10 10 12 21 ci

Transkrypt

10 10 12 21 ci

WOJEWÓDZKI
U R Z 4 D
W
STATYSTYCZNY
KRAKOWIE
Do wyłącznego użytku
adresata
n
Egz, Nr
.......
ROLNI CTWO W WOJEWÓDZTWIE KRAKOWSKIM 1978 - 1984
/Anal Iza statystyczna/
Opracowano 10 grudnia 1984 r.
SPIS RZECZY
Strona
2
Przedmowa
co ci
III. produkcja rolnicza - globalna towarowa i końcowa
1. Globalna produkcja rolnicza ................. ...............
2. Towarowa produkcja rolnicza ........................
3 . Końcowa produkcja rolnicza .......... ....................... ..
r-s
Baza produkcyjna
1. Gospodarka ziemią ..................................... ........................................................ ...............
2. Sytuacja demograficzna na wsi i zatrudnienie w rolnictwie ........
3. Nakłady inwestycyjne w rolnictwie .. *............ ................................................. ...
4. środki trwałe w rolnictwie ................... ........................... .........................................
A. środki trwałe w rolnictwie według metody rodzaju działalności
B. środki trwałe w rolnictwie według metody przedsiębiorstw ..........
5. Melioracje -. stan i potrzeby ....................................................................................
6. Wyposażenie rolnictwa w ciągniki i podstawowe maszyny rolnicze ...
7. Zaopatrzenia w nawozy mineralne i środki ochrony roślin ......................
8. Sprzedaż pasz treściwych z zasobów państwowych ............................. .............
9. Kredyty produkcyjne dla rolnictwa indywidualnego ...................... ...............
II .
ro m
jpgólna charakterystyka województwa
1. Warunki przyrodnicze .................................................. .............................. ..
2. Warunki organizacyjne .................................... ........................................... ............... t.
3. Jednostki obsługujące rolnictwo ....................'............... ................................ ....
I.
10
10
11
11
12
13
14
17
18.
19,
20
20
produkcja roślinna
1. Powierzchnia zasiewów i Vipraw
2. Plony i zbiory .... /...................................
21
25
produkcja zwierzęca
1. Zwierzęta gospodarskie
2 . Urób ............................... ....
3. Mleko. Jaja ...........
28
32
32
(Skup produktów rolnych
1. Wartość skupu produktów rolnych ............ ........................... ........................
2. Skup ważniejszych produktów rolnych ................... ................................... .
33
34
VII, przemysł spożywczy
1. Informacje ogólne ........................ ..
2. Wybrane branże przemysłu spożywczego
36
36
ANEKS
Tabl*. 1» Ważniejsze dane o rolnictwie województwa krakowskiego 1978-1903 ..
@ 2. Produkcja rolnicza - globalna, końcowa i towarowa ......................................
% 3. Ceny usług rolniczych świadczonych przez kółka rolnicze ..........
I 4, Ceny detaliczne ważniejszych środków produkcji dla rolnictwa
w handlu detalicznym ........................................................
5. Ceny uzyskiwane przez rolników i transakcjach wolnorynkowych ..........
6. Zaopatrzenie województwa w niektóre towary żywnościowe .........................
WYKRESY
I
'
‘
38
41
41
42
43
43
„
Kompleksy glebowe województwa ...........................................................................................
Zużycie nawozów sztucznych i wapniowych na 1 ha użytków rolnych
w czystym składniku ...................
i Powierzchnia paszowa w przeliczeniu na 1 ezt .dużą w latach 1980-1983
•’i Struktura upraw ważniejszych ziemiopłodów w 1984 ............................... .............
I Plony ważniejszych ziemiopłodów w 1984 r......................................... .........................
S Zwierzęta gospodarskie na 100 ha powierzchni użytków rolnych w latach
1978-1984 ........................................................................................................
4
16
23
. 24
26
30
PRZEOMO.I/A
*
<
Publikacja "Rolnictwo w województwie krakowskim 1978 - 1984" jest opraco
waniem ujmujęcym tę problematykę w szerokiej skali zagadnień. Zamieszczono w nim
Informacje nie tylko o produkcji rolniczej ale i o warunkach jej realizacji.
Specyfika
województwa, którego trzonem jest wielka aglomeracja miejska, wpływa i
na możliwości rolnictwa /w szczególności na problemy zatrudnienia w rolnictwie czy
strukturę gospodarstw rolnych/ i określa potrzeby, tj.
czej .
kierunki produkcji rolni
.
,
dane liczbowe dotyczące zagadnień rolniczych w województwie są prezento
wane stosunkowo często i obszernie, w corocznie wydawanych
Rocznikach Statystycz
nych oraz opracowaniach z serii "Wyniki spisu rolniczego" i "Produkcja głównych
ziemiopłodów". Z tego powodu w nin. publikacji podano te informacje w formie syn
tetycznej. Zwrócono natomiast uwagę przede wszystkim na uwarunkowania niektórych
sytuacji w produkcji rolniczej
od zagadnień nierolniczych oraz na występująca#
tutaj powiązania przyczyn i skutków.
Publikacja zawiera również podstawowe informacje o przemyśle spożywczym
województwa, wskazując na przeważający stopień powiązań tego przemysłu z rynkiem
«zbytu, niż z produkcją rolnictwa krakowskiego.
r
Sporządzenie opracowania nasuwało szereg problemów metodologicznych,
z których najważniejsze dotyczyły;
•,
•
ł
\
.
- zasad ustalania danych o użytkowaniu gruntów i powierzchni zasiewów /do 1980 r.
tylko w granicach administracyjnych, od 1982 r.
w 1981 r.
tylko wg
siedziby użytkownika;
porównawczo obiema metodami/,
- poziomu cen. W publikacji stosowane są głównie ceny stałe /np. w obliczeniach
wartości produkcji rolniczej/. Ola niektórych zagadnień /np. wartości produkcji
przemysłu spożywczego, cen wolnorynkowych/, stosowano niekiedy również ceny
bieżące.
Publikację opracował zespół pracowników Oddziału Rolnictwa,
Leśnictwa
i Gpapodarki Żywnościowej• WUS pod kierunkiem kierownika Oddziału Oózefa Prochala
i zastępcy dyrektora IVUS mgr Oerzego Treidera.
mgr Stanisław Pawlicki
Dyrektor
Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego
w
Kraków, listopad 1984 r
Krakowie
3
X. OGÖLNA CHARAKTERYSTYKA W03EWÖ0ZTWA
1. Warunki przyrodnicze
Województwo krakowskie leży pomiędzy 49°42' a 50°28‘ szerokości geograficz
nej północnej i 19°29* a 20°30' długości geograficznej wschodniej. Rozciągłość
południkowa wynosi 76 km, a równoleżnikowa - 75 km.
Powierzchnia geodezyjna województwa krakowskiego wynosi 325410 ha, co sta
nowi około 1 % powierzchni kraju. Z ogólnej powierzchni województwa w 1984 r.
przypadało na:
użytki, rolne
lasy
224,0 tys.ha = 68,8 %
—
%
%
56,6 tys.ha ■ 17,4
pozostałe grunty
44,8 tys.ha = 13,8
Na ogólną powierzchnię użytków rolnych województwa składały się w 1984 r.;
180,3 tys.ha tj. 80,5 %
grunty orne
7,2 tys.ha tj.
sady
3,2 %
łęki
26,5 tys.ha tj. 11,8
pastwiska
10,0 tys.ha t j.
%
%
4,5
',
Powierzchnia użytków rolnych na 1 .mieszkańca w 1983 r. wynosiła w kraju
0,52 ha, natomiast w województwie krakowskim 0,20 hę - podczas gdy w wojewódz
twach sąsiadujących: katowickim 0,08 ha, kieleckim 0,54 ha,nowosądeckim 0,42 ha,
tarnowskim 0,46 ha i bielskim
'
'
0,22 ha.
1
'
•
■
.
x
Procesy urbanizacyjne oraz inwestycyjne powodują systematyczne zmniejszanie
się areału użytków rolnych oraz zmiany w sposobie użytkowania ziemi.
Na przestrzeni lat 1978-19Ś4 nastąpiło zmniejszenie areału użytków rolnych
o 3,8 tys.ha. tj. o 1,7 %. W ramach powierzchni użytków rolnych zmniejszył się
areał gruntów ornych o 5,3 tys.ha, częściowo na korzyść użytków zielonych
wzrósł areał
łąk o 1,2 tys.ha i pastwisk o 0,3 tys.ha/, reszta zwięksżyła
/gdyż
po
wierzchnię gruntów wykorzystywanych na cele nierolnicze.
Województwo krakowskie Jest zróżnicowane pod względem fizjograficznym. Oego
część południowa znajduje się w zasięgu gór średnich 1 pogórzy /Beskidy do 912
mnpm,Pogórze Wielickie do 550 mnpm/,północna natomiast leży na wyżynach wapien
nych /Wyżyna Krakowska ;do 502 mnpm/i marglowo lessowych /Wyżyna Miechowska, Pły
ta Proszowicka
o wierzchowinach wzniesionych 250-350 mnpm/. Między nimi
ciągnę
się kotliny podkarpackie Oświęcimska i Sandomiersko /wysokość bezwzględna w doi.
Wisły kształtuje się w granicach 180-220 mnpm/,
,
'
• V
Zróżnicowanie rzeźby terenu ma duży wpływ na warunki wzrostu roślin. ~W za
leżności od nachylenia, wysokości npm,
wystawy - następuje zróżnicowanie klima
tu lokalnego: naświetlenia, temperatury, parowania, wilgotności powietrza
oraz
wilgotności gleb jak 1 długości zalegania pokrywy śnieżnej.
Temperatura średnia roku osiąga najwyższe notowania w Kotlinie Sandomiers
kiej /+8,5°C/, a obniża się w kierunku na północ i południe.
W północnej części województwa notuje się średnią temperaturę roku + 7,5°C, a na
południu + 8,0°C.
~
6
WYSZCZEGÓLNIENIE
1983
1984
1984
T978=l°0
w tysięcach hektarów
227,8
225,0
222,2
223,1
224,0
98,3
1978 „
Gospodarka całkowita
1980
1982
w tym*
gospodarka nie uapołecznions
213,5
206,6
202,7
202,9
205,3
96,2
gospodarstwa państwowe
8,5
10,4
10,3
10,2
10,3
121,1
rolnicze spółdzielnie
i produkcyjne
1,5
3,2
3.3
3,1
3,1
206,7
W odsetkach
,
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
X
w tym:
gospodarka nie uspołeczniona
93,7
91,8
91,2
90,9
91,7
X
gospodarstwa państwowe
3,7
4.6
4.6
4,7
4,8
X
produkcyjne
0,7
1.4
1.5
1.4
1.4
X
Uwaga. Dane w granicach administracyjnych.
Sektor państwowy władający w 1984 r. 11,9 tys.ha powierzchni ogólnej, w ty
10.3 tys.ha użytków rolnych - tworzę głównie gospodarstwa Krakowskiego Ośrodka
f
etępu Rolniczego, azkół rolniczych, instytutów Akademii Rolniczej 1 Uniwersyteu.
Jagiellońskiego oraz przedsiębiorstw: Stadnina Koni Trzebienice, Hodowla Zwierzę
Zarodowych Kraków, Hodowla Buraka Pastewnego Kraków, Hodowla Roślin i Nasiennict
wa Ogrodniczego Kraków.
W latach 1978-1984 powierzchnia użytków rolnych w tym sektorze zwiększyła
się o 21,1
Sektor spółdzielczy w 1984 r. stanowiło 21 gospodarstw zespołowych, włada
jących 3,7 tys.ha powierzchni ogólnej, w tym 3,1 tys. ha użytków rolnych. W la
tach 1978-1984 liczba gospodarstw wzrosła o 6 a areał użytków rolnych podwoił
się. Zwiększyła się również liczba członków z 1119 do 2363 osób.
Wszystkie rolnicze spółdzielnie produkcyjne prowadzę obecnie także działal
ność pozarolniczą /np. w zakresie robót budowlanych, produkcji materiałów budo
nych czy usług transportowych/.
W czerwcu 1984 r. sektor rolnictwa nie uspołecznionego gospodarował
na
205.3 tys.ha użytków rolnych.
W użytkowaniu 93,9 tya. indywidualnych gospodarstw rolnych /o powierzchni
powyżej 0,50 ha/ znajdowało się 219,0 tys.ha gruntów w tym 193,6 tys. ha użytków
rolnych.
Średnia wielkość indywidualnego gospodarstwa rolnego w 1984 r. wynosiła
2,4 ha w tym 2,2 ha użytków rolnych /przeciętna w kraju 5,5 ha w tym 4,9 ha użyt
ków rolnych/.
Udział gospodarstw o powierzchni ogólnej poniżej 2 ha wynosił 54,2 % w woj
wództwie wobec 29,8 % w kraju, a gospodarstw powyżej 10 ha - 0,9
przy 15,8 % w kraju.
I
%
w województw:
KOMPLEKSY
GLEBOWE
WOJEWÓDZTWA
Vfoj- kieleckie
biojJcaioNickie
Moj-tarnowskie
Wqy' bielskie
Woj. nowosądeckie
Rejon baroho korzystny
Rejon umiarkowanie -korzystny
Rejon korzystny
] Urtfapsztnna dobra
Strefa pszannapoyórska,
[■■
Ą Strefa tytnia ziem taczana
*
5iref<xzboxowa irednioqönka.
5
Opady atmosferyczne aą wielkością bardzo zmienną, na którą wpływają j rzeźba
terenu, wystawa, wysokość npm, a także lesistość. Rozkład opadów na obszarze
jewództwa sprzyja bardziej uprawie okopowych i roślin pastewnych /które w
wo
lipcu
i sierpniu potrzebują większej ilości wody/ aniżeli zbóż.
Ujemną cechą klimatu województwa jest duża ilość przypadków gradu - 33 na
1000 km2.
Na podstawie klasyfikacji gruntów według stanu w końcu 1976 r. udział
po
szczególnych klas bonitacyjnych gruntów ornych i użytków zielonych przedstawia
się następująco;
Użytki zielone
r.
powierzchhia
Grunty orne
powierzchnia
klasy
w ha
197991
X
100,0
x
I
9886
5,0
27669
14,0
I
II
klasy
w %
/
/
II
%
w ha
w
36599
100,0
259
0,7
3261
6.2
Ilia
52105
26,3
III
13823
37,8
Illb
35898
18,1
IV
12092
33,0
IVa
35815
18,1
V
5801
15,9
IV
17947
9,1
VI
2363
6,4
V
1413?
4534
7.1
VI
2,3
Z powyższego zestawienia wynika, że wśród gruntów ornych województwa przewa
żają gleby b.dobre 1 dobre /klasy I-IIIb - 63;4
IVa-IVb - 27,2
%/
%/
nad glebami średnimi /klasy
i słabymi /klaśa V i VI - 9,4 %/. Natomiast wśród użytków zie
lonych dominują gleby średnie /klasy III i IV - 72,0
%/,.
nad dobrymi /klasy I i II
- 7,0 %/ oraz słabymi /klasy V i VI - 21,0%/.
2. Warunki organizacyjne
Krakowskie rolnictwo cechuje zdecydowana przewaga gospodarki nie uspołecz
nionej > której udział w ogólnej powierzchni użytków rolnych w 1984 r. wynosił
91,7
%
/w całym kraju 76,4
%/.
Na sektor państwowy przypadało w województwie 4,8
rolnych a na spółdzielczy 1,4 % - wobec 18,8 % i 3,7
%
%
powierzchni użytków
w kraju. Pozostali /grunty
nie stanowiące gospodarstw/ władali w województwie aż 2,1 % użytków rolnych przy
1,1 % w kraju.
W latach 1978 - 1984 gospodarka uspołeczniona zwiększała swój areał użyt
ków rolnych, a nastąpiło to z wykupu ziemi pochodzącej z gospodarstw chłopskich
oraz z przekazywanej przez te gospodarstwa do Państwowego Funduszu Ziemi.
7
3.
Jednostki obsługujące rolnictwo
Działalność w zakresie obsługi i usług na rzecz rolnictwa
prowadzę przede
wszystkim;
- Krakowskie Przedsiębiorstwo Hodowli Roślin Ogrodniczych /produkcja, kwalifika
cja
±
obrót materiałem siewnym warzyw 1 kwiatów oraz materiałem szkółkarskim/,
- Przedsiębiorstwo Hodowli Buraka Pastewnego /hodowla nasion buraka pastewnego,
rozprowadzanie kwalifikowanych nasion zbóż oraz sadzeniaków ziemniaka/,
- Wojewódzka Stacja Kwarantanny i Ochrony Roślin /wykrywanie i zwalczanie chorób,
'chwastów i szkodników/,
- Okręgowy Inspektorat Inspekcji Nasiennej /ocena Jakości materiału siewnego na
sion roślin/,
-
.
'
- Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza /badaniL zasobności gleb i ustalanie potrzeb
nawozowych/,
- krakowskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych /prace geodezyjne, klasyfikacja
użytków rolnych i gospodarka ziemię/,
- Wojewódzki Zakład Weterynarii /profilaktyka 1 leczenie chorób zwierzęt gospo
darskich oraz nadzór sanitarny nad produkcję żywności/,
- Okręgowa Stacja Hodowli Zwierzęt /ocena użytkowości zwierzęt gospodarskich oraz
unasiennianie/,
(
\
- Okręgowe Przedsiębiorstwo Obrotu Zwierzętami Hodowlanymi /obrót zwierzętami ho
dowlanymi i użytkowymi/,
- Wojewódzki Zarząd Inwestycji Rolniczych /przygotowanie i nadzór nad inwestycja
mi i remontami kapitalnymi w jednostkach budżetowych i niektórych przedsię
biorstw/,
*
•
- Krakowski Związek Spółek Wodnych /konserwacja urządzeń melioracyjnych na użyt
kach rolnych,
- Spółdzielnie Kółek i Organizacji Rolniczych /usługi rolpicze/,
- Państwowe Ośrodki Maszynowe /remonty ciągników i sprzętu rolniczego/,
- Przedsiębiorstwa Handlu Sprzętem Rolniczym "Agrora^" ,
- Gminne Spółdzielnie "Samopomoc Chłopska",
- Banki Spółdzielcze,
- Zakład Usług Wodnych /kontrola eksploatacji instalacji wodociągowej na wsi/,
- Wojewódzki Związek Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych,
- Krakowska Spółdzielnia Ogrodniczo-Pszczelareka /kontraktacja i organizacja zby
tu produkcji ogrodniczej/,
- rzemiosło prywatne.
/
II. BAZA PRODUKCYJNA
1. Gospodarka ziemię
W aglomeracjach miejsko-przemysłowych, do których należy województwo
kowskie, gospodarkę ziemię cechuję:
kra
- przeznaczanie na cele rolnicze możliwie dużej części powierzchni ogólnej, kosz
tem przede wszystkim lasów,
*
- mały areał użytków rolnych przypadajęcy na 1 mieszkańca, trudności w przeprowa
dzaniu komasacji gruntów.,
'
W naszym województwie użytki rolne stanowię prawie 70
%
powierzchni ogólnej
/w kraju nieco ponad ŚO %/, ,a lasy zaledwie 17,4 % /w kraju ponad -28 %/.
W tym
Powierz
chnia
ogółem3/
Lata
1
użytki roi ne
grunty
orne
razem
sady
łęki
v tyęięcach hektarów
\
past
wiska
lasy
■
»
1978
325,4
227,8
185,6
7.3
25,2
'9.7
57,3
198(j '
225,0
181,6
7.8
25,3
10,3
’ 57,4
1981
325,4
325,4
224,0
179,6
7.9
26,2
10,3
57,0
178,5
7,2
57,0
7.5
26,6
26,3
9,9
177,3
12,0
56,5
26,5
10,0
56,6
7.8
3.0
17,6
7,8
3,2
17,6
3,2
17,5
3.0
17,5
1982
325,4
1983
325,4
1984
325,4
/• ’
"
/ ■
7,2
70,0
57,0
2.2
2*4
2.4
(
69,2
55,8
68,9
55,2
100,0
68,3
.54,9
2.2
8.1
8,2
100,0
68,6
54,5
2.3
8,1
3,7
17.4
68,8
55,4
2.2
8.1
3,1
17.4
100,0
1982
180,3
w odsetkach
100,0
-
1983
-
224,0
100,0
1981
1984
223,1
#
V
1978
1980
222,2
\
100,0
'
•
y
a/ W granicach administracyjnych.
Zmniejszanie się ogólnej powierzchni użytków rolnych Jest zjawiskiem
po
wszechnym. W ostatnich 2 latach Jednak wstrzymano ten proces dzięki wzmożeniu
zagospodarowywania nieużytków, przede wszystkim-przez gospodarkę nie uspołecz
nione /m.in. przez pracownicze ogrody działkowe/.
Z Państwowego Funduszu Ziemi w latach 1978-1983 rozdysponowano na t,rwałe
użytkowanie 4754 ha gruntów /z reguły pochodzęcych z gospodarstw indywidualnych
przekazanych za rentę/, przeznaczajęc 1587 ha dla gospodarki rolnej Uspołecznio
nej, 3078 ha dla nie uspołecznionej 1 89 ha na cele nierolnicze. W końcu 1983 r.
Państwowy Fundusz Ziemi dyepónował jeszcze 5836 ha gruntów, z których 4980 ha
wydzierżawiono wzgl. przekazano wstępnie w użytkowanie. Z pozostałych jeszcze
w bezpośredniej administracji PFZ 856 ha - tylko 76 hą stanowię grunty nadajęce
Się do użytkowania rolniczego.
:
'
9
Stosunkowo bardzo wysoka gęstość zaludnienia w województwie **/3 razy większa
od przeciętnej w kraju/ powoduje, że na 1 mieszkańca przypadało w 1903 r. zaled
wie 0,20 ha użytków rolnycłi wobec 0,52 ha w kraju.
'
v
Ważnym czynnikiem poprawy efektywności gospodarowania jest scalanie grun-..
tów. Dotychczas przeprowadzono ja na terenie gminy Zabierzów, a prace scaleniowe sę
prowadzone w gminach Czernichów i Mogilany. Dalsze prace sę uzależnione od apro
baty zainteresowanych rolników. Użytkownicy gruntów oceniają bowiem ich wartość
nie tylko dla produkcji rolnej, ale i jako ewent. parcel budowlanych.
2. Sytuacja demograficzna na wsi i zatrudnienie w rolnictwie
„
Ogólna liczba ludności województwa w końcu 1983 r. wynosiła 1197,2 tys.
osób, w tym 370,4 tys. tj. 30,9 % mieszkało na wsi /w kraju ludność wiejska sta
nowiła 40,3 %/.
Ż
•’
'. '
W przeprowadzonym w 1982 r. badaniu ludność w gospodarstwach domowych
z użytkownikiem gospodarstwa rolnego
259,7 tys.osób tj. o 17,2 tys. = 7,1
/o powierzchni powyżej 0,50 ha/
%
(
więcej niż w 1978 r..
7 .
W wiek u lat
LATA
Ogółem
0-14
o - ogółem
m - mężczyźni
k - kobiety
1970
'o
m
k
1982
o
,m
k
30-44
15-29
liczyła
45-59
60 i więce;
w tysiącach osób
'
242,5
120,3
122,2
54,1
27,6
26,5
259,7*/
128,9%/
130,8b/
62,3
32,2
30,1
58,0
31,9
26,1
■
60,2
31,9
28,3
,
36,4
18,2
18,2
51,7
24,2
27,5
42,3
18,4
23,9
40,5 '
20,9
19,6
51,5
24,2
27,3
44,0
19,5
25,3
a-b/ Łącznie z ludnością w wieku nie ustalonym; a/ 0,4 tys. b/ 0,2 tys.
Obserwowane w ostatnich latach zmniejszenie migracji ze wsi jest spowodowa
ne m.in. wzrostem zainteresowania gospodarkę rolną /w tym okresie powstało
wiele
gospodarstw specjalistycznych hodowlanych i ogrodniczych/. W latach 1978-82
szybciej /o 15,2
%/
naj
wzrosła liczba dzieci i młodzieży - co pokrywa się z tenden
cją krajową - oraz /o 11,2
%/
osób w pełni siły,w wieku 30-44 lat. Nadal
jednak
utrzymuje się nadwyżka liczby mężczyzn nad liczbą kobiet w grupach wiekowych
* 15-44 lat /problem "żony dla rolnika“/.
Zatrudnienie w rolnictwie
w końcu 1978 r. wynosiło 113,8 tys.osób, z tego
10,4 tys. w gospodarce uspołecznionej /pełnozatrudnierii i niepełnozatrudnieni
w głównym miejscu pracy/, 0,9 tys.członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych
oraz 102,5 tys. w gospodarce nie uspołecznionej. Szacuje się, że w następnych
5 latach ogólna liczba zatrudnionych w rolnictwie zmniejszyła się do
111,1 tys.
{
osób w końcu 1983 r., z tego 10,1 tys. w gospodarce uspołecznionej, 2,0 tys, człon
ków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i 99,0 tys. w gospodarce nie'uspołecznio
nej .
^
Kobiety stanowią prawie.60 % zatrudnionych w rolnictwie, przy czym w gospo
darce uspołecznionej ok. 35
%,
a w nie uspołecznionej ponad 62
%.
We wspomnianym powyżej badaniu ustalono liczbę osób czynnych zawodowo
.173,5 tys. tj . 66,8
ogółu objętych badaniem, w tym 81,6 tys. /3l ,4
głównie w swoim gospodarstwie rolnym.
U
\^/
na
pracujących
1978 r. udział czynnych zawodowo był niż
szy /64,0 źy/, natomiast pracujących głównie w swoim gospodarstwie rolnym
wyższy
10
/33,3 %/- W przeliczeniu na 100 ha użytków rolnych w 1902 r. pracowały w swoim
gospodarstwie 52 osoby /w kraju średnio 29 osób/. Duża obsada wynika ze struktury
gospodarstw rolnych i prowadzenia bardziej pracochłonnej produkcji rolniczej. ~
W badaniu tym stwierdzono również, że 34,1
posiadało wykształcenie
%
ludności w wieku powyżej 15 lat
ponadpodstawowe , ale tylko 6
wskaźniki dla kraju wynosiły 28,1
%
%
rolnicze /odpowiednio
1 7,0 %/. Obserwuje się pozytywne zjawisko
pozostawania młodzieży wykształconej na wsi.
Nadal Jednak występuje problem starzenia śię użytkowników gospodarstw rolt
nych -w 1982 r. aż 28
%
gospodarujących było w wieku powyżej 60 lat.
3. Nakłady inwestycyjnej rolnictwie
I
.
Poziom nakładów inwestycyjnych w rolnictwie był właściwie w całym*
okresie
od 1945 r. dość niski i nie odpowiadał potrzebom. Ponadto do 1981 r. większość
nakładów przeznaczano dla gospodarki uspołecznionej /której udział w produkcji
globalnej w tym roku wynosił 7,9 %/ oraz uspołecznionych jednostek obsługi rol
nictwa.
W ostatnich latach udział nakładów na rolnictwo w sumie nakładów inwestycyj
nych województwa wyraźnie wzrósł /z 6,2
%
1978 r. do 10,5 % w 1983 r./,
jest to w dużej mierze następstwem wstrzymania realizacji niektórych
ale
inwestycji
spoza sektora rolnictwa.
1980
1981
1215,6
1496,9
1470,3
3118,4
\
3872,2
51,6
55,9
,51,3
49,0
43,2
48,4
44,1
48,7 ‘
51,0
56,8
6,2
9.2
11.7
11.1
10,5
WY SZCZ BGÖLNIENIE
Nakłady na rolnictwo w gospo
darce narodowej w min zł
/ceny bieżące/
1978
'
1982
1
/
udział w
gospodarki uspołecznionej
gospodarki nie uspołecz
nionej
Udział' w % nakładów na rol
nictwo w sumie nakładów in
westycyjnych województwa
1983 ■
IV przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych nakłady na inwestycje produkcyjne
w rolnictwie przedstawiały się następująco j
1978
1980
1981
'
1982
'
1983
WYSZCZEGÓLNIENIE
w złotych - ceny bieżące
*
Kolnie two ogółem
gospodarka uspołeczniona3^
a/
5336
6653
6565
141.67
62700
61416
52569
112603
126830
2760
3198
3467
7903
10058
17456 "
Wraz z jednostkami obsługi rolnictwa.
/
.
4. Środki trwałe w rolnictwie
Wartość środków trwałych podano w cenach bieżących. W 1933 r. dokonano prz
ceny /przeliczenia/ wartości z eon okresu nabycia na ceny odtworzenia.
Zamieszczone niżej dane dotyczą wartości brutto, tj. bez odliczenia zużyci
/umorzenia/.
11
A. Środki trwałe w rolnictwie według metody rodzaju działalności
^
' "•
ł
•
W tym grupowaniu zasadniczym kryterium zaliczenia środków trwałych
do
działu, gospodarki narodowej "rolnictwo" Jest ich przeznaczenie użytkowe.
Gospodarka
LATA
Ogółem
/stan w dniu
31 XII/
uspołecz
niona
Ogółem
nie uspo
łeczniona
udział w
wartościach
wojewódzkich
w %
wartość brutto w min zł
197J3
12449
4601
7848
5,8
1338?
4999
8384
5,9
1980
14574
5577
6,0
1981
15745
6087
8997 .
9658
1982
17691
6447
11244
1983 przed przeceną
20999
7483
13516
7,1
po przecenie"3^
94632
20378
74254
7.9
1979
'
,
6,2
*
,
6.5'
a/ Łącznie z wartością obiektów nie uwzględnionych w środkach trwałych w latach
ubiegłych.
Udział środków trwałych w rolnictwie - w ogólnej wartości środków trwa
łych w województwie - zwięksźył się znacznie w ostatnich latach /ogółem z 5,8 %
w 1978 r. do 7,9 % w 1983 r. po przecenie, a w gospodarce nie uspołecznionej
z 24,7
%
w 1978 r. do 33,1
%
w 1983 r. po przecenie/.
Jest to wynikiem przede wezystkim dużego inwestowania w rolnictwo: udział
inwestycji rolniczych wynosił w ostatnich latach około 10
%
ogólnej
wartości
nakładów inwestycyjnych w województwie, przy czym w gospodarce nie uspołecznio
nej osiągał 40 %. Pewną rolę odegrało tutaj również zróżnicowanie wskaźnika V
przecenyj stosunkowo wyższego w gospodarce nie uspołecznionej /z powodu ujęcia
także obiektów gospodarczych, nie uwzględnionych w
środkach trwałach w po
przednich latach/.
8. Środki trwałe w rolnictwie według metody przedsiębiorstw
W tym grupowaniu wszystkie środki trwałe danej jednostki zalicza się
tego działu gospodarki narodowej, do którego zaliczono jednostkę z punktu
do
wi
dzenia Jej podstawowej działalności.
Gospodarka
LATA
(
Ogółem
/stan w dniu
31 XII/
uspołecz
niona
'
nie uspo
łeczniona
wartoä ć brutto w toin zł
J
Ogółem
udział w
wartościach
wojewódzkich
w %
22489
4630
17859
10,5
1979
24167
5294
18873
10,4
1980
25840
5939
19901
10,4
1981
27274
6412
20862
10,8
6849
23591
11,2
,1978
1982
30440
1983 przed przecenę
35338
7910
27428
12,0
161977
22540
139437
13,5
po przecenie8/
a/ Łącznie z wartością obiektów nie uwzględnionych w środkach trwałych w labach
ubiegłych.
12
Zastosowanie tej metody powoduje znaczne zwiększenie wartości
środków
trwałych w rolnictwie, przede wszystkim nie uspołecznionym /ujęto m.in. war
tość budynków mieszkalnych użytkowników gospodarstw rolnych/.
Odpowiednio zwiększa się również udział środków trwałych w jednostkach
rolnictwa - w ogólnej wartości środków trwałych w województwie. Decyduje i w
tym wypadku gospodarka nie uspołeczniona, w której udział rolnictwa
wynosił
r. - 56,2 %, a w 1983 r. po przecenie 62,2 %.
w 1978
Wartość środków trwałych na 1 ha użytków rolnych /stan w końcu 1983 r.
po przecenie/ wynosi 730,2 tys.zł, w tym 680,4 tya.zł bez Jednostek
obałygl
rolnictwa, kształtujęc się wyżej w gospodarce nie uspołecznionej /688,6 tys.zł/
niż w uspołecznionej /594,8 tys.zł f- bez Jednostek obsługi rolnictwa/.
Z ogólnej wartości brutto środków trwałych w Jednostkach uspołecznionych
rolnictwa, wynoszącej 22540 min ął /w końcu 1983 r,, po przecenie/ na przedsię
biorstwa tj. jednostki na rozrachunku gospodarczym przypadało 6945 min zł.
Z danych bilansowych tych przedsiębiorstw wynikało, że stopień zużycia /umo
rzenia/ środków trwałych wyniósł 29,8 % tj. o prawie 10 pkt niżej od przecięt
nej wojewódzkiej dla wszystkich przedsiębiorstw uspołecznionych.
V
5, Melioracje - stan i potrzeby
...
Pobieranie składników pokarmowych
przez rośliny
a także efektywność nawo
żenia jest'uzależnione od układu stosunków powietrzno-wodnych.
Dotychczasowe
prace melioracyjne na terenie województwa ograniczają się do
odwadniania gleb, natomiast nawadnianie jest stosowane w znikomym zakresie.
Roczny
zakres prac melioracyjnych na użytkach rolnych wynosił od 724
ha
w 1978 r. do 454 ha w 1983 r,
• Na koniec 1983 r. obszar zmeliorowanych użytków rolnych wyniósł 45,9 tys.ha
tj"..20,6
%
ogólnej powierzchni użytków rolnych województwa - w tym;
-
- powierzchnia zdrenowana 32,4 tys.ha,
*- powierzchnia nawadniana
0,2 tys.ha.
Dalsze potrzeby melioracyjne województwa /wg danych Krakowskiego
Zarządu
Inwestycji Rolnych/ określone są na 40,2 tys.ha w tym 32,6 tys.ha stanowią grunty
orne a 7,4 tys.ha użytki zielone.
■
1
%
v
'
.
Zagadnienie melioracji nawadniających nabiera znaczenia wobec uwidacznia
jącego się w ostatnich latach deficytu wody.»Konieczne Jest ustalenie rozmiaru
potrzeb, głównie w zakresie nawadniania upraw warzywnych oraz .na niektórych kom
pleksach użytków zielonych, do realizacji na bazie przepływających rzek.
Znaczna część urządzeń melioracyjnych z uwagi na czasookres ich użytkowa
nia nie spełnia w należyty sposób tej funkcji i wymagają renowacji. Wiele do ży
czenia pozostawia również bieżąca konserwacja urządzeń melioracyjnych przez
Spółki Wodne.
Cały obszar województwa odwadnia Wisła. Dej przepływ mierzony w Dawiszowicach wynosi 11,5 m3/eek."a w miarę dopływu rzek karpackich wzrasta do 84 m3/sek
/w Krakowie/ i 220 m3/sek /w Karsach/.
«
13
Do największych dopływów Wisły na terenie województwa należę, Raba /o prze
pływie 15,4 m3/sek/. Rudawa /2 m3/sek./, Prędnlk /0,4 m3/sek .L, Dłubnia /2,1 m3/
sek./ i Szreniawa.
,
' .
|
*
•
%
.
- '
Województwo nie posiada większych naturalnych„zbiorników wód powierzchnio
wych. Obecnie w stadium budowy"jest taki zbiornik w Dobczycach /ujęcie wody pit
nej z Raby dla Krakowa/.
6. Wyposażenie rolnictwa w ciągniki i podstawowe maszyny rolnicze
V ,
.
r ,
Stan ciągników rolniczych w końcu 1983 r. wynosił 9098 sztuk, z tego 7390
szt. tj. 81,2 % przypadało^ na gospodarkę n;Le uspołecznioną, a 1708 szt. tj .18,8
%
na gospodarkę uspołecznioną. Na 1 ciągnik rolniczy przypadało 24,5 ha użytków
rolnych /średnia krajowa wynosiła 25 ha/.
Świadczące usługi na,rzecz rolnictwa kółka rolnicze dysponowały w tym okre
sie 1137 szt. ciągników, które przepracowały w ciągu 1983 r, 1049 tys. motorogodzin /mth/, co w przeliczeniu na 1 ciągnik daje 922 mth /średnia krajowa dla
kółek rolniczych wynosiła 845 mth/.
%
•
Stan ważniejszych maszyn rolniczych w gospodarce uspołecznionej wykazuje
i
u poszczególnych użytkowników
'
znaczny wzrost we wszystkich asortymentach. Doty-
czy to zwłaszcza kółek rolniczych /które w zasadzie obsługują rolnictwo nie uspo
łecznione/. Wzrosła przede wszystkim liczba maszyn do sprzętu zbóż /np .kombajnów
zbożowych o 94,4 % a rozaiewaczy nawozów 3-krotnie/.
*
'
•
'
'
Park maszyn rolniczych i ciągników wymaga stałego dopływu części zamien
nych. Ich braki powoduję, że sprawność sprzętu w czasie poszczególnych
akcji
agrotechnicznych waha się w granicach 70-90 %, a w niektórych asortymentach ma
szyn spada nawet do 50 %.
Ważniejsze maszyny rolnicze w państwowych gospodarstwach rolnych, spółdzielniach
produkcyjnych i kółkach rolniczych
Stan yv końcu roku
'
i
'Państwowe gospodarstwa rolne
WYSZCZEGÓLNIENIE
^ '
1978,
1983
/
Pługi połowę ciągnikowe
Glebogryzarki ciągnikowe
Rozsiewacze nawozów sztucznych
i wapna ciągnikowe
Rozrzutniki obornika ciągnikowe
Siewniki zbożowe ciągnikowe
Sadzarki do ziemniaków
ciągnikowe
Kombajny zbożowe
Młocarnle ’
*
kombajny do sprzętu ziemniaków
elewatorowe ciągnikowe
Silniki; elektryczne
spalinowe
Przyczepy ciągnikowe skrzy-/
niowe i wywrotki
Opryskiwacze ciągnikowe
.
Spółdzielnie
produkc yjne
1978
Kółka1
rolnicze
)
1983
‘ 1978
1983
114
-16
•
•
685
215
85
270
,4*
39
252
91
271
w sztukach
.
.
229
55
■ .
18
107
.17
53
154
75
32
•25
" 38
12
18
166
114
10 4 .
8
9
27
1
14 _
17
72
329
20
349
140
21015
. 247
43
22
609
352
-
2
48
5
U!
192
1741
1738
32
649
569
l
8
16
5
14
V
48
10.
25
41
. '
,•
138
26
391
82
14
t
'
$1
,
37
fl
14
7. Zaopatrzenie w nawozy mineralne i środki ochrony roślin
Wystarczające doętawy i stosunkowo niskie ceny powodowały, że do roku gospo
darczego 1981/82 zużycie nawozów sztucznych utrzymywało alg na poziomie 190-195 kg
NPK i 220 kg nawozów wapniowych/w czystym składniku/ na 1 ha użytków rolnych
i przewyższało średnią krajową. Wprowadzona w listopadzie 1982 r. podwyżka cen nawoaów sztucznych /o 144
%/
i wapniowych /o 117
w roku gospodarczym 1982/83 o ponad 10
%
%/
spowodowała obniżenie zużycia
do 172 kg NPK i 159 kg nawozów wapnio
wych na 1 ha użytków rolnych. W ostatnim roku gospodarczym 1983/84 zużycie znowu
wzrosło do 189 kg NPK i 167 kg nawozów wapniowych, ale nie osiągnęło jeszcze po
ziomu sprzed podwyżki cen.
Zużycie nawozów w ujęciu sektorowym wykazuje znaczne zróżnicowanie - i
w roku gospodarczym 1979/80 sektor państwowy zużywał
tak
80 % więcej nawozów w prze
liczeniu na 1 ha użytków rolnych niż sektor.prywatny. Natomiast w roku gospodar
czym 1983/84 zaznaczył się w gospodarce uspołecznionej spadek zużycia
nawozów
w porównaniu z 1979/80 o 11,6 % przy utrzymaniu się zużycia w gospodarce nie uspo
łecznionej na tym samym poziomie.
Zużycie nawozów wapniowych mimo znacznych potrzeb jest bardzo niskie, a w ro
ku 1983/84 w porównaniu z 1979/80 wykazało spadek o 45 %.
Zasobność gleb na zawartość poszczególnych składników badana jest przez Sta
cję Chemiczno-Rolniczą w Krakowie.
Z przeprowadzonych*badań wynika, że na obszarze województwa krakowskiego
50
%
gleb zaliczono do bardzo kwaśnych i kwaśnych, około 26 % gleb do lekko kwąś-
nych oraz 24 % gleb do obojętnych i zasadowych". Aktualrile prowadzona jest eksplo
atacja złóż wapna posadowego w Krakowie - przez SKR-y które świadczą usługi w tym
zakresie /częściowo dofinansowywane z dotacji państwowych/.
’
Z
Straty na skutek występowania chorób roślin, zachwaszczenia plantacji i że
rowania szkodników ocenia się /w % zbiorów/ w zbożach na 20
%,
w ziemniakach
na
20-35. '%, w burakach cukrowych na 9 %, w warzywach na 25-30 % i w owocach na
25-40 %.
'
*
'
.
W ostatnich latach sprzedaż środków ochrony.roślin prżez Jednostki CRS
"Samopomoc Chłopska" wynosiła;
i
1930
1981
1982
1983
WYSZCZEGÓLNIENIE
■
Ogółem
w tonach
*
928 ,
518
527
333
241
313
265
91
52
45
38
446
Owadobójcze;
pyliate
płynne
Grzybobójcze i zaprawy
nasienne
124 .
26
30
13
Chwastobójcze i hormonalne
318
197
137
120
Gryzoniobójcze
20
1
-
1
Pozostałe
43
1
2
• 1
: '
.
Dla wyjaśnienia podaje się, że w wyniku ograniczenia wydatków dewizowych zakup środków ochrony roślin z Ii-go obszaru płatniczego znacznie zmalał,
znajduje odbicie w ich zużyciu.
'
co
/
Zużycie nawozów sztucznych i wapniowych na 1 ha użytków rolnych
1979/80 11980/81
1981/82
1983/84
1982/83 ’
WYSZCZEGÓLNIENIE
1979/80.
w kilogramach'w czystym składniku
=
100
NAWOZY SZTUCZNE /NPK/
190,7
191,9
,191.2
171,8
188,6
98,9
państwowe gospodarstwa
Min.Rolnictwa i Gospo
darki Żywnościowej
369,4
340,9
338,6
337,5
326.4
88.4
produkcyjne
347,7
333,4
267,9
275.8
287,3 '
82,6
gospodarka nie uspo
łeczniona
180,2
183,2
183,0
162,4
180,8
100,3
68,9
104.2
101,9
91;2
93.8
Ogółem
w tym;
NAWOZY AZOTOWE /N/
67,6'
66,1
72,8
67,2
w tym; *
Min.Rolnictwa i Gos
podarki Żywnościowej
97,2
100,3
105,1
produkcyjne
103,2
09.4
78,2
79,3
77,0
74.6
64,1
71,6
65,4
66,0
6,7.8
105,8
41,2
44,8
98.9
Razem
gospodarka nie uspo
łeczniona
<
NAWOZY FOSFOROWE /P/
Razem
43,2
43,1
45,3
w tym;
/
produkcyjne
103,5
gospodarka nie uspo
łeczniona
93,7
100,5
92,5
75.9
tn
121,8
73,4
82,9
90,9
87.8
40,0
40,4
37,6
41,8
102.2
97,0
'£
Min.Rolnictwa i Gos
40,9
>
NAWOZY POTASOWE /!</
79,3
76,0
80,8
63,0
74 *9
94.5
w tym;
Min .Rolnictwa i Gos
150,4
150,4
139,8
135,2
142,7
94.9
produkcyjne
141,0
141,0
116,3
113,7
119,4
84.7
75,2
75,2
77,2
58,8
71.2
94.7
164,2 I
55,2
Razem
gospodarka nie uspo
łeczniona
NAWOZY WAPNIOWE /C^O/
Ogółem
297,2
I
216,0
I
194,6
I
158,7
I
ZUZYCIE
NAWOZÓW
SZTUCZNYCH
I WAPNIOWYCH
NA 'I ha UŻYTKÓW
W
SKŁADNIKU/NPKj
CZYSTYM
ROLNYCH
Ogdtew
^
Meo/ei
mm/qz
mzj\
uium:
17
8. Sprzedaż pasz treśóiwych z zasobów państwowych
Województwo krakowskie posiada niedobór pasz treściwych szczególnie dla roz
winiętej hodowli drobiu, która prawie w 90 % opiera się o pasze przemysłowe.
Ograniczenie importu zbóż /zwłaszcza kukurydzy/ oraz innych komponentów ze
strefy
dolarowej spowodowały zmniejszenie dostaw w 1980 r. o około 10 %. W 1982 r. występiło dalsźe, tym razem sięgajęce 66
%
ograniczenie dostaw, co spowodowało likwi
dację przeważającej części brojlerni.
Sprzedaż paez przemysłowych dla rolnictwa w latach 1978-1983 przedstawiała
się następująco:
Dla gospodarki nie
uspołecznionej
Ogółem
LATA
w %
do ogółem
w ty s .ton
;
Dla gospodarki
uspołecznionej
\
w %
i do oflółem
tys.ton
WZGS "Samopomoc Chłopaka"
'
1978
69 ,4 .
39,0
56,2
30,4
43,8
1979
80,6
56,1
69,6
24,5
30,4
46,4
70,9
69,3
19,Q
19,4
29,1
43,8
x 65,4
1980 ,
1981
63,2
1982
\
1983
•
30,7
33,0
16,8
50,9
16,2
49,1
29,7
17,5
58,9
12,2
41,1
20,7
Zakłady Drobiarskie "Poldrob"
1978
59,0
46,8
79,3
12,2
1979
74,5
64,0
85,9
10.5
60,7
81,8
13,5
1980
' -
74.2
14.1
i
18,2
1981
77,4
66,9
86,4
10,5
13,6
1982
22,3
20,4
91,5
1,9
8,5
1983 "i
23,3
21,1
90,6
2,2
9.4
Zmuszeni koniecznością hodowcy w ostatnich latach dostosowywali rozmiary
i kierunki hodowli do własnych możliwości paszowych. W 1984 r. dostawy pasz prze
mysłowych zwiększyły się, co pozwoli na częściową odbudowę brojlerni. Natomiast
hodowla trzody chlewnej w oparciu o dostawy pasz przemysłowych została zarzucona
w gospodarce nie uspołecznionej.
W gospodarce nie uspołecznionej zakup pasz przemysłowych.ogółem stanowił
średnio w badanym sześcioleciu ok .34
%
zbioru, natomiast w gospodarce uspołecz
nionej do 1982 r. znacznie przewyższał własne zbiory:
i
Lata
Zakup pasz przemysłowych w
rolnictwo
ogółem
%
zbioru 4 zbóż
gospodarka nie
uspołeczniona
gospodarka
uspołeczniona
1978
46,6
32,6
327,7
1979
64,8
53,2
294,1
1980
56,3
45,6
250,0
1981
55,8
46,4
224,8
1982 .
22,8
16,3
121,5
1983
20,7
16,1
88,3
Kredyty produkcyjne dla rolnictwa Indywidualnego
'
•
Banki spółdzielcze wypłaciły rolnikom indywidualnym w latach 1978-1983
z tytułu kredytów inwestycyjnych i obrotowych
prawie 5,7 mld zł.
Wypłaty kredytów w poszczególnych latach przedstawiały się następujęco»
'
.
.
X
Lata
■'
1
Ogółem
w min zł
Udział kre
dytów inweatycyjnych
w %-
'
Rok poprzedni - 100
kredyty inwes
tycyjne
kredyty
obrotowe
1978
837,6
29,1
* 108,7
103,4
1979
883,2
27,0
97,9
108,5
1980
722,9
28,0
85,2
80,6
1981
863,6
26,0
110,6
122,9
1982 ‘
1010,1
40,5
182,1
1983
.1377,4
44,8
151,0
94,1
.
126,4
Stan zadłużenia rolników /według danych BG2/ na koniec 1983 r. wynosił
2780 min zł, /z tego z tytułu kredytów inwestycyjnych 2134 min zł a kredytów
obrotowych 646 min zł/ i wzrósł w porównaniu ze stanem z końca 1980 r. o 884
c
/
min zł.
f ■
*
Liczba oddanych do użytku budynków i stanowisk wybudowanych w latach 1978-1982 w oparciu o kredyty bankowe przedstawia się następująco;
1978
WYSZCZEGÓLNIENIE
obiekty
i
^stano
wiska
'
198Ź
stano- ,
wiska
obiekty
1980
obiekty
stano
wiska
Obory
178
2425
91
789
163
8533
71
102
879
Chlewnie
5524
83
2562
Owczarnie
13
1740
3
280
Kurniki i brojlernie
53
428808
?4
116000
1
* 3
6
180
15520
Zmniejszenie w latach 1980-1981 kredytów inwestycyjnych i obrotowych na
budowę obiektów inwentarskich spowodowane zostało;
- zaostrzeniem przepisów dot. kredytowania /zwiększenie udziału środków własnych
priorytet dla budowy obiektów^ inwentarskich/,
- brakiem materiałów budowlanych.
19
III. PRODUKCJA ROLNICZA - GLOBALNA, TOWAROWA I KOŃCOWA
Globalna produkcja rolnicza obejmuje ustaloną szacunkowo wartość produkcjis
- roślinnej tj . zbiorów danego roku i
- zwierzęcej tj. produkcji żywca rzeźnego i innych produktów pochodzenia
zwierzęcego oraz wartość przyrostu /lub ubytku/ pogłowia zwierząt gospo
darskich.
Towarowa produkcja rolnicza obejmuje sprzedaż produktów poza rolnictwo
sprzedaż przez państwowe gospodarstwa rolne własnym pracowńikom. Wartość
w poszczególnych sektorach jest korygowana o wielkość
oraz
produkcji
obrotu kooperacyjnego.
Końcowa produkcja rolnicza stanowi sumę wartości produkcji towarowej, spożycia
naturalnego, zmiany stanu zapasów produktów roślinnych i stanu pogłowia zwierząt gos
podarskich . Nie obejmuje ona wartości tych produktów rolnictwa, które zostały zużyte
na cele, produkcyjne /np.pasz, materiału siewnego, obornika/.
1. Globalna produkcja rolnicza
Wartość globalnej produkcji rolniczej w województwie w latach 1976-1979 wy
kazywała tendencję wzrostową, by w 1979 r. osiągnąć najwyższy dotychczas poziom
około 31,1 mld zł /w cenach stałych 1982 r./.
W 1980 r. nastąpił jednak spadek tej produkcji aż o 13 % w stosunku
1979 r. - do wysokości 27,1 mld zł, spowodowany przede wszystkim bardzo
do
głębokim
zmniejszeniem produkcji roślinnej /o 18 %,- a w zakresie niektórych roślin paszo
wych nawet do 40 %/. Pomimo tego wartość produkcji na 1 ha użytków rolnych stawia
ła województwo na drugim miejscu w kraju /po woj.stołecznym warszawskim/ ( i była
0 36 % wyższa od przeciętnej ogólnopolskiej.
Wspomniane zmniejszenie własnych zasobów paszowych 1 późniejsze drastyczno
ograniczenie dostaw pasz przemysłowych, a także i warunki ekonomiczne spowodowały
w następnych latach spadek poziomu hodowli. Produkcja zwierzęca w latach 1980-83
zmniejszyła aię o prawie 23 %, czego nie wyrównał pewien wzrost produkcji roślin
nej. Dokonana w tym okresie zmiana struktury produkcji globalnej, polegająca
zwiększeniu udziału produkcji roślinnej w województwie z 47,4 % w 1980 r,
na
do
56,3 % w 1983 r., jest zgodna z tendencją krajową.
Ogólna wartość produkcji globalnej w 1903 r.wyniosła 25,2 mld zł /o 3,3# mniej niż
'* 1982 r./.Udział gospodarki uspołecznionej w globalnej produkcji rolniczej woje
wództwa wynosił 9,1% w 1980 r.i zmalał do 6,7% w 1983 r. w wyniku znacznego zmniej
szenia produkcji zwierzęcej /ograniczenie hodowli trzody chlewnej i brojlerów/.
1 ta sytuacja jest zgodna w tendencji z krajową.
W przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych w 1983 r. wartość produkcji globalnej
w województwie była wyższa od przeciętnej w kraju o 23,3% /w gospodarce uspołecz
nionej o 5,6 % w nie uspołecznionej c 21,1 %/, z tego:
- w produkcji roślinnej o 28,3 % /w gospodarce uspołecznionęj o 5,4 %, w nie
uspołecznionej o 25,6%/,
- w produkcji zwierzęcej o 17,5
%
/w gospodarce uspołecznionej o 5,8 %, w nie x
uspołecznionej o 15,u %/.
Wartość produkcji globalnej w ges odarce nie uspołecznionej - w przelicze
niu na 1 ha użytków rolnych - jest wyższa niż w gospodarce uspołecznionej ;
116,4
tys .zł wobec 86,9 tys .zł w 1903 r. w na_._/m województwie. Wzrost udziału
a/ W cenach stałych 1982 r.
20
gospodarki nie uspołecznionej w ogólnej wartości produkcji globalnej decydował
o stosunkowo wyższej dynamice wartości produkcji ogółem od uzyskanej w poszcze
gólnych sektorach.
'■
2. Towarowa produkcja rolnicza
Poziom towarowej produkcji rolniczej jest zależny od wielkości produkcji
globalnej /w dużej mierze od osiągniętej w poprzednim roku/ oraz od opłacalności
sprzedaży produkcji rolniczej poza rolnictwo.
W województwie krakowskim najwyższy dotychczas poziom produkcji towarowej
został osiągnięty w 1978 r.
/ok. 16,6 mld zł w cenach stałych 1982 r./. Nato
miast gwałtowne obniżenie poziomu tej produkcji wystąpiło w 1981 r. /do wysokości
13,4 mld zł tj. o 16,7 % mniej niż w 1980 r./, jako skutek zarówno słabych zbio
rów 1980 r. jak i zwiększenia spożycia w gospodarstwie. Również w 1983 r. zanoto
wano dalsze zmniejszenie wartości produkcji towarowej /do 12,7 mld zł tj . o 6,5%
mniej niż w 1982 r./.
Wartość produkcji towarowej rolnictwa krakowskiego - w przeliczeniu na 1 ha
użytków rolnych - przewyższała w każdym roku średnią krajową, np. w 1980 r.
0 37,7 %, a w 1983 r. tylko o 12,8 %. Udział produkcji towarowej w globalnej w na
szym województwie wynosił 59,4 % w 1980 r. /na poziomie przeciętnej krajowej/
1 zmniejszył się do 50,2 % w,1983 r. /w kraju do1 54,8 %/. Właśnie to głębsze
od
krajowego zmniejszenie udziału produkcji towarowej w wartości produkcji globalnej
Jest symptomatyczne dla województw o małym udziale gospodarstw państwowych.
i
Udział produkcji roślinnej w produkcji towarowej województwa zwiększył się
z 31,7 % w 1980 r. do 40,3 % w 1983 r. Tendencja ta pokrywa się z krajową, cho
ciaż w kraju - z uwagi na znacznie wyższy udział gospodarki uspołecznionej - pro
dukcja roślinna odgrywa stosunkowo mniejszą rolę /w 1983 r. przypadało
na
nią
34,6 % produkcji towarowej/.
*
Gospodarka uspołeczniona, kierująca do skupu znacznie większą część produk
cji niż nie uspołeczniona, osiąga stosunkowo najwyższą wartość produkcji towaro
wej na 1 ha użytków rolnych. Ola 1983 r. wielkości te wynosiły*
- w gospodarce całkowitej
57,1 tya.zł w województwie /p 12,8 % powyżej przecięt
nej krajowej/,
- w gospodarce uspołecznionej
66,7 tys.zł w województwie /o 18,7% powyżej prze
ciętnej krajowej/,
- w gospodarce nie uspołecznionej 56,2 tys.zł w województwie /o 13,8 % powyżej
przeciętnej krajowej/.
3. Końcowa produkcja rolnicza
<
Wartość tej produkcji w 1980 r. wyniosła w województwie 18,8 mld zł /.« ce
nach stałych 1982 r./ 1 zmniejszyła się do 17,1 mld zł w 1983 r. Odbiegamy tutaj
od tendencji krajowej, bowiem w kraju nastąpił w tym porównaniu pewien wzrost.
Nie mniej wartość produkcji końcowej w przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych, była
w województwie wyższa od krajowej* w 1980 r. - 83,6 tys.zł tj. o 41,9 % ponad
przeciętną, w 1933 r. - 77,0 tys.zł tj . o 28,1 % ponad przeciętną.
Obniżenie wartości wojewódzkich w omawianym okresie Jest spowodowane zmniej
szeniem produkcji zwierzęcej, stosunkowo znacznie.głębszym w gospodarce uspołecz
nionej niż nie uspołecznionej. Udział produkcji zwierzęcej w ogólnej
Wartości
21
produkcji końcowej zmniejszył się w województwie z 71,2 % w 1980 r. do
60,2%
w 1983 r. /w kraju z 77,1 % do 67,1 %/.
Podobnie Jak w produkcji towarowej również produkcja końcowa w gospodarce
uspołecznionej /w przeliczeniu na jednostkę powierzchni/ przewyższała
gospodarki nie uspołecznionej - ale tylko w latach 1980-81. Od 1982 r.
wielkości
wyższe
efekty osiąga gospodarka nie uspołeczniona, w której poziom produkcji zwierzęcej
w 1983 r. wynosił 96,9% wielkości 1980 r. - podczas gdy w gospodarce uspołecz
nionej zaledwie
56,3%.
Wspomniane tutaj tendencje są zgodne z krajowymi.
IV. PRODUKCOA ROŚLINNA
Poniższe dane dotyczą: .
/
- do 1980 r. gospodarki w granicach administracyjnych województwa, bez względu
na
siedzibę użytkownika,
- od j.981 r. gospodarki prowadzonej przez użytkowników z siedzibą na terenie
woje
wództwa, bez względu na położenie gruntów.
Dla orientacji o skutkach zmiany metody podaje się, £e w 1981 r. powierzchnia
zasiewów 1 upraw ogółem według siedziby użytkownika była mniejsza od ustalonej wg
granic administracyjnych o 2,4 tys. ha /mniej o 1,6 tye.ha zbożowych, 0,5 tys.ha
ziemniaków i 1,3 tys. ha przemysłowych - a więcej o 1,0 tys. ha pozostałych upraw^.
Poziom
plonów według obydwu metod był identyczny, jedynie plony rzepaku
i rzepiku ustalone wg siedziby użytkownika kształtowały się nieco wyżej od ustalo
nych wg granic administracyjnych.
1. Powierzchnia zasiewów i upraw
W ostatnich latach nastąpiło pewne zwiększenie ogólnej powierzchni zasiewów
i-upraw, spowodowane zarówno podjęciem działalności produkcyjnej na gruntach po
przednio nie użytkowanych rolniczo jak i zmniejszeniem areału ugorów wzgl.odłogów.
Zmieniła się w tym okresie również struktura zasiewów - przede wszystkim
przez ograniczenie powierzchni zbożowych na rzecz pastewnych. Wynikało to z dąże
nia do zwiększenia własnych zasobów paszowych dla potrzeb hodowli.
W uprawach przemysłowych w gospodarce uspołecznionej obserwuje się wzrost
areału rzepaku i rzepiku przy ograniczaniu uprawy buraków cukrowych /dla zmniej
szenia pracochłonności produkcji/. W gospodarce nie uspołecznionej nadal dominu
je uprawa tytoniu i buraków cukrowych, zwłaszcza W rejonach o żyznych glebach
/północno-wschodnie tereny województwa/.
22
Struktura upraw w całej gospodarce województwa na przestrzeni lat 1970-1934
przedstawia się następującoj
WYSZCZEGÓLNIENIE
1973
1980
19U4
TÜÜ2 “
-100
1983
1984
176,5
179,3
1982
w tysiącach hektarów
OGÓŁEM
185,1
181,3
175,6
97,1
93,6
93,2
. 92,Ó
92,3
99,0
8,8
9,2
6,3
6,9
6,6
104,8
0,5
1,0
0.7
0,9
0.9
1,0
111,1
0,8
1.0
0,7
0.7
71,8
32,1
36,5
32,1
29,2
29,1
29,3
100,3
35,8
35,2
37,0
38,2
108,5
6,9
7,4
6,8
5,9
6,7
97,1
'
102,1
w tym;
Zboża
Przemysłowe - razem
w tym; rzepak i rzepik
buraki cukrowe
Ziemniaki
Pastewne
Warzywa
—
w odsetkach
-
,
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
X
52,5
51,6
53,1
52,1
51,4
X
4,8
5,1
3,6
3,9
3,7
X
Ziemniaki
17,3
17.7
16,6
16,4
16,3
X
Pastewne
19,7
19,7
20,0
20,9
21,3
X
3,7
4,1
3,9
3.3
3,7
X
OGÓŁEM
w tym;
Zboża
Przemysłowe
Warzywa
Uwaga s dane dla lat 1978 i 1980 w granicach administracyjnych, dla 1982-1984 wg
siedziby użytkownika.
eV przekroju sektorowym struktura upraw w 1984 r. wykazuje znaczne zróżnico
wanie. W gospodarstwach uspołecznionych udział zbóż w powierzchni zasianej ogółem
w porównaniu do gospodarstw indywidualnych jest niższy o 9,0 pkt,ł natomiast
w spółdzielniach produkcyjnych tylko o 0,2 pkt. Udział upraw przemysłowych w gos
podarstwach państwowych jest prawie czterokrotnie, a w spółdzielniach produkcyj
nych ponad dwukrotnie wyższy niż w gospodarce nie uspołecznionej . Natomiast udział
areału ziemniak^ w gospodarce nie uspołecznionej jest 3-4 krotnie wyższy
niż
w gospodarce uspołecznionej:
WYSZCZEGÓLNIENIE
Gospodarstwa 1
państwowe
Rolnicze
spółdzielnie
produkcyjne
Gospodarstwa
indywidualne
w % powierzchni zasianej i zasadzonej
OGÓŁEM
100,0
100,0
100,0
zbożowe
43,8
52,6
52,8
przemysłowe
12,2
7,7
3.4
ziemniaki3^
4,9
3,4
16,4
18,6
18,3
22,1
w tym;
pastewne
a/ W gospodarstwach państwowych i NSP łącznie z powierzchnię ziemniaków na dział
kach pracowniczych i działkach członków.
POWIERZCHNIA
PASZOWA
W PRZELICZENIU
W LATACH
NA 1 SZT. BUZĄ
4980->1983
— Rolnictwo ogółem
Gospodarka nie
uspołeczniona
...... PGR MLn.R9l.LG06p.2uL
<70 ..
<60..
----------"RßP
's
<50 ..
<W
..
<30 ..
<20 ..
<W ..
<00
OßO
..
0,80 ..
........
~.........
0,70
... ......... -•'**
0,60
Ą50
..
ĄW
i
0,30 ..
q20
c\\0
..
lata
<980
<98 d
4982
4983
4—>
STRUKTURA
UPRAW
ZIEMIOPŁODÓW
W
WAŻNIEJSZYCH
4984 r.
mnnnn
min
50..
I
40..
so.:
20
I
m
m
Gospodarstwa,
indy w Ldualnc
PGR
R6P
zbożowe
przemuzCowe
ziemniaki
I pastewne
25
.
v
Powierzchnia paszowa /t.zn. łęczna powierzchnia użytków zielonych, roślin
pastewnych w plonie głównym i buraków cukrowych/ w przeliczeniu na 1 szt. duźę
/bydła i owiec/ w latach ,1980-1983 wynosiła w ha;
WYSZCZEGÓLNIENIE
Rolnictwo ogółem
w tym;
1980
1981
1982
1933
0,53
0,56
0,56
0,66
0,83
' 0,79
0,73
0,80
•
Państwowe gospodarstwa rolne
Min.Rolnictwa i Gospodarki'
Żywnościowej
Rolnicze spółdzielnie pro
dukcyjne
1,69
1,53
1,28
1,10
Gospodarka nie uspołeczniona
0,53
0,51
0,55
0,60
2. Plony i zbiory
\ '
(
Wysokość plonów w poszczególnych latach jest zóleżna przede wszystkim
od wa
runków atmosferycznych całego okresu uprawy danej rośliny. Wprowadzenie nowych od
mian i podniesienie poziomu agrotechnicznego pozwoliło jedynie na złagodzenie skut
ków wybitnie niekorzystnych układów pogodowych.
Średnie plony podstawowych ziemiopłodów w całej gospodarce kształtowały
,
następującoj
'
"
/
v
WYSZCZEGÓLNIENIE
się
1Ś78
1979
v 1980
1981'
1982
dct/ha
1983
Średnia1
dla lat
1978-83
1984
w dt/q/ z 1 ha
4 zboża z mieszan
kami
28,5
25,9
27,2
28,0
26,8
27,8
d27.4
28,8
Rzepak i rzepik
21,8
12.4
23,0
17,5
18,9
22,5
19,7
19,7.
288
302
247
312
289
349
297
299
- 193
191
113
182
155
156
175
163
58,7
61,4
56,2
62,4
51,7
57,6
"58,0
65,5
Buraki cukrowe
Ziemniaki
Siano łękowe0^
a/ Z łęk i pastwisk.
Wzrost plonów zbóż jest w pewnym stopniu wynikiem korzystnej zmiany gatun
ków. Zwiększył się udział zbóż wyżej plonujęcych tj. pszenicy i jęczmienia przy
zmniejszeniu udziału żyta i owea.
Wzrosły również dostawy kwalifikowanego materiału siewnego i kwalifikowanych
odmian sadzeniaków, chocidż w niektórych latach nieurodzaju ziemniaków dostawy nie
pokrywały wszystkich potrzeb.
•Pewnę rolę odgrywa również stosowanie kompleksowego zwalczania chorób i szkodników,
np. akcja zwalczania stonki ziemniaczanej w 1983 r.
PLONY
buraki.
cukrout
WAŻNIEJSZYCH
«epaic
leepUc
ZIEMIOPŁODÓW
buraki
cukrowe
W
rzepak
igepUc
zbożowe
/49S4r.
buraki.
cukrowe
rzaaafc
1 rzepik
zbożowe
siano Ła,koue
ziemniaki
Gospodarstwa indywidualne
ziemniaki
■RSP
27
Plony podstawowych ziemiopłodów w układzie sektorowym w 1984 r. przedstawia
ły się następująco:
WYSZCZEGÓLNIENIE
*
Gospodarka
nie uspołecz
niona
Rolnicze
spółdzielnie
produkcyjne
Gospodarstwa
państwowe .
w dt/q/ z 1 ha
Zboża
38,2
33,0
28,4
Rzepak i rzepik
20,9
15,8
12,9
Buraki cukrowe
280
170
303
Ziemniaki
164
208
163
60,5
41,0
65,7
Siano łąkowe8^
a/ Z łęk i pastwisk.
Różnice poziomu plonów w poszczególnych sektorach wynikaję z wielu przyczyn,
m.innymi z«
- jakości gruntów /stosunkowo najlepsze
w gospodarstwach państwowych/,
- poziomu nawożenia i doboru materiału siewnego,
- wkładu pracy ludzkiej /szczególnie w uprawie buraków cukrowych/.
Wielkość zbiorów podstawowych ziemiopłodów jest w/padkowę powierzchni zasie
wów i plonów. Zbiory kształtowały się na następującym poziomie:
Przeciętna roczna
1978.- 1983
WYSZCZEGÓLNIENIE .
1983
przeciętna roczna
1978-1983=100
w tys.ton
4 zboża z mieszkankami'
w tym; pszenica
żyto
jęczmień
255,4
255,8
100,2
115,3
116,8
101,3
61,4
65,0
105,9
34,8
32,1
92,2
38,7
36,1
93,3
1,9
2,1
110,5
24,9
25,5
102,4
Ziemniaki
516,5
453,2
87,7
Warzywa gruntowe
140,3
116,6
83,1
23,4
22,7
97,0
188,8
185,7
98,4
.
owies
Rzepak i rzepik
Buraki cukrowe
Owoce
Siano łękowe3^
a/ Z trwałych użytków zielonych /łęki i pastwiska/.
Udział gospodarki nie uspołecznionej w. ogólnej powierzchni gruntów ornych1
wynosił w 1983 r. 94,1
%.
Sektor ten wytwarzał średnio w latach 1978 - 1983;
- 94
%
ogólnej produkcji zbóż,
- prawie 98
%
ogólnej produkcji ziemniaków i warzyw gruntowych,
- prawie 83
%
ogólnej produkcji bujaków cukrowych,
- 90 ^ ogólnej produkcji siana ,
- prawie 98
/0
‘
ogólnej produkcji warzyw.
28
Gospodarka nie uspołeczniona
przeciętna
roczna
1978-1983
WYSZCZEGÓLNIENIE
udział
y
w zbiorach
ogółem w %
1983
w tys. ton
Zboża ogółem
w tym$ pszenica
żyto
Jęczmień
^
■
Buraki cukrowe
Ziemniaki
<
Warzywa gruntowe
240,0
94,4
93,2
109,8
109.1
95,2
93,4
60,7
63,5
98,9
97.7
27,7
26,0
79,6
81,0
97,8
35,3
98,2
0,1
0.1
5,3
4,8
20,6
21,0
82,7
82,4
505,2
443,0
97,8
97,7
137.2
114,3
, 97,8
‘ 98,0
„
23,1
22,2
98,7
97,8
1 170,9
169,1
90,5
91,1
Owoce
Siano łękowe8'''
1983
242,7
38,0
owies
Rzepak i rzepik
1978-1983
a/ Z trwałych użytków zielonych /łęki i pastwiska/.
Potrzeby dużej aglomeracji miejskiej spowodowały znaczny rozwój warzywnic
twa! Zbiory warzyw w poszczególnych latach są jednak bardzo zróżnicowane
;
/np.
163,5 tys.t w 1981 r. ale. 116,6 tys.t w 1983 r./, gdyż jest to w zasadzce warzyw
nictwo gruntowe, narażone na skutki warunków pogodowych. Około 98 % produkcji
*
warzywniczej pochodzi z gospodarki nie uspołecznionej, w której oprócz gospodarstw
specjalizujących się w tym kierunku coraz większą rolę odgrywa produkcja z ogror
dów działkowych.
-
,
' ■
.
Sadownictwo charakteryzuje się bardzo poważnymi wahaniami produkcji; np.
20,5 tys.t /łącznie z owocami jagodowymi/ w 1981 r. i 37,6 tys.t w 1982 r. W tej
produkcji 95-97 %
II
zbiorów
;
pochodzi również z gospodarki nie uspołecznionej.
,■
.
V
.
1
■
:■
V. PRODUKCJA ZWIERZĘCA
1.
Zwierzęta gospodarskie
•V łatach 1978-1984
zmniejsza się wartość produkcji zwierzęcej, przede
wszystkim w następstwie zmniejszenia pogłowia bydła, trzody chlewnej i drobiu
/produkcji brojlerów/.
WYSZCZEGÓLNIENIE
Bydło ogółem w tya.sztuk
rok poprzedni = 100
1978 = 100
w tym krowy w tys.szt.
'
Pogłowie zwierząt gospodarskich - stan w czerwcu
1978
' 1979
155,4
'
1980
1981
1982
1983
1984
155,5
148,8
143,8
148,4
138,3
137,2
X
100,1
95,7
96,6
103,2
93,2
99,2
X
100,1
95,8
92,5
95,5
89,0
88,3
98,2
96.5
94,9
96,2
95,3
95,2
99,1
99,9
96,7
96,6
98,6
rok poprzedni = 100
X
99,6
98,3
98,3
101,4
1978 = 100
X
99,6
97,9
96,2
97,6
29
/dok./
Pogłciwie zwl erząt gospodarskich - etan w cze' pwcu
1978
1979
19Q0
1981
1982
1983 ' 1984
WYSZCZEGÓLNIENIE
Trzoda chlewna w tys.sztuk
215,9
rok poprzedni * 100
1978 - 100
w tym lochy w tys.sztuk
227,1
221,3
195,3
193,8
141,5
163,8
X -
105,2
97,4
88,3
99,2
73,0
115,8
X
105,2
102,5
90,5
89,8
65,5
75,9
26,0
25,9
25,3
21,6 '
17,2
20,3
, 21,9
rok poprzedni » 100
X
118,7
99,6
97,7
85,4
79,6
118,0
1978 a 100
X
118,7
118,3
115,5
98,6
78,5
92,7
•
*
Owce w tye.eztuk
37,0
39,1
39,1
41,9
42,7
42,7
rok poprzedni * 100
X
105,7
100,0
107,2
101,9
100,0 ,
1978 = 100
X
105,7
105, i
113,2
115,4
115,4
117,3
135,4
29,0
27.7
X
1
Konie w tys .sztuk
*
33,4
50,1
33,3
32.4
30,7
30,5
rok poprzedni ■ 100
X
99,7
, 97,3
94,8
99,3
95.1
95,5
1978 » 100
/
X
99,7
97,0
91,9
91,3
86,8 .
82,9
W pogłowiu bydła występował spadek powolny alą systematyczny /ze 155,4 tys.
szt. w 1978 r. do 137,2 tye.szt.w 1984 r./. Głównym powodem tego był brak siły ro
boczej j wobec postępującego procesu starzenia się wsi, co stwarza trudności w ob
słudze. Z tych przyczyn jak i z powodu układu cen zmalało zainteresowanie chowem
bydła
mięsnego na rzecz utrzymania stada krófc mlecznych w związku z wprowadzeniem
podwyżki cen mleka,zwłaszcza w klasie "A".
Odmienna sytuacja zaistniała w hodowli trzody chlewnej.. Oo 1980 r. utrzymywał
plę wysoki stan pogłowia trzody chlewnej /ponad 220 tys.szt./, w tym również loch.
Od 1981 r. nastąpiło najpierw powolne a w 1983 r. głębokie załamanie się hodowli
/do poziomu 141,5 tys.szt./, na co istotny wpływ miała sytuacja w tuczarniach
przemysłu mięsnego. Zmniejszyło się w tym okresie także pogłowie loch na chów,
w głównej mierze na skutek niekorzystnych relacji cen do kosztów pasz, zbóż 1 ziem
niaków .
Spadek pogłowia loch był jedną z przyczyn prawie 2-krotnago wzrostu cen pro
siąt w 1982 r.
Wprowadzona w 1984 r. podwyżka cen skupu żywca spowodowała ożywienie w hodo
wli trzody chlewnej, wyrażające się wzrostem stanu pogłowia do 163,8 tys.szt. tj.
o 15,8 %
w
porównaniu z 1983 r. Odnotowano również dość znaciny wzrost
macior w .tym porównaniu /o 18,0 %/.
pogłowia
/
Hodowla owiec w województwie na przestrzeni lat 1973-1984 wykazuje
stały
wzrost. Pogłowie owiec w 1984 r. /50.1 tys.szt./ w porównaniu z 1978 r. /37,0 tys.
ezt./ zwiększyło się o 13,1 tys.szt. tj. o 35,4 %. Na tak pomyślny rozwój owczar
stwa istotny wpływ mają relacje cen za wełnę, skóry 'i mięso w stosunku do kosztów
żywienia. Południowa część województwa posiada korzystne naturalne warunki do ho
dowli owiec.
j. bilansie siły pociągowej konie, zwłaszcza w rolnictwie indywidualnym, sta
nowią nadal ważny czynnik. W latach 1978-1983 r. nastąpił 2,5-krotny wzrost liczby
ciągników w rolnictwie indywidualnym, co powodowało systematyczny spadek pogłowia
koni z 14*7 sztuk na 100 ha użytków rolnych' w 1978 r. do 12,4 sztuk w 1934 r.
ZWIERZĘTA
POWIERZCHNI
W LATACH
GOSPODARSKIE
NA
400 ha
UŻYTKÓW "ROLNYCH
4978-4984
__Mto
'ZtaÄLa
—•—• owe c
..
***** w<wx'« «xx^otxxx, Xkxxxxxxx <xx*x*k*o .
60
31
Oo istotnych przyczyn wystąpienia regresu chowu zwierząt gospodarskich
w latach 1980-1983 należy zaliczyć;
-trudności paszowe spowodowane oparciem hodowli zwierząt w znacznym stopniu
o paszą przemysłowe a nie własnej produkcji,
-
,
- wahania w plonowaniu i zbiorach róślin paszowych,
- niekorzystne
relacje cen zwłaszcza „między ceną 1 q ziemniaków, a ceną 1 kg
żywca wieprzowego w skupie /za 1 dt ziemniaków 7,5 kg żywca wieprzowego w 1973 r./<
Wysoko kształtowały się,ceny prosiąt przy małej ich podaży wobec spadku po
głowia macior. Cena 1 prosięcia wynosiła /ceny średnioroczne/;
,
>.
- w 1978 r,
,
-
1118 zł
- w
1980 r.
-
1146 zł ,
- w
1983 r.
- -
4393 zł
'
-
'
,
x
'
■
Zwierzęta gospodarskie na 100 ba powierzchni użytków rolnych
WYSZCZEGÓLNIENIE
'
1978
'
<
1979
1980
1981
1982
19831
1984
w sztukach fizycznych
/
Bydło ;a//
ł
»- gospodarka^całkowita
68,2
68,7
66,1
65,3
67,4
__ 62,3
61.3
- gospodarka nie uspołeczniona
68,8
70,5
68,4
67,8
70,1
64,6
Ć3.3
- gospodarka państwowa*3/
65,8
67,6
61,5
’ 59,8
64,1
57,2
62,1
-
- rolnicze spółdzielnie
produkcyjne!)/
61,3
30,1
29,7
22,7
26,8
30,9
28,0
- gospodarka całkowita
*3,3
43,4
42,9
4Ż,9
43.7
43,0
42,6
- gospodarka nie uspołeczniona
45,4
45,8
45,7
46,0
46.8
46,0
45,4
17,8
17,0
16,7
15,5
17,7
18,3
16,5
21,8
12,2
9,1
9,0
6,1
9,5
8.9
83,8
91,8
89,6
81,3
79,6
60,3
68,, 2
85,6
94,6
91,6
83,8
81,0
62,3
72.8
62,9
Krowy
produkcyjne13/
oda chlewna8/
gospodarka całkowita
9
- .gospodarka nie uspołeczniona
70,3
67,6
68,3
66,3
89,7
56,9
-rolnicze spółdzielnie
produkcyjne^/
t
73,2
52,6
72,0 ’
54,9
91.9
60,7
82,9
16,2
17,3
17,4
19,0
19,4
19,2
22,4
13,7
15,6
16,1
17,7
18,2
18,3
21,2
32 ,*3
36,6
Owce
- gospodarka nie uspołecz
niona
- rolnicze spółdzielnie
produkcyjne13/
t
Konie
{
27,a
, ‘33.1
28,7
28,1
31,0
161,6
130,1
90,4
94,8
qe.a»
76,3
91,3
14,7
14,7
14,4
13,7
13,9
13,1
12,4
a/ Bez pogłowia w tuczarniach OPPM. b/ Łącznie z własnością pracowników względnie
członków spółdzielni produkcyjnych.
. Zwierzęta gospodarskie na 100 ha powierzchni użytków rolnych /dok./
1978 '
WYSZCZEGÓLNIENIE
1979
1980
1981
1982
1983
1984
#
w sztukach jdużycha/
83,1
84,8
83,4
80,8
82,6
74.1
73,4
Gospodarka nie uspołecz
niona
84,6
87,6
85,4
83,6
84,7
76,7
76,2
Gospodarka państwowa
67,7
67,9
62,8
59,3
63,3
74,3
43,6'
42,5
60,4
I
34,4
69,7
Rolnicze spółdzielnie
produkcyjne
42,5
40,4
41,2
a/ Według przelięznlków$ bydło - 0,00, trzoda chlewna - 0,15,'owce - 0,00, konie
- 1,0.
2, Drób
,
~
Województwo krakowskie posiadała do 1981 r. rozwiniętą hodowlę drobiu, zwła
szcza brojlerów w_ fermach prywatnych i uspołecznionych. W 1981 r. uzyskano produk
cję roczną około 23 tys.ton w tym towarową 21 tys.ton. Zaistniało trudności paszo
we spowodowane ograniczeniem importu kukurydzy i innych komponentów z II obszaru
płatniczego
spowodowały załamanie się hodowli fermowej drobiu, a z kolei spadek
produkcji żywca drobiowego z 21322 ton w 1978 r. do 6243 tpn
w 1983 r.
3. Mleko. Daje
Produkcja mleka w latach 1978^1983 zmniejszyła się z 276 min 1 do 250 min 1
Był to skutek spadku pogłowia krów /z 98,6 tys. w 1978 r. do 95,2 tys. w 1983 r./
i zmniejszenia ich mleczności /z 2821 1 przeciętnego udoju od 1 krowy w 1978 r. do
2638 lw 1983 r./.
,
Inną tendencję wykazuje skup mleka, którego poziom w ostatnich 3 latach
wzrastał, ąw 1983 r. osiągnął maksymalną dotychczas wysokość 129,1 min 1. Wynika
to ze wzrostu udziału skupu w produkcji, wywołanego wzrostem cen, zwłaszcza w kla
sie "A".
Udział województwa w krajowej produkcji mleka tak w 1978 r. jak i w 1983 r.
wynosił 1,6
%,
Przeciętna mleczność krów w województwie jest
1
WYSZCZEGÓL
NIENIE
-|
f
'
'1983
gospodarka uspołecz
niona
1978
1980
1981
\
19Ó2
ogółem
ra
zem
Produkcja
mleka w min
litrów
na 100 ha uży
tków rolnych
w tya.lltrów
zbliżona do krajowe
gospo
dar
stwa
państ
wowe
spół
dziel
nie
produk
cyjne
gospo
darka
nie
uspołecz-f
niona
276,0
258 ,8
244,6
249,0
250,3
6,7
5.9
0.8
243,6
121,2
115,0
110,8
113,1
112,8
34,7
58,8
25,4
120,3
Przeciętny ro
czny udój od
1 krowy
w litrach
Skup mleka
w min litrów
2821
2727
2619
2644
2638
3247
3322
2775
2625
112,3
U7.7
109,4
110,0
129,1
4,7"
4.1
0,6
124,4
udział w pro
dukcji w %
40,7
45,5
44,7
44,2
51,6
69,5
75,0
51,1
70,1
33
Produkcja jaj w województwie w 1983 r. wynosiła 154,8 min szt. /2,0
%
wiel
kości krajowej/ i była mniejsza od uzyskanej zarówno w 1982 r. /l7l,2 min szt./
jak i w 1978 r. /168,4 min szt./. Spadek ten jest spowodowany likwidację
części
ferm kurzych, bazujgcych na paszach przemysłowych.
VI. SKUP PRODUKTbW ROLNYCH
Dane dotycąę skupu scentralizpwanego tj. prowadzonego przez uspołecznione jed
nostki skupu /handlowe i przemysłowe/ w formie skupu kontraktowanego i nie kontrak
towanego. Nie uwzględnia się natomiast skupu prowadzonego przez handel detaliczny
/w celu bezpośredniej sprzedaży ludności/, zakłady
gastronomiczne oraz różne insty
tucje, np. szpitale, żłobki.
'
1. Wartość skupu produktów rolnych
-X
y
v .
Dane wartościowe /w cenach bieżących/ kształtowały się następująco:
Produkty
Ogółem
roślinne
- LATA
zwierzęce
1
Udział w Wielkościach
krajowych
Z ogółem
gospodarka
nie uspo
łeczniona
w min 2ił
1978
4638 ,2
1520^6
1979
4775,2
1286,5
gospodarka
nie uspo
łeczniona
ogółem
w *
.
3ll7,6
3910,5
1,36
1,45
3488,8
4079,1
,' 1,32
1,58
. 1980
5340,7
1676,6
3664,1
4588,7
6714,2
1899,5
4814,7
5735,0
J.,47
1,28
1,82
1981
1982
10562,6
4054,0
6508,6
9273,6
1,29
1,53
1983
10892,7
4529,9
' 6362,8 1
9555,9
1,13
1,35
•
1,57
Poziom produkcji, relacja cen skupu do kosztów produkcji oraz'sytuacja spo
łeczno-ekonomiczna /zwłaszcza w latach 1980-81/, wywierały istotny wpływ na wiel
kość skupu, szczególnie od gospodarki nie uspołecznionej.
Udział województwa w krajowych wielkościach skupu
i zmniejszył się do 1,1
%
wynosił maksymalnie 1,5
w 1983 r. /wobec 1,0 % udziału w powierzchni kraju
i 3,3 % w, liczbie ludność}/« Gospodarka nie uspołeczniona odgrywała
zawsze tutaj
decydującą rolę - jej udział w ogólnej wartości wojewódzkiej skupu - przekraczał
85 %, a w ostatnich 2 latach sięgał 88 %.
Spadek produkcji zwierzęcej przy jednorocznym wzroście uboju gospodarczego
na samozaopatrżenie wsi spowodowały zmniejszenie udziału! produktów zwierzęcych
w ogólnej wartości skupu z 73,1 % w 1979 r. do 58,4 % w 1983 r.
Wartość skupu produktów rolnych na 1 ha użytków rolnych /w 1983 r./ wynosi
ła 49103 zł w gospodarce całkowitej.
Wyższą wartość osiągnięto w gospodarce uspołecznionej 101314 zł, natomiast w gos^
podarce nie uspołecznionej 47188 zł na 1 ha użytków rolnych.
'Zróżnicowana jest również wartość skupu produkcji
gospodarka og/iłem 20420 zł z 1 ha użytków rolnych
- gospodarka uspołeczniona 38039 zł
- gospodarka nie uspołeczniona 19891 zł
'roślinnej ;
%
34
W produkcji zwierzęcej zróżnicowanie jest jeszcze większe;
gospodarka całkowita
28683 zł z 1 ha użytków rolnych
gospodarka uspołeczniona
63275 zł
27297 zł
,
/
Na wyższy poziom wartości skupu w sektorze uspołecznionym lsto|ny wpływ ma
sprzedaż; w produkcji roślinnej kwalifikowanego ziarna siewnego i nasion
roślin
ogrodniczych oraz upraw przemysłowych a w produkcji zwierzęcej sprzedaż zwierzęt
z tuczu przemysłowego oraz skierowanie do skupu stosunkowo znacznie większej części
produkcji.
2. Skup ważniejszych produktów rolnych0^
'
WYSZCZEGÓLNIENIE -
<
> '
.V
\
1978
1980
-
1983
od gośpodarki'
uspołecznionej
1982
ogó
łem
z
Zboża ogółem
w tonach „
16758
8260-
16444
13413
ra
zem
od gos- 1
podarstw
państwo
wych
3648
5463
od
gospodark!
nie
uspołe
. cznionej
od
RSP
'
pszenica
7122
3877
5873
, żyto
/ jęczmień
2249
582
3794
owies i mie
szanki
10981
1815
w tym;
4879
,
7424
2718
2333
385
5541
1154
345
809
844
603
4387
1206
3373
3005
2653
402
741
820
144
126
18
676
24333
1812
1311
501
22521
68 Ti
1447
'
4706
/
35872
18593
27282
1039
1373
1642
1856
1842
1545
297
14
Buraki cukrowe w t
28338
18729
28192
25491
4496
4425
71
20995
Żywiec rzeźny
/w wadze żywej/
w t - razem
57399
59031
33415
24179
4726
4374 •
352
19453
bydło /bez cie
ląt/
12999
13746
12626
9987
1068
921
147
8919
44
24
132
51
Ziemniaki w t
Rzepak 1 rzepik w t
cielęta
trzoda chlewna
owce
konie
drób
Mleko w min 1
Oaja w min szt.
Wełna w t
Warzywa w t
Owoce w t
-
36
188
5197
21487
104
15004
99
40
23
17
17
-
6
1869
1<?02
1078
1511
6
6
1505
19384
22068
-4549
3844
54
37
17
3790
0,6
-124,4
23004
112,3
30,3
117,7
44,4
8763
15
3378
15
3566 _
110.0
129,1
56,6
61,3
4.1 *
4.7
5.8
4,6
113
103
133
113
19
10
37270
31479
31753
27887
1-294
11986
253
7052
8326
16875 '
a/ W roku kalendarzowym.
y
55,5
94
1086
X9
208
26593
249
4
11733
.
Gospodarka uspołeczniona kieruje do skupu" znacznie większa część swojej pro
dukcji niż gospodarka nie uspołeczniona. Np. udział skupu zbóż w zbiorach 1983 r.
wynosił w sektorze uspołecznionym 31.6
pu ziemniaków odpowiednio 17,6
%
i 5.1
%,
%.
w nie uspołecznionym 4,6 %. udział sku
skupu mleka 70,1
%
i 51,1
%.
35
Struktura
użytkowania ziemi i powierzchni-zasiewów jest w obydwu, sektorach
zróżnicowana. Z tego powodu, jak i ze względu na wspomniany powyżej różny udział
skupu w produkcji - wielkość skupu
poszczególnych produktów w przeliczeniu
1 ha użytków rolnych z gospodarki uspołecznionej i nie uspołecznionej
różnice;
»
i
1
1978
•
WYSZCZEGÓLNIENIE
•
74
37
61
74
282
414
24
37
* Ziemniaki w kg
7
44
54
158
208
83
124
309
505
21-2
131
111
137
' 154
185
123
110
140
144
126
39
149
35
Warzywa
kg
155
92
77
V 175
161
.B urąki
■
n
Iß4
,
369
'
1983
55
-
1982
kg
531
Ogółem
_
1
1900
459
1979
Zbożaa,/
Ogółem
%
Ogółem
wykazuje
'
•
Ogółem
na
'
71.
.
67
154 v
131
cukrcswe w kg
124
107
83
128
115
483
280
274
368
341
110
98
72
115
104,
Żywiec rzeźny w przeliczeniu na wagę mięsa w kg
173
190
179
100
70
671
487
. 462
302
257
130
167
154
89
60
61
60
57
45
/ i 56
51
61
58
44
Ogółem '
Bydło /bez cieląt/ w kg wagi żywej
Ogółem
57
69
122
94
52
67
Trzoda chlewna w kg wagi żywej
Ogółem
.
101
103
96
68
40
531
372
343
219
270
71
82
73
54
26
17
Drób w kg wagi żywej
Ogółem
85
97
98
21
228
206
229
27
74
89
86
20
3
'
19
Mleko w litrach
Ogółem
gospodarka nie uspołeczniona -
493
497
523
495
582
270
243
228
).96
358
507
517
549
529
614
13
44
163
43,7
202
211
266
274
daj a* w sztukach
Ogółem
133
uspołeczniona
nie uspołeczniona
141
a/ Z mieszankami zbożowymi i zbożem siewnym.
109
274
'
36
VII. PRZEMYSŁ SPOŻYWCZY
X. Informacje ogólne
,
Przemysł spożywczy w województwie jest stosunkowo dobrze rozwinięty. Zade
cydowało o tym istnienie dużego
lokalnego rynku zbytu, chociaż obecnie
większość
produkcji jest kierowana poza województwo. Również większość surowców pochodzi
spoza województwa, przy czym część z importu. Zmniejszenie zakupów zagranicznych
Jest jedną z podstawowych przyczyn spadku wartości produkcji w latach 1980-1983,
wynoszęcego prawie 1/4. Pomimo tego przemysł spożywczy pod względem wartości pro"dukcji sprzedanej /116,7 mld zł w bieżących cenach zbytu yv 1983 r./ jest
nadal
najsilniejszą gałęzią przemysłu w województwie. W 1980 r. przypadało na
33,0 % a w 1983 r. - 30,3
%
wartości produkcji przemysłowej
województwa.
Udział krakowskiego przemysłu spożywczego w przemyśle spożywczym
w ostatnich latach wynosił prawie 6 % /w 1983 r. - 5,5
%
niego
kraju
wartości produkcji sprze
danej/ .
Podstawowymi branżami przemysłu spożywczego w województwie są: przemysł ty
toniowy, spirytusowy, mleczarski, mięsny, cukierniczy i jajczarsko-drobiarski.
2. Wybrane branże -przemysłu spożywczego
Przemysł
tytoniowy
w 1983 r. wyprodukował m.in. 29,2 mld szt.
papierosów tJ . ponad 35 % krajowej produkcji /maksymalną
wielkość osiągnięto
w.1978 r. - 37,1 mld szt./, zużywając m.in. 6,4 tys.t importowanego tytoniu.
Krajowe dostawy surowca w poszczególnych latach wykazują wahania, zarówno ilościo
we jak 1 jakościowe, spowodowane przede wszystkim warunkami atmosferycznymi
w okresie uprawy. Odczuwane są również skutki rozprzestrzeniania się zarazy tyto
niowej w tradycyjnych rejonach uprawy tej rośliny.
Przemysł
spirytusowy
w' 1903 r. wyprodukował m.in. 138,0 tys.h.!
wyrobów spirytusowych czystych i gatunkowych /w przeliczeniu na 100°/, cos sta, '
nowi 8,6 % krajowej wielkości produkcji.
Rozmiary produkcji wódek w ostatnich latach utrzymują się na zbliżonym poziomie.
Dostawy surowca pochodzą wyłącznie spoza województwa. Również
poza województwo,
w tym i na eksport, kierowana jest znaczna większość produkcji.
Przemysł
mleczarski
stanowią 4 spółdzielcze zakłady produk
cyjne. W 1983 r. przerobiły one 166,7 min 1 mleka, z czego 77,4 % stanowiły
dostawy z województwa krakowskiego. Dzięki zwiększeniu skupu z własnego terenu
zakup z innych województw zmniejszono o 17 % w porównaniu z 1982 r. Wyprodukowano
m.in. 882 tys. hl. .mleka spożywczego /3,4 % produkcji krajowej/ i 1,5 tys.t
masła.
Aktualnie przerób przekracza założoną zdolność produkcyjną zakładów, np.
/
w produkcji mleka spożywczego o 5 %, masła o 6 %, a twarogów o 50 %.
Dpoźycle mleka w 1983 r. w województwie /81,2 1 na 1 mieszkańca/ było nieco
większe od krajowego /77,4 1/, ale mniejsze niż w innych aglomeracjach miejskich
w kraju. Zaopatrujące Kraków zakłady mleczarskie w rejonach hodowlanych przeszły
w 1975 r. do sąsiednich województw. W 1984 r. podjęto, kosztem 3,5 mld zł, budów,,
nowego,zakładu mleczarskiego.
37
Przemysł
mięsny
w województwie jest również za słabo rozwinięty
w stosunku do potrzeb ludności. W 1983 r. osiągnięto 28,7 tys.t produktów uboju
zwierząt rzeźnych /1,8 % wielkości krajowej/, podczas gdy rok wcześniej 36,0 tys.t
/2.1 % wielkości krajowej/. Spadek ten wynika w zasadzie ze zmniejszenia skupu
w województwie krakowskim,
1
■
~
Produkcja krakowskiego przemysłu mięsnego stanowi ok. 60 - 70
\
%
dostaw
mięsa, podrobów i przetworów do tutejszego handlu. Reszta dostaw pochodzi z za
kładów, które w 1975 r. znalazły się w sąsiednich województwach.
Przemysł
cukierniczy
kierował stale ok. 60 - 70 % swojej
produkcji poza województwo, w tym część na eksport. /Dla urozmaicenia zaopatrze
nia na rynek krakowski kierowano■również wyroby cukiernicze spoza województwa/.
''
0 rozmiarach produkcji tego przemysłu w województwie decydują ZPC "Wawel",
które w 1983 r. wyprodukowały 21,5 tys.t wyrobów wobec 32,3 tys.t
w 1979 r.
Brak ziarna kakaowego spowodował wstrzymanie produkcji czekołądy pełnej /w 1979 r. - 4,8 tys.t/ i ograniczenie do 3,0 tys.t produkcji czekolady nadziewanej /w 1979 r.- 7,5 tys.t/. i do 74 t produkcji jkakao /w 1979 r. - 1123 t/. Podjęto produkcję
nr.in. wyrobów czekoładopodobnych i rozszerzono produkcję pieczywa cukierniczego,
*by wykorzystać
- .
Przemysł
wolne moce produkcyjne i utrzymać ciągłość pracy oddziałów.
x
jajczarsko
-
'
.
drobiarski
,
w okresie 1978 -
981 produkował 28 - 29 tys. t drobiu bitego rocznie. W 1982 r. ilość ta zmnifej-
h yła aię do 7,5 tys. t, a w 1983 r. do 6,5 tys. t.
Ło to spowodowane załamaniem się produkcji na fermach drobiarskich tak w woje
wództwie krakowskim jak 1 w sąsiednich /stąd pochodziły dostawy dla KZD "Poldrob"/.
Aktualnie głównym przedmiotem działania jest skup jaj /164 min szt. w 1983 r
,rzy 187 min szt. w 1981 r./, z czego część przerabia się na masę jajową /produkcja
:. 2 tys. t masy jajowej rocznie/. Poważne znaczenie ma również produkcja pierza
ia eksport /w 1983 r. - 180 t,
i
w 1979 r.
- 261 t/
i wyrobów pościelowych.
30
ANEKS
TABL. 1
WAŻNIEJSZE DANE 0 ROLNICTWIE WOJEWÓDZTWA KRAKOWSKIEGO
1978
WYSZCZEGÓLNIENIE
1980
1
1981
|
1982
1970 - 1983
1983
X
Polska
= 100
w jednostkach miary
Ludność^/
w tye.
w tym na wsi
1142,5
1167,5
1176,8
365,1
364,6
611,6
1187,6* 1197,2
3,3
366,5
370,4
2.5
Pracujgcy^/ na terenie województwa
w tys.i
w gospodarce uspołecznionej razem
w tym$ na podstawie stosunku pracy
w tym w rolnictwie
członkowie rolniczych
spółdzielni produkcyjnych
w 'rolnictwie nie uspołecznionym^
454,4
452,0
440,2
426,8
425,0
3,5
429,7
10,4
426,2
10,9
416,1
10,9
404,4
10,5
402,1
10,1
3,4
1,2
0,9
1,8
2,0
101,0
1.6
100,0
1.6
102,5
99,5
99,0
1.5
2,4
37031
3872
'
Nakłady inwestycyjne w gospodarce
narodowej
w min złc^ ogółem
w tym na rolnictwo
Wartość brutto.środków trwałych^/
w gospodarce narodowej w mld złc
w tym w rolnictwie (
w tym w gospodarce nie uepołącznionej
r
19496
1216
16197
.1497
12564
1470
28177
3118
214,8
22,5
241,9
25,8
252,4
27,3
271,7 1201,0
30,4
162,0
3.7,8
19,9
20,9
100,0
100,0
90,7
97,0
227,8
.
2,8
1,6
,
'
3.1
1,8
23,6
139,4
91.1
80,0
87,4
81,6
84,5
76,2
225,0
224,0
222,2
223,1
220,7
220,1
221,8
213,5
, •
206,6
201,9
201,1
202,5
' 1,5
185,1
181,3
176,9
175,6
176,5
1,2
177,3
171,0
166,5
165,5
166,4
1.5
.
2,1
Z
Produkcja rolnicza 1978-100e/'
globalna
towarowa
X
X
Użytki ęolne^/ w tye. ha:
w granicach.administracyjnych
Według siedziby użytkownika
w tym gospodarka nie uspołeczniona®^
Zasiewyfw tye. ha ogółem
w tym gospodarka nie uspołeczniona
w tym; 4. zboża z mieszankami
zbożowymi
w tym; pszenica
żyto
jęczmień
owies
ziemniaki
przemysłowe razgm
w tym: buraki cukrowe
rzepak i rzepik
pastewne
warzywa
,
•
1.2
-
1,2
97,1
93,6
90,4
93,2
92,0
1.2
42,3
26,9
10,5
15,4
40,0
24,2
12,0
15,1
37,6
23,9
11,8
14,8
38,1
24,4
12,5
15,5
39,1'
25 ii
11.1
14,6
2,5
0,7
1,0
1,4
32,1
32,1
31,1
29,2
29,1
1.3
8,8
9.2
6,1
6,3
6,9
0.8
1,0
0,5
0,8
0.7
0,8
0,7
1,0
0,9
0.7
0,9
9,1 •
0,4
36,5
35,8
35,0
35,2
37,0
6,9
7,4
8,0
6,8
5,9
'
1,5
2,7
%
•
a/ Stan w dniu 31 XII. b/ Dane szacunkowe, c/ U cenach bieżących, d/ Dane metody
przedsiębiorstw^ «V 1983 r. wartość po przeszacowaniu, c/ Przeliczenia według cen
stałych 1982 r. f/ Stan w czerwcu, g/ Dla 1970 1 1980 r. według granic administra
cyjnych, od 1981 r. według siedziby użytkownika.
%
39
TABL. 1
WAŻNIEJSZE D/XNE O ROLNICTWIE WOJEWÓDZTWA KRAKOWSKIEGO
1978
1980
1981
1982
1978 - 1983 /cd./
1983
WYSZCZEGÓLNIENIE
Polska
= 100
w jednostkach miary
Zbiorya// w tys. tom
\
276,0
253,8
253,7
249,3
255,8
1,2
126,9
70,4
33,6
45,1
113,1
60,6
35,7
38,5
112,5
60,0
35,6
39,2
109,0
59,9
36,3
37,3
116,8
65,0
32,1
36,1
2,3
0,7
1.0
1,5
619,1
363,2
567,6
452,1
453,2
1,3
buraków cukrowych
28,3
18,7
26,4
28,2
25,5
0,2
rzepaku i rzepiku
1,2
1,6
1,3
1#6
2.1
0,4
193,9
179,4
204,1
166,7
185,7
0,9
137,0
134,2
163,5
136,9
116,6
2,8
21,5
20,4
14,4
31,0
22,7
1.1
4 zbóż z mieszankami zbożowymi
w tym; pszenica
żyto
Jęczmień
_
owies
/
ziemniaków
' ■
*
siana z łęk i pastwisk
warzyw gruntowych
\
owoców z drzew
Plony8/ z 1
ha w dt/q/;
28,5
27,2
28,0
26,8
27,8
101,5
w tym i pszenica
żyto
t
jęczmień
owies
ziemniaków
30,0
26,1
32,2
25,8
28,3
25,1
29,6
25,5
29,9
25 ii
30, ł
26,4
28,6
24,5
,29,1
24,0
29,9
25,9
29,0
24,7
89,0
101,6
97,6
108,3
193
113
182
155
156
100,6
x
_
v
*
buraków bukrowych
288
247
312
289
349
103,9
rzepaku i rzepiku
21,8
23,0
17,5
18,9
22,5
100,4
siana z łęk 1 pastwisk
58,7
56,2
62,4
51,7
57,6
108,3
bydło
w tym krowy
155,4
98,6
148,8
96,5
143,8
94,9
1,2
1,6
trzoda chlewna
w tym lochy
215,9
21,9
221,3
25,9
195,3
25,3
148,4
138,3
96,2 . 95,3
193,8
141,5
21,6
17,2
37,0
39,1
41,9
42,7
42,7
z 1,0
33,4
32,4
30 ,7
30,5
29,0
1,8
68,2
43,3
66,1
42,9
65,3
42,9,
67%
43,7
62,3
43,0
104,4
140,5
83,8
89,6
81,3
79,6
60,3
7i,2
49,3
51,5
39,9
32,6
27,8
7,9
20,3
8.8
19,0
5,4
13,6
7.2
16,2
7.4
12,0
1,1
1,2
0,9
na 100 ha użytków rolnych w dt/q/
216,5
228,9
180,7
148,1
125,3.
Produkcja mleka krowiego^/ w min 1
276,0
258,8
244,6
249,0
250,3
1.6
121,2
115,0
110,8
113,1
112,8
136,4
5239
7149
7561
8223
9098
1.2
2870
4905
5406
6360
7390
1.3
Zwierzęta gospodarskie*3/ w tys.szt.;
owce
’
konie
0,9
1.1
Zwierzęta gospodarskie8*3/ na 100 ha
użytków rolnych0/ w szt.r
bydło
w tym krowy
/
trzoda chlewna /bez pogłowia
w tuczarniach/
Produkcja mięsa /łęcznie z tłuszcza
mi/ i podrobów0/ w tys ,j ton
w tym mięso; wołowe
wieprzowe
'*
na 100 ha użytków rolnych w tys. 1
Cięgniki w rolnictwie /bez ogrodniczych/6/ w szt.
w tym gospodarka nie uspołeczniona
'
94.3
a/ Dip 1978 Q 1980 według granic administracyjnych, od 1981 r. według siedziby użyt
kownika. b/ Stan w czerwcu, c/ Wołowe, cielęce, baranie, końskie, drobiowe, królicze,
kozie i dziczyzna; w wadze poubojowej ciepłej. Oane obejmuję skup żywca rzeźnego /bez
zwierzęt wyselekcjonowanych do dalszego chowu/ oraz ubój gospodarczy, d/ Dane szacun
kowe. a/ Stan w dniu 31 XII.
40
TABU. 1
'
WAŻNIEJSZE DANE 0 ROLNICTWIE WOOEWtlOZTWA KRAKOWSKIEGO
.
WYSZCZEGÓLNIENIE
•
1978
/
1900
1981
1
1978 - 1983 /dok./
1982
1983
Polska
= 100
w jednostkach miary
Zużycie nawozów sztucznych na 1 ha
użytków rolnych w kg NPK
199,2
190,7
191,9
191,2
171,8
101,2
Zużycie wapna nawozowego na 1 ha
użytków rolnych w kg CaO
110,0
297,7
223,4
- 194,6
158,7
110,7
Sprzedaż pasz treściwych3/ w tys.t
128,4
139,6
140,9
56,3
53,0
1.4
85,8
107,1
110,8
37,3
38,6
1,8
243,4
139,5
173,0
203,1
148,1
252,8
224,6
70,8
173,2
409,1
168,5
275,5
617,9
121.6
240,6
1.7
1.1
6,5
8,2
w tym dla gospodarki nie uspołecz
nionej
Kredyty inwestycyjne z Banku Gospodarki "Żywnościowej w min zł
dla j
*
ludności
spółdzielni produkcyjnych
kółek i zrzeszeń rolniczych
Skup:
w tys. t ,
14,9
ziemniaków w tys. t
35,9 *
18,6
7,1
33,3
buraków cukrowych w tys. t
28,3
18,7
24,7
żywca rzeźnego13^ w przeliczeniu
na mięso w tys. t
39,5
40,2
29,9
112,3
109,5
30,3
117*7
44,4
64,4
ogółem
i
w tym od gospodarki, nie uspo
łecznionej
4638
5341
6714
3911
4589
5735
9274
9556
1.4
produkty roślinne razem
w tym’od gospodarki nie uspołecznionej
1521
1677
1899
4054
4530
1.3
1358
1488
1695
3599
4028
1.6
produkty zwierzęce razem
3117
3664
4815
6509
6263
1,0
2553
3101
4040
5675
5528
1,2
mleka w min litrów
jaj w min szt.
Wartość skupu scentralizowanego
produktów rolnych w min złc/
w tym od gospodarki nie uspołecznionej
'
'•
13,4
16,4
0,3
27,3
24,8
0,6
28,2
25,5
0,6
22,0
15,5
0,9
110,0
129,1
1.2
56,6
,61,3
2,0
10563
10893
,
' .1
■
1.1
,
Produkcja niektórych wyrobów
przemysłu spożywczego:
produktów uboju zwierząt rzeźnych w tys. t
34,5
35,2
27,6
36,0
28 , 7
1.8
wędlin^/ w tys. t
25,3
23,3
20,4
19,9
20,7
3,1
mleka w min litrów
90,5
96,1
98,7
96,5
masła w t
1725
1724
1688
1630
208,6
137,6
145,7
37,1
36,4
30,7
wyrobów spirytusowych w tys.
hl 1000
papierosów w mld szt.
88,2
3,4
1550
0,6
136,9
138,0
8,6
33,1
29,2
35,3
.
a/ Sprzedaż przez Jednostki WZGS i Zrzeszenia "Poldrob". b/ Bydło, cielęta, trzoda
chlewna, owce, konie i drób; w wadze poubojowej cieplej, c/ U cenach bieżących pła
conych dostawcom, łącznie z premię węglową pobraną w gotówce. d/ Bez końskich, dro
biowych,- z dziczyzny i królików.
'
41
' * ■
fl/
PRODUKCOA ROLNICZA0', GLOBALNA, KOŃCOWA I TOWAROWA
TABU. 2
_______ ________-_L._____ :____:__________ :____ :___ _________________ :__ L_:___ L______
1980
1981
’ 27098,8
27208,1
26107,2
25243,6
12832,2
14266,6
14412,0
12796,1
14569.5
11537,7
14203,1
11040,5
' 120,4
121,5
118,7
113,8
57.0
63,4
64,3
57.2
66,2
52,5
64,0
49.8
47,4
52,6
53,0
47,0
55,8
44,2
46109,3
13419.4
13544,9
12661,6
5015,3
10994,0
4250,8
9168,6
5369,6
8175,2
5097,3
7564,3
WYSZCZEGÓLNIENIE
1982
1983
Produkcja globalna:
w min zł ogółem
roślinna
zwierzęca
j
na 1 ha użytków rolnych w tys. zł*/ ogółem
roślinna
zwierzęca
.
Struktura produkcji globalnej - udział
w % produkcji’
roślinnej
zwierzęcej
,
L
\
^
f
/
(
<-
.
'
56.3
43,7
Produkcja towarowa i (
w min zł0/ ogółem
roślinna
zwierzęca
‘
y
'
na 1 ha użytków rolnyph w tye. zł8/ ogółem
roślinna
zwierzęca
v,
udział w produkcji globalnej w
%
Produkcja końcowa;
y min zł a/' ogółem
roślinna
zwierzęca
„
;
' •*
r
’
-
na 1 ha użytków rolnych w tye.zł8/ ogółem
roślinna
zwierzęca
-■ ......
71,6
59,9
61,6
57,0
-22,7
48,9
19,0
■ V 40,9
24,4
37,2
23,0
34,0
59,4
' 49,3
51,9
50,2
18814,7
19009,2
17493,3
17074,5
5432,1
13^82,6
7051,2
11958,0
6811,0
10682,2
6808,9
10270,6
83,8
84,9
79,5
77,0
24,1
59,5
31,9
53,0
30.9
48,6
30,7
46,3
:x
V
a/ W cenach stałych 1982 r.
TABL, 3
'
'
CENY USŁUG ROLNICZYCH ŚWIADCZONYCH PRZEZ KÖLKA ROLNICZE8/
Stan w końcu roku
,
'
,
'
'' X.' "
'
.
.1
WYSZCZEGÓLNIENIE
,
1979
' '
!
''
■
dota
cja
cena
z bud
usługi
żetu
państwa
W
Orka
Bronowanie broną zębową
--
Spulchnianie glebogryzarką
t
Siew nasion siennikiem
Koszenie traw i zielonek kosiarką .
Koszenie zbóż wiązałką
i
Kopanie ziemniaków kopaczką elewatorową
Omłoty młocarnią o wydajności 8-12
q/godz.
Wywóz i roztrząsanie obornika oraz in- .
nych nawozów ograniczonych rozrzutnikiem;
jednbosiowym
dwuosiowym
a/ Według obowiązujących cenników.
1982
X
:ena
jsługi
dla
gospo
darstwa
dotacja
cena
z bud
usługi żetu
państwa
cena
usługi
dla gos
podar
stwa
złotych za 1 hi
636
214
96
. 52
540
162
1950
1250
300
100
1650
1150
407
180
390
370
86
300
288
650
1200
320
1500
2100
3260
100
378
741
37
94
90
90
91
'450
450
1300
1100
320.
1050
1650
1950
148
10
138
290
-
290
175
345
65
85
110
160
755
780
375
390
380
390
-
42
TABU. 3
xCENY USŁUG ROLNICZYCH ŚWIADCZONYCH PRZEZ K&ŁKA ROLNICZE3^ /dok./
Stan w końcu roku
.
1979
WYSZCZEGÓLNIENIE
Ł
1982
dota
cja
' cena
z bud
usługi
żetu
państwa
cena
usługi
cena
dla
usługi
gospo
darstwa
dota
cja
z bud
żetu
państwa
cena
usługi
dla
pospodarstwa
W złotych za 1 ha
-
1400
Zbiór kombajnu z pnla i pokosów
Opryskiwanie roślin w uprawaqh polowych aparaturą ciągnikową łącznie
z dowbzem wody i przygotowaniem
cieczy
195
140
Rozsiew nawozów mineralnych i wapna
nawozowego rozaiewaczem,przy dosta
wie i załadunku nawozów przez
usługobiorcę
y
175
■ 130
1400
3300
-
*
1400
840
560
45
965
480
485
3300
/ •
a/ Według obowiązujących cenników.
TABU. 4
CENY DETALICZNE WAŻNIEJSZYCH 5RODKÜW PRODUKCJI DLA ROLNICTWA W HANDLU
USPOŁECZNIONYM
Stan w końcu roku
1978
WYSZCZEGÓLNIENIE
1
1979
<
Cegła budowlana pełna palona za 1000 azt.
.klasa 150
klasp 75
1980
1981
1982
1983
w złotych
2050
1850
2050
'1850
2050
1850
2050
1850
10389
8084
12856
10180
Wapno palone za 1 t
660
660
660
660
3130
4033
Cement portlandzki "250" za 1 tonę
960
960
960
960
3550
3950
41
41
170
212
145000 145000
145000
339000
471000
X
,Szkło okienne ciągnione
2 mm gat II - za 1 kr
41
41
'
Ciągnik 2-osiowy "Ursus" o mocy
30 KM za 1 szt.
120000
Kopaczka ciągnikowa elewatorowa
podwieszona
na pasach ogumio
nych - za 1 szt.
29500
29500
29500
29500
98000
118000
Młockarnia zębowa czyszcząca bez
silnika z wyciągiem plew - za 1 szt
36000
36000
36000
36000
82000
117000
Pług zawieszany 2 skibowy,
ciągnikowy - za 1 szt.
7800
7800
7800
7800
15600
20000
Siewnik zbożowy ciągnikowy
zawieszany - za 1 szt.
20500
20500
20500
20500
49750
63100
Parnik gospodarczy węglowy
100 1 - za 1 szt.
1450
1450
1450
1450
2800
4600
Mocznik nawozowy 46 % w opako
waniu - za 100 kg
440
440
440
440
1210
1260
Sałatrzaki 28 % w workach poliety
lenowych - za 100 kg
268
268
268
268
735
735
90
90
90
90
265
265
Superfosfat potrójny gran. 46 %
w workach - za 100 kg
360
360
360
360
975
975
Sól potasowa 56-58 ^ luzem za 100 kg
152
130
130
130
385
385
Superfosfat pylisty 17,5-18 %
luzem za 100 kg
I
43
TABU5
CENY UZYSKIWANE PRZEZ ROLNIKÓW W TRANSAKCJACH WOLNORYNKOWYCH
-------------------- ---------------------------- —--------------*—
1981 1 1982
1980
i 1978
1979
WYSZCZEGÓLNIENIE
przeciętne ceny w złotych
/
ZIEMIOPŁODÓW zą 1
Ziarno: pszenicy
żyta
jęczmienia
owsa
Ziemniaki0^
Siano: łękowe
koniczyny
Słoma zbóż ozimych
•
zwierzęta
1983
dt/q
738
1003
675
622
551
-.869 .
601
659
9Q1
958
637
687
318
349
501
254
318
263
312
303
377
239
176
, 178
gospodarskie UŻYTKOWE za 1 szl .
1795
1577
1670
1705
955
411
483
321
4032
3684
3847
3965
1630
848
1026
624
3002
2644
2830
2925
1326
1273
1535
845
Krowa dojna
Jałówka jednoroczna
15415
8459
16268
9153
16681
9548
37634
16935
49039
24764
46532
24737
Prosię na chów
Koń roboczy
Źrebię 1-roczne
1118
26949
12721
1235
30569
14149
Il46
34188
2755
56472
27672
2695
83540
4393
79221
38930
/
15855
ŻYWIEC RZEŹBY za 1 kg
Wieprzowy
50
52 |
41787,
'
v
58
126 |
176
177
a/ Nie uwzględniono notowań cen ziemniaków jadalnych wczesnych.
\
TABU. 6
'
ZAOPATRZENIE WOJEWÓDZTWA W NIEKTÓRE TOWARY ŻYWNOŚCIOWE
e
j
\
1978
1980
1982
WYSZCZEGÓLNIENIE
'
x
W Jednostkach miary
Pieczywo / żytnie.psżtonne.mieszane/ w tye.t'
Męka pszenna w tyś. ton
-
\
Ryż łuszczony w tye. ton
1983
1978=100
♦ 1
74,8
79,9
76,8 -
42,1
40,7
35,0
33,0
78,4'
92,6
X
2.7
47,0
3.3
2,5
x
,9,0
10,2
7.5
6,6
73,3
Makaron w tys."ton
2,6
3,0
2,5
2,6
100,0
58,0
55,1
46,7
47,0
81,0
9.2
12,1
6.5
4,0
43.5
f ,13,9
/
14,5
.5,5
'6,1
43,9
zwierzęce w tys. ton
roślinne w tys. ton
masło w tys. ton
4,1
3,3
9,0
3,9
3,0
10,6
4,5
4,4
7.1
3,9
3,6
8,6
95,1
109,1
95,6
Mleko spożywcze w min 1
72,8
79,8
79,7
73,5
101.0
2,7
3,4
Kasza w .tye. ton
Mięso,podroby i przetwory w tye. ton
Drób bity,podroby i przetwory z drobiu
w tye. ton
- A
Ryby i przetwory,rybne w tye. ton
Tłuszcze:
Sery dojrzewające i topione w typ. ton
Sery twarogowe w tys. ton
Jaja spożywcze w min szt.
Cukier w tys. ton
.
.
7,0
6,2
7,0
122*8
102,0
100,9
99,0
36,3
39,5
33,1
37,2
102,5
2.9
3,4
4,3
4,6
3,7
3605
3965
Wódki gatunkowe w tys. 1 100°
1976
WUS Kielce Oddział Poligraficzny
Zam.458/84- nakład 50 format A-4
X
115,3
Wyroby spirytusowe czyste w tys. 1 100°
Wina i miody pitne w tys. 1
'
5,7
101,9
Cukierki /bez czekoladowych/ w tys. ton
Wyroby czekoladowane /łęcznie z czekoladę/
w tys. ton
3,0
.
2,7 •
2574
X
1,9
41,3
' 2583
71,7
54,3
1560
1324
1073
6079
6277
7278
X

10 10 12 21 ci

Transkrypt

Podobne dokumenty

osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego

Informacja na temat badań rolnych realizowanych przez urząd

Stan wojenny w Polsce - Gimnazjum nr 24 w Toruniu

WYNIKI II BIEGU MORSKIEGO KOMANDOSA im. pamięci

Pobierz plik pdf

351 Wykaz wydawnictw zwartych

Wniosek o potwierdzenie osobistego prowadzenia gospodarstwa

Oświadczenie o osobistym prowadzeniu gospodarstwa rolnego oraz

Świadectwo pracy - Radca Prawny Radom

Warunki rozwoju rolnictwa w Polsce