – K
rodzaj zabudowy: zabudowa zwi zana z kanalizacj i oczyszczaniem cieków,
wysoko
obiekty nale y otacza pasami zieleni izolacyjnej,
wprowadzanie
zamkni tego
obiegu
wody
w
przypadku
zakładów
wykorzystuj cych wodochłonne technologie,
poprzedzona analiz
procesu
technologicznego (rodzaj urz dze grzewczych, pobór wody, odprowadzenie
cieków i wód opadowych, utylizacja odpadów, minimalizacja hałasu, itp.).
Tereny unieszkodliwiania i odzysku odpadów – symbol na rysunku studium – O
rodzaj zabudowy: zabudowa zwi zana z gospodarowaniem odpadami,
wysoko
obiekty nale y otacza pasami zieleni izolacyjnej,
136
Studium uwarunkowa
wprowadzanie
gminy Jaraczewo
zamkni tego
obiegu
wody
w
przypadku
zakładów
wykorzystuj cych wodochłonne technologie,
technologicznego (rodzaj urz dze
poprzedzona analiz
procesu
grzewczych, pobór wody, odprowadzenie
cieków i wód opadowych, utylizacja odpadów, minimalizacja hałasu, itp.).
Obszary rozmieszczenia urz dze wytwarzaj cych energi z odnawialnych ródeł
energii o mocy przekraczaj cej 100 kW, a tak e ich stref ochronnych – oznaczone
na rysunku studium uko nym szrafem koloru szarego
lokalizacj urz dze wytwarzaj cych energi ze sło ca, geotermii oraz biomasy,
biogazu i biopaliw, a tak e ich stref ochronnych dopuszcza si na: terenach
osiedle czych,
terenach
usługowych,
terenach
turystyki,
terenach
produkcyjnych, składów i magazynów, terenach i obszarach górniczych, terenach
rolniczych oraz terenach obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych,
lokalizacj urz dze wytwarzaj cych energi z wiatru – elektrowni wiatrowych,
a tak e ich stref ochronnych dopuszcza si na terenach rolniczych,
lokalizacj
urz dze
wytwarzaj cych energi
z odnawialnych
o mocy przekraczaj cej 100kW dopuszcza si
zachowanie
akustycznych
standardów
nie mo e by mniejsza ni
w odległo ci zapewniaj cej
jako ci
podlegaj cych ochronie akustycznej. Odległo
ródeł energii
rodowiska
od
terenów
ta dla elektrowni wiatrowych
500 m od najbli szej zabudowy przeznaczonej
na stały pobyt ludzi oraz nie mniejsza ni 200 m od granicy lasu,
rozwi zania dotycz ce rozmieszczenia poszczególnych elektrowni wiatrowych,
infrastruktury energetycznej wraz z układem komunikacyjnym powinny zosta
okre lone na etapie opracowania miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego,
dla zachowania bezpiecze stwa komunikacji lotniczej nale y wprowadzi
obowi zek oznakowania przeszkodowego dziennego i nocnego,
ka dorazowa lokalizacja obiektów i urz dze słu cych pozyskiwaniu energii
ze ródeł odnawialnych musi by poprzedzona analiz oddziaływania na ludzi
oraz
rodowisko
przyrodnicze,
i ekonomicznych.
137
a
tak e
warunków
technicznych
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
3.1. Kierunki i zasady rozwoju gminy w sferze społecznej i gospodarczej
3.1.1.
Demografia
Rozwój demograficzny uwzgl dniaj c wyst puj ce w ostatnim okresie trendy
i procesy, a tak e prognozy demograficzne przewiduje nieznaczny wzrost liczby ludno ci.
Nie s to jednak znacz ce liczby. Według ró nych prognoz w miejscowo ci Jaraczewo
w 2030 roku b dzie mieszkało pomi dzy 1494, a 1510 mieszka ców. Obecnie Jaraczewo
zamieszkuje 1429 osób, a wi c mo na stwierdzi ,
e liczba ludno ci pozostanie
na zbli onym poziomie.
Podobnie sytuacja ma si na pozostałych obszarach gminy, gdzie obecnie mieszka
6965 osób, a przewiduje si w 2030 roku, e liczba mieszka ców b dzie oscylowała
w granicach 7022 – 7040 osób.
Wraz z post puj cymi procesami demograficznymi, nast powa
b d
zmiany
w strukturze wieku ludno ci. Polega one b d przede wszystkim na wzro cie udziału
ludno ci w wieku produkcyjnym.
Dla przewidywanego rozwoju jednostek osadniczych, wyznaczono na planszy
kierunków nowe tereny przeznaczone do zainwestowania, pozwalaj ce jednocze nie
na rozwój tych jednostek.
Tereny te okre lono wg wiod cych funkcji a wi c mieszkaniowej, usługowej
i przemysłowej. We wszystkich jednostkach osadniczych gminy Jaraczewo nale y d y
do uzupełnienia istniej cej zabudowy o charakterze mieszkaniowym, usługowym oraz
zwi zanym z działalno ci gospodarcz .
3.1.2.
Zabezpieczenie miejsc pracy
Zgodnie z szacunkami wykonanymi w oparciu o prognoz demograficzn , w gminie
przewiduje si utrzymanie wysokiego udziału liczby ludno ci w wieku produkcyjnym.
W kontek cie przemian zachodz cych w obr bie sfery rolniczej, oznacza to konieczno
rozwoju funkcji pozarolniczych.
Proponuje si , aby nast piło zwi kszenie liczby miejsc pracy w usługach rynkowych,
w przemy le i budownictwie. Jednocze nie zakłada si , e usługi nierynkowe, które skupiaj
sektor publiczny nadal zachowaj pozycj stabilnego miejsca pracy.
Ponadto wskazanie w studium terenów turystyki i rekreacji stwarza równie mo liwo ci
realizacji nowych miejsc pracy.
Mimo przewidywanego spadku zatrudnienia w rolnictwie, bran a ta nadal b dzie
138
Studium uwarunkowa
skupia bardzo du
gminy Jaraczewo
liczb pracuj cych.
Jednocze nie kontynuowane b d
wyjazdy do pracy poza obszar gminy, najcz ciej
w dotychczasowych kierunkach, czyli do Jarocina, Gostynia, Borku Wlkp. i
remu oraz
poza granice Polski.
3.1.3.
Mieszkalnictwo, usługi i przemysł
Wskazane w Studium tereny mieszkaniowe pozwol zaspokoi potrzeby ludno ci
gminy oraz stanowi b d zabezpieczenie dla dalszego rozwoju.
Studium umo liwia równie
zaspokojenie potrzeb usługowych ludno ci, w tym
szkolnictwa, usług ochrony zdrowia, kultury, administracji i sportu, poprzez mo liwo
zlokalizowania zabudowy usługowej.
Przy lokalizowaniu usług, w ramach opracowa
planistycznych, powinny zosta
uwzgl dnione parametry funkcjonalne i urbanistyczne wymagania zwi zane z zachowaniem
ich ewentualnych uci liwo ci.
Najwi kszy rozwój funkcji usługowych przewiduje si w miejscowo ci Jaraczewo.
Przyj te w Studium rozwi zania przestrzenne przewiduj tak e rezerwy terenowe dla
rozwoju funkcji produkcyjnych, składów i magazynów. Najwi cej nowych terenów
wskazano w miejscowo ciach: Jaraczewo, Góra oraz Brzostów. Natomiast mniejsze
enklawy tego typu terenów projektuje si we wsiach: Gola, Nied wiady i Łobez.
Wa n
cz ci
pozarolniczej działalno ci gospodarczej w gminie Jaraczewo jest
eksploatacja surowców naturalnych. Aktualnie obywa si ona w cz ci północnej gminy
Jaraczewo w rejonie miejscowo ci Nied wiady i Gola. Wielko
złó pozwala na dalsze ich
wydobycie, a ich liczne wyst powanie na terenie gminy stwarza mo liwo ci dla
powstawania nowych terenów i obszarów górniczych.
4.
Obszary oraz zasady ochrony rodowiska i jego zasobów, ochrony
przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk
Przyj te w Studium cele rozwoju przestrzennego gminy
ci le wi
si
z potrzeb ochrony rodowiska przyrodniczego i krajobrazu. Z tego wzgl du w niniejszym
dokumencie przyj to nast puj ce ogólne zasady gospodarowania:
nie dopuszczanie do lokalizacji i prowadzenia działalno ci gospodarczej, które
w istotny sposób mogłyby wpłyn
na degradacje rodowiska przyrodniczego,
139
Studium uwarunkowa
prowadzenie
gminy Jaraczewo
działalno ci
produkcyjnej
przyjaznej
rodowisku,
opartej
o nowoczesne technologie proekologiczne oraz produkcji rolnej z zachowaniem
zasad Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej,
ochrona wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniem, m.in. przez
wyeliminowanie wypłukiwania do wód powierzchniowych nawozów i rodków
ochrony
ro lin
poprzez
wprowadzanie
barier
bio-geochemicznych
i uregulowanie gospodarki wodno- ciekowej na terenie całej gminy,
zapobieganie wprowadzaniu niekorzystnych dla rodowiska zmian stosunków
wodnych poprzez prowadzenie prac melioracyjnych nie powoduj cych szkód
w istniej cych ekosystemach szczególnie dolin rzecznych, zapobiegaj cych
obni aniu poziomu wód gruntowych, zachowuj cych w stanie równowagi
biologicznej zbiorowisk ro linno ci torfowiskowej i wodnej,
rekultywacja i zagospodarowanie gruntów zdegradowanych, szczególnie
wyrobisk po eksploatacji surowców mineralnych,
ochrona gleb wysokich klas bonitacyjnych przed zmian przeznaczenia na cele
nierolnicze, zwłaszcza gleb chronionych za wyj tkiem urz dze infrastruktury
technicznej i urz dze wytwarzaj cych energi odnawialn ,
ochrona ró norodno ci biologicznej flory i fauny (powierzchni biologiczno
czynnej): lasów, wysp le nych, zadrzewie , ł k, rzek, oczek wodnych, obszarów
zabagnionych i zatorfionych,
zapewnienie ładu przestrzennego poprzez dostosowanie zabudowy do wymogów
krajobrazu.
Jednym z istotnych celów polityki zagospodarowania przestrzennego gminy jest
zachowanie
podstawowych
zasobów
rodowiska oraz
racjonalne
gospodarowanie
przestrzeni dostosowana do potencjału przyrodniczego poprzez:
ochron i zachowanie obszarów przyrodniczo najcenniejszych o decyduj cym
znaczeniu
dla
utrzymania
równowagi
ekologicznej
z
uwzgl dnieniem
ich ró norodno ci biologicznej,
przeciwdziałanie degradacji wód powierzchniowych,
ochron wód podziemnych przed nadmiern eksploatacj i ska eniem,
powi kszanie zasobów le nych i zalesienie gruntów nie u ytkowanych rolniczo,
nienaruszenie zwartych obszarów gruntów ornych o wysokiej warto ci dla
140
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
produkcji rolnej przy jednoczesnym ograniczeniu negatywnych skutków
oddziaływania rolnictwa na rodowisko,
ochron
powietrza,
ochron
przed
hałasem
i
promieniowaniem
elektromagnetycznym,
zabezpieczenie terenów dla sportu i rekreacji oraz turystyki,
przeciwdziałanie zmianom cech konfiguracji terenu i prowadzenie rekultywacji
terenów zdegradowanych,
ochron przed powodzi .
Zasady ochrony
rodowiska i jego zasobów, ochrony przyrody i krajobrazu
realizowane winny by zgodne z celami i zadaniami ekologicznymi okre lonymi w innych
dokumentach, takich jak „Polityka Ekologicznej Pa stwa w latach 2009 – 2012
z
perspektyw
do
roku
2016”,
„Program
Ochrony
rodowiska
Województwa
Wielkopolskiego na lata 2008-2011. Z Perspektyw na lata 2012-2019”, „Program Ochrony
rodowiska dla Powiatu Jaroci skiego” oraz „Program Ochrony
rodowiska dla Gminy
Jaraczewo”.
Istotn rol powinna odegra edukacja ekologiczna mieszka ców gminy. Powinna ona
obejmowa wszystkie grupy społeczne i wiekowe.
W celu zabezpieczenia równowagi ekologicznej na obszarze gminy Jaraczewo
proponuje si
zasady ochrony
rodowiska przyrodniczego i kierunki kształtowania
krajobrazu, które zapisano w kolejnych podpunktach.
4.1. Ochrona przyrody i krajobrazu
Na terenie gminy nie wyst puj
obszary obj te ochron
prawn
na podstawie
przepisów szczególnych. Ponadto w gminie Jaraczewo nie przewiduje si
powołania
nowych obszarów obj tych ochron prawn .
Wa nym elementem cennym przyrodniczo s istniej ce zadrzewienia przydro ne,
przywodne i
ródpolne, które nale y prawidłowo piel gnowa . Odnosi si
to
w szczególno ci do zaro li ródpolnych i zadrzewie przywodnych w dolinie Obry.
Zadrzewienia powinny by chronione i wprowadzane, jako element przeciwdziałaj cy
wielostronnej degradacji krajobrazu (ochrona zasobów wodnych, łagodzenie niekorzystnych
wpływów klimatycznych, ochrona lokalnej ró norodno ci biologicznej) oraz wspomagaj cy
rol lasów i zalesie . System zadrzewie podnosi równie warto ci estetyczne wiejskiego
krajobrazu gminy.
141
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Zasady gospodarki zadrzewieniowej, uwzgl dniaj ce planowanie, projektowanie,
wprowadzanie, utrzymanie i u ytkowanie zadrzewie
na gruntach nadle nictwa okre la
„Plan urz dzenia lasu Nadle nictwa Piaski” oraz „Plan urz dzenia lasu Nadle nictwa
Jarocin”.
Na gruntach innych własno ci pozostaj we własnej inwencji gminy i wła cicieli.
4.2. Ochrona lasów i terenów zielonych
Przewiduje si ochron istniej cych lasów, szczególnie wysp le nych i le nych pasów
ródpolnych
pełni cych
funkcje
regulatora
stosunków
wodnych
(du a
zdolno
alimentacyjna) i klimatycznych.
Proponuje si tak e kompleksowe zalesienie. Zalesiane mog by przede wszystkim
słabe grunty klas V, VI i VIz oraz nieu ytki przyległe do lasów pa stwowych i prywatnych.
Zalesienia powinny zapewnia
zmniejszenie rozdrobnienia i rozproszenia kompleksów
le nych. Nale y d y do tego, aby docelowa powierzchnia kompleksu le nego nie była
mniejsza ni
5ha. Na terenie gminy dopuszcza si
wtórn
sukcesje poza obszarami
zaliczonymi do siedlisk priorytetowych gruntów w programie rolno- rodowiskowym.
Zapewnienie stanu równowagi ekologicznej odbywa si powinno przez zachowanie
i ochron
istniej cych oraz tworzenie nowych korytarzy ekologicznych (strefy
wododziałowe, doliny rzeczne), jako elementy lokalnego systemu powi za przyrodniczych
zapewniaj cego równowag w rodowisku. Równie zachowanie otwartej doliny rzecznej
(doliny Obry) jest wa ne dla systemu, jako naturalna droga przewietrzania gminy.
Chroni
nale y istniej c
ziele
czynnych cmentarzy (wskazane jest dodatkowo
wzbogaca cmentarze zieleni wysok ).
4.3. Rolnictwo i ochrona gleb
Nale y chroni
gleby, zwłaszcza te o najwy szych walorach dla rolnictwa
wyst puj cych w wi kszych kompleksach w rejonie miejscowo ci: Rusko, Suchorzewko,
Strzy ewko.
Ochrona jako ci przestrzeni rolniczej winna odbywa
si
poprzez prowadzenie
gospodarki rolnej zgodnie z zasadami zawartymi w Kodeksie Dobrej Praktyki Rolniczej
(KDPR) zawieraj cym zbiór praktyk rolniczych przyjaznych rodowisku, które dotycz
praktycznych rad główni zwi zanych z nawo eniem, ochron wód, gleb i powietrza oraz
urz dzaniem i utrzymaniem gospodarstwa rolnego. Wprowadzenie KDPR pozwala
na zachowanie zasad zrównowa onego rozwoju w zakresie rozwoju obszarów wiejskich.
142
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Ochrona półnaturalnych siedlisk ł k i pastwisk zagro onych degradacj odbywa si
poprzez
wdra anie
przez
Ministerstwo
Rolnictwa
i
Rozwoju
Wsi
programów
rolno rodowiskowych w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach 2007 – 2013.
Programy rolno rodowiskowe s jednym z instrumentów finansowania ochrony przyrody na
terenach rolnych, a działania prowadzone w ramach programu maja zapewni
rozwój
gospodarki rolnej zintegrowany z ochrona rodowiska przyrodniczego.
4.4. Ochrona zasobów kopalin
W zakresie ochrony zasobów kopalin na terenie gminy nale y racjonalne
wykorzystywa
przeprowadza
wyst puj ce
rekultywacj
udokumentowane
poeksploatacyjn
zło a
kruszywa
naturalnego
oraz
odkrywek zgodnie z obowi zuj cymi
przepisami oraz kierunkiem rekultywacji okre lonym w decyzji Starosty Jaroci skiego.
4.5. Ochrona wód
W zakresie ochrony wód nale y d y do skanalizowania całej gminy. Obecnie nie
wszystkie miejscowo ci gminy s obj te systemem kanalizacji.
Wa n spraw do rozwi zania jest uregulowanie gospodarki wodno- ciekowej, zwłaszcza
na terenach przylegaj cych do istniej cych i projektowanych zbiorników wodnych.
Projektowane zbiorniki wodne s szczególnie istotne dla gospodarki wodnej Wielkopolski,
gdy
pokrywaj
niedobór wód regionu w zakresie potrzeb rolnictwa, gospodarki
komunalnej, przemysłu i energetyki. Zwi kszaj przepływy ni ówkowe, redukuj wiosenn
i letni fal powodziow . Ograniczaj one zagro enie powodziowe głównie w rejonach
Obry.
4.6. Ochrona powietrza
Ochrona powietrza atmosferycznego odbywa
zanieczyszcze
pochodz cych
z
rozproszonych
si
powinna przez zmniejszenie
ródeł
punktowych,
takich
jak
np.: paleniska domowe, lokalne kotłownie komunalne, ale równie poprzez eliminacj
w gla, jako paliwa na rzecz paliw ekologicznych-niskoemisyjnych.
Zastosowanie odnawialnych ródeł energii równie wpływa na jako
powietrza.
Wa ne jest utrzymywanie poziomu substancji w powietrzu poni ej dopuszczalnych
dla nich poziomów oraz prowadzenie stałego monitoringu jako ci powietrza w
porozumieniu z Inspektoratami Ochrony rodowiska.
143
Studium uwarunkowa
Nale y d y
gminy Jaraczewo
do przeciwdziałania hałasowi wyst puj cemu głównie wzdłu
najwa niejszej trasy komunikacyjnej w gminie (droga krajowa nr 12).
5.
Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz
dóbr kultury współczesnej
Ochrona zabytków w Polsce regulowana jest ustaw z dnia 23 lipca 2003 roku
o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 ze zmianami).
Ustawa normuje szereg zagadnie zwi zanych m.in. z ochron i opiek nad zabytkami,
nadzorem konserwatorskim, finansowaniem opieki nad zabytkami oraz zadaniami
dotycz cymi ochrony zabytków, jakie spoczywaj
na samorz dach lokalnych. Do
obowi zków samorz du nale y sporz dzanie gminnego programu opieki nad zabytkami oraz
prowadzenie gminnej ewidencji zabytków w postaci zbioru kart adresowych zabytków
nieruchomych z terenu gminy, obj tych wojewódzk ewidencj zabytków.
5.1. Ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków
Dziedzictwo kulturowe jest wa n cz ci przestrzeni gminy Jaraczewo. Dlatego tak
wa na jest aktywna ochrona obiektów i obszarów zabytkowych, wpływaj ca na wizerunek
gminy. Ochrona dziedzictwa kulturowego dotyczy tak e krajobrazu kulturowego.
Jaraczewo jest gmin , na terenie której 52 obszary i obiekty architektoniczne zostały
wpisane do rejestru zabytków. Niestety na tej li cie nadal nie ma układu urbanistycznego
miejscowo ci Jarczewo. Układ przestrzenny Jaraczewa jest charakterystyczny dla małych
miasteczek wielkopolskich – zwykły układ zabudowy z prostok tnym rynkiem, w pobli u
którego usytuowany jest zabytkowy ko ciół oraz dwór i park. Wpis tego układu do rejestru
zabytków oraz obj cie ochron konserwatorsk jest konieczno ci , by chroni jego warto
historyczn i d y do tego, by nowa zabudowa była realizowana zgodnie z tradycyjnymi
wzorami, by zachowa warto ci, zwi zane z rozwojem i kształtowaniem si wsi, oraz w celu
ochrony przed rozpraszaniem zabudowy.
Ochron konserwatorsk nale y równie obj
zachowane układy ruralistyczne wsi Góra,
Nosków, Panienka i Rusko. Przedmiotem ochrony w tych miejscowo ciach b d :
układ dróg wraz z ich granicami i liniami zabudowy,
zabudowa wsi i obiekty infrastruktury technicznej, mieszkalna i gospodarcza
w odniesieniu do: historycznie ukształtowanych parametrów, a w szczególno ci
gabarytów, ukształtowania brył, konstrukcyjnych i stylistycznych podziałów
144
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
elewacji oraz wysoko ci kondygnacji; kondycji technicznej; substancji
zabytkowej, a w szczególno ci stylistyki bryły, wystroju elewacji, w tym
kolorystyki i faktury, pokry dachów i stolarki z okuciami,
mała architektura tj. zabytkowe pomniki, krzy e i kapliczki, zabytkowe
ogrodzenia murowane i elazna z bramami,
nawarstwienia kulturowe i zewidencjonowane stanowiska archeologiczne.
Ochrona układów przestrzennych to nie tylko dbało
o wewn trzny historyczny
układ, lecz tak e ochrona krajobrazu otaczaj cego. Historycznie kompozycja miasta czy wsi
widziana z zewn trz była przemy lana, dominanty wysoko ciowe, jako swoiste
drogowskazy, sytuowano cz sto na osi dróg wjazdowych do miejscowo ci. Wa na jest
ochrona obszarów ekspozycji panoramy wsi i osi widokowych, przed niekontrolowan i
chaotyczn zabudow lub tak , której wysoko
byłaby konkurencyjna dla zabytkowych
obiektów i zakłócałaby rysunek panoram.
Obejmuje si ochron konserwatorsk tak e stanowiska archeologiczne. Z wszystkich
wskazanych na terenie gminy stanowisk archeologicznych, 3 zostały wpisane do rejestru
zabytków i ustala si
dla nich stref
cisłej ochrony konserwatorskiej stanowisk
archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków.
Na terenie stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków zakazuje si
prowadzenia wszelkich robót budowlanych oraz przemysłowych, a prace porz dkowe
prowadzone w ich obr bie wymagaj
uzgodnienia z Wielkopolskim Wojewódzkim
Konserwatorem Zabytków.
Dla ochrony archeologicznej dziedzictwa kulturowego, w granicach stref ochrony
stanowisk archeologicznych ustala si
obowi zek prowadzeni bada
archeologicznych
podczas realizacji inwestycji zwi zanych z zbudowaniem i zagospodarowaniem terenu,
w obr bie wykopów budowlanych. Na prowadzenie bada archeologicznych konieczne jest
uzyskanie pozwolenia WWKZ.
W planach gminy nale y tak e chroni przestrzenie otwarte, która s elementem
krajobrazu wiejskiego ukształtowanego historycznie i nadal kształtowanego przez
mieszka ców tego rejonu.
5.2. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego dla rozwoju turystyki
Turystyka kulturowa traktowana, jako jedna z gał zi gospodarki, jest potencjałem
słu cym wzrostowi konkurencyjno ci dla turystyki, inwestorów i samych mieszka ców.
Dlatego warto tworzy
produkty turystyczne oparte o szeroki wachlarz atrakcji
145
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
m.in.: przyrodniczy, kulturowy, rekreacyjny czy zdrowotny.
Obiekty kulturowe warto, poprzez aktywn ochron , wykorzysta dla podniesienia
atrakcyjno ci szlaków turystycznych, czy miejsc pobytowych. Na terenie gminy istnieje
lokalny system szlaków rowerowych, które przebiegaj
przez tereny atrakcyjne
przyrodniczo lub kulturowo. Ofert mo na wzbogaci o tematyczne szlaki turystycznokulturowe:
rowerowy szlak Pami ci Narodowej, ł cz cy zabytkowe cmentarze gminy, miejsca
upami tniaj ce wydarzenia zwi zane z histori Polski i gminy:
pomnik upami tniaj cy pilotów ameryka skich,
obelisk w hołdzie poległym i pomordowanym w I i II wojnie wiatowej,
pomnik upami tniaj cy poległych bohaterów w pierwszych walkach za ojczyzn
1918/20 r. (w tym dwóch Powsta ców Wielkopolskich),
obelisk upami tniaj cy poległych dnia 31.01.1945 r. przy utrwalaniu Władzy
Ludowej w walce z okupantem,
tablica pami tkowa ku czci Bohaterów Armii Pozna ,
tablica pami tkowa ku czci Ewarysta Estkowskiego;
rowerowy szlak jaraczewskich ko ciołów, mo e prowadzi polnymi drogami oraz
traktami z zadrzewieniami przydro nymi krzy y i kapliczek przydro nych:
ko ciół p.w. w. Marii Magdaleny Nad Obr w Jaraczewie,
ko ciół p.w. wi tej Trójcy w Noskowie,
ko ciół p. w. wi tego Jakuba Apostoła w Cerekwicy,
ko ciół p.w. Wniebowzi cia NMP w Górze,
ko ciół p.w. Imienia Jezus w Panience,
ko ciół p.w. w. Wojciecha;
konny szlak jaraczewskich parków dworskich i pałacowych, biegn cy polnymi
drogami,
traktami
z
zadrzewieniami
przydro nymi
ł cz cy
miejscowo ci
w których znajduj si najciekawsze zabytki we wsiach: Rusko, Góra, Jaraczewo,
Cerekwica, Bielejewo, Gola, Łow cice.
6. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej
6.1. Rozwój sieci drogowej
Sie drogowa o dobrych parametrach zapewnia dotarcie do ka dej miejscowo ci
146
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
w gminie i ma pozytywny wpływ na rozwój gospodarczy gminy.
Droga krajowa nr 12 ł czy nie tylko miejscowo ci poło one na jej przebiegu, lecz
poprzez poł czenie z drog ekspresow S11 w Jarocinie zapewnia dojazd do autostrady A2
i stolicy województwa.
Dla zapewnienia wi kszego bezpiecze stwa drogowego i zmniejszenia uci liwo ci
zwi zanej z ruchem pojazdów ci arowych w obszarze Jaraczewa i wsi Łobez oraz
Brzostów, planuje si obwodnic tych miejscowo ci na parametrach klasy technicznej GP
(główna ruchu przyspieszonego).
Przebieg obwodnicy Jaraczewa i wsi Łobez wkre lono na podstawie Koncepcji
Programowej opracowanej przez Biuro Projektowe TEBODIN SAP – PROJEKT
z Poznania, a obwodnic wsi Brzostów zgodnie z dotychczasowym studium. W 2011 roku
dla przedmiotowej inwestycji została wydana decyzja o rodowiskowych uwarunkowaniach.
Dla drogi krajowej nr 12 nale y zabezpieczy rezerw terenu pod poszerzenie jezdni
do 7,0 m oraz rozbudow wa nych skrzy owa , które zapewni
dost pno
do drogi
krajowej nr 12.
Obsługa komunikacyjna terenów poło onych przy drodze krajowej nr 12 b dzie mo liwa
poprzez 8 skrzy owa zlokalizowanych na przeci ciu z drogami:
z drog
gminn
nr 611059P Gola (ul. Łukaszewska) – Łukaszewo –
Wojciechowo,
z drog powiatow nr 4207P Jaraczewo – Cerekwica – Rusko,
na przeci ciu istniej cej drogi krajowej z planowan obwodnic Jaraczewa i wsi
Łobez,
na przeci ciu istniej cej drogi krajowej z planowan obwodnic wsi Łobez,
z drog powiatow nr 4183P Zalesie – Góra – Nosków,
z drog gminn nr 611064P Parz czew – Brzostów,
na przeci ciu istniej cej drogi krajowej z planowan obwodnic wsi Brzostów
(po stronie zachodniej wsi),
na przeci ciu istniej cej drogi krajowej z planowan obwodnic wsi Brzostów
(po stronie wschodniej wsi).
Dojazd do drogi krajowej nr 12 oraz projektowanych obwodnic m. Jaraczewa, Łobez
i Brzostów mo liwy jest wył cznie poprzez skrzy owania wyznaczone na rysunku zmiany
studium. Nale y d y do zmniejszenia ilo ci zjazdów na drog krajow nr 12. Zachodzi
konieczno
wyznaczenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego układu
dróg serwisowych – gminnych słu cych obsłudze komunikacyjnej przedmiotowych
147
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
terenów i doprowadzaj cych ruch do wskazanych skrzy owa . Wyklucza si mo liwo
tworzenia nowych bezpo rednich wł cze do drogi krajowej 12.
W okresie 15 – 20 lat nie planuje si budowy obwodnicy wsi Brzostów, wkre lony przebieg
obwodnicy mo e docelowo omin
istniej c zabudow na pocz tku trasy.
Po realizacji obwodnicy istniej cy odcinek drogi krajowej nr 12 wymaga b dzie
przeklasyfikowania zgodnie z obowi zuj cymi przepisami.
Przy lokalizowaniu obiektów budowlanych na terenach s siaduj cych z drog krajow
nr 12 uwzgl dni nale y stref uci liwo ci drogi dla stałych u ytkowników s siaduj cych
terenów, zagro enie dla upraw, budowli oraz nara enie na degradacj stałych komponentów
rodowiska przyrodniczego.
Przepisy Rozporz dzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie
warunków technicznych jakim powinny odpowiada
budynki i ich usytuowanie
(Dz. U. z 2009 r. Nr 56, poz. 461 z pó n. zm.) dopuszczaj wznoszenie budynków w zasi gu
uci liwo ci drogi pod warunkiem zastosowania przez inwestorów rodków technicznych
zmniejszaj cych uci liwo ci do poziomu okre lonego w rozporz dzeniu Ministra
rodowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu
w
rodowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826 z pó n. zm.) przepisach oraz w Ustawie
z dnia 23 stycznia 2008 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232).
Odległo ci negatywnego oddziaływania zwi zanego z ruchem drogowym dla drogi
krajowej nr 12 wynosz (Na podstawie „Raportu o oddziaływaniu przedsi wzi cia na
rodowisko” wykonanego dla przedmiotowych obwodnic):
minimum 60 metrów dla obiektów budowlanych z pomieszczeniami
przeznaczonymi na pobyt ludzi,
minimum 25 metrów dla obiektów budowlanych nie przeznaczonych na pobyt
ludzi.
Odległo ci te mog
ulec zmianie na podstawie opracowywanych Raportów
o oddziaływaniu na rodowisko dla odcinków o porównywalnym nat eniu ruchu oraz
zgodnie z Ustaw z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013r.
poz. 260 z pó n. zm.).
Infrastruktur techniczn niezwi zan z funkcjonowaniem drogi nale y prowadzi
poza liniami rozgraniczaj cymi pas drogowy drogi krajowej.
Drogi powiatowe
Obiekty budowlane nale y lokalizowa
148
w odległo ci co najmniej 8 metrów
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
od zewn trznej kraw dzi jezdni na terenach zabudowy wsi, a 20 metrów poza terenami
zabudowy.
Infrastruktur techniczn niezwi zan z funkcjonowaniem drogi nale y prowadzi
poza liniami rozgraniczaj cymi pasy drogowe dróg powiatowych.
Drogi gminne
Drogi gminne i drogi wewn trzne zapewniaj
obsług
komunikacyjn
terenów
przyległych do dróg powiatowych. Na rysunku Studium przedstawiono najwa niejsze drogi
spełniaj ce funkcj dróg gminnych.
Przebudowa istniej cych dróg oraz ewentualna budowa nowych odcinków
na terenie zabudowanym Jaraczewa i pozostałych wsi powinna nawi zywa do przekroju
ulicznego pasa drogowego wyposa onego w chodniki oraz pasy zieleni.
Drogi rowerowe
System dróg rowerowych na terenie gminy powinien obejmowa
cie ki rowerowe
w ci gach dróg, a tak e drogi wewn trzne słu ce wewn trznej komunikacji w gminie.
Miejsca postojowe
W zwi zku z systematycznym wzrostem ruchu samochodowego nale y przewidzie
realizacj kolejnych miejsc postojowych w miejscowo ci Jaraczewo.
Wyznaczenie
miejsc
postojowych
zwi zanych
z
obiektami
usługowymi
i obiektami u ytku publicznego nast pi w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego lub w trybie decyzji o warunkach zabudowy.
6.2. Komunikacja zbiorowa
Podstawow organizacj funkcjonowania komunikacji zbiorowej opiera nale y na
przewozach
autobusowych
realizowanych
przez
koncesjonowane
przedsi biorstwo
komunikacji zbiorowej. Obecnie gmin obsługuje przewo nik PKS Kalisz.
6.3. Zaopatrzenie w wod
Zaopatrzenie gminy w wod odbywa si b dzie z istniej cego gminnego systemu
wodoci gowego oraz istniej cych uj
Docelowe
inwestycje
i Stacji Uzdatniania Wody.
wodoci gowe
na
terenie
gminy
powinny
zmierza
do poł czenia istniej cych systemów wodoci gowych w jeden du y wodoci g systemowy.
149
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Wykonanie ww. inwestycji wodoci gowych oraz bie ce remonty sieci i stacji
wodoci gowych
zapewni
dostaw
wody
dla
wszystkich
mieszka ców
gminy
zamieszkałych w zwartych wsiach i osiedlach. Dla oddalonych osad przewiduje si
zaopatrzenie w wod na dotychczasowych warunkach, tj. z lokalnych lub indywidualnych
uj
wód.
6.4. Odprowadzanie cieków
Kanalizacja sanitarna
Docelowo systemem kanalizacji nale y obj
wszystkie wsie. Ponadto, dla sprawnego
uruchamiania nowych terenów rozwojowych o funkcjach: mieszkaniowych, usługowych
i produkcyjnych nale y tak e przewidywa mo liwo
wyposa enia ich w sieci kanalizacji
sanitarnej.
Wsie posiadaj ce ekstensywn zabudow i mał liczb mieszka ców winny cieki
bytowe zagospodarowa w sposób indywidualny poprzez gromadzenie ich w szczelnych
zbiornikach bezodpływowych lub poprzez zastosowanie w gospodarstwach domowych
i innych znacz cych obiektach, przydomowych oczyszczalni
cieków działaj cych
w oparciu o procesy beztlenowej fermentacji, zachodz ce w szczelnym zbiorniku gnilnym,
sk d mog
by
rozprowadzone systemem drenarskim po terenie działki zgodnie
z przepisami odr bnymi.
cieki gromadzone w szczelnych zbiornikach bezodpływowych
winny by wywo one do punktu zlewczego cieków.
Kanalizacja deszczowa
Celem poprawy stanu czysto ci wód powierzchniowych nale y przewidzie
oczyszczanie wód opadowych i roztopowych. Szczególnie dotyczy to Jaraczewa
i pozostałych jednostek osadniczych o zwartej zabudowie, gdzie koncentracja wód
opadowych lub roztopowych jest najwi ksza z uwagi na umocnione nawierzchnie dróg,
placów, powierzchni dachowych.
Z tego wzgl du, nale y na nieskanalizowanych obszarach zaprojektowa dodatkowe kanały,
zwłaszcza na obszarach o zwartej zabudowie. W przypadku terenów, które zostan obj te
rozbudow
sieci kanalizacyjnych, nale y przewidzie
budow
sieci rozdzielczej,
ze wskazanym podczyszczaniem wód opadowych lub roztopowych przed ich zrzutem do
odbiornika. Wody opadowe i roztopowe z terenów zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej
jednorodzinnej nale y zagospodarowa w obszarze poszczególnych działek.
150
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
6.5. Elektroenergetyka
W ramach rozwoju sieci przesyłowej przewiduje si w kolejnych latach w kraju
budow nowych obiektów energetycznych wysokich (WN) i najwy szych napi
W obowi zuj cym aktualnie planie działa
(NN).
w zakresie inwestycji celu publicznego
o znaczeniu ponadlokalnym PSE Operator S.A., zrealizował lini przesyłow o napi ciu
400kV relacji Ostrów Wlkp. – Kromolice – Plewiska.
Wzdłu
tej linii wyznaczony jest pas technologiczny o szeroko ci 56 metrów
(po 28 metrów od osi linii w obu kierunkach), dla którego obowi zuj
ograniczenia
u ytkowania terenu. Dla przedmiotowej linii elektroenergetycznej nale y zapewni tak e
dost pno
celem wykonywania prac zwi zanych z bie cym utrzymaniem i eksploatacj .
Dla terenów znajduj cych si w pasie technologicznym obowi zuj nast puj ce ustalenia:
nie nale y lokalizowa
budynków mieszkalnych i innych przeznaczonych
na stały pobyt ludzi; w indywidualnych przypadkach, odst pstwa od tej zasady
mo e udzieli wła ciciel linii, na warunkach przez siebie okre lonych- je eli nie
spowoduje to przekroczenia standardów jako ci
rodowiska okre lonych
w przepisach odr bnych,
nale y uzgadnia warunki lokalizacji wszelkich obiektów z wła cicielem linii,
nie wolno tworzy hałd i nasypów w pasie technologicznym linii oraz nie nale y
sadzi ro linno ci wysokiej pod lini i w odległo ci 16,5 metra od osi linii w obu
kierunkach,
teren w pasie technologicznym linii nie mo e by kwalifikowany jako teren
przeznaczony pod zabudow
mieszkaniow
lub zagrodow , ani jako teren
zwi zany z działalno ci gospodarcz (przesyłow ) wła ciciela linii,
wszelkie zmiany w kwalifikacji terenu w obr bie pasa technologicznego mog
by przeprowadzone w uzgodnieniu z wła cicielem linii,
zalesienia terenów rolnych w pasie technologicznym mog by przeprowadzane
w uzgodnieniu z wła cicielem linii,
lokalizacja budowli zawieraj cych materiały niebezpieczne po arowo, stacji
paliw i stref zagro onych wybuchem oraz konstrukcji wysokich w bezpo rednim
s siedztwie pasów technologicznych wymaga ustalenia z wła cicielem linii,
w ramach rozwoju Krajowej Sieci Przesyłowej na istniej cych konstrukcjach
zostanie podwieszony drugi tor na napi cie 400kV, wobec czego w przyszło ci
linia ta b dzie dwutorow lini o napi ciu 2 x 400kV.
151
Studium uwarunkowa
Tak e wzdłu
gminy Jaraczewo
linii elektroenergetycznych SN 15kV nale y uwzgl dni
pasy
technologiczne, zgodnie z obowi zuj cymi przepisami, dla których obowi zuj ograniczenia
u ytkowania terenu. W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego nale y
przewidywa
dost pno
do linii elektroenergetycznych celem wykonywania prac
zwi zanych z jej utrzymaniem, eksploatacj i przebudow .
Zgodnie
z
deklaracj
ENERGA
S.A.
przeprowadzone
zostan
inwestycje
poprawiaj ce warunki zasilania istniej cych odbiorców oraz zostanie zagwarantowana
dostawa energii elektrycznej dla nowych odbiorców. W przypadku znacznego wzrostu
zapotrzebowania na energi elektryczn mo na rozbudowa i zmodernizowa sie
napi cia,
co
zapewni
pokrycie mocy dla
redniego
rozbudowy usługowej, przemysłowej
i mieszkaniowej.
W ramach dalszych działa
na sieciach redniego i niskiego napi cia przewiduje si
działania polegaj ce na:
modernizacji i wymianie stacji transformatorowych SN/nn,
wymianie linii niskiego napi cia napowietrznych na kablowe szczególnie
w obszarach zabudowy,
wymianie odcinków linii elektroenergetycznych SN 15kV na przewody
izolowane – odcinki przebiegaj ce przez tereny zalesione,
zamianie linii napowietrznych na kablowe – ze wzgl du na popraw
niezawodno ci funkcjonowania sieci i urz dze
energetycznych, a tak e
wzgl dów estetycznych, zwłaszcza w obszarach zurbanizowanych.
Realizacja i finansowanie inwestycji elektroenergetycznych oraz usuwanie kolizji
projektowanych obiektów z istniej cymi sieciami energetycznymi b d cymi własno ci
operatora systemu dystrybucyjnego na przedmiotowym terenie odbywa si b dzie zgodnie
z przepisami odr bnymi.
Zaopatrzenie nowych terenów inwestycyjnych w energi
elektryczn
postuluje
si zapewni z istniej cej na terenie gminy sieci elektroenergetycznej poprzez jej rozbudow
na warunkach okre lonych przez wła ciciela sieci.
6.6. Gaz
Na terenie gminy istnieje mo liwo
rozbudowy sieci gazowniczej w rejonach
rozwijaj cego si budownictwa w pobli u istniej cych sieci gazowych. Wska nik kalkulacji
ekonomicznej pozwala na przyj cie zało enia, e rozbudowa sieci gazowniczej jest mo liwa
w przypadku pozyskania minimum 50 indywidualnych odbiorców grzewczych na 1 km
152
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
nowej sieci.
Dla gazoci gów wybudowanych przed wej ciem w ycie przepisów Rozporz dzenia
Ministra Gospodarki z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiada sieci gazowe (Dz. U. Nr 97, poz. 1055) zachowuje si odległo ci
ustalone na podstawie ówcze nie obowi zuj cych przepisów.
Dla gazoci gów wybudowanych po wej ciu w ycie przepisów ww. Rozporz dzenia
obowi zuje strefa kontrolowana zgodne z cytowanym rozporz dzeniem oraz odległo
podstawowa (strefa ochronna), któr wyznacza si w zale no ci od rodzajów obiektów
terenowych, rednicy gazoci gu i ci nienia w nim panuj cego, na podstawie przepisów
Zrz dzenia nr 25/2004 Prezesa Zarz du Spółki PGNiG S.A. z dnia 23. 08.2004 r. w sprawie
okre lenia stref kontrolowanych i odległo ci gazoci gów oddziałów górnictwa nafty i gazu
od obiektów terenowych.
6.7. Energetyka cieplna
Ze wzgl du na wysokie koszty budowy systemów ciepłowniczych oraz dominuj ce
budownictwo niskie, nie przewiduje si
powstania systemu ciepłowniczego na terenie
gminy. Nie mo na jednak wykluczy powstawania nowych lokalnych kotłowni olejowych,
w glowych, czy te na biomas lub biogaz obsługuj cych pojedyncze zespoły budynków.
B d to jednak systemy zbiorowego centralnego ogrzewania, a nie sie ciepłownicza.
Do celów grzewczych dla indywidualnego ogrzewania budynków nale y korzysta
z no ników energii, które nie powoduj przekroczenia dopuszczalnych norm emisji do
rodowiska, zgodnie z przepisami odr bnymi.
6.8. Energia odnawialna
Obszar gminy Jaraczewo jest terenem, na którym mo liwy jest rozwój energetyki
odnawialnej.
W Studium wyznaczono obszary na których mo liwe jest rozmieszczenie urz dze
wytwarzaj cych energi z odnawialnych ródeł energii o mocy przekraczaj cej 100 kW,
wraz ze strefami ochronnymi.
Na obszarze gminy wyst puj korzystne warunki dla rozwoju energetyki odnawialnej
z biomasy stałej, biogazu i biopaliw. Korzystn sytuacj potwierdza rolniczy charakter
gminy. Bogata rolnicza przestrze produkcyjna sprzyja rozwojowi energetyki tego typu.
Najwi kszy potencjał energetyczny tkwi w biomasie rolniczej, która jest łatwo dost pnym
surowcem i najbardziej perspektywicznym ródłem energii odnawialnej. Uzupełnieniem
153
Studium uwarunkowa
bazy surowcowej mog
gminy Jaraczewo
by
uprawy celowe ro lin energetycznych, dla których
do wykorzystania pozostaj grunty orne ni szych klas bonitacyjnych.
Istniej ce fermy chowu trzody chlewnej, bydła i drobiu oraz liczne gospodarstwa rolne
o du ej skali produkcyjnej s
znacz cymi zasobami biogazu, predysponowanymi
do wykorzystania zwłaszcza na terenach intensywnego rolnictwa. W oparciu o rozwini t
produkcj ro linn i zwierz c gmina posiada potencjał do rozwoju biogazowni rolniczych.
W odniesieniu do energetyki odnawialnej uzyskiwanej z biomasy stałej, biogazu i biopaliw
uzna
nale y,
e na terenie gminy Jaraczewo nie wyst puj
istotne ograniczenia
przestrzenne. Poza terenami lasów, zbiorników wodnych, dolin rzecznych, korytarzy
ekologicznych oraz historycznych układów przestrzennych proponowanych do obj cia
ochron konserwatorsk : Jaraczewo, Góra, Nosków, Panienka, Rusko pozostały obszar
gminy jest predysponowany do rozwoju energetyki z biomasy stałej, biogazu i biopaliw.
Gminia Jaraczewo jest tak e obszarem wyst powania wód geotermalnych (zbiornik
dolnej jury i dolnej kredy). Poniewa jedynymi formami ochrony przyrody s pomniki
przyrody, z punktu widzenie prawnego, w gminie nie wyst puj ograniczenia dla lokalizacji
inwestycji działaj cych na bazie tej kopaliny. W zwi zku z tym eksploatacja i wykorzystanie
wód geotermalnych jest mo liwe na terenie całej gminy. Jednymi obszarami na których
powinny by wykluczone tego typu inwestycje s obszary le ne i doliny rzeczne, które
pełni wa n rol
rodowiskowotwórcz .
Gmina Jaraczewo posiada równie mo liwo ci rozwoju energetyki wodnej. Nie jest to
jednak na tyle znacz cy potencjał, by mógł w sposób istotny wpływa
energetyczny gminy. Znajduj ce si
na bilans
na terenie Jaraczewa wody powierzchniowe, w
szczególno ci, Kanał Obry, Obra, Czarny Rów stwarzaj mo liwo ci realizacji na nich
niewielkich obiektów dla pojedynczych odbiorców.
Lokalizacja małych elektrowni wodnych mo liwa jest tak e na istniej cych zbiornikach
wodnych i planowanych do realizacji obiektach małej retencji wodnej (projektowane
urz dzenia hydrotechniczne pi trz ce wod ), które stwarzaj
potencjalne mo liwo ci
wykorzystania ich dodatkowo na cele energetyczne.
Eenergia słoneczna jest specyficzn form energii odnawialnej. Jest wsz dzie łatwo
dost pna, ale warto
energetyczna (strumie
energii) jak
z sob
niesie jest bardzo
zró nicowana. Na terenie gminy mie ci si ona w przedziale do 1150 kWh/m2/rok do 1185
kWh/m2/rok. W zwi zku z tym na terenie gminy mog funkcjonowa nast puj ce sposoby
bezpo redniego wykorzystania i przetwarzania energii promieniowania słonecznego:
konwersja fototermiczna – bezpo rednia zamiana energii promieniowania
154
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
słonecznego na energi ciepln ,
konwersja
fotowoltaiczna,
polegaj ca
na
bezpo redniej
przemianie
promieniowania słonecznego w energi elektryczn , która zachodzi w ogniwach
fotowoltaicznych.
Obiekty zwi zane z wykorzystaniem energii słonecznej mog
by
lokalizowane
w krajobrazach wiejskich i przyrodniczych. Pewnym ograniczeniem dla lokalizacji
kolektorów słonecznych jest miejsce usytuowania ich na obiekcie. Przy monta u na
obiektach zabytkowych nale y zadba , by kolektory słoneczne komponowały si z kształtem
dachów nie naruszaj c ich historycznej formy oraz by nie były nadmiernie eksponowane.
6.9. Telekomunikacja
W zakresie sieci i urz dze telekomunikacyjnych i teleinformatycznych zakłada si
zachowanie
istniej cych
sieci
i
urz dze
z
mo liwo ci
ich
przebudowy
i rozbudowy oraz dalszy rozwój sieci telekomunikacyjnych i teleinformatycznych stosownie
do wzrostu zapotrzebowania na powy sze usługi.
Dopuszcza si
lokalizacje urz dze
z zakresu ł czno ci publicznej, w tym
w szczególno ci stacje bazowe telefonii komórkowej.
6.10. Gospodarka odpadami
Gospodarka odpadami w gminie wynika z nadrz dnych zało e i ustale zawartych
w Planie gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata 2012–2017,
przyj tym uchwał
Nr XXV/440/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia
27.08.2012 roku.
Aktualnie gmina Jaraczewo nie nale y do
adnych zwi zków mi dzygminnych
realizuj cych zadania z zakresu ochrony rodowiska.
6.11. Urz dzenia hydrotechniczne
W gminie Jaraczewo planuje si
budow
urz dze
małej retencji na podstawie
opracowanego w roku 2005 przez Wielkopolski Zarz d Melioracji i Urz dze Wodnych
w Poznaniu Programu budowy urz dze
małej retencji wód powierzchniowych
do 2015 r. z uwzgl dnieniem potrzeb obszarowych małej retencji, warunków efektywno ci
ekonomicznej (tom 4 opracowania „Mała retencja wodna na terenie województwa
wielkopolskiego. Aktualizacja”). Program ten uzyskał w roku 2005 pozytywn
opini
Zarz du Województwa i Sejmiku Województwa Wielkopolskiego. Został równie
155
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
pozytywnie zaopiniowany przez Regionalny Zarz d Gospodarki Wodnej w Poznaniu oraz
Wydział rodowiska i Rolnictwa Wielkopolskiego Urz du Wojewódzkiego.
W gminie Jaraczewo planowane s dwa zbiorniki dolinowe, znajduj ce si na terenie
zlewni rzeki Warty:
Tabela. Gmina Jaraczewo – zestawienie planowanych zbiorników wodnych
Pojemno
u ytkowa
(tys. m3)
Nazwa
zbiornika
Nazwa cieku
Góra
Czarny Rów II
45
1800
Jaraczewo
Obra
50
430
Powierzchnia
(w ha)
ródło: Wielkopolski Zarz d Melioracji i Urz dze Wodnych w Poznaniu.
Ponadto w gminie planowana jest realizacja takich urz dze
jak: jazy, zastawki,
przepusty z pi trzeniem, których zestawienie przedstawiono w tabeli.
Tabela. Gmina Jaraczewo – zestawienie planowanych budowli pi trz cych na ciekach
km Km
biegu rzeki
59 + 610
Rodzaj budowli
Kanał Obry
Nazwa obiektu miejscowo
Nied wiady
jaz
Wysoko
pi trzenia
1,39
Kanał Obry
Gola
60 + 970
jaz
1,40
Obra
Jaraczewo
0 + 290
pp
1,00
Obra
Jaraczewo
0 + 600
zastawka
1,25
Obra
Jaraczewo
2 + 300
zastawka
1,00
Czarny Rów
Nied wiady
0 + 650
jaz
1,40
Czarny Rów
Gola
1 + 970
jaz
1,26
Nazwa rzeki
Celowe pi trzenie wody w rowach i ciekach pozwala na zgromadzenie znacznych
rezerw wody, które w naturalny sposób wpływaj
gruntowych. Tworzone s
na podniesienie zwierciadła wód
w ten sposób okre lone zasoby dyspozycyjne, mo liwe do
wykorzystania dla nawodnie głównie u ytków zielonych.
Przegrodzenie rzeki wi e si jednak z ingerencj w naturalny ekosystem wodny,
156
Studium uwarunkowa
skala takich przedsi wzi
gminy Jaraczewo
nie ogranicza si tylko do samych koryt cieków, ale dotyczy
równie obszarów le cych w ich zlewniach, proces ten powoduje zakłócenie swobodnego
przepływu ryb. Budowa i odbudowa wi kszo ci urz dze
pi trz cych zwi zana jest z
wykonaniem przy nich przepławek dla ryb. Wykonanie urz dze pi trz cych realizowane
jest od uj cia w gór rzeki, w celu sukcesywnego udro nienia rzeki dla migracji ryb,
zwłaszcza dwu rodowiskowych.
W gminie Jaraczewo przewiduje si tak e realizacj małych zbiorników wodnych –
stawów wiejskich.
Tabela. Gmina Jaraczewo - zestawienie planowanych małych zbiorników wodnych
Rodzaj zbiornika
Nazwa rzeki
Powierzchnia
(w ha)
Staw rybny
Obra
1,88
Pojemno
u ytkowa
(tys. m3)
56,40
Staw rybny
Czarny Rów II
0,46
6,9
Staw rybny
Obra
0,77
10,78
Staw rybny
Czarny Rów II
0,23
3,45
7.
Obszary, na których rozmieszczone b d inwestycje celu publicznego
o znaczeniu lokalnym oraz obszary, na których rozmieszczone b d
inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym zgodnie
z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa
i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1.
Studium uwzgl dnia cele publiczne o znaczeniu ponadlokalnym, wynikaj ce
z Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego, uchwalonego
przez
Sejmik
Województwa
Wielkopolskiego
uchwał
Nr
XLVI/690/10
z dnia 26 kwietnia 2010 roku. Cele takie okre la art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku
o gospodarce nieruchomo ciami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z pó n. zm.).
Plan Województwa dla Gminy zakłada realizacj
obej cia drogowego dla
miejscowo ci Jaraczewo, Łobez, Brzostów w ci gu drogi krajowej nr 12.
Natomiast w zakresie realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym,
157
Studium uwarunkowa
Studium zakłada,
gminy Jaraczewo
e inwestycje tego typu lokalizuje si na terenach zurbanizowanych
poszczególnych wsi. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza si
na innych terenach, ale pod warunkiem podj cia działa
równie lokalizacj
minimalizuj cych ewentualne
kolizje z podstawowymi funkcjami tych terenów.
8.
Obszary, dla których obowi zkowe jest sporz dzenie miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów
odr bnych w tym obszary wymagaj ce przeprowadzenia scale
i
podziału nieruchomo ci, a tak e obszary rozmieszczenia obiektów
handlowych o powierzchni sprzeda y powy ej 400 m2 oraz obszary
przestrzeni publicznej.
Na terenie gminy Jaraczewo nie znajduj
obowi zek
sporz dzenia
miejscowego
si
planu
adne tereny, dla których istnieje
zagospodarowania
przestrzennego
na podstawie przepisów odr bnych. W studium nie wyznacza si obszarów wymagaj cych
scale i podziałów nieruchomo ci, ani obszarów rozmieszczenia obiektów handlowych o
powierzchni sprzeda y powy ej 400 m2 oraz obszarów przestrzeni publicznych.
9.
Obszary, dla których gmina zamierza sporz dzi
miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ce
zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le nych na cele nierolnicze
i niele ne.
W gminie nie przewiduje si obszarów, dla których w najbli szej przyszło ci gmina
zamierza
sporz dzi
miejscowe
Jednak e ze wzgl du na konieczno
plany
zagospodarowania
przestrzennego.
zabezpieczenia istotnych interesów gminy wskazane
jest opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na:
tereny turystyki w rejonie planowanego zbiornika w miejscowo ci Jaraczewo,
obszary rozwojowe pod działalno
inwestycyjn : mieszkaniow , usługow
i gospodarcz ,
tereny zainwestowane, odznaczaj ce si
szczególnymi walorami zabudowy,
takie jak rejon m. Jaraczewo – w celu zapewnienia mo liwo ci kontynuacji
158
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
zabudowy harmonizuj cej z krajobrazem,
obszary na których rozmieszczone b d
urz dzenia wytwarzaj ce energi
z odnawialnych ródeł energii o mocy przekraczaj cej 100 kW, wraz ze strefami
ochronnymi.
10. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le nej przestrzeni
produkcyjnej.
Do najwa niejszych zasad kształtowania rolniczej i le nej przestrzeni produkcyjnej
zaliczy nale y:
ochron
gruntów najwy szej klasy bonitacyjnej (I, II, III) oraz wi kszych
kompleksów gruntów kl. IV przed zmian u ytkowania na cele nierolnicze, za
wyj tkiem urz dze
infrastruktury technicznej i urz dze
wytwarzaj cych
energi odnawialn ,
wła ciwe wykorzystanie zasobów glebowych,
zwi kszenie liczby zadrzewie
ródpolnych, w celu zapewnienia ochrony
gruntów rolnych przed erozj ,
ochron trwałych u ytków zielonych i zwi kszanie ich powierzchni, zwi kszanie
powierzchni zadrzewie
przywodnych oraz ochrona przed wzmo onym
zainwestowaniem,
ochrona półnaturalnych siedlisk ł k i pastwisk zagro onych degradacj
w wyniku zaniechania u ytkowania b d
jego intensyfikacji
poprzez
wprowadzanie programów rolno rodowiskowych,
respektowanie praktycznych porad Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej
zapewniaj cej ochron jako ci obszarów rolniczych,
kompleksowe zalesianie słabych u ytków rolnych i gruntów zagro onych erozj
w celu uzyskania ci gło ci przestrzennej obszarów le nych i tworzeniu zwartych
kompleksów o racjonalnej granicy rolno-le nej. Docelowa powierzchnia
kompleksu le nego nie powinna by mniejsza ni 5 ha,
wprowadzanie
zalesie
na
gruntach
z kompleksami le nymi.
159
o
niskiej
bonitacji
s siaduj cych
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
11. Obszary szczególnego zagro enia powodzi oraz obszary osuwania si
mas ziemnych.
Na terenie gminy Jaraczewo wyst puj
obszary nara one na niebezpiecze stwo
powodzi według wst pnej oceny ryzyka powodziowego (WORP), która została
przygotowana przez Prezesa Krajowego Zarz du Gospodarki Wodnej. Obejmuj one tereny
poło one głownie w dolinie rzeki Obry. Mapy zagro enia powodziowego w gminie
Jaraczewo potwierdziły wyst powanie wyznaczonych wcze niej obszarów nara onych
na niebezpiecze stwo powodzi o okre lonym prawdopodobie stwie wyst pienia w dolinie
Obry (prawdopodobie stwo 0,2%, 1%, 10%), w szerszym, ani eli wst pna ocena ryzyka
powodziowego zakresie terytorialnym.
Na tych terenach zabrania si wykonywania robót oraz czynno ci, które mog utrudni
ochron przed powodzi , zgodnie z przepisami prawa.
Celem wst pnej oceny ryzyka powodziowego nie jest wyznaczenie precyzyjnego zasi gu
obszarów zagro onych powodzi , lecz wst pne ich zidentyfikowanie w celu wskazania
odcinków rzek, które stwarzaj zagro enie powodziowe.
Dla rzek wskazanych we wst pnej ocenie ryzyka powodziowego zostan opracowane mapy
zagro enia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego w skali 1:10000, na których
zostan wskazane obszary szczególnego zagro enia powodzi . Dopiero te obszary b d
podstaw
do prowadzenia polityki przestrzennej oraz uwzgl dnienia ich w planach
miejscowych, decyzjach o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz decyzjach o
warunkach zabudowy.
Ponadto na terenie gminy Jaraczewo nie ma zarejestrowanych terenów potencjalnie
zagro onych wyst powaniem ruchów masowych.
12. Obiekty lub obszary, dla których wyznacza si w zło u kopaliny filar
ochronny.
Na obszarze gminy Jaraczewo nie wyst puj
nale ałoby wyznaczy w zło u kopalin filar ochronny.
160
obiekty ani obszary, dla których
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
13. Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych.
Na terenie gminy Jaraczewo nie wyst puj obszary pomników zagłady ani ich strefy
ochronne ustalone na podstawie przepisów odr bnych.
14. Obszary wymagaj ce przekształce , rehabilitacji lub rekultywacji
Obszarem
wymagaj cym
działa
rehabilitacyjnych
jest
centrum
Rewitalizacja zabudowy zlokalizowanej w centrum Jaraczewa podniesie jako
Jaraczewa.
i poziom
ycia mieszka ców. Działania rehabilitacyjne i rewitalizacyjne, zwi zane nie tylko z sam
substancj
mieszkaniow , ale te
z wyposa eniem funkcjonalnym, dost pno ci
do infrastruktury i wszystkich mediów wpłyn
pozytywnie na warto
społeczn
i architektoniczn miejscowo ci.
Na terenie gminy nie wyst puj , z wył czeniem miejsc eksploatacji kruszywa, grunty
okre lane, jako zdegradowane lub zdewastowane.
Gmina Jaraczewo posiada Program Ochrony
rodowiska na lata 2009 – 2012
z perspektyw na lata 2013 – 2016 opracowany w roku 2009. Program ten prezentuje
problematyk ochrony rodowiska w gminie: ochron powietrza, wód powierzchniowych
i podziemnych, powierzchni ziemi, rodowiska akustycznego oraz zasobów przyrodniczych.
W Programie tym zawarta jest polityka ekologiczna do 2016 roku oraz propozycje działa
zmierzaj cych do stopniowej likwidacji zagro e
dla rodowiska, co jest przedmiotem
aktualnej realizacji. W Programie wskazano tak e narz dzia i instrumenty realizacji.
15. Granice terenów zamkni tych i ich stref ochronnych.
Zgodnie z decyzj nr 45 Ministra Infrastruktury z dnia 17 grudnia 2009 r. w sprawie
ustalenia terenów, przez które przebiegaj
linie kolejowe, jako terenów zamkni tych
(Dz. U. Ministra Infrastruktury Nr 14, poz. 51), jako tereny zamkni te okre lono nast puj ce
działki:
gmina Jaraczewo, obr b Brzostów, dz. nr ewid. 316,
gmina Jaraczewo, obr b Góra, dz. nr ewid. 342, 359, 414,
gmina Jaraczewo, obr b Łobzowiec, dz. nr ewid. 120,
gmina Jaraczewo, obr b Łow cice, dz. nr ewid. 13,
gmina Jaraczewo, obr b Wojciechowo, dz. nr ewid. 242, 243
161
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
Na terenie gminy nie znajduj si
adne tereny okre lone jako zamkni te decyzjami Ministra
Obrony Narodowej.
16. Inne obszary problemowe, w zale no ci od uwarunkowa i potrzeb
zagospodarowania wyst puj cych w gminie.
Inne obszary problemowe nie wyst puj na terenie gminy.
17. Synteza ustale studium – uzasadnienie przyj tych rozwi za
17.1. Synteza uwarunkowa zagospodarowania przestrzennego
Główne uwarunkowania Gminy Jaraczewo wynikaj z:
dotychczasowego zainwestowania,
dotychczasowego przeznaczenia terenu,
potencjału rodowiska przyrodniczego,
potencjału społecznego, gospodarczego i technicznego gminy.
Uwarunkowania stanowi ce podstaw rozwoju gminy to:
potencjał społeczny, gospodarczy i techniczny gminy,
du e walory i zasoby rodowiska przyrodniczego,
przebieg drogi krajowej nr 12.
Do najwa niejszych uwarunkowa ograniczaj cych rozwój gminy nale :
brak silnych stymulatorów rozwoju,
znaczna odległo
od du ych o rodków miejskich (Pozna , Wrocław).
17.2. Synteza kierunków zagospodarowania przestrzennego
17.2.1. Zakres kierunków rozwoju przestrzennego gminy:
kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy;
kierunki zmian w przeznaczeniu terenów;
kierunki rozwoju budownictwa mieszkaniowego, infrastruktury społecznej oraz
aktywno ci gospodarczej, w tym kierunki i wska niki zagospodarowania i
u ytkowania terenów;
162
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
kierunki rozwoju komunikacji oraz infrastruktury technicznej, w tym rozwoju
odnawialnych ródeł energii;
kierunki działa zwi zane z ochron
rodowiska przyrodniczego;
kierunki działa zwi zane z ochron dziedzictwa kulturowego, zabytków oraz
dóbr kultury współczesnej;
kierunki rozwoju rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz gospodarki le nej;
tereny wskazane do sporz dzenia planów zagospodarowania przestrzennego;
zadania słu ce realizacji ponadlokalnych i lokalnych celów publicznych;
obszary wymagaj ce przekształce , rewaloryzacji, rehabilitacji lub rekultywacji.
17.2.2. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej
Uwzgl dniaj c
uwarunkowania
uwarunkowania
rodowiska
społeczno-gospodarcze,
a
tak e
przyrodniczego
i
pełnione
gmin
przez
kulturowego,
funkcje,
proponowane zmiany koncentruj si w nast puj cych kierunkach:
dalszy
rozwój
przestrzenny
i
funkcjonalny
miejscowo ci
Jaraczewo,
jako głównego o rodka skupiaj cego tereny osiedle cze wielofunkcyjne, gdzie
dominuje zabudowa mieszkaniowa i usługowa, a tak e miejscowo ci poło onych
w s siedztwie Jaraczewa: Gola, Góra;
kontynuacja tradycji dobrego gospodarowania oraz rozwój wysokiej kultury
rolnej, w tym jak najlepsze wykorzystanie u ytków rolnych (na których
prowadzona jest działalno
rolnicza);
wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich, ze szczególnym uwzgl dnieniem
zmian jako ciowych i mo liwo ci rozwijania funkcji pozarolniczych;
zalesienie gruntów o najni szej warto ci dla produkcji rolniczej, a tak e
rozbudowa systemu zadrzewie
i zakrzewie
ródpolnych, przywodnych
i przydro nych w celu jego optymalizacji przestrzennej.
17.2.3. Obszary wskazane do sporz dzenia miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego
Na obszarze gminy nie wyznacza si terenów, dla których w najbli szej przyszło ci
przewiduje si
sporz dzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
Jednak e ze wzgl du na konieczno
zabezpieczenia istotnych interesów gminy wskazane
jest opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na:
163
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
tereny turystyki w rejonie planowanego zbiornika w miejscowo ci Jaraczewo,
obszary rozwojowe pod działalno
inwestycyjn : mieszkaniow , usługow
i gospodarcz ,
tereny zainwestowane, odznaczaj ce si
szczególnymi walorami zabudowy,
takie jak rejon m. Jaraczewo – w celu zapewnienia mo liwo ci kontynuacji
zabudowy harmonizuj cej z krajobrazem,
obszary na których rozmieszczone b d
urz dzenia wytwarzaj ce energi
z odnawialnych ródeł energii o mocy przekraczaj cej 100 kW, wraz ze strefami
ochronnymi.
17.2.4. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym
Studium uwzgl dnia cele publiczne o znaczeniu ponadlokalnym, wynikaj ce
z Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego.
Natomiast w zakresie realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym,
Studium zakłada,
e inwestycje tego typu lokalizuje si
w strefach zurbanizowanych
poszczególnych wsi. W szczególnych przypadkach dopuszcza si
równie
lokalizacj
w innych strefach, ale pod warunkiem podj cia działa minimalizuj cych ewentualne kolizje
z podstawowymi funkcjami tych stref.
17.3. Uzasadnienie
Przyj te w studium kierunki okre laj polityk przestrzenn gminy, w tym lokalne
zasady zagospodarowania przestrzennego, uwzgl dniaj c ustalenia strategii rozwoju i planu
zagospodarowania przestrzennego województwa oraz ustalenia strategii rozwoju gminy
Jaraczewo.
Wykonuj c zadania własne w zakresie zagospodarowania przestrzennego, gmina
powinna stosowa zasad
zrównowa onego rozwoju w koegzystencji ze rodowiskiem
przyrodniczym i d y do optymalnego wykorzystania jego walorów w celu poprawy
jako ci ycia mieszka ców gminy.
Perspektyw
na dalszy rozwój zarówno gminy Jaraczewo jest dalszy rozwój
społeczno-gospodarczy oraz rozwój turystyki i rekreacji indywidualnej, a tak e zbiorowej,
przede wszystkim zwi zany z wykorzystaniem zbiorników wodnych. Dodatkowo
miejscowo
poprawi jako
Jaraczewo skorzysta poprzez realizacj nowej inwestycji – obwodnicy, która
powi za komunikacyjnych, a co za tym idzie, stworzy szans na rozwój
164
Studium uwarunkowa
gminy Jaraczewo
usług i produkcji. Spowoduje to równie
odci enie centrum Jaraczewa z ruchu
tranzytowego.
Zaktualizowane studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Jaraczewo, ma na celu przede wszystkim dostosowanie wytyczonych kierunków
zagospodarowania przestrzennego do zaktualizowanych potrzeb wraz z okre leniem
mo liwo ci
potencjalnych
zmian
wykorzystania
przestrzeni
w
zgodzie
z przyj tymi celami rozwoju, poprzez wyznaczenie kolejnych potencjalnych terenów
rozwojowych.
Zaktualizowano równie
uwarunkowania i kierunki rozwoju gminy w zakresie
rodowiska przyrodniczego, kulturowego oraz sieci infrastruktury.
Przyj te kierunki maj na celu słu y rozwojowi gminy. Powy sze studium pozwoli
stworzy warunki egzystencji i rozwoju rolnictwa, ale tak e wyodr bni ofert atrakcyjnych
terenów pod zespoły zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz inwestycyjnych
z jednoczesnym zapewnieniem rozbudowy infrastruktury technicznej. Stworzy szans dla
promowania turystyki i rekreacji, które mog
gospodarki gminy.
165
sta
si
w przyszło ci wa n
gał zi
Zał cznik nr 4
do Uchwały Nr XXXVI/224/2014
z dnia 20 lutego 2014 r.
ROZSTRZYGNI CIE RADY GMINY JARACZEWO
O SPOSOBIE ROZPATRZENIA UWAG WNIESIONYCH DO PROJEKTU
STUDIUM UWARUNKOWA I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
GMINY JARACZEWO W OKRESIE WYŁO ENIA DO PUBLICZNEGO WGL DU
Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012 r., poz. 647
z pó n. zm.) Rada Gminy Jaraczewo rozstrzyga, co nast puje:
Lp.
1.
2.
3.
Data
wpływu
uwagi
11.02.2014
11.02.2014
11.02.2014
Nazwisko i imi ,
nazwa jednostki
organizacyjnej i
adres
zgłaszaj cego
uwagi
KRUSZGEO
Wielkopolskie
Kopalnie
Sp. z o.o.
ul. Grunwaldzka
21
60-783 Pozna
Greenfield Wind
Sp. z o.o.
ul. Kopernika
11/23
00-359 Warszawa
Greenfield Wind
Sp. z o.o.
ul. Kopernika
11/23
00-359 Warszawa
Tre
uwagi
Oznaczenie
nieruchomo ci,
której dotyczy uwaga
Rozstrzygni cie
uwaga
uwzgl dniona
Zamieszczenie informacji oraz
weryfikacja ustale na temat zło a
kruszywa naturalnego
Zalesie KR
w cz ci uwarunkowa i kierunków
Zalesie
dz. nr ewid. 75, 76, 77,
78/5, 78/7, 78/9, 80/1,
81/1
uwaga
uwzgl dniona
Wnosi si o dodanie zapisów
dopuszczaj cych rozmieszczenie
urz dze wytwarzaj cych energi
z odnawialnych ródeł energii
o mocy przekraczaj cej 100 kW
na terenach rolniczych
Tereny rolnicze
gminy Jaraczewo
uwaga
uwzgl dniona
Wnosi si o mo liwo obj cia
lasów i wód stref ochronn od
lokalizacji elektrowni wiatrowych
Tereny lasów, tereny wód
gminy Jaraczewo
Uwagi
uwaga
nieuwzgl dniona
uwaga
nieuwzgl dniona
W Studium nie przewiduje si
rozmieszczenia urz dze
wytwarzaj cych energi
z odnawialnych ródeł energii
o mocy przekraczaj cej
100 kW, a tak e ich stref
ochronnych na obszarach lasów
oraz wód.
4.
21.01.2014
Waldemar
Szymankiewicz
Por ba 32/9
63-233 Jaraczewo
5.
23.01.2014
Tadeusz Nowacki
ul. Jaroci ska 64
63-233 Jaraczewo
6.
23.01.2014
Tadeusz Nowacki
ul. Jaroci ska 64
63-233 Jaraczewo
Dotyczy zmiany funkcji terenu
na tereny zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej
Dotyczy ochrony i rozwoju
bioró norodno ci
Dotyczy zakazu budowy ferm
wiatrowych
Cerekwica
dz. nr ewd. 112/1
Obszar gminy Jaraczewo
Tereny gminy Jaraczewo
uwaga
nieuwzgl dniona
Brak odpowiednich warunków
ekofizjograficznch obszaru,
poło enie na terenach rolniczych
oraz bezpo rednie s siedztwo
wód powierzchniowych.
uwaga
nieuwzgl dniona
W Studium przewiduje si
rozmieszczenie urz dze
wytwarzaj cych energi z
odnawialnych ródeł energii
o mocy przekraczaj cej
100 kW, a tak e ich stref
ochronnych
uwaga
uwzgl dniona

WST P - Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Miasta i Gminy

Transkrypt

Podobne dokumenty

historia biblioteki publicznej w jaraczewie

ZARZĄDZENIE NR I/524/2010 WÓJTA GMINY JARACZEWO z dnia

e-mail: GIMNAZJUM w ZESPOLE SZKÓŁ w

GIMNAZJUM W ZESPOLE SZKÓŁ W RUSKU Program zajęć

regulamin konkursu „w zaułkach domów kryje się historia”

GIMNAZJUM w ZESPOLE SZKÓŁ w RUSKU PROGRAM ZAJĘĆ

Lista uczestników - gok.jaraczewo.pl

GIMNAZJUM W ZESPOLE SZKÓŁ W RUSKU PROGRAM ZAJĘĆ

nr 43/2008 - str. 3

SZKOŁA PODSTAWOWA W ZESPOLE SZKÓŁ W RUSKU