x - pracownia zarządzania i diagnozy edukacyjnej
Transkrypt
x - pracownia zarządzania i diagnozy edukacyjnej
Violetta Wesół CENTRUM EDUKACJI NAUCZYCIELI W BYDGOSZCZY PRACOWNIA ZARZĄDZANIA DIAGNOZY EDUKACYJNEJ Konstrukcja i analiza wyników testu sprawdzającego z matematyki dla klasy I liceum profilowanego z działu: funkcje i ich własności. Praca napisana konstrukcyjno – badawcza wykonana w ramach kursu pomiaru dydaktycznego pod kierunkiem p. E. Ludwikowskiej BYDGOSZCZ 2004 SPIS TREŚCI CZĘŚĆ I 1. 2. 3. 4. 5. Koncepcja testu……………………………………………... 5 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 5 5 5 5 6 Nazwa testu…………………………………………………... Charakterystyka programowa………………………………... Przeznaczenie testu…………………………………………... Rodzaj testu…………………………………………………… Dobór zadań…………………………………………………... Plan ogólny testu……………………………………………. Kartoteka testu…………………………………………….... Test sprawdzający…………………………………………... Klucz odpowiedzi i schemat punktowania………………….. 7 8 10 21 CZĘŚĆ II 6. Wyniki testu sprawdzającego……………………………….. 26 6.1. 6.2. 7. Analiza ilościowa wyników pomiaru……………………….. 28 7.1. 7.2. 7.3. 8. Łatwość zadań……………………………………………….... 28 Frakcja opuszczeń…………………………………………….. 29 Moc różnicująca………………………………………………. 30 Opis statystyczny wyników pomiaru……………………….. 32 8.1. 8.2. 8.3. 9. Tabela zbiorcza wyników testu…..………………………….... 26 Graficzne przedstawienie wyników testu……………………... 27 Tendencja centralna…………………………………………… 32 8.1.1. średnia arytmetyczna…………………………………………. 32 8.1.2. modalna……………………………………………………….. 33 8.1.3. mediana……………………………………………………….. 33 Rozproszenie wyników……………………………………….. 33 8.2.1. rozpiętość…………………………………………………….... 33 8.2.2. odchylenie standardowe………………………………………. 33 8.2.3. obszar wyników typowych……………………………………. 34 Rzetelność testowania……………………………………….... 34 Analiza zadań – wartościowanie zadań ze względu na ich przydatność do testu osiągnięć szkolnych…………………... 35 2 10. Analiza jakościowa wyników dwustopniowego pomiaru osiągnięć w I klasie liceum profilowanego…………………. 38 10.1. Charakterystyka badanej klasy………………………………... 38 10.2. Stan osiągnięć klasy…………………………………………... 39 10.2.1. zaliczenie poziomów………………………………………….. 39 10.2.2. łatwość poziomów…………………………………………….. 41 10.2.3. średnia arytmetyczna………………………………………….. 41 10.2.4. modalna……………………………………………………….. 42 10.2.5. mediana……………………………………………………….. 42 10.2.6. rozproszenie wyników……………………………………….... 42 10.2.7. opanowanie przez uczniów wyróżnionego w teście materiału nauczania…………………………………………………….... opanowanie przez uczniów materiału nauczania według kategorii celów………………………………………………... ogólny poziom nauczania w przedmiocie…………………….. 43 46 10.2.10. postawy uczniów wobec przedmiotu i ich motywacja do nauki…………………………………………………………... 46 10.2.8. 10.2.9. 43 10.3. Sukcesy uczniów – nauczyciela………………………………. 47 10.4. Braki w osiągnięciach uczniów……………………………….. 48 10.5. Projektowane zmiany dydaktyczne na podstawie osiągnięć 49 i ich przyczyn…………………………………………………. 11. Analiza jakościowa wyników ucznia – aspekt indywidualny. 50 3 1. Koncepcja testu 1.1. NAZWA TESTU Test sprawdzający poziom opanowania wymagań programowych z matematyki dla uczniów klasy I liceum profilowanego z działu: funkcje i ich własności. 1.2. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMOWA TESTU Test zaproponowany do programu nauczania z matematyki dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum o nr DKOS – 4015-21/02 wyd. Nowa Era. Kształcenie ogólne w zakresie podstawowym. 1.3. PRZEZNACZENIE TESTU Test sumujący przeznaczony do badania osiągnięć programowych (wiadomości i umiejętności) dla klasy I liceum profilowanego z działu: funkcje i ich własności. 1.4. RODZAJ TESTU Test jest testem: - sprawdzającym dwustopniowym - analitycznym - nieformalnym - pisemnym - bez wyposażenia - nauczycielskim - pomiaru sumującego z działu: funkcja i jej własności. 5 1.5. DOBÓR ZADAŃ Test zawiera 23 zadania, w tym 15 zadań na poziomie podstawowym. Są to zadania typu: wyboru wielokrotnego (WW) oraz krótkiej odpowiedzi (KO). 6 2. Plan ogólny testu L.p. Materiał nauczania Wymagania podstawowe P A 1. Pojęcie funkcji i sposoby jej opisu. 2. Dziedzina i zbiór wartości funkcji. Wykres funkcji. Rysowanie wykresów funkcji 3. liniowych i kawałkami liniowych. Miejsca zerowe funkcji. 4. Liczba rozwiązań równania f ( x ) = m dla m ∈ R. B C 2 1 1 4 1, 2, 15, 18 3 2 5 4, 7, 8, 16,17 2 3, 9 1 3 10, 11, 19 1 2 5, 23 4 6, 12, 13, 20 3 14, 22, 21 1 1 Monotoniczność funkcji. 1 6. Własności funkcji. Odczytywanie własności funkcji z wykresu. 2 7. Przekształcenia wykresu funkcji. Suma zadań w poziomie wymagań A B C 1 1 1 1 D 1 1 5. Suma zadań wg kategorii celu D Wymagania ponadpodstawowe Ilość Numery PP zadań zadań 6 8 15 2 – – 2 5 8 1 23 7 3. Kartoteka testu Nr zadania Uczeń: Cele operacyjne Kategoria Poziom celu wymagań 1 rozpozna funkcję wśród przyporządkowań danych opisem słownym B P 2 wskaże graf, który nie przedstawia funkcji B P 3 rozpozna funkcję wśród przyporządkowań danych rysunkiem B P 4 na podstawie wzoru funkcji obliczy wartość funkcji dla danego argumentu C P 5 na podstawie wykresu rozpozna funkcję rosnącą w zbiorze liczb rzeczywistych B P 6 oceni, czy dane stwierdzenie określa własność funkcji C P C P C P 7a 7b wyznaczy dziedzinę funkcji danej wzorem, wymagającej ustalenia jednego warunku wyznaczy dziedzinę funkcji danej wzorem, wymagającej ustalenia dwóch warunków 8 wyznaczy zbiór wartości funkcji liniowej danej wzorem, gdy dziedziną jest przedział obustronnie domknięty C P 9 sporządzi wykres funkcji przedziałami liniowej C P 10 zna pojęcie miejsca zerowego funkcji A P 11 wyznaczy miejsca zerowe funkcji danej wzorem C P 12 odczyta z wykresu funkcji: - dziedzinę funkcji - zbiór wartości funkcji - miejsca zerowe funkcji - przedziały, w których funkcja przyjmuje wartości ujemne - przedziały monotoniczności B P 13 odczyta z wykresu funkcji: - najmniejszą i największą wartość funkcji - argument dla danej wartości funkcji - wartość funkcji dla danego argumentu B P 14 na podstawie wzoru rozpozna o ile jednostek i wzdłuż której osi został przesunięty wykres funkcji C P 8 15 przedstawi zależności funkcyjne grafem lub tabelką C P 16 sprawdzi, czy dana liczba jest wartością funkcji danej wzorem C PP 17 wyznaczy dziedzinę funkcji danej wzorem, wymagającej ustalenia dwóch warunków C PP 18 ustali zależność między zmiennymi i przedstawi ją w postaci wzoru D PP 19 poda liczbę rozwiązań równania f ( x ) = m funkcji danej wykresem B PP 20 sporządzi wykres funkcji o zadanych własnościach D PP 21 ustali wzór funkcji po przesunięciu wykresu funkcji wzdłuż osi x oraz wzdłuż osi y C PP 22 na podstawie wzoru funkcji sporządzi wykres funkcji, rysując najpierw wykres funkcji pomocniczej a następnie wykonując jego przesunięcia wzdłuż osi x i wzdłuż osi y C PP 23 porówna monotoniczność kilku wykresów funkcji w zadaniu realistycznym B PP (m ∈ R ) dla 9 Test sprawdzający z matematyki dla klasy I Dział: funkcje i ich własności. Imię………………………………….. Nazwisko…………………………….. Klasa…………………................... Instrukcja: 1. Sprawdź, czy arkusz testu zawiera 6 kartek. Ewentualny brak zgłoś nauczycielowi. 2. Na rozwiązanie testu masz 75 minut. 3. Test zawiera 23 zadania, w tym zadania wyboru wielokrotnego. Przy każdym zadaniu podana jest możliwa do uzyskania liczba punktów. 4. Czytaj uważnie wszystkie zadania. 5. W zadaniach wyboru wielokrotnego podanych jest pięć odpowiedzi a b c d Wybierz tylko jedną odpowiedź i zamaluj kółko z odpowiadającą jej literą. 6. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie przekreśl i zamaluj inną odpowiedź. a 7. b c d e Rozwiązania i odpowiedzi w pozostałych zadaniach pisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach, pokazując drogę ich uzyskania. 8. Pomyłki przy rozwiązywaniu wyraźnie przekreślaj. Nie używaj korektora. 9. Jeśli któregoś zadania nie potrafisz rozwiązać, pomiń je i przejdź do zadania następnego. 10. Przy rozwiązywaniu zadań nie możesz korzystać z tablic matematycznych oraz kalkulatorów. 11. Ostatnią stronę testu wykorzystaj jako brudnopis. 12. Postaraj się rozwiązać wszystkie zadania zawarte w teście. Wróć do zadań, które wcześniej opuściłeś. POWODZENIA ! 10 e Zadanie 1. (0 – 1pkt) Które z poniższych przyporządkowań jest funkcją? a każdemu morzu przyporządkowano rzekę, która do niego wpada, b każdej rzece przyporządkowano jej dopływ, c każdej liczbie naturalnej dodatniej przyporządkowano jej dzielnik, d każdej liczbie naturalnej dodatniej przyporządkowano liczbę jej dzielników, e każdej nazwie ulicy w Polsce przyporządkowano miasto, w którym ona się znajduje. Zadanie 2. (0 – 1pkt) Który z diagramów nie przedstawia funkcji? a c b d e 11 Zadanie 3. (0 – 1pkt) Który z rysunków przedstawia funkcję? y 4 a y 4 b 3 3 2 2 1 1 0 1 -5 -4 -3 - 2 -1 -1 2 3 4 5 6 x 0 - 5 -4 -3 -2 - 1 -2 -1 -2 -3 -3 y 4 c 1 2 4 5 6 x 3 4 5 6 x y 4 d 3 3 2 2 1 1 0 1 -5 -4 -3 - 2 -1 -1 3 2 3 4 5 6 x - 5 -4 -3 -2 0 1 -1 -1 -2 -2 -3 -3 2 y 4 e 3 2 1 0 1 -5 -4 -3 - 2 -1 -1 2 3 4 5 6 x -2 -3 Zadanie 4. (0 – 1pkt) Wartość funkcji f określonej wzorem f (x ) = 2− 1 dla argumentu x +1 a 3 4 b 5 ¯4 c 4 ¯5 d 4 5 − 12 e wynosi: 4 ¯3 12 Zadanie 5. (0 – 1pkt) Która z funkcji jest rosnąca w zbiorze liczb rzeczywistych? y 4 a -5 -4 -3 -2 -1 -1 3 3 2 2 1 1 0 1 2 3 4 5 6 0 1 -5 -4 -3 -2 -1 -1 x -2 -2 -3 -3 y c -1 -1 3 3 2 2 1 1 0 1 2 3 4 5 6 x -5 -4 -3 -2 -1 -1 -2 -2 -3 -3 e 2 3 4 5 6 x 2 3 4 5 6 x y 4 d 4 -5 -4 -3 -2 y 4 b 0 1 y 4 3 2 1 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 -1 2 3 4 5 6 x -2 -3 Zadanie 6. (0 – 1pkt) Jeśli funkcja jest określona wzorem f ( x ) = x+2 to zdaniem prawdziwym jest: x2 − 4 a wykresem jest prosta, b liczba -2 jest miejscem zerowym tej funkcji, c punkt (-1, 1) należy do wykresu tej funkcji, d dziedziną tej funkcji są wszystkie liczby całkowite, e wartość funkcji w punkcie 0 wynosi − 12 . 13 Zadnie 7. (0 - 5pkt) Wyznacz dziedzinę funkcji: 5− x a) f (x ) = 4x + 3 b) f (x ) = 1− x x2 + 4 Zadanie 8. (0 - 2pkt) Wyznacz zbiór wartości funkcji danej wzorem f ( x ) = x − 2 dla x ∈ − 1, 0 . Zadanie 9. (0 – 3pkt) Narysuj wykres funkcji: −4 f (x ) = 3x − 3 − x+5 dla dla dla x ∈ (− ∞, 0) x ∈ 0, 2) x ∈ 2, ∞ ) y 5 4 3 2 1 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 -1 2 3 4 5 6 x -2 -3 -4 -5 -6 14 Zadanie 10. (0 – 1pkt) Uzupełnij. Miejscem zerowym funkcji f : D → R nazywamy ……………………………… ………………………………………………………………………………………………… Zadanie 11. (0 – 3pkt) Oblicz miejsca zerowe funkcji f ( x ) = 5 x + 1 . Zadanie 12. (0 – 5pkt) Na podstawie wykresu funkcji y = f ( x ) określ a) dziedzinę funkcji, b) zbiór wartości funkcji, c) miejsca zerowe funkcji, d) przedziały, w których funkcja przyjmuje wartości ujemne, e) przedziały monotoniczności y 4 3 f(x ) 2 y= 1 0 1 -5 -4 -3 -2 -1 -1 2 3 4 5 6 x -2 -3 15 Zadanie 13. (0 – 3pkt) Na podstawie wykresu funkcji y = f ( x ) określ a) najmniejszą i największą wartość funkcji w dziedzinie, b) argument, dla których funkcja przyjmuje wartość 3, c) wartość funkcji dla argumentu 1. y 4 y= f( x) 3 2 1 -5 -4 -3 -2 -1 -1 0 1 2 3 4 5 6 x -2 -3 Zadanie 14 (0 - 1pkt) Wykres funkcji f określonej wzorem f ( x ) = x + 7 powstał z wykresu f ( x ) = x przez przesunięcie o a 7 jednostek w lewo wzdłuż osi x, b 7 jednostek w górę wzdłuż osi y, c 7 jednostek w prawo wzdłuż osi x, d 7 jednostek w dół wzdłuż osi y, e 7 jednostek w prawo wzdłuż osi x i 7 jednostek w górę wzdłuż osi y. 16 Zadanie 15. (0 - 3pkt) Pan Karierowicz trzykrotnie awansował w swojej pracy. Pierwsza jego pensja brutto wynosiła 1000zł. Każda następna pensja była wyższa o 30% od poprzedniej. Podatek, jaki musiał zapłacić wynosił 20% płacy brutto. Płacy brutto pana Karierowicza przyporządkowano podatek, który musiał odprowadzić. Dane przyporządkowanie przedstaw za pomocą grafu lub tabelki. Zadanie 16. (0 – 1pkt) Liczba -2 może być wartością funkcji: a f (x ) = x b f ( x ) = −8 c f (x ) = x 2 + 2 d f (x ) = 2 x − 3 e f (x ) = x Zadanie 17. (0 – 3pkt) Wyznacz dziedzinę funkcji f ( x ) = 3− x x2 − 9 17 Zadanie 18. (0 – 2pkt) Funkcja f przyporządkowuje długości przekątnej kwadratu długość boku tego kwadratu. Wyraź tę zależność wzorem i określ dziedzinę. Zadanie 19. (0 - 2pkt) Na podstawie wykresu funkcji z zadania 13 ustal liczbę rozwiązań równania f ( x ) = m dla m ∈ R. Zadanie 20. (0 – 1pkt) Narysuj wykres funkcji y = f ( x ) , która spełnia podane warunki: a) dziedziną jest przedział domknięty − 3, 2 , b) nie ma miejsc zerowych, c) przyjmuje wartości dodatnie w przedziale (0, 2 , a ujemne w przedziale − 3, 0 , d) osiąga najmniejszą wartość równą -5, wartości największej nie osiąga, e) jest rosnąca w przedziałach, − 3, − 1 , (0, 1 , f) jest malejąca w przedziałach (− 1, 0 , (1, 2 , g) jest różnowartościowa. 18 y 5 4 3 2 1 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 -1 2 3 4 5 6 x -2 -3 -4 -5 -6 Zadanie 21. (0 - 2pkt) Zapisz wzór funkcji, której wykres otrzymasz w wyniku przesunięcia wykresu funkcji f ( x ) = − x 2 + 6 x − 5 o 2 jednostki w prawo wzdłuż osi x oraz o 3 jednostki w górę wzdłuż osi y. Zadanie 22. (0 – 3pkt) Narysuj wykres funkcji, wskazując wzór funkcji pomocniczej f ( x ) = −2 −3 x +1 y 5 4 3 2 1 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 -1 2 3 4 5 6 x -2 -3 -4 -5 -6 -7 19 Zadanie 23. (0 – 3pkt) a) w jakich latach malała liczba oddanych głosów dokładnie na jedną formację, b) w jakich latach wzrastała liczba oddanych głosów jednocześnie na trzy formacje, c) dla jakiej formacji wzrasta sondażowe poparcie? 20 5. Klucz odpowiedzi i schemat punktowania KLUCZ ODPOWIEDZI Numer zadania Klucz odpowiedzi 1 d Max liczba punktów możliwa do uzyskania 1 2 e 1 3 c 1 4 c 1 5 d 1 6 e 1 10 Miejscem zerowym funkcji f : D → R nazywamy taki argument x ∈ D , dla którego wartość funkcji jest równa zero. 1 14 b 1 16 d 1 MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA Nr zadania 7a 7b Etapy rozwiązania zadania zapisanie i rozwiązanie warunku potrzebnego do wyznaczenia dziedziny podanie dziedziny zapisanie i rozwiązanie jednego z warunków potrzebnych do wyznaczenia dziedziny Model odpowiedzi Max liczba punktów możliwa do uzyskania 4 x + 3 ≠ 0 x ≠ − 34 1 D f = R \ {− 34 } 1 1 − x ≥ 0, x ≤ 1 1 21 8 9 zapisanie i rozwiązanie drugiego z warunków potrzebnych do wyznaczenia dziedziny wyznaczenie części wspólnej rozwiązań poszczególnych warunków i podanie dziedziny obliczenie wartości funkcji dla argumentów -1 oraz 0 podanie zbioru wartości funkcji narysowanie wykresu funkcji stałej w przedziale narysowanie wykresu funkcji liniowej y = 3x − 3 w przedziale lewostronnie domkniętym 0, 2 ) narysowanie wykresu funkcji liniowej y = − x + 5 w przedziale 2, ∞ ) podanie dziedziny funkcji 11 rozwiązanie równania f ( x ) = 0 uwzględnienie dziedziny i podanie miejsc zerowych odczytanie z wykresu i zapisanie dziedziny funkcji odczytanie z wykresu i zapisanie zbioru wartości funkcji odczytanie z wykresu i zapisanie miejsc zerowych funkcji 12 odczytanie z wykresu i zapisanie argumentów, dla których funkcja przyjmuje wartości ujemne odczytanie z wykresu i zapisanie przedziałów monotoniczności funkcji 13 odczytanie z wykresu i zapisanie najmniejszej i największej wartości funkcji w dziedzinie odczytanie argumentów, dla których funkcja przyjmuje wartość 3 x 2 + 4 ≠ 0, x ∈ R 1 D f = (− ∞,1 1 f (− 1) = −3 , f (0 ) = −2 1 ZW f = − 3, − 2 1 1 y 4 3 2 1 1 -5 -4 -3 -2 -1 -1 0 1 2 3 4 5 6 x -2 -3 -4 1 D f = − 15 , ∞ ) 1 x = − 15 1 x = − 15 ∈ D 1 D f = (− ∞, 5 1 ZW f = (− ∞, 3 ∪ {4} 1 f ( x ) = 0 ⇔ x = −3 ∨ x = −1 ∨ x=2 1 f (x ) < 0 ⇔ x ∈ (− ∞, − 3) ∪ (− 1, 2) 1 f jest rosnąca w przedziałach (− ∞, − 2 , 1, 4 ; f jest malejąca w przedziale − 2, 1 ; f jest stała w 1 funkcja nie osiąga najmniejszej wartości, funkcja osiąga wartość największą równą 4 dla x ∈ (− 2, − 1) 1 f (− 2 ) = 3, f (− 1) = 3 1 przedziale (4, 5 22 odczytanie wartości funkcji dla argumentu 1 obliczenie wynagrodzenia brutto po kolejnych awansach obliczy podatek od wynagrodzenia brutto 15 17 18 wynagrodzeniu brutto przyporządkuje obliczony podatek i przedstawi dane za pomocą tabelki lub grafu zapisanie warunków potrzebnych do wyznaczenia dziedziny rozwiązanie powyższych warunków wyznaczenie części wspólnej rozwiązań poszczególnych warunków i podanie dziedziny ustalenie zależności między zmiennymi i przedstawienie jej za pomocą wzoru określenie dziedziny wyznaczonej funkcji podanie liczby rozwiązań równania f ( x ) = m, (m ∈ R ) f (1) = 1 1 2 1300zł, 1690zł, 2197zł 1 200zł, 260zł, 338zł, 439,40zł 1 wynagrodzenie brutto [zł] 1000 1300 1690 2197 podatek 1 200 260 338 439,40 [zł] 3− x ≥ 0 ∧ x≤3 ∧ x2 − 9 ≠ 0 x≠3 ∧ x - długość przekątnej x kwadratu, f ( x ) = 2 1 D = R+ 1 brak, jedno, dwa, trzy, nieskończenie wiele rozwiązań 0 m ∈ (− ∞, − 2 ∪ ∪ (12 , 1) m ∈ (− 2, 1 2 1 Liczba rozwiązań m∈(3, ∞) \ {4} ∪ {1, 3} 1 ∪ 1 2 m ∈ (1, 3) m=4 3 nieskończenie wiele y 4 3 2 20 narysowanie wykresu funkcji o zadanych własnościach 1 1 m ∈ R podanie wartości parametru m x ≠ −3 D f = (− ∞, 3) \ {− 3} Wartość parametru m, 19 1 1 -5 -4 -3 -2 -1 -1 -2 -3 -4 -5 0 1 2 3 4 5 6 x 2 (1 punkt, gdy uczeń nie uwzględni co najwyżej jednej własności) 23 21 ustalenie wzoru po przesunięciu wykresu funkcji f ( x ) = − x 2 + 6 x − 5 o 2 jednostki w prawo wzdłuż osi x oraz o 3 jednostki w górę wzdłuż osi y podniesienie do kwadratu i dokonanie redukcji wyrazów podobnych napisanie wzoru funkcji pomocniczej narysowanie wykresu funkcji pomocniczej f ( x ) = −( x − 2 ) + 6( x − 2 ) − 5 + 2 f ( x ) = − x 2 + 10 x − 18 y= 1 1 −2 x 1 y 4 1 3 2 1 22 przesunięcie wykresu funkcji pomocniczej o 1 jednostkę w lewo wzdłuż osi x i o 3 jednostki w górę wzdłuż osi y -5 -4 -3 -2 -1 0 1 -1 -2 2 3 4 -2 y= x 5 6 x 1 -3 -4 -5 y= -2 - 3 x+1 -6 -7 23 odczytanie z wykresu, w jakich latach malała liczba oddanych głosów dokładnie na jedną formację, odczytanie z wykresu, w jakich latach wzrastała liczba oddanych głosów jednocześnie na trzy formacje, odczytanie z wykresu, dla jakiej formacji wzrasta sondażowe poparcie w latach 1997 – 2001 1 w latach 1991 – 1993 oraz 1997 – 2001 1 sondażowe poparcie wzrasta dla postsolidarności i Samoobrony 1 24 6. Wyniki testu sprawdzającego 6.1 Tabela zbiorcza wyników testu przeprowadzonego dnia 30 kwietnia 2004r. w klasie I liceum profilowanego z matematyki z działu funkcji i ich własności. W Y M A G A N I A 1 2 3 4 5 6 U9 U28 U18 U19 U7 U17 U29 U31 U30 U12 U20 U14 U13 U21 U25 U22 U2 U11 U4 U5 U3 U16 1 1 1 C A B × C C 1 1 C B C C B B 1 E C C 1 C C C 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 A 1 1 1 1 A A D A E 1 1 1 1 1 1 1 1 A A 1 1 1 1 1 1 1 1 B B B B 1 B A B 1 1 A 1 B B B B B × 1 1 1 1 1 1 1 1 1 C 1 1 1 1 C C 1 1 1 1 1 1 1 1 1 E 1 1 × B 1 1 A 1 A A B B B C B A B B B 1 1 A C 1 A A Łatwość T BŁ ŚT T Ł fo 0,04 0,00 0,00 0,04 p q pq L S L-S D 50 0,31 1,00 0,69 0,69 0,00 0,31 0,21 5 3 2 0,15 0,00 13 13 0 0,00 0,21 10 8 2 0,15 U24 U6 U10 U23 7a 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 0 1 7b 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 0 0 0 1 1 1 0 1 0 1 0 1 0 0 1 0 0 1 0 8 9 1 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 1 0 1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 1 1 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 1 1 0 0 1 1 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 D 1 1 1 A 1 1 1 1 1 A A 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 × T BT T BT BT T T 0,00 0,04 0,12 0,12 0,08 0,00 0,38 0,15 0,00 0,00 0,00 0,27 0,08 0,15 0,54 0,31 0,12 0,19 0,31 0,12 0,46 0,85 0,31 0,73 0,26 0,71 0,56 0,15 0,26 0,48 0,37 0,85 0,24 0,46 0,47 0,12 0,21 0,02 0,12 0,38 0,44 0,54 0,15 0,69 0,27 0,74 0,29 0,44 0,85 0,74 0,52 0,63 0,15 0,76 0,54 0,53 0,88 0,79 0,98 0,88 0,62 0,56 0,25 9 3 6 0,46 0,13 12 10 2 0,15 0,21 5 3 2 0,15 0,20 24 14 10 0,77 0,19 14 6 8 0,62 0,21 23 14 9 0,69 0,25 31 13 18 1,38 0,13 4 0 4 0,31 0,19 15 5 10 0,77 0,25 37 26 11 0,85 0,23 20 9 11 0,85 0,1275 11 11 0 0,00 0,18 15 4 11 0,85 0,2484 7 5 2 0,1538 0,25 25 12 13 1 0,11 4 2 2 0,15 0,17 10 1 9 0,69 0,02 1 0 1 0,0769 0,11 4 2 2 0,15 0,24 25 5 20 1,54 0,25 19 15 4 0,31 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 1 0 1 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 × C 1 B E 1 × E A 1 E B B C 1 1 1 A 1 B A 1 0 1 1 1 1 1 0 0 1 1 1 1 0 1 1 1 0 0 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 0 × 0 0 1 1 1 0 1 1 0 0 × 0 0 1 0 × × 1 0 1 0 1 1 1 0 0 1 1 1 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 × 0 × × 0 × × 0 1 1 × × × × 0 0 × × 0 0 0 × × 0 0 1 1 1 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 × 0 0 0 × × × 0 × × × × 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0 1 0 1 0 1 1 1 0 1 1 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 × × × × 0 × × 0 × × 23 T 0 1 1 0 1 0 0 0 0 0 × 0 1 1 0 × 0 × 1 × 0 × 0 0 0 0 0 0 × × 22 T Łatwość poziomu podstawowego = 0,51 p poziomu 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 21 Ł 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 0 1 0 20 T 0 0 0 0 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 19 T 0 0 0 0 0 1 0 1 1 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 1 1 1 0 1 1 1 1 0 0 0 1 18 T 0 0 0 0 1 0 0 17 BT 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 1 0 0 1 1 1 1 × 0 0 1 0 1 1 1 1 0 0 0 1 1 0 × 0 1 1 × × 0 16 ŚT 0 0 0 0 0 15 Ł 1 0 0 × 1 0 1 0 0 × 1 1 × × 0 0 × 0 0 × 0 0 × 0 × × × 14 T × 1 1 1 1 0 1 1 1 1 0 1 1 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 13 Ł 0 0 0 1 1 1 0 1 1 1 0 1 0 1 1 0 1 0 0 0 1 1 1 0 1 0 1 0 0 12 T × 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 0 1 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 11 × × 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 1 10 1 0 0 0 0 × 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 × 0 0 0 0 0 0 × 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 P O N A D P O D S T A W O W E 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 × 0 0 0 0 × × × 1 1 0 1 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 Suma punktów w poziomie P R O G R A M O W E P O D S T A W O W E Uczeń × × × 1 0 1 0 0 0 0 × 0 0 0 × Łatwość pozioamu ponadpodstawowego = 0,28 1 1 0 1 1 0 0 1 0 1 0 0 1 0 1 1 1 1 1 1 1 0 0 1 1 0 1 1 0 1 0 0 1 0 1 0 1 1 1 1 1 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 × 1 × 0 0 0 0 1 × 0 1 1 0 0 0 1 1 0 1 0 0 1 1 1 1 0 0 0 0 0 1 1 Zaliczenie poziomu P PP P PP 26 27 21 21 19 22 16 16 17 18 16 15 14 14 12 13 13 14 14 14 9 12 10 8 4 5 11 8 12 10 12 7 6 6 4 3 5 5 6 5 6 5 5 2 1 1 5 2 3 4 3 0 + + + + + + + + + + + - + - 390 137 42,3% 3,8% średnia = Σpq= Łączna suma punktów w teście x x − x ( x − x )2 37 35 33 31 31 29 22 22 21 21 21 20 20 19 18 18 18 16 15 15 14 14 13 12 7 5 16,73 14,73 12,73 10,73 10,73 8,73 1,73 1,73 0,73 0,73 0,73 -0,27 -0,27 -1,27 -2,27 -2,27 -2,27 -4,27 -5,27 -5,27 -6,27 -6,27 -7,27 -8,27 -13,27 -15,27 279,92 217,00 162,07 115,15 115,15 76,23 3,00 3,00 0,53 0,53 0,53 0,07 0,07 1,61 5,15 5,15 5,15 18,23 27,76 27,76 39,30 39,30 52,84 68,38 176,07 233,15 527 0 1673 20,27 4,35 p testu = 0,44 f o – frakcja opuszczeń p – wskaźnik łatwości zadania q – wskaźnik trudności zadania L – liczba poprawnych odpowiedzi w lepszej połowie wyników testowania S – liczba poprawnych odpowiedzi w słabszej połowie wyników testowania D 50 – moc różnicująca zadania BŁ – bardzo łatwe Ł – łatwe ŚT – średnio trudne T – trudne BT – bardzo trudne 26 6.2. GRAFICZNE PRZEDSTAWIENIE WYNIKÓW TESTU Struktura rozwiązalności zadań według numerów zadań. Rozwiązalność zadania 100% 80% 60% 40% 20% 0% 1 2 3 4 5 6 7a 7b 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Zadania testowe poprawne odpowiedzi Nr zadania 1 2 3 4 5 6 7a niepoprawne odpowiedzi 7b 8 9 10 11 12 13 opuszczone zadania 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Opuszczone 3,85 0,00 0,00 3,85 0,00 3,85 11,54 11,54 7,69 0,00 38,46 15,38 0,00 0,00 0,00 26,92 7,69 15,38 53,85 30,77 5,77 19,23 30,77 11,54 zadania w % Poprawne 30,77 100,00 69,23 46,15 84,62 30,77 73,08 25,64 71,15 56,41 15,38 25,64 48,46 37,18 84,62 24,36 46,15 47,44 11,54 21,15 1,92 11,54 38,46 43,59 odpowiedzi w % Niepoprawne 65,38 0,00 30,77 50,00 15,38 65,38 15,38 62,82 21,15 43,59 46,15 58,97 51,54 62,82 15,38 48,72 46,15 37,18 34,62 48,08 92,31 69,23 30,77 44,87 odpowiedzi w % 27 7. Analiza ilościowa wyników pomiaru 7.1. ŁATWOŚĆ ZADAŃ Łatwość zadania (p) jest to stosunek liczby punktów uzyskanych za rozwiązanie zadania do maksymalnej liczby punktów możliwej do uzyskania. Rozkład łatwości zadań przedstawionego testu prezentuje poniższy wykres: 1,10 1,00 0,90 Łatwość zadań 0,80 0,70 0,60 Łatwość poziomu P = 0,51 0,50 Łatwość testu Pt = 0,44 0,40 Łatwość poziomu PP = 0,28 0,30 6 7a 7b 8 0,44 0,38 0,12 0,02 0,21 0,12 0,47 0,46 0,24 0,85 0,37 0,48 0,26 0,15 5 0,56 4 0,71 3 0,26 0,85 2 0,73 0,46 1 0,31 0,69 0,00 1,00 0,10 0,31 0,20 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Zadania testowe poziom podstawowy poziom ponadpodstawowy Zadania testowe były trudne, co pokazuje obliczony współczynnik łatwości testu pt = 0,44 Zadania poziomu podstawowego okazały się średnio trudne: p = 0,51, natomiast zadnia poziomu ponadpodstawowego – trudne: p = 0,28. Najwięcej zadań było trudnych, bo aż 13 (8 w poziomie podstawowym i 5 w poziomie ponadpodstawowym), natomiast najmniej zadań bardzo łatwych, tylko jedno. Nieoczekiwana trudność zadania 10 w poziomie podstawowym nie jest sygnałem braku jego poprawności dydaktycznej, lecz tego, że uczniowie raczej niechętnie uczą się regułek na pamięć. 28 Dokładne zestawienie powyższych danych zawiera poniższa tabela: ŁATWOŚĆ WSKAŹNIK p P.PODSTAWOWY P. PONADPODSTAWOWY TEST Numer zadania Liczba zadań %P Numer zadania Liczba zadań % PP 0 – 0,19 10 1 6 14 18, 20, 21 3 37 1 2 4 16 2 3 Trudne 0,20 – 0,49 1, 4, 6, 7b, 11, 12, 13, 15 8 50 16, 17, 19, 22, 23 5 62 1 2 13 54 1 6 Średnio trudne 0,50 – 0,69 3, 9 2 12 1 2 − 0 0 2 8 13 Łatwe 0,70 – 0,89 5, 7a, 8, 14 4 25 − 0 0 4 16 2 3 Bardzo łatwe 0,90 - 1 2 1 6 14 − 0 0 1 4 16 Bardzo trudne Liczba %T zadań 7.2. FRAKCJA OPUSZCZEŃ Frakcja opuszczeń zadania ( f o ) jest to stosunek liczby uczniów, którzy opuścili zadanie do liczby wszystkich uczniów poddanych testowaniu. Frakcję opuszczeń zadań zawartych w omawianym teście przedstawia poniższy 0,54 wykres: 0,60 0,31 0,19 0,00 0,00 0,00 0,12 0,08 0,15 0,15 0,08 0,00 0,04 4 0,04 3 0,00 0,00 0,10 0,00 0,12 0,20 0,12 0,30 0,12 0,27 0,31 0,38 0,40 0,04 Frakcja opuszczeń 0,50 0,00 1 2 5 6 7a 7b 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Zadania testowe poziom podstawowy poziom ponadpodstawowy 29 Średnia frakcja opuszczeń dla testu wyniosła 0,13 przy normie 0,15, przy czym widać zdecydowane różnice dotyczące tego współczynnika przy porównaniu poziomów: poziom podstawowy f o = 0,08 poziom ponadpodstawowy f o = 0,23 . W poziomie podstawowym tylko 2 zadania (zadanie 10 i 15) znalazły się powyżej normy frakcji opuszczeń. Oznacza to, że zadania na tym poziomie w większości (14 na 16 zadań) zostały skonstruowane w sposób poprawny. Wysoka frakcja opuszczeń zadania 10 wynika nie z błędu sformułowania zadania, lecz z tego, że było to zadanie teoretyczne. Zadanie 15 powinno być zmienione pod względem merytorycznym. W poziomie ponadpodstawowym f o aż 4 na 8 zadań było powyżej normy 0,15. Oznacza to, że powinny być one zmienione pod względem merytorycznym. Można też byłoby zamienić zadanie 15 z poziomu P ( f o = 0,27 , p = 0,24) z zadaniem 23 z poziomu PP ( f o = 0,12 , p = 0,44). Tylko 6 uczniów na 26 objętych testowaniem nie opuściła żadnego zadania, a połowa z testowanych opuściła od 0 do 2 zadań. Widać też wyraźnie, że więcej zadań opuściła grupa uczniów słabszych - f o = 0,19 . Frakcja opuszczeń dla grupy uczniów lepszych wyniosła f o = 0,06 . 7.3. MOC RÓŻNICUJĄCA Moc różnicująca ( D50 ) zadania jest to zdolność zadania testowego do odróżniania uczniów o wyższych i niższych osiągnięciach mierzonych danym testem. Średnia moc różnicująca testu wyniosła 0,51. Taka sama moc różnicująca ( D50 = 0,51) wyniosła zarówno dla poziomu podstawowego, jak i dla poziomu ponadpodstawowego. Dla testów zawierających od 10 do 25 zadań minimalna moc różnicująca zadań wynosi od 0,3 do 0,2, natomiast zadowalająca od 0,6 do 0,4. Test ten nie spełnia powyższej normy – moc różnicująca zadań jest za wysoka, natomiast moc różnicująca poziomu podstawowego (16 zadań) jest zadowalająca, a poziomu ponadpodstawowego (8 zadań) zbyt niska. 30 Moc różnicującą poszczególnych zadań przedstawia poniższy diagram: 1,60 Moc różnicująca zadań 1,40 1,54 1,38 1,20 1,00 1,00 0,80 0,85 0,85 0,77 0,77 0,60 0,46 0,62 0,85 0,69 0,69 0,40 0,20 0,15 0,31 0,15 0,15 0,15 0,00 0,00 1 2 3 4 5 6 7a 7b 0,15 0,31 0,15 0,00 0,15 9 10 11 0,08 12 13 14 15 16 17 18 19 Zadania testow e 20 21 22 8 poziom podstawowy 23 poziom ponadpodstawowy 31 8. Opis statystyczny wyników pomiaru 8.1. TENDENCJA CENTRALNA 8.1.1 Średnia arytmetyczna Średnia arytmetyczna x = ∑x , N gdzie N = liczba uczniów, x – liczba zdobytych punktów przez jednego ucznia. Średnia arytmetyczna wyników testu, przy N = 26 wyniosła 20,27 na 50 możliwych punktów do zdobycia. Średnia arytmetyczna wyników testu znajduje się zatem poniżej połowy testu. 0 20,27 50 Rozkład średniej w obu poziomach prezentuje następujący wykres: PP 5,27 15 P 0 5 10 poziom podstawowy 15 20 25 30 35 poziom ponadpodstawowy Średnia arytmetyczna wyników testu w poziomie podstawowym wyniosła 15 na 32 możliwe punkty do zdobycia, a w poziomie ponadpodstawowym 5,27 na 18 punktów. 32 Modalna 8.1.2 Modalna jest to najczęściej pojawiający się wynik. W teście pojawiły się dwa tak samo często występujące wyniki. Trzykrotnie pojawiły się wyniki 18 i 21 punktów. Pierwszy wynik znajduje się poniżej średniej arytmetycznej, natomiast drugi powyżej średniej. 4 Liczba uczniów 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 Liczba punktów 8.1.3 Mediana Mediana jest to wynik środkowy. Mediana wyniosła M e = 19,5 . Znajduje się ona poniżej średniej arytmetycznej wyników. 8.2. ROZPROSZENIE WYNIKÓW (DYSPERSJA) 8.2.1 Rozpiętość Rozpiętość Rx = xmax − xmin . Rozpiętość wyniosła Rx = 37 – 5 = 32. Wyniki skrajne są bardzo odległe. 8.2.2 Odchylenie standardowe Odchylenie standardowe δ x = ∑ (x − x ) N 2 . 33 Odchylenie standardowe wyniosło δ x = 8,02 . Jest to odchylenie duże, co wskazuje na duże zróżnicowanie wyników. 8.2.3 Obszar wyników typowych Ox O p = x − δ x = 12,25 Ok = x + δ x = 28,29 12,25 0 20,27 28,29 Ox 50 Wyniki typowe uzyskane z testu to: 13, 14, …, 27, 28. Uczniów, którzy uzyskali typowe wyniki jest 17, poza normą klasy znalazło się 9 uczniów, przy czym 3 uczniów uzyskało mniej niż 13 punktów, a 6 uczniów osiągnęło lepszy wynik od typowych dla testowanej klasy. 8.3. RZETELNOŚĆ TESTOWANIA Współczynnik rzetelności testowania informuje nas ile wiarygodny jest test przez nas przeprowadzony. Rzetelność testu została obliczona według wzoru: KR 20 = k Σpq 1 − 2 , k − 1 δx gdzie: k – liczba zadań w teście δ x2 – kwadrat odchylenia standardowego. Minimalny współczynnik rzetelności wynosi rtt = 0,80. Po podstawieniu do wzoru otrzymujemy rtt = KR 20 = 24 4,35 1 − = 0,97 . Otrzymany 24 − 1 8,02 2 wynik wskazuje na dużą rzetelność przeprowadzonego testu. 34 9. Analiza zadań – wartościowanie zadań ze względu na ich przydatność do testu osiągnięć szkolnych poprawność dydaktyczna zadania Nr zada nia rzeczowa redakcyjna atrakcyjność (konstrukcyjno dystraktorów - językowa) (WW) łatwość/trudność rzetelność opuszczenia zadowalająca moc różnicująca stosowność zad – zgodność sprawdzanej czynności z planem testu pod względem: materiału nauczania ocena przydatności do testu celów nauczania wymagań programowych zmienić dystraktory na łatwiejsze 1 poprawna poprawna A,B,C,E atrakcyjne 2 poprawna poprawna A, B, C, D martwe bardzo łatwe brak brak trafne trafne stosowne przydatne poprawna A, D, E – atrakcyjne, B martwy średnio trudne brak zadowalająca trafne trafne stosowne przydatne trudne w normie zbyt wysoka trafne trafne stosowne zmienić wzór funkcji łatwe brak zadowalająca trafne trafne stosowne przydatne 3 poprawna 4 poprawna poprawna A, B – atrakcyjne D, E martwe 5 poprawna poprawna C, E atrakcyjne A, B martwe trudne w normie zadowalająca trafne trafne zbyt trudne dla poziomu P 35 6 poprawna poprawna A, B, C – atrakcyjne D martwy trudne w normie zadowalająca trafne trafne stosowne zrezygnować z zadania 7a poprawna poprawna - łatwe w normie zbyt wysoka trafne trafne stosowne przydatne 7b poprawna poprawna - trudne w normie zbyt wysoka trafne trafne zbyt trudne dla poziomu P zmienić przykład 8 poprawna poprawna - łatwe w normie zbyt wysoka trafne trafne stosowne przydatne 9 poprawna poprawna - średnio trudne brak zbyt wysoka trafne trafne stosowne przydatne 10 poprawna poprawna - bardzo trudne powyżej normy zbyt wysoka trafne trafne stosowne przydatne sprawdza znajomość definicji 11 poprawna poprawna - trudne w normie zbyt wysoka trafne trafne stosowne zmienić przykład 12 poprawna poprawna - trudne brak zbyt wysoka trafne trafne stosowne zmienić przykład 13 poprawna poprawna - trudne brak zbyt wysoka trafne trafne stosowne zmienić przykład łatwe brak nie ma trafne trafne stosowne przydatne trudne powyżej normy zbyt wysoka trafne trafne zbyt trudne dla poziomu P wymienić 14 poprawna poprawna A, D – atrakcyjne, C, E martwe 15 poprawna poprawić redakcję - 36 16 poprawna poprawna A, B, C, E atrakcyjne trudne w normie zadowalająca trafne trafne stosowne przydatne 17 poprawna poprawna - trudne w normie zbyt wysoka trafne trafne stosowne zmienić przykład 18 poprawna poprawna - bardzo trudne powyżej normy zadowalająca trafne trafne zbyt trudne dla poziomu PP wymienić 19 poprawna poprawna - trudne powyżej normy zbyt wysoka trafne trafne stosowne przydatne zmienić własności funkcji 20 poprawna poprawna - bardzo trudne w normie zadowalająca trafne trafne zbyt trudne dla poziomu PP 21 poprawna poprawna - bardzo trudne powyżej normy zadowalająca trafne trafne stosowne przydatne 22 poprawna poprawna - trudne powyżej normy zbyt wysoka trafne trafne stosowne przydatne trafne standard wymagań dla poziomu P wymienić 23 poprawna poprawna - trudne w normie zbyt wysoka trafne 37 10. Analiza jakościowa wyników dwustopniowego pomiaru osiągnięć w I klasie liceum profilowanego 10.1. CHARAKTERYSTYKA BADANEJ KLASY Klasa, w której przeprowadzałam test z funkcji i ich własności jest to klasa I liceum profilowanego. Jest to klasa bardzo liczna – liczy 30 osób. Aby poznać poziom, zakres opanowanych wiadomości i umiejętności z matematyki moich nowych uczniów, na początku roku szkolnego przeprowadziłam test diagnostyczny. Wyniki testu: troje uczniów otrzymało ocenę dobrą, pięcioro ocenę dostateczną, jedenaścioro ocenę dopuszczającą oraz jedenaścioro ocenę niedostateczną, kazały mi sądzić, że klasa jest słaba z matematyki. Dalsze obserwacja i praca z uczniami utwierdziła mnie w tym przekonaniu. Na tle klasy wyróżnia się kilku uczniów, z którymi można rozwiązywać zadania o podwyższonym stopniu trudności. Część uczniów tej klasy to uczniowie przeciętni, natomiast jest też spora grupka osób, która nie posiada nawet elementarnej wiedzy z matematyki. Kilku uczniów ma ograniczone możliwości przyswajania nowych wiadomości i nie potrafi rozumować matematycznie. Klasa ma ogólnie niski poziom wiedzy i umiejętności matematycznych, a przy tym jest bardzo zróżnicowana. Na dodatek wielu uczniów jest nie ma motywacji do nauki i demonstruje powszechną niechęć do przedmiotu. Po pierwszym semestrze, przy współpracy z rodzicami, udało mi się zmotywować kilku uczniów do nauki matematyki. Mam nadzieję, że w ich ślady pójdą następni uczniowie i poziom nauczania będzie systematycznie się podwyższał. 38 10.2. STAN OSIĄGNIĘĆ KLASY 10.2.1. Zaliczenie poziomów W teście można było zdobyć 50 punktów, z czego 32 na poziomie podstawowym i 18 na poziomie ponadpodstawowym. Poniżej przedstawiam tabelę stosowanych przeze mnie norm ocen dla testu dwustopniowego. NORMY OCEN DLA TESTU DWUSTOPNIOWEGO STOPIEŃ POZIOM OPIS WYMAGAŃ WYMAGAŃ NORMY OCEN Uczeń nie opanował nawet połowy podstawowych wymagań (najbardziej elementarnych) Uczeń opanował większą część podstawowych wymagań 50% - 74% P (16 – 23pkt) dst Uczeń opanował wymagania podstawowe 75% - 100% P (24 – 32pkt) db Uczeń opanował wymagania podstawowe i większą część wymagań ponadpodstawowych 75% P + (50% - 74%) PP (9 -13pkt) Uczeń opanował pełne wymagania - podstawowe i ponadpodstawowe 75% P + (75% - 100%) PP (14 – 18pkt) bdb ponadpodstawowe dop podstawowe ndst P PP 0% - 49% P (0 – 15pkt) W badanej klasie otrzymałam następujące wyniki, które przedstawiam na diagramie kołowym: Struktura uzyskanych punktów w poziom ie podstaw ow ym 2 uczniów 9 uczniów 15 uczniów 0pkt - 15pkt 16pkt - 23pkt 24pkt - 32pkt 39 Struktura uzyskanych punktów w poziom ie ponadpodstaw ow ym 4 uczniów 0 uczniów 22 uczniów 0pkt - 8pkt 9pkt - 13pkt 14pkt - 18pkt Norma zaliczenia na poziomie podstawowym wynosiła 16 punktów, natomiast w poziomie ponadpodstawowym: 24 punkty z poziomu podstawowego oraz 9 punktów z poziomu ponadpodstawowego. ZALICZENIE POZIOMÓW POZIOM PODSTAWOWY POZIOM PONADPODSTAWOWY Liczba uczniów % zaliczenia Liczba uczniów % zaliczenia 11 42,3 1 3,8 Wyobrażenie, jak niewielki procent testowanych uczniów zaliczyło poziom podstawowy, a w szczególności ponadpodstawowy daje diagram: [%] 45,0 42,3 30,0 15,0 3,8 0,0 P poziom podstawowy (P) PP poziom ponadpodstawowy (PP) 40 Poziom podstawowy zaliczyło 11 uczniów, a więc 15 (co stanowi 57,7% wszystkich testowanych) uczniów nie opanowało materiału na tym poziomie. Wynik zatem jest niezadowalający, tym bardziej, że poziom ponadpodstawowy zaliczyła tylko jedna osoba. Ponadto dziwi trochę fakt, że troje uczniów zdobyło powyżej 50% punktów z poziomu ponadpodstawowego, nie uzyskując jednak 75% punktów z poziomu podstawowego wymaganych na zaliczenie poziomu ponadpodstawowego. Ten fakt tłumaczę tym, że dobór zadań do poziomów nie zawsze był odpowiedni. Łatwość poziomów 10.2.2. ŁATWOŚĆ POZIOM PODSTAWOWY POZIOM PONADPODSTAWOWY TEST 55 28 41,5 0,51 0,28 0,44 % POPRAWNYCH ODPOWIEDZI ŁATWOŚĆ Test okazał się testem trudnym, przy czym poziom podstawowy okazał się średnio trudny. 10.2.3. Średnia arytmetyczna 60 50 50 40 32 30 20 18 15 20,27 10 5,27 0 p pp cały test średnia arytmetyczna maksymalna liczba punktów do uzyskania 41 10.2.4. Modalna Liczba uczniów 7 5 6 5 14 4 3 18, 21 2 1 0 p 10.2.5. pp cały test Mediana 25 20 19,5 15 14 10 5 5 0 p 10.2.6. pp cały test Rozproszenie wyników ROZPROSZENIE WYNIKÓW W KLASIE (według odchylenia standardowego) 13 – 28 42 Opanowanie przez uczniów wyróżnionego w teście materiału nauczania 10.2.7. CZYNNOŚCI OPANOWANE L.p. Materiał nauczania P PP Numery zadań % zaliczeń Numery zadań % zaliczeń 1. Pojęcie funkcji i sposoby jej opisu. 1, 2, 15 40,77 18 11,54 2. Dziedzina i zbiór wartości funkcji. 4, 7, 8 51,44 16, 17 47,12 3. Wykres funkcji. Rysowanie wykresów funkcji liniowych i kawałkami liniowych. 3, 9 59,62 - - 4. Miejsca zerowe funkcji. Liczba rozwiązań równania f ( x ) = m dla m ∈ R. 10, 11 23,08 19 21,15 5. Monotoniczność funkcji. 5 84,62 23 43,59 6. Własności funkcji. Odczytywanie własności funkcji z wykresu. 6, 12, 13 42,74 20 1,92 7. Przekształcenia wykresu funkcji. 14 84,62 21, 22 27,69 Opanowanie przez uczniów materiału nauczania według kategorii celów 10.2.8. Skala celów nauczania jest wartościowa, jeśli jest hierarchiczna, tzn. określa porządek kategorii celów od najniższych do najwyższych. Taką hierarchiczną klasyfikacją celów nauczania jest taksonomia ABC, która obejmuje dwa poziomy celów: „wiadomości” i „umiejętności”, a na każdym z tych poziomów – po dwie kategorie. Poziom I Kategoria A: Zapamiętanie wiadomości 43 Kategoria B: Zrozumienie wiadomości Poziom II Kategoria C: Zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych Kategoria D: Zastosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych Struktura rozwiązalności zadania według kategorii celu 29,8 19,2 10,9 80% 46,5 38,5 90% 20,5 0,3 100% 60% 43,2 46,2 44,5 70% 63,5 6,7 10% 15,4 20% 34,6 44,5 30% 36,3 40% 53,2 46,2 50% 0% A B C poziom podstawowy B C D poziom ponadpodstawowy Kategorie celów poprawne odpowiedzi niepoprawne odpowiedzi opuszczone zadania Analizując ten diagram widać, że w poziomie podstawowym najwięcej problemów mieli uczniowie z zadaniem kategorii A, bo aż 38,5% uczniów opuściło zadanie, a 46,2% odpowiedziało błędnie. Znacznie lepiej uczniowie poradzili sobie z zadaniami kategorii B, bo ponad połowa odpowiedzi była poprawna, przy minimalnym odsetku opuszczeń. Zadania kategorii C zostały rozwiązane w równym stopniu poprawnie, jak błędnie, przy ok.11% frakcji opuszczeń. Wynik ten z pewnością byłby lepszy, gdyby zmienić zadanie 15 z 23 oraz 7b, które było zbyt trudne i raczej należałoby je umieścić w poziomie ponadpodstawowym. Taki stan rzeczy powinien cieszyć, gdyż nauczyciel i uczniowie kładą nacisk na zrozumienie wiadomości i stosowanie ich w sytuacjach typowych, co pozwoli na operowanie już poznaną wiedzą na dalszym szczeblu nauczania przedmiotu. Braki 44 w zapamiętaniu regułek z pewnością nie zagrożą uczniom w dalszym rozwoju przedmiotowym. W poziomie ponadpodstawowym również zadania kategorii B i C wypadły najlepiej, ok.35% poprawnych odpowiedzi. Zadania kategorii D okazały się bardzo trudne, tylko ok. 7% uczniów udzieliło poprawnych odpowiedzi. Cieszy jednak fakt, że uczniowie w 70% podjęli próbę ich rozwiązania. Struktura łatwości zadań według kategorii celu [%] 60,0 54,4 50,0 44,7 40,0 30,0 20,0 10,0 15,0 7,0 0,0 A B C D Kategorie celów Analizując ten diagram łatwości zadań według kategorii celów całego testu wynika, że zastosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych sprawiało uczniom największe trudności, czego można było się spodziewać. Również bardzo trudne okazały się zadania kategorii A, gdzie udzielenie poprawnej odpowiedzi polegało na odtworzeniu definicji pojęcia. Jak widać uczniowie niechętnie uczą się regułek na pamięć. Na tym tle zdecydowanie lepiej wypadły zadania kategorii B i C – połowa testowanych uczniów rozumie i potrafi zastosować poznane wiadomości w sytuacjach typowych. 45 Ogólny poziom nauczania w przedmiocie 10.2.9. Ogólny poziom nauczania przedmiotu jest niski, co potwierdzają wyniki przeprowadzonego testu. Na tle klasy wyróżnia się kilku uczniów, z którymi można rozwiązywać zadania o wyższym poziomie trudności, natomiast jest też spora grupka osób, która nie posiada nawet elementarnej wiedzy z matematyki. Takie ogromne zróżnicowanie klasy wpływa negatywnie na proces nauczania przedmiotu. Cierpią na tym uczniowie dobrzy, gdyż w tak licznej, 30- osobowej klasie, nie sposób przeprowadzić indywidualizacji procesu nauczania. Pomimo tych trudności udało mi się, poprzez współpracę z rodzicami, zmobilizować kilku uczniów do pracy bieżącej i wyrównywania braków. Uważam to za swój sukces. 10.2.10. Postawy uczniów wobec przedmiotu i ich motywacja do nauki Klasa, w której przeprowadzono test jest klasą słabą – tylko troje uczniów uzyskało ocenę dobrą z pomiaru diagnostycznego, pięcioro ocenę dostateczną, jedenaścioro ocenę dopuszczającą oraz jedenaścioro ocenę niedostateczną. Taki stan rzeczy trwa po chwilę obecną. Uczniowie, w przeważającej części są mało zmotywowani do nauki. Główne przyczyny tej sytuacji to duże braki wyniesione z poprzedniej szkoły, niskie możliwości intelektualne uczniów oraz ogólna niechęć do przedmiotu. Od drugiego semestru udało mi się zorganizować dodatkowe zajęcia, których celem miało być uzupełnianie braków oraz lepsze zrozumienie i ćwiczenie materiału bieżącego. Tylko kilkoro uczniów skorzystało z tej formy pomocy, co potwierdza niskie zainteresowanie matematyką oraz dobrymi wynikami nauczania. Wielu uczniom zależy tylko na promocji do następnej klasy, a nie na zdobyciu wiedzy matematycznej. W klasie jest też kilku uczniów zdolnych, którzy są zmotywowani wewnętrznie i cały czas aktywnie pracują na lekcji oraz samodzielnie w domu. Rozwijają oni swoje możliwości matematyczne, m. in. poprzez udział w Międzynarodowym Konkursie Matematycznym „KANGUR”. Ciągle ten sam, wysoki poziom tych uczniów oraz kilku uczniów, którzy zaczęli pracować i ich małe postępy w nauce uważam za swój sukces zawodowy. 46 10.3. SUKCESY UCZNIÓW – NAUCZYCIELA Nie można chyba uznać za sukces liczby uczniów, która zaliczyła poziom ponadpodstawowy – jest to tylko jeden uczeń (co stanowi 3,8% testowanych uczniów). Optymizmem nie napawa nawet fakt, że troje uczniów uzyskało od 10 do 12 punktów z poziomu ponadpodstawowego (ponad 50% punktów możliwych do zdobycia). CZYNNOŚCI NAJLEPIEJ OPANOWANE PRZEZ UCZNIÓW POZIOM PONADPODSTAWOWY ¾ obliczanie dziedziny i zbioru wartości funkcji ¾ porównywanie monotoniczności kilku wykresów funkcji POZIOM PODSTAWOWY ¾ rozpoznawanie funkcji wśród przyporządkowań danych opisem słownym, grafem ¾ rozpoznawanie funkcji wśród przyporządkowań danych rysunkiem ¾ rozpoznawanie monotoniczności funkcji na podstawie wykresu ¾ rozpoznawanie na podstawie wzoru funkcji przekształcenia wykresu funkcji ¾ obliczanie dziedziny i zbioru wartości funkcji ¾ rysowanie wykresów funkcji kawałkami liniowych Jak już powiedziałam wcześniej, nie można uznać za sukces zaliczenie przez jednego ucznia poziomu ponadpodstawowego oraz przez 11 uczniów poziomu podstawowego (15 osób nie zaliczyło poziomu podstawowego). Sukcesem dla mnie jest to, że udało mi się zmotywować kilku uczniów do nauki. Zaczęli oni pracować na zajęciach dodatkowych, w domu i brać czynny udział na lekcjach. Efekty ich pracy są widoczne na teście. PRAWDOPODOBNE PRZYCZYNY SUKCESU ¾ adekwatność włożonego wysiłku do otrzymanej oceny na podstawie standardów wymagań ¾ możliwość konsultowania swoich trudności i sukcesów z nauczycielem na organizowanych przez niego zajęciach dodatkowych 47 10.4. BRAKI W OSIĄGNIĘCIACH UCZNIÓW NIEZALICZENIE POZIOMU PODSTAWOWEGO Liczba uczniów % uczniów 15 57,7 CZYNNOŚCI NAJGORZEJ OPANOWANE PRZEZ UCZNIÓW POZIOM PODSTAWOWY ¾ ¾ ¾ ¾ stworzenie tabelki lub grafu, gdy funkcja dana jest opisem słownym przytoczenie definicji miejsca zerowego funkcji i obliczanie miejsc zerowych funkcji rozpoznawanie własności na podstawie wzoru funkcji odczytywanie własności funkcji z wykresu PRAWDOPODOBNE PRZYCZYNY BRAKÓW W NAUCZYCIELSKIM SYSTEMIE DYDAKTYCZNYM ¾ brak indywidualizacji nauczania przedmiotu, co jest spowodowane dużym zróżnicowaniem poziomu wiedzy uczniów, dużą liczebnością klasy i małą liczbą godzin przeznaczonych na realizację wybranych zagadnień, ¾ krótki staż mojej pracy – brak wypracowanego jeszcze warsztatu pracy, nie zawsze dobrego doboru metod nauczania W UCZENIU SIĘ, ZDOLNOŚCIACH I MOTYWACJI UCZNIÓW ¾ niechęć do nauki, brak zainteresowania przedmiotem i brak motywacji ¾ brak zdolności, mała aktywność ¾ duże braki wyniesione z poprzednich szkół, np. w działaniu na liczbach, rozwiązywaniu równań i nierówności, które utrudniają opanowanie nowego materiału INNE ¾ duża liczebność klasy ¾ mała liczba godzin przeznaczonych na realizację wybranych zagadnień ¾ brak perspektyw w dorosłym życiu ¾ niekorzystanie przez niektórych uczniów z możliwości uczestniczenia w dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych 48 10.5. PROJEKTOWANE ZMIANY DYDAKTYCZNE NA PODSTAWIE OBSERWOWANYCH OSIĄGNIĘĆ I ICH PRZYCZYN DORAŹNE DZIAŁANIA DYDAKTYCZNO - WYCHOWAWCZE ¾ umożliwienie uczniom poprawy sprawdzianu ¾ próba większej mobilizacji uczniów słabych do udziału w zajęciach dodatkowych ¾ ćwiczenie rozumienia nowych pojęć oraz ich stosowania na prostszych przykładach ¾ stosowanie bardziej różnorodnych metod nauczania DŁUGOFALOWE – SYSTEMOWE – ZMIANY DYDAKTYCZNE ¾ stosowanie bardziej różnorodnych metod nauczania, środków dydaktycznych ¾ położenie nacisku na lekcji na opanowanie wymagań koniecznych i podstawowych ¾ zorganizowanie kółka matematycznego dla uczniów zdolnych 49 11. Analiza jakościowa wyników wybranego ucznia-aspekt indywidualny Uczennica, do której chcę skierować informację zwrotną o poziomie napisanego testu oznaczona jest jako U12. Moniko! Z analizy wyników testu z funkcji i ich własności wynika, że uplasowałaś się na 14 pozycji na 26 uczniów piszących ten test. Uzyskałaś 14 punktów z poziomu podstawowego i 5 z poziomu ponadpodstawowego. Ta liczba punktów nie pozwoliła mi na zaliczenie Tobie poziomu podstawowego (minimalna liczba punktów to 16). Z poziomu podstawowego rozwiązałaś prawidłowo całych tylko 5 zadań na 15. Wykazałaś się następującymi umiejętnościami ¾ rozpoznawania funkcji na podstawie grafu, ¾ rozpoznawania, na podstawie wykresu, funkcji rosnącej w zbiorze liczb rzeczywistych, ¾ wyznaczania dziedziny funkcji danej wzorem, w prostych przykładach, ¾ sporządzania wykresu funkcji przedziałami liniowej, ¾ rozpoznawania przesunięcia wykresu funkcji, ¾ odczytywania z wykresu funkcji następujących własności: - miejsc zerowych funkcji, - przedziałów monotoniczności funkcji, - argumentów, dla których funkcja przyjmuje daną wartość, - wartość funkcji dla danego argumentu. Z zakresu wymagań ponadpodstawowych potrafiłaś zapisać warunki potrzebne do wyznaczenia dziedziny i je rozwiązać oraz porównać monotoniczność kilku wykresów funkcji. Jak sama widzisz, materiał ten pokrywa się treściowo z opanowanym materiałem na poziomie podstawowym. Jednak zakres materiału z funkcji i ich własności obejmował zdecydowanie więcej zagadnień, których nie opanowałaś. 50 Należą do nich: ¾ rozpoznawanie funkcji wśród przyporządkowań danych opisem słownym i rysunkiem, ¾ obliczanie na podstawie wzoru funkcji wartości funkcji dla danego argumentu, ¾ wyznaczanie zbioru wartości funkcji liniowej, ¾ obliczanie miejsc zerowych funkcji, ¾ rozpoznawanie własności na podstawie wzoru funkcji, ¾ odczytywanie z wykresu funkcji dziedziny, zbioru wartości, wartości ujemnych oraz wartości największej funkcji w dziedzinie (choć tutaj problem polegał nie na braku umiejętności odczytywania argumentów i wartości z wykresu, lecz na myleniu symboli matematycznych, np. zamiast sumy zbiorów pisałaś znak koniunkcji – to są te brakujące punkty, których zdobycie umożliwiłoby Tobie zaliczenie poziomu podstawowego). Moniko, wynik testu jest niezadowalający, wiem, że stać Cię na więcej. Musisz więcej popracować nad wymienionymi wyżej umiejętnościami. Ich opanowanie jest niezbędne do Twojego dalszego procesu uczenia się matematyki. W kolejnych klasach poznasz funkcję kwadratową, funkcję wielomianową, wymierną, wykładniczą itd., gdzie niezbędne będzie operowanie podstawowymi pojęciami i własnościami funkcji. Musisz zatem, już teraz, bardzo dobrze opanować ten dział, a zobaczysz, że Ci się to opłaci w kolejnych latach nauki matematyki. Mam nadzieję, że dołożysz wszelkich starań, by nadrobić powstałe braki z funkcji i ich własności. POWODZENIA! nauczycielka matematyki 51