Untitled - Sklep WSiP

Klątwa (ekskomunika)
Wczesne średniowiecze
cesarską (1084). Grzegorz VII rychło zmarł
na wygnaniu.
Walka Grzegorza VII z Henrykiem IV
była jednym z największych i najsłynniejszych konfliktów średniowiecznej Europy. Spór o inwestyturę, a więc o przewagę
w świecie chrześcijańskim, toczył się dalej, aż do 1122 r., gdy zawarty został tzw.
konkordat wormacki, czyli kompromisowy
układ między papiestwem a cesarstwem.
W myśl tej ugody cesarz zgadzał się na wybór biskupów zgodnie z prawem kościelnym, ale zachowywał prawo do przekazywania
im dóbr lennych. Niezależność biskupów Rzymu i ich duchowe przywództwo w świecie
chrześcijaństwa zachodniego zostały tym samym umocnione.
Klątwa (ekskomunika) – w Kościele katolickim kara polegająca na wykluczeniu danej osoby ze społeczności kościelnej; klątwa wiąże się m.in. z zakazem
uczestnictwa w obrzędach, udzielania
i przyjmowania sakramentów, sprawowania kościelnych urzędów. Zwalnia
też poddanych z obowiązku posłuszeństwa w stosunku do ekskomunikowanego władcy lub dostojnika
Konkordat wormacki, 1122 r.
Sztuka chrześcijaństwa zachodniego. Umacnianiu instytucji chrześcijaństwa
zachodniego towarzyszył rozwój sztuki. Sztukę karolińską (zob. s. 188) oraz ottońską
(dominującą w Niemczech w X w. i na pocz. XI stulecia) określa się mianem sztuki
przedromańskiej. W XI w. sztuka łacińska, zachodnia, zaczęła się rozwijać w sposób wyraźnie odrębny od sztuki Bizancjum. Ukształtował się nowy styl, zwany romańskim. Czerpał on ze wzorów sztuki przedromańskiej, lecz był jej rozwinięciem i udoskonaleniem.
Styl romański powstał na terenie Francji, a rozprzestrzenił się w całej Europie łacińskiej
i stał się jednym z przejawów jej jedności kulturalnej.
Budowle romańskie, przede wszystkim kościoły, wznoszono najczęściej z wielkich,
kamiennych bloków (ciosów). Mury były grube, gdyż miały nieść ciężar całej konstrukcji, a przede wszystkim sklepień (krzyżowych i beczkowych), które przykrywały przestrzeń
naw kościelnych. Aby nie osłabić murów, otwory okienne były niewielkie, wzmocnione
208
Powstanie państwa polskiego
KALENDARIUM
wokół niego grupa możnych wykorzystywali
tylko w pewnym stopniu tradycje plemien966 chrzest Mieszka I
ne. Wprowadzili natomiast nowe metody
968 utworzenie w Polsce
rządzenia, pobierania i dzielenia danin,
biskupstwa misyjnego
przestrzennego podziału państwa, wymie972 bitwa pod Cedynią
rzania sprawiedliwości. Sięgali przy tym
ok. 990/992 ofiarowanie „państwa
również do wzorców zewnętrznych, czego
gnieźnieńskiego” następcy
najważniejszym przykładem było przyjęcie
św. Piotra (Dagome iudex )
chrześcijaństwa.
Dzięki tym przemianom państwo polskie stało się zdolne do trwałego istnienia
i współpracy oraz współzawodniczenia z innymi państwami Europy. Przemiany te zakończyły się w czasach panowania Mieszka I, dlatego nazywamy go budowniczym państwa polskiego.
1. Wpisz do tabeli przyczyny i konsekwencje przyjęcia chrztu przez Mieszka I.
Przyczyny
Konsekwencje
Polityczne
Kulturowo-ideowe
2. Przeczytaj poniższy fragment Kroniki polskiej Galla Anonima (początek XII w.) i wykonaj polecenia.
Mieszko [I] […] w takich pogrążony był błędach pogaństwa, że wedle swego zwyczaju
siedmiu żon zażywał. W końcu zażądał w małżeństwo jednej bardzo dobrej chrześcijanki
z Czech, imieniem Dąbrówka [Dobrawa]. Lecz ona odmówiła poślubienia go, jeśli nie
zarzuci owego zdrożnego obyczaju i nie przyrzeknie zostać chrześcijaninem. Gdy zaś on
[na to] przystał, że porzuci ów zwyczaj pogański i przyjmie sakramenta wiary chrześcijańskiej, pani owa przybyła do Polski z wielkim orszakiem [dostojników] świeckich
i duchownych, ale nie pierwej podzieliła z nim łoże małżeńskie, aż powoli a pilnie zaznajamiając się z obyczajem chrześcijańskim i prawami kościelnymi, wyrzekł się błędów
pogaństwa i przeszedł na łono matki-Kościoła.
Cyt. za: Anonim tzw. Gall, Kronika polska, tłum. R. Grodecki, Wrocław 1989.
A. Jaką rolę, według Galla, odegrała Dąbrówka w przyjęciu chrześcijaństwa przez
Mieszka I?
B. Na podstawie tekstu oraz wiedzy pozaźródłowej wymień te „obyczaje chrześcijańskie”
oraz „prawa kościelne”, które zmieniały życie ludzi po przyjęciu chrześcijaństwa.
Literatura
Z. Kurnatowska, Początki Polski, Poznań 2002.
J. Strzelczyk, Mieszko Pierwszy, Poznań 1999.
S. Trawkowski, Jak powstawała Polska, Warszawa 1969.
www.wsip.com.pl
215