Program Profilaktyki Uzależnień

PROGRAM
PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ
GIMNAZJUM NR 1 W KRUSZWICY
OPRACOWANIE – MGR IWONA KAWCZYŃSKA
Czym jest profilaktyka uzależnień?
Spośród wielu działań profilaktycznych, profilaktyka używania substancji
psychoaktywnych ma dość długą tradycję i bogaty zasób doświadczeń.
Wiele jest badań, prowadzonych nad czynnikami ryzyka i chroniącymi
przed odurzaniem się, czy strategiami, stosowanymi w programach
profilaktycznych.
Profilaktyka ogólnie rozumiana jest jako: „działanie i środki stosowane
w celu zapobiegania chorobom; ogólnie: stosowanie różnych środków
zapobiegawczych w celu niedopuszczenia do wypadków, uszkodzeń, katastrof
itp.” (Mały Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1997). Można więc przyjąć, że profilaktyka to odpowiednie
działanie, które ma na celu zapobieganie pojawianiu się i/lub rozwojowi
niekorzystnego zjawiska, w konkretnej społeczności. Jest też jednym
ze sposobów reagowania na rozmaite zjawiska społeczne, które oceniane
są jako szkodliwe i niepożądane. Ocena skłania do traktowania takich zjawisk
w kategoriach zagrożeń i podejmowania wysiłków w celu ich eliminacji
lub choćby ograniczania.
Powszechnie uważa się, że skuteczna profilaktyka jest optymalnym
sposobem hamowania rozwoju lub ograniczania skali zjawisk uznanych
za dolegliwe społecznie. Głównie z tego względu jest znacznie bardziej
opłacalna niż kosztowne działania zaradcze konieczne w sytuacji, gdy wzrasta
skala niepożądanych zjawisk. Zgodnie z takim rozumieniem profilaktyka
używania substancji psychoaktywnych to zmniejszanie ryzyka ich używania
oraz związanych z tym problemów, poprzez opóźnienie lub przeciwdziałanie
inicjacji, niedopuszczanie do poszerzania się kręgu osób - szczególnie ludzi
młodych, eksperymentujących z legalnymi i nielegalnymi substancjami.
Pojawiła się także definicja, która profilaktykę uzależnień przedstawia również
jako zmniejszanie strat związanych z używaniem środków odurzających poprzez
ograniczanie do minimum potencjalnych szkód, jakich mogą doznawać
szczególnie
osoby
młode,
używające
substancje
psychoaktywne.
W tym najszerszym ujęciu profilaktyka pojmowana jest jako postępowanie
zapobiegające różnorodnym problemom, które towarzyszą używaniu
tych substancji. Dzieci i młodzież w różnym stopniu narażeni są na ryzyko
użycia legalnych lub nielegalnych środków uzależniających i wynikające
z tego szkody.
Odpowiednio do stopnia ryzyka profilaktyka prowadzona jest na kilku
poziomach. Tradycyjnie w literaturze są one przedstawiane następująco:
(Z. B. Gaś, 1993, 2003; J. Szymańska, 2002; B. Kałdon, 2003).
• Profilaktyka pierwszorzędowa adresowana jest do grupy niskiego ryzyka.
Są to działania kierowane do ludzi zdrowych, wspomagające prawidłowe
procesy rozwoju fizycznego i psychicznego. Ma na celu promocję zdrowego
stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji, a przez to zmniejszenie zasięgu
zachowań ryzykownych. Ważne jest więc rozwijanie różnych umiejętności
życiowych, prospołecznych, które pozwolą młodym ludziom radzić sobie
z wymogami życia, emocjami. Dostarczane informacje powinny
być rzetelne, dostosowane do specyfiki odbiorców.
• Profilaktyka drugorzędowa adresowana jest do grupy podwyższonego
ryzyka, do osób przejawiających pierwsze objawy zaburzeń (choroby).
Celem działań jest ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji,
tworzenie warunków, które umożliwią wycofania się z zachowań
ryzykownych.
• Profilaktyka trzeciorzędowa adresowana jest do grupy wysokiego ryzyka,
do osób, u których występują już symptomy choroby (zaburzeń).
Ma ona na celu przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu chorobowego
i degradacji społecznej oraz umożliwienie powrotu do normalnego życia
w społeczeństwie. Z jednej strony przeciwdziała nawrotowi zaburzeń,
z drugiej umożliwia osobom uzależnionym prowadzenie społecznie
akceptowanego stylu życia.
Coraz częściej profilaktycy posługują się następującą klasyfikacją,
aby uniknąć nieostrego podziału między profilaktyką i leczeniem
(za: Mrazek i Haggerty, 1994):
•
Profilaktyka uniwersalna (ang. universal prevention intervention)
jest adresowana do wszystkich uczniów w określonym wieku, bez względu
na stopień ryzyka wystąpienia zachowań problemowych lub zaburzeń
psychicznych i dotyczy znanych, w znacznym stopniu rozpowszechnionych
zagrożeń, np. przemocy, czy używania substancji psychoaktywnych.
Na tym poziomie wykorzystywana jest ogólna wiedza na temat zachowań
ryzykownych, czynników ryzyka i chroniących, danych epidemiologicznych
(są to głównie wyniki badań naukowych, dotyczące między innymi palenia
papierosów, picia alkoholu, informacje o wieku inicjacji). Celem
ma być opóźnianie inicjacji, przeciwdziałanie pierwszym próbom
podejmowania zachowań ryzykownych. W dużej mierze działania
profilaktyczne skupiają się na tworzeniu wspierającego, przyjaznego klimatu
szkoły, który pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne i poczucie
wartości, motywację do osiągnięć uczniów i nauczycieli. Pozwalają
także na czynny udział rodziców w życiu szkoły.
• Profilaktyka ukierunkowana na grupy zwiększonego ryzyka (ang. selective
prevention intervention) wymaga dobrego rozpoznania w społeczności szkolnej
grup uczniów zachowujących się ryzykownie lub znajdujących
się w specyficznej sytuacji społecznej, rodzinnej. Informacje o uczniach szkoła
gromadzi w toku codziennego procesu edukacji, szczególnie dotyczy to uczniów
z deficytami poznawczymi, z rodzin dysfunkcyjnych itp. Dla dzieci i młodzieży
znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka (np. z rodzin z problemem
alkoholowym) organizowane są indywidualne lub grupowe działania
profilaktyczne (terapia pedagogiczna, treningi umiejętności społecznych,
socjoterapia).
• Profilaktyka na rzecz jednostki wysokiego ryzyka (ang. indicated
preventive intervention) to działania polegające na interwencji, terapii dzieci
i młodzieży, przejawiających symptomy zaburzeń i wymagających
specjalistycznego przygotowania do ich udzielania. Na tym poziomie,
w profilaktykę częściej angażują się różne instytucje zewnętrzne,
przygotowane do prowadzenia pomocy psychologicznej lub medycznej.
(K. Ostaszewski, A. Borucka, 2005).
Na wszystkich poziomach profilaktyki stosuje się różne strategie:
Strategie informacyjne.
Celem jest dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań
ryzykownych i tym samym umożliwienie dokonywania racjonalnego wyboru.
U podstaw tej strategii leży przekonanie, że ludzie, zwłaszcza młodzi,
zachowują się ryzykownie, ponieważ zbyt mało wiedzą o mechanizmach
i następstwach takich zachowań. W związku z tym dostarczenie informacji
o skutkach palenia tytoniu, picia alkoholu, odurzania się narkotykami
ma spowodować zmianę postaw, a w końcu - nie podejmowanie zachowań
ryzykownych.
Strategie edukacyjne
Mają pomóc w rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych
i społecznych (umiejętności nawiązywania kontaktów z ludźmi, radzenia
sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, opierania się naciskom ze strony
otoczenia itp.).U podstaw tych strategii leży przekonanie, że ludzie,
nawet dysponujący odpowiednią wiedzą, podejmują zachowania ryzykowne
z powodu braku wielu umiejętności niezbędnych w życiu społecznym.
Te deficyty uniemożliwiają im budowanie głębszych, satysfakcjonujących
związków z ludźmi, odnoszenie sukcesów, np. zawodowych. Szukają
więc chemicznych, zastępczych sposobów radzenia sobie z trudnościami.
Strategie działań alternatywnych
Ich celem jest pomoc w zaspokojeniu ważnych potrzeb (np. sukcesu,
przynależności) oraz osiąganie satysfakcji życiowej przez stwarzanie
możliwości zaangażowania się w działalność pozytywną (artystyczną,
społeczną, sportową itp.). U podstaw tych strategii leży założenie, że wielu ludzi
nie ma możliwości zrealizowania swej potrzeby aktywności, podniesienia
samooceny poprzez osiąganie sukcesów, czy też rozwoju zainteresowań.
Dotyczy to zwłaszcza dzieci i młodzieży zaniedbanej wychowawczo.
Strategie interwencyjne
Celem tych działań jest pomoc osobom mającym trudności w identyfikowaniu
i rozwiązywaniu ich problemów oraz wspieranie w sytuacjach kryzysowych.
Interwencja obejmuje towarzyszenie ludziom w krytycznych momentach
ich życia. Podstawowe techniki interwencji to poradnictwo, telefon zaufania,
sesje interwencyjne, doradztwo. Strategie informacyjne, edukacyjne
i alternatywne stosuje się na wszystkich trzech poziomach profilaktyki. Strategie
interwencyjne, jako działania głębsze i bardziej zindywidualizowane, w zasadzie
zastrzeżone są dla poziomu drugiego i trzeciego.
Strategie zmniejszania szkód
Przewidziane są głównie dla potrzeb profilaktyki trzeciorzędowej. Adresatem
tych działań są grupy najwyższego ryzyka, wobec których zawiodła wczesna
profilaktyka, interwencje, terapia.
Strategie zmian środowiskowych
Nakierowane są na identyfikację i zmienianie tych czynników środowiska
społecznego i fizycznego, które sprzyjają zachowaniom problemowym.
Mogą one obejmować:
modyfikacje środowiska, miejsca przebywania osoby dysfunkcyjnej, zmianę
postaw społecznych wobec osób dysfunkcyjnych.
Strategie zmian przepisów
Zazwyczaj kierowane są do całej lokalnej społeczności. Polegają na zmianie
przepisów prawnych, rozporządzeń lokalnych, ograniczanie dostępu do środków
odurzających i ich dystrybucji.
Interakcja różnych czynników sprawia, że dziecko zachowuje się zgodnie
z normami i oczekiwaniami społecznymi lub podejmuje zachowania ryzykowne.
Wśród wielu prób wyjaśnienia przyczyny i następstw zachowań ryzykownych,
na uwagę zasługują m.in. teorie czynników ryzyka i chroniących
(N. Garmezy, J. D. Hawkins, G. B. Baxley), czy Teoria Zachowań
Problemowych (R. i S. Jessorów).J. D. Hawkins (amerykański badacz działań
profilaktycznych) zestawił ze sobą cechy, sytuacje, warunki sprzyjające
powstawaniu zachowań ryzykownych i nazwał je czynnikami ryzyka.
Inaczej mówiąc, czynniki ryzyka to niektóre cechy jednostki i środowiska
sprzyjają powstawaniu tych zachowań. Badacze tej problematyki wspominają
także o czynnikach, które zwiększają odporność na działanie czynników ryzyka.
Są to więc cechy, sytuacje, warunki przeciwdziałające zachowaniom
ryzykownym. Określa się je jako czynniki chroniące.
Przez czynniki chroniące należy rozumieć te „właściwości jednostek
lub środowiska społecznego, których występowanie wzmacnia ogólny potencjał
zdrowotny człowieka i zwiększa jego odporność na działanie czynników
ryzyka” (K. Ostaszewski, 2003).
Czynniki ryzyka i chroniące można pogrupować w kilka kategorii:
1. zmienne związane z jednostką
2. zmienne związane z rodziną
3. zmienne związane z lokalna społecznością
Za najważniejsze czynniki chroniące uważa się:
– silną więź emocjonalną z rodzicami, – zainteresowanie nauką szkolną,
– regularne praktyki religijne, – poszanowanie prawa, norm, wartości
i autorytetów, – przynależność do pozytywnej grupy (J. Szymańska, 2002).
Listy czynników ryzyka i chroniących bywają dość długie i różnorodne.
Zmieniają się ze względu na ogólne zmiany obyczajowe, kulturowe
w społeczeństwach. Różna bywa też ich hierarchia „ważności”. Czynniki
te podlegają dynamice, w zależności od ludzkich decyzji. Jeśli zabraknie
dobrych decyzji, czynniki ryzyka zaczynają działać „automatycznie”.
Profilaktycy zaobserwowali także, że efekty oddziaływań tych czynników
kumulują się. Ponadto prawdopodobieństwo pojawienia się zachowań
ryzykownych jest tym większe, im więcej jest czynników ryzyka i im bardziej
są one szkodliwe i dłużej trwa ich działanie. Rola czynników zależy również
od wieku dziecka, jego fazy rozwoju, uwarunkowań środowiskowych
i sytuacyjnych. Z badań nad czynnikami ryzyka i chroniącymi wynika, że celem
profilaktyki powinno być jednoczesne oddziaływanie na jedne i drugie.
Profilaktyka to: kompleksowa interwencja kompensująca niedostatki
wychowania, obejmująca równolegle trzy nurty działania:
• wspomaganie dziecka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi
prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu,
• ograniczanie i likwidowanie czynników ryzyka, które zaburzają
prawidłowy rozwój i dezorganizują zdrowy styl życia,
• inicjowanie i wzmacnianie czynników chroniących, które sprzyjają
prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu.
Mimo
prawidłowych
oddziaływań
wychowawczych,
a gdy są one nie wystarczające tym bardziej, dzieci i młodzież
czasami zachowują się ryzykownie. Dziej się tak najczęściej dlatego,
że nie mogą lub nie potrafią funkcjonować inaczej. Takie zachowania są wtedy
ich „własnym sposobem przystosowania się”. Wyeliminowanie jednego
zachowania
ryzykownego
powoduje
pojawienie
się
innych.
To, jakie zachowanie ryzykowne podejmują uczniowie z różnych grup ryzyka,
jest często kwestią przypadku, pojawienia się odpowiedniej okazji
(J. Szymańska, J. Zamecka, 2002).
Do najpoważniejszych zachowań ryzykownych zalicza się:
• używanie alkoholu i innych środków psychoaktywnych,
• wczesną aktywność seksualną,
• zachowania agresywne i przestępcze,
• porzucanie nauki szkolnej,
• ucieczki z domu.
Liczne badania wykazują, że zachowania ryzykowne najczęściej ze sobą
współwystępują, a jedno zachowanie może pociągać za sobą inne - na przykład
picie alkoholu, czy odurzanie się narkotykami często współwystępuje
lub wyzwala zachowania agresywne, przestępcze i wczesną aktywność
seksualną. Wspomniana już przeze mnie Teoria Zachowań Problemowych
(Jessorów), którzy opracowali ją na podstawie wieloletnich badań
nad młodzieżą, głosi, że różne zachowania ryzykowne pełnią podobną
funkcję w życiu jednostki, co zachowania konwencjonalne. Służą zaspokojeniu
tych samych potrzeb (np. miłości, akceptacji) lub pozwalają realizować
takie same cele rozwojowe (np. uzyskanie niezależności od rodziców).
Młodzież, sięgając po substancje psychoaktywne, spodziewa się doświadczyć
szeregu doraźnych korzyści (wskazuję na to badania ankietowe). Te korzyści
mają dla nich większe znaczenie niż odległe, ich zdaniem, negatywne
konsekwencje (więcej w: Z. B. Gaś, 2003).
Zadaniem profilaktyki uzależnień w szkole jest więc także inicjowanie, uruchamianie
działań, które wprowadzą pożądane zmiany w funkcjonowaniu młodego człowieka –
ucznia. Aby planować działania profilaktyczne w szkole potrzebna jest ich regulacja
prawna. Pozwala ona nakreślać granice i obszary działań, wyjaśnia często zakres
kompetencji nauczycieli.
Podstawy prawne działań profilaktycznych w szkole
i placówce oświatowej.
Odpowiedzią na to pytanie jest funkcjonowanie szeregu przepisów
prawnych, krajowych programów zapobiegania patologiom, które często
obligują szkoły do prowadzenia takich działań.
Podstawy prawne działań profilaktyki uzależnień w szkole można znaleźć
w:
1. Konwencji o prawach dziecka Art. 33. (aneks): „Państwa – Strony będą
podejmowały wszelkie odpowiednie kroki, w tym ustawodawcze,
administracyjne, socjalne oraz środki w dziedzinie oświaty, w celu zapewnienia
ochrony dzieci przed nielegalnym używaniem środków narkotycznych
i substancji psychotropowych, zgodnie z ich zdefiniowaniem w odpowiednich
umowach międzynarodowych oraz w celu zapobiegania wykorzystywaniu
dzieci do nielegalnej produkcji tego typu substancji i handlu nimi.”
2. Konstytucji Rzeczpospolitej. Art. 72.
3. Kodeksie postępowania karnego z dnia 6 kwietnia 1997 r. Art. 304.
4. Kodeksie postępowania cywilnego, Art. 572 (Dział II, rozdział 2).
5. Ustawach i rozporządzeniach:
• Ustawie o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572; obowiązuje od 17 grudnia 2004 r.;
z późn. zm. ).
• Ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity - Dz. U. z 2007 r. Nr 70,
poz. 473; z późn. zm.).
• Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. z
2005 r. Nr 179, poz. 1485; z późn. zm.: Dz. U. z 2006 r. Nr 7, poz. 47
i 48; Dz. U. z 2006 r. Nr 66, poz. 469; Nr 120, poz. 826).
• Ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października
1982 r. (tekst jednolity - Dz.U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109; z późn. zm.).
• Ustawie o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu
i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (tekst jednolity -
Dz.U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55; z późn. zm.: 1997 r. Nr 88, poz. 554
i Nr 121, poz. 770; 1999 r. Nr 96, poz. 1107; 2003 r. Nr 229, poz.
2274).
• Ustawie o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 23
lipca 2008 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 180 poz. 1108). Ustawie o ochronie
zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz.U. Nr 111, poz.
535; z późn. zm. - Dz.U. Nr 113, poz. 731 z 1997 r., Dz.U. Nr 141,
poz. 1183 z 2005 r.).
• Ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r.
(Dz.U. Nr 180, poz. 1493).
• Rozporządzeniu MENiS z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie
szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologicznopedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych
(Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 46).
• Rozporządzeniu MENiS z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad
udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej
w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r.
Nr 11, poz. 114).
• Rozporządzeniu MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie
szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej
wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz. U. z 2003 r.
Nr 26 , poz. 226).
• Rozporządzeniu MENiS z dnia 26 lipca 2004 r. w sprawie
szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia,
zwalniania i pobytu nieletniego w młodzieżowych ośrodkach
wychowawczych oraz młodzieżowych ośrodkach socjoterapii
(Dz. U. z 2004 r. Nr 178, poz. 1833).
• Rozporządzeniu MENiS z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków
organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych
oraz
niedostosowanych
społecznie
w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych
lub integracyjnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 19, poz. 167).
• Rozporządzeniu MEN z dnia 10 stycznia 2008 r. w sprawie rodzajów
innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia
i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. z 2008 r.
Nr 7, poz. 38).
• Rozporządzeniu MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy
programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego
w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17).
6. Programach narodowych i krajowych:
• Narodowym Programie Zdrowia (2007 - 2015)
• Narodowym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych (2006 - 2010)
• Krajowym Programie Przeciwdziałania Narkomanii (2006 - 2010)
• Krajowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (2006 2016)
• Programie Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV (2007 2011)
•
Programie
Zapobiegania
Niedostosowaniu
Społecznemu
i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży (2004 - 2014)
• Narodowym Planie Działań na rzecz Dzieci (2004 – 2012)
• Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego (2009 - 2013)
• Programie Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu
w Polsce (2008-2011)
• Rządowym Programie „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła” (2008-2013)
Kto powinien prowadzić zajęcia profilaktyczne
w szkole?
W zreformowanej szkole kompetencje wymagane od nauczyciela –
wychowawcy obejmują pełen zakres umiejętności niezbędnych dla realizatora
profilaktyki. Każdy dobry wychowawca jest więc jednocześnie kompetentny
w realizacji większości zadań profilaktycznych, głównie na poziomie
pierwszorzędowym. Natomiast profilaktykę uzależnień dla uczniów z grup
zwiększonego ryzyka powinni prowadzić przeszkoleni nauczyciele.
Szkoła może również pełnić rolę środowiskowego centrum profilaktyki,
ze względu na szeroki zakres interakcji nauczyciela z uczniem oraz możliwości
nawiązania kontaktów z rodzicami i społecznością lokalną.
Kompetentny – posiadający wiedzę, umiejętności i/lub odpowiedzialność.
Kompetentny profilaktyk przejawia postawy, pozwalające skutecznie
oddziaływać na uczniów, ich rodziców i pozostałych członków społeczności
szkolnej, środowiska. Wychowawca, doradca, moderator, powiernik.
Wiele jest teorii i pomysłów na rolę nauczyciela w profilaktyce uzależnień.
Wiadomo, że pozytywne relacje z dorosłymi, np. nauczycielem, więź
z nim i ze szkołą, umiejętności wychowawcze nauczycieli, powodzenie w nauce
są czynnikami chroniącymi, związanymi ze szkołą. Warto więc dołożyć starań,
aby doskonalić umiejętności w tym zakresie.
W ostatnich latach coraz więcej dzieci i młodzieży jest objętych działaniami
z zakresu profilaktyki uzależnień. Mimo to obserwacja „życia codziennego”,
doniesienia mass mediów, czy wyniki badań ankietowych młodzieży szkolnej
ujawniają fakt, że rosną problemy alkoholowe i narkotykowe wśród młodych
ludzi, maleje natomiast liczba abstynentów w wieku rozwojowym.
Wiedzę epidemiologiczną, dotyczącą wyników aktualnych badań ankietowych
(wyników ogólnopolskich, lokalnych) nad używaniem przez dzieci i młodzież
nikotyny, alkoholu, narkotyków można zdobyć korzystając z następujących
źródeł:
• Międzynarodowe badania nad zachowaniami zdrowotnymi młodzieży szkolnej
– HBSC. Są one prowadzone w Polsce od 1990 r. co 4 lata.
W 2002 roku wybrano klasy V szkół podstawowych i klasy I oraz III
gimnazjów, ze wszystkich 16 województw. Badania prowadzone były pod
kierunkiem prof. B. Wojnarowskiej z Uniwersytetu Warszawskiego (Katedra
Biomedycznych Podstaw Rozwoju i Wychowania).
• Badania ESPAD – Europejski Program Badań Ankietowych w Szkołach na
Temat Używania Alkoholu i Innych Substancji Psychoaktywnych (ostatnie
wyniki z 2003 r.). Ogólnopolskie badania spełniają międzynarodowe kryteria
porównywalności i możliwości monitorowania zmian w zakresie używania
substancji psychoaktywnych przez młodzież szkolną 16 i 18–letnią).
Realizowany był w 1995 r., 1999 r., 2003 r., 2005 r. i 2007 r. przez IPiN
w Warszawie – Zakład Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniamii.
• Badania mokotowskie – prowadzone od 1988 r., co 4lata, przez zespół
pracowników Pracowni „Pro-M” z Instytutu Psychiatrii i Neurologii
w Warszawie.
• Ogólnopolskie, lokalne i regionalne badania ankietowe, realizowane
przez instytucje badające opinie społeczne.
Na terenie naszej gminy są również prowadzone cykliczne badania ankietowe
dotyczące problemu uzależnień. W II połowie roku 2011- przełom maja i czerwca- badaniami
ankietowymi objęto uczniów klas II naszej szkoły:
Gimnazjum nr 1 w Kruszwicy – wyniki badań z II połowy roku 2011:
Ankietowano 63 uczniów w tym 31 chłopców i 32 dziewczęta. 5 osób powtarzało klasę raz, 1
osoba - dwa razy.
40
mężczyzna
20
kobieta
0
1996
1995
1994
Respondenci w następujący sposób spędzają czas wolny:
 komputer - gry – 35os (25chł, 10dz),
 Internet – 45os ((22chł, 23dz)
 komunikator GG, SKYPE – 33os (16chł, 17dz)
 piłka nożna – 18os (14chł, 4dz)
 telewizor – 34os (20chł, 14dz)
 spacery -42 os ( 13chł, 29dz)
 słuchanie muzyki – 48 os - (23chł,25dz)
 spotkania z przyjaciółmi – 43 os - (19chł,24dz)
 czytanie książek- 10os (4chł, 6dz),
 nauka – 13os (5chł, 8dz)
 zajęcia pozalekcyjne – 8os (3chł, 5dz)
 z rodzicami/rozmowy, wyjazdy, spacery/ - 19os (6chł, 13dz)
 sport – 31os (14chł, 17 dz)
 jazda na rowerze- 30 os (12chł, 18dz)
 pomoc rodzicom w obowiązkach – 18os( 5chł, 13dz)
250
200
150
100
50
0
mężczyzna
kobieta
43 uczniów twierdzi, ze nigdy w życiu nie paliło papierosów (18chł, 25dz), 1-2 razy w życiu
paliło 10 os (5chł, 5dz), 3-5 razy w życiu – 3os (2chł, 1dz), 6-9 razy – 2os (1chł, 1dz), 10-19 razy 1os
(1chł, 0dz), 20-39 razy – 4 os (4chł, 0 dz), 40 i więcej razy w życiu – 1 os (1chł, 0dz).
35
30
25
20
15
mężczyzna
10
kobieta
5
0
19 ankietowanych (9chł, 10dz) twierdzi, że nie piło nigdy żadnego napoju alkoholowego, natomiast
11 osób (5chł, 6dz) piło 1-2 razy w życiu, 8os (3chł, 5dz) piło 3-5 razy, 5os (1chł, 4 dz) przyznaje, że
piło 6-9 razy w życiu, 7 os (5chł, 2dz) 10-19 razy w życiu, 8os (4chł, 4dz) piło 20-39 razy w życiu i 5
os (4chł, 1dz) piło 40 razy w życiu i więcej
35
30
25
20
15
mężczyzna
10
kobieta
5
0
Do picia w ciągu ostatnich 12 miesięcy przyznaje się:
- 1-2 razy – 10os (4chł, 6dz)
- 3-5 razy – 10os (4chł, 6dz)
- 6-9 razy – 4os (2chł, 2dz)
- 10-19 razy – 6 os (5chł, 1dz)
- 20-39 razy – 0 os
- 40 razy i więcej – 1 chłopiec
16
14
12
10
8
mężczyzna
6
kobieta
4
2
0
nie piłem
1-2 razy
3-5 razy
6-9 razy 10-19 razy 20-39 razy 40razy <
brak odp
Do picia w ciągu ostatnich 30 dni przyznaje się:
- 1-2 razy - 11 os (8chł, 3dz)
- 3 -5 razy – 3 os (1chł, 2dz)
- 6 -9 razy – 2 chłopców
- 10-19 razy – 0os
- 20 -29 razy – 0 os
- 40 razy i więcej – 1 chłopiec
30
25
20
mężczyzna
15
kobieta
10
5
0
nie piłem
1-2 razy
3-5 razy
6-9 razy
10-19 razy 20-39 razy
40razy <
15 osób stwierdza, że nigdy nie piło alkoholu, natomiast te, które przyznają
się do picia, piły w następujących sytuacjach:
18 osób – u siebie (5chł, 13dz)
18 osoby - u kogoś (8chł, 10dz)
11 osób - na ulicy (9chł,2dz)
5 osób - w barze (4chł, 1dz)
4 osoby - na dyskotece (1chł,3dz)
1 osoba - w restauracji ( 1dz)
14
12
10
8
mężczyzna
6
kobieta
4
2
0
nigdy
u siebie
u kogoś
na ulicy
w barze
dyskoteka restauracja
Zapytani o ostatni przypadek, kiedy byli pijani na skali od 1(lekki rausz) do 10 (mocne upojenie, nie
można utrzymać się na nogach) respondenci zaznaczyli:
 1 - 20os (8chł, 12dz)
 2 - 5os (1chł,4dz)
 3 - 6os (4chł, 2dz)
 4 - 0os
 5 - 2 os (1chł, 1 dz)
 6 - 4 os (4chł)
 7 - 2 os (2chł)
 8 - 4os (4chł)
 9 - 1 os (1chł)
 10 – 0os
Jeden chłopiec dopisał sobie punkt 11.
20
mężczyzna
0
kobieta
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Najczęściej ankietowani upijali się piwem – 21 os (11chł, 13dz) i wódką – 12 os (11chł, 1dz) oraz
winem – 11 os (4 chł, 7 dz).
Co najmniej jedną szklankę piwa wypiło 36os (18chł, 18dz):






10 lat- 2os (2chł)
11 lat – 1os (1chł)
12lat – 11 os (5chł, 6dz)
13 lat – 9os (5chł, 4dz)
14lat – 9 os (2chł,7dz)
15 lat – 1 os (1dz)
3chłopców wpisało poniżej 10 r.ż.
Co najmniej duży kieliszek wina wypiło 26os (13chł, 13dz):







10 lat – 2os (2chł,)
11 lat – 1os (1chł)
12 lat – 4os (3chł,1dz)
13lat – 9os (2chł,7dz)
14 lat – 6os (2chł,4dz)
15 lat – 1os (1dz)
16 lat – 1os (1chł)
1 chłopiec wpisał poniżej 10 r.ż.
Co najmniej mały
23 os (15chł,8dz):
kieliszek
wódki
 10 lat – 3 os(3chł)
 12 lat – 1os (1chł)
 13 lat – 10os (6chł,4dz)
 14 lat – 6 os (2chł,4dz)
 16 lat – 1 os (1chł,)
2 chłopców wpisało poniżej 10 r.ż.
Alkoholem upiło się 17os (12chł,5dz):






10 lat – 1os (1chł)
12 lat – 3 os (3chł)
13 lat – 3os (2chł,1dz)
14 lat – 7 os (3chł,4dz)
15 lat – 1os (1chł)
16 lat – 1 os (1chł)
lub
innego
napoju
spirytusowego
wypiły
Pierwszego papierosa wypaliło 21 os (12chł,9dz):
 11 lat – 2os (2dz)
 12 lat – 4os (4chł)
 13 lat – 3os (1chł,2dz)
 14 lat – 6os (3chł,3dz)
 15 lat – 2os (1chł,1dz)
 16 lat – 2os (1chł,1dz)
Papierosy codziennie zaczęły pali 3 os (2chł,1dz):
 13 lat – 1os (1dz)
 15 lat – 1os (1chł)
 16 lat – 1os (1chł)
Innych środków uzależniających spróbowało 2 chłopców, w 1 przypadku była to marihuana.
Zapytani o pierwszy środek jaki spróbowali ankietowani
najczęściej wymieniają
piwo – 11 osób (8chł, 3dz), alkohol – 5 osób (2chł,3dz), następnie papierosy – 4 osoby (2chł,2dz),
wino – 2 osoby (1chł,1dz), wódkę – 2 osoby (2chł,) i szampan 2 os (1chł, 1dz)
Substancję, której używali respondenci brali wspólnie w grupie przyjaciół – 12 osób
(7chł,5dz),dostali od starszego kolegi lub koleżanki – 9 osób (5chł,4dz), dostali od kolegi
w swoim wieku – 5 osoby (2chł, 3dz), dostali od rodzica – 3os (2chł, 1dz), kupili od kolegi - 4 os
(3chł, 1 dz) oraz wzięli z domu bez pozwolenia rodziców – 2 osoby (2dz).
Powodem dla którego ankietowani próbowali wymienionych środków było:







20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
chęć poczucia się na „haju”- 5 osób (5chł)
niechęć do odstawania od grupy – 2os (1chł, 1dz)
ciekawość – 8os (8chł)
brak zajęcia – 8 osoby (6chł,2dz).
chęć zapomnienia o problemach – 1 os (1chł)
niedogadywanie się z rodzicami – 0 os
nie pamięta powodu 9os (4chł,5dz)
mężczyzna
kobieta
Z miejsc podanych w ankiecie w których ankietowani, gdyby chcieli mogliby łatwo kupić
narkotyki najczęściej wymieniają mieszkanie dilera – 7os (3chł,4dz), ulicę, park i szkołę –
6
osób (3chł,3dz), bar – 3os (1chł,2dz).
Młodzież twierdzi, że :
a)





b)





zdobycie papierosów jest dla nich:
nie możliwe – 11os (6chł, 5dz)
bardzo trudne – 1os (1chł)
dosyć trudne – 4 os (3chł, 1dz)
dosyć łatwe – 8os (5chł, 3dz)
bardzo łatwe – 33os (15chł, 18dz)
zdobycie piwa jest dla nich:
nie możliwe – 10os (5chł, 5dz)
bardzo trudne – 2os (2dz)
dosyć trudne – 6os (1chł, 5dz)
dosyć łatwe – 14os (7chł,7dz)
bardzo łatwe – 25os (15chł, 10dz)
c)





zdobycie wina jest dla nich:
nie możliwe – 10os(5chł, 5dz)
bardzo trudne – 5os(1chł,4dz)
dosyć trudne – 8os (3chł,5dz)
dosyć łatwe – 13os(8chł,5dz)
bardzo łatwe – 19os(11chł,8dz)
d)





zdobycie wódki jest dla nich:
nie możliwe – 11os(5chł,6dz)
bardzo trudne – 7os(1chł,6dz)
dosyć trudne – 11os(6chł,5dz)
dosyć łatwe – 14os(11chł,3dz)
bardzo łatwe – 15os(7chł,8dz)
e)





zdobycie narkotyków jest dla nich:
nie możliwe – 22os(10chł,12dz)
bardzo trudne – 10os(4chł,6dz)
dosyć trudne – 7os(6chł,1dz)
dosyć łatwe – 6os(2chł,4dz)
bardzo łatwe – 4os(2chł,2dz)
Ankietowani w ciągu ostatnich 12 miesięcy wielokrotnie próbowali kupić najczęściej piwo i
papierosy i tylko w pojedynczych przypadkach sprzedawcy odmawiali sprzedaży- piwo próbowało
kupić 15os (13chł, 2dz) odmówiono sprzedaży tylko 5 chłopcom, papierosy próbowało kupić 11os
(10chł,1dz) sprzedaży odmówiono 2chłopcom i 1 dziewczynie. Jeżeli chodzi o wino i wódkę,
to młodzież rzadziej próbuje je kupić – wino 7os (4chł,3dz) odmówiono 4 os (4chł), wódka 5os
(4chł,1dz) – odmówiono 4 os (4chł).
W
mieście
mieszka
448
ankietowanych
(26chł,22dz),
na
wsi
mieszka
13 ankietowanych (5chł,8dz).
56os (28chł,28dz) jest zadowolonych ze swoich stosunków z matką, 51os (26chł,25dz) –
ze swoich stosunków z ojcem i 59os (30chł,29dz) ze swoich stosunków z przyjaciółmi.
Niezadowolonych ze swoich stosunków z matką są 3 os (2chł,1dz), z ojcem - 8os (4chł,4dz), nie ma
niezadowolonych osób ze swoich stosunków z przyjaciółmi.
Rodzice określili ścisłe zasady, co dziecko może robić w domu:
- zawsze – 7 os (3chł,4dz)
- często – 13os (4chł,9dz)
- czasami – 17os (10chł,7dz)
- rzadko – 12os (7chł,5dz)
- nigdy – 12os (6chł,6dz)
Rodzice określili ścisłe zasady, co dziecko może robić poza domem:
- zawsze – 6os (2chł,4dz)
- często – 11os (4chł,7dz)
- czasami – 13os (4chł,9dz)
- rzadko – 17os (11chł,6dz)
- nigdy- 13os (8chł,5dz)
Rodzice wiedzą z kim dziecko spędza wieczory:
- zawsze – 28os (10chł,18dz)
- często – 16os (10chł,6dz)
- czasami – 5os (3chł,2dz)
- rzadko – 5os (4chł,1dz)
- nigdy- 4os (2chł,2dz)
Rodzice wiedzą gdzie dziecko spędza wieczory:
- zawsze – 24 os (7chł,17dz)
- często – 23os (16chł,7dz)
- czasami – 9os (3chł,6dz)
- rzadko – 3os (2chł,1dz)
- nigdy- 4os (3chł,1dz)
Dzieci mogą łatwo pożyczyć pieniądze od matki lub ojca:
- zawsze – 17os (7chł,10dz)
- często – 17 os (7chł,10dz)
- czasami – 18os (11chł,7dz)
- rzadko – 6os (3chł,3dz)
- nigdy- 6os (3chł, 3dz)
Dzieci mogą łatwo dostać w podarunku pieniądze od matki lub ojca:
- zawsze – 13os (8chł,5dz)
- często – 18os (9chł,9dz)
- czasami – 17os (7chł,10dz)
- rzadko – 7os (4chł, 3dz)
- nigdy- 4os (2chł,2dz)
Młodzież twierdzi, że w bieżącym roku szkolnym brali udział w zajęciach szkolnych
poruszających problem picia alkoholu(14os), palenia tytoniu(13os) lub brania narkotyków (18os)
Aby planować działania profilaktyczne potrzebna jest także wiedza na
temat sygnałów ostrzegawczych i rodzajach substancji psychoaktywnych
(przede wszystkim tych, które są „popularne” w danym środowisku lokalnym).
Do najważniejszych sygnałów, których nie powinno się bagatelizować
należą:
• Zmiany w zachowaniu ucznia (zachowania, których nie było wcześniej):
– wyraźny spadek zainteresowania zajęciami (lekcjami), które przedtem były dla
niego atrakcyjne,
– niepowodzenia w nauce (słabsze oceny, brak prac domowych, zapominanie o
pomocach dydaktycznych itp.),
– unikanie kontaktu, wyraźna niechęć do rozmowy, kłamstwa,
– niecierpliwość, rozdrażnienie,
– zmiany aktywności na lekcjach (pobudzenie lub ospałość),
– nadmierny apetyt lub jego brak,
– "drobne” kradzieże, handlowanie (skupianie się na zdobywaniu pieniędzy),
– wagary,
– izolowanie się od kontaktów z wcześniejszymi, pozytywnymi kolegami lub
przebywanie w gronie rówieśników, zachowujących się ryzykownie,
– posiadanie „akcesoriów”, nieznanych leków, chemikaliów, proszków itp.
• Zmiany w wyglądzie zewnętrznym:
– zaniedbany wygląd lub istotna zmiana w stylu ubierania się,
– zapach i/lub ślady chemikaliów na ubraniu, papierosów, alkoholu,
– zaczerwienione oczy, rozszerzone lub zwężone źrenice, przewlekły katar (gdy
wykluczona jest infekcja).
Wiedza o substancjach, zażywanych przez uczniów może być czerpana z
różnych źródeł – na ten temat informacji dostarczą publikacje dostępne np. w
PARPA, Krajowym Biurze ds. Przeciwdziałania Narkomanii, MONAR.
Korzystanie z ogólnopolskich i lokalnych źródeł informacji o zjawisku
używania legalnych i nielegalnych środków odurzających (epidemiologii),
odwoływanie się do wiedzy o przyczynach sięgania po substancje
psychoaktywne i sygnałach ich zażywania (etiologia i symptomatologia) daje
poczucie „teoretycznego przygotowania do problemu”.
Instytucje rządowe zajmujące się profilaktyką
zachowań ryzykownych
Państwowa Agencja Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych (PARPA)
ul. Szańcowa 25 01-458
Warszawa
Tel.: (0-22) 532 03 20
http://www.parpa.pl
[email protected]
Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania
Narkomanii
ul. Dereniowa 52/54 02776 Warszawa
Tel.: (0-22) 641 15 01
http://www.kbpn.gov.pl
[email protected]
Antynarkotykowa
Poradnia Internetowa:
http://www.narkomania.
org.pl Antynarkotykowy
Telefon Zaufania: 0 801
199 990
Szkolny Program Profilaktyki to „projekt systemowych rozwiązań
w środowisku szkolnym, uzupełniających wychowanie i ukierunkowanych
na: wspomaganie ucznia w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi
prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu; ograniczanie i likwidowanie
czynników ryzyka (jednostkowych, rodzinnych, rówieśniczych, szkolnych,
środowiskowych), które zaburzają prawidłowy rozwój ucznia i dezorganizują
jego zdrowy styl życia; inicjowanie i wzmacnianie czynników chroniących
(jednostkowych, rodzinnych, rówieśniczych, szkolnych, środowiskowych),
które sprzyjają prawidłowemu rozwojowi ucznia i jego zdrowemu życiu.”
(Gaś Z. B., 2003, s. 168). Jak zostanie skonstruowany SPP, zależy wyłącznie
od grona pedagogicznego danej placówki oświatowej. Każda społeczność
szkolna ma własne potrzeby i zasoby, tradycje i „przyzwyczajenia”. Czasami,
warto jednak zmieniać utarte zwyczaje i wprowadzać nowe. Można wówczas
korzystać z podpowiedzi specjalistów – profilaktyków. Od 2002 roku pojawia
się coraz więcej nowatorskich pomysłów i fachowych podpowiedzi,
dotyczących planowania systemowych działań profilaktycznych.
ZADANIA SZKOŁY
ZADANIA
1. Uczenie
umiejętności
kontrolowania
własnych emocji
2.Zapobieganie
stosowania
SPOSOBY REALZACJI
OSOBY
ODPOWIEDZIALNE
PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY I AGRESJI
- szkolenie jak największej
dyrektor szkoły
liczby nauczycieli w zakresie
pracy z uczniem trudnym
- stała obserwacja uczniów w nauczyciele dyżurujący,
czasie przerw i imprez
pozalekcyjnych
pedagog szkolny
- współpraca z PPP
przemocy fizycznej i
agresji
- godziny do dyspozycji
wychowawcy ,
- pedagogizacja rodziców
- debata szkolna,
3. Umiejętne
- imprezy okolicznościowe,
-godziny wychowawcze
korzystanie z
programów TV i
wychowawcy, nauczyciele,
pedagog, SCI
I.Kawczyńska, I.Dybicz
wychowawcy,
nauczyciele odpowiedzialni
za przygotowanie imprez,
SCI
Internetu
4.Realizacja
Profilaktycznego
Programu
Przeciwdziałania
Agresji
- zapobieganie
samowolnemu opuszczaniu
zajęć lekcyjnych
- systematyczna kontrola
realizacji obowiązku
szkolnego
- prowadzenie rozmów
profilaktyczno –
pedagog szkolny,
wychowawcy, dyrektor
szkoły
pedagog szkolny,
wychowawcy
UWAGI O
REALIZACJI
ostrzegawczych z uczniami z
ogromną absencją
5.Pozytywny
stosunek do
obowiązków
- wyrównywanie wiedzy
pedagog szkolny,
uczniów i zaburzeń
wychowawcy, nauczyciele,
rozwojowych oraz
eliminowanie napięć
psychicznych
spowodowanych
niepowodzeniami szkolnymi
szkolnych
DZIAŁANIA NA RZECZ OGRANICZENIA NIEPOWODZEŃ SZKOLNYCH
1. Walka ze stresem - stosowanie różnorodnych
szkolnym uczniów i form i metod nauczania i
nauczycieli
dostosowywanie wymagań
do możliwości uczniów,
pedagog szkolny, wszyscy
nauczyciele
- przestrzeganie przez
nauczycieli WSO.
2. Nauczenie dobrej
organizacji pracy
- pomoc w planowaniu dnia
pracy ucznia
wszyscy nauczyciele, SCI
- odpowiednie rozłożenie w
czasie realizacji materiału z
poszczególnych
przedmiotów
3. Stały monitoring
postępów w nauce i
zachowaniu
uczniów
- analiza zachowania
uczniów i ocen, które
uzyskali z poszczególnych
przedmiotów,
wszyscy nauczyciele
- systematyczna i
pedagog szkolny,
wspomagająca ucznia ocena,
- systematyczna kontrola
prac pisemnych uczniów
4.Organizowanie
pomocy w nauce i
wyrównywanie
braków
- zajęcia wyrównawcze
5. Wspieranie
uczniów
potrzebujących
pomocy w
sytuacjach
kryzysowych
- organizowanie pomocy
charytatywnej,
- organizacja pomocy
koleżeńskiej w nauce
- organizacja pomocy
specjalistów
wychowawcy,
nauczyciele przedmiotów
nauczyciele,
wychowawcy,SCI
I. Kawczyńska,A.Mruk,
E.Zielińska, I.Dybicz,
opiekun świetlicy
pedagog szkolny, dyrektor
szkoły
wychowawcy,
pedagog szkolny
6. Współpraca z
domem rodzinnym
- wywiadówki, zebrania z
rodzicami,
- rozmowy indywidualne z
rodzicami,
- wywiad środowiskowy,
- informowanie rodziców o
formach pomocy dzieciom i
ich rodzicom w razie
wystąpienia problemu z
uzależnieniem,
- zachęcanie rodziców do
lektury wartościowych
pozycji książkowych
7.Rozbudzanie
poczucia własnej
wartości
nauczyciele przedmiotów,
dyrektor szkoły,
SCI
wszyscy nauczyciele
SCI- A. Mruk
- ukazywanie mocnych stron
ucznia (konkursy szkolne i
dyrektor szkoły,nauczyciele
międzyszkolne),
wychowawcy,
- zachęcanie uczniów do
pedagog szkolny
uczestnictwa w
różnorodnych formach
teatralnych
- kierowanie nauczycieli na
kursy specjalistyczne
(dysleksja, dysgrafia),
8.Wykrywanie
deficytów
rozwojowych u
uczniów
nauczyciele odpowiedzialni
- uświadamianie rodziców o
konieczności korzystania z
poradni specjalistycznych w
trosce o dobro dziecka
- integracja uczniów poprzez
organizowanie imprez
klasowych i szkolnych:
 Ślubowanie
gimnazjalistów
9. Wzajemne

Dzień chłopca
poznanie i integracja
 Otrzęsiny klas I
społeczności
nauczyciele odpowiedzialni
 Szkolny Dzień
szkolnej
Przeciwdziałania Agresji
 Andrzejki
 Wigilie klasowe
 Dzień kobiet
 Powitanie wiosny
 Dzień Sportu
 Turniej o Puchar
Dyrektora Szkoły
ZAPOBIEGANIE BIERNYM POSTAWOM INTELEKTUALNYM
1.Prezentowanie
twórczości uczniów
oraz własnych pasji
- wystawy prac uczniów,
A. Mruk
- koło teatralno - plastyczne
B. Stempurska
opiekun świetlicy
2. Kontakt ze sztuką - organizowanie wyjazdów
do kina, teatru, muzeum,
nauczyciele,
dyrektor szkoły
- zapraszanie twórców sztuki
SCI
ludowej do szkoły,
3 Uświadamianie
rodzicom ważnej
roli kontaktu
- pedagogizacja rodziców
dyrektor szkoły, pedagog
wychowawcy
dziecka ze sztuką
nauczyciele,
4.Wdrażanie do
dociekliwości i
samodzielnych
poszukiwań treści
obejmujących
zainteresowania
ucznia
- dobór metod pracy na
lekcji,
- udział w konkursach
przedmiotowych,
- organizowanie kół
przedmiotowych,
- korzystanie ze Szkolnego
Centrum Informacji
nauczyciele,
dyrektor szkoły,
A.Mruk
ZAPOBIEGANIE ZACHOWANIOM ASPOŁECZNYM
1. Podtrzymywanie
więzi rodzinnych i
środowiskowych
- organizowanie festynów wychowawcy,
rodzinnych,
SCI, świetlica szkolna
- kultywowanie
obyczajów świątecznych i dyrektor szkoły
ludowych
2.Nauka współdziałania
w grupach
-współpraca z Domem
rówieśniczych, nauka
Dziecka w Jaksicach i
samorządności
Inowrocławiu,
nauczyciele odpowiedzialni
opiekun samorządu
-działalność Samorządu
Uczniowskiego
-pomoc koleżeńska,
3.Uczenie
odpowiedzialności za
słabszych
nauczyciele , wychowawcy
-stosowanie form pracy
zespołowej na lekcjach
SCI
-pogadanki na temat
tolerancji, wartości w
życiu,
I.Kawczyńska
4.Odkrywanie
-odpowiedni dobór
uniwersalnych wartości tematów na lekcjach j.
poprzez poznawanie
polskiego, historii
bohaterów literackich i
filmowych.
wychowawcy klas, SCI
poloniści,
historyk
5.Poszanowanie mienia -pogadanki z uczniami na wychowawcy klas,
szkolnego
temat poszanowania
cudzej własności,spotkania z rodzicami:
pedagog szkolny,
rozmowy na temat
niszczenia mienia
dyrektor szkoły
szkolnego, w razie
potrzeby indywidualne
spotkania
M.Trejtowicz
6.Troska o środowisko -organizowanie wyjść do
E.Kozłowska
przyrodnicze –
NPT,
rozwijanie
E.Zielińska
udział w akcji „Sprzątanie
zainteresowań
Świata”
proekologicznych
dyrektor szkoły
-pogadanki na temat
wykorzystywania
surowców wtórnych,
wychowawcy klas
-szkolne koło LOP
7. Zachęcanie do
systematycznego
udziału w zajęciach,
wdrażanie do
punktualności
-przyznawanie nagród za
100% frekwencji w
szkole
wychowawcy klas
dyrektor szkoły
DZIAŁANIA WSPOMAGAJĄCE ROZWÓJ FIZYCZNY
1.Rozwijanie
sprawności fizycznej
-organizowanie
konkursów i rozgrywek
sportowych z udziałem
nauczycieli i rodziców z
okazji Dnia Sportu,
-organizowanie zawodów
międzyklasowych
2.Współpraca z
pielęgniarką szkolną w -analiza kart zdrowia
uczniów
zakresie wykrywania
nauczyciel w-f
wychowawcy klas
pielęgniarka szkolna,
wad postawy
3.Przeciwdziałanie
powstawaniu wad
postawy
-dobór sprzętu szkolnego
do wzrostu uczniów,
-zwracanie uwagi na
prawidłową postawę,
nauczyciel w-f
dyrektor szkoły,
nauczyciele,
-wprowadzenie gimnastyki rodzice,
korekcyjno –
kompensacyjnej na
lekcjach w –f
dyrektor szkoły,
4.Nauka pływania
-organizowanie wyjazdów
na basen,
nauczyciel w-f
PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ
1.Kontrolowanie
-stała obserwacja
terenu szkoły podczas
przerw i zajęć
pozalekcyjnych
nauczyciele
2.Organizowanie
zajęć alternatywnych
dla młodzieży
szkolnej
nauczyciele,
-udział uczniów w
zajęciach kół
zainteresowań,
-organizowanie zajęć
sportowych, wycieczek
nauczyciele
3.Przygotowanie
nauczycieli do
diagnozowania
zjawiska stosowania
używek
-szkolenie w ramach
WDN,
4.Rozszerzenie
wiedzy na temat
przyczyn, przejawów
-zapraszanie osób
dyrektor szkoły przy
zajmujących się
współpracy z pedagogiem
profilaktyką uzależnień na szkolnym
dyrektor szkoły
-rada szkoleniowa z
udziałem specjalistów
i skutków stosowania
używek
pogadanki z uczniami,
pielęgniarka szkolna
-rozmowy z pielęgniarką,
wychowawcy klas,
-dyskusje organizowane
na godzinach
wychowawczych
-uczestnictwo w
spektaklach teatralnych o
tematyce skutków
uzależnień,
5.Wskazywanie
instytucji
udzielających
pomocy osobom
uzależnionym
6.Eliminowanie
sprzedaży wyrobów
alkoholowych i
nikotynowych
nieletnim
7.Prowadzenie zajęć
profilaktycznych i
psychoedukacyjnych
wśród młodzieży
pedagog szkolny przy
współpracy z
Pełnomocnikiem Burmistrza
ds. Uzależnień
SCI
-udział w konkursach i
imprezach
organizowanych przez
Pełnomocnika Burmistrza
ds. Uzależnień
pedagog szkolny
-przygotowanie
materiałów
informacyjnych i
upowszechnianie ich
wśród rodziców
pedagog szkolny,
wychowawcy klas,
współpraca z pedagogami
gminnymi oraz z
pełnomocnikiem burmistrza
ds. uzależnień
-kolportaż zredagowanego -I.Kawczyńska,A.Puławska
apelu o przestrzeganie
-E.Zielińska
zakazu sprzedaży
nieletnim alkoholu i
wyrobów tytoniowych do
sprzedawców i właścicieli
punktów
gastronomicznych
-program „Siedem
kroków”
-program „Nasze
Spotkania”
-I.Dybicz
I.Kawczyńska