Marzenia o podboju Kosmosu

|horyzonty po służbie|
k s i ą ż k a
r a k i e t y p o l s k i e . p l
Zawód stary
jak świat
i n i c j a t y w y
Marzenia
o podboju Kosmosu
Badania rakietowe w PRL-u.
W
latach 1957–1974 w Polsce przeprowadzano badania w ramach
„polskiego programu rakietowego”
– testowano paliwo rakietowe, odpalano
rakiety, wypuszczano balony oraz konstruowano spadochrony mające opuszczać groty rakiet. Inicjatorem był Jacek
Walczewski, który w 1957 roku w Akademii Górniczo-Hutniczej założył komórkę techniki rakietowej. Marzył
o podboju Kosmosu i osadzeniu na orbicie polskiego sztucznego satelity.
Pierwszoplanowym celem było jednak
zbudowanie rakiety meteorologicznej
do badań górnych warstw atmosfery.
Na przełomie lat pięćdziesiątych
i sześćdziesiątych XX wieku Stany
Zjednoczone i Związek Radziecki dokonywały eksplozji ładunków nuklearnych w atmosferze, w których wyniku
produkty radioaktywne były wyrzucane
do stratosfery i rozprzestrzeniały się po
całym świecie. Rakiety meteorologiczne miały pomóc w monitorowaniu tych
odpadów.
Marzenia o wyniesieniu w przestrzeń
kosmiczną polskiego sztucznego satelity nie udało się jednak spełnić. Zdaniem nieżyjącego już profesora Jacka
Walczewskiego polskie badania rakietowe przerwano pod wpływem nieofi-
124
NUMER 11 | listopad 2013 | POLSKA ZBROJNA
cjalnych nacisków ze strony naszego
wschodniego sąsiada.
Badania naukowe, w tym próby
z odpalaniem rakiet, wypuszczanie balonów i testowanie spadochronów, dokumentowane były na taśmie filmowej
16 milimetrów. Materiały te znajdują
się w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Dzięki staraniom operatora filmowego Piotra
Augustynka oraz Stowarzyszenia Filmowego „Trzeci Tor” zostały podjęte
działania, dofinansowane przez Muzeum Historii Polski w Warszawie,
w ramach projektu „Patriotyzm jutra”,
mające na celu odrestaurowanie i zdigitalizowanie archiwalnych taśm filmowych. Przeprowadzono też wywiady filmowe z naukowcami biorącymi
udział w badaniach rakietowych. Powstała strona internetowa rakietypolskie.pl, na której można między innymi obejrzeć archiwalne filmy i zdjęcia.
Odnowione materiały filmowe zostały
również przekazane do Muzeum Wyrzutni Rakiet w Łebie, gdzie wzbogacą
n
stałą ekspozycję.
K rz y szt o f R i dan ,
pr e z e s S t o warz y sz e n i a
F i l m o w e g o „ T rz e c i T o r ” .
Kto był największym
radzieckim szpiegiem
w Los Alamos?
Z
askakująca krzyżówka dokumentacji faktograficznej z narracją jak
z powieści szpiegowskiej. Tak najkrócej
można by określić książkę Terry’ego
Crowdy’ego „Historia szpiegostwa
i agentury”. Autor w ciekawy sposób
przedstawił w niej wszystko to, co
obecnie wiemy o agenturze. Kolejne
odtajniane dokumenty oraz pamiętniki
pisane przez byłych agentów są niczym
puzzle wielkiej układanki odsłaniającej
kolejne, zaskakujące obrazy tajnego
szpiegowskiego świata.
Kto słyszał o „zatrutych” perskich
kurtyzanach, które ofiarowywano
w prezencie królom, żeby umarli po
upojnej nocy? Jak Scypion wprowadził w błąd szpiegów Hannibala? Czy
Casanova zajmował się tylko uwodzeniem kobiet? Jakie tajne działania Napoleona przyczyniały się do jego
zwycięstw? Kto
był największym
szpiegiem ZSSR
w Los Alamos?
Dlaczego doszło
do ataku na Word
Trade Center?
To tylko niewielka część pytań, na
które Terry Crowdy
n
odpowiada w swojej książce. Zdaje
sobie jednak sprawę z tego, że nie
wyczerpał tematu,
tylko skupił się na najważniejszych
i najbarwniejszych epizodach z historii.
Przeprowadził też analizę możliwości
służb specjalnych i opisał wyzwania,
n
jakie przed nimi stoją.
W ł o dz i m i e rz K al e ta
Terry Crowdy, „Historia szpiegostwa
i agentury”, Bellona SA, 2010