Maszyna do liczenia „Brunsviga 13”

Maszyna do liczenia „Brunsviga 13”
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Wytwórca Brunsviga Maschinen­Werke Grimme Natalis & Co. A.G. Czas powstania ok. 1930 Miejsce powstania Niemcy Wymiary wysokość: 11,5 cm, długość: 31,5 cm, szerokość: 16,5 cm Numer inwentarzowy MIM 14/VII­5 Muzeum Muzeum Inżynierii Miejskiej Tematy technika Technika złocenie, kucie, walcowanie, emalia Materiał stal, tworzywo sztuczne, guma, emalia Prawa do obiektu Muzeum Inżynierii Miejskiej Prawa do wizerunków cyfrowych domena publiczna Digitalizacja RPD MIK, projekt Wirtualne Muzea Małopolski Tagi wynalazek, 3D, technika, pieniądz Brunsviga 13 to ręczna mechaniczna maszyna licząca (arytmometryczna), z 13­pozycyjnym licznikiem wyników. Arytmometryczne maszyny zostały opatentowane w XIX wieku we Francji. Były przeznaczone do wykonywania zadań dodawania lub odejmowania, natomiast mnożenia i dzielenia można było dokonywać przez wielokrotne sumowanie i różnicowanie. Maszyny te napędzane były ręcznie (korbką lub dźwignią).
Brunsviga 13 to niewielka i podstawowa maszyna licząca, wyprodukowana w tradycyjnym formacie, który został wprowadzony w 1927 roku. Maszyna została stworzona przez fabrykę Franza Trinksa (Brunsviga Maschinenwerke Grimme i Natalis & Co AG), który w 1892 roku zakupił prawa patentowe i licencje na maszyny konstrukcji Willgodta Theophila Odhnera wytwarzane w Petersburgu. Odhner, Szwed pracujący w Rosji, w latach 70. XIX wieku wynalazł (jak się wkrótce okazało, równolegle do Franka Stephena Baldwina w USA) nowy rodzaj mechanizmu maszyn liczących. Istotą rozwiązania Odhnera było zastosowanie koła zębatego o zmiennej, nastawnej liczbie zębów. Rozwiązanie to zdecydowanie uprościło konstrukcję oraz zmniejszyło ciężar i wymiary dotychczas produkowanych maszyn do liczenia.
Udoskonalone rozwiązanie Odhnera, opatentowane w 1890 roku, stosowano w maszynach masowo produkowanych aż do lat 80. XX wieku, z czasem coraz powszechniej wprowadzając napęd elektryczny. Produkcji maszyn Brunsviga zaprzestano zaś pod koniec lat 60., jednak marka ta przez historyków i specjalistów uznawana jest za najsławniejszą europejską markę ręcznych maszyn do liczenia w XX wieku. Od początku istnienia fabryki Trinksa do lat 60. wyprodukowano bowiem ponad pół miliona maszyn liczących Brunsviga.
Prezentowany egzemplarz maszyny Brunsviga 13 posiada tabliczkę polskiego przedstawiciela handlowego: spółki Brock Brun (Warszawa). Od XIX wieku była to wytwórnia narzędzi i maszyn, z czasem szeroko znana w Polsce jako dystrybutor wytworów wielu firm zagranicznych. Między innymi jako pierwsza na gruncie polskim sprowadzała maszyny do pisania Remington już w latach 70., zaś w międzywojniu jako jedyna w kraju instalowała windy firmy Otis.
Opracowanie: Muzeum Inżynierii Miejskiej, © wszystkie prawa zastrzeżone
Zobacz także:
http://www.columbia.edu/cu/computinghistory/brunsviga.html