docPerspektywa dla samorządów. Przegląd programów operacyjnych
download 
Reklamacja Transkrypt
Perspektywa dla samorządów. Przegląd programów operacyjnych
Perspektywa dla samorządów. Przegląd programów operacyjnych na lata 20142020 i działań dedykowanych jednostkom samorządu terytorialnego. Wstęp Niniejszy wykład stanowi kompendium wiedzy na temat unijnych programów operacyjnych i możliwości jakie oferują jednostkom samorządu terytorialnego w ramach perspektywy 2014-2020. Wykład ma za zadanie usystematyzować wiedzę uczestników IV edycji Samorządowej Akademii Finansów na temat systemu wdrażania unijnych funduszy w Polsce oraz wprowadzić w bardziej skomplikowane zagadnienia związane z przygotowaniem jednostki samorządu terytorialnego do korzystania z unijnych funduszy i zarządzania projektami współfinansowanymi ze środków europejskich. W wykładzie przedstawiono przegląd programów operacyjnych z perspektywy 2014-2020, wskazano najważniejsze cele i kierunki, jakie mają realizować oraz zaprezentowano najistotniejsze działania dedykowane samorządowym beneficjentom. W wykładzie przedstawione zostały również informacje o planowanych w 2016 r. naborach i konkursach. System wdrażania Okres 2014-2020 jest ostatnim, w którym Polska uzyska tak duże wsparcie finansowe z UE, czyli 120,1 mld euro, w tym 82,5 mld euro w ramach polityki spójności. Na tę drugą kwotę składają się: ok. 76,9 mld euro dostępnych w programach operacyjnych, 700 mln euro dostępnych w programach Europejskiej Współpracy Terytorialnej, 4,1 mld euro na projekty infrastrukturalne o znaczeniu europejskim w obszarze transportu w ramach instrumentu "Łącząc Europę", ok. 287 mln z zarządzanej przez KE, ogólnej puli przeznaczonej na pomoc techniczną ok. 100 mln euro na działania innowacyjne związane z rozwojem obszarów miejskich. Ministerstwo Rozwoju szacuje, że około 5 proc. środków z puli, jakie otrzymała Polska na lata 2014-2020 stanowić będą instrumenty zwrotne, czyli m.in. kredyty, poręczenia, niskooprocentowane pożyczki. Zdecydowana większość wsparcia przekazana będzie jednak w formie dotacji. Dotacje dotyczyć będą zwłaszcza projektów edukacyjnych, na rzecz włączenia społecznego i walki z ubóstwem czy zwiększenia zatrudnienia, ale również transportowych, środowiskowych czy podnoszących jakość życia. Perspektywa na lata 2014-2020 jest wdrażana w Polsce poprzez 6 krajowych programów operacyjnych zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju, w tym jeden ponadregionalny dla województw Polski Wschodniej (lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińskomazurskie) oraz 16 programów regionalnych zarządzanych przez Urzędy Marszałkowskie. Podział środków unijnych na programy krajowe przedstawia się następująco: 1 Program Infrastruktura i Środowisko Program Inteligentny Rozwój Program Wiedza Edukacja Rozwój Program Polska Cyfrowa 27,4 mld euro 8,6 mld euro 4,7 mld euro 2,2 mld euro 1 www.funduszeeuropejskie.gov.pl https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/zasady-dzialaniafunduszy/fundusze-europejskie-w-polsce/#Programy regionalne , dostęp dn. 17.01.2016 r. Field Program Polska Wschodnia Program Pomoc Techniczna 2 mld euro 0,7 mld euro W latach 2014-2020 samorządy województw będą zarządzać około 40 proc. funduszy polityki spójności, czyli kwotą przekraczającą 31,2 mld euro. Zainwestują te pieniądze poprzez regionalne programy operacyjne. Nowością w porównaniu poprzedniej perspektywy 2007-2013 jest to, że obecnie programy regionalne są dwufunduszowe, tj. finansowane zarówno ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, jak i Europejskiego Funduszu Społecznego. Istotne zmiany dotyczą też Mazowsza, które jako jedyne województwo z Polski zaliczane jest do regionów lepiej rozwiniętych w stosunku do pozostałych regionów kraju (w terminologii polityki spójności jest to kategoria regionu przejściowego). Środki unijne w programach regionalnych:2 - Dolnośląskie - 2,25 mld euro - Kujawsko-Pomorskie - 1,9 mld euro - Lubelskie - 2,23 mld euro - Lubuskie - 0,9 mld euro - Łódzkie - 2,25 mld euro - Małopolskie - 2,87 mld euro - Mazowieckie - 2,08 mld euro - Opolskie - 0,9 mld euro - Podkarpackie - 2,1 mld euro - Podlaskie - 1,21 mld euro - Pomorskie - 1,86 mld euro - Śląskie - 3,47 mld euro - Świętokrzyskie - 1,36 mld euro - Warmińsko-Mazurskie - 1,72 mld euro - Wielkopolskie - 2,45 mld euro - Zachodniopomorskie - 1,6 mld euro Jednostki samorządu terytorialnego będą mogły korzystać ze środków w ramach różnych Programów Operacyjnych. Ich zakres przedmiotowy przedstawiono poniżej. Regionalne Programy Operacyjne (RPO) Z punktu widzenia jednostek samorządu terytorialnego, jako potencjalnych beneficjentów unijnych funduszy największy wachlarz działań, z których mogą one finansować różnorodne projekty (od inwestycji infrastrukturalnych po projekty „miękkie”) oferują regionalne programy operacyjne. Jak już wspomniano wyżej, budżet 16 RPO wynosi łącznie ok. 31,3 mld euro. Jest to niemal 40 proc. (wzrost z ok. 25 proc.) wszystkich środków dostępnych na lata 2014-2020. W obecnej perspektywie 2014-2020 głównym celem programów regionalnych jest zwiększenie konkurencyjności województw oraz poprawa jakości życia ich mieszkańców poprzez wykorzystanie potencjałów regionalnych i niwelowanie barier rozwojowych, w oparciu o strategie rozwoju województw, z naciskiem na regionalne strategie inteligentnej specjalizacji. Do najczęściej wskazywanych inteligentnych specjalizacji należą technologie informacyjnokomunikacyjne. Większość województw opiera swój rozwój także na dziedzinach związanych z zasobami przyrodniczymi (biogospodarką, zdrową żywnością, turystyką zdrowotną). Są jednak też 2 Ibidem, dostęp dn. 17.01.2016 r. takie, w których to tradycyjne gałęzie przemysłu będą w dalszym ciągu pełniły istotną rolę w ich rozwoju (głównie przemysł maszynowy i metalowy oraz energetyka). W stosunku do poprzedniego okresu programowania 2007-2013 nowością jest dwufunduszowość obecnych programów regionalnych – środki pochodzić będą zarówno z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) jak i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Takie rozwiązanie ma zwiększyć komplementarność i efektywność podejmowanych działań oraz bardziej powiązać projekty infrastrukturalne i „miękkie”. Kolejną nowością w stosunku do poprzedniej perspektywy jest wzmocnienie wymiaru terytorialnego RPO, którego celem jest stymulowanie rozwoju zrównoważonego wszystkich regionów w oparciu o ich mocne strony. Jego zastosowanie na poziomie poszczególnych województw przejawia się w praktyce, m.in. poprzez: - uwzględnienie potrzeb i potencjałów szczególnych terytoriów, w tym zwłaszcza obszarów, które należy priorytetowo wspierać (tzw. obszary strategicznej interwencji); - Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) – nowe narzędzie ułatwiające zrównoważony rozwój miast i ich obszarów funkcjonalnych; To nowy sposób współpracy samorządów, w którym miasta i otaczające je gminy oraz władze województwa wspólnie ustalą cele do osiągnięcia i wskażą inwestycje do zrealizowania. Przy pomocy tego instrumentu, partnerstwa jednostek samorządu terytorialnego (JST) miast i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie (miasto i samorządy znajdujące się w jego oddziaływaniu) mogą realizować wspólne przedsięwzięcia, łączące działania finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. - Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność (RLKS) – działania oparte o strategie odpowiadające na lokalne potrzeby. Poszczególne Regionalne Programy Operacyjne RPO województwa dolnośląskiego – alokacja z polityki spójności ok. 2,25 mld euro (z EFRR ok. 1,6 mld euro, z EFS ponad 633 mln euro). Cel główny to wzrost konkurencyjności gospodarki regionu w oparciu o badania i rozwój, na który zostanie przeznaczona największa pula środków. Wyzwaniem jest także poprawa dostępności transportowej regionu oraz wewnątrz niego. Fundusze unijne popłyną także na wzrost udziału energii wytworzonej ze źródeł odnawialnych i zwiększenie efektywności energetycznej, wzrost zatrudnienia i mobilności pracowników, przedsięwzięcia podnoszące poziom i jakość edukacji oraz życia. Wybrane działania, w których JST wymieniane są jako potencjalnymi beneficjenci:3 Działanie 1.2. Innowacyjne przedsiębiorstwa Działanie 1.3. Rozwój przedsiębiorczości Działanie 1.4. Internacjonalizacja przedsiębiorstw Działanie 2.1. E-usługi publiczne Działanie 3.1. Produkcja i dystrybucja energii ze źródeł odnawialnych Działanie 3.3. Efektywność energetyczna w budynkach użyteczności publicznej i sektorze mieszkaniowym Działanie 3.4. Wdrażanie strategii niskoemisyjnych Działanie 3.5. Wysokosprawna kogeneracja Działanie 4.1. Gospodarka odpadami 3 Szczegółowy opis osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 20142020 (SZOOP RPO WD) wersja 4, Wrocław, grudzień 2015 r. Działanie 4.2. Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 4.3. Dziedzictwo kulturowe Działanie 4.4. Ochrona i udostępnianie zasobów przyrodniczych Działanie 4.5. Bezpieczeństwo Działanie 5.1. Drogowa dostępność transportowa Działanie 5.2. System transportu kolejowego Działanie 6.1. Inwestycje w infrastrukturę społeczną Działanie 6.3. Rewitalizacja zdegradowanych obszarów Działanie 7.1. Inwestycje w edukację przedszkolną, podstawową i gimnazjalną Działanie 7.2. Inwestycje w edukację ponadgimnazjalną, w tym zawodową Działanie 8.2. Wsparcie osób poszukujących pracy Działanie 8.3. Samozatrudnienie, przedsiębiorczość oraz tworzenie nowych miejsc pracy Działanie 8.4. Godzenie życia zawodowego i prywatnego Działanie 8.6. Zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw i przedsiębiorców z sektora MMŚP Działanie 8.7. Aktywne i zdrowe starzenie się Działanie 9.1. Aktywna integracja Działanie 9.2. Dostęp do wysokiej jakości usług społecznych Działanie 10.1. Zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości edukacji przedszkolnej Działanie 10.2. Zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości edukacji podstawowej, gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej Działanie 10.3. Poprawa dostępności i wspieranie uczenia się przez całe życie Działanie 10.4. Dostosowanie systemów kształcenia i szkolenia zawodowego do potrzeb rynku pracy RPO województwa kujawsko-pomorskiego – alokacja ze środków UE ok. 1,9 mld euro (z EFRR ponad 1,3 mld euro, z EFS ok. 535 mln euro). Koncentracja środków widoczna jest przede wszystkim w obszarze innowacyjności i przedsiębiorczości, co powinno przełożyć się na zdecydowaną poprawę sytuacji na rynku pracy, a co za tym idzie na polepszenie jakości życia oraz korzystne zmiany demograficzne. Ponadto wsparcie uzyskają projekty dotyczące efektywności energetycznej, infrastruktury transportowej (w tym transport niskoemisyjny w miastach) oraz zwiększania dostępu do zatrudniania. Wybrane działania, w których JST wymieniane są jako potencjalnymi beneficjenci: 4 Działanie 2.1 Wysoka dostępność i jakość e-usług publicznych Działanie 2.2 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego oraz zasobów nauki, kultury i dziedzictwa regionalnego Działanie 3.1 Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych Działanie 3.3 Efektywność energetyczna w sektorze publicznym i mieszkaniowym Działanie 3.4 Zrównoważona mobilność miejska i promowanie strategii niskoemisyjnych Działanie 3.5 Efektywność energetyczna i gospodarka niskoemisyjna w ramach ZIT Działanie 4.1 Przeciwdziałanie zagrożeniom Działanie 4.2 Gospodarka odpadami Działanie 4.3 Rozwój infrastruktury wodno-ściekowej Działanie 4.4 Ochrona i rozwój zasobów kultury Działanie 4.5 Ochrona przyrody Działanie 4.6 Ochrona środowiska naturalnego i zasobów kulturowych na obszarze ZIT Działanie 5.1. Infrastruktura drogowa Działanie 5.2 Rozwój pozamiejskiego transportu publicznego Działanie 5.3 Infrastruktura kolejowa 4 Szczegółowy opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa KujawskoPomorskiego na lata 2014-2020 przyjęty Uchwałą nr 51/1862/15 Zarządu Województwa z dnia 16 grudnia 2015 r. Działanie 6.1 Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną Działanie 6.2 Rewitalizacja obszarów miejskich i ich obszarów funkcjonalnych Działanie 6.3 Inwestycje w infrastrukturę edukacyjną Działanie 6.4 Rewitalizacja oraz inwestycje w infrastrukturę edukacyjną w ramach ZIT Działanie 7.1 Rozwój lokalny kierowany przez społeczność Działanie 9.1 Włączenie społeczne i rozwój usług opiekuńczych w ramach ZIT RPO województwa lubelskiego – alokacja z funduszy UE ok. 2,23 mld euro (z EFRR ok. 1,6 mld euro, z EFS ok. 627 mln euro). Działania zaplanowane w programie mają wzmocnić współpracę przedsiębiorców z naukowcami (co przełoży się na podniesienie konkurencyjności firm), zwiększyć dostęp do usług cyfrowych, poprawić działania na rzecz ochrony środowiska i zmniejszyć emisję zanieczyszczeń. Mają także zwiększyć wykorzystanie energetyki odnawialnej, poprawić dostępność komunikacyjną województwa, edukację oraz polepszyć sytuację pracowników i osób bezrobotnych na rynku pracy. Wybrane działania, w których potencjalnymi beneficjentami są JST: 5 Działanie 2.1 Cyfrowe Lubelskie Działanie 2.2 Cyfryzacja Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Działanie 3.1 Tereny inwestycyjne Działanie 3.8 Tereny inwestycyjne w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego Działanie 4.1 Wsparcie wykorzystania OZE Działanie 5.2 Efektywność energetyczna sektora publicznego Działanie 5.3 Efektywność energetyczna sektora mieszkaniowego Działanie 5.4 Transport niskoemisyjny Działanie 5.5 Promocja niskoemisyjności Działanie 5.6 Efektywność energetyczna i gospodarka niskoemisyjna dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego Działanie 6.1 Bezpieczeństwo ekologiczne Działanie 6.2 Mała retencja Działanie 6.3 Gospodarka odpadami Działanie 6.4 Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 7.1 Dziedzictwo kulturowe i naturalne Działanie 7.2 Ochrona różnorodności przyrodniczej Działanie 7.3 Turystyka przyrodnicza Działanie 7.4 Ochrona bioróżnorodności dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego Działanie 8.1 Regionalny układ transportowy Działanie 8.2 Lokalny układ transportowy Działanie 8.3 Transport kolejowy Działanie 8.4 Transport w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego Działanie 9.1 Aktywizacja zawodowa Działanie 9.3 Rozwój przedsiębiorczości Działanie 9.4 Godzenie życia zawodowego i prywatnego Działanie 10.1 Usługi rozwojowe dla MŚP Działanie 10.3 Programy polityki zdrowotnej 5 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014 – 2020 Lublin, dnia 17 listopada 2015 r. Działanie 11.1 Aktywne włączenie Działanie 11.2 Usługi społeczne i zdrowotne Działanie 11.3 Ekonomia społeczna Działanie 13.1 Infrastruktura ochrony zdrowia Działanie 13.2 Infrastruktura usług społecznych Działanie 13.3 Rewitalizacja obszarów miejskich Działanie 13.4 Rewitalizacja obszarów wiejskich Działanie 13.5 Infrastruktura przedszkolna Działanie 13.6 Infrastruktura kształcenia zawodowego i ustawicznego Działanie 13.7 Infrastruktura szkolna Działanie 13.8 Rewitalizacja Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych RPO województwa lubuskiego – alokacja z polityki spójności blisko 907 mln euro (z EFRR ok. 651 mln euro, z EFS ok. 255 mln euro). Unijne fundusze zostały skoncentrowane na obszarach, które w największym stopniu przyczynią się do rozwoju regionu, takich jak: aktywność badawczorozwojowa przedsiębiorstw i podnoszenie ich konkurencyjności, rozwój usług cyfrowych dla mieszkańców, zwiększenie dostępności transportowej województwa, poprawa środowiska naturalnego, zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, a także polepszenie sytuacji na rynku pracy, zapobieganie wykluczeniu społecznemu. Wybrane działania, w których beneficjentami mogą być JST: 6 Działanie 1.2 Rozwój przedsiębiorczości Działanie 1.3 Tworzenie i rozwój terenów inwestycyjnych Działanie 1.4 Promocja regionu i umiędzynarodowienie sektora MŚP Działanie 2.1 Rozwój społeczeństwa informacyjnego Działanie 3.1 Odnawialne źródła energii Działanie 3.2 Efektywność energetyczna Działanie 3.3 Ograniczenie niskiej emisji w miastach Działanie 3.4 Kogeneracja Działanie 4.1 Przeciwdziałanie katastrofom naturalnym i ich skutkom Działanie 4.2 Gospodarka odpadami Działanie 4.3 Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 4.4 Zasoby kultury i dziedzictwa naturalnego Działanie 4.5 Kapitał przyrodniczy regionu Działanie 5.1 Transport drogowy Działanie 5.2 Transport kolejowy Działanie 6.2 Aktywizacja zawodowa osób pozostających bez pracy niezarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy Działanie 6.3 Wsparcie dla samozatrudnienia Działanie 6.4 Równość szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy Działanie 6.5 Usługi rozwojowe dla MMŚP Działanie 6.6 Adaptacja przedsiębiorstw do zmian Działanie 6.7 Profilaktyka i rehabilitacja zdrowotna osób pracujących i powracających do pracy oraz wspieranie zdrowych i bezpiecznych miejsc pracy Działanie 7.1 Programy aktywnej integracji realizowane przez ośrodki pomocy społecznej Działanie 7.2 Programy aktywnej integracji realizowane przez powiatowe centra pomocy rodzinie Działanie 7.3 Programy aktywnej integracji realizowane przez inne podmioty Działanie 7.4 Aktywne włączenie w ramach podmiotów integracji społecznej 6 Projekt Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego – Lubuskie 2020, Zielona Góra, marzec 2015 r. Działanie 7.5 Usługi społeczne Działanie 8.1 Poprawa dostępności i jakości edukacji przedszkolnej Działanie 8.2 Wyrównywanie dysproporcji w jakości kształcenia na poziomie ogólnym oraz dostosowanie oferty edukacyjnej Działanie 8.3 Upowszechnienie kształcenia ustawicznego związanego z nabywaniem i doskonaleniem kwalifikacji zawodowych Działanie 9.1 Infrastruktura zdrowotna i usług społecznych Działanie 9.2. Rozwój obszarów zmarginalizowanych. Działanie 9.3 Rozwój infrastruktury edukacyjnej RPO województwa łódzkiego – alokacja z funduszy UE ok. 2,25 mld euro (z EFRR ponad 1,6 mld euro, z EFS ok. 634 mln euro). Środki programu zostaną skierowane na wsparcie sfery B+R oraz innowacyjności i konkurencyjności gospodarki regionu, a także poprawę stanu infrastruktury transportowej, ochronę środowiska i gospodarkę niskoemisyjną. Równie ważne będą przedsięwzięcia na rzecz zatrudnienia i włączenia społecznego, godzenia życia zawodowego i prywatnego oraz kwestie dotyczące adaptacyjności pracowników i przedsiębiorstw oraz wydłużenia aktywności zawodowej mieszkańców. Unijne fundusze popłyną również na projekty związane z edukacją oraz rewitalizacją. Wybrane działania, w których beneficjantami są JST:7 Działanie II.1 Otoczenie biznesu Działanie III.1 Niskoemisyjny transport miejski Działanie III.2 Drogi Działanie III.3 Transport multimodalny Działanie III.4 Transport kolejowy RPO województwa małopolskiego – alokacja ze środków europejskich ponad 2,87 mld euro (z EFRR ok. 2 mld euro, z EFS ok. 809 mln euro). Program koncentruje się na podnoszeniu konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz działalności B+R+I, infrastrukturze transportowej oraz gospodarce niskoemisyjnej. Znaczne środki przeznaczono również na działania z zakresu aktywizacji zawodowej oraz integracji społecznej. Wybrane działania, w których beneficjantami są jst: 8 Działanie 1.3 Małopolskie centra innowacji Działanie 2.1 E-administracja i otwarte zasoby Działanie 3.1 Strefy aktywności gospodarczej Działanie 3.3 Umiędzynarodowienie małopolskiej gospodarki Działanie 4.1 Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Działanie 4.3 Poprawa efektywności energetycznej w sektorze publicznym i mieszkaniowym Działanie 4.4 Redukcja emisji zanieczyszczeń do powietrza Działanie 4.5 Niskoemisyjny transport miejski Działanie 5.1 Adaptacja do zmian klimatu Działanie 5.2 Rozwijanie systemu gospodarki odpadami Działanie 5.3 Ochrona zasobów wodnych Działanie 6.1 Rozwój dziedzictwa kulturowego i naturalnego Działanie 6.2 Ochrona różnorodności biologicznej 7 Projekt Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2014-2020 WERSJA 2.0 , Łódź, maj 2015 r 8 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020, Kraków, styczeń 2016 Działanie 6.3 Rozwój wewnętrznych potencjałów regionu Działanie 7.1 Infrastruktura drogowa Działanie 7.2 Transport kolejowy Działanie 8.5 Wsparcie na rzecz łączenia życia zawodowego z prywatnym Działanie 9.1 Aktywna integracja Działanie 9.2 Usługi społeczne i zdrowotne Działanie 11.1 Rewitalizacja miast Działanie 11.2 Odnowa obszarów wiejskich Działanie 11.3 Fundusz rewitalizacji i odnowy małopolski Działanie 11.4 Rewitalizacja terenów poprzemysłowych Działanie 12.1 Infrastruktura ochrony zdrowia działanie 12.2 Infrastruktura edukacyjna RPO województwa mazowieckiego – alokacja z polityki spójności ok. 2,08 mld euro (z EFRR ponad 1,5 mld euro, z EFS ponad 545 mln euro). Cel główny programu, czyli inteligentny oraz zrównoważony rozwój zwiększający spójność społeczną i terytorialną, zostanie osiągnięty m.in. poprzez rozwój konkurencyjności gospodarki regionu opartej na innowacyjności i przedsiębiorczości. Ważnym elementem działań jest wyrównywanie dostępu do zatrudnienia, wzmacnianie zrównoważonego rozwoju środowiska, poprawa jakości usług zdrowotnych, czy też projekty rewitalizacyjne oraz transportowe. Mazowsze jako jedyne w kraju zaliczono do regionów lepiej rozwiniętych w Unii Europejskiej. Stało się tak, ponieważ PKB województwa przekroczyło 75 proc. średniej unijnej (dla 27 państw członkowskich, bez Chorwacji). Maksymalny wkład środków UE na Mazowszu nie może przekroczyć 80 proc. wartości projektu. W okresie programowania 2007-2013 poziom ten wynosił maksymalnie 85 proc. Wybrane działania, w których beneficjentami mogą być JST: 9 Działanie 2.1. E-usługi Działanie 5.1 Dostosowanie do zmian klimatu Działanie 9.1 Aktywizacja społeczno-zawodowa osób wykluczonych i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu Działanie 10.1 Kształcenie i rozwój dzieci i młodzieży Działanie 10.3 Doskonalenie zawodowe RPO województwa opolskiego – alokacja z europejskich środków niemal 945 mln euro (z EFRR ponad 679 mln euro, z EFS prawie 266 mln euro). Program ma zwiększyć konkurencyjność i innowacyjność gospodarki regionu oraz polepszyć jakości życia, dlatego główną grupę wsparcia będą stanowić przedsiębiorcy. Środki zostaną przeznaczone także na działania związane z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, niskoemisyjną gospodarką, włączeniem społecznym i zatrudnieniem. Wybrane działania, w których beneficjentami mogą być JST: 10 Poddziałanie 2.2.1 Przygotowanie terenów inwestycyjnych 9 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014 – 2020 (Uszczegółowienie) (wersja 1.1), Warszawa, 30 czerwca 2015 r. 10 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014-2020, wersja nr 8, dokument przyjęty przez Zarząd Województwa Opolskiego Uchwałą nr 385/2015 z dnia 19 marca 2015 r. z późn. Zmianami, Opole, grudzień 2015 r. Poddziałanie 2.2.2 Przygotowanie terenów inwestycyjnych w Aglomeracji Opolskiej Poddziałanie 2.2.3 Przygotowanie terenów inwestycyjnych na obszarach przygranicznych Poddziałanie 3.1.1 Strategie niskoemisyjne w miastach subregionalnych Poddziałanie 3.1.2 Strategie niskoemisyjne w Aglomeracji Opolskiej Poddziałanie 3.2.1 Efektywność energetyczna w budynkach publicznych Poddziałanie 3.2.2 Efektywność energetyczna w budynkach publicznych Aglomeracji Opolskiej Działanie 4.1 Mała retencja Działanie 4.2 System wczesnego reagowania i ratownictwa Działanie 5.1 Ochrona różnorodności biologicznej Działanie 5.2 Poprawa gospodarowania odpadami komunalnymi Poddziałanie 5.3.1 Dziedzictwo kulturowe i kultura Poddziałanie 5.3.2 Dziedzictwo kulturowe i kultura na obszarach przygranicznych Poddziałanie 5.3.3 Dziedzictwo kulturowe i kultura w Aglomeracji Opolskiej Działanie 5.4 Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 6.1 Infrastruktura drogowa Działanie 6.2 Nowoczesny transport kolejowy Działanie 10.2 Inwestycje wynikające z Lokalnych Planów Rewitalizacji Działanie 10.3 E-usługi publiczne Działanie 10.4 Rozwój infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej RPO województwa podkarpackiego – alokacja z funduszy europejskich ponad 2 ,1 mld euro (z EFRR ponad 1,5 mld euro, z EFS ponad 594 mln euro). Wsparcie unijne trafi przede wszystkim na projekty, które w największym stopniu przyczynią się do wzrostu gospodarczego i zwiększenia zatrudnienia. Akcent zostanie położony także na rozwój technologii informacyjnokomunikacyjnych, działania gwarantujące przejście na gospodarkę niskoemisyjną, a także inwestycje w ochronę środowiska oraz energetykę. Wybrane działania, w których beneficjentami mogą być JST:11 Działanie 1.2 Badania przemysłowe, prace rozwojowe oraz ich wdrożenia Działanie 1.3 Promowanie przedsiębiorczości Działanie 2.1 Podniesienie efektywnosci i dostępności e-usług Działanie 3.1 Rozwój OZE Działanie 3.2 Modernizacja energetyczna budynków Działanie 3.3 Poprawa jakości powietrza Działanie 4.1 Zapobieganie i zwalczanie zagrożeń Działanie 4.2 Gospodarka odpadami Działanie 4.3 Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 4.4 Kultura Działanie 4.5 Różnorodność biologiczna Działanie 5.1 Infrastruktura drogowa Działanie 5.3 Infrastruktura kolejowa Działanie 5.4 Niskoemisyjny transport miejski Działanie 6.1 Rozwój potencjału endogenicznego regionu Działanie 6.2 Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy społecznej Działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej Działanie 6.4 Infrastruktura edukacyjna Działanie 8.1 Aktywna integracja osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym Działanie 8.3 Zwiększenie dostępu do usług społecznych i zdrowotnych Działanie 8.4 Poprawa dostępu do usług wsparcia rodziny i pieczy zastępczej 11 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020, Rzeszów, 14 października 2015 r. Działanie 8.5 Wspieranie rozwoju sektora ekonomii społecznej w regionie RPO województwa podlaskiego – alokacja ze środków UE ponad 1,21 mld euro (z EFRR ponad 872 mln euro, z EFS ok. 341 mln euro). Głównym celem programu jest wzrost konkurencyjności gospodarki kształtowanej w oparciu o regionalne specjalizacje m.in. poprzez inwestycje z zakresu B+R, innowacji i wzmacniania konkurencyjności MŚP. Znaczna część europejskich pieniędzy trafi na zrównoważony transport, przejście na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach, a także rozwój infrastruktury dla usług użyteczności publicznej. Wybrane działania, w których beneficjentami mogą być JST:12 Działanie 1.4 Promocja przedsiębiorczości oraz podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej województwa Działanie 2.5 Aktywne i zdrowe starzenie się Działanie 4.1 Mobilność regionalna Działanie 4.2 Infrastruktura kolejowa Działanie 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii Działanie 5.3 Efektywność energetyczna w sektorze mieszkaniowym i budynkach użyteczności publicznej Działanie 5.4 Strategie niskoemisyjne Działanie 6.2 Ochrona wody i gleb Działanie 8.1 Rozwój usług publicznych świadczonych drogą elektroniczną Działanie 8.2 Uzupełnienie deficytów w zakresie infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej Działanie 8.3 Ochrona dziedzictwa kulturowego Działanie 8.4 Infrastruktura społeczna Działanie 8.5 Rewitalizacja RPO województwa pomorskiego – alokacja z polityki spójności ponad 1,86 mld euro (z EFRR ponad 1,3 mld euro, z EFRR ponad 524 mln euro). Gospodarka niskoemisyjna oraz wsparcie zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego, innowacje i przedsiębiorczość, transport (drogi, koleje) oraz zatrudnienie i aktywizacja zawodowa – to najważniejsze obszary wsparcia programu. Ponadto preferowane będą innowacyjne rozwiązania w energetyce, transporcie oraz w sektorze przedsiębiorstw. Wybrane działania, w których JST są wymieniane jako potencjalni beneficjenci: 13 Działanie 2.4. Otoczenie biznesu Działanie 2.5. Inwestorzy zewnętrzni Działanie 3.2. Edukacja ogólna Działanie 3.3. Edukacja zawodowa Działanie 4.1. Infrastruktura ponadgimnazjalnych szkół zawodowych Działanie 5.1. Aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych - projekty powiatowych urzędów pracy Działanie 5.2. Aktywizacja zawodowa osób pozostających bez pracy Działanie 5.3. Opieka nad dziećmi do lat 3 Działanie 5.4. Zdrowie na rynku pracy Działanie 5.5. Kształcenie ustawiczne Działanie 5.6. Adaptacyjność pracowników Działanie 5.7. Nowe mikroprzedsiębiorstwa 12 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014‐ 2020, Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr 89/1-21/2015 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia 27.10. 2015 r. 13 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 z dnia 14 stycznia 2016 r., Gdańsk 2015. Działanie 6.1. Aktywna integracja Działanie 6.2. Usługi społeczne Działanie 6.3. Ekonomia społeczna Działanie 7.1. Zasoby ochrony zdrowia Działanie 7.2. Systemy informatyczne i telemedyczne Działanie 8.1. Kompleksowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne – wsparcie dotacyjne Działanie 8.3. Materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe Działanie 8.4. Wsparcie atrakcyjności walorów dziedzictwa przyrodniczego Działanie 9.1. Transport miejski Działanie 9.2. Regionalna infrastruktura kolejowa Działanie 9.3. Regionalna infrastruktura drogowa Działanie 10.1. Efektywność energetyczna – mechanizm ZIT Działanie 10.2. Efektywność energetyczna Działanie 10.3. Odnawialne źródła energii Działanie 10.4. Redukcja emisji Działanie 11.1. Ograniczanie zagrożeń naturalnych Działanie 11.2. Gospodarka odpadami Działanie 11.3. Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 11.4. Ochrona różnorodności biologicznej RPO województwa śląskiego – alokacja z funduszy UE ponad 3,47 mld euro (z EFRR blisko 2,5 mld euro, z EFS ok. 978 mln euro). Program zakłada rozwój regionu przede wszystkim poprzez wsparcie inwestycji z obszaru efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii i gospodarki niskoemisyjnej, jak i inwestycji w infrastrukturę drogową i kolejową wraz z zakupem taboru. Kluczowe jest również wsparcie rozwoju szeroko rozumianej przedsiębiorczości (poprzez wzmacnianie konkurencyjności, rozwój innowacyjności oraz zwiększanie udziału technologii informacyjno-komunikacyjnych), wsparcie działań na rzecz zatrudnienia, mobilności pracowników, adaptacyjności firm, kształcenia kompetentnej kadry oraz tych dotyczących ochrony i profilaktyki zdrowotnej. Wybrane działania, w których JST są wymieniane jako potencjalni beneficjenci:14 Działanie 1.1 Kluczowa dla regionu infrastruktura badawcza Działanie 2.1 Wsparcie rozwoju cyfrowych usług publicznych Działanie 3.1 Poprawa warunków do rozwoju MŚP Działanie 4.1 Odnawialne źródła energii Działanie 4.3 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w infrastrukturze publicznej i mieszkaniowej Działanie 4.4 Wysokosprawna kogeneracja Działanie 4.5 Niskoemisyjny transport miejski oraz efektywne oświetlenie Działanie 5.1 Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 5.2 Gospodarka odpadami Działanie 5.3 Dziedzictwo kulturowe Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej Działanie 5.5 Wzmocnienie potencjału służb ratowniczych Działanie 6.1 Drogi wojewódzkie Działanie 6.2 Transport kolejowy Działanie 10.1 Infrastruktura ochrony zdrowia Działanie 10.2 Rozwój mieszkalnictwa socjalnego, wspomaganego i chronionego oraz infrastruktury usług społecznych 14 Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata 2014-2020, Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych, wersja 4, Katowice, grudzień 2015 r. Działanie 10.3 Rewitalizacja obszarów zdegradowanych Działanie 12.1 Infrastruktura wychowania przedszkolnego Działanie 12.2 Infrastruktura kształcenia zawodowego Działanie 12.3 Instytucje popularyzujące naukę RPO województwa świętokrzyskiego – alokacja ze środków unijnych ponad 1,36 mld euro (z EFRR 980,7 mln euro, z EFS ponad 383 mln euro). Rozwój regionu skoncentrowany został na umacnianiu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki oraz budowaniu potencjału przedsiębiorstw. Istotnym elementem wsparcia programu jest obszar dziedzictwa naturalnego i kulturowego, rynek pracy, włączenie społeczne i edukacja, a także zwiększanie dostępu do wysokiej jakości usług publicznych. Wyodrębniono również środki dla tzw. obszarów strategicznej interwencji tj. m.in. miast i otaczających je obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji, obszarów wiejskich. RPO województwa warmińsko-mazurskiego – alokacja z Funduszy Europejskich ponad 1,72 mld euro (z EFRR ponad 1,2 mld euro, z EFS ok. 486 mln euro). Koncentracja środków widoczna jest przede wszystkim w obszarach związanych z gospodarką, innowacjami i technologiami, wsparciem gospodarki niskoemisyjnej, zrównoważonym transportem, a także regionalnym rynkiem pracy. Rozwój firm oparty będzie na projektach sprzyjających podnoszeniu konkurencyjności przedsiębiorstw przy jednoczesnym efektywnym i mądrym wykorzystywaniu zasobów naturalnych oraz stosowaniu rozwiązań przyjaznych środowisku. Wybrane działania, w których beneficjentami są JST: Działanie 1.3 Przedsiębiorczość (Wsparcie przedsiębiorczości) Działanie 3.1 Cyfrowa dostępność informacji sektora publicznego oraz wysoka jakość e-usług publicznych Działanie 4.1 Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych Działanie 4.3 Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków Działanie 4.4 Zrównoważony transport miejski Działanie 4.5 Wysokosprawne wytwarzanie energii Działanie 5.1 Gospodarka odpadowa Działanie 5.2 Gospodarka wodno-ściekowa Działanie 5.3 Ochrona różnorodności biologicznej Działanie 5.4 Zapobieganie i zarządzanie ryzykiem Działanie 7.1 Infrastruktura drogowa o znaczeniu regionalnym Działanie 7.2 Infrastruktura drogowa w miejskich obszarach funkcjonalnych Działanie 7.3 Infrastruktura kolejowa Działanie 9.3 Infrastruktura edukacyjna Działanie 10.7 Aktywne i zdrowe starzenie się Działanie 11.2 Ułatwienie dostępu do przystępnych cenowo, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym RPO województwa wielkopolskiego – alokacja z polityki spójności ponad 2,45 mld euro (z EFRR ponad 1,7 mld mld euro, z EFS ponad 689 mln euro). Jednym z kluczowych kierunków wykorzystania środków jest wsparcie wzrostu gospodarczego, powstawania innowacji, zatrudnienia, poprawa dostępu do rynku pracy oraz stworzenie środowiska sprzyjającego uczeniu się. Wybrane działania, w których JST są wymieniane jako potencjalni beneficjenci:15 15 Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014-2020 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Programu Operacyjnego (Uszczegółowienie WRPO 2014+) Poznań, sierpień 2015 Działanie 1.3. Wsparcie przedsiębiorczości i infrastruktury na rzecz rozwoju gospodarczego Działanie 2.1. Rozwój elektronicznych usług publicznych Działanie 3.1. Wytwarzanie i dystrybucja energii ze źródeł odnawialnych Działanie 3.2. Poprawa efektywności energetycznej w sektorze publicznym i mieszkaniowym Działanie 3.3. Wspieranie strategii niskoemisyjnych w tym mobilność miejska Działanie 4.1. Zapobieganie, likwidacja skutków klęsk żywiołowych i awarii środowiskowych Działanie 4.4 Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego Działanie 4.5 Ochrona przyrody Działanie 5.1. Infrastruktura drogowa regionu Działanie 5.2. Transport kolejowy Działanie 6.6. Wspieranie aktywności zawodowej pracowników poprzez działania prozdrowotne Działanie 7.2. Usługi społeczne i zdrowotne Działanie 9.1. Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną Działanie 9.2. Rewitalizacja miast i ich dzielnic, terenów wiejskich, poprzemysłowych i powojskowych Działanie 9.3. Inwestowanie w rozwój infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej RPO województwa zachodniopomorskiego – alokacja z funduszy unijnych ponad 1,6 mld euro (z EFRR ponad 1,1 mld euro, z EFS ponad 450 mln euro). Dofinansowanie UE ma przede wszystkim służyć budowie potencjału gospodarczego regionu w sposób kompleksowy. Środki zostaną przeznaczone na rozwój regionalnych inteligentnych specjalizacji, bezpośrednie lub pośrednie wsparcie przedsiębiorstw. Ważne jest także dokończenie budowy infrastruktury podstawowej. Ponadto nacisk zostanie położony na działania związane z efektywnością energetyczną oraz zapobieganiem zmianom klimatu. Wybrane działania, w których JST są wymieniane jako potencjalni beneficjenci: Działanie 1.10 Tworzenie i rozbudowa infrastruktury na rzecz rozwoju gospodarczego Działanie 1.11 Tworzenie i rozbudowa infrastruktury na rzecz rozwoju gospodarczego w ramach strategii ZIT dla szczecińskiego obszaru metropolitarnego Działanie 1.12 Tworzenie i rozbudowa infrastruktury na rzecz rozwoju gospodarczego w ramach Strategii ZIT dla Koszalińsko-Kołobrzesko-Białogardzkiego Obszaru Funkcjonalnego Działanie 1.13 Tworzenie i rozbudowa infrastruktury na rzecz rozwoju gospodarczego w ramach Kontraktów Samorządowych Działanie 2.1 Zrównoważona multimodalna mobilność miejska i działania adaptacyjne łagodzące zmiany klimatu Działanie 2.3 Zrównoważona multimodalna mobilność miejska i działania adaptacyjne łagodzące zmiany klimatu w ramach Strategii ZIT dla Koszalińsko-Kołobrzesko-Białogardzkiego Obszaru Funkcjonalnego Działanie 2.4 Zrównoważona multimodalna mobilność miejska i działania adaptacyjne łagodzące zmiany klimatu w ramach Kontraktów Samorządowych Działanie 2.5 Modernizacja energetyczna obiektów użyteczności publicznej Działanie 2.6 Modernizacja energetyczna obiektów użyteczności publicznej w ramach Strategii ZIT dla Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego Działanie 2.7 Modernizacja energetyczna wielorodzinnych budynków mieszkaniowych Działanie 2.8 Modernizacja energetyczna wielorodzinnych budynków mieszkaniowych w ramach Strategii ZIT dla Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego Działanie 2.9 Zastępowanie konwencjonalnych źródeł energii źródłami odnawialnymi Działanie 2.12 Rozwój kogeneracyjnych źródeł energii Działanie 3.3 Poprawa stanu środowiska miejskiego Działanie 3.4 Adaptacja do zmian klimatu Działanie 3.5 Wsparcie rozwoju sieci wodociągowych Działanie 3.6 Wsparcie rozwoju systemów oczyszczania ścieków Działanie 3.7 Rozwój gospodarki odpadami komunalnymi Działanie 3.8 Rozwój gospodarki odpadami niebezpiecznymi Działanie 4.1 Dziedzictwo kulturowe Działanie 4.2 Wzmocnienie instytucji kultury Działanie 4.3 Ochrona różnorodności biologicznej Działanie 4.4 Wsparcie nieinfrastrukturalnych form ochrony przyrody Działanie 4.5 Kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody przez edukację Działanie 4.6 Wsparcie infrastrukturalnych form ochrony przyrody i krajobrazu Działanie 4.7 Wsparcie ośrodków rehabilitacji dziko żyjących zwierząt Działanie 4.8 Podnoszenie jakości ładu przestrzennego Działanie 4.9 Rozwój zasobów endogenicznych Działanie 5.2 Budowa i przebudowa dróg lokalnych (gminnych i powiatowych) w ramach Strategii ZIT dla Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego Działanie 5.3 Budowa i przebudowa dróg lokalnych (gminnych i powiatowych) w ramach Strategii ZIT dla Koszalińsko-Kołobrzesko-Białogardzkiego Obszaru Funkcjonalnego Działanie 5.4 Budowa i przebudowa dróg powiatowych Działanie 5.7 Budowa, rozbudowa lub modernizacja ogólnodostępnej infrastruktury szlaków żeglownych, utrzymanie dróg wodnych prowadzących do portów, monitoring dróg wodnych, w tym związany z systemami zarządzania ruchem Działanie 6.7 Programy zapewnienia i zwiększenia dostępu do opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 w ramach Kontraktów Samorządowych Działanie 6.8 Wdrożenie kompleksowych programów zdrowotnych dotyczących chorób negatywnie wpływających na rynek pracy, ułatwiających powroty do pracy, umożliwiające wydłużenie aktywności zawodowej oraz zwiększenie zgłaszalności na badania profilaktyczne Działanie 7.1 Programy na rzecz integracji osób i rodzin zagrożonych ubóstwem i/lub wykluczeniem społecznym ukierunkowane na aktywizację społeczno-zawodową wykorzystującą instrumenty aktywizacji edukacyjnej, społecznej, zawodowej Działanie 7.2 Wsparcie dla tworzenia podmiotów integracji społecznej oraz podmiotów działających na rzecz aktywizacji społeczno-zawodowej Działanie 7.5 Koordynacja rozwoju sektora ekonomii społecznej oraz wsparcie rozwoju sieci kooperacji i partnerstw ekonomii społecznej w województwie Działanie 7.6 Wsparcie rozwoju usług społecznych świadczonych w interesie ogólnym Działanie 7.7 Wdrożenie programów wczesnego wykrywania wad rozwojowych i rehabilitacji dzieci z niepełnosprawnościami oraz zagrożonych niepełnosprawnością Działanie 8.5 Upowszechnienie edukacji przedszkolnej oraz wsparcie szkół i placówek prowadzących kształcenie ogólne oraz uczniów uczestniczących w kształceniu podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym w ramach Kontraktów Samorządowych Działanie 8.9 Wsparcie szkół i placówek prowadzących kształcenie zawodowe oraz uczniów uczestniczących w kształceniu zawodowym i osób dorosłych uczestniczących w pozaszkolnych formach kształcenia zawodowego w ramach Kontraktów Samorządowych Działanie 9.2 Infrastruktura społeczna Działanie 9.3 Wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczności i obszarów miejskich i wiejskich Działanie 9.4 Inwestycje w infrastrukturę podmiotów prowadzących kształcenie ogólne na poziomie podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym Działanie 9.6 Ośrodki popularyzujące naukę Działanie 9.7 Ośrodki popularyzujące naukę w ramach Kontraktów Samorządowych Działanie 9.8 Infrastruktura szkolnictwa zawodowego Działanie 9.9 Infrastruktura szkolnictwa zawodowego w ramach Kontraktów Samorządowych Działanie 9.10 Wsparcie rozwoju e-usług publicznych Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ) Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 to największy program finansowany z funduszy europejskich nie tylko w Polsce, ale i Unii Europejskiej. Główne obszary, na które zostaną przekazane środki to: gospodarka niskoemisyjna, ochrona środowiska, przeciwdziałanie i adaptacja do zmian klimatu, transport i bezpieczeństwo energetyczne oraz ochrona zdrowia i dziedzictwo kulturowe. Środki będą pochodziły z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz – w przypadku inwestycji transportowych i środowiskowych – z Funduszu Spójności. Ze środków Programu Infrastruktura i Środowisko finansowane są duże projekty infrastrukturalne, o znaczeniu krajowym lub międzynarodowym. Nie oznacza to jednak, że samorządy nie mają tu czego szukać. W niektórych działaniach to właśnie one są głównym beneficjentem pomocy. W ramach POIiŚ przewiduje się dziewięć merytorycznych osi priorytetowych (finansowanych z FS i EFRR) oraz jedną oś dedykowaną działaniom w zakresie pomocy technicznej (finansowaną w całości z FS) na rzecz całego POIiŚ:16 Oś priorytetowa I Zmniejszenie emisyjności gospodarki Działania 1.1 Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych - Podziałania 1.1.1 Wspieranie inwestycji dotyczących wytwarzania energii z odnawialnych źródeł wraz z podłączeniem tych źródeł do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej. - Podziałania 1.1.2 Wspieranie projektów dotyczących budowy oraz przebudowy sieci umożliwiających przyłączanie jednostek wytwarzania energii z OZE Działania 1.2 Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach Działania 1.3 Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach - Podziałania 1.3.1 Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach publicznych - Podziałania 1.3.2 Wspieranie efektywności energetycznej w sektorze mieszkaniowym - Podziałania 1.3.3 Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorstw w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE Działania 1.4 Rozwijanie i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji działających na niskich i średnich poziomach napięcia - Podziałania 1.4.1 Wsparcie budowy inteligentnych sieci elektroenergetycznych o charakterze pilotażowym i demonstracyjnym - Podziałania 1.4.2 Ogólnopolski program popularyzacji wiedzy i promocji inteligentnych systemów przesyłu i dystrybucji energii Działania 1.5 Efektywna dystrybucja ciepła i chłodu Działania 1.6 Promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe - Podziałania 1.6.1 Źródła wysokosprawnej kogeneracji - Podziałania 1.6.2 Sieci ciepłownicze i chłodnicze dla źródeł wysokosprawnej kogeneracji 16 Szczegółowy opis osi priorytetowych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, wersja 1.2 Warszawa, 21 grudnia 2015 r. Działania 1.7 Kompleksowa likwidacja niskiej emisji na terenie konurbacji śląsko – dąbrowskiej - Podziałania 1.7.1 Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych w konurbacji śląsko-dąbrowskiej - Podziałania 1.7.2 Efektywna dystrybucja ciepła i chłodu w konurbacji śląsko-dąbrowskiej Podziałania 1.7.3 Promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w konurbacji śląsko-dąbrowskiej Oś priorytetowa II Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu Działania 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska Działania 2.2 Gospodarka odpadami komunalnymi Działania 2.3 Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach Działania 2.4 Ochrona przyrody i edukacja ekologiczna Działania 2.5 Poprawa jakości środowiska miejskiego Oś priorytetowa III Rozwój sieci drogowej TEN-T i transportu multimodalnego Działania 3.1 Rozwój drogowej i lotniczej sieci TEN-T Działania 3.2 Rozwój transportu morskiego, śródlądowych dróg wodnych i połączeń multimodalnych Oś priorytetowa IV Infrastruktura drogowa dla miast Działania 4.1 Zwiększenie dostępności transportowej ośrodków miejskich leżących w sieci drogowej TEN-T i odciążenie miast od nadmiernego ruchu drogowego Działania 4.2 Zwiększenie dostępności transportowej ośrodków miejskich leżących poza siecią drogową TEN-T. i odciążenie miast od nadmiernego ruchu drogowego Oś priorytetowa V Rozwój transportu kolejowego w Polsce Działania 5.1 Rozwój kolejowej sieci TEN-T Działania 5.2 Rozwój transportu kolejowego poza TEN-T Oś priorytetowa VI Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach Działania 6.1 Rozwój publicznego transportu zbiorowego w miastach Oś priorytetowa VII Poprawa bezpieczeństwa energetycznego Działania 7.1 Rozwój inteligentnych systemów magazynowania, przesyłu i dystrybucji energii Oś priorytetowa VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Działania 8.1 Ochrona zabytków i rozwój zasobów kultury Oś priorytetowa IX Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia Działania 9.1 Infrastruktura ratownictwa medycznego Działania 9.2 Infrastruktura ponadregionalnych podmiotów leczniczych Oś priorytetowa X Pomoc techniczna Działania 10.1 Pomoc techniczna Wybrane konkursy oraz nabory planowane w 2016 r. Pierwsze konkursy z PO IŚ dedykowane samorządom ruszyły już w 2015 r. Wśród nich są aktualnie jeszcze trwające (na dzień. 22.01.2016 r.) trzy duże nabory wniosków ogłoszone na początku grudnia 2015 r. przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Chodzi o działania dotyczące gospodarki wodno-ściekowej, poprawy jakości środowiska miejskiego oraz gospodarki odpadami komunalnymi.17 Dofinansowanie mogą uzyskać przedsięwzięcia dotyczące: - Gospodarki wodno-ściekowej w aglomeracjach (działanie 2.3) Dofinansowanie jest przyznawane na projekty dotyczące budowy lub modernizacji oczyszczalni ścieków, zagospodarowania osadów ściekowych, wyposażenia aglomeracji w sieć kanalizacyjną. O wsparcie mogą się ubiegać jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, działające w ich imieniu jednostki organizacyjne i podmioty, świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego. Budżet konkursu wynosi 5 mld zł. Wnioski można składać do 29 stycznia 2016 r. - Poprawy jakości środowiska miejskiego (działanie 2.5) Wsparcie będzie przyznawane na projekty dotyczące rekultywacji obszarów zanieczyszczonych i zdegradowanych, zlokalizowanych na terenach miast i w ich obszarach oraz działań związanych z rozwojem terenów zieleni. O dofinansowanie mogą się ubiegać jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego oraz regionalne dyrekcje ochrony środowiska. Budżet konkursu wynosi 84 mln zł. Wnioski w konkursie można składać do 29 lutego 2016 r. - Gospodarki odpadami komunalnymi - budowa Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (działanie 2.2) Dotacje będą przyznawane na projekty obejmujące elementy gospodarki odpadami zgodnej z hierarchią sposobów postępowania z odpadami. O wsparcie mogą się ubiegać jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, działające w ich imieniu jednostki organizacyjne oraz podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych jednostek samorządu terytorialnego. Budżet konkursu wynosi 100 mln zł. Wnioski można składać do 29 lutego 2016 r. Z początkiem lutego 2016 r. rozpocznie się z kolei pierwszy konkurs w ramach osi priorytetowej 17 www.mos.gov.pl http://www.mos.gov.pl/artykul/7_aktualnosci/25492_ponad_5_mld_zl_z_nowego_poiis.html, dostęp dn. 19.01.2016 r. Field Field VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury.18 Nabór przeprowadzi Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Do rozdysponowania wśród beneficjentów jest 200 mln zł. O wsparcie będą się mogły ubiegać m.in. jednostki samorządu terytorialnego oraz samorządowe instytucje kultury. Na dofinansowanie będą mogły liczyć projekty inwestycyjne dotyczące m.in. prac konserwatorskich, restauratorskich oraz roboty budowlane przy obiektach i na obszarach zabytkowych i zespołach tych obiektów oraz w ich otoczeniu, a także projekty rozbudowy, przebudowy i remontu niezabytkowej infrastruktury na cele działalności kulturalnej, edukacji artystycznej, archiwów. Możliwe będzie także uzyskanie wsparcia na zakupów trwałego wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej oraz na ochronę zabytkowych ogrodów i parków. Konkurs potrwa do 31 marca 2016 r. W 2016 r. przewidywane są również konkursy w sektorach transportu (m.in. dla projektów dotyczących rozwoju systemu kolejowego w miastach oraz inwestycji mających na celu unowocześnienie taboru kolejowego), energetyki (m.in. dla projektów dotyczących wytwarzania energii z odnawialnych źródeł wraz z podłączeniem tych źródeł do sieci dystrybucji), środowiska (m.in. gospodarka odpadami komunalnymi) i kultury. Łącznie w 2016 r. planowane jest uruchomienie 26 naborów w ramach PO Infrastruktura i Środowisko. Całkowity budżet wszystkich zaplanowanych na ten rok konkursów wyniesie ok. 11,25 mld złotych.19 Program Operacyjny Polska Wschodnia (PO PW) Program ten stanowi wsparcie dla następujących województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego oraz warmińsko-mazurskiego. Są to województwa na najniższym poziomie rozwoju w Polsce oraz są jedynym z najsłabszych regionów w całej Unii Europejskiej. W perspektywie 2014-2020 główny nacisk położony zostanie na poprawę pozycji konkurencyjnej Polski Wschodniej za pomocą działań na rzecz wzmocnienia rozwoju gospodarczego, w tym podniesienie poziomu innowacyjności gospodarki oraz rozwoju rynków pracy w makroregionie, jakimi są głównie ośrodki miejskie. Program Polska Wschodnia koncentruje się na wspieraniu powstawania i rozwoju startupów, międzynarodowej działalności małych i średnich przedsiębiorstw, tworzeniu innowacyjnych produktów lub usług oraz umiejętnym zarządzaniu wzornictwem w firmie. Fundusze Programu przeznaczone będą także na inwestycje w komunikację miejską, drogi i kolej.20 Beneficjentom samorządowym dedykowany jest przede wszystkim priorytet II związany z rozwojem nowoczesnej infrastruktury transportowej. Przewidziano tu dwa działania: Działanie 2.1. Zrównoważony transport miejski Program przewiduje dofinansowanie kompleksowych projektów w zakresie tworzenia nowych bądź rozbudowy istniejących ekologicznych zintegrowanych sieci transportu miejskiego, obejmujące takie zadania jak: 18 www.pois.gov.pl, http://www.pois.gov.pl/nabory/81-ochrona-dziedzictwa-kulturowego-i-rozwoj-zasobow-kultury/, dostęp dn. 20.01.2016 r. 19 http://www.pois.gov.pl/media/13279/harmongram_2016_grudzien.pdf, dostęp dn. 20.01.2016 r. 20 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020, Warszawa, 5 listopada 2015. Field Field Field budowa/przebudowa sieci autobusowych, trolejbusowych i tramwajowych, wraz z zakupem niskoemisyjnego taboru budowa/przebudowa niezbędnej infrastruktury na potrzeby komunikacji miejskiej, w tym intermodalnych dworców przesiadkowych wdrożenie nowych, rozbudowa lub modernizacja istniejących systemów telematycznych na potrzeby komunikacji miejskiej. Poprawa układów transportowych 5 miast wojewódzkich (Lublina, Białegostoku, Rzeszowa, Kielc i Olsztyna) i ich obszarów funkcjonalnych na zasadach przewidzianych w Umowie Partnerstwa. Środki na realizację działania wynoszą 440 mln euro. Działanie 2.2. Infrastruktura drogowa Fundusze PO PW zostaną przeznaczone na inwestycje na drogach krajowych i wojewódzkich w obrębie stolic województw Polski Wschodniej, zapewniające ich połączenie z siecią dróg krajowych, w tym TEN-T. Przewiduje się również inwestycje dotyczące budowy/przebudowy dróg wojewódzkich w obszarach funkcjonalnych, włączające je do systemu dróg krajowych, w tym sieci TEN-T. Środki na realizację działania wynoszą 476 mln euro. W harmonogramie konkursów PO PW na 2016 roku zaplanowano łącznie 9 konkursów na kwotę 1,7 mld zł. Największy z nich o wartości ponad 1 mld zł ma dotyczyć wsparcia wspomnianych projektów drogowych. Pozostałe konkursy dotyczyć będą głównie wsparcia dla przedsiębiorców, szczególnie MŚP. Program Operacyjny Wiedza Edukacja i Rozwój (PO WER) Program Wiedza Edukacja Rozwój jest finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz ze środków specjalnej linii budżetowej Inicjatywy na rzecz zatrudnienia ludzi młodych (Youth Employment Initiative – YEI), a także z budżetu państwa. Na realizację Programu przeznaczone zostanie ponad 5,4 mld euro, w tym ponad 2 mld euro na wsparcie osób młodych. Program wspiera aktywizację osób młodych poniżej 30 roku życia pozostających bez zatrudnienia, szkolnictwo wyższe, innowacje społeczne, mobilność i współpracę ponadnarodową, a także reformy w obszarach zatrudnienia, włączenia społecznego, edukacji, zdrowia i dobrego rządzenia. Program składa się z 6 osi priorytetowych:21 I Osoby młode na rynku pracy; II Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji - 878 mln euro; III Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju - 1 253 mln euro; IV Innowacje społeczne i współpraca ponadnarodowa - 711 mln euro; V Wsparcie dla obszaru zdrowia - 357 mln euro; VI Pomoc techniczna - 195 mln euro. Samorządom dedykowanych jest wiele działań programu na lata 2014-2020. Oto niektóre z nich: Działanie 2.4. Modernizacja publicznych i niepublicznych służb zatrudnienia oraz lepsze dostosowanie ich do potrzeb rynku pracy. 21 Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 Warszawa, 22 października 2015 r Najważniejsze cele tego działania to - Standaryzacja działań podejmowanych przez instytucje rynku pracy. - Profesjonalizacja kadr instytucji rynku pracy, poprzez podniesienie kwalifikacji i kompetencji ich kluczowych pracowników. - Wyposażenie instytucji rynku pracy w zasoby informacyjne pozwalające zwiększyć efektywność ich funkcjonowania. - Zwiększenie zakresu i trafności oferty aktywizacyjnej wobec osób młodych znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy. 5. Utworzenie systemu monitorowania efektywności instytucji rynku pracy. Działanie 2.5 Skuteczna pomoc społeczna. Cele szczegółowe tego działania to: - Wzmocnienie procesów monitorowania i ewaluacji polityki na rzecz włączenia społecznego i zwalczania ubóstwa. - Wzmocnienie potencjału instytucji działających na rzecz włączenia społecznego. Jednym z planowanych zadań w ramach tego działania będzie wdrożenie usprawnień organizacyjnych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej przez nakierowanie działań na poprawę obsługi klienta. 22 Działanie 2.6. Wysoka jakość polityki na rzecz włączenia społecznego i zawodowego osób niepełnosprawnych, Głównym celem działania jest zwiększenie zdolności podmiotów polityk publicznych do wdrażania postanowień Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Drugim celem działania jest podniesienie jakości działań realizowanych przez publiczne i niepubliczne podmioty na rzecz aktywizacji społeczno-zawodowej osób niepełnosprawnych. Działanie 2.7. Zwiększenie szans na zatrudnienie osób szczególnie zagrożonych wykluczeniem społecznym. Wspierane będą tu m.in. kompleksowe projekty na rzecz poprawy wykształcenia i zatrudnienia członków społeczności romskiej, a także działania na rzecz likwidacji barier, które utrudniają zatrudnianie Romów i integrację ze społecznością większościową. Dofinansowanie będzie też przyznawane projektom na rzecz poprawy motywacji i zdolności do podjęcia zatrudnienia oraz funkcjonowania w społeczeństwie osób odbywających karę pozbawienia wolności, a także rozwój współpracy i partnerstwa w zakresie promocji zatrudniania tych osób. Działanie 2.8 Rozwój usług społecznych świadczonych w środowisku lokalnym. W ramach tego działania planowane są m.in. szkolenia władz samorządowych szczebla gminnego i powiatowego w zakresie deinstytucjonalizacji pieczy zastępczej, w tym działania profilaktycznych i systemu pieczy zastępczej, a także szkolenia kadr systemu wsparcia rodziny i pieczy zastępczej w zakresie realizacji ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu 81 rodziny i systemie pieczy zastępczej. Działanie 2.9 Rozwój ekonomii społecznej. Samorządom „dedykowane” są m.in. projekty związane budową i rozwojem istniejących znaków 22 Ibidem, s. 64. jakości dla podmiotów ekonomii społecznej i jednostek samorządu terytorialnego wspierających rozwój ekonomii społecznej. Działanie 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty. W ramach działania wspierane będą projekty szkoleniowe oraz doradztwo dla kadry kierowniczej systemu oświaty (w tym kadry JST) pod kątem kształtowania umiejętności przywódczych potrzebnych w procesie rozwijania kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy (ICT, matematyczno-przyrodniczych, języków obcych), nauczania eksperymentalnego, właściwych postaw uczniów (kreatywności, innowacyjności, pracy zespołowej) oraz metod zindywidualizowanego podejścia do ucznia. Działanie 2.13 Przejrzysty i spójny Krajowy System Kwalifikacji, którego celem jest włączenie kwalifikacji nadawanych poza systemami oświaty oraz szkolnictwa wyższego do zintegrowanego systemu kwalifikacji. Działanie 2.14 Rozwój narzędzi dla uczenia się przez całe życie, którego najważniejszymi celami jest zwiększenie dostępu osób dorosłych do różnych form uczenia się przez całe życie oraz zwiększenie dostępu do wysokiej jakości usług z zakresu całożyciowego doradztwa edukacyjnozawodowego. W ramach działania finansowane będą m.in. projekty przygotowujące szkoły do pełnienia roli Lokalnych Ośrodków Wiedzy i Edukacji we współpracy z organem prowadzącym i społecznością lokalną, tj. do prowadzenia działań na rzecz aktywności edukacyjnej osób dorosłych, w zakresie rozwijania potrzebnych na rynku pracy kompetencji kluczowych, oraz rozwój metod i narzędzi pracy nauczycieli tych szkół z osobami dorosłymi, w szczególności na terenach wiejskich i w małych miastach, a także na terenach o niekorzystnej sytacji. Samorządom szczególnie „dedykowane” jest działanie 2.18 Wysokiej jakości usługi administracyjne, którego najważniejszym celem jest doskonalenie jakości oraz monitorowanie procesu świadczenia usług administracyjnych istotnych dla prowadzenia działalności gospodarczej. W ramach działania mają być dofinansowane projekty wdrażające rozwiązania poprawiające efektywność zarządzania usługami w obszarach istotnych dla prowadzenia działalności gospodarczej jak np. podatki i opłaty lokalne, elektronizacja procesu obsługi podatkowej w urzędach jednostek samorządu terytorialnego, czy automatyzacja rozliczeń oraz poprawa dostępności do informacji o sposobie załatwienia i przebiegu sprawy. Wspierane mają być też projekty doskonalące kompetencje kadr JST w zakresie m.in. obsługi podatkowej, stosowania narzędzi elektronicznych, obsługi klienta, zarządzania satysfakcją, orzecznictwa, a także wdrażanie rozwiązań zarządczych w urzędach JST poprawiających jakość obsługi przedsiębiorców w szczególności w zakresie: zarządzania satysfakcją klienta, zarządzania jakością, zarządzania procesowego, dostępem do informacji publicznej. Pomoc będzie także przyznawana projektom poprawiającym standardy obsługi inwestora przez JST poprzez m.in. doskonalenie kompetencji kadr JST w zakresie opracowywania ofert inwestycyjnych oraz obsługi inwestora; budowę lokalnych sieci współpracy na rzecz obsługi inwestora z udziałem instytucji otoczenia biznesu oraz publicznych służb zatrudnienia oraz elektronizację procesu obsługi inwestora w szczególności dostępu do informacji o ofercie inwestycyjnej. Działanie 2.19. Usprawnienie procesów inwestycyjno-budowlanych i planowania przestrzennego. W ramach działania wspierane będą m.in. projekty podnoszące kompetencje kadr planowania przestrzennego w zakresie technik zapisu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i prognozowania realnego zapotrzebowania na tereny i formy jego zagospodarowania; analizy, przetwarzania i prezentacji danych przestrzennych; jednolitego krajowego zintegrowanego systemu monitorowania procesów przestrzennych. Samorządy będą też mogły ubiegać się o wsparcie projektów wzmacniających proces konsultacji społecznych i monitoringu społecznego w zakresie działań prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego w obszarze planowania i zagospodarowania przestrzennego. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój ( PO IR) Program Inteligentny Rozwój zastąpił Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (POIG). Głównym jego celem jest pobudzenie innowacyjności i konkurencyjności gospodarki w Polsce za pomocą zwiększenia nakładów prywatnych na rozwój i badania. Nakłady te będą skoncentrowane na budowie nowych sektorów biznesu i wzmocnieniu już istniejących, a także na rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw. Preferowane będą projekty badawcze, które cechuje wysoki potencjał w zakresie nauki i biznesu. PO IR będzie przewidywał rozwiązania horyzontalne preferujące wsparcie badań naukowych i prac rozwojowych prowadzących do innowacji w zakresie technologii środowiskowych, niskoemisyjnych oraz umożliwiających oszczędne gospodarowanie zasobami. Wsparcie ze środków PO IR będzie skoncentrowane na projektach realizowanych w obszarach Inteligentnych Specjalizacji, czyli na wybranych dziedzinach nauki i gospodarki stanowiących potencjał rozwojowy kraju i regionów. O wsparcie z Programu Inteligentny Rozwój występować mogą przede wszystkim: przedsiębiorstwa (w szczególności MŚP), jednostki naukowe, konsorcja przedsiębiorstw oraz jednostek naukowych oraz instytucje otoczenia biznesu. Samorządy nie są wymienione jako bezpośredni wnioskodawcy w PO Inteligentny Rozwój. Program Operacyjny Polska Cyfrowa ( PO PC) Program ukierunkowany jest na technologie informacyjno – komunikacyjne, przede wszystkim do tworzenia sieci szerokopasmowych i rozwoju e- usług publicznych. Ma służyć zapewnieniu nowego, masowego dostępu do szerokopasmowego Internetu, podniesieniu kompetencji cyfrowych różnych grup społecznych, by nie tworzyć wykluczenia cyfrowego. Celem programu jest wzmocnienie cyfrowych fundamentów dla społeczno – gospodarczego rozwoju kraju. Zgodnie z Umową Partnerstwa, jako fundamenty te przyjęto: szeroki dostęp do szybkiego Internetu, efektywne i przyjazne użytkownikom e- usługi publiczne oraz stale rosnący poziom kompetencji cyfrowych społeczeństwa. Strategia Europa 2020 wyznacza poszczególne wymiary, w których powinna rozwijać się europejska społeczna gospodarka rynkowa. Technologie cyfrowe są katalizatorem innowacyjności, zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym. Programu Polska Cyfrowa dedykowany jest przede wszystkim przedsiębiorstwom telekomunikacyjnym, jednostkom administracji rządowej oraz jednostkom im podległym lub przez nie nadzorowanym. O dofinansowanie mogą się też ubiegać jednostki naukowe, państwowe organizacje kultury oraz organizacje pozarządowe. Projekty finansowane z Programu Polska Cyfrowa można podzielić na trzy grupy. Pierwszą stanowią te, w wyniku których powstaje infrastruktura szerokopasmowa umożliwiająca dostęp do szybkiego Internetu. Bezpośrednimi odbiorcami tych projektów są mieszkańcy obszarów, na których do tej pory dostęp do sieci był ograniczony lub wcale go nie było. Drugą grupę stanowią przedsięwzięcia, dzięki którym zwiększa się pula usług publicznych dostępnych drogą elektroniczną. Korzysta na tym całe społeczeństwo. Z kolei trzecia grupa to projekty zachęcające ludzi do korzystania z Internetu i zwiększające ich cyfrowe kompetencje. O dofinansowanie tego typu działań mogą ubiegać się głównie organizacje pozarządowe w partnerstwie z samorządami. Samorządy nie są wymieniane jako bezpośredni wnioskodawcy w PO Polska Cyfrowa. Program Operacyjny Pomoc Techniczna (PO PT) Głównym zadaniem programu jest zapewnić sprawny system wdrażania funduszy polityki spójności na lata 2014-2020. W ramach programu realizowane będą działania, które zapewniają kompleksowe przygotowanie instytucji do wdrażania projektów, a także spójny system informacji i promocji. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację następujących celów szczegółowych: sprawne działanie instytucji systemu wdrażania, sprawność beneficjentów ze szczególnym uwzględnieniem wymiaru terytorialnego polityki spójności, spójny system informacji i promocji funduszy europejskich, wzmocnienie roli pomocy technicznej jako narzędzia wspomagającego sprawne zarządzanie poszczególnymi programami operacyjnymi oraz zwiększenie efektywności instytucji w systemie wdrażania instrumentów strukturalnych. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) Łącznie na realizację PROW 2014-2020 zaplanowano 13,5 mld euro, z czego 8,6 mld ma pochodzić z budżetu UE (w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich), a 4,9 mld euro z wkładu krajowego. Głównym celem programu będzie poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich. W ramach tego programu będzie realizowanych 6 priorytetów: ułatwienie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie i leśnictwie oraz na obszarach wiejskich, poprawa konkurencyjności gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych. poprawa organizacji łańcucha żywnościowego, odnowa, wspieranie i ochrona ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa, efektywne gospodarowanie zasobami, przejście na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmiany klimatyczne, zarządzanie ryzykiem, zwiększenie włączenia społecznego, ograniczenie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich. W ramach PROW 2014-2020 będzie realizowanych łącznie 15 działań. Pomoc finansowa ze środków Programu będzie skierowana głównie do sektora rolnego. Są jednak działania dedykowane samorządom. Jednym z najbardziej oczekiwanych, zwłaszcza przez mniejsze gminy, jest działanie ukierunkowane na odnowę lokalnych dróg. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 września 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych" w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii" o dofinansowanie inwestycji związanych z budową lub modernizacją dróg lokalnych będą się mogły ubiegać gminy, związki międzygminne, powiaty oraz związki powiatów. Wsparcie będzie przyznawane na operację realizowaną na obszarze należącym do gminy wiejskiej lub gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5000 mieszkańców lub gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5000 mieszkańców. Maksymalna wielkość pomocy na inwestycje ze środków EFRROW wyniesie do 3 mln zł na beneficjenta. Wymagany krajowy wkład środków publicznych, w wysokości 36,37 proc. kosztów kwalifikowalnych projektu, ma pochodzić ze środków własnych beneficjenta. Suma kosztów kwalifikowalnych projektu nie będzie jednak mogła przekroczyć kwoty 1 mln euro. Decyzje o kryteriach wyboru projektów oraz o terminach naborów podejmują zarządy poszczególnych województw. W części regionów pierwsze konkursy dotyczące budowy i remontów dróg rozpoczęły się już jesienią 2015 r. W innych ruszą dopiero w pierwszym kwartale 2016 r. Terminy naborów wniosków na operacje typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych" w ramach PROW na lata 2014-2020: 23 Dolnośląskie: 20 stycznia 2016 r. - 18 marca 2016 r. Kujawsko-Pomorskie: 16 listopada 2015 r. - 13 stycznia 2016 r. (do godz. 12:00) Lubelskie: 16 listopada 2015 r. - 14 stycznia 2016 r. Lubuskie: 30 listopada 2015 - 30 grudnia 2015 r. Mazowieckie: 16 listopada 2015 r. - 12 stycznia 2016 r. Opolskie: 1 lutego 2016 r. - 26 lutego 2016 r. Podkarpackie: 14 grudnia 2015 r. - 29 stycznia 2016 r. Podlaskie: 18 stycznia 2016 r. - 17 marca 2016 roku. Śląskie: 9 listopada 2015 r. - 5 stycznia 2016 r. Świętokrzyskie: 7 grudnia 2015 r. - 15 stycznia 2016 r. Zachodniopomorskie: 16 listopada 2015 r. - 12 stycznia 2016 r. Zakończenie W latach 2014-2020 znaczącym beneficjentem środków z Unii Europejskiej będą jednostki samorządu terytorialnego, a szczególnie gminy, do których należy realizacja zadań mających wpływ zarówno na lokalne społeczności, jak i dla gospodarki danego regionu. Sama znajomość programów operacyjnych i źródeł finansowania projektów to jednak dopiero początek drogi do realizacji projektu współfinansowanego środkami UE. Na sukces takiego przedsięwzięcia składa się bowiem szereg czynników, a sam proces jest złożony i wymaga wiedzy nie tylko z zakresu unijnych przepisów, ale także znajomości zagadnień finansowych oraz doświadczenia w zakresie zarządzania projektami. Już samo przygotowanie projektu współfinansowanego dotacjami unijnymi wymaga przeprowadzenia szeregu analiz, wykazujących instytucjonalne, techniczno-technologiczne, finansowo-ekonomiczne oraz środowiskowe uwarunkowania jego realizacji. Konieczna jest ocena prowadzona z punktu widzenia możliwych do uzyskania korzyści dla społeczeństwa (analiza ekonomiczna), jak również pod kątem potrzeb i możliwości finansowania z udziałem bezzwrotnych 23 Serwis Samorządowy PAP, http://samorzad.pap.pl/depesze/wiadomosci_centralne/159677/Drogi-z-PROW—Juzpolowa-wojewodztw-uruchomila-nabory-wnioskow-na-drogi-w-ramach-PROW-2014-2020, dostęp dn. 21.01.2016 r. Field i zwrotnych środków UE (analiza finansowa). Istotnym warunkiem pozyskania funduszy europejskich jest także zdolność samorządu do generowania wkładu własnego. Wszystkie te elementy zostaną szczegółowo omówione w kolejnych wykładach IV edycji Samorządowej Akademii Finansów.
