rosyjscy goście, rosyjskie książki w krakowie

ROSYJSCY GOŚCIE, ROSYJSKIE KSIĄŻKI
W KRAKOWIE
D
A. Wojnar
A. Wojnar
o 31 marca 2008 roku w Bibliotece Jagiellońskiej można Zarubieżje, charakter księgozbioru i dominujące formy działalbyło oglądać wystawę najnowszych książek rosyjskich, ności. Biblioteka została powołana do życia w 1995 roku, dzięki
podarowanych Instytutowi Rosji i Europy Wschodniej UJ inicjatywie paryskiego wydawnictwa YMCA-Press, Rosyjskiego
przez moskiewską biblioteSpołecznego Funduszu Alekkę-fond Russkoje Zarubieżsandra Sołżenicyna i władz
je i wydawnictwo Russkij
Moskwy. Wydarzenie to poPut’. W otwarciu wystawy
przedził cykl ponad 40 wyuczestniczyli przedstawiciele
staw publikacji wydawnictwa
darczyńców: prof. Oleg KoroYMCA-Press, zorganizowastelow (kierownik Działu Naunych w różnych miastach
kowo-Badawczego BFRZ)
Rosji, w latach 1990–1995
i Dymitr Trubczaninow (Dział
z inicjatywy dyrektora paWspółpracy Międzynarodoryskiej oficyny prof. Nikity
wej BFRZ), władze BJ, przedStruvego i prezesa nowego
stawiciel Konsulatu Federacji
w owym czasie moskiewskieRosyjskiej w Krakowie oraz
go wydawnictwa Russkij Put’
dyrekcja i pracownicy IRiEW
dr. Wiktora Moskwina. BiUJ.
blioteka gromadzi, opracowuCenny dar 203 książek
je, udostępnia i popularyzuje
obejmuje publikacje z zakredorobek literacki, naukowy
Otwarcie wystawy w Bibliotece Jagiellońskiej
su emigrantologii rosyjskiej,
i filozoficzny rosyjskiej emidzienniki, pamiętniki i listy wychodźców rosyjskich, prace gracji. W jej zbiorach znajduje się około 60 tysięcy woluminów.
z zakresu rosyjskiej myśli religijno-filozoficznej, kultury, lite- Wśród nich są publikacje najznamienitszych rosyjskich wyratury i historii Rosji. Poza publikacjami obu wspomnianych dawnictw emigracyjnych (m.in. YMCA-Press, Wozrożdienije,
moskiewskich instytucji są w nim także najnowsze książki innych Wydawnictwo im. Antona Czechowa) oraz czasopism, takich
wydawnictw – z Moskwy,
jak „Wiestnik Russkowo
Paryża, Mińska, Sankt PetersChristianskowo Dwiżenija”,
burga, Niżnego Nowogrodu
„Sowriemiennyje Zapiski”,
i Czelabińska.
„Nowyj Żurnał”, „RusskiPrezentowane na wystawie
je Zapiski”, „Wyszgorod”,
książki znacznie poszerzają
„Russkaja Mysl”, „Mosty”.
zakres dostępnego materiału
Biblioteka jest ważną instybadawczego opracowywanego
tucją na kulturalnej mapie
przez działający w Instytucie
Moskwy. Poza typowymi
zespół badawczy Rosyjska
formami działalności biblioLiteratura Emigracyjna. Przetecznej organizuje sympozja
kazane publikacje, znacząco
naukowe, dyskusje, wystawy,
wzbogacając zasoby bibliokoncerty, projekcje filmów,
teczne Instytutu, stanowić będą
spektakle teatralne, patronuje
także ważną pomoc w dydakkomitetowi Literackiej Nagrotyce rosjoznawczej. Warto
dy Aleksandra Sołżenicyna,
dodać, że nie jest to pierwszy
prowadzi akcje wspierania
Część zaprezentowanych zbiorów
dar tego typu. W 2002 roku
darami książkowymi bibliowydawnictwa YMCA-Press i Russkij Put’ przekazały Katedrze tek rosyjskich i zagranicznych (w ciągu kilkunastu lat istnienia
Rosjoznawstwa UJ 1000 cennych książek.
Biblioteki liczba podarowanych książek przekroczyła 400 tys.
Wystawie towarzyszyło spotkanie gości z pracownikami egzemplarzy!). Współdziałające z Biblioteką wydawnictwo Rusi studentami IRiEWsch UJ. Profesorowie Korostelow i Trubcza- skij Put’ powstało w 1991 roku. Redaktorem naczelnym jest prof.
ninow przedstawili historię powstania biblioteki-fondu Russkoje Nikita Struve. Ważnym przedsięwzięciem edytorskim w historii
ALMA MATER
85
wydawnictwa są dwie serie: „Studia z Najnowszej Historii (red. A.
Sołżenicyn) i „Wszechrosyjska Biblioteka Pamiętników” (red. N.
Sołżenicyna), przekazane przez paryską oficynę YMCA-Press.
Goście reprezentujący almanach „Gołosa Sibirü”: Wiktoria
King (członek Związku Pisarzy Rosyjskich), Mirosława Łukjanczikowa, pisząca pod pseudonimem Mietlajewa (członek Związku
Pisarzy Mołdowy i Związku Pisarzy Rumunii) oraz Anastasia
Romanowa (członek Związku Pisarzy Mołdowy), zaprezentowali
wydane przez almanach tłumaczenie na język rosyjski wspomnień
Szymona Tokarzewskiego – uczestnika sprzysiężenia księdza
Ściegiennego. Tokarzewski za działalność niepodległościową skazany został na syberyjską katorgę, w czasie której zetknął się między innymi z Fiodorem Dostojewskim – w latach 50. XIX wieku
również katorżnikiem i zesłańcem. Wspomnienia Tokarzewskiego
po raz pierwszy opublikowane zostały po polsku na początku XX
wieku (Siedem lat katorgi – 1907; Ciernistym szlakiem – 1909; Bez
paszportu – 1910; Pośród cywilnie umarłych – 1911; Katorżnicy
– 1912; Z roku 1863 i lat następnych – 1912; Zbieg – 1913;
W ucieczce – bez daty). Rosyjskie tłumaczenie, zatytułowane
Sibirskoje licholetije, ukazało się w 2007 roku w Kiemierowie
nakładem wydawnictwia Kuzbasswuzizdat. Autorką tłumaczenia
na język rosyjski jest Mary Kusznikowa.
Dopełnieniem prezentacji obu instytucji był przedstawiony
następnego dnia odczyt prof. Korostelowa na temat Dymitr
Filosofow i jego rola w rosyjskiej prasie emigracyjnej. W interesującym, nasyconym szczegółami wystąpieniu zaprezentowana
została sylwetka wybitnego pisarza i publicysty, który w 1920
roku uciekł z bolszewickiej Rosji, stając się w Polsce animatorem
życia kulturalnego rosyjskiej emigracji. Prelegent zwrócił uwagę
na emigracyjne inicjatywy Filosofowa (m.in. projekt powołania
na wychodźstwie Rosyjskiej Akademii Literatury, klub literacki
Domek w Kołomnie), polemiki toczone z wydawanymi we Francji
rosyjskimi periodykami emigracyjnymi (zwłaszcza z pismem
„Wozrożdienije”) i szerokie kontakty pisarza z polskim środowiskiem literackim.
Andrzej Dudek
DAR DLA MUZEUM UJ
A
G. Zygier
rytmometry, czyli mechaniczne kalkulatory, były przez rodzaj arytmometru – z podwójnym rejestrem do przechowywablisko sto lat podstawowym narzędziem do prowadzenia nia wyników obliczeń. Umożliwiało to prowadzenie zaawansodokładnych obliczeń naukowych, inżynierskich, ale także i finan- wanych obliczeń, takich jak całkowanie, obliczanie pochodnych
sowych. Najczęściej spotykana
albo współczynników korelacji.
konstrukcja, popularnie zwana
Ofiarowany do zbiorów Muzeum
„kręciołkiem”, wykorzystuje paUJ arytmometr firmy Brunsviga,
tent Willgodta Theophila Odhnera
model 15d, jest przykładem takiej
z 1878 roku, czyli koła zębate
właśnie konstrukcji. Z tyłu aryto zmiennej ilości zębów. W 1892
mometru znajduje się naklejka
roku patent został zakupiony
z napisem „Mózg ze stali”. Przeprzez niemiecką firmę Grimme
kazany instrument stanowi cenne
Natalis & Co. A.G., która rozpouzupełnienie kolekcji maszyn
częła produkcję arytmometrów
liczących w zbiorach Muzeum.
pod nazwą Brunsviga. KonstrukMuzeum Uniwersytetu Jacja arytmometru pozwalała na
giellońskiego składa serdeczne
wykonywanie czterech działań
podziękowanie dyrekcji Obsermatematycznych: dodawania,
watorium Astronomicznego UJ
odejmowania, mnożenia i dzieleza przekazany dar.
nia. W latach 30. XX wieku firma
Arytmometr Brunsviga, model 15d, lata 30. XX w., Niemcy
Maciej Kluza
Brunsviga wprowadziła nowy
Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego posiada największą w Polsce kolekcję przyrządów naukowych obrazującą rozwój
instrumentarium naukowego od XV wieku do czasów współczesnych. Kolekcja wciąż jest uzupełniana, w szczególności
o przyrządy z XX wieku.
Wszystkie instytucje naukowe prosimy o informację o planach wycofywania przyrządów z laboratoriów. Nieużywane
już w badaniach instrumenty, zachowane w Muzeum, dokumentować będą rozwój nauki w naszym kraju.
Zapraszamy do współpracy w tworzeniu kolekcji. Poszukujemy również katalogów firm produkujących aparaturę naukową oraz pamiątek po profesorach.
Kontakt: Dział Historii Nauki i Instrumentów Naukowych Muzeum UJ, tel. 012 663 13 18, Dział Sztuki Muzeum UJ,
tel. 012 663 13 10.
86
ALMA MATER