Prawo do sądu - Program Spraw Precedensowych

Transkrypt

czwartek, 02 sierpnia 2007 14:13
Prawo do sądu
AD Drągowski
Sprawowanie wymiaru sprawiedliwości przez asesorów
AD Drągowski S.A. i inni pokrzywdzeni złożyli zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez
członków Zarządu Inwestor Sp. Z o.o. w Ostrowi Mazowieckiej. Prokurator umorzył śledztwo.
Pokrzywdzeni złożyli zażalenie na to postanowienie. Sąd Rejonowy w Ostrowi Mazowieckiej nie
uwzględnił zażalenia pokrzywdzonych i na podstawie art. 300 kpk, podtrzymał postanowienie
prokuratora. Postanowienie Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej z dnia 17 października
2005 r. wydane zostało przez asesora Sądu Rejonowego. Postanowienie to ostateczne
zamknęło procedurę składania skargi subsydiarnej. Sprawa jest istotna dla Fundacji tylko i
wyłącznie w kwestii wydania decyzji o nieuwzględnieniu zażalenia przez asesora Sądu
Rejonowego. Sprawa jest jedynie pretekstem do skorzystania ze skargi konstytucyjnej na
niezgodność przepisów umożliwiających sądzenie spraw przez asesorów z Konstytucją RP, a w
szczególności z prawem do sądu. Skarga konstytucyjna została złożona dnia 30 stycznia 2006
r. Została ona połączona do wspólnego rozpoznania z inną skargą konstytucyjną dotyczącą tej
samej problematyki.
-
Prasa o wyroku TK w sprawie asesorów
TK: Asesorzy nie mogą orzekać jak sędziowie
Asesura - w oczekiwaniu na wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Wydanie wyroku w sprawie asesorów sądowych odroczone
"Rzeczpospolita": Trybunał czekał pół roku na zmianę statusu asesorów
Postanowienie sygnalizacyjne TK w sprawie asesorów sądowych
Skargi konstytucyjna na udział asesorów w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości
Dominika Bychawska o "Udziale asesorów w wymiarze sprawiedliwości"
Aneta P.
Dochodzenie alimentów w międzynarodowych postępowaniach cywilnych Aneta P. od 1996 r. bezskutecznie stara się wyegzekwować alimenty na rzecz swojej
małoletniej córki, od byłego męża, obywatela Francji. W jej sprawie sądy polskie oraz sądy
francuskie wydały dwa odrębne wyroki rozwodowe, które w różny sposób ustalają prawa do
dziecka oraz zobowiązania alimentacyjne. W toku postępowania od 1996 r. doszło do licznych
1 / 14
naruszeń prawa dostępu do sądu, prawa do pomocy prawnej, nierzetelności oraz przewlekłości
postępowania, co w dużej mierze było wynikiem nieumiejętnego stosowania przepisów prawa
prywatnego międzynarodowego. Fundacja przygotowała oraz złożyła na początku maja 2006 r.
skargę do ETPCz przeciwko Polsce oraz Francji. W skardze do ETPCz podniesione są zarzuty
naruszenia trzech praw gwarantowanych Konwencją: art. 6 Konwencji (prawo do rzetelnego
procesu w rozsądnym terminie), art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego)
oraz art. 5 Protokołu nr 7 do Konwencji (równość małżonków w stosunkach cywilnoprawnych).
-
Skarga do Trybunału w Strasburgu w sprawie Anety P.
"Trybuna" o sprawie Anety P - prawo do sądu
E.Sz.
Przewlekłość postępowania sądowego - skuteczność krajowych środków
przeciwdziałających przewlekłosci
E. Sz. pracowała jako funkcjonariusz policji. Wraz z innymi policjantami została oskarżona w
dniu 5 grudnia 2002 r. o współpracę z grupą przestępczą i udaremnianie śledztwa w sprawie.
Postępowanie było prowadzone niezwykle opieszale - np. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy
badał swoją właściwość do rozpoznania sprawy przez półtora roku. Oskarżona postanowiła
złożyć skargę na przewlekłość postępowania i wniosła o zasądzenie maksymalnej w polskim
prawie sumy pieniężnej z tytułu przewlekłości postępowania tj. 10 000 PLN. Sąd Okręgowy w
Warszawie uznał, że faktycznie doszło do przewlekłości postępowania, ale nie przyznał z tego
tytułu żadnej sumy pieniężnej, co więcej faktu powyższego w żaden sensowny sposób nie
uzasadniając. Fundacja złożyła w jej sprawie skargę do ETPCz. Skarga dotyczyła naruszenia
przez Polskę art. 6 Konwencji ze względu na przewlekłość postępowania przed sądami polskimi
oraz w związku z naruszeniem art. 13 Konwencji poprzez nie zapewnienie skutecznego środka
odwoławczego w razie zaistnienia przewlekłości postępowania. Sprawa zakończyła się
wyrokiem uznającym zarzuty skargi. Trybunał przyznał skarżącej zadośćuczynienie w
wysokości 5 tys. euro, stwierdzając naruszenie zarówno art. 6, jak i art. 13 Konwencji.
Złożenie obserwacji w sprawie Ewy Sz.
P. Korzec i D. Pudzianowska o słabościach polskiego modelu skargi na przewlekłe
postępowanie
Ewa Sz. przeciwko Polsce
Prawnicy Programu Spraw Precedensowych w Gazecie Prawnej
"Gazeta Wyborcza" o odszkodowaniach za przewlekłość postępowania
Sprawa E.Sz. przeciwko Polsce - zarejestrowanie skargi
Sprawa E.Sz. - Przewlekłość postępowania
2 / 14
Gabriel G. Opodatkowanie odszkodowania uzyskanych na podstawie ugody sądowej
Sprawa dotyczy kwestii zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych odszkodowań
uzyskanych na podstawie ugody sądowej. Jeżeli poszkodowany uzyska prawomocny wyrok
zasądzający odszkodowanie, to wtedy kwota odszkodowania jest zwolniona z podatku. Jeżeli
natomiast przed tym samym sądem zawrze ugodę sądową - musi zapłacić podatek dochodowy.
Jest to o tyle bezzasadne, iż przez zawarcie ugody sądowej, sądy są obciążone, gdyż strony
dalej się już nie spierają. Przy tym „wartość" egzekucyjna ugody sądowej jest taka sama jak
wyroku sądowego. Gabriel G. zakwestionował przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych. WSA w Bydgoszczy przychylił się do jego stanowiska, natomiast NSA przyjął
kasację Izby Skargowej i uznał, że Gabriel G. ma zapłacić podatek od kwoty zawartej ugody.
-
Wyrok TK w sprawie Gabriela G. z uzasadnieniem Wyrok TK w sprawie Gabriela G. - wygrana sprawa Wyrok NSA w sprawie Gabriela G.
Opodatkowanie odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody
Sprawa Henryka G.
Wykonywanie czynności obrończych
Program Spraw Precedensowych objął swoimi działaniami sprawę adw. Henryka G. Został on
oskarżony o utrudnianie postępowania przygotowawczego w sytuacji wykonywania czynności
obrończych.
W trakcie uczestniczenia w oględzinach hotelu w Krakowie funkcjonariusze Policji zażądali od
adw. Henryka G. wydania posiadanych przez niego dokumentów. Wcześniej wyjaśnił on
policjantom, że jest adwokatem, a posiadane przez niego dokumenty związane są z
wykonywaniem przez niego funkcji obrońcy i są objęte tajemnicą adwokacką. W związku z tym
odmówił wydania dokumentów. W odpowiedzi na to funkcjonariusze Policji używając wobec
adwokata siły fizycznej odebrali mu posiadane przez niego dokumenty.
Postępowanie przygotowawcze, toczące się w stosunku do adw. Henryka G. zakończyło się
wniesieniem aktu oskarżenia. Adw. Henryk G. został oskarżony o popełnienie czynów z art. 13
§ 1 k.k. w związku z art. 239 § 1 k.k.. poprzez utrudnianie prawidłowego toku postępowania
przygotowawczego w postaci usunięcia a następnie odmowy dobrowolnego wydania dwóch
segregatorów z fakturami i paragonami.
Sąd Rejonowy w Kielcach rozpoznający sprawę uznał, że adw. Henrykowi G. nie można
stawiać zarzutów utrudniania postępowania przygotowawczego. Dlatego na ostatnim etapie
postępowania dokonana została zmiana kwalifikacji prawnej czynu. Wyrokiem z 27 listopada
2008 r. (sygn. IX K 528/07) Sąd Rejonowy w Kielcach uznał adw. Henryk G. winnym usunięcia
3 / 14
dokumentów, których nie miał prawa wyłącznie rozporządzać, a które wcześniej zostały
zabezpieczone przez funkcjonariuszy Policji na potrzeby toczącego się postępowania
przygotowawczego (czyn z art. 276 k.k.). Adw. Henryka G. skazano na grzywnę. Od wyroku
wniesiona została przez oskarżonego i jego obrońców apelacja. Zostanie ona rozpoznana
przez Sąd Okręgowy w Kielcach 22 stycznia 2010 r.
-
Sprawa adwokata Henryka G. - rozprawa się nie odbyła
Oskarżony adwokat - HFPC obserwuje proces
Sprawa adwokata Henryka G. - kolejna rozprawa
Na razie bez wyroku w procesie krakowskiego adwokata
PAP: Sąd warunkowo umorzył postępowanie wobec krakowskiego adwokata
Jacek D.
Prawo do obrony, uprawnienia obrońcy w postępowaniu przygotowawczym a działania
prokuratury
Adwokat Jacek D. został w dniu 13 grudnia 2005 roku oskarżony przez Prokuraturę Rejonową
w Ostrołęce o ujawnienie informacji, z którymi zapoznał się w związku z wykonywaniem zawodu
adwokata, utrudniając postępowanie przygotowawcze przez Prokuraturę Okręgową w
Warszawie, Wydział ds. Przestępczości Zorganizowanej. Zdaniem Prokuratury w okresie od
maja 2001 r. do stycznia 2003 r., będąc ustanowionym obrońcą jednego z oskarżonych,
przekazywał pozostałym współoskarżonym informacje na temat treści zarzutów ogłoszonych
jego mocodawcy, któremu zarzucono popełnienie przestępstw wspólnie i w porozumieniu z
osobami, którym ujawniał informacje z akt śledztwa. W ten sposób miał pomóc im uniknąć
odpowiedzialności karnej. Czyny te zdaniem Prokuratury wyczerpują ustawowe znamiona
przestępstw określonych w art. 266 § 1 k.k. i art. 239 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art.
12 k.k..
Helsińska Fundacja Praw Człowieka w związku z oskarżeniem adwokata skierowała do
Prokuratura Krajowego list, w którym wniosła o odstąpienie od popierania wniesionego aktu
oskarżenia. Zdaniem prof. Andrzeja Rzeplińskiego działania Prokuratury naruszają podstawowe
zasad demokratycznego państwa prawnego, a w szczególności prawo do obrony ( art. 42 ust. 2
Konstytucji). Oskarżenie adw. Jacka D. stanowi zdaniem Fundacji przykład nadużycia władzy
przez Prokuraturę.
-
Odpowiedź Prokuratury Krajowej na list Fundacji w sprawie Jacka D.
Gazeta Wyborcza: Adwokat kontra świadek
4 / 14
-
Rozpoczął się proces przeciwko adw. Jackowi D.
Kolejna rozprawa w sprawie Jacka D.
Kolejna rozprawa w sprawie adw. Jacka D. - granice prawa do obrony w procesie karnym
-
Sprawa adw. Jacka D. - kolejna rozprawa
Janusz Podbielski
Brak możliwości wznowienia postępowania cywilnego po pozytywnym wyroku
Trybunału w Strasburgu
Janusz Podbielski wniósł skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Dnia 26 lipca
2005 r. Trybunał uznał, że prawo do sądu Janusza Podbielskiego zostało ograniczone poprzez
ustanowienie zbyt wysokich kosztów sądowych. Na tej podstawie J. Podbielski złożył do Sądu
Najwyższego wniosek o wznowienie postępowania. Dnia 19 października 2005 r. Sąd
Najwyższy odmówił wznowienia postanowienia, stwierdzając, że orzeczenie ETPCz nie stanowi
przesłanki wznowienia postępowania. Postanowienie SN zostało skrytykowane przez prof. Ewę
Łętowską w jej glosie, jako nie uwzględniające multicentryczności systemu prawa. Fundacja
złożyła w sprawie Janusza P. skargę konstytucyjną na niezgodność art. 401 pkt. 2 k.p.c. z
Konstytucją, w zakresie w jakim przepis ten pozwala na odmowę wznowienia postępowania
pomimo korzystnego wyroku ETPCz.
Relacje po wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie "oczywistej bezzasadności"
kasacji
"Rzeczpospolita" o sprawie Janusza Podbielskiego
"Gazeta Wyborcza" o nie wykonywaniu wyroków Trybunału w Strasburgu
Jolanta W.
Zwrot kosztów obrońcy z wyboru w przypadku uniewinnienia Jolanta W. była oskarżoną w sprawie o przestępstwo komunikacyjne. Wyrokiem z dnia 12
lutego 2003 r. została uniewinniona. Jolanta W. zwróciła się do sądu o zwrot kosztów
poniesionych na adwokata. Sąd Rejonowy wniosek oddalił. Sąd Okręgowy przyznał jej
częściowy zwrot kosztów. Dnia 6 stycznia 2003 r. pełnomocnik Jolanty W. wniósł skargę do TK
5 / 14
negując zgodność częściowego zwrotu kosztów wynagrodzenia obrońcy z wyboru z
Konstytucją. Fundacja przedstawiła Trybunałowi Konstytucyjnemu "opinię przyjaciela sądu" w
sprawie.
Dnia 26 lipca 2006 r. Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał połączone skargi
konstytucyjne Jolanty W., Jadwigi C., Reginy R.-B. dotyczące zwrotu kosztów wynagrodzenia
obrońcy z wyboru. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 632 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca
1997 r. - Kodeks postępowania karnego w zakresie, w jakim ogranicza możliwość przyznania
osobie uniewinnionej w sprawie z oskarżenia publicznego zwrotu kosztów wynagrodzenia
obrońcy jedynie do "uzasadnionych wypadków" jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 i art. 42
ust. 2 Konstytucji.
Wyrok TK dotyczący zwrotu kosztów wynagrodzenia obrońcy w przypadku
uniewinnienia - komentarze prasowe
Wyrok TK dotyczący zwrotu kosztów wynagrodzenia obrońcy
Pełny skład TK rozpozna sprawę Jolanty W.
Rozprawa przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie Jolanty W.
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny v. Polska
Udział sędziego TK w orzekaniu na temat konstytucyjności ustawy, która została
uchwalona przy jego udziale
Skarga Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego ("PAKP") przeciwko Polsce
została złożona w związku z orzekaniem przez Trybunał Konstytucyjny odnośnie
konstytucyjności ustawy o stosunku państwa polskiego do PAKP. Tłem dla sprawy jest jeden z
nielicznych we współczesnej Polsce konfliktów międzywyznaniowych - spór między PAKP a
obrządkiem unickim Kościoła Katolickiego o własność znacjonalizowanych, pounickich 24
świątyń na Podkarpaciu, użytkowanych przez prawosławnych od ponad czterdziestu lat. PAKP
zakwestionował konstytucyjność zwłaszcza art. 49 ustawy z 1991 r., który przewiduje
uregulowanie w czasie bliżej nieokreślonym kwestii własności spornych obiektów sakralnych,
zamiast zgodnie z zasadą uznania status quo przyznać ich własność Kościołowi
Prawosławnemu.
6 / 14
W rozpatrywaniu sprawy przez TK wziął udział sędzia, który wcześniej był senatorem i brał
czynny udział w ustanowieniu ustawy, w tym kwestionowanego przepisu. O fakcie tym, PAKP
dowiedział się dopiero po rozprawie oraz niekorzystnym dla PAKP wyroku. W konsekwencji
PAKP próbował - bezskutecznie - wznowić postępowanie przed TK powołując się na argument
orzekania w sprawie sędziego, który z mocy prawa powinien być wyłączony z sądzenia.
Zgodnie bowiem z art. 26 ust. 1 ustawy o TK, sędzia TK podlega wyłączeniu od udziału w
rozstrzyganiu w sprawach, w których uczestniczył w wydaniu zakwestionowanego aktu
normatywnego. TK umorzył jednak postępowanie w przedmiocie wznowienia postępowania, ze
względu na niedopuszczalność orzekania. TK podkreślił, że jego orzeczenia mają moc
powszechnie obowiązującą, a tym samym są ostateczne i nie można co do nich wznowić
postępowania. Na marginesie tego postanowienia, TK wskazał, że sam udział w głosowaniu w
uchwaleniu danego aktu normatywnego kwestionowanego przed TK nie stanowi w jego ocenie
dostatecznej formy udziały w wydaniu aktu normatywnego uzasadniającej wyłączenie sędziego.
Dopiero takie formy zaangażowania, jak np. wystąpienie z inicjatywą ustawodawcą, bycie
posłem sprawozdawcą, udział w dyskusji parlamentarnej spełniają wymogi udziału w wydaniu
aktu normatywnego.
Ponadto w skardze podniesiony jest zarzut naruszenia art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji w
związku z nieuregulowaniem przez Rząd RP kwestii własności 24 pounickich świątyń, pomimo
przyjęcia na siebie tego zobowiązania w 1991 r. w ustawie.
- Rozprawa przed ETPC
- Sejm uchwalił ustawę o uregulowaniu stanu prawnego niektórych nieruchomości
pozostających we władaniu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego
- Prezydent podpisał ustawę o PAKP
- List Prawosławnego Metropolity Warszawskiego do HFPC
Tomasz D.
Obowiązek uzasadniania postanowień o oddaleniu kasacji jako "oczywiście
bezzasadnych" w sprawach karnych
Zagadnieniem zajęliśmy się na tle skargi Krzysztofa I. Ze względu na fakt, że jako pierwszy
wniósł skargę konstytucyjna, zasadnym było złożenie opinii przyjaciela sądu w jego sprawie.
Fundacja uważa, iż art. 535 § 2 k.p.k. pozwalający na oddalanie kasacji jako "oczywiście
bezzasadnych" bez obowiązku sporządzenia uzasadnienia jest niezgodny z art. 45 Konstytucji
RP. W tej kwestii przedstawiliśmy TK "opinię przyjaciela sądu". Dnia 16 stycznia 2006 r.
Trybunał Konstytucyjny uznał art. 535 § 2 k.p.k. za niezgodny z art. 45 oraz art. 2 Konstytucji
RP. Fundacja jako pierwsza organizacja pozarządowa w historii występowała w tej sprawie
7 / 14
przed Trybunałem Konstytucyjnym w charakterze "przyjaciela sądu".
-
Glosa A. Zielińskiego do uchwały NSA
Oddalanie kasacji jako "oczywiście bezzasadnych" bez uzasadnienia - niekonstytucyjne
Polemika na temat "oczywistej bezzasadności" kasacji w sprawach karnych
Prawnicy Programu Spraw Precedensowych na łamach "Rzeczpospolitej"
Bożena B.
Egzekucja kontaktów z dzieckiem
W postanowieniu z 10 stycznia 2006 r. Sąd Okręgowy w Krakowie uregulował kwestię władzy
rodzicielskiej na czas toczącego się postępowania rozwodowego Bożeny B. Opiekę nad
małoletnią córką przyznano matce, nad synem – ojcu. Postanowienie to zmienił Sąd Apelacyjny
w Krakowie orzekając o powierzeniu matce władzy rodzicielskiej nad synem na okres wakacji w
2006 r. W tym celu p. B. zażądała wydania dziecka; ojciec odmówił i od 31 lipca 2006 r
całkowicie uniemożliwia matce kontakty z synem.
Sprawa ujawnia problem niskiej efektywności egzekucji kontraktów z dzieckiem w Polsce. Brak
istnienia spójnego mechanizmu oraz opieszałość sądów może powodować naruszenie prawa
do poszanowania prywatności i życia rodzinnego z art. 8 EKPCz.
W sprawie rozważamy obserwowanie postępowania z uwagi na opieszałość sądów rodzinnych
i ich niską skuteczność oraz wniesienie sprawy do Trybunału w Strasburgu.
Sprawa Prokuratora M.K.
Wywieranie bezprawnych nacisków na adwokata
8 / 14
W kwietniu 2007 r. Helsińska Fundacja Praw Człowieka otrzymała od adw. M.D. informację o
niepokojącej sytuacji – naruszającej standardy praworządności - do jakiej doszło w związku ze
sprawą prowadzoną przez Prokuraturę Okręgową w W., w której reprezentowała ona
oskarżonego. W maju 2007 r. wniesione zostało przez Helsińską Fundację Praw Człowieka
zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przez M.K., Prokuratora Prokuratury Okręgowej w
W., szeregu przestępstw przy prowadzeniu powyższej sprawy w celu ograniczenia prawa do
wykonywania czynności obrończych przez adwokat M.D. Domniemane przestępstwa to:
- Nakłanianie podejrzanego do składania fałszywych zeznań celem – prawdopodobnie –
wyeliminowania obrońcy z procesu, a tym samym uniemożliwienia podejmowania przez niego
działań, które mogłyby być sprzeczne z interesami prokuratora. Takie zachowania wypełniają
znamiona przestępstw przewidzianych w art. 18 § 2 k.k. w związku z art. 233 k.k oraz art. 235
k.k.
- Wymuszanie od przesłuchiwanej osoby nieprawdziwych, obciążających obrońcę zeznań, pod
groźbą dalszego pozbawiania wolności osoby przesłuchiwanej. tj. przestępstwa z art. 246 k.k.,
- Przestępstwo nadużycia uprawnień oraz niedopełnienia obowiązków uregulowane w art. 231
k.k., skutkujące działaniami na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, polegającego w
szczególności na naruszeniu prawa do obrony oskarżonego, a także zasady legalizmu
wyrażonej w art. 42 Konstytucji RP. Na nadużycie uprawnień mogą wskazywać takie
zachowania jak nieumotywowana odmowa dostępu do akt sprawy uniemożliwiająca
realizowanie obrony, przeprowadzenie czynności procesowych z udziałem mandanta adwokat
M.D. bez uprzedniego zawiadomienia obrońcy, a tym samym uniemożliwienie jej wykonywania
przewidzianych prawem czynności oraz działania zmierzające do wypowiedzenia obrony adw.
M. D. przez oskarżonego.
Zdaniem Fundacji takie działania zasługują na rzetelne wyjaśnienie, biorąc w szczególności pod
uwagę znaczenie dla praworządności ewentualnie popełnionego przestępstwa.
Sprawa Prokuratora M.K. - złożenie zażalenia na postanowienie o odmowie wszczęcia
śledztwa
9 / 14
Andrzej M.
Odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną wydaniem
aktu normatywnego
W latach 1991 – 1996 Andrzej M. prowadził działalność gospodarczą w zakresie obrotu
paliwami płynnymi. W tym czasie Minister Finansów wydał nowe zarządzenia (z dnia
16.11.1993 r., z dnia 28.10.1994 r. oraz z dnia 6.09.1995 r.) dotyczące zwolnień podatkowych i
wysokości stawek w podatku akcyzowym. W konsekwencji Andrzej M., jako prywatny importer,
został zmuszony do odsprzedawania paliwa korzystającym z ulg i zwolnień rafineriom. Aby
nadal prowadzić działalność handlową musiał odkupywać paliwo od rafinerii, ponosząc stratę w
wysokości różnicy miedzy ceną zakupu i sprzedaży. Andrzej M. zakończył działalność ze
stratą 17 milionów zł.
Andrzej M. wniósł pozew przeciwko Skarbowi Państwa - Ministrowi Finansów o zapłatę
odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez wydanie aktu normatywnego na podstawie art.
4171 § 1 KC. Powództwo zostało oddalone. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 września 2007
r., który został wydany po wniesieniu skargi kasacyjnej stwierdził, że retroaktywne
zastosowanie art. 77 ust. 1 Konstytucji skutkowałoby obowiązywaniem art. 417 § 1 KC w
odniesieniu do zdarzeń sprzed wejścia w życie Konstytucji (wyrok TK z dnia 4.12.2001 r.).
Wówczas, w przypadku bezprawia legislacyjnego, wymagane jest przedłożenie orzeczenia
Trybunału Konstytucyjnego. Ponieważ ostatni wymóg nie został spełniony, Sąd Najwyższy
oddalił skargę kasacyjną. Małgorzata K.
10 / 14
Przewlekłość postępowania karnego
Pani Małgorzata K. została w 2001 roku oskarżona przez Prokuraturę Rejonową
Warszawa-Żoliborz o przestępstwo z art. 286 § 1 kk. Pierwsza rozprawa została wyznaczona
po 5 latach po wpłynięciu aktu oskarżenia do Sądu. Pani K. złożyła w marcu 2008 r. skargę na
przewlekłość postępowania, w której wnosiła o stwierdzenie przewlekłości postępowania, które
(nadal) toczy się przed Sądem Rejonowym dla Warszawy – Żoliborza III Wydział Karny.
Wniosła również o zasądzenie na swoją rzecz od Skarbu Państwa, na podstawie art. 12 ust. 4
ustawy o skardze na przewlekłość, kwoty w wysokości 10 000 zł. Postanowieniem z dnia 15
kwietnia 2008 r. Sąd Okręgowy w Warszawie stwierdził, iż w sprawie nastąpiła przewlekłość,
zarówno w okresie 5 lat, jaki upłynął od czasu od skierowania do Sądu aktu oskarżenia
przeciwko Małgorzacie Koźbiał do czasu wyznaczenia pierwszej rozprawy, jak również w
okresie po jej wyznaczeniu. Sąd nie uwzględnił jednak wniosku skarżącej o przyznanie
żądanej kwoty. W postanowieniu zawarł jednozdaniowe uzasadnienie takiej decyzji, w którym
stwierdził, „że na obecnym etapie postępowania oskarżona nie wykazała, iż z powodu
przewlekłości postępowania poniosła szkodę”. Postępowanie karne skierowane przeciwko
skarżącej jest w dalszym ciągu na etapie postępowania sądowego.
W dniu 15 lipca 2008 r. do Trybunału Konstytucyjnego została skierowana skarga
konstytucyjna w imieniu Małgorzaty K Zaskarżone przepisy ustawy o skardze na
przewlekłość. Projekt skargi został przygotowany w ramach Programu Spraw Precedensowych
Fundacji a pełnomocnikiem skarżącej jest pro bono adw. Mikołaj Pietrzak.
Skarżąca wniosła o stwierdzenie niezgodności art. 12 ust. 4 w zw. z art. 12 ust. 2 w zw. z art. 8
ust. 2 i art. 15 ustawy o skardze na przewlekłość z art. 77 ust. 1 w zw. z art. 2 i z art. 45 ust. 1
Konstytucji w zakresie prawa do rozpatrzenia sprawy „bez nieuzasadnionej zwłoki” (prawa do
uzyskania wiążącego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd w rozsądnym terminie) oraz z art. 45
ust. 1 w zw. z art. 78 i w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji.
-
Złożenie skargi konstytucyjnej
Uniewinnienie Małgorzaty K.
Przewlekłość postępowania
Wniosek do Prezesa Sądu Apelacyjnego w Gdańsku o udostępnienie informacji
publicznej dotyczącej skarg na przewlekłość
11 / 14
W związku z pracami nad przygotowaniem komentarza do ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o
skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu
przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu
sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz. 1843 ze zm.) w dniu 10
grudnia 2009 r. Helsińska Fundacja Praw Człowieka wystąpiła do Prezesa Sądu Apelacyjnego
w Gdańsku z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej skarg na
przewlekłość oraz powództw przeciwko Skarbowi Państwa o naprawienie szkody wynikłej z
przewlekłości. Początkowo Prezes Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wskazał, iż udostępnienie
informacji jest możliwe po uiszczeniu przez Fundację opłaty kancelaryjnej w wysokości 25
złotych.
Wniosek Fundacji dotyczył:
A. danych dotyczących skarg na przewlekłość postępowania przygotowawczego
rozpoznanych przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku złożonych na podstawie ustawy z 17 czerwca
2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu
przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu
sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 r. Nr 179, poz. 1843 ze zm.), w
szczególności:
1) ilości skarg na przewlekłość postępowania przygotowawczego uwzględnionych oraz
oddalonych od dnia 1 maja 2009 r. do 30 listopada 2009 r.
2) zanonimizowanych kserokopii postanowień Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w przedmiocie
rozpoznania skarg na przewlekłość postępowania przygotowawczego.
B. danych dotyczących liczby powództw przeciwko Skarbowi Państwa złożonych na
podstawie art. 15 oraz art. 16 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa
strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub
nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U.
z 2004 r. Nr 179, poz. 1843 ze zm.) rozpoznanych przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku w
szczególności:
1) liczby powództw uwzględnionych oraz oddalonych w okresie od 17 września 2004 r. do 30
listopada 2009 r.;
2) kserokopii zanonimizowanych wyroków Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w przedmiocie
rozpoznania ww. powództw przeciwko Skarbowi Państwa.
W odpowiedzi w dniu 28 grudnia 2009 r. Prezes Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wskazał, iż w
celu udostępnienia kserokopii orzeczeń wraz z uzasadnieniami, Helsińska Fundacja Praw
Człowieka winna uiścić opłatę kancelaryjną w kwocie 25 złotych. Pismo to zostało doręczone
Fundacji w dniu 5 stycznia 2010 r. Prezes Sądu Apelacyjnego w Gdańsku nie udostępnił
zatem w ogóle informacji zawartych w pkt A1 i B1 wniosku.
Po obustronnej wymianie korespondencji mailowej, w której Fundacja podnosiła, iż Prezes
Sądu Apelacyjnego w Gdańsku nie prawidłowo ustosunkował się do wniosku Fundacji, a
Prezes Sądu Apelacyjnego w Gdańsku konsekwentnie wzywał do uiszczenia opłaty
kancelaryjnej, w dniu 15 lutego 2010 r. Prezes Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wydał decyzję
(sygn. Adm. - 0106-15/09) o umorzeniu postępowania w przedmiocie udzielenia Helsińskiej
Fundacji Praw Człowieka informacji publicznej w ww. zakresie.
W dniu 8 marca 2010 r. Fundacja wniosła odwołanie od przedmiotowej decyzji, wskazując w
nim naruszenie art. 61 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 10 ustawy o dostępie do informacji
publicznej oraz art. 7 i 8 k.p.a.
W dniu 23 marca 2010 r. Prezes Sądu Apelacyjnego w Gdańsku uchylił decyzję o umorzeniu i
12 / 14
udostępnił informacje, o które wnioskowała Helsińska Fundacja Praw Człowieka. W
uzasadnieniu Prezes Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wskazał, iż fakt nie uiszczenia opłaty
kancelaryjnej za orzeczenia sądu nie powinien stanowić podstawy do umorzenia postępowania
o udzielenie informacji publicznej w całości, albowiem nie została Fundacji udostępniona
informacja w postaci danych liczbowych zawartych w pkt A1 i B1. Zdaniem Prezesa Sądu
Apelacyjnego w Gdańsku niewłaściwie skoncentrowano się wyłącznie na orzeczeniach sądu,
które jako informacja publiczna przetworzona (orzeczenia pozbawione danych osobowych
stron) udzielana na podstawie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji
publicznej winna podlegać opłacie kancelaryjnej.
Ostatecznie Prezes Sądu Apelacyjnego w Gdańsku uchylił swoją decyzję z 15 lutego 2010 r. i
udostępnił Fundacji orzeczenia.
Sprawa Krystiana Legierskiego
Sądowy tryb wyborczy
W związku ze sprawą wniosków w trybie wyborczym skierowanych przez Krystiana
Legierskiego przeciwko przedstawicielom Prawicy Rzeczypospolitej, w dniu 4 grudnia 2009 r. w
ramach prac Programu Spraw Precedensowych przygotowana i złożona została skarga do
Europejskiego Trybunału Praw Człowieka podnosząca problematykę funkcjonowania
postępowań wszczynanych na podstawie przepisów o tzw. trybie wyborczym.
26 maja 2009 r. w Urzędzie Gminy w Kartuzach w ramach kampanii wyborczej do Parlamentu
Europejskiego odbyło się spotkanie wyborcze z kandydatami Prawicy Rzeczypospolitej. W
spotkaniu udział wzięli kandydaci na europosłów z okręgu nr 1: Maria Mięsikowska - Szreder,
Stefan Czupa oraz Pełnomocnik Prawicy Rzeczypospolitej na okręg Gdynia-Słupsk-Gdańsk
Andrzej Czaplicki.
Podczas spotkania K. Legierski poczuł się dotknięty słowami jakich użyli jego oponenci w
stosunku do jego orientacji seksualnej. Krystian Legierski był kandydatem na
europarlamentarzystę z ramienia Centrolewicy z okręgu nr 4. Przeciwko wszystkim trzem
osobom w dniu 2 czerwca 2009 r. złożył on do Sądu Okręgowego dla Warszawy - Praga
wnioski w trybie art. 74 Ordynacji wyborczej do Parlamentu Europejskiego. We wnioskach
Krystian Legierski stwierdził, iż te nieprawdziwe stwierdzenia były dla niego obraźliwe i miały
negatywny wpływ na prowadzoną przez niego kampanię wyborczą. Wskazał też, że podważały
one jego i jego partii wiarygodność. Krystian Legierski wniósł o zakazanie rozpowszechniania
tych informacji, ich sprostowanie oraz przeprosiny.
W dniu 3 czerwca 2009 r. Sąd Okręgowy dla Warszawy-Praga oddalił wniosek Krystiana
Legierskiego przeciwko Marii Mięsikowskiej - Szreder (sygn. III Ns 47/09). Sąd Okręgowy dla Warszawy - Praga stwierdził, iż Krystian Legierski nie udowodnił, iż
stwierdzenia te są nieprawdziwe, ponieważ w środowiskach medycznych nadal toczą się spory
w przedmiocie klasyfikacji homoseksualizmu. Sąd Okręgowy wskazał również, iż tryb
wyborczy, który daje sądowi I instancji 24 godziny na rozpoznanie sprawy nie pozwala na
zweryfikowanie twierdzeń uczestników, które wymagałoby rozstrzygnięcia kwestii medycznych,
a to z kolei wymagałoby najprawdopodobniej zasięgnięcia opinii biegłych.
W dniu 4 czerwca 2009 r. Sąd Okręgowy dla Warszawy-Praga oddalił wniosek złożony
przeciwko Andrzejowi Czaplickiemu (sygn. I Ns 32/09). Sąd Okręgowy wskazał, iż wniosek nie
mógł zostać rozpatrzony w trybie wyborczym, ponieważ ten tryb nie jest przeznaczony dla
13 / 14
przypadku naruszenia dóbr osobistych dokonanego poprzez prezentację poglądów lub dobór
słów. Tryb ten ma na celu umożliwienie zainteresowaniu sprostowanie informacji
nieprawdziwej, a nie wypowiedzi kontrowersyjnych, obraźliwych ocen i poglądów. Tego samego dnia Sąd Okręgowy oddalił wniosek przeciwko Stefanowi Czupie (sygn. II Ns
30/09), argumentując podobnie jak w postanowieniu wydanym z wniosku przeciwko Marii
Mięsikowskiej - Szreder.
Na wszystkie postanowienia K. Legierski złożył zażalenia do Sądu Apelacyjnego w
Warszawie. Do zażalenia załączył stanowisko Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego z 30
czerwca 2006 r., a także opinię Krajowego Konsultanta w dziedzinie seksuologii prof. dr hab.
med. Zbigniewa Lwa Starowicza.
W dniu 5 czerwca 2009 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił zażalenie na postanowienie z
3 czerwca 2009 r. dotyczące wniosku przeciwko Marii Mięsikowskiej - Szreder (sygn. VI ACz
869/09). Sąd Apelacyjny stwierdził m.in. iż spór w środowiskach medycznych na temat
kwalifikowania homoseksualizmu jest okolicznością powszechnie znaną. Sąd Apelacyjny w
Warszawie stwierdził też, że przedmiotowa wypowiedź była poglądem wolnym od określeń
ocennych, czy obraźliwych i jakichkolwiek odniesień do programu wyborczego, a nie
informacją.
W dniu 8 czerwca 2009 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie umorzył postępowanie w sprawie
wniosku przeciwko Andrzejowi Czaplickiemu uznając je za zbędne i niedopuszczalne,
ponieważ w nocy z 5 na 6 czerwca 2009 r. skończyła się kampania wyborcza. Sąd Okręgowy dla Warszawy-Pragi nie przesłał w ogóle akt sprawy z wniosku przeciwko
Stefanowi Czupie, ponieważ nie mógł skontaktować się z komitetem wyborczym Prawicy
Rzeczypospolitej i przekazać zażalenia.
W skardze do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka podnosimy naruszenie art. 6 § 1
(prawo do sądu), 8 (prawo do prywatności), 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego),
14 (zakaz dyskryminacji) oraz art. 3 Protokołu nr 1 (prawo do wolnych wyborów).
-
Tryb wyborczy – skarga do ETPCz
Newsweek: "Homoseksualizm to nie zboczenie". Legierski skarży się na polskie sądy
Gazeta Prawna: Legierski skarży się do Strasburga
Gazeta Wyborcza: Legierski procesuje się z Prawicą RP
ETPCz zarejestrował skargę Krystiana Legierskiego
lex.pl: Sądowy tryb wyborczy trafił do Strasburga
Joomla SEF URLs by Artio
14 / 14

Prawo do sądu - Program Spraw Precedensowych

Transkrypt

Podobne dokumenty

Sąd Apelacyjny potwierdził zasadność nałożenia kary pieniężnej na

Kwartalnik Sądu Apelacyjnego od maja 2015 r. dostępny w Internecie

Wyrok Sądu Najwyższego w przedmiocie skargi kasacyjnej od

KARTA DOBREJ PRAKTYKI

I Wiceprezes Sądu Okręgowego w Łodzi SSO Alicja Pońsko 1

Sąd Apelacyjny złagodził karę dla policjantów, którzy uczestniczyli w

Pożegnanie SSN Dariusza Kali i SSA Irmy Kul

Prezes Sądu Unii Europejskiej Marc Jaeger został wybrany na

Czytaj całe pismo

dr Maria Teresa Romer