Wst´p - HR Services

7
Wst´p
Wiele kwestii w zakresie naliczania wynagrodzeƒ nie jest jednoznacznie uregulowanych w przepisach prawa pracy. Zagadnienia zwiàzane z opodatkowaniem Êwiadczeƒ pracowniczych i wycenà
Êwiadczeƒ w naturze rodzà wiele pytaƒ. Osoby odpowiedzialne za p∏ace szukajà wyjaÊnienia swoich wàtpliwoÊci w zakresie prawid∏owoÊci dokonywanych rozliczeƒ w fachowej prasie i podczas
szkoleƒ.
Autorki, trenerki specjalizujàce si´ w zakresie naliczania p∏ac, przez dwa lata zbiera∏y pytania zadawane przez uczestników szkoleƒ. Wiele z nich powtarza∏o si´. „P∏ace od A do Z w pytaniach
i odpowiedziach” – publikacja wydana we wrzeÊniu 2008 roku, zawiera∏a najcz´Êciej zadawane pytania i odpowiedzi, wzbogacone o przyk∏adowe wyliczenia, przepisy prawne regulujàce omawiane
kwestie i wykaz najcz´Êciej pope∏nianych b∏´dów.
Sukces ksià˝ki zach´ci∏ autorki do rozszerzenia zakresu tematycznego i uaktualnienia treÊci publikacji na rok 2009 – tak powsta∏y „P∏ace od A od Z w 2009”. TreÊç ksià˝ki zosta∏a rozszerzona
o zagadnienia zwiàzane z delegacjami, kontraktami mened˝erskimi, wynagrodzeniami dla cz∏onków zarzàdów i rad nadzorczych. Odpowiedzi na pytania uwzgl´dniajà nie tylko obowiàzujàce
w 2009 roku przepisy i stawki, ale tak˝e najnowsze interpretacje odpowiednich organów oraz doÊwiadczenie wynikajàce z wieloletniej praktyki autorek.
Nie chcàc unikaç tematów trudnych i kontrowersyjnych, autorki poruszy∏y zagadnienia, dla których nie ma jednoznacznych rozwiàzaƒ w systemie prawnym. W takich sytuacjach wskazano
praktykowane rozwiàzania, zaznaczajàc istniejàce kontrowersje i wàtpliwoÊci. Wymaga podkreÊlenia, i˝ przedstawione rozwiàzania sà zalecane, aczkolwiek niniejsza pozycja nie jest êród∏em
prawa, dostarcza natomiast szeregu wskazówek na temat jego interpretacji. Jest ona êród∏em wiedzy na temat praktykowanych i doradzanych przez autorki rozwiàzaƒ problemów p∏acowych.
Cz´sto w polskiej praktyce, bez zmiany przepisów prawnych, zmienia si´ stanowisko organów skarbowych. Przyk∏adem mogà byç zmieniajàce si´ interpretacje organów na temat opodatkowania
pakietów medycznych na przestrzeni ostatnich lat. Czytelników zach´camy do odwiedzania strony www.hrservices.com.pl, gdzie autorki przedstawiajà najnowsze zmiany w prawie oraz wybrane
interpretacje organów skarbowych i innych instytucji.
Publikacja zawiera:
●
krótkie omówienie prezentowanych zagadnieƒ,
●
pytania i odpowiedzi uwzgl´dniajàce najnowsze orzecznictwo oraz pisma urz´dowe,
przyk∏adowe wyliczenia ukazujàce mechanizmy naliczania poszczególnych sk∏adników wynagrodzeƒ z umowy o prac´, zlecenia i innych.
●
Ksià˝ka przeznaczona jest zarówno dla osób rozpoczynajàcych prac´ w dzia∏ach p∏acowych, jak
i doÊwiadczonych praktyków naliczania p∏ac.
8
P∏ace od A do Z
Wykaz skrótów:
KC Ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)
KKS Ustawa z 10.9.1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 111,
poz. 765 ze zm.)
KSH Ustawa z 15.9.2000 r. Kodeks spó∏ek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.)
KPC Ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks post´powania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.)
KP Ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.)
KRiO Ustawa z 25.2.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuƒczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.)
PDOF Ustawa z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
(t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.)
PIP Paƒstwowa Inspekcja Pracy
PZ Ustawa z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
(t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zm.)
RP Regulamin pracy
RW Regulamin wynagradzania
SN Sàd Najwy˝szy
SUS Ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych
(t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.)
ÂOZ Ustawa z 27.8.2004 r. o Êwiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze
Êrodków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.)
ustawa Ustawa z 25.6.1999 r. o Êwiadczeniach pieni´˝nych z ubezpieczenia spo∏ecznego
zasi∏kowa w razie choroby i macierzyƒstwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267. ze zm.)
ZFÂS Zak∏adowy Fundusz Âwiadczeƒ Socjalnych
ZFÂSU Ustawa z 4.3.1994 r. o zak∏adowym funduszu Êwiadczeƒ socjalnych
(t.j. Dz.U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zm.)
ZUS Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych
rozporzàdzenie Rozporzàdzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie
sk∏adkowe szczegó∏owych zasad ustalania podstawy wymiaru sk∏adek na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.)
OrdPU Ustawa z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.)
KUP Koszty uzyskania przychodów
TK Trybuna∏ Konstytucyjny
ustawa Ustawa z 13.3.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiàzywania z pracownikami
o zwolnieniach stosunków pracy z przyczyn niedotyczàcych pracowników
grupowych (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.)
US Urzàd Skarbowy
MF Ministerstwo Finansów
ustawa Ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeƒ
emerytalna Spo∏ecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.)
ustawa Ustawa z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu spo∏ecznym z tytu∏u wypadków przy
wypadkowa pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2002 r. Nr 199, poz. 1673 ze zm.)
rozporzàdzenie Rozporzàdzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8.1.1997 r. w sprawie
urlopowe szczegó∏owych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wyp∏acania
wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieni´˝nego za urlop
(Dz.U. Nr 2, poz. 14 ze zm.)
1 – NowoÊci w 2009 roku
9
1. NowoÊci w 2009 roku
Przedstawiamy najistotniejsze zmiany istotne dla kalkulacji p∏ac w roku 2009.
Wynagrodzenie pracownicze
Nowa skala podatkowa w 2009 roku
Podstawa obliczenia
podatku w z∏otych
ponad
do
85.528,00
85.528,00
Podatek wynosi
18% minus kwota zmniejszajàca podatek 556,02 z∏
14.839,02 z∏ + 32% nadwy˝ki ponad 85.528,00 z∏
Kwota zmniejszajàca podatek (ulga podatkowa)
W wyniku zmniejszenia si´ kwoty, o którà zmniejsza si´ podatek w pierwszym przedziale skali podatkowej w 2009 r. zmniejszy∏a si´ kwota zmniejszajàca zaliczk´ na podatek od przychodu
pracowniczego, w sytuacji gdy podatnik z∏o˝y∏ oÊwiadczenie PIT–2. W 2009 r. wynosi ona 46,33 z∏.
556,02 z∏ / 12 = 46,33 z∏
Kwota zmniejszajàca
Miesi´czna
podatek
Roczna
Roczny dochód, który nie powoduje obowiàzku zap∏aty podatku
46,33 z∏
556,02 z∏
3091,00 z∏
Koszty uzyskania przychodów w 2009 r. pozostajà bez zmian
Do obliczenia dochodu uzyskanego w 2009 r. z tytu∏u stosunku s∏u˝bowego, stosunku pracy, spó∏dzielczego stosunku pracy oraz pracy nak∏adczej koszty uzyskania przychodów wynoszà:
– 111,25 z∏ miesi´cznie (podstawowe koszty uzyskania przychodów),
– 139,06 z∏ miesi´cznie (podwy˝szone koszty uzyskania przychodów).
WysokoÊç sk∏adek na ubezpieczenia spo∏eczne i ubezpieczenie zdrowotne
pozostaje bez zmian
Ubezpieczenie emerytalne – 19,52% podstawy wymiaru (9,76% pracownik i 9,76% pracodawca).
Ubezpieczenie rentowe – 6% podstawy wymiaru (1,5% pracownik, 4,5% pracodawca),
●
w okresie 1.1.1999 r. – 30.6.2007 r. – 13% podstawy wymiaru (6,5% pracownik, 6,5% pracodawca),
●
w okresie 1.7.2007 r. – 31.12.2007 r. – 10% podstawy wymiaru (3,5% pracownik, 6,5% pracodawca).
Kwota ograniczenia rocznej podstawy wymiaru sk∏adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
w roku 2009 wynosi 95 790,00 z∏ – obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Spo∏ecznej z 29.12.2008
r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru sk∏adek na ubezpieczenia emerytal-
P∏ace od A do Z
10
ne i rentowe w roku 2009 oraz przyj´tej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeci´tnego wynagrodzenia (M.P. Nr 97, poz. 850).
Ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy wymiaru, sk∏adk´ finansuje ze swoich Êrodków pracownik.
Ubezpieczenie wypadkowe – zró˝nicowana stopa procentowa, sk∏adk´ finansuje pracodawca.
Ubezpieczenie zdrowotne – 9% podstawy wymiaru, w tym:
●
7,75% podlega odliczeniu z podatku,
●
1,25% podlega odliczeniu z dochodu ubezpieczonego.
Dodatkowe obcià˝enia pracodawcy
●
Fundusz Pracy – 2,45% podstawy wymiaru,
●
Fundusz Gwarantowanych Âwiadczeƒ Pracowniczych – 0,10% podstawy wymiaru.
Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw z dnia 6.12.2008 r. (Dz.U. Nr
237, poz. 1654) w art. 8 i 10 ograniczy∏a od 1.1.2009 r. obowiàzek op∏acania sk∏adki na FP i FGÂP za
pracowników powracajàcych z urlopu macierzyƒskiego, dodatkowego urlopu macierzyƒskiego lub urlopu wychowawczego. Pracodawca nie op∏aca sk∏adek na FP i FGÂP w okresie 36 miesi´cy poczàwszy od
pierwszego miesiàca po powrocie z urlopu macierzyƒskiego, dodatkowego urlopu macierzyƒskiego lub
urlopu wychowawczego. Od 1.7.2009 r. pracodawcy nie op∏acajà sk∏adek na Fundusz Pracy oraz FGÂP:
– przez okres 12 miesi´cy, poczàwszy od pierwszego miesiàca po zawarciu umowy o prac´, za
osoby zatrudnione po 30.6.2009 r., które ukoƒczy∏y 50 rok ˝ycia i w okresie 30 dni przed
zatrudnieniem pozostawa∏y w ewidencji bezrobotnych powiatowego urz´du pracy.
– za osoby zatrudnione, które osiàgn´∏y wiek wynoszàcy co najmniej 55 lat dla kobiet i co
najmniej 60 lat dla m´˝czyzn.
Nowa wysokoÊç wynagrodzenia minimalnego
W Monitorze Polskim (Nr 55, poz. 499) znajduje si´ obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia
24.7.2008 r. w sprawie wysokoÊci minimalnego wynagrodzenia za prac´ w 2009 r. Wynagrodzenie
to wynosi 1276,00 z∏ w 2009 r.
Wzrost wynagrodzenia minimalnego z 1126,00 z∏ w 2008 r. do 1276,00 z∏ w 2009 r. spowodowa∏
zmian´:
– wysokoÊci podstawy dodatków za prac´ w porze nocnej,
– maksymalnej wysokoÊci odpraw,
– kwot wolnych od potràceƒ.
Zmieni∏a si´ równie˝ wysokoÊç p∏acy minimalnej w pierwszym roku pracy – 1020,80 z∏.
Maksymalna odprawa pieni´˝na dla osób zwalnianych w ramach zwolnieƒ grupowych wynosi
w 2009 r. – 19 140,00 z∏.
Podstawà do obliczenia dodatku za jednà godzin´ pracy w porze nocnej w 2009 r. jest kwota 1276,00
z∏. Pracownikowi za ka˝dà godzin´ pracy w porze nocnej przys∏uguje 20% stawki godzinowej wynikajàcej z minimalnego wynagrodzenia za prac´. W styczniu 2009 r. kwota dodatku wynosi
(1276,00 z∏ / 168 godzin) x 20% = 1,52 z∏.
Podstawa wymiaru zasi∏ku chorobowego pracownika z tytu∏u zatrudnienia w pe∏nym wymiarze
czasu pracy nie mo˝e byç ni˝sza od kwoty minimalnego wynagrodzenia za prac´ po odliczeniu
sk∏adek na ubezpieczenie spo∏eczne finansowanych ze Êrodków pracownika:
1276,00 z∏ – 174,94 z∏ (sk∏adki ZUS finansowane przez pracownika 13,71%) = 1101,06 z∏.
1 – NowoÊci w 2009 roku
11
Kwoty wolne od potràceƒ w 2009 r.
Kwota wolna 2009 r.
Zwyk∏e koszty + ulga
Zwyk∏e koszty bez ulgi
Podwy˝szone koszty + ulga
Podwy˝szone koszty bez ulgi
Kwota wolna
954,96
908,96
959,96
913,96
Wymiar czasu pracy w 2009 r.
1/2009
2/2009
3/2009
4/2009
5/2009
6/2009
7/2009
8/2009
9/2009
10/2009
11/2009
12/2009
SUMA
Nominalny czas pracy w 2009 r.
Godziny
Dni
168
21
160
20
176
22
168
21
160
20
168
21
184
23
160
20
176
22
176
22
160
20
168
21
2024
253
Wspó∏czynnik do wyliczenia ekwiwalentu w 2009 r. wynosi 21,08 dla osób zatrudnionych w pe∏nym wymiarze czasu pracy
365 (liczba dni kalendarzowych w 2009 r.) – 253 (liczba dni roboczych) = 112 (liczba dni wolnych
od pracy)
365 – 112 / 12 miesi´cy = 21,08
Dla osób zatrudnionych w niepe∏nym wymiarze czasu pracy wspó∏czynnik do wyliczenia ekwiwalentu w 2009 r. wynosi:
1/2 etatu – 10,54 (21,08 x 1/2)
3/4 etatu – 15,81 (21,08 x 3/4)
1/4 etatu – 5,27 (21,08 x 1/4)
Wynagrodzenie za czas niezdolnoÊci do pracy – zmiana art. 92 KP
Od 1.2.2009 r. obowiàzuje nowa treÊç art. 92 Kodeksu pracy (dalej: KP) zmieniona art. 2 ustawy z
19.12.2008 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (Dz. U z 2009 r. Nr 6, poz. 33). Ograniczono z 33 do 14 liczb´ dni w roku
kalendarzowym, za które pracodawca p∏aci wynagrodzenie chorobowe pracownikom, którzy ukoƒczyli
P∏ace od A do Z
12
50 rok ˝ycia. Zmiana dotyczy pracowników, którzy ukoƒczyli 50 rok ˝ycia i dotyczy niezdolnoÊci do pracy
przypadajàcej po roku kalendarzowym, w którym pracownik ukoƒczy∏ 50 rok ˝ycia.
D∏u˝sze urlopy macierzyƒskie
Dnia 1 stycznia 2009 r. wesz∏a w ˝ycie ustawa z dnia 6.12.2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 237, poz. 1654). Niektóre rozwiàzania zawarte w ustawie
b´dà wdra˝ane sukcesywnie w latach 2010–2013.
Wymiar urlopu macierzyƒskiego od 1.1.2009 r. wynosi:
Z tytu∏u urodzenia dziecka (art. 180 §1 KP):
●
20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
●
31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
●
33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
●
35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
●
37 tygodni w przypadku urodzenia pi´ciorga i wi´cej dzieci przy jednym porodzie.
Wprowadzono mo˝liwoÊç wykorzystania urlopu macierzyƒskiego przez ojca w razie, gdy matka
dziecka wymaga opieki szpitalnej ze wzgl´du na stan zdrowia (art. 180 §61–63 KP). Po wykorzystaniu przez pracownic´ po porodzie urlopu macierzyƒskiego w wymiarze 8 tygodni,
pracownikowi-ojcu wychowujàcemu dziecko przys∏uguje prawo do cz´Êci urlopu macierzyƒskiego odpowiadajàcej okresowi, w którym pracownica uprawniona do urlopu wymaga opieki
szpitalnej ze wzgl´du na stan zdrowia uniemo˝liwiajàcy jej sprawowanie osobistej opieki nad
dzieckiem. W tym przypadku urlop macierzyƒski pracownicy przerywa si´ na okres, w którym
z takiego urlopu korzysta pracownik-ojciec wychowujàcy dziecko, z tym ˝e ∏àczny wymiar urlopu macierzyƒskiego nie mo˝e w podanych okolicznoÊciach przekroczyç wymiaru okreÊlonego
powy˝ej. Ubezpieczonego – ojca dziecka, któremu przyznano prawo do zasi∏ku macierzyƒskiego nale˝y poinformowaç, ˝e zasi∏ek macierzyƒski przys∏uguje wy∏àcznie za okres pobytu matki
dziecka w szpitalu oraz o tym, ˝e powinien niezw∏ocznie poinformowaç p∏atnika o wypisaniu
ubezpieczonej ze szpitala oraz udokumentowaç dat´ wypisania ze szpitala. D∏u˝szy urlop
macierzyƒski przys∏uguje pracownikowi z tytu∏u przyj´cia dziecka na wychowanie i wystàpienia
do sàdu opiekuƒczego z wnioskiem o wszcz´cie post´powania w sprawie jego przysposobienia,
w tym przyj´cia dziecka jako rodzina zast´pcza, z wyjàtkiem rodziny zast´pczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem (art. 183 §1 i §2 KP).
WA˚NE
Wy˝szy wymiar urlopu macierzyƒskiego i urlopu na warunkach urlopu macierzyƒskiego stosuje
si´ tak˝e do pracownic i pracowników korzystajàcych z takich urlopów w dniu wejÊcia w ˝ycie noweli ustawy, tj. w dniu 1.1.2009 r. Okres wyp∏aty zasi∏ku macierzyƒskiego ulega przed∏u˝eniu
z mocy ustawy bez koniecznoÊci sk∏adania wniosku w tej sprawie.
Wskaênik waloryzacji podstawy wymiaru zasi∏ku chorobowego przyjmowanej do obliczenia Êwiadczenia rehabilitacyjnego w I kwartale 2009 r. wynosi 99,5%.
W zwiàzku z tym, ˝e wskaênik ten nie przekracza 100%, podstawa wymiaru zasi∏ku chorobowego przyjmowana do obliczenia Êwiadczenia rehabilitacyjnego w I kwartale 2009 r. nie podlega
waloryzacji.
1 – NowoÊci w 2009 roku
13
PIT–11 pracodawca wystawia w ciàgu roku na pisemny wniosek pracownika
Je˝eli obowiàzek poboru zaliczek na podatek przez zak∏ad pracy usta∏ w ciàgu roku, p∏atnik na
pisemny wniosek podatnika, w terminie 14 dni od dnia z∏o˝enia tego wniosku, jest obowiàzany do
sporzàdzenia i przekazania podatnikowi oraz urz´dowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik
urz´du skarbowego w∏aÊciwy wed∏ug miejsca zamieszkania podatnika, lub urz´dowi skarbowemu,
którym kieruje naczelnik urz´du skarbowego w∏aÊciwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych, imiennej informacji PIT–11. Bez wniosku p∏atnik nie jest ju˝ zobowiàzany do
sporzàdzania takiej informacji dla odchodzàcych pracowników.
W informacji PIT–11 od 1.1.2009 r. wykazuje si´ równie˝ dochody zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów mi´dzynarodowych.
Konsekwencjà tej zmiany jest nowy druk informacji PIT–11, który b´dzie mia∏ zastosowanie do
dochodów osiàgni´tych po 1.1.2009 r.
Rycza∏towy pobór podatków
Zgodnie art. 1 pkt 23 ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw z dnia 6.11.2008 r.
(Dz.U. Nr 209, poz. 1316) zosta∏a zmieniona treÊç art. 30 PDOF. Wprowadzono nowy sposób
rycza∏towego poboru podatku przez p∏atników m.in. od umów cywilnoprawnych na kwoty nieprzekraczajàce 200,00 z∏. Do ust. 3 art. 30 PDOF dodano pkt 5a. Od dochodów (przychodów)
p∏atnik pobiera zrycza∏towany podatek dochodowy w wysokoÊci 18% przychodu z tytu∏u, o którym mowa w art. 13 pkt 2 lub 5–9 (w tym pkt. 8 – przychody z tytu∏u wykonywania us∏ug, na
podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzie∏o), je˝eli suma nale˝noÊci okreÊlonych w umowie lub w umowach zawartych z osobà nieb´dàcà pracownikiem p∏atnika z tego samego tytu∏u
nie przekracza miesi´cznie od tego samego p∏atnika kwoty 200,00 z∏ . Zrycza∏towany podatek
pobiera si´ bez pomniejszania przychodu o: sk∏adki ZUS finansowane przez ubezpieczonego
i koszty uzyskania. Obliczonego podatku nie pomniejsza si´ równie˝ o sk∏adk´ na ubezpieczenie zdrowotne. Warto podkreÊliç, ˝e wprowadzenie tego przepisu oznacza koniecznoÊç
dokonywania wyp∏aty ma∏ych umów cywilnoprawnych ostatniego dnia miesiàca, bowiem dopiero wówczas p∏atnik mo˝e okreÊliç w∏aÊciwy sposób obliczenia podatku.
P∏atnik zawiera umow´ zlecenia na okreÊlonà kwot´ – 1000,00 z∏ i postanawia, ˝e wyp∏ata b´dzie nast´powa∏a w miesi´cznych ratach po 200,00 z∏. Jak opodatkowaç miesi´czne
wyp∏aty 200,00 z∏?
Zdaniem autorek, o zastosowaniu rycza∏towego sposobu poboru podatku decyduje miesi´czna kwota dokonywanych wyp∏at, a nie ogólna kwota przewidziana w umowie, dlatego nale˝y zastosowaç
rycza∏towy sposób naliczenia podatków – bez uwzgl´dnienia kosztów uzyskania przychodów, bez
pomniejszania przychodu o sk∏adki ZUS finansowane ze Êrodków ubezpieczonego, bez pomniejszania naliczonego podatku o sk∏adk´ zdrowotnà.
WA˚NE
Sk∏adki na ubezpieczenia spo∏eczne finansowane ze Êrodków ubezpieczonego oraz sk∏adka na
ubezpieczenie zdrowotne nie sà odejmowane od przychodu i od podatku podczas poboru podatku w sposób rycza∏towy. Sk∏adki te na podstawie zaÊwiadczenia p∏atnika zleceniobiorca
(wykonawca umowy o dzie∏o) mo˝e rozliczyç w zeznaniu rocznym.
P∏ace od A do Z
14
UMOWA ZLECENIA RYCZA¸T
1
Wyp∏ata brutto
2
Podstawa wymiaru sk∏adek na ubezpieczenie emerytalno – rentowe
3
Podstawa wymiaru sk∏adek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe
4
Sk∏adka na ubezpieczenie emerytalne zleceniobiorca – 9,76%
5
Sk∏adka na ubezpieczenie rentowe zleceniobiorca – 1,5%
6
Sk∏adka na ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorca – 2,45%
7
Razem ZUS zleceniobiorca (11,26%)
8
Przychód (NIE pomniejszony o sk∏adki ZUS)
9
Koszty uzyskania przychodu – brak przy opodatkowaniu rycza∏tem
10
Podstawa opodatkowania
11
Podstawa wymiaru sk∏adki zdrowotnej (NFZ)
12
Podatek dochodowy – rycza∏t 18% przychodu
13
Sk∏adka NFZ (7,75%) – NIE JEST odliczana od podatku rycza∏towego
14
Sk∏adka NFZ razem (9%)
15
Podatek do US
16
Do wyp∏aty
19
Sk∏adka na ubezpieczenie emerytalne zleceniodawca – 9,76%
20
Sk∏adka na ubezpieczenie rentowe zleceniodawca – 4,5%
21
Sk∏adka na ubezpieczenie wypadkowe zleceniodawca – 1,80%
(przyk∏adowa wysokoÊç)
22
Fundusz Pracy – 2,45% zleceniodawca
23
FGÂP – 0,10% zleceniodawca
24
Razem ZUS finansowany ze Êrodków zleceniodawcy (16,06%)
200,00
200,00
200,00
19,52
3,00
0,00
22,52
200,00
0,00
200,00
177,48
36,00
13,75
15,97
36,00
125,51
19,52
9,00
3,60
0,00
0,00
32,12
2. Technika naliczania wynagrodzenia pracownika
UWAGA!
Wszystkie dane dotyczàce wysokoÊci: kosztów uzyskania przychodów, ulgi podatkowej, skali podatkowej, wysokoÊci sk∏adek na ubezpieczenia spo∏eczne i ubezpieczenie zdrowotne sà stawkami
obowiàzujàcymi w styczniu 2009 roku.
Jakie przepisy prawne regulujà sposób naliczania wynagrodzeƒ? Jak naliczamy wynagrodzenie do wyp∏aty dla pracownika, który zarabia w styczniu 2009 r. minimalne
wynagrodzenie – 1276,00 z∏?
Podstawy prawne:
Zaliczka na podatek – ustawa z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U.
z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) – dalej: PDOF.
Art. 9 ust. 1 i ust. 2 – przedmiot opodatkowania
Art. 10 ust. 1 pkt. 1– specyfikacja êróde∏ przychodów
2 – Technika naliczania wynagrodzenia pracownika
15
Art. 11 ust. 2–2b – wartoÊç pieni´˝na Êwiadczeƒ w naturze
Art. 12 – definicje: przychodu ze stosunku pracy, pracownika
Art. 21 – zwolnienia z opodatkowania
Art. 22 ust. 2 – pracownicze koszty uzyskania przychodów
Art. 22 ust. 9 – autorskie koszty uzyskania przychodów
Art. 31 – obowiàzki zak∏adu pracy jako p∏atnika
Art. 32 – obowiàzki p∏atnika – pracodawcy, wysokoÊç zaliczek, wspólne rozliczanie si´ z ma∏˝onkiem, kwota wolna od podatku zwana te˝ ulgà podatkowà, pomniejszenie przychodu o sk∏adki
ZUS, pomniejszanie zaliczki na podatek o sk∏adk´ na ubezpieczenie zdrowotne
Art. 38 – pobór, wp∏ata miesi´cznych zaliczek
Art. 37, 39 – deklaracje podatkowe
Art. 41 a – mo˝liwoÊç poboru wy˝szych zaliczek
Sk∏adki na ubezpieczenia spo∏eczne – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeƒ spo∏ecznych
(t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.) dalej: SUS.
Art. 6,11,12 – pracownik podlega obowiàzkowo wszystkim ubezpieczeniom spo∏ecznym – emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu
Art. 8 ust. 2 a – umowa zlecenia, umowa agencyjna, inna umowa o Êwiadczenie us∏ug (do której
zgodnie z Kodeksem cywilnym, dalej: KC, stosuje si´ przepisy dotyczàce zlecenia) lub umowa
o dzie∏o zawarta z w∏asnym pracodawcà, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub umowa zawarta z innym podmiotem ni˝ w∏asny pracodawca, gdy pracownik Êwiadczy na jej podstawie prac´ na
rzecz swojego pracodawcy jest zrównana z umowà o prac´ w zakresie obowiàzkowego podlegania wszystkim ubezpieczeniom spo∏ecznym
Art. 18, 19, 20 – podstawa wymiaru sk∏adek, roczne ograniczenie podstawy wymiaru sk∏adek
Par. 2 rozporzàdzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegó∏owych
zasad ustalania podstawy wymiaru sk∏adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161,
poz. 106 ze zm.) dalej: rozporzàdzenie sk∏adkowe – wy∏àczenia z podstawy wymiaru sk∏adek
Sk∏adki na ubezpieczenie zdrowotne – ustawa z 27.8.2004 r. o Êwiadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze Êrodków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.) – dalej: ÂOZ
Art. 66 – obowiàzkowe podleganie wszystkich pracowników ubezpieczeniu zdrowotnemu
Art. 79–83 – sposób kalkulacji i podstawa wymiaru sk∏adki na ubezpieczenie zdrowotne
Sposób kalkulacji
1 KROK – obliczenie sk∏adek na ubezpieczenia spo∏eczne finansowanych ze Êrodków pracownika
WysokoÊç sk∏adek na ubezpieczenia spo∏eczne finansowanych ze Êrodków pracownika: emerytalne, rentowe i chorobowe wyra˝ona jest w formie stopy procentowej, jednakowej dla wszystkich
pracowników.
WA˚NE
Ka˝dy pracownik (niezale˝nie od rodzaju umowy o prac´, wymiaru etatu, wysokoÊci wynagrodzenia, statusu – emeryt, rencista, student, ma∏oletni zatrudniony na umow´ o prac´ w celu
przygotowania zawodowego) podlega wszystkim ubezpieczeniom spo∏ecznym obowiàzkowo.
P∏ace od A do Z
16
WysokoÊç sk∏adek na ubezpieczenia spo∏eczne finansowanych ze Êrodków pracownika wynosi:
●
emerytalne – 9,76% podstawy wymiaru sk∏adki,
●
rentowe – 1,5% podstawy wymiaru sk∏adki,
●
chorobowe – 2,45% podstawy wymiaru sk∏adki.
WA˚NE
Sk∏adki na ubezpieczenia spo∏eczne oraz ubezpieczenie zdrowotne zaokràglamy do pe∏nych groszy,
§5 pkt 2 rozporzàdzenia Rady Ministrów w sprawie szczegó∏owych zasad i trybu post´powania w sprawach rozliczania sk∏adek, do których poboru jest zobowiàzany Zak∏ad Ubezpieczeƒ Spo∏ecznych
z dnia 18.4.2008 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 465) stanowi, ˝e kwoty nale˝nych sk∏adek na ubezpieczenia
spo∏eczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne podlegajà zaokràgleniu do pe∏nych groszy w gór´, je˝eli koƒcówka jest równa lub wy˝sza od 0,50 grosza, lub w dó∏, je˝eli jest ni˝sza od 0,50 grosza.
Podstaw´ wymiaru sk∏adek stanowi przychód pracownika w rozumieniu przepisów PDOF.
W poni˝szym wyliczeniu przychód pracownika wynosi 1276,00 z∏.
1276,00 z∏ x 9,76% = 124,5376 z∏ po zaokràgleniu do pe∏nego grosza sk∏adka na ubezpieczenie
emerytalne wynosi 124,54 z∏
1276,00 z∏ x 1,5% = 19,14 z∏ – wysokoÊç sk∏adki na ubezpieczenie rentowe
1276,00 z∏ x 2,45% = 31,262 z∏ po zaokràgleniu do pe∏nego grosza sk∏adka na ubezpieczenie chorobowe wynosi 31,26 z∏
Suma sk∏adek na ubezpieczenia spo∏eczne wynosi 124,54 z∏ + 19,14 z∏ + 31,26 z∏ = 174,94 z∏
2 KROK – obliczenie sk∏adki na ubezpieczenie zdrowotne
Podstaw´ wymiaru sk∏adki zdrowotnej stanowi kwota podstawy wymiaru sk∏adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bez stosowania ograniczenia do 30-krotnoÊci prognozowanego
przeci´tnego wynagrodzenia, pomniejszona o kwot´ sk∏adek na ubezpieczenia: emerytalne,
rentowe i chorobowe, potràconych przez p∏atnika ze Êrodków pracownika, zgodnie z przepisami SUS.
Wynagrodzenie chorobowe wyp∏acone na podstawie art. 92 KP wchodzi do podstawy wymiaru
sk∏adki zdrowotnej. Wynagrodzenie to nie stanowi podstawy wymiaru sk∏adek na ubezpieczenia
spo∏eczne.
Sk∏adk´ na ubezpieczenie zdrowotne, podobnie jak sk∏adki na ubezpieczenia spo∏eczne, zaokràglamy do pe∏nych groszy, jeÊli na trzecim miejscu po przecinku jest 5, wówczas sk∏adk´ zaokràglamy
w gór´ do pe∏nego grosza. JeÊli trzecia cyfra po przecinku jest mniejsza ni˝ 5 wówczas sk∏adk´ zaokràglamy w dó∏.
Sk∏adk´ na ubezpieczenie zdrowotne obliczamy w wysokoÊci:
9% – jest to sk∏adka na ubezpieczenie zdrowotne odprowadzana do ZUS, z czego:
7,75% – jest to sk∏adka na ubezpieczenie zdrowotne odejmowana od zaliczki na podatek.
Ró˝nic´ mi´dzy sk∏adkà na ubezpieczenie zdrowotne odprowadzanà do ZUS a odejmowanà od
zaliczki na podatek w wysokoÊci 1,25% finansuje pracownik i jest ona odejmowana od jego dochodu netto.
1276,00 z∏ – 174,94 z∏ = 1101,06 z∏
2 – Technika naliczania wynagrodzenia pracownika
17
1101,06 z∏ x 9% = 99,095 z∏, po zaokràgleniu do pe∏nego grosza sk∏adka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 99,10 z∏
1101,06 z∏ x 7,75% = 85,332 z∏, po zaokràgleniu do pe∏nego grosza sk∏adka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 85,33 z∏
3 KROK – obliczenie zaliczki na podatek dochodowy
Sposób obliczenia zaliczki na podatek dochodowy zale˝y od z∏o˝enia przez pracownika oÊwiadczenia PIT–2 (aktualne druki sà dost´pne na stronie Ministerstwa Finansów, www.mf.gov.pl)
i oÊwiadczenia uprawniajàcego do stosowania podwy˝szonych kosztów uzyskania przychodów (dalej: KUP). W tabeli obliczono wynagrodzenie w kwocie 1276,00 z∏, z zastosowaniem podstawowych
kosztów uzyskania przy kalkulacji zaliczki na podatek dochodowy. Pracownik z∏o˝y∏ pracodawcy
oÊwiadczenie PIT–2.
Przychód – KUP = dochód
1276,00 z∏ – 111,25 z∏ = 1164,75 z∏
Dochód – sk∏adki ZUS = podstawa opodatkowania
1164,75 z∏ – 174,94 z∏ (sk∏adki ZUS: emerytalna 9,76%, rentowa 1,5%, chorobowa 2,45%) =
989,81 z∏, po zaokràgleniu do pe∏nego z∏otego 990,00 z∏
Podstaw´ opodatkowania i kwoty podatków zaokràglamy do pe∏nej z∏otówki, przy czym koƒcówki kwot wynoszàce mniej ni˝ 50 groszy pomija si´, a koƒcówki wynoszàce 50 groszy i wi´cej
podwy˝sza si´ do pe∏nych z∏otych – art. 63 ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j.
Dz.U. 4.1.2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) dalej: OrdPU. Nast´pnie podstaw´ opodatkowania mno˝ymy przez stawk´ podatku np. 18% i odejmujemy kwot´ wolnà od podatku (46,33 z∏), jeÊli
pracownik z∏o˝y∏ przed pierwszà wyp∏atà wynagrodzenia w roku podatkowym oÊwiadczenie
PIT–2.
(990,00 z∏ x 18%) – 46,33 z∏ (ulga podatkowa) = 131,87 z∏
Tak wyliczonà kwot´ zaliczki zmniejsza si´ o kwot´ sk∏adki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokoÊci 7,75%
131,87 z∏ – 85,33 z∏ = 46,54 z∏ – otrzymana kwota, po zaokràgleniu do pe∏nej z∏otówki jest kwotà
zaliczki na podatek dochodowy odprowadzanej do urz´du skarbowego – 47,00 z∏.
4 KROK – obliczenie wynagrodzenia do wyp∏aty
Od wynagrodzenia 1276,00 z∏ odejmujemy kwoty:
●
sk∏adek na ubezpieczenia spo∏eczne finansowanych przez pracownika,
●
sk∏adki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokoÊci 9%,
●
zaliczki na podatek pomniejszonej o sk∏adk´ na ubezpieczenie zdrowotne w wysokoÊci
7,75%,
●
innych potràceƒ – np. zaj´cia komornicze czy sp∏at´ po˝yczki z ZFÂS.
1276,00 z∏ – (sk∏adki ZUS + 9% sk∏adka zdrowotna + zaliczka na podatek do US) = wynagrodzenie do wyp∏aty
1276,00 z∏ – (174,94 z∏ + 99,10 z∏ + 47,00 z∏) = 954,96 z∏
18
P∏ace od A do Z
UMOWA O PRAC¢
1
P∏aca brutto
2
Podstawa wymiaru sk∏adek na ubezpieczenia: emerytalne i rentowe
3
Podstawa wymiaru sk∏adek na ubezpieczenia: chorobowe i wypadkowe
4
Sk∏adka na ubezpieczenie emerytalne
finansowana przez pracownika – 9,76%
5
Sk∏adka na ubezpieczenie rentowe
finansowana przez pracownika – 1,5%
6
Sk∏adka na ubezpieczenie chorobowe
finansowana przez pracownika – 2,45%
7
Suma sk∏adek ZUS
finansowanych przez pracownika (13,71%)
8
Przychód
9
Koszty uzyskania przychodu (111,25 z∏)
10
Dochód = przychód – KUP
11
Ulga podatkowa (46,33 z∏)
12
Podstawa opodatkowania (zaokràglona do pe∏nej z∏otówki)
= dochód – ZUS (13,71%)
13
Podstawa wymiaru sk∏adki zdrowotnej
(NFZ) = przychód – ZUS (13,71%)
14
Podatek naliczony = (podstawa opodatkowania x18%) – ulga podatkowa
15
Sk∏adka zdrowotna (7,75%) – do odliczenia z podatku
16
Sk∏adka zdrowotna odprowadzana do ZUS (9%)
17
Zaliczka na podatek do US (zaokràglona do pe∏nej z∏otówki)
18
Do wyp∏aty
19
Sk∏adka na ubezpieczenie emerytalne finansowana przez pracodawc´ – 9,76%
20
Sk∏adka na ubezpieczenie rentowe finansowana przez pracodawc´ – 4,5%
21
Sk∏adka na ubezpieczenie wypadkowe finansowana przez pracodawc´ – 1,80%
(przyk∏adowa wysokoÊç)
22
Fundusz Pracy – 2,45%
23
FGÂP – 0,10%
24
Razem ZUS finansowany ze Êrodków pracodawcy (18,61%)
1276,00
1276,00
1276,00
124,54
19,14
31,26
174,94
1276,00
111,25
1164,75
46,33
990,00
1101,06
131,87
85,33
99,10
47,00
954,96
124,54
57,42
22,97
31,26
1,28
237,47
3. Ustalanie wynagrodzenia za prac´ i innych Êwiadczeƒ
zwiàzanych z pracà. Regulamin Wynagradzania
Najwa˝niejszym dokumentem niezb´dnym do okreÊlenia wynagrodzenia pracownika jest umowa
o prac´, w której zazwyczaj okreÊla si´ jego wysokoÊç. Wzór umowy o prac´ zawiera za∏àcznik nr
2 rozporzàdzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28.5.1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach zwiàzanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu
prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U. z 1996 r. Nr 62, poz. 286 ze zm.).
Art. 29 §1 i 2 KP stanowi, ˝e umowa o prac´ powinna byç zawarta na piÊmie, z wyraênym okreÊleniem: stron umowy, rodzaju umowy, daty jej zawarcia oraz warunków pracy i p∏acy.