docZnaczenie koniunktury w kształtowaniu zachowań rynkowych
download 
Reklamacja Transkrypt
Znaczenie koniunktury w kształtowaniu zachowań rynkowych
Dr hab. Piotr Białowolski Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Uniwersytet w Turynie Badania koniunktury wykorzystywane do bardzo oceny rzadko zachowań finansowych gospodarstw domowych Wyjątek badanie sytuacji na rynku consumer finance prowadzone przez IRG SGH oraz KPF 75 70 65 57,3 60 55 50 45 40 35 Barometr Rynku Consumer Finance Cel Zidentyfikować koniunktury, które są czynniki z badań odpowiedzialne za zmiany zachowań gospodarstw domowych na rynku finansowym Powszechnie czynnikiem przyjmuje się, odpowiedzialnym że za głównym zaciąganie zobowiązań i oszczędzanie jest faza cyklu życia ◦ Teoria cyklu życia i dochodu permanentnego opracowana przez Modiglianiego i Brumberga (1954) oraz Miltona Friedmana (1957); ◦ Większość literatury ekonomicznej dotyczącej modelowania zachowań ekonomicznych rozszerza ich wyniki bazując na fundamentach tych prac. Krótkookresowe zmiany w popycie na kredyt ◦ Zmiana udziału gospodarstw domowych wykluczonych z rynku finansowego. Attanasio (1994), Crook (2003) i wielu innych podają sposoby szacowania skali tego zjawiska. W większości gospodarek szacowane jest ono na ok. 20%. ◦ Wpływ na rynek ma możliwość odkładania zakupu nowych dóbr trwałych. Popyt na dobra trwałe podlega silnym wahaniom w cyklu koniunkturalnym. Wywodząc z prac Katony (1975) oraz Van Veldhovena i Groenlanda (1993) można wyróżnić trzy podstawowe grupy czynników (i korespondujących z nimi wskaźników) odpowiedzialnych za psychologiczną motywację do zaciągania długów/oszczędzania: ◦ Ocena sytuacji gospodarczej, ◦ Osobista skłonność do oszczędzania, ◦ Skala wolności w podejmowaniu decyzji o oszczędzaniu, zaciąganiu zobowiązań. Czasami wynikająca z ograniczeń narzuconych przez samych zainteresowanych wynikających z chęci zwiększenia samokontorli (Thaler & Shefrin, 1981). Unikalna kombinacja dwóch badań ◦ zorientowanego na ocenę sytuacji finansowej gospodarstw domowych, a także ◦ koniunktury konsumenckiej. 17 rund począwszy od I kwartału 2008 r. do I kwartału 2016 r. – częstotliwość półroczna. ◦ Ogółem 13000 respondentów, ◦ Przeciętnie ponad 700 uczestników w każdej rundzie badania. Oszczędzanie: Jeżeli planujecie Państwo zaoszczędzić, to na jaki cel zostaną przeznaczone te środki: 1. zakup domu/mieszkania, budowa domu; 2. zakup samochodu; 3. zakup drobnych dóbr trwałych (np. sprzęt RTV-AGD); 4. remont domu/mieszkania; 5. bieżące wydatki konsumpcyjne (np. żywność, odzież); 6. wypoczynek; 7. emerytura; 8. inne cele; 9. bez specjalnego przeznaczenia. Zaciąganie zobowiązań: Kredyty lub pożyczki, które Państwo posiadacie, służą sfinansowaniu: 1. zakupu drobnych dóbr trwałych (np. sprzęt RTV-AGD); 2. zakupu mieszkania, domu; 3. zakupu samochodu; 4. wydatków na zakupy konsumpcyjne (wypoczynek, Święta); 5. wydatków na nagłe potrzeby (pokrycie kosztów leczenia, wypadku, operacji, itp.); 6. spłatę innych zobowiązań; 7. inne. Zakup domu/mieszkania Zakup samochodu Zakup drobnego AGD Remont domu/mieszkania Wydatki konsumpcyjne Urlop Emerytura Inne Bez specjalnego przeznaczenia Odsetek 7.1% 8.9% 13.0% 29.5% 30.2% 15.1% 3.4% 6.8% 20.8% Zakup drobnych dóbr trwałych Zakup mieszkania/domu Zakup samochodu Wydatki konsumpcyjne Nieoczekiwane wydatki Spłata wcześniejszych zobowiązań Inne wydatki Odsetek 26.8% 12.3% 9.6% 12.2% 16.8% 22.1% 25.9% Dlaczego segmentacja? Procesy związane z oszczędzaniem i zaciąganiem zobowiązań są motywowane wieloma czynnikami i nie poddają się łatwemu opisowi (Kamleitner and Kirchler, 2007), Co więcej, decyzje o użyciu kredytu/oszczędności na konkretny cel nie są związane tylko z tym co chcemy konsumować, ale również zależą od tego, jak dany cel pozycjonuje się w ramach naszych mental accounts (Thaler, 1990, 1999), które to determinują dopuszczalność danego celu do finansowania w konkretnej formie. Zarówno w przypadku oszczędności, jak i kredytu otrzymano po grup pięć gospodarstw domowych. Wykorzystano do tego segmentację z użyciem analizy klas ukrytych. Uzyskane wyniki pozwoliły stwierdzić, że grupy te są porównywalne w czasie. Wyniki na skali prawdopodobieństwa c.1 c.2 c.3 c.4 c.5 Zakup drobnych dóbr trwałych 0.349 0.037 0.02 0.065 0.116 Zakup mieszkania lub domu 0.061 0.007 0 1 0 Zakup samochodu 0.154 0 0 0.144 0.003 Wydatki konsumpcyjne 0.071 0.006 0.007 0.007 0.14 Niespodziewane wydatki 0.072 0 0 0.014 0.22 Spłata wcześniejszych długów 0.157 0 0.037 0.032 0.225 Inne cele 0.046 1 0 0 0.039 Cel zadłużenia Źródło: Obliczenia własne w programie mplus Wyniki na skali prawdopodobieństwa Cel oszczędzania c.1 c.2 c.3 c.4 c.5 Zakupu domu mieszkania 0.174 0.001 0 0.002 Zakup samochodu Zakup drobnych dóbr trwałych 0.203 0.001 0 0.053 0.22 0.003 0.046 0.157 Remont mieszkania 0.124 0 0 0.999 Wydatki konsumpcyjne 0.122 0 1 0.255 Wakacje 0.303 0.007 0.059 0.105 0.006 Emerytura 0.075 0 0.003 0.019 0.007 Inne cele 0.039 0 0.017 0.022 0.332 Bez celu 0 1 0.019 0.009 0.021 0.054 0.009 0.01 Źródło: Obliczenia własne w programie mplus 0 0 Purpose of credit/loan Zmienna Wpływ na kryterium informacyjne BIC (-/+) Wpływ na przynależność do grupy (+ dodatni wpływ; - ujemny wpływ; 0 – Nieistotne) Grupa 1 Grupa 2 Grupa 3 Grupa 4 Grupa 5 Koniunktura konsumencka - 0 0 + 0 Ref. MP.S + ---- ---- ---- ---- ---- MP.F + ---- ---- ---- ---- ---- PRA.S + ---- ---- ---- ---- ---- PRA.F + ---- ---- ---- ---- ---- FIN.S + ---- ---- ---- ---- ---- Zmienna Wpływ na kryterium informacyjne BIC (-/+) Wpływ na przynależność do grupy (+ dodatni wpływ; - ujemny wpływ; 0 – Nieistotny wpływ) Grupa 1 Grupa 2 Grupa 3 Grupa 4 Grupa 5 Wskaźnik koniunktury - - - - - Ref. MP.S + ---- ---- ---- ---- ---- MP.F + ---- ---- ---- ---- ---- PRA.S - - - - - Ref. PRA.F - - - 0 - Ref. FIN.S - + + 0 + Ref. Zidentyfikowano pięć grup oszczędzających i pięć grup zaciągających zobowiązania, które pokazały porównywalne w czasie zachowania finansowe, Przechodzenie między segmentami oszczędzających i zaciągających zobowiązania jest determinowane przez aktualną koniunkturę gospodarczą. Kredyt – poprawa postrzegania koniunktury konsumenckiej ogranicza prawdopodobieństwo przynależności do grupy gospodarstw domowych zadłużających się na różne cele, Oszczędzanie – wykazano obecność motywu przezornościowego, spodziewana stabilizacja cen powoduje zwiększenie skłonności do oszczędzania; analogicznie działa poprawa oceny kondycji finansowej. [email protected]
