Pobierz PDF

Ściąga eksperta
Poezja barokowa
BAROK - to epoka w historii literatury polskiej, którą datuje się na lata od około 1620 do 1764 roku, czyli wiek XVII oraz pierwsza połowę
wieku XVIII; ramy czasowe dla każdej epoki są umowne i pierwsze przejawy baroku możemy odnaleźć już w fazie schyłkowej renesansu;
barok był początkowo pojmowany negatywnie jako epoka upadku oraz zepsucia smaku; nazwa epoki pochodzi z języka portugalskiego “barocco” oznacza rzadką perłę o dziwacznych, oryginalnych kształtach
barok to epoka pochylająca się nad duszą ludzką, skomplikowanym stanem psychiki targanej emocjami, uczuciami, namiętnościami;
utwory poetyckie powstające w tym czasie koncentrowały się na problemach duchowych człowieka nękanego sprzecznymi emocjami,
problemami filozoficznymi, egzystencjalnymi oraz etycznymi; poeci barokowi zwracali szczególną uwagę na tragiczny wymiar życia
ludzkiego oraz ukazywali opozycyjny wymiar świata i człowieka
istotną cechą poezji barokowej, poza specyficzną tematyką, było wywołanie zaskoczenia, zdumienia odbiorcy za pomocą wyszukanych
konceptów oraz środków stylistycznych; wiersze barokowe były naszpikowane środkami ekspresji, które miały na celu nie tylko
zaskoczenie i zaszokowanie odbiorcy, ale także wywołanie zachwytu nad biegłym umysłem i piórem poety
najczęściej stosowane środki stylistyczne przez poetów barokowych to: kontrast oraz antynomie, np. Ty krwie, ja w sobie nie mam
rumianości, Ty nic nie czujesz, ja cierpię ból srodze z sonetu Do trupa Jan Morsztyn ); turpizm - czyli epatowanie brzydotą jako środek
wywołania obrzydzenia, szoku u odbiorców; opisy rozkładu ciała, zwłok: Ty się rozsypiesz prochem w małej chwili - Do trupa);
paradoks – miał na celu zaskoczenie odbiorcy sensem ukrytym w sformułowaniu pozornie sprzecznym z logiką, np. podobieństwo
trupa oraz zakochanego człowieka w wierszu Do trupa; oksymoron - połączenie dwóch sprzecznych wyrazów: Prędzej niemy zaśpiewa i
ten, co szaleje” - Niestatek); hiperbola, czyli wyolbrzymienie – przesadne przedstawienie jakiegoś zjawiska: Czemu wysuszyć ogniem nie
próbuję płaczu? - Cuda miłości); anafora - wielokrotne powtórzenie tego samego zwrotu na początku kolejnych wersów, np. nic to
w wierszu Cnota grunt wszystkiemu; inwersja - przestawiony szyk wyrazów w zdaniu, np. Ja się nie mogę, stawszy się zjawiskiem
wiecznych mych ogniów, rozsypać popiołem - Do trupa); antyteza – czyli przeciwstawienie, zestawienie dwóch opozycyjnych zdań,
sentencji, np. Wam nogi łańcuch, a mnie szyję zgina; koncept - efektowny, kunsztowny obraz literacki, wyszukany pomysł, nadający
utworowi zamierzoną sztuczność poetycką; osiągany jest przez łączenie piękna i brzydoty, realności i nierealności; jest to wypowiedź, w
której zachodzi zetknięcie się czegoś niezgodnego i zgodnego, a więc oczekiwania i niespodzianki)
polską poezję barokową możemy podzielić na poezję marinistyczną, której najwybitniejszym przedstawicielem jest Jan Andrzej Morsztyn;
poezję metafizyczną – przedstawicielami jej są Mikołaj Sęp–Sarzyński oraz Sebastian Grabowiecki; poezję związana z nurtem
sarmackim – Wacław Potocki oraz Wespazjan Kochowski; a także nurt klasyczny poezji kontynuujący tradycje renesansowej harmonii i
kultu życia – sielanki Szymona Szymonidesa.
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 1/1