PGN Dębowiec - BIP URZĄD GMINY DĘBOWIEC
Transkrypt
PGN Dębowiec - BIP URZĄD GMINY DĘBOWIEC
załącznik do Uchwały nr 118/XVI/2016 Rady Gminy Dębowiec Z dnia 29 stycznia 2016r. PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY DĘBOWIEC Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Wrocław / Dębowiec – 2016 SPIS TREŚCI I. PODSTAWY PRAWNE I FORMALNE OPRACOWANIA ...................................................................................... 5 II. METODOLOGIA, CEL I ZAKRES OPRACOWANIA .............................................................................................. 6 II.1. II.2. III. STRUKTURA PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ I METODYKA JEGO WYKONANIA......................................................... 6 CELE PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ ............................................................................................................ 6 ŹRÓDŁA PRAWA........................................................................................................................................... 10 III.1. DOKUMENTY STRATEGICZNE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM............................................................................... 10 III.1.1. Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (United Nations Framework Convention on Climate Change – UNFCCC) ......................................................................................................... 10 III.1.2. Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości (LRTAP) 11 III.1.3. Pakiet klimatyczno-energetyczny UE ................................................................................................. 12 III.1.4. Dyrektywa CAFE (Clean Air For Europe) ............................................................................................. 13 III.1.5. Strategia Europa 2020 ....................................................................................................................... 14 III.1.6. Plan działania prowadzący do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r. ... 15 III.2. DOKUMENTY STRATEGICZNE NA SZCZEBLU KRAJOWYM ............................................................................................ 15 III.2.1. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju ........................................................................................... 15 III.2.2. Strategia Rozwoju Kraju 2020 Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo 16 III.2.3. Zintegrowane strategie rozwoju ........................................................................................................ 16 III.2.4. Polityka klimatyczna Polski ................................................................................................................ 17 III.2.5. Polityka energetyczna Polski do 2030 r. (PEP2030) ........................................................................... 18 III.2.6. Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN) .................................................. 18 III.2.7. Strategia rozwoju energetyki odnawialnej ........................................................................................ 19 III.2.8. Projekt Krajowej Polityki Miejskiej (KPM) .......................................................................................... 19 III.3. DOKUMENTY STRATEGICZNE NA SZCZEBLU REGIONALNYM ........................................................................................ 20 III.3.1. Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego ,,Śląskie 2020+” ............................................................ 20 III.3.2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2014–2020 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych .................................................................................................................................................... 20 III.3.3. Program ochrony powietrza dla terenu województwa śląskiego mający na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu oraz pułapu stężenia ekspozycji ......................................... 21 III.3.4. Program Ochrony Środowiska dla województwa śląskiego do roku 2019 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 .................................................................................................................................. 21 III.4. DOKUMENTY STRATEGICZNE NA SZCZEBLU LOKALNYM ............................................................................................. 22 III.4.1. Strategia Rozwoju Powiatu Cieszyńskiego 2001–2016 ...................................................................... 22 III.4.2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dębowiec .............. 22 IV. CHARAKTERYSTYKA WALORÓW PRZYRODNICZYCH ORAZ SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ GMINY DĘBOWIEC ........................................................................................................................................................... 23 IV.1. IV.2. LOKALIZACJA GMINY ......................................................................................................................................... 23 WALORY PRZYRODNICZE GMINY (KLIMAT, WODY, RZEŹBA TERENU, BOGACTWA NATURALNE, OBSZARY OCHRONY PRZYRODY I KRAJOBRAZU) ............................................................................................................................................................... 23 2|Strona Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec IV.2.1. Klimat ................................................................................................................................................. 23 IV.3. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA GMINY ..................................................................................................................... 25 IV.3.1. Demografia ........................................................................................................................................ 25 IV.4. SYTUACJA MIESZKANIOWA ................................................................................................................................. 27 IV.5. SYTUACJA GOSPODARCZA .................................................................................................................................. 29 IV.6. ROLNICTWO I LEŚNICTWO .................................................................................................................................. 30 V. STAN ŚRODOWISKA NA OBSZARZE GMINY .................................................................................................. 31 V.1. V.2. VI. GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ ATMOSFERYCZNYCH NA TERENIE GMINY ................................................................ 31 IDENTYFIKACJA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH NA TERENIE GMINY .............................................................................. 31 CHARAKTERYSTYKA NOŚNIKÓW ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA NA TERENIE GMINY............................... 32 VI.1. ENERGIA ELEKTRYCZNA ..................................................................................................................................... 32 VI.2. CIEPŁOWNICTWO............................................................................................................................................. 32 VI.3. SIEĆ TRANSPORTOWA ....................................................................................................................................... 32 VI.4. POZOSTAŁE NOŚNIKI ZANIECZYSZCZEŃ .................................................................................................................. 35 VI.4.1. System zaopatrzenia w gaz ziemny ................................................................................................... 35 VI.4.2. System wodno-kanalizacyjny ............................................................................................................. 36 VI.4.3. Gospodarka odpadami....................................................................................................................... 37 VII. INWENTARYZACJA EMISJI DWUTLENKU WĘGLA DLA GMINY ................................................................... 38 VII.1. METODOLOGIA SPORZĄDZENIA PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY ......................................................... 38 VII.2. WYNIKI INWENTARYZACJI EMISJI ......................................................................................................................... 39 VII.2.1. Emisja CO2 z budynków mieszkalnych - założenia ............................................................................. 39 VII.2.2. Budynki użyteczności publicznej ......................................................................................................... 40 VII.2.3. Przedsiębiorstwa ................................................................................................................................ 42 VII.2.4. Komunalne oświetlenie publiczne ...................................................................................................... 42 VII.2.5. Transport ............................................................................................................................................ 42 VII.2.6. Bazowa inwentaryzacja emisji – wyniki ............................................................................................. 43 VIII. REKOMENDOWANE DZIAŁANIA DLA GMINY DĘBOWIEC W RAMACH PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ .................................................................................................................................................. 46 VIII.1. WIZJA I CELE DZIAŁANIA ................................................................................................................................ 46 VIII.2. OBSZARY INTERWENCJI ................................................................................................................................. 46 VIII.2.1. Obiekty mieszkaniowe i społeczność lokalna ..................................................................................... 46 VIII.2.2. Obiekty użyteczności publicznej ......................................................................................................... 47 VIII.2.3. Działalność gospodarcza .................................................................................................................... 47 VIII.2.4. Oświetlenie uliczne............................................................................................................................. 47 VIII.2.5. Transport ............................................................................................................................................ 47 VIII.3. ANALIZA BILANSU GAZÓW CIEPLARNIANYCH I MOŻLIWOŚCI REDUKCJI. .................................................................... 47 VIII.4. ZESTAWIENIE MOŻLIWYCH DO ZASTOSOWANIA ROZWIĄZAŃ WRAZ Z ANALIZĄ EFEKTYWNOŚCI RZECZOWEJ, ENERGETYCZNEJ I EKOLOGICZNEJ ORAZ EKONOMICZNEJ. ............................................................................................................................... 51 VIII.5. STRATEGIA DZIAŁANIA .................................................................................................................................. 53 VIII.5.1. Długoterminowa strategii działania. Cel strategiczny i cele szczegółowe ......................................... 53 VIII.5.2. Zadania średnio- i krótkoterminowe .................................................................................................. 55 3|Strona Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec VIII.6. HARMONOGRAM WDROŻENIA ZADAŃ Z UWZGLĘDNIENIEM MOŻLIWOŚCI UZYSKANIA NAJWIĘKSZEGO EFEKTU EKOLOGICZNEGO I ENERGETYCZNEGO ................................................................................................................................ 60 VIII.6.1. Harmonogram rzeczowy .................................................................................................................... 60 VIII.6.2. Finansowanie działań......................................................................................................................... 60 VIII.7. MONITORING DZIAŁAŃ I EWALUACJA ............................................................................................................... 60 VIII.8. ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY DĘBOWIEC ............................... 61 IX. PODSUMOWANIE KONSULTACJI SPOŁECZNYCH........................................................................................... 63 X. ANALIZA RYZYKA UWZGLĘDNIAJĄCA ZAGROŻENIA TECHNOLOGICZNE, FINANSOWE I ORGANIZACYJNE WPŁYWAJĄCE NA REALIZACJĘ ZADAŃ .................................................................................................................. 64 X.1. X.2. X.3. XI. ZAGROŻENIA TECHNOLOGICZNE .......................................................................................................................... 64 ZAGROŻENIA FINANSOWE .................................................................................................................................. 64 ZAGROŻENIA ORGANIZACYJNE ............................................................................................................................ 64 SPISY ZAŁĄCZNIKÓW I TABEL ....................................................................................................................... 65 XI.1. XI.2. XI.3. SPIS RYSUNKÓW .............................................................................................................................................. 65 SPIS TABEL...................................................................................................................................................... 65 ZAŁĄCZNIKI..................................................................................................................................................... 66 4|Strona Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec I. Podstawy prawne i formalne opracowania Podstawą formalną realizacji niniejszego opracowania jest umowa z dnia 15.05.2015 r. zawarta pomiędzy Gminą Dębowiec a Wroconsult Krzysztof Raczkowski: Niniejszy Plan Gospodarki Niskoemisyjnej jest zgodny ze stosownymi wytycznymi i dokumentami, w tym w szczególności z: wytycznymi WFOŚiGW w Katowicach; wytycznymi NFOŚiGW; wytycznymi krajowymi i regionalnymi dotyczącymi przygotowania Planów Gospodarki Niskoemisyjnej. 5|Strona Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec II. Metodologia, cel i zakres opracowania II.1. Struktura Planu Gospodarki Niskoemisyjnej i metodyka jego wykonania Struktura i metodologia opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec oparta została na wytycznych zawartych w dokumencie przygotowanym przez Komisję Europejską „How to develop a Sustainable Energy Action Plan (SEAP) – Guidebook” („Jak opracować Plan Działań na rzecz Zrównoważonej Energii (SEAP) – poradnik”). Fazy przygotowania oraz wdrożenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej są następujące: I. Rozpoczęcie tworzenia PGN: 1. Przyjęcie uchwały Rady Gminy o wyrażeniu zgody na przystąpienie do opracowania i wdrażania Planu gospodarki niskoemisyjnej. 2. Adaptacja samorządowych struktur administracyjnych. 3. Budowanie wsparcia interesariuszy. II. Planowanie: 1.Ocena aktualnego stanu gminy. 2.Ustalenie celu PGN (ograniczenie emisji CO2 o 20%). 3.Opracowanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, czyli sposobów osiągnięcia ustalonego celu. III. Zatwierdzenie PGN uchwałą Rady Gminy (po uprzednim przeprowadzeniu wymaganych konsultacji z organami państwowymi i społeczeństwem). IV. Wdrażanie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej: 1. Prowadzenie działań i wykorzystywanie środków. V. Monitorowanie i raportowanie: 1. Monitorowanie. 2. Przygotowanie i złożenie raportu z wdrażania PGN. 3. Ocena przeprowadzonych działań w osiągnięciu ustalonego celu. II.2. Cele Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Celem strategicznym Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec (dalej zwanego również „PGN”) jestzmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w gminie o 20% w 2020 r. w stosunku do roku bazowego. 6|Strona Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Do celów szczegółowych Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, które pozwolą na osiągnięcie celu strategicznego, należą: inwentaryzacja źródeł oraz wartości emisji zanieczyszczeń na terenie gminy Dębowiec; analiza możliwości ograniczenia emisji gazów cieplarnianych; określenie działań koniecznych do realizacji wraz z oszacowaniem ich kosztów, źródeł finansowania, oraz terminów realizacji. W zakresie wspomnianych działań znajduje się: o optymalizacja działań związanych z produkcją i wykorzystaniem energii na terenie gminy; o zmniejszenie zużycia energii finalnej w poszczególnych sektorach odbiorców energii; o zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych związanej ze zużyciem energii na terenie gminy; o umocnienie pozycji i roli sektora publicznego w procesie racjonalnego gospodarowania energią; o zaangażowanie poszczególnych uczestników lokalnego rynku energii w działania ograniczające emisję gazów cieplarnianych; Cele Planu Gospodarki Niskoemisyjnej są zgodne z dokumentami strategicznymi na szczeblu międzynarodowym, krajowym, regionalnym oraz lokalnym. Zgodność Planu Gospodarki Niskoemisyjnej z dokumentami strategicznymi została określona w kolejnym rozdziale. Rysunek 1. Cele Planu Gospodarki Niskoemisyjnej 7|Strona Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec inwentaryzacja źródeł oraz emisji zanieczyszczeń na terenie gminy i miasta analiza możliwości ograniczenia gazów cieplarnianych optymalizacja działań związanych z produkcją i wykorzystaniem energii na terenie gminy i miasta zmniejszenie zużycia energii finalnej w poszczególnych sektorach odbiorców energii określenie działań koniecznych do realizacji wraz z oszacowaniem ich kosztów, źródeł ffinansowania, oraz terminów realizacji Cele szczegółowe Planu Gospodarki Niskoemisyjnej umocnienie pozycji i roli sektora publicznego w procesie racjonanego gospodarowania energią zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych związanej ze zużyciem energii na terenie miasta zaangażowanie poszczególnych uczestników lokalnego rynku energii w działania ograniczające emisję gazów cieplarnianych Źródło: opracowanie własne Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec ma przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020, tj.: redukcji emisji gazów cieplarnianych; zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych; redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej; poprawy jakości powietrza. Działania zawarte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej będą spójne z: Strategią Rozwoju Lokalnego Gminy Dębowiec; Wieloletnią Prognozą Finansową dla Gminy Dębowiec; innymi dokumentami strategicznymi, szczególnie na poziomie gminy, zawierającymi zapisy związane z ochroną środowiska; w przypadku konieczności aktualizacji obowiązujących dokumentów strategicznych o uwarunkowania wynikające z Planu Gospodarki Niskoemisyjnej – taka aktualizacja zostanie zaproponowana w niniejszym Planie Gospodarki Niskoemisyjnej i wdrożona po przyjęciu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. 8|Strona Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Wszelkie działania, przewidziane do realizacji w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, zaplanowane zostały w kontekście istniejącej infrastruktury, podejmowanych dotychczas działań proekologicznych oraz przyjętych dokumentów i zamierzeń strategicznych. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej będzie mieć – po jego przyjęciu przez Radę Gminy w Dębowcu – charakter dokumentu obowiązującego, określającego cele strategiczne i szczegółowe oraz działania konieczne do ich osiągnięcia, wraz ze wskazaniem ich szacunkowych kosztów i przewidywanych źródeł finansowania. W Planie ustalone zostaną również zasady monitorowania i raportowania wyników przyjętej polityki ekologiczno-energetycznej. Zakłada się, że władze Gminy Dębowiec dokonywać będą ewaluacji wdrażania zamierzeń PGN oraz dokonają stosowanych aktualizacji w przypadku, gdyby przyjęte w PGN cele nie były wdrażane, lub wdrożone cele krótko- i średniookresowe nie przybliżałyby Gminy Dębowiec do osiągniecia celu strategicznego. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej uwzględnia w możliwie szerokim stopniu zapisy międzynarodowych, krajowych, regionalnych i lokalnych dokumentów strategicznych związanych z ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych, w tym – Wytyczne dotyczące sporządzania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej – przyjęte przez WFOŚiGW w Katowicach. 9|Strona Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec III. Źródła prawa III.1. Dokumenty strategiczne na szczeblu międzynarodowym III.1.1. Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (United Nations Framework Convention on Climate Change – UNFCCC) Dokument Konwencji został przygotowany w maju 1992 r. w Nowym Jorku i przedłożony do podpisu podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych Środowisko i Rozwój, jaka odbyła się w Rio de Janeiro (Brazylia) 4 czerwca 1992 r. Formalnie weszła ona w życie 21 marca 1994 roku. Od tego czasu stronami Konwencji zostało 189 państw, włącznie ze Wspólnotą Europejską. Dla Polski Konwencja weszła w życie 26 października 1994 roku. Głównym celem Konwencji jest doprowadzenie do ustabilizowania koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie, który zapobiegałby niebezpiecznej antropogenicznej ingerencji w system klimatyczny. Konwencja zobowiązuje kraje rozwinięte oraz kraje z gospodarką w okresie przejściowym do stabilizacji emisji gazów cieplarnianych (tzn. dwutlenku węgla – CO2, metanu – CH4 i podtlenku azotu – N2O) na poziomie roku 1990 do roku 2000. Zgodnie z artykułem 4.6 Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu oraz paragrafami 4a i 7 decyzji 9 Drugiej Konferencji Stron tej KonwencjiPolska uznała celowość elastycznego podejścia do wypełnienia swoich zobowiązań wynikających z Konwencji i przyjęła rok 1988 jako rok bazowy. Powodem zmiany bazowego roku z 1990 na 1988 jest fakt, że rok 1990 był w Polsce pierwszym rokiem po zasadniczych zmianach politycznych i gospodarczych, a w konsekwencji także ustrojowych, które wpłynęły na stabilność polskiej gospodarki, a wielkość emisji gazów cieplarnianych w 1990 r. nie odpowiada ani normalnemu poziomowi emisji, jaki wynika z potrzeby rozwoju naszego kraju, ani faktycznemu potencjałowi gospodarczemu Polski (głównie z faktu oparcia polskiej energetyki na spalaniu węgla). Limity dla Polski były w kolejnych latach przez Komisję Europejską zmieniane. Wśród innych zobowiązań konwencji znajdują się m.in. obowiązek przedkładania corocznych inwentaryzacji emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych przez kraje z Załącznika, inicjowanie i ułatwianie współpracy międzynarodowej na rzecz ograniczania zmian klimatu, czy tworzenie i funkcjonowanie światowego systemu monitoringu zmian klimatu. Uzupełnieniem Konwencji jest Protokół z Kioto – międzynarodowe porozumienie dotyczące przeciwdziałania globalnemu ociepleniu, wynegocjowane na konferencji w Kioto w grudniu 1997 r. (traktat wszedł w życie 16 lutego 2005 r.). Protokół z Kioto jest pierwszym dokumentem uzupełniającym Ramową Konwencję Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC). Polska podpisała Protokół 15 lipca 1998 r., a ratyfikowała 13 grudnia 2002 r. Jest to najważniejszy prawnie wiążący instrument Konwencji, zobowiązujący kraje do redukcji emisji gazów cieplarnianych (Konwencja zachęca do tego). Działania celem ograniczenia emisji gazów cieplarnianych powinny odbywać się głównie na szczeblu krajowym, jednakże Protokół przewidział dodatkowe metody ich realizacji, tzw. mechanizmy z Kioto: - handel emisjami (Emission Trading, carbon market), mechanizm czystego rozwoju (Clean Development Mechanism – CDM) oraz wspólna implementację (Joint Implementation – JI). Mechanizmy te m.in. zachęcają kraje rozwijające się do prowadzenia działań mających na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych. 10 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Najwyższym organem UNFCCC jest COP (Conference of Parties), Konferencja Stron Konwencji, obradująca rokrocznie. Ostatni COP (COP20) miał miejsce 1–12 grudnia 2014 r. w Limie, podczas którego delegacje ponad 190 krajów zawarły kolejne porozumienie w kwestii polityki klimatycznej. W myśl obecnych postanowień, strony Konwencji przedstawią własne cele redukcyjne w kwestii ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, przed tegorocznym szczytem w Paryżu(COP 21), gdzie ma zostać uzgodnione globalne porozumienie na rzecz ochrony klimatu Plan Gospodarki Niskoemisyjnej odnosi się wprost do zagadnień związanych z ograniczaniem emisji gazów cieplarnianych. Jego realizacja przyczyni się do ustabilizowania koncentracji gazów cieplarnianych na poziomie, który zapobiegnie antropogenicznej ingerencji w system klimatyczny. III.1.2. Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości (LRTAP) Strony Konwencji postanawiają chronić człowieka i jego środowisko przed zanieczyszczaniem powietrza oraz dążyć do ograniczenia i tak dalece, jak to jest możliwe, do stopniowego zmniejszania i zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza, włączając w to transgraniczne zanieczyszczanie powietrza na dalekie odległości. Służyć temu mają ustalone zasady wymiany informacji, konsultacji, prowadzenia badań i monitoringu. Ponadto zobowiązują się rozwijać politykę i strategię, które będą służyć jako środki do zwalczania emisji zanieczyszczeń powietrza, biorąc pod uwagę podjęte już wysiłki w skali krajowej i międzynarodowej. Priorytetami Konwencji do 2020 r. są: ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza z punktu widzenia wpływu na zdrowie (szczególnie w zakres pyłów PM2,5), zwiększenie znaczenia monitoringu przy ocenie wywiązywania się państw z przyjętych zobowiązań w zakresie redukcji emisji zanieczyszczeń i poprawy jakości powietrza oraz zwiększenie znaczenia ocen zintegrowanych z punktu widzenia wpływu na ekosystemy. Do konwencji podpisano szereg protokołów: Protokół w sprawie długofalowego finansowania wspólnego programu monitoringu i oceny przenoszenia zanieczyszczeń powietrza na dalekie odległości w Europie, Protokół dotyczący ograniczenia emisji siarki lub jej przepływów transgranicznych, Protokół dotyczący kontroli emisji tlenków azotu lub ich transgranicznego przemieszczania, Protokół dotyczący kontroli emisji lotnych związków organicznych lub ich transgranicznych przepływów, Protokół w sprawie dalszej redukcji emisji siarki, Protokół dotyczący metali ciężkich, Protokół w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych,Protokół w sprawie przeciwdziałania zakwaszaniu, eutrofizacji i ozonowi przyziemnemu (tzw. Protokół z Göteborga)1. 1 Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości (LRTAP), dostępne w internecie (dostęp online 15.05.2015 r.) na stronie http://ios.edu.pl/pol/pliki/seminaria/30.03.11/pliki/03_Seminarium_zmiany_w_PG.pdf 11 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Plan Gospodarki Niskoemisyjnej jest zgodny z zapisami Konwencji – działania planowane przez Gminę Dębowiec w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej wpłyną na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, których występowanie ma bezpośredni i pośredni wpływ na stan zdrowia ludności. III.1.3. Pakiet klimatyczno-energetyczny UE Tzw. pakiet klimatyczno-energetyczny, skrótowo zwany pakietem „3x20%” (od celów w nim zawartych), został przyjęty w marcu 2007 r. przez Parlament Europejski i kraje członkowskie UE, w tym Polskę. Najważniejszymi celami przedstawionymi przez Komisje Europejską dla UE, było: zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% do 2020 r. - w stosunku do bazowego 1990 r. – (oraz 30% zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w 2020 r. w UE w przypadku, gdyby uzyskano światowe porozumienie co do redukcji gazów cieplarnianych); zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii końcowej do 20% w 2020 r., w tym 10% udziału biopaliw w zużyciu paliw pędnych; zwiększenie efektywności wykorzystania energii o 20% do 2020 r. w porównaniu do prognozy zapotrzebowania na paliwa i energię. W styczniu 2014 r. Komisja Europejska przedstawiła dokument określający nowe założenia polityki klimatycznej i energetycznej na lata 2020-2030 r. („Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Ramy polityki klimatycznej i energetycznej na lata 2020–2030” (COM(2014) 15)) wraz z towarzyszącą mu oceną skutków (impact assessment). Podstawowymi założeniami tego dokumentu są: redukcja emisji gazów cieplarnianych o 40% do 2030 r., w porównaniu do wielkości emisji w roku bazowym 1990; zwiększenie udział energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych przynajmniej o 27% w bilansie energetycznym całej Unii Europejskiej do 2030 r.; utrzymanie poprawy efektywności energetycznej. Na ostatnim szczycie klimatycznym UE w Brukseli (23-24 października 2014 r.), Rada Europejska uzgodniła, zgodnie z przyjętym podczas poprzedniego szczytu (w marcu 2014 r.) planem, ramy polityki energetyczno-klimatycznej UE na lata 2020-2030. W ramach dyskusji o wzmocnieniu bezpieczeństwa energetycznego UE Rada Europejska zwróciła uwagę na potrzebę wykorzystania lokalnych zasobów energetycznych oraz zrównoważonych technologii niskoemisyjnych. Głównym elementem porozumienia w nowym pakiecie klimatycznym jest redukcja emisji CO2 o co najmniej 40% do 2030 r. względem 1999 r. Akty prawne wchodzące w skład pakietu klimatyczno-energetycznego (opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE L 140 z dnia 5 czerwca 2009 r.), integrujące obszary gospodarki z celami związanymi z ochroną środowiska i ochroną klimatu: 12 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec 1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/29/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (tzw. dyrektywa EU ETS), 2. Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. ws. wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych (tzw. decyzja non-ETS), 3. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz zmieniająca dyrektywę Rady 85/337/EWG, Euratom, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE, 2001/80/WE, 2004/35/WE, 2006/12/WE 2008/1/WE i rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 (tzw. dyrektywa CCS), 4. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (tzw. dyrektywa OZE). Niniejszy Plan Gospodarki Niskoemisyjnej wynika wprost z wdrażania pakietu klimatycznoenergetycznego. Jego realizacja pozwoli na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w skali lokalnej, tym samym wpłynie na możliwość osiągnięcia celów globalnych zapisanych w Pakiecie. III.1.4. Dyrektywa CAFE (Clean Air For Europe) Najważniejszym celem działań w zakresie ochrony powietrza jest pilne ograniczenie emisji zanieczyszczeń, w tym spełnienie standardów jakości powietrza określonych w dyrektywie 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (CAFE). Obecnie, 23 państwa członkowskie mają problemy z dotrzymaniem standardów jakości powietrza określonych w dyrektywie CAFE. Zanieczyszczenie powietrza w miastach wynika przede wszystkim z tzw. niskiej emisji. Jest ona powodowana przez zanieczyszczenia pochodzące z lokalnych kotłowni węglowych i domowych pieców grzewczych. W dyrektywie wskazano, iż w przypadku gdy cele dotyczące jakości powietrza ustalone w niniejszej dyrektywie nie są osiągane, państwa członkowskie powinny podjąć działania w celu dotrzymania wartości dopuszczalnych i poziomów krytycznych oraz, w miarę możliwości, dotrzymania wartości docelowych i osiągnięcia celów długoterminowych. Działaniu temu mają służyć programy ochrony powietrza, które wyznaczają środki w celu osiągnięcia wartości dopuszczalnych lub wartości docelowych. W dyrektywie określono wartości dopuszczalne pyłu PM10 dla ochrony zdrowia ludzkiego. Wartość dopuszczalna dobowa wynosząca 50 μg/m3, nie może zostać przekroczona więcej niż 35 razy w roku kalendarzowym, a wartość średnioroczna powinna wynosić 40 μg/m3. Dyrektywa wprowadza ponadto krajowy cel redukcji narażenia, wartość docelowa i wartość dopuszczalna dla PM2,5. Została ona 13 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec określona na poziomie 25 μg/m3 do 1 stycznia 2015 r., natomiast do 1 stycznia 2020 r. powinna osiągnąć poziom 20 μg/m32. Realizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej w Gminie wpłynie pozytywnie na realizację założeń Dyrektywy CAFE – dzięki podejmowanymdziałaniom nastąpi nie tylko zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, ale i ograniczenie emisji pozostałych zanieczyszczeń do powietrza. III.1.5. Strategia Europa 2020 Strategia Europa 2020 jest długookresowym programem rozwoju społeczno-gospodarczego UE, zastępującym Strategię Lizbońską. Jak podaje komunikat opublikowany 3 marca 2010 r. w strategii podkreśla się potrzebę wspólnego działania państw członkowskich na rzecz wychodzenia z kryzysu oraz wdrażania reform umożliwiających stawienie czoła wyzwaniom związanym z globalizacją, starzeniem się społeczeństw czy rosnącą potrzebą racjonalnego wykorzystywania zasobów, a do osiągnięcia powyższych założeń zaproponowano trzy podstawowe priorytety: wzrost inteligentny, wzrost zrównoważony, wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu. Strategia określa, że zmiana klimatu jest jednym z głównych motorów długofalowych zmian ekonomicznych, społecznych i środowiskowych. Dokument diagnozuje problemy związane ze zmianami klimatycznymi, na które mają być narażone głównie sektory turystyki, rolnictwa, rybołówstwa, leśnictwa i energetyki. Wskazuje konieczność przeciwdziałania tym zmianom. Ma się to odbywać głównie przez ograniczenie w dziesięcioleciu 2011-2020 emisji dwutlenku węgla nawet o 30% (jeśli pozwolą na to warunki), wykorzystywanie w pełni możliwości nowych technologii, takich jak wychwytywanie dwutlenku węgla i sekwestracja, bardziej efektywne korzystanie z zasobów naturalnych, wzmocnienie odporności systemów gospodarczych na zagrożenia związane z klimatem, zwiększenie możliwości zapobiegania klęskom żywiołowym i reagowania na nie, opracowanie wizji zmian strukturalnych i technologicznych, jakie będą musiały zajść do roku 2050, aby gospodarka w państwach UE stała się niskoemisyjna, korzystająca efektywnie z zasobów i odporna na zmiany klimatu oraz zachowanie bioróżnorodności. Podstawowym celem Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest systemowe ograniczenie emisji substancji szkodliwych do atmosfery na terenie gminy. Tym samym dokument ten odnosi się wprost do zagadnień związanych z przeciwdziałaniem zmianom klimatycznym poprzez ograniczanie emisji gazów cieplarnianych w skali lokalnej. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy, dostępne w internecie (dostęp online 05.05.2015 r.) na stronie http://czymoddychasz.pl/upload/files/1.pdf 2 14 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec III.1.6. Plan działania prowadzący do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r. W opublikowanym w wersji ostatecznej 8 marca 2011 r. komunikacie3 Rada Europejska potwierdziła cel UE, jakim jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych do 2050 r. o 80–95% po osiągnięciu redukcji w wymiarze 20% do roku 2020 w porównaniu z poziomem w 1990 r. Kontekstem planowanej redukcji emisji są sugestie Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPPC). Określono, że w przypadku, gdy na świecie nie zostaną podjęte żadne działania w zakresie zwalczania zmiany klimatu, wzrost temperatury może być większy niż 2°C (w stosunku do okresu referencyjnego) jeszcze przed 2050 r. i większy niż 4oC do 2100 r. PGN odnosi się wprost do zagadnień związanych z ograniczaniem emisji gazów cieplarnianych i przejściem na gospodarkę niskoemisyjną; jego realizacja w perspektywie do 2020 r. będzie wpisywać się w planowane ograniczenie emisji w UE o 20% w 2020 r. w stosunku do 1990 r., i będzie miała na szczeblu lokalnym istotne znaczenie dla dalszych działań w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych docelowo o 80-95%. III.2. Dokumenty strategiczne na szczeblu krajowym III.2.1. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju (DSRK), Polska 2030 Trzecia fala nowoczesności jest najważniejszym dokumentem strategicznym w państwie, określającym kierunki działań w celu rozwoju gospodarczego i poprawy życia mieszkańców. Zakłada ona podejście kompleksowe do celów i istniejących problemów. Opiera się na obronie wiarygodności gospodarki przez niski poziom deficytu budżetowego i ostrożność w zwiększaniu skali długu publicznego, utrzymanie działań prorozwojowych, dążenie do strefy euro, prowadzenie dalszych reform strukturalnych wraz z budowaniem polityki rozwoju. Dokument wskazuje również drogę do uniknięcia trzech rodzajów zagrożeń: I – związanych z pokryzysowymi barierami rozwoju generowanymi przez problem wysokiego zadłużenia i deficytu, II – związanych z dryfem rozwojowym polegającym na „uśrednieniu” tempa wzrostu, nie rozwiązaniu problemów demograficznych oraz braku stymulacji dla wzrostu zatrudnienia, III – związanych z peryferyjnym charakterem udziału Polski w globalnym układzie sił. W DSRK założono, że aby osiągnąć cel projektu cywilizacyjnego „Polska 2030”, należy podjąć 25 kluczowych decyzji, odnoszących się do sfery życia społeczno-gospodarczego, polityki i środowiska. Wśród nich znajduje się decyzja dotycząca poprawy warunków środowiskowych i uniknięcia ryzyk związanych ze zmianami klimatu. Ma się to odbywać przez wdrożenie zintegrowanego zarządzania środowiskiem (promocja recyklingu odpadów, efektywności energetycznej, planowania przestrzennego z uwzględnieniem gospodarowania obszarami cennymi przyrodniczo) oraz program adaptacji do zmian klimatu, minimalizacji zagrożeń związanych ze 3 Plan działania prowadzący do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r., Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Komisja Europejska, Bruksela, 17 s. 15 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec skutkami powodzi oraz zwiększanie nakładów na badania i rozwój technologii czystego węgla oraz poprawiających stan środowiska (decyzja 22). Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec na lata 2016-2020 wpisuje się w założenia DSRK odnośnie efektywności energetycznej i ograniczenia emisji CO2. III.2.2. Strategia Rozwoju Kraju 2020 Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju (SRK 2020) została przyjęta przez Radę Ministrów 25 września 2012 r. Jest ona jednym z najważniejszych dokumentów strategicznych Polski. Jak napisano we wprowadzeniu do dokumentu, stanowi element nowego systemu zarządzania rozwojem państwa, zgodnie z zasadami określonymi w znowelizowanej ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712, z późn. zmianami). W związku z obecnością Polski w Unii Europejskiej, Strategia koresponduje także z celami rozwojowymi określanymi na poziomie wspólnotowym, przede wszystkim w Strategii Europa 2020. Po Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju (DSRK) to z najważniejszych dokumentów strategicznych. Jest także dokumentem nadrzędnym w stosunku do dziewięciu zintegrowanych strategii rozwoju kraju, które uszczegóławiają jej zapisy w poszczególnych sektorach rozwojowych. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej doskonale wpisuje się w Strategię, głównie przez cele dotyczące ochrony środowiska, poprawy efektywności energetycznej, bezpieczeństwa energetycznego, racjonalnego, gospodarowania odpadami i ogólnej poprawy stanu środowiska. Cele te mają być osiągnięte m.in. przez modernizację istniejącej już infrastruktury energetycznej, a także inwestowanie w nowe źródła energii, w tym odnawialne, termomodernizację budynków, zmianę urządzeń na energooszczędne, jak również edukację społeczeństwa. III.2.3. Zintegrowane strategie rozwoju Zintegrowane strategie rozwoju są przyjętymi lub projektowanymi dokumentami, w oparciu o które realizuje się cele rozwojowe wyznaczone przez DSRK i SRK 2020 i dzięki którym prowadzona jest polityka rozwoju państwa. Strategii tych jest dziewięć, a za ich formę odpowiadają wyznaczone ministerstwa: Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki (Ministerstwo Gospodarki) – SIEG Strategia rozwoju kapitału ludzkiego (Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej) – SRKL Strategia rozwoju transportu (Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej) – SRT Strategia Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko (Ministerstwo Gospodarki) – BEiŚ Strategia Sprawne państwo (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych) – SSP Strategia rozwoju kapitału społecznego (Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego) – SRKS 16 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Krajowa strategia rozwoju regionalnego – Regiony Miasta Obszary wiejskie (Ministerstwo Rozwoju Regionalnego) - SRR Strategia zrównoważonego rozwoju wsi i rolnictwa (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi) SZRWiR Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego RP (Ministerstwo Obrony Narodowej) – SRSBN. Na podstawie przeglądu opublikowanych strategii rozwoju lub ich aktualnych projektów publikowanych na stronach Ministerstwa Rozwoju Regionalnego4 można określić, że działania związane z przejściem na gospodarkę niskoemisyjną uwzględnione zostały przede wszystkim w BEIŚ. Według BEIŚ postępujące zmiany klimatyczne są największym wyzwaniem Europy i świata, mając swoje konsekwencje m.in. w gospodarce energetycznej i środowisku, i w sposób pośredni lub bezpośredni oddziałując na zdrowie człowieka. BEiŚ określa, że w Polsce należy spodziewać się wzrostu emisji substancji zanieczyszczających atmosferę i gazów cieplarnianych. Wskazane byłoby więc osiągnięcie takiego poziomu innowacyjności polskiej gospodarki, by jej rozwój nie powodował tego typu procesów. Działania te będą poniekąd wynikały z dążenia Polski do osiągnięcia standardów UE w zakresie ochrony powietrza, co również będzie oddziaływać na gospodarkę i jakość życia mieszkańców. PGN wpisuje się w założenia BEIŚ poprzez wprowadzanie efektywnej i niskoemisyjnej gospodarki w gminie i tym samym przeciwdziałanie postępującym zmianom klimatycznym. III.2.4. Polityka klimatyczna Polski Powstanie tego dokumentu wynika ze zobowiązań, które przyjęła na siebie Polska, będąc stroną Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych ws. Zmian Klimatu (UNFCCC), a w szczególności zaś podpisując ustalenia Protokołu z Kioto. Dotyczyły one podjęcia działań w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych. Dokument wskazuje możliwe sposoby ochrony klimatu, przy wykorzystaniu istniejących instrumentów politycznych, wśród których wymienia mechanizmy ograniczenia emisji zawarte w Protokole z Kioto. Ponadto opisuje m.in. międzynarodowe zobowiązania Polski w zakresie zmian klimatu, jak również omawia działania, jakie należy podjąć, aby tym zmianom przeciwdziałać. Polityka Klimatyczna została przyjęta przez Radę Ministrów 4.11.2003 r. Celem strategicznym polityki klimatycznej, sformułowanym na podstawie zapisów zawartych w „Polityce ekologicznej państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010” jest włączenie się Polski do wysiłków społeczności międzynarodowej na rzecz ochrony klimatu globalnego poprzez wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza w zakresie poprawy wykorzystania energii, zwiększenia zasobów leśnych i glebowych kraju, racjonalizacji wykorzystania surowców i produktów przemysłu oraz racjonalizacji zagospodarowania odpadów, w sposób zapewniający 4http://www.mrr.gov.pl/rozwoj_regionalny/polityka_rozwoju/system_zarzadzania_rozwojem/zintegrowane_strategie_rozwoju/ strony/default.aspx (dostęp online 2013-02-10) 17 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec osiągnięcie maksymalnych, długoterminowych korzyści gospodarczych, społecznych i politycznych5. Polityka Klimatyczna Polski pozwoli na zrealizowanie zobowiązań wynikających z Konwencji. Realizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest zgodna z celami Polityki Klimatycznej Polski – osiągnięcie celów zapisanych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej będzie wpływać pozytywnie na ochronę klimatu globalnego oraz wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju. III.2.5. Polityka energetyczna Polski do 2030 r. (PEP2030) Przyjęta w listopadzie 2009 r. Polityka Energetyczna Polski do 2030 r. (PEP 2030) nakreśla przyszłe kierunki i cele polskiej polityki energetycznej. Proponuje też działania wykonawcze wraz ze sposobem, terminami wykonania jak też jednostkami odpowiedzianymi za ich realizację, w odniesieniu do każdego z kierunków rozwoju. Jednym z wymienionych kierunków (spośród sześciu podstawowych dla polityki energetycznej), jest ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Kompleksowy dokument wpisuje się w priorytety „Strategii rozwoju kraju 2007-2015” przyjętej przez Radę Ministrów w listopadzie 2006 r. Cele Polityki energetycznej są również zbieżne z celami Odnowionej Strategii Lizbońskiej i Odnowionej Strategii Zrównoważonego Rozwoju UE. W dokumencie podkreśla się, iż polityka energetyczna będzie dążyć do wypełnienia zobowiązania zawartego w powyższych strategiach UE. Celem jest zatem realizacja podjętych deklaracji: w perspektywie długoterminowej, Europa będąca gospodarką o niskiej emisji dwutlenku węgla oraz pewnym, zrównoważonym i konkurencyjnym zaopatrzeniu w energię6. W ramach PGN planowane jest podejmowanie działań mających na celu zwiększenie efektywności energetycznej oraz wykorzystania OZE. III.2.6. Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN) Program w opracowaniu. Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN), przygotowane przez Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Środowiska, zostały przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 16 sierpnia 2011 roku. Opracowanie NPRGN jest odpowiedzią na konieczność transformacji polskiej gospodarki w kierunku niskoemisyjnym, co wynika ze zobowiązań podjętych przez Polskę na szczeblu prawa międzynarodowego. 18 stycznia 2013 r. Minister Gospodarki podpisał Umowę między Rzeczpospolitą Polską a Międzynarodowym Bankiem Odbudowy i Rozwoju o udzielenie grantu IDF na wsparcie potencjału instytucjonalnego do opracowania Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN). NPRGN będzie spójny i zgodny z istniejącym systemem zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji, w szczególności z instrumentem jakim są 5 Polityka Klimatyczna Polski. Strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2003, s. 13. 6 Polityka Energetyczna Polski do 2030 r., Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2009, (dostęp online 18.12.2014) dostępny w internecie na stronie: http://www.cecgr.com/fileadmin/content/documents/Polish%20Energy%20Policy%202030.pdf 18 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec krajowe i sektorowe plany redukcji emisji. Celem głównym NPRGN jest rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju kraju Prace nad przygotowaniem NPRGN koordynować będzie Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Środowiska. PGN odnosi się wprost do zagadnień związanych z ograniczaniem emisji gazów cieplarnianych – realizacja jego postanowień będzie zgodna z zapisami NPRGN. III.2.7. Strategia rozwoju energetyki odnawialnej Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej powstała we wrześniu 2000 r. w związku z koniecznością realizacji zobowiązań międzynarodowych wynikających z Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu oraz Protokołu z Kioto do tej konwencji. W strategii podkreśla się, że racjonalne wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (OZE) jest jednym z istotnych komponentów zrównoważonego rozwoju, do którego Polska jako strona Konwencji powinna dążyć. Racjonalne wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych, przyczynia się także do oszczędzania zasobów surowców energetycznych i poprawy stanu środowiska, poprzez redukcję emisji zanieczyszczeń oraz redukcję ilości wytwarzanych odpadów7. PGN bezpośrednio koresponduje ze Strategią – zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych jest możliwe pod warunkiem rozwoju instalacji wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. III.2.8. Projekt Krajowej Polityki Miejskiej (KPM) 16 lipca 2013 r. Rząd przyjął Projekt Założeń Krajowej Polityki Miejskiej (KPM) przedłożony przez ministra rozwoju regionalnego.Pierwszy projekt tego rządowego dokumentu został opublikowany przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju w marcu 2014 r. KPM swoimi założeniami obejmuje okres do 2020 r. Cel strategiczny KPM dotyczy wszystkich miast, niezależnie od ich wielkości czy położenia i jest nim wzmocnienie zdolności miast i obszarów zurbanizowanych do kreowania zrównoważonego rozwoju i tworzenia miejsc pracy oraz poprawa jakości życia mieszkańców. Jednym z wątków tematycznych Krajowej Polityki Miejskiej, wymienionym w dokumencie, jest niskoemisyjność i efektywność energetyczna, w którym podkreśla się rolę miast w możliwości oddziaływania na rzecz niskoemisyjności i poprawy efektywności energetycznej na co najmniej kilku obszarach. KPM wprost wymienia plany gospodarki niskoemisyjnej jako punkt odniesienia w zakresie działań na rzecz niskoemisyjności8. 7 Strategia energetyki odnawialnej, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2000 (dostęp online 27.01.2015) dostępny w internecie na stronie: http://www.pga.org.pl/prawo/strategia-OZE.pdf. 8 Krajowa Polityka Miejska. Projekt, wersja I, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, 2014 (dostęp online 27.01.2015) dostępny w internecie na stronie: http://www.mir.gov.pl/fundusze/Fundusze_Europejskie_2014_2020/Documents/Krajowa_Polityka_Miejska_wersja_I_2703201 4.pdf. 19 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Przyjęcie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest zatem pożądane z punktu widzenia Krajowej Polityki Miejskiej, a działania zaplanowane w PGN będą wpływać pozytywnie na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i poprawę efektywności energetycznej. III.3. Dokumenty strategiczne na szczeblu regionalnym III.3.1. Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego ,,Śląskie 2020+” Strategia została uchwalona 1 lipca 2013 r. przez Sejmik województwa Śląskiego, jest najważniejszym dokumentem regionu wytyczającym cele, zadania i kierunki rozwoju regionu do 2020 r. Strategia ta jest aktualizacją Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego ,,Śląskie 2020”, przyjętej 17 lipca 2010 r. Dokument uchwalony w 2013 r. określa m.in. bieżącą sytuację województwa dotyczącą środowiska naturalnego. Celem dokumentu jest dążenie władz do zrównoważonego rozwoju regionu. Jako jeden z czterech elementów składających się na zrównoważony rozwój, obok wymiaru społecznego, gospodarczego i infrastrukturalnego, wymieniono wymiar środowiskowy. Ważniejszymi celami strategii w kwestii ochrony środowiska naturalnego są m.in.: wspieranie modernizacji elektrowni i linii przesyłowych, wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii, a także dążenie do zmniejszenia emisji szkodliwych gazów w przedsiębiorstwach, gospodarstwach domowych i obiektach użyteczności publicznej. Istotnym elementem strategii jest także wspieranie edukacji w kwestii ochrony środowiska, a także rekultywacja zdegradowanych już obszarów. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej wpisuje się w Strategię Rozwoju Województwa Śląskiego ,,Śląskie 2020+”, przez redukcję emisji szkodliwych gazów, m.in. poprzez wspieranie modernizacji elektrowni i linii przesyłowych, oraz rozwoju odnawialnych źródeł energii. III.3.2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2014–2020 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Przyjęty 10 kwietnia 2014 r. przez Zarząd Województwa Śląskiego, zaakceptowany przez Komisję Europejską 18 grudnia 2014 r. Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2014–2020 jest dokumentem wykonawczym wielu rozporządzeń instytucji Unii Europejskiej. Dokument zawiera 13 osi priorytetowych dotyczących rozwoju województwa śląskiego do 2020 r., z czego dwie dotyczą środowiska naturalnego: ,,Oś Priorytetowa IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna”, oraz ,,Oś Priorytetowa V Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów”. Szczegółowymi celami są m.in.: poprawa efektywności energetycznej, zwiększony udział odnawianych źródeł energii w produkcji energii ogółem, a także zwiększenie atrakcyjności publicznego transportu zbiorowego, oraz ochrona różnorodności biologicznej. Beneficjentem Regionalnego Programu mogą być m.in. jednostki samorządu terytorialnego lub podmioty, w których większość udziałów posiadają takie jednostki, podmioty zaliczane do sektora finansów publicznych, podmioty wykonujące działalność leczniczą, szkoły wyższe, organizacje pozarządowe, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, 20 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec towarzystwa budownictwa społecznego, podmioty wdrażające instrumenty finansowe, tym samym mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa. Działania Programu w kwestii efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii, dotyczyć mają budowy i przebudowy infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych, modernizacji i rozbudowy linii energetycznych na bardziej efektywne, kompleksowej modernizacji energetycznej budynków w przedsiębiorstwach, zastosowania w przedsiębiorstwach technologii efektywnych energetycznie, zastosowania energooszczędnych technologii produkcji i użytkowania energii, wprowadzania systemów zarządzania energią, budowy, rozbudowy i modernizacji infrastruktury służącej do produkcji i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, oraz wspierania finansowego technologii mających na celu efektywne wykorzystanie energii, modernizacji energetycznej budynków użyteczności publicznej oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych, likwidacji tak zwanej ,,niskiej emisji”, przez wymianę lub modernizację indywidualnych źródeł ciepła lub podłączenie budynków do sieciowych nośników ciepła, oraz budowy instalacji odnawialnych źródeł energii w modernizowanych energetycznie budynkach. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej wpisuje się w założenia Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014–2020, między innymi przez efektywne wykorzystywanie źródeł energii i wykorzystanie źródeł odnawialnych w celu ograniczenia emisji szkodliwych gazów. III.3.3. Program ochrony powietrza dla terenu województwa śląskiego mający na celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu oraz pułapu stężenia ekspozycji Przyjęty 17 listopada 2014 r. przez Sejmik Województwa Śląskiego. Jest wynikiem prawodawstwa europejskiego, oraz krajowego. Celem Programu jest ograniczenie emisji szkodliwych gazów i pyłów, m.in. poprzez wymianę instalacji grzewczych w mieszkaniach prywatnych i lokalach użyteczności publicznej, termomodernizację budynków, zmniejszenie natężenia ruchu drogowego w centrach miast (np. przez wprowadzenie wyższych opłat za parkowanie), rozwój publicznego transportu pasażerskiego, ścieżek rowerowych i inne podobne działania, mające na celu bezpośredni, bądź pośredni wpływ na zmniejszenie emisji szkodliwych gazów i pyłów do atmosfery. Plan gospodarki niskoemisyjnej wpisuje się w założenia Programu, przez ograniczenie szkodliwych pyłów i gazów emitowanych do atmosfery. III.3.4. Program Ochrony Środowiska dla województwa śląskiego do roku 2019 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024 Uchwalony 31 sierpnia 2015 r. Jednym z istotnych celów programu jest ochrona powietrza atmosferycznego i przywrócenie mu jakości niezagrażającej człowiekowi. Cele szczegółowe do 2019 r. mówią o ograniczeniu negatywnego wpływu transportu na jakość powietrza, wdrażaniu mechanizmów motywujących do implementacji nowoczesnych rozwiązań w przemyśle, wzmocnieniu świadomości dotyczącej ochrony środowiska przez edukację, a także wzmocnienie systemu wykorzystania 21 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec odnawialnych źródeł energii, oraz wspieranie finansowe technologii mających na celu efektywne wykorzystanie energii. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej wpisuje się w zapisy Programu Ochrony Środowiska dla województwa śląskiego do roku 2019 z uwzględnieniem perspektywy do roku 2024, poprzez ochronę powietrza atmosferycznego przed szkodliwymi gazami. III.4. Dokumenty strategiczne na szczeblu lokalnym III.4.1. Strategia Rozwoju Powiatu Cieszyńskiego 2001–2016 Dokument został uchwalony 4 czerwca 2001 r. Jednym z trzech najistotniejszych obszarów w strategicznej działalności powiatu cieszyńskiego jest ochrona środowiska. Działania powiatu, zmierzające do jak największej dbałości o środowisko naturalne, w którym władze widzą wielki potencjał dla rozwoju turystyki, mającej wzmocnić lokalną gospodarkę, mają odbywać się głównie przez rozbudzanie świadomości ekologicznej wśród mieszkańców powiatu. Działania władz, zgodnie ze Strategią, mają odbywać się także za sprawą zachęt ze strony gminy do inwestowania w odnawialne źródła energii. Istotna w działaniach powiatu na rzecz ochrony środowiska jest także działalność mająca na celu rekultywację zniszczonych obszarów i gatunków w powiecie, m.in. przez zalesianie terenów zniszczonych i nieużytków. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej wpisuje się w Strategię Rozwoju Powiatu Cieszyńskiego 2001–2016, głównie przez inwestowanie w odnawialne źródła energii i dbałość o czystsze środowisko. III.4.2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dębowiec Dokument został uchwalony 30 grudnia 2014 r. Jednym z głównych jego celów jest dbałość o ochronę środowiska, między innymi przez objęcie ochroną poszczególnych obszarów. W dokumencie zwrócona została również uwaga na konieczność ograniczania emisji szkodliwych gazów, szczególnie poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Do ograniczenia emisji m.in. dwutlenku węgla, powinna przyczynić się także planowana budowa tras rowerowych. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej wpisuje się w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dębowiec, przez ograniczenie emisji szkodliwych gazów i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. 22 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec IV. Charakterystyka walorów przyrodniczych oraz sytuacji społeczno-gospodarczej gminy Dębowiec IV.1. Lokalizacja gminy Gmina wiejska Dębowiec leży w powiecie cieszyńskim, w południowo–zachodniej części województwa śląskiego, w obrębie kotliny Raciborsko–Oświęcimskiej. Sąsiaduje z gminą Cieszyn, Goleszów, Hażlach, Skoczów, oraz Strumień. Teren gminy odznacza się urozmaiconą rzeźbą. Najwyższe wzniesienie położone jest na wysokości 385 m n.p.m., najniższy punkt natomiast na wysokości 260 m n.p.m. Gminę przecinają liczne potoki, płynące w głębokich dolinach. Najważniejszy z nich, będący lewym dopływem Wisły, nosi nazwę Knajka. Rysunek 4.1. Rysunek 2. Lokalizacja gminy Dębowiec na tle powiatu cieszyńskiego Źródło: GUS, http://katowice.stat.gov.pl/ Gminę Dębowiec przecina łącznie ok. 100 km dróg, głównie łączą one sołectwa i ościenne gminy. W przeważającej części są to drogi gminne i powiatowe. Niecałe 6 km stanowi także droga krajowa nr 1, łącząca Cieszyn z Gdańskiem. IV.2. Walory przyrodnicze gminy (klimat, wody, rzeźba terenu, bogactwa naturalne, obszary ochrony przyrody i krajobrazu) IV.2.1. Klimat W gminie przeważają wpływy klimatu oceanicznego. Średnia roczna temperatura w gminie wynosi 7,7˚C, a roczne opady atmosferyczne 594 mm. Minimalna średnia miesięczna temperatury występuje w 23 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec styczniu i wynosi -2,5˚C. Maksymalna (w lipcu) wynosi 16,8˚C. W gminie przeważają wiatry południowe i południowo–zachodnie. Rysunek 3.Średnie opady atmosferyczne w gminie Dębowiec Źródło: Climate-data, http://pl.climate-data.org/ Rysunek 4.Średnia temperatur w gminie Dębowiec Źródło: Climate-data, http://pl.climate-data.org/ 24 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Rysunek 5.Dni słoneczne i deszczowe w gminie Dębowiec Źródło: PLANAXY, http://klimat.planaxy.com/ Rysunek 6.Dane o przeciętnych temperaturach miesięcznych dla gminy Dębowiec Źródło: Climate-data, http://pl.climate-data.org/ IV.3. Sytuacja demograficzna gminy IV.3.1. Demografia Jednym z trzech czynników wpływających w największym stopniu na jakość powietrza w gminie Dębowiec, obok komunikacji drogowej i działalności usługowo-przemysłowej, są gospodarstwa domowe i tzw. niska emisja. Wzrost liczby ludności oraz zwiększenie ilości budynków mieszkalnych w kontekście ostatniego z wymienionych czynników ma znaczenie kluczowe. Nie należy jednak zapominać, że nowo powstałe budynki w większości są mniej energochłonne, gdyż prace termomodernizacyjne odbywają się już na etapie ich budowy. Wzrost liczby mieszkańców wiąże się również ze wzrostem zużycia energii, wody, większą ilością samochodów, wytworzonych odpadów komunalnych, ścieków, a także z większym zapotrzebowaniem na 25 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec wszelkie wytwory sektora przemysłowego i budowniczego, rolnictwa i usług. To wpływa natomiast na wzrost emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Gmina Dębowiec zajmuje powierzchnię 42,48 km² i liczy 5751 mieszkańców. Liczba ludności gminy przez ostatnie 18 lat niemal nieprzerwanie rosła (z wyjątkiem nieznacznego spadku w 2008 r.). Rysunek 7.Zmiany w liczbie ludności w gminie Dębowiec w latach 1995–2014 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, http://stat.gov.pl/ Tabela 1. Zmiany liczby ludności w poszczególnych grupach wiekowych 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 5 501 5 506 5 518 5 502 5 526 5 597 5 625 5 665 5 700 5 751 - w wieku przedprodukcyjnym 1 355 1 316 1 279 1 239 1 196 1 181 1 156 1 164 1 151 1 168 - w wieku produkcyjnym 3 377 3 413 3 449 3 459 3 525 3 595 3 642 3 648 3 659 3 685 769 777 790 804 805 821 827 853 890 898 liczba ludności ludność wg struktury ekonomicznej: - w wieku poprodukcyjnym Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, www.stat.gov.pl Analiza porównawcza struktury wiekowej mieszkańców gminy z lat 1995-2014 wskazuje nastopniowe zwiększenie liczby ludności w wieku produkcyjnym, przy zmniejszeniu liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym. Jednocześnie liczba ludnościw wieku poprodukcyjnym ulega zwiększeniu, jak w całym województwie śląskim. W 2014 r. udział osób w wieku przedprodukcyjnym wynosił 20,3% ogółu mieszkańców gminy (spadek o 10,4 pkt proc. w stosunku do 1995 r.). Odsetek osób w wieku produkcyjnym w 2014 r. wyniósł 64,1 % (wzrost o 7,7 pkt proc. w stosunku do roku 1995), a osób w 26 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec wieku poprodukcyjnym 15,6 % (wzrost o 2,7 pkt proc. przez ostatnie 19 lat). Problem starzejącego się społeczeństwa, występujący jako negatywny wskaźnik społeczno-gospodarczy, dotyczy obecnie praktycznie całego kraju.Pozytywnym zjawiskiem jest rosnąca liczba podmiotów gospodarczych, co świadczyo rozwoju gospodarczym gminy. IV.4. Sytuacja mieszkaniowa Rosnące wskaźniki związane z gospodarką mieszkaniową stanowią pozytywny czynnikświadczący o wzroście jakości życia mieszkańców gminy i stanowią podstawydo prognozowania dalszego wzrostu poziomu życia w następnych latach. W tabeli poniżej zestawiono informacje na temat zmian w gospodarce mieszkaniowej. Tabela 2. Dane liczbowe związane z gospodarką mieszkaniową– gmina Dębowiec, okres 1995-2014 r. Rok Mieszkania istniejące Liczba (sztuk) 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 1348 1358 1375 1384 1391 1395 1406 1480 1534 1557 1576 1589 1599 1619 1631 1622 1638 1655 1680 1695 Powierzchnia użytkowa (m²) 107491 108803 111006 112578 113428 114166 115699 145113 153753 156941 159180 161307 163013 166143 167720 170333 173497 175931 179488 181866 Mieszkania oddane do użytku w danym roku Liczba (sztuk) Powierzchnia użytkowa (m²) 6 10 17 10 7 4 11 29 64 27 21 18 11 21 13 16 16 17 26 15 666 1312 2203 1702 850 738 1533 3801 9469 4090 2524 2686 1796 3244 1677 1974 3164 2434 3779 2378 Źródło: GUS, http://stat.gov.pl/ Tabela 3. Wskaźniki związane z gospodarką mieszkaniową – gmina Dębowiec, 2014 r. Wskaźnik Gęstość zabudowy mieszkaniowej Gmina wielkość 42,8 jednostka m²pow.uż/ha 27 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Powiat Województwo Kraj Gmina Powiat Województwo Kraj Gmina Powiat Województwo Kraj Gmina Powiat Województwo Kraj Gmina Powiat Województwo Kraj Gmina Powiat Województwo Kraj Gmina Powiat Województwo Kraj Średnia powierzchnia mieszkania na 1 Mieszkańca Średnia powierzchnia mieszkania Liczba osób na 1 mieszkanie Liczba oddanych mieszkań w latach 1995-2014 na 1000 mieszkańców Udział mieszkań oddawanych w latach 19952014 w całkowitej liczbie mieszkań Średnia powierzchnia oddawanego mieszkania w latach 1995 - 2014 74,5 66,7 32,0 31,6 30,6 17,8 25,9 107,3 91,1 75,5 72,8 3,4 3,0 4,2 2,8 62,4 72,0 31,8 52,8 21,2 21,4 13,5 14,8 144,9 122,6 123,7 101,0 m²pow.uż/ha m²pow.uż/ha m²pow.uż/ha m²/osobę m²/osobę m²/osobę m²/osobę m²/mieszk. m²/mieszk. m²/mieszk. m²/mieszk. os./mieszk. os./mieszk. os./mieszk. os./mieszk. szt. szt. szt. szt. % % % % m²/mieszk. m²/mieszk. m²/mieszk. m²/mieszk. Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS, http://stat.gov.pl/ Tabela 4. Zasoby mieszkaniowe w gminie Dębowiec w 2013 r. Mieszkania 1680 Izby 8234 Przeciętna liczba osób na Powierzchnia użytkowa mieszkań w m2 liczba izb w mieszkaniu 179488 4,90 1 mieszkanie 3,39 1 izbę 0,69 powierzchnia użytkowa w m2 1 na 1 osobę mieszkania 106,8 31,5 Źródło: opracowanie własne na podstawie US w Katowicach Tabela 5. Mieszkania oddane do użytkowania w 2013 r. ogółem mieszkania izby powierzchnia użytkowa w m2 w tym w budynkach indywidualnych mieszkania izby powierzchnia użytkowa w m2 28 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec 26 151 mieszkań przeciętna 1 mieszkania 3779 145,3 26 151 mieszkań przeciętna 1 mieszkania 3779 145,3 Źródło: opracowanie własne na podstawie danychUS w Katowicach Gęstość zabudowy mieszkaniowej w gminie wiejskiej Dębowiec wynosi 42,8 m² pow. użytkowej na 1 hektar. Jest to więcej o 10,8 m²/ha niż wynosi średnia krajowa. Średnią krajową znacznie przewyższa również powierzchnia mieszkań znajdujących się w gminie, jak również powierzchnia mieszkania przypadająca na 1 mieszkańca. Zagęszczenie liczby osób na 1 lokal mieszkalny jest w gminie wyższe od średniej dla powiatu oraz kraju, niższa od wartości dla województwa. Udział najnowszych mieszkań, oddanych do użytku w roku 1995 lub później, wynosi w gminie 21,2% ilości mieszkań ogółem (jest to o 6,4 pkt proc. więcej niż średnia dla całego kraju). Tym samym nowe mieszkania na tle kraju mają wyjątkowo dużą powierzchnię (średnio 144,9 m², w porównaniu do 101 m² dla całej Polski). IV.5. Sytuacja gospodarcza Na terenie gminy zarejestrowanych jest 565 pomiotów gospodarki narodowej, w znacznej części małych i średnich (wg klasyfikacji REGON). W ciągu 19 lat liczba ta wzrosła prawie 2,5-krotnie. Tabela 6.Liczba podmiotów gospodarczych według sekcji PKD2007 w 2014 roku Sekcja wg PKD Sekcja A Sekcja B Sekcja C Sekcja D Sekcja E Sekcja F Sekcja G Sekcja H Sekcja I Sekcja J Sekcja K Sekcja L Sekcja M Sekcja N Opis Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Górnictwo i wydobywanie Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Budownictwo Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle Transport i gospodarka magazynowa Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Informacja i komunikacja Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Liczba podmiotów 16 0 79 0 1 110 136 39 17 6 13 6 29 13 29 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Sekcja O Sekcja P Sekcja Q Sekcja R Sekcja S, T i U Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Edukacja Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją Pozostała działalność usługowa i gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby; organizacje i zespoły eksterytorialne 8 15 19 15 43 Źródło: GUS, http://stat.gov.pl/ Do największych grup branżowych na terenie miasta należą przedsiębiorstwa z kategoriihandel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, w tym motocykli. Ponadto dużą grupę stanowią podmioty z kategorii budownictwo. Istotną grupę przedsiębiorstw stanowią także firmy należące do grupy przetwórstwo przemysłowe. IV.6. Rolnictwo i leśnictwo Gmina Dębowiec jest gminą wiejską, niemal połowę jej powierzchni stanowią grunty orne. Gmina jest bardzo słabo zalesiona w porównaniu do średniej krajowej. Lasy w 2013 r. zajmowały w gminie jedynie 13,5% całej powierzchni, powierzchnia lasów wynosiła 574,65 ha, w tym lasy publiczne – 455,61 ha. Rysunek 8. Użytkowanie gruntów na terenie gminy Dębowiec Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, http://stat.gov.pl/ 30 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec V. Stan środowiska na obszarze gminy V.1. Główne źródła zanieczyszczeń atmosferycznych na terenie gminy Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy są: emisja z lokalnych kotłowni na paliwa stałe służących do ogrzewania budynków mieszkalnych oraz zakładów przemysłowych – tzw. niska emisja; emisja z transportu samochodowego – przez południowe tereny gminy przebiega droga ekspresowa S1 Cieszyn – Bielsko-Biała, stanowiąca część drogi krajowej nr 1. Istotne znaczenie ma również emisja podczas tankowania oraz z przeładunku paliw. V.2. Identyfikacja obszarów problemowych na terenie gminy Dla gminy Dębowiec, w odniesieniu do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, obszarami szczególnie problemowymi są: emisja substancji szkodliwych z budynków mieszkalnych – na terenie gminy domy i budynki mieszkalne są zasilane z indywidualnych kotłowni na paliwo stałe (przy czym często stosuje się paliwo złej jakości); emisja z transportu – podobnie jak w wielu innych gminach, liczba pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy dynamicznie rośnie; zarejestrowane są pojazdy samochodowe z silnikami o przestarzałej konstrukcji, emitującymi znaczącą ilość substancji szkodliwych; przez teren gminy, jak wspomniano, przebiega droga krajowa nr 1; brak termomodernizacji wszystkich budynków użyteczności publicznej oraz brak wykorzystania odnawialnych źródeł energii w zasobach komunalnych; daleka od optymalnej sieć dróg rowerowych, które mogą częściowo zmniejszyć zapotrzebowanie na transport samochodowy. W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dębowiec” (Załącznik nr 1 do Uchwały nr 8/III/2014 Rady Gminy Dębowiec z dn. 30 grudnia 2014) jako szczególnie istotne potencjalne źródła zagrożenia dla środowiska na terenie gminy wymienione zostały, obok czynników zewnętrznych (zanieczyszczenia z ościennych miast i gmin), następujące zagrożenia wewnętrzne: punktowe: stacje benzynowe, oczyszczalnie ścieków, niska emisja z palenisk domowych, kotłownie, zakłady przemysłowe, obszarowe: cmentarze komunalne, użytki rolne - intensywne stosowanie nawozów mineralnych i środków ochrony roślin, liniowe: transport drogowy - istniejąca sieć dróg (m.in. droga ekspresowa S1), linie energetyczne, sieci gazowe, kanalizacja. 31 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec VI. Charakterystyka nośników zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy VI.1. Energia elektryczna System elektroenergetyczny na terenie gminy Dębowiec tworzą linie napowietrzne średniego i niskiegonapięcia,a także stacje transformatorowe Sn/nN oraz stacje transformatorowe nN, eksploatowane przez Tauron Dystrybucja S.A., połączone z systemem elektroenergetycznym gminy Cieszyn. Wg danych z 2014 r. (Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Dębowiec ), na obszarze gminy zlokalizowane są następujące sieci elektroenergetyczne: dwutorowa linia napowietrzna 110 kV relacji Moszczenica – Odlewnia Skoczów, sieci średniego napięcia sN, sieci niskiego napięcia nN, Gminę Dębowiec zaopatrują w energię elektryczną dwa Główne Punkty Zasilania (GPZ): GPZ Skoczów (obsługujący sołectwa Iskrzyczyn i Simoradz) oraz GPZ Cieszyn – Mnisztwo (obsługujący pozostałe sołectwa). Sieć elektroenergetyczna na terenie gminy jest w dobrym stanie technicznym, zapewnia odbiorcom stały dopływ energii. Gmina Dębowiec nie posiada uchwalonych Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. VI.2. Ciepłownictwo Na terenie gminy Dębowiec nie działa scentralizowana sieć ciepłownicza. VI.3. Sieć transportowa Źródłem emisji zanieczyszczeń liniowych jest spalanie paliw płynnych w silnikach spalinowych pojazdów samochodowych, w maszynach rolniczych oraz w kolejnictwie. Elementem emisji w tym zakresie jest również emisja powstająca w obrocie paliwami występująca głównie w czasie tankowania oraz przeładunku. Charakterystycznymi cechami zanieczyszczeń komunikacyjnych są: stosunkowo duże stężenie tlenku węgla, tlenków azotu i węglowodorów lotnych; koncentracja zanieczyszczeń wzdłuż dróg; nierównomierność w okresach dobowych i sezonowych związana ze zmianami natężenia ruchu. 32 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Na wielkość emisji komunikacyjnej mają wpływ: stan nawierzchni; konstrukcja i stan techniczny silników pojazdów, warunki pracy silników; rodzaj paliwa; płynność ruchu; ścieranie jezdni, opon i hamulców; - unoszenia drobin pyłu w wyniku wzniecania go z powierzchni na skutek ruchu pojazdów (emisja wtórna). Łączna długość dróg publicznych na terenie gminy Dębowiec wynosi ok. 125 km w tym: droga krajowa S1 – ok. 6 km; drogi powiatowe – 23,04 km, w tym: 2614 S Skoczów – Kisielów – Ogrodzona: 0,733 km, 2616 S Kaczyce dln. - Kończyce Wlk. - Dębowiec – Skoczów: 6,566 km, 2617 S Dębowiec – Międzyświeć: 3,695 km, 2618 S Kostkowice – Ogrodzona: 2,145 km, 2619 S Cieszyn – Gumna – Dębowiec – Ochaby – Kiczyce: 9,170 km, 2620 S Zamarski – Gumna: 0,995 km drogi gminne o łącznej długości 81 km. Zarządcami dróg, do których należą sprawy z zakresu planowania budowy, modernizacji, utrzymania i ochrony dróg, są następujące organy: drogi krajowej – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Katowicach; dróg powiatowych – Powiatowy Zarząd Dróg w Cieszynie; dróg gminnych – Gmina Dębowiec. Na podstawie danych dotyczących natężenia ruchu oraz udziału poszczególnych typów pojazdów w tym ruchu (raport „Generalny pomiar ruchu 2010 – Synteza wyników” na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad oraz opracowania Ministerstwa Środowiska „Wskazówki dla wojewódzkich inwentaryzacji emisji na potrzeby ocen bieżących i programów ochrony powietrza” oszacowano wielkość emisji komunikacyjnej. Procentowy udział pojazdów na drodze: dla dróg krajowych: osobowe 85,8%, dostawcze 10,8%, ciężarowe 1,6%, autobusy 1,7%, motocykle 0,1%; dla dróg powiatowych i gminnych: osobowe 82,6%, dostawcze 13,3%, ciężarowe 2,6%, autobusy 1,3%, motocykle 0,2%. Przyjęte natężenie ruchu dla dróg: krajowych – 12064 [poj./dobę]; 33 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec wojewódzkich – 8244 [poj./dobę]; powiatowych - 5988 [poj./dobę]; gminnych – 724 [poj./dobę]. Rysunek 9. Samochody osobowe w przeliczeniu na 1000 ludności według powiatów w 2012 roku powiat cieszyński Źródło: WIOŚ w Katowicach, 2014 Spalanie paliw w pojazdach charakteryzuję się największą emisją tlenku węgla do powietrza, bo aż około 156 Mg rocznie. Źródłem emisji tlenku węgla są w większości samochody osobowe. W ramach ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza ze środków transportu zarządcy dróg na bieżąco prowadzą prace modernizacyjne. Powiatowy Zarząd Dróg w Cieszynie w ostatnich latach wykonał następujące prace modernizacyjne i remontowe na drogach powiatowych: remont nawierzchni bitumicznej drogi 2619 S Cieszyn - Gumna - Dębowiec - Ochaby - Kiczyce w Dębowcu; naprawa odwodnienia drogi powiatowej 2616 S Kaczyce Dolne – Dębowiec – Skoczów Simoradzu; 34 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec remont nawierzchni drogi 2614 S Skoczów – Kisielów –Ogrodzona; wymiana pomostu obiektu mostowego nad rzeką Knajką w ciągu drogi powiatowej 2619 S Cieszyn – Gumna – Dębowiec – Ochaby – Kiczyce w Dębowcu; przebudowa przepustu okularowego na rzece Knajka w km 19+430 w miejscowości Ogrodzona w ciągu drogi 2614 S Skoczów – Kisielów – Ogrodzona; remont nawierzchni drogi 2614 S Skoczów – Kisielów – Ogrodzona; remont drogi powiatowej 2619 S Cieszyn – Gumna – Dębowiec – Ochaby – Kiczyce w Dębowcu; remont drogi powiatowej 2616 S Kaczyce Dln. – Kończyce Wlk. – Dębowiec – Skoczów w Simoradzu; przebudowa przepustu okularowego na rzece Knajka w km 19+430 w miejscowości Ogrodzona w ciągu drogi 2614 S Skoczów – Kisielów – Ogrodzona. Łącznie zmodernizowano i wyremontowano około 6 km dróg powiatowych za kwotę blisko 3 mln zł. Transport publiczny Na terenie gminy Dębowiec funkcjonują: Przedsiębiorstwo Komunikacyjne „TRANSKOM” (siedziba w Skoczowie) oraz „Das II” - Usługi Transportowe Przewóz Osób (siedziba w Gumnej 11). Przystanki autobusowe znajdują się w następujących lokalizacjach: Dębowiec(Centrum, Kępa, Podlesie, POM, RSP), Simoradz (Harenda, I, Las), Iskrzyszyn (Centrum, Mirów), Kostkowice(Centrum), Gumna(Gumna, Pasieki, Remiza), Ogrodzona oraz Łączka. Na terenie gminy Dębowiec nie znajdują się szlaki ani tereny kolejowe. Najbliższe dworce kolejowe usytuowane są w sąsiednich gminach: Ustroniu, Goleszowie i Skoczowie, skąd obsługiwane są połączenia regionalne i ponadregionalne. VI.4. Pozostałe nośniki zanieczyszczeń VI.4.1. System zaopatrzenia w gaz ziemny Przez teren gminy Dębowiec przebiega gazociąg DN500 6,3 MPa relacji Skoczów – Cieszyn oraz gazociąg DN200 2,5 MPa Skoczów – Cieszyn. Na terenie gminy Dębowiec zlokalizowane są sieci gazowe należące do następujących podmiotów: 1. Polska Spółka Gazownicza SP. Z o.o. oddział w Zabrzu, 2. Operator Gazociągów Przesyłowych Gaz-System S.A. oddział w Świerklanach, 3. ZOK Sp. z o.o. w Jastrzębiu Zdrój. Przez teren gminy przebiegają gazociągi wysokiego ciśnienia eksploatowane przez: Gaz-system S.A.: 35 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec DN 500 CN 6,3MPa relacji Cieszyn – Skoczów – Pogórze, DN 250/200 CN 2,5MPa relacji Skoczów – Cieszyn, DN 200/150 CN 2,5MPa odgałęzienia do SRP Dębowiec, DN 65 CN 2,5MPa odgałęzienie do SRP Kostkowice, Polska Spółka Gazownicza Sp. z o.o.: DN 100 CN 2,5MPa relacji Komorowiec – Simoradz. ZOK Sp. z o.o. eksploatuje na terenie gminy sieć gazowniczą Dn 50-150 mm, która służydo przesyłu gazu od ujęćgazowych do rurociągu zbiorczego Dn 250 mm i do punktów rozdzielczych. Pozostałe sieci dystrybucyjne średniego i niskiego ciśnienia należą do Polskiej Spółki Gazowniczej Sp. z o.o. Pod względem odsetka ludności korzystającej z instalacji gazowej, Dębowiec plasuje się na czwartej pozycji w powiecie (21. w województwie śląskim). Zużycie gazu na terenie gminy w 2013 r. wyniosło 721 tys. m3. VI.4.2. System wodno-kanalizacyjny Pod względem odsetka ludności korzystającej z instalacji wodociągowej, Dębowiec plasuje się na szóstej, a pod względem odsetka ludności korzystającej z instalacji kanalizacyjnej na ósmej pozycji w powiecie (odpowiednio 122. i 99. pozycja w województwie). Przedsiębiorstwem odpowiedzialnym zarówno za dostarczanie wody pitnej na terenie gminy Dębowiec, jak i za odprowadzanie i oczyszczanie ścieków się Wodociągi Ziemi Cieszyńskiej Sp. z o.o. (z siedzibą w Ustroniu przy ul. Myśliwskiej 10 wraz z Filią Sieci Dębowiec przy ul. Szkolnej 45). Przez teren gminy Dębowiec przebiegają trzy wodne rurociągi magistralne relacji Pogórze – Cieszyn. Zlokalizowane są one w południowej części sołectwa Ogrodzona. Gmina nie posiada własnych ujęć wód pitnych ani stacji uzdatniania wody. Na terenie gminy w 2013 r. działały 2 oczyszczalnie ścieków (w Dębowcu i Ogrodzonej). Liczba ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków wyniosła na terenie gminy na koniec 2013 r. 1653, liczba zbiorników bezodpływowych – 1197, liczba oczyszczalni przydomowych – 26. Najlepiej skanalizowanymi sołectwami są Ogrodzona i Łączka, częściowo skanalizowane są Dębowiec, Simoradz i Kostkowice. Poniżej prezentowane są dane dotyczące systemu wodno-kanalizacyjnego na terenie gminy w 2013 r. 36 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Tabela 7. Dane o systemie wodno-kanalizacyjnym na terenie gminy Dębowiec Sieć rozdzielcza w km Przyłącza prowadzące do budynków mieszkalnych w szt. Zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych wodociągowa kanalizacyjna wodociągowe kanalizacyjne w dam3 74,1 31,9 1107 422 143,2 Ścieki na 1 odprowadzone mieszkańca siecią w m3 kanalizacyjną w dam3 25,2 82,0 Źródło: Urząd Statystyczny w Katowicach VI.4.3. Gospodarka odpadami Na terenie gminy Dębowiec nie ma zlokalizowanego składowiska odpadów komunalnych ani niebezpiecznych. System gospodarki odpadami komunalnymi, sektora przemysłowego i niebezpiecznymi na terenie gminy Dębowiec funkcjonuje w oparciu o ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13 września 1996 r. (t.j. Dz.U. z 2013r., poz. 1399), oraz o Plan gospodarki odpadami dla województwa śląskiego 2014 przyjęty uchwałą Nr IV/25/1/2012 z dnia 24 sierpnia 2012 roku Sejmiku Województwa Śląskiego. 37 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec VII. Inwentaryzacja emisji dwutlenku węgla dla gminy VII.1. Metodologia sporządzenia planu gospodarki niskoemisyjnej dla gminy Celem bazowej inwentaryzacji emisji (BEI) jest określenie wielkości emisji CO2 na terenie Gminy Dębowiec w roku bazowym. BEI daje możliwość identyfikacji głównych źródeł emisji gazów cieplarnianych, oraz określenia możliwości jej redukcji w kolejnych latach. BEI pozwala również na monitoring efektów podejmowanych działań zmierzających do zmniejszenia emisji CO2. Inwentaryzacja emisji CO2 na terenie Gminy Dębowiec została przeprowadzona w oparciu o wytyczne zawarte w dokumencie Porozumienia Burmistrzów: „How to fill In the Sustainable Energy Action Plan template?”. Z wymienionych wytycznych wynika, iż emisja CO2 może być określona zarówno na podstawie finalnego zużycia energii w badanych obszarach, jak i w sposób bardziej kompleksowy – na podstawie analizy zużycia energii w pełnym cyklu życia produktów i usług (tzw. LCA – Life Cycle Assesment). Podejście oparte na finalnym zużyciu energii jest bardziej precyzyjne w wyznaczaniu wielkości emisji (mniejszy błąd szacunkowy), natomiast podejście LCA daje pełniejszy obraz wielkości emisji i nie pomija – lub pomija w znacznie mniejszym stopniu – emisje wynikające z przetwarzania i transportu dóbr, a stanowiące w niektórych przypadkach istotną część całkowitej emisji związanej z danym produktem. Przykładowo emisja gazów cieplarnianych z odnawialnych źródeł energii (np. turbiny wiatrowe, panele fotowoltaiczne) jest zerowa, ale wytworzenie danego źródła OZE, jego transport i instalacja wiąże się często ze znaczącą wartością emisji CO2. Z tego powodu, w przypadku zastosowania metodologii LCA, odnawialne źródła energii nie są traktowane jako zero-emisyjne. Analiza emisji CO2 w roku bazowym w niniejszym Planie Gospodarki Niskoemisyjnej została oparta również na wytycznych zawartych w dokumencie “How to develop a Sustainable Energy Action Plan – Guidebook” („PORADNIK Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)?”). W wytycznych przedstawiono właściwą lub zalecaną metodologię gromadzenia danych źródłowych. Poniżej prezentowane są wskaźniki emisji CO2 użyte w niniejszej analizie. Tabela 8. Jednostkowe wskaźniki emisji CO2 oraz wartość opałowa dla poszczególnych rodzajów paliw Rodzaj paliwa Benzyna silnikowa Olej napędowy Olej opałowy Antracyt Pozostały węgiel bitumiczny Węgiel podbitumiczny Węgiel brunatny Gaz ziemny Odpady komunalne (oprócz biomasy) Drewno pozyskiwane w sposób zrównoważony Drewno pozyskiwane w sposób niezrównoważony Energia elektryczna Standardowe wskaźniki emisji [t C02/MWh] Wskaźniki emisji LCA [t C02-eq/MWh] 0,249 0,267 0,279 0,354 0,341 0,346 0,364 0,202 0,33 0,000 0,403 1,191 0,299 0,305 0,31 0,393 0,38 0,385 0,375 0,237 0,33 0,002 0,405 1,185 Wartość opałowa netto MWh/Mg 12,30 11,90 11,20 7,40 7,20 5,30 3,30 13,30 2,80 4,33 4,33 38 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Źródło: opracowanie własne VII.2. Wyniki inwentaryzacji emisji VII.2.1. Emisja CO2 z budynków mieszkalnych - założenia Ogrzewanie Budynki mieszkalne na terenie gminy Dębowieczasilane są z indywidualnych źródeł ciepła oraz kotłowni lokalnych. Ogromna część źródeł ciepła jest zasilana paliwem stałym (głównie węgiel). Emisja bazowa CO2 związana ze zużyciem ciepła na potrzeby bytowe w budynkach indywidualnych została określona na podstawie: metrażu budynków mieszkalnych w gminie; zapotrzebowania energetycznego w zależności od roku budowy – powierzchniowego wskaźnika sezonowego zapotrzebowania na ciepło, zgodnie z zapisami Prawa budowlanego – stosowne wskaźniki (pogrupowane w kategorie) prezentowane są poniżej. Tabela 9. Wskaźniki sezonowego zapotrzebowania na ciepło Rok budowy do 1966 1967-1985 1986-1992 1993-1997 1998-2007 Energooszczędny nisko energetyczny Pasywny Zapotrzebowanie energetyczne do [kWh]: 350 260 200 160 120 80 45 15 Klasa energetyczna III III II II I I 0 0 Źródło: opracowanie własne W ramach niniejszej analizy pogrupowano zasoby mieszkaniowe w cztery klasy związane z jednostkową energochłonnością budynków: klasa 0 – budynki pasywne i niskoenergetyczne do 45 kWh / / m2 / rok; klasa 1 – budynki o zapotrzebowaniu energetycznym do 120 kWh / m2 / rok; klasa 2 – budynki o zapotrzebowaniu energetycznym do 120 kWh / m2 / rok; klasa 3 – budynki o zapotrzebowaniu energetycznym do 120 kWh / m2 / rok. Na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych przyjęto, iż obecnie eksploatowane zasoby mieszkaniowe, w roku bazowym, charakteryzuje następująca energochłonność: klasa 1 – 36%; klasa 2 – 48%; klasa 3 – 16%. 39 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Dla roku docelowego – 2020, przy założeniu braku realizacji PGN – struktura jest następująca: budynki powstałe przed 2015 r. – struktura taka sama, jak w roku bazowym; budynki powstałe po 2015 r.: klasa 0 - budynek niskoenergetyczny / pasywny – 10%; I - budynek nowy (po 1998 r.) lub po termomodernizacji – 90%. Struktura spalanych paliw została przyjęta w roku bazowym oraz docelowym na następującym poziomie: gaz ziemny węgiel biomasa ok. 15%; ok. 80%; ok. 5%. Wyniki inwentaryzacji emisji CO2 dla budynków wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych zostały określone na podstawie informacji udzielonych przez te podmioty. Energia elektryczna Emisja CO2 związana ze zużyciem energii elektrycznej dla budynków mieszkalnych została określona na podstawie danych o przeciętnym zużyciu energii na jednego mieszkańca powiatu cieszyńskiego oraz liczby mieszkańców. Dla 2020 r. przyjęto następujące założenia: VII.2.2. liczba mieszkańców – wzrasta o ok. 0,3% rocznie – w powiecie cieszyńskim liczba ludności wzrasta o ok. 0,15% w prognozach do 2020 r., w gminie Dębowiec w ciągu ostatnich 10 lat nastąpił wzrost liczby mieszkańców o ok. 0,5%; zużycie jednostkowe energii elektrycznej – przyjęto roczny wzrost zużycia wynoszący 1,96% na podstawie zapisów projektu „Polityki energetycznej Polski do 2050 roku”. Budynki użyteczności publicznej Dla budynków użyteczności publicznej określono, na podstawie zebranych informacji, wielkość emisji CO2. W analizie emisji CO2 wzięto pod uwagę: rok budowy i stan techniczny budynków, zakres przeprowadzonych prac termomodernizacyjnych, rodzaj paliwa używanego do ogrzewania budynków, powierzchnię użytkową budynków, zużycie paliw. Informacja o budynkach użyteczności publicznej użytkowanych na terenie gminy prezentowana jest poniżej. 40 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Tabela 10. Zestawienie budynków użyteczności publicznej Lp. adres obiektu nazwa obiektu powierzchnia budynku m2 źródło ciepła c.o. paliwo 322,34 gaz ziemny 1. Katowicka 4 OSP Dębowiec 2. Simoradz, ul. Sportowa 9 Remiza strażacka 120 gazowe kotłownia lokalna (piec dwufunkcyjny), gazowe 3. Iskrzyczyn, ul. Wiejska 9 OSP Iskrzyczyn 490 gazowe gaz ziemny 4. Kostkowice, ul. Dworska 1 OSP Kostkowice 220 gazowe gaz ziemny 5. ul. Ogrodzona 99 Remiza strażacka 80 elektryczne ee 6. Dębowiec,ul. Gumna 134 Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji 442,3 gazowe gaz ziemny 7. Dębowiec, ul. Widokowa 10 Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki 668,58 gazowe gaz ziemny 8. Dębowiec, ul. Kotowicka 3 Ośrodek zdrowia 1376 gazowe gaz ziemny 9. Dębowiec, ul. Kotowicka 6 Urząd Gminy 1241,3 gazowe gaz ziemny gaz ziemny 10. Dębowiec, ul. Szkolna 3 Gimnazjum i Szkoła Podstawowa w Dębowcu 3687 gazowe gaz ziemny 11. Dębowiec, ul. Szkolna 5 Szkoła Podstawowa w Dębowcu 1320 gazowe gaz ziemny 12. Dębowiec, ul. Szkolna 1 Przedszkole Publiczne w Dębowcu 1209 gazowe gaz ziemny 13. Simoradz, ul. Kręta 15 Szkoła Podstawowa w Simoradzu 764 gazowe gaz ziemny 14. Ogrodzona 48 Szkoła Podstawowa w Ogrodzonej 514 gazowe gaz ziemny 15. Ogrodzona 131 Przedszkole Publiczne w Ogrodzonej 540 gazowe gaz ziemny 16. Iskrzyczyn, ul. Mirów 6 Szkoła Podstawowa w Iskrzyczynie 750 gazowe gaz ziemny 17. Iskrzyczyn, ul. Wiejska 17 Przedszkole Publiczne w Iskrzyczynie 206 gazowe gaz ziemny RAZEM Źródło: opracowanie własne 41 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec W wariancie braku realizacji PGN założono taki sam poziom zużycia energii i paliw oraz emisji CO 2 w roku bazowym i docelowym. VII.2.3. Przedsiębiorstwa Emisja CO2 związana ze zużyciem paliw działalnością przedsiębiorstw została określona na podstawie danych z zużyciu paliw, pochodzących z bazy emisji prowadzonej przez Urząd Marszałkowski. Emisja CO2 związana ze zużyciem energii przez przedsiębiorstwa została określona na podstawie: VII.2.4. informacji o strukturze podmiotów gospodarczych w zależności od wielkości zatrudnienia; danych o przeciętnym zużyciu energii przez podmioty należące do grup odbiorców zależnych od wielkości, udostępnianych przez operatorów energetycznych. Komunalne oświetlenie publiczne Wartość emisji CO2, wynikająca ze zużycia energii do oświetlenia komunalnego, została obliczona na podstawie informacji o zużyciu energii, udostępnionej przez Urząd Gminy w Dębowcu. Dane dla roku bazowego i docelowego w przypadku braku wdrożenia PGN są tożsame. VII.2.5. Transport W celu określenia wartości emisji CO2 w transporcie na terenie gminy wykorzystano: dane o ilości zarejestrowanych pojazdów na koniec roku bazowego, pochodzące z systemu CEPiK; dane o przeciętnym przebiegu pojazdów oraz zużyciu paliwa w poszczególnych grupach, zawarte w dokumencie „Prognozy eksperckie zmian aktywności sektora transportu drogowego (w kontekście ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji)”, Instytut Transportu Samochodowego, 2012; dane o emisji CO2 w przeliczeniu na jednostkę paliwa, obliczone zgodnie z metodyką EMEP / Corinair oraz z EMEP/EEA emission inventory guidebook 2013 update Sept 2014. Emisja z transportu związanego z ruchem pojazdów na drogach gminnych została określona na podstawie: liczby zarejestrowanych pojazdów na terenie gminy Dębowiec; przeciętnego rocznego przebiegu pojazdów; przeciętnego zużycia paliwa w poszczególnych grupach pojazdów; wskaźników referencyjnych emisji CO2 w przeliczeniu na jednostkę paliwa lub na km. 42 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec W analizie emisji CO2 wzięto pod uwagę ruch pojazdów zarejestrowanych wyłącznie na terenie gminy Dębowiec, przyjmując, iż ewentualny ruch pojazdów spoza gminy jest równoważony przez wyjazdy pojazdów z gminy do innych miast. Nie dokonano natomiast rozróżnienia na ruch miejski i pozamiejski z powodu układu komunikacyjnego w gminie. Zastrzec należy, iż nie jest możliwe precyzyjne określenie wartości ruchu pojazdów na terenie gminy – wobec braku dokładnych danych o natężeniu ruchu, na wszystkich drogach gminnych. Określenie łącznego kilometrażu pojazdów na terenie gminy, zużycia paliwa, stopnia jego spalania (efektywności pracy silników) nie jest możliwe. Wobec tego w kalkulacjach emisji CO2 z transportu zastosowano pewne uproszczone założenia, które jednak nie wpłyną istotnie na określenie procentowej zmiany emisji CO2 wskutek działań podejmowanych na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Tabela 11. Wskaźniki emisji CO2 dla poszczególnych rodzajów paliw [kg CO2 / kg paliwa] Paliwo: Benzyna olej napędowy LPG CNG E5 E10 E85 kg CO2 na kg paliwa 3,18 3,14 3,017 2,75 3,125 3,061 2,104 Źródło: EMEP/EEA emission inventory guidebook 2013 update Sept 2014 Dla roku docelowego, przy założeniu braku realizacji PGN, przyjęto dynamikę ilości pojazdów oraz ruchu kołowego zgodną z dynamiką prezentowaną w dokumencie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju „Strategia Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku)”. VII.2.6. Bazowa inwentaryzacja emisji – wyniki Wartość emisji CO2 dla roku bazowego oraz dla wariantu braku realizacji PGN jest prezentowana poniżej. 43 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Tabela 12. Bazowa inwentaryzacja emisji - rok bazowy 2014 Emisje CO2 Mg CO2/rok bazowy (2014) Kategoria Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej Pozostałe obiekty: (handel, usługi, produkcja, przemysł z wyjątkiem zakładów objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji UE — ETS) Komunalne oświetlenie publiczne Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł razem TRANSPORT: Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Transport razem INNE: Gospodarowanie odpadami Gospodarowanie ściekami Energia elektryczna Energetyka cieplna Gaz ziemny Gaz ciekły 4303,5 200,2 0,0 0,0 1238,7 159,4 0,0 151,7 11 183,2 0,0 113,3 0,0 Paliwa kopalne Olej Olej opałowy napędowy 0,0 0,0 Benzyna Węgiel brunatny 343,0 13865,4 511,3 1 588,6 13 228,1 193,3 15 880,2 193,3 0,0 1 511,4 151,7 343,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 15 880,2 0,0 1 511,4 0,0 9 911,8 0,0 693,3 693,3 0,0 0,0 6 651,3 6 651,3 0,0 2 328,5 2 328,5 0,0 0,0 845,0 343,0 6 651,3 2 328,5 0,0 9 911,8 Inne razem OGÓŁEM Razem Węgiel kamienny 8323,1 0,0 27 798,0 0,0 9 673,2 9 673,2 0,0 0,0 0,0 0,0 37 471,2 Źródło: opracowanie własne 44 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Tabela 13. Bazowa inwentaryzacja emisji - rok docelowy – 2020 – bez wdrożenia PGN EMISJA CO2 BEZ PGN [Mg CO2/rok] 2020 bez wdrażania PGN Kategoria Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej Pozostałe obiekty: (handel, usługi, produkcja, przemysł z wyjątkiem zakładów objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji UE — ETS) Komunalne oświetlenie publiczne Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł razem TRANSPORT: Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Transport razem INNE: Gospodarowanie odpadami Gospodarowanie ściekami Energia elektryczna Energetyka cieplna Gaz ziemny Gaz ciekły 4905,1 200,2 0,0 0,0 1356,4 159,4 0,0 151,7 11183,2 0,0 113,3 0,0 Paliwa kopalne Olej Olej opałowy napędowy 0,0 0,0 Benzyna Węgiel brunatny 343,0 14925,7 511,3 1588,6 13228,1 193,3 16481,8 193,3 0,0 1629,1 151,7 343,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 16 481,8 0,0 1 629,1 0,0 10252,7 0,0 803,7 803,7 0,0 0,0 7710,4 7710,4 0,0 2699,3 2699,3 0,0 0,0 955,4 343,0 7 710,4 2 699,3 0,0 10 252,7 Inne razem OGÓŁEM Razem Węgiel kamienny 8664,1 0,0 28858,4 0,0 11213,4 11213,4 0,0 0,0 0,0 0,0 40 071,7 Źródło: opracowanie własne 45 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec VIII. Rekomendowane działania dla Gminy Dębowiec w ramach Planu gospodarki niskoemisyjnej VIII.1. Wizja i cele działania Celem strategicznym niniejszego Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Dębowiec jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych z terenu gminy o 20% w 2020 r. w stosunku do roku bazowego. Cele Planu Gospodarki zgodne z celem strategicznym, to: poprawa efektywności ekonomicznej o 20%; zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych o 20%. W ramach niniejszego Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, na podstawie przeprowadzonych analiz, przewidziano podejmowanie działań w ramach następujących kierunków strategicznych: Kierunek strategiczny I. Poprawa efektywności energetycznej i zwiększenie wykorzystania OZE; Kierunek strategiczny II. Transport przyjazny środowisku; Kierunek strategiczny III. Efektywne zarządzania energią w gminie. Horyzont czasowy dla Planu Gospodarki Niskoemisyjnej: Krótkoterminowy – działania doraźne konieczne do wdrożenia w krótkoterminowej perspektywie czasowej (do 1 rok od wdrożenia PGN) Średnioterminowe – działania planowane do wdrożenie w perspektywie średnioterminowej (od 1 do 3 lat od wdrożenia PGN) Długoterminowy – działania planowane do wdrożenie w perspektywie długoterminowej (powyżej 3 lat od wdrożenia PGN) Cele Panu Gospodarki Niskoemisyjnej mogą być przez gminę Dębowiec wdrażane następująco: bezpośrednio – gmina Dębowiec jest podmiotem realizującym dane zadanie i ma na nie bezpośredni wpływ pośrednio – gmina Dębowiec nie jest podmiotem realizującym zadanie. Nie ma wpływu na to czy zostanie ono zrealizowane i na jakich zasadach. Dla tych zadań działania gminy ograniczają się do promocji i informacji. VIII.2. Obszary interwencji VIII.2.1. Obiekty mieszkaniowe i społeczność lokalna W zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych w obszarze obiektów mieszkaniowych planowane są następujące działania: 46 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec dofinansowanie wymiany źródeł ciepła na bardziej efektywne, pozwalające na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń do powietrza; działania promocyjne i informacyjne, wpływające na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. VIII.2.2. Obiekty użyteczności publicznej Dla obiektów użyteczności publicznej planowana jest dalsza termomodernizacja. Planowane w ramach termomodernizacji projekty to: „Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej, Gimnazjum oraz Sali gimnastycznej w Dębowcu wraz z wymianą ciepła” „Termomodernizacja obiektów użyteczności termomodernizacja dwóch obiektów: publicznej na terenie Gminy Dębowiec” – budynku przedszkola w Iskrzyczynie: ocieplenie ścian, ocieplenie stropodachu, budynku wielorodzinny (9 lokali mieszkalnych) w miejscowości Simoradz: ocieplenie ścian, ocieplenie stropodach, wymianę kotłów gazowych dwufunkcyjnych w lokalach mieszkalnych. Modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie gminy Dębowiec VIII.2.3. Działalność gospodarcza Gmina nie planuje wsparcia działań prowadzących do zmniejszenia emisji przez podmioty gospodarcze. VIII.2.4. Oświetlenie uliczne W ramach działań prowadzących do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych związanej z oświetleniem publicznym placów i ulic, planuje się realizację projektu „Modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie Gminy Dębowiec”. VIII.2.5. Transport Gmina nie planuje obecnie działań prowadzących do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych z transportu. VIII.3. Analiza bilansu gazów cieplarnianych i możliwości redukcji. Realizacja działań prowadzących do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych powinna doprowadzić do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych zależnej od gminy Dębowiec do poziomu zaprezentowanego poniżej. Tabela 14. Emisja CO2 na terenie gminy w przypadku wdrożenia PGN – obszary zależne od gminy Emisje zależne od gminy Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej Rok bazowy 2014 Wariant bez PGN 2020 Wariant PGN 2020 Redukcja PGN 2020 Redukcja PGN % 9561,9 359,5 10020,6 359,5 9508,6 336,9 512,0 22,7 5,1% 6,3% 47 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Komunalne oświetlenie publiczne Suma emisji zaleznych od gminy 193,3 10114,7 193,3 10573,4 53,0 9898,5 140,3 674,9 72,6% 6,4% Źródło: opracowanie własne Bilans emisji gazów cieplarnianych w przypadku realizacji planowanych inwestycji będzie następujący. 48 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Tabela 15. Emisja CO2 w przypadku braku wdrożenia PGN - 2020 r. EMISJA CO2 BEZ PGN [Mg CO2/rok] 2020 bez wdrażania PGN Kategoria Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej Pozostałe obiekty: (handel, usługi, produkcja, przemysł z wyjątkiem zakładów objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji UE — ETS) Komunalne oświetlenie publiczne Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł razem TRANSPORT: Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Transport razem INNE: Gospodarowanie odpadami Gospodarowanie ściekami Energia elektryczna Energetyka cieplna Gaz ziemny Gaz ciekły 4905,1 200,2 0,0 0,0 1356,4 159,4 0,0 0,0 11183,2 0,0 113,3 0,0 Paliwa kopalne Olej Olej opałowy napędowy 0,0 0,0 Benzyna Węgiel brunatny 343,0 14925,7 359,5 1588,6 13228,1 193,3 16481,8 193,3 0,0 1629,1 0,0 343,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 16 481,8 0,0 1 629,1 0,0 10252,7 0,0 803,7 803,7 0,0 0,0 7710,4 7710,4 0,0 2699,3 2699,3 0,0 0,0 803,7 343,0 7 710,4 2 699,3 0,0 10 252,7 Inne razem OGÓŁEM Razem Węgiel kamienny 8664,1 0,0 28706,6 0,0 11213,4 11213,4 0,0 0,0 0,0 0,0 39 920,0 Źródło: opracowanie własne 49 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Tabela 16. Emisja CO2 w przypadku wdrożenia PGN EMISJA Z PGN CO2 Mg CO2/rok 2020 po wdrażaniu PGN Kategoria Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej Pozostałe obiekty: (handel, usługi, produkcja, przemysł z wyjątkiem zakładów objętych systemem handlu uprawnieniami do emisji UE — ETS) Komunalne oświetlenie publiczne Budynki, wyposażenie/urządzenia i przemysł razem TRANSPORT: Transport publiczny Transport prywatny i komercyjny Transport razem INNE: Gospodarowanie odpadami Gospodarowanie ściekami Paliwa kopalne Energia elektryczna Energetyka cieplna Gaz ziemny Gaz ciekły Olej opałowy 4659,9 200,2 0,0 0,0 1277,6 136,7 0,0 0,0 11183,2 0,0 113,3 0,0 0,0 0,0 14168,4 336,9 343,0 1588,6 13228,1 Benzyna Węgiel brunatny 53,0 16096,3 53,0 0,0 1527,7 0,0 343,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 16 096,3 0,0 1 527,7 0,0 9819,5 0,0 803,7 803,7 0,0 0,0 7710,4 7710,4 0,0 2699,3 2699,3 0,0 0,0 803,7 343,0 7 710,4 2 699,3 0,0 9 819,5 Inne razem OGÓŁEM Razem Węgiel kamienny 8230,9 0,0 Olej napędowy 27786,5 0,0 11213,4 11213,4 0,0 0,0 0,0 0,0 38 999,8 Źródło: opracowanie własne 50 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec VIII.4. Zestawienie możliwych do zastosowania rozwiązań wraz z analizą efektywności rzeczowej, energetycznej i ekologicznej oraz ekonomicznej. Najważniejsze projekty planowane do realizacji to: 1. „Modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie Gminy Dębowiec” 2. „Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej, Gimnazjum oraz Sali gimnastycznej w Dębowcu wraz z wymianą ciepła” 3. „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenie Gminy Dębowiec” 4. Działania informacyjno-promocyjne 1. „Modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie Gminy Dębowiec” Planowane koszty realizacji projektu przedstawiono poniżej. Tabela 17. Planowane koszty modernizacji oświetlenia na terenie gminy Dębowiec L.p. Koszt Kwota netto 1. Szacowana wartość inwestycji 2. Vat [23%] Kwota brutto 540 406,50 124 293,50 664 700,00 Promocja projektu 10 000,00 2 300,00 12 300,00 3. Studium wykonalności 20 000,00 4 600,00 24 600,00 4. Ekspertyzy, inwentaryzacje i nadzory, audyt energetyczny 40 000,00 9 200,00 49 200,00 5. Wykonanie dokumentacji projektowej 40 000,00 9 200,00 49 200,00 6. Razem: 650 406,50 149 593,50 800 000,00 Źródło: Analiza wykonalności dla projektu pn.: „Modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie Gminy Dębowiec” Planowane ograniczenie emisji CO2 przedstawiono poniżej. Tabela 18. Efekt ekologiczny dla modernizacji oświetlenia na terenie gminy Emitowane zanieczyszczenie CO2 Stan istniejący Stan projektowany [kg/rok] [kg/rok] 99 241,63 27 219,57 Efekt ekologiczny [kg/rok] 72 022,06 Redukcja emisji [%] 72,57 Źródło: Analiza wykonalności dla projektu pn.: „Modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie Gminy Dębowiec” 2. „Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej, Gimnazjum oraz Sali gimnastycznej w Dębowcu wraz z wymianą ciepła” 51 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Nakłady inwestycyjne dla zadania prezentowane są poniżej. Tabela 19. Nakłady inwestycyjne zadania „Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej, Gimnazjum oraz Sali gimnastycznej w Dębowcu wraz z wymianą ciepła” L.p. Koszt Kwota netto 1. Szacowana wartość inwestycji 2. Vat [23%] Kwota brutto 1386016,26 318783,74 1704800,00 Promocja projektu 10000,00 2300,00 12300,00 3. Studium wykonalności 40000,00 9200,00 49200,00 4. ekspertyzy, nadzory, aktualizacja audytu energetycznego 40000,00 9200,00 49200,00 5. aktualizacja dokumentacji projektowej 150000,00 34500,00 184500,00 6. Razem: 1626016,26 373983,74 2000000,00 Źródło: Analiza wykonalności dla projektu pn.: „Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej, Gimnazjum oraz Sali gimnastycznej w Dębowcu wraz z wymianą ciepła” Planowany efekt ekologiczny dla zadania prezentowany jest poniżej. Tabela 20. Efekt ekologiczny zadania „Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej, Gimnazjum oraz Sali gimnastycznej w Dębowcu wraz z wymianą ciepła” Stan istniejący Emitowane zanieczyszczenie [kg/rok] CO2 [dwutlenek węgla] 137 529,41 Stan projektowany Efekt ekologiczny [kg/rok] [kg/rok] 79 117,65 58 411,76 Redukcja emisji [%] 42,47 Źródło: Analiza wykonalności dla projektu pn.: „Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej, Gimnazjum oraz Sali gimnastycznej w Dębowcu wraz z wymianą ciepła” 3. „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenie Gminy Dębowiec” Nakłady inwestycyjne dla zadania prezentowane są poniżej. Tabela 21. Nakłady inwestycyjne zadania „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenie Gminy Dębowiec” L.p. Koszt 1. Szacowana wartość inwestycji 2. Kwota netto Vat [23%] Kwota brutto 550 731,71 126 668,29 677 400,00 Promocja projektu 10 000,00 2 300,00 12 300,00 3. Studium wykonalności 30 000,00 6 900,00 36 900,00 4. Ekspertyzy, nadzory, wykonanie audytu energetycznego 30 000,00 6 900,00 36 900,00 5. Wykonanie dokumentacji projektowej 50 000,00 11 500,00 61 500,00 6. Razem: 670 731,71 154 268,29 825 000,00 Źródło: Analiza wykonalności dla projektu pn. „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenie Gminy Dębowiec” 52 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Planowany efekt ekologiczny dla zadania prezentowany jest poniżej. Tabela 22. Efekt ekologiczny zadania „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenie Gminy Dębowiec” Emitowane zanieczyszczenie CO2 [dwutlenek węgla] Stan istniejący [kg/rok] 17 864,33 Stan projektowany Efekt ekologiczny [kg/rok] [kg/rok] 11 511,44 6 352,89 Redukcja emisji [%] 35,56 Źródło: Analiza wykonalności dla projektu pn. „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenie Gminy Dębowiec” 4. Działania informacyjno-promocyjne – planowany spadek emisji CO2 o 5% w stosunku do wartości bez realizacji PGN w 2020 r. VIII.5. Strategia działania VIII.5.1. Długoterminowa strategii działania. Cel strategiczny i cele szczegółowe Poniżej przedstawiono zestawienie planowanych kierunków strategicznych oraz działań w ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. 53 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Tabela 23. Planowane kierunki oraz działania strategiczne PGN dla gminy Dębowiec Nr. Opis Sposób wdrażania Horyzont czasowy Podmioty odpowiedzialne za realizację Kierunek strategiczny I. Poprawa efektywności energetycznej i zwiększenie wykorzystania OZE Wzrost efektywności energetycznej oraz wykorzystania OZE w 1. Bezpośrednio Średnioterminowe Urząd Gminy w Dębowcu oraz jednostki podległe budynkach użyteczności publicznej Wzrost efektywności energetycznej oraz wykorzystania OZE w Spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty 2. Pośrednio Średnioterminowe pozostałych budynkach położonych na obszarze gminy Dębowiec mieszkaniowe Bezpośrednie Krótkoterminowe 3. Inteligentne i energooszczędne oświetlenie komunalne Urząd Gminy w Dębowcu Pośrednie Średnioterminowe Przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące działalność gospodarczą w zakresie: Budowa, rozbudowa i modernizacja jednostek wytwórczych energii Średnioterminowe 4. Pośrednio wytwarzania, przetwarzania magazynowania, cieplnej i/lub elektrycznej wykorzystujących odnawialne źródła energii Długoterminowe przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrotu. Przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące Rozbudowa i modernizacja efektywnych energetycznie systemów działalność gospodarczą w zakresie: Średnioterminowe 5. przetwarzania, magazynowania, przesyłania i dystrybucji paliw oraz Pośrednie wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, Długoterminowe energii przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrotu. Kierunek strategiczny II. Efektywne zarządzania energią w gminie Krótkoterminowe/ 1. Efektywne zarządzanie energią przez Urząd Gminy w Dębowcu Bezpośrednie Urząd Gminy w Dębowcu Średnioterminowe 2. Działania informacyjno-promocyjne Bezpośrednie Średnioterminowe Urząd Gminy w Dębowcu Źródło: opracowanie własne 54 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec VIII.5.2. Zadania średnio- i krótkoterminowe Wymienione powyżej kierunki oraz działania strategiczne zostały opisane precyzyjnie w niniejszym rozdziale. Założenia zastosowane przy opisie przedstawionych kierunków i działań strategicznych, to: brak informacji o szacunkowych wartości inwestycyjnych oraz o obliczonym efekcie redukcji emisji CO2 dla tych działań, na które gmina nie ma wpływu; wskazane wielkości – nakładów inwestycyjnych, udziału własnego gminy mają charakter orientacyjny, a ich szczegółowe wielkości zostaną określone w ramach planowanego audytu realizowanego przez pracownika odpowiedzialnego za zarządzanie energią w Urzędzie Gminy w Dębowcu. VIII.5.2.1. Kierunek strategiczny I. Poprawa efektywności energetycznej i zwiększenie wykorzystania OZE Nazwa Opis działania Charakter działania Wartość działania Szacunkowy udział środków gminy Dębowiec Źródło finansowania Szacowany efekt redukcji zużycia energii lub emisji CO2 Okres realizacji Nazwa Opis działania Działanie I.1. Wzrost efektywności energetycznej oraz wykorzystania OZE w budynkach użyteczności publicznej W ramach niniejszego działania przewiduje się podjęcie niezbędnych działań termomodernizacyjnych, tzw. głębokiej termomodernizacji w obiektach należących do gminy Dębowiec oraz jej jednostek. Działania termomodernizacyjne obejmować będą: docieplenie ścian, stropów; modernizację instalacji c.o. i c.w.u., modernizację i wymianę źródeł ciepła. Gmina powinna pełnić również rolę wiodącą w zakresie wykorzystania możliwości, jakie daje energetyka odnawialna. Dlatego też dla wytypowanych obiektów zakłada się montaż systemów wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. Planuje się w perspektywie średnioterminowej, w ramach funkcjonowania Stanowiska ds. Zarządzania Energią, wykonanie audytów energetycznych obiektów należących do gminy, wskazujących m.in. na konieczne działania w zakresie zmniejszenia energochłonności, oraz określających obiekty, w których możliwe jest wykorzystanie źródeł OZE. inwestycyjne Z WPF Do 30% wartości inwestycji RPO WSL 2014-2020, budżet gminy Dębowiec Zakłada się, że w wyniku realizacji tego zadania spadnie o 20% zapotrzebowanie na ciepło. Tym samym redukcja emisji CO2 może wynieść 1866 Mg CO2. 2015-2020 Działanie I.2. Wzrost efektywności energetycznej oraz wykorzystania OZE w pozostałych budynkach położonych na obszarze gminy Dębowiec Działania gminy w przypadku obiektów nienależących do gminy ograniczają się do działań promocyjnych, informacyjnych i zachęcających. Jedynym z takich działań jest 55 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Charakter działania Wartość działania Szacunkowy udział środków gminy Dębowiec Źródło finansowania Szacowany efekt redukcji zużycia energii lub emisji CO2 Okres realizacji Nazwa Opis działania Charakter działania Wartość działania Szacunkowy udział środków gminy Dębowiec Źródło finansowania Szacowany efekt redukcji zużycia energii lub emisji CO2 Okres realizacji opracowanie PGN, który może być warunkiem skutecznego aplikowanie o środki w ramach funduszy unijnych i krajowych. W ramach niniejszego działania przewiduje się również pomoc gminy Dębowiec w wymianie nieefektywnych i nieekologicznych źródeł ciepła – na źródła o wysokiej sprawności energetycznej, wykorzystujące przede wszystkich odnawialne źródła energii. Szacowana ilość podmiotów / osób / obiektów potencjalnie zainteresowanych niniejszym działaniem na terenie gminy – kilkaset. Inwestycyjne nie dotyczy 100 000 PLN Środki własne podmiotów prywatnych, środki zewnętrzne WFOŚiGW w Katowicach, NFOŚ (np. Prosument), środki strukturalne POiŚ, RPO WSL 2014-2020 nie dotyczy 2015-2020 Działanie I.3. Inteligentne i energooszczędne oświetlenie miejskie Na terenie gminy Dębowiec są obecnie zamontowane 252 oprawy oświetleniowe, będących częściowo własnością gminy Dębowiec, częściowo natomiast – właściciela sieci przesyłowej. Zużycie energii na potrzeby oświetlenia ulicznego wyniosło w 2014 r. 162,3 MWh. Wielkość emisji CO2 związana z użytkowaniem oświetlenia komunalnego wynosi 131,79 Mg rocznie. W ramach planowanych działań gmina dokona wymiany 239 opraw oświetleniowych sodowych i rtęciowych na ledowe. Projektowana jest wymiana na istniejących słupach opraw sodowych i rtęciowych na ledowe o mocy oprawy 36 W. Zakres robót obejmuje: a) Wymianę 120 opraw oświetleniowych na istniejących słupach stanowiących własność gminy; b) Wymianę 119 opraw oświetleniowych na istniejących słupach stanowiących własność „Tauron Polska Energia”. Inwestycyjne 800 000 PLN 120 000 PLN Środki własne gminy, dotacja z RPO WSL 2014-2020 72 Mg rocznie 2015-2020 56 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Nazwa Opis działania Charakter działania Wartość działania Szacunkowy udział środków gminy Dębowiec Źródło finansowania Szacowany efekt redukcji zużycia energii lub emisji CO2 Okres realizacji Nazwa Opis działania Charakter działania Wartość działania Szacunkowy udział środków gminy Blachownia Źródło finansowania Szacowany efekt redukcji zużycia energii lub emisji CO2 Okres realizacji Działanie I.4. Budowa, rozbudowa i i modernizacja jednostek wytwórczych energii cieplnej i/lub elektrycznej wykorzystujących odnawialne źródła energii Obecnie na terenie gminy i miasta działają nieliczne jednostki wytwórcze energii cieplnej i elektrycznej z OZE. W ramach niniejszego działania przewiduje się możliwość realizacji – głównie przez podmioty prywatne – przedsięwzięć związanych z budową lub modernizacją jednostek wytwarzania energii elektrycznej i/lub ciepła z OZE, których realizacja pozwoli na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. Inwestycyjne nie dotyczy 0 PLN Środki własne przedsiębiorstw branży energetycznej, dotacje z RPO WSL 2014-2020, dotacje POIG 2014-2020 Nie dotyczy 2015-2020 Działanie I.5. Rozbudowa i modernizacja efektywnych energetycznie systemów przetwarzania, magazynowania, przesyłania i dystrybucji paliw oraz energii Obecnie na terenie miasta nie działają jednostki wytwórcze energii cieplnej i elektrycznej w znaczącej mierze wykorzystujące odnawialne zasoby energii jako paliwa. W ramach niniejszego działania przewiduje się możliwość realizacji przedsięwzięć związanych z budową lub modernizacją jednostek wytwarzania energii elektrycznej i/lub ciepła z OZE, których realizacja pozwoli na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. Inwestycyjne nie dotyczy 0 PLN Środki własne przedsiębiorstw branży energetycznej, dotacja z RPO WSL 2014-2020, POIS 2014-2020 Nie dotyczy 2015-2020 57 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec VIII.5.2.2. Kierunek strategiczny II. Efektywne zarządzania energią w gminie Nazwa Opis działania Działanie II.1 Efektywne zarządzanie energią przez Urząd Gminy w Dębowcu W celu koordynacji działań różnych jednostek, komórek organizacyjnych i podmiotów gminy Dębowiec w zakresie zarządzania zużyciem energii, konieczne wydaje się być utworzenie stanowiska lub biura zarządzania energią. Zakres obowiązków przypisanych do stanowiska/biura: zbieranie danych na temat zużycia energii (energia elektryczna, ciepło, paliwa stałe, ciekłe) w obiektach publicznych i przez jednostki podlegające gminie Dębowiec, wydawanie zaświadczeń o zgodności z PGN przedsięwzięć realizowanych przez podmioty i osoby prywatne, koordynacja zapisów dokumentów strategicznych gminy Dębowiec w zakresie gospodarki energią; przygotowywanie i nadzorowanie inwestycji związanych ze zużyciem energii; prowadzenie akcji informacyjno-promocyjnych, szkoleń w zakresie zarządzania energią. Dzięki realizacji ww. działań spodziewane jest zmniejszenie kosztów zużycia energii w wysokości min. 30 tys. zł rocznie. Jednocześnie poprawa organizacji w zakresie zarządzania energią w gminie wpłynie na polepszenie jakości obsługi w UM w Dębowcu. W ramach niniejszego działania planowane jest również prowadzenie systemu zielonych zamówień publicznych. Zielone zamówienia publiczne to takie, które wśród ważnych kryteriów wyboru wykonawcy usługi lub produktu, wymieniają ich oddziaływanie na środowisko (w procesie produkcji, eksploatacji czy zużycia). W ramach zamówień publicznych realizowanych przez gminę Dębowiec planuje się wdrożenie następujących kryteriów podczas przeprowadzania procedur przetargowych: kryterium energooszczędności (komputery, monitory, itd.), kryterium surowców odnawialnych i z odzysku (produkcja ekologiczna), kryterium niskiej emisji (dobór niskoemisyjnych środków transportu), kryterium niskiego poziomu odpadów (ponowne wykorzystanie produktu lub materiałów, z których jest wykonany). Kryteria te będą obligatoryjnie obowiązywały przy dostawach sprzętu, urządzeń, wyposażenia, środków transportu. Przyjęcie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej przez gminę Dębowiec wiązać się będzie z koniecznością aktualizacji zapisów pozostałych dokumentów strategicznych, w szczególności związanych z polityką energetyczną, z planowanymi inwestycjami, dotyczących strategii rozwoju gminy. Odpowiedni poziom wiedzy nie tylko wśród pracowników bezpośrednio odpowiedzialnych za zarządzanie zużyciem energii przez jednostki gminne, ale osób odpowiedzialnych za zarządzanie poszczególnymi obiektami i podmiotami gminnymi, warunkuje efektywne prowadzenie polityki energetycznej miasta. Charakter działania Wartość działania Nieinwestycyjny 50 tys. PLN rocznie 58 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Szacunkowy udział środków gminy Dębowiec Źródło finansowania Szacowany efekt redukcji zużycia energii lub emisji CO2 Okres realizacji Nazwa Opis działania Charakter działania Wartość działania Szacunkowy udział środków gminy Dębowiec Źródło finansowania Szacowany efekt redukcji zużycia energii lub emisji CO2 Okres realizacji 10 tys. PLN rocznie Budżet gminy Dębowiec / RPO WSL 2014-2020, POIŚ 2014-2020, WFOŚiGW w Katowicach, NFOŚiGW 50 Mg CO2 rocznie Od 2016 Działanie II.2. Działania informacyjno-promocyjne Przyjęcie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest początkiem wdrażania polityki niskoemisyjnej na terenie gminy Dębowiec. Do efektywnego wdrożenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej oraz do ograniczenia emisji CO 2 na terenie gminy zgodnie z założeniami przyjętymi w PGN konieczna jest realizacja kompleksowych działań informacyjno-promocyjnych w zakresie efektywnego gospodarowania energią, informowanie mieszkańców i podmiotów działających na terenie gminy o założeniach PGN. Zmniejszenie zużycia energii jest możliwe również dzięki wykształceniu odpowiednich nawyków i zachowań wśród mieszkańców gminy. Zasadne jest zatem podjęcie działań informacyjnych, promocyjnych i szkoleniowych skierowanych do mieszkańców gminy. Działania te obejmować będą: akcje informacyjne za pomocą środków masowego przekazu (prasa, radio, telewizja, strony internetowe), mediów społecznościowych, tradycyjnych nośników informacji – plakatów, ulotek, billboardów; akcje promocyjne – losowanie nagród dla uczestników akcji mających na celu zużycia energii, lepsze wykorzystanie surowców wtórnych; cykle bezpłatnych szkoleń, wykładów na temat zarządzania energią dla mieszkańców miasta, lokalnych przedsiębiorców. Nieinwestycyjny 100 000 PLN 20 000 PLN Budżet gminy Dębowiec, WFOŚiGW w Katowicach, NFOŚiGW, RPO WSL 2014-2020 10 Mg rocznie Od 2015 59 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec VIII.6. Harmonogram wdrożenia zadań z uwzględnieniem możliwości uzyskania największego efektu ekologicznego i energetycznego VIII.6.1. Harmonogram rzeczowy Harmonogram rzeczowy został przedstawiony w poprzednim rozdziale. VIII.6.2. Finansowanie działań Sposób finansowania działań został przedstawiony w poprzednim rozdziale. VIII.7. Monitoring działań i ewaluacja W celu monitoringu działań i ewaluacji w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych na terenie gminy Dębowiec, planuje się utworzenie stanowiska ds. zarządzania energią. Osoba prowadząca procesy zarządzania energią zajmowałaby się: nadzorem nad realizacją polityki energetycznej na obszarze gminy – w tym kontaktami z interesariuszami, koordynacją zapisów w dokumentach strategicznych, oraz realizacją zadań wynikających z dokumentów strategicznych; monitorowaniem danych związanych z zarządzaniem energią; przygotowywaniem analiz związanych ze zużyciem energii na terenie gminy; opiniowaniem decyzji administracyjnych dla nowych i modernizowanych obiektów, planowanych podłączeń nośników energii do obiektów, audytów energetycznych, części energetycznych wniosków o dofinansowanie dla inwestycji gminnych; prowadzeniem bazy danych o gospodarce energetycznej w obiektach gminnych, i w związku z tym monitoring zużycia energii, etykietyzacją obiektów; doradztwem dla obiektów gminnych w zakresie wyboru właściwych taryf i rozwiązań związanych z dostawami ciepła, energii, gazu; monitorowaniem stanu termicznego budynków; prowadzeniem działań informacyjnych i promocyjnych w zakresie zarządzania energią oraz postaw proekologicznych i proenergetycznych. współpracą z podmiotami polskimi, zagranicznymi propagującymi efektywne wykorzystanie energii. W ramach wdrożenia Planu gospodarki niskoemisyjnej Urząd Gminy w Dębowcu stworzy system ewidencji przedsięwzięć inwestycyjnych zgodnych z Planem Gospodarki Niskoemisyjnej. System ten będzie zawierać takie informacje o inwestycjach zgodnych z PGN, jak: nazwa inwestycji; krótka charakterystyka inwestycji; lokalizacja przedsięwzięcia; podmiot odpowiedzialny za realizację inwestycji; nakłady inwestycyjne, harmonogram realizacji przedsięwzięcia; 60 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec planowany efekt ekologiczny – planowana do uzyskania redukcja emisji gazów cieplarnianych wyrażona w Mg CO2. Podmiotem odpowiedzialnym za ewidencję przedsięwzięć zgodnych z PGN będzie Urząd Gminy w Dębowcu. Informacje o projektach zgodnych z PGN będą ewidencjonowane na wniosek zainteresowanych podmiotów przez Urząd Gminy w Radkowie w sposób zgodny z polityką gminy Dębowiec w zakresie przechowywania i udostępniania informacji o podmiotach zewnętrznych. Każde przedsięwzięcie będzie musiało spełniać wymogi ustalone przez gminę Dębowiec w zakresie zakresu udzielanych informacji. Zainteresowane podmioty, których inwestycje zgodne z PGN będą zarejestrowane w bazie danych, będą mogły wystąpić do Urzędu Gminy w Dębowcu z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o zgodności danego projektu z PGN dla gminy Dębowiec. VIII.8. Oddziaływanie na środowisko Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec W trakcie realizacji inwestycji związanych z implementacją Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Dębowiec, wystąpią oddziaływania krótkotrwałe ograniczone do obszaru, na którym będą realizowane, nie wykraczające poza teren gminy. Realizacja działań określonych w przedmiotowym Planie nie spowoduje wystąpienia oddziaływań skumulowanych i transgranicznych. Większość planowanych działań przewidzianych do realizacji w Planie nie spowoduje wystąpienia ryzyka dla zdrowia ludzi i zagrożenia dla środowiska. Realizacja Planu przyczyni się do zmniejszenia ładunku zanieczyszczeń emitowanych z terenu gminy do powietrza, głównie poprzez zmniejszenie zapotrzebowania na energię, a także zmniejszenie emisji substancji szkodliwych z transportu. Dla zadań, które mogą zakwalifikować się do grupy przedsięwzięć mogących zawsze znacząco lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, będzie każdorazowo wymagane uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach ich realizacji zgodnie z ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Działania określone w Planie prowadzone będą na terenach zabudowanych, z uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczych. Sposób postępowania z gatunkami chronionymi mogącymi potencjalnie znaleźć się w kolizji z planowanymi działaniami zostanie dla każdego przedsięwzięcia, mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, uzgodniony z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Katowicach. Każda stwierdzona konieczność likwidacji stanowiska chronionego gatunku roślin bądź grzybów, w tym porostów zostanie poprzedzona wnioskiem o decyzję Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach. Poza wskazanymi przypadkami nie przewiduje się negatywnego wpływu prac wskazanych w Planie na środowisko przyrodnicze. Z uwagi na lokalizację planowanych zadań na terenach zurbanizowanych w granicach jednej gminy oraz charakter działań przewidzianych w ramach przedłożonego Planu można uznać, że realizacja postanowień ww. dokumentu nie wpłynie znacząco negatywnie na środowisko przyrodnicze gminy. 61 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Wójt Gminy Dębowiec wystąpił do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego oraz Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach z wnioskami dotyczącymi uzgodnienia odstąpienia od strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Zarówno Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny, jak i Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach wydały opinię o braku konieczności przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla inwestycji. W związku z tym Wójt Gminy Dębowiec odstąpił od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla niniejszego dokumentu strategicznego. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej nie będzie wymagać przeprowadzenia procedury strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. 62 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec IX. Podsumowanie konsultacji społecznych Plan Gospodarki Niskoemisyjnej podlegał konsultacjom społecznym e okresie od 17 grudnia 2015 r. do dnia 7 stycznia 2016 r. zgodnie z art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 z późn. zm.). W wyznaczonym czasie nie wpłynęły żadne uwagi i wnioski. 63 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec X. Analiza ryzyka uwzględniająca zagrożenia technologiczne, finansowe i organizacyjne wpływające na realizację zadań X.1. Zagrożenia technologiczne Realizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej nie wiąże się z istotnymi zagrożeniami technologicznymi. W ramach niniejszego Planu nie przewidziano działań skomplikowanych technologicznie. Opisane w ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej inwestycje są przedsięwzięciami typowymi, zostaną zorganizowane i zrealizowane przez doświadczoną kadrę, na podstawie uprzednio sporządzonej niezbędnej dokumentacji technicznej. W związku z tym ryzyko technologiczne wdrożenia Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest niskie. X.2. Zagrożenia finansowe Realizacja działań przewidzianych w ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej wymagać będzie zaangażowania środków budżetowych. Gmina Dębowiec przewidziała niezbędne środki w budżecie oraz Wieloletniej Prognozie Finansowej na realizację działań i zadań zapisanych w niniejszym dokumencie. W związku z tym finansowe ryzyko wdrożenia Planu Gospodarki ocenić należy jako niskie. X.3. Zagrożenia organizacyjne Realizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej wymagać będzie zaangażowania pracowników Urzędu Gminy w Dębowcu. Konieczne będzie również utworzenie nowego stanowiska (lub przypisanie do istniejącego stanowiska) obejmującego realizację obowiązków związanych z wdrożeniem, monitorowaniem i aktualizacją Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. W związku z tym, iż jest to przedsięwzięcie nowe, możliwe są komplikacje organizacyjne we wdrożeniu PGN. Ryzyko organizacyjne ocenić należy jako średnie. W celu przeciwdziałaniu zagrożeniom organizacyjnym Urząd Gminy w Dębowcu: wyznaczy kompetentny, międzydyscyplinarny zespół ds. wdrożenia Planu; wyznaczy pracownika, posiadającego odpowiednie doświadczenie i kompetencje w zakresie wdrożenia i zarządzania Planem Gospodarki Niskoemisyjnej; zorganizuje niezbędne szkolenia w zakresie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej; będzie korzystać z wiedzy i doświadczenia instytucji działających na rzecz wdrożenia gospodarki niskoemisyjnej; będzie na bieżąco monitorować proces wdrażania Planu. 64 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec XI. Spisy załączników i tabel XI.1. Spis rysunków Rysunek 1. Cele Planu Gospodarki Niskoemisyjnej ................................................................................. 7 Rysunek 2. Lokalizacja gminy Dębowiec na tle powiatu cieszyńskiego ................................................ 23 Rysunek 3. Średnie opady atmosferyczne w gminie Dębowiec ............................................................ 24 Rysunek 4. Średnia temperatur w gminie Dębowiec ............................................................................ 24 Rysunek 5. Dni słoneczne i deszczowe w gminie Dębowiec ................................................................. 25 Rysunek 6. Dane o przeciętnych temperaturach miesięcznych dla gminy Dębowiec .......................... 25 Rysunek 7. Zmiany w liczbie ludności w gminie Dębowiec w latach 1995–2014.................................. 26 Rysunek 8. Użytkowanie gruntów na terenie gminy Dębowiec ............................................................ 30 Rysunek 9. Samochody osobowe w przeliczeniu na 1000 ludności według powiatów w 2012 roku ... 34 XI.2. Spis tabel Tabela 1. Zmiany liczby ludności w poszczególnych grupach wiekowych ............................................ 26 Tabela 2. Dane liczbowe związane z gospodarką mieszkaniową – gmina Dębowiec, okres 1995-2014 r. ............................................................................................................................................................... 27 Tabela 3. Wskaźniki związane z gospodarką mieszkaniową – gmina Dębowiec, 2014 r....................... 27 Tabela 4. Zasoby mieszkaniowe w gminie Dębowiec w 2013 r............................................................. 28 Tabela 5. Mieszkania oddane do użytkowania w 2013 r. ...................................................................... 28 Tabela 6. Liczba podmiotów gospodarczych według sekcji PKD2007 w 2014 roku .............................. 29 Tabela 7. Dane o systemie wodno-kanalizacyjnym na terenie gminy Dębowiec ................................. 37 Tabela 8. Jednostkowe wskaźniki emisji CO2 oraz wartość opałowa dla poszczególnych rodzajów paliw ...................................................................................................................................................... 38 Tabela 9. Wskaźniki sezonowego zapotrzebowania na ciepło .............................................................. 39 Tabela 10. Zestawienie budynków użyteczności publicznej ................................................................. 41 Tabela 11. Wskaźniki emisji CO2 dla poszczególnych rodzajów paliw [kg CO2 / kg paliwa] .................. 43 Tabela 12. Bazowa inwentaryzacja emisji - rok bazowy 2014............................................................... 44 Tabela 13. Bazowa inwentaryzacja emisji - rok docelowy – 2020 – bez wdrożenia PGN ..................... 45 Tabela 14. Emisja CO2 na terenie gminy w przypadku wdrożenia PGN – obszary zależne od gminy .. 47 Tabela 15. Emisja CO2 w przypadku braku wdrożenia PGN - 2020 r. ................................................... 49 Tabela 16. Emisja CO2 w przypadku wdrożenia PGN ............................................................................ 50 Tabela 17. Planowane koszty modernizacji oświetlenia na terenie gminy Dębowiec .......................... 51 Tabela 18. Efekt ekologiczny dla modernizacji oświetlenia na terenie gminy ...................................... 51 Tabela 19. Nakłady inwestycyjne zadania „Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej, Gimnazjum oraz Sali gimnastycznej w Dębowcu wraz z wymianą ciepła”............................................ 52 Tabela 20. Efekt ekologiczny zadania „Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej, Gimnazjum oraz Sali gimnastycznej w Dębowcu wraz z wymianą ciepła” ............................................................... 52 Tabela 21. Nakłady inwestycyjne zadania „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenie Gminy Dębowiec” ..................................................................................................................... 52 65 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Tabela 22. Efekt ekologiczny zadania „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenie Gminy Dębowiec” ..................................................................................................................... 53 Tabela 23. Planowane kierunki oraz działania strategiczne PGN dla gminy Dębowiec ........................ 54 XI.3. Załączniki 66 | S t r o n a Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Dębowiec Załącznik 1 – LISTA PROJEKTÓW ZGODNYCH Z PLANEM GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Lp. 1. 2. 3. Nazwa projektu Jednostka odpowiedzialna / koordynująca Modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie Gminy Dębowiec Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej, Gimnazjum oraz Sali gimnastycznej w Dębowcu wraz z wymianą ciepła Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenie Gminy Dębowiec Urząd Gminy Dębowiec Urząd Gminy Dębowiec Urząd Gminy Dębowiec Okres realizacji oddo Łączne nakłady finansowe / planowane źródła finansowania (% lub kwoty) 2016-2020 800 000,00 2016-2020 2000000,00 2016-2020 825 000,00 Spodziewany efekt ekologiczny realizacji zadania Redukcja emisji CO2 o 72,57%, 72,0 Mg rocznie Redukcja emisji CO2 o 42,47%, 58,4 Mg rocznie Redukcja emisji CO2 o 35,56%, 6,4 Mg rocznie 67 | S t r o n a