Ekologia i onkologia - zdrowie i choroba – konteksty metakliniczne

Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Świdnicy
58-100 Świdnica, ul. Leśna 27-29, e-mail: [email protected]
Dyrekcja - Sekretariat tel. 74 85 17 400, fax. 74 85 17 437, centrala 74 85 17 100
I ARTYKUŁ z roku 2015:
Ekologia i onkologia - zdrowie i choroba – konteksty metakliniczne
(prof. dr hab. Tadeusz Kobierzycki)
Definicje oraz procedury dotyczące ochrony zdrowia i choroby mają swoje konteksty kliniczne
i metakliniczne.
Mają one
na celu zabezpieczanie procesów życia w każdej jego formie
i w
każdej kulturze. Regulują
je zwyczaje i zestawy
praw podstawowych.
Aktem nadrzędnym jest Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948) oraz rozmaite kodeksy prawne,
mające zabezpieczyć jakość życia ludzkiego od urodzenia aż do naturalnej śmierci.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka /1948/ - podzielona w 1966 r. na:
1/„Prawa obywatelskie i Polityczne”
2/ „Prawa ekonomiczne, społeczne i kulturalne”,
uznaje i głosi:
1) prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa,
2) prawo zabraniające niewolnictwa,
3) prawo zabraniające tortur i poniżania,
4) prawo do równości wobec instytucji sprawiedliwości,
5) prawo do wolności myśli, sumienia i religii,
6) prawo do takich warunków życia, które pozwalają na pomyślność osobistą i rodziny, a na które składają
się pożywienie, mieszkanie,
7) opieka lekarska oraz nieodzowne świadczenia społeczne, a także to, że: macierzyństwo
i dzieciństwo mają prawo do specjalnej troski i ochrony.
DPC ponadto uznaje i głosi:
1) prawo do zapomogi w przypadku bezrobocia, choroby, kalectwa, wdowieństwa i słabości,
2) prawo do pracy oraz godziwych jej warunków,
3) prawo do równej płacy za równą pracę,
4) prawo do wykształcenia,
5) prawo do czasu wolnego i płatnego urlopu,
1
6) prawo do swobodnego przemieszczania się w obrębie państw i pomiędzy nimi,
7) prawo do skutecznej obrony przed naruszeniem praw człowieka.
[Uwaga:] DPC ma po części charakter deklaratywny i normatywny, bo np. w rzeczywistości połowa
ludzkości nie ma dostępu do czystej wody i urządzeń sanitarnych, a co dwie sekundy umiera z głodu
dziecko. ( Por. Peter Vardy, Paul Grosch, Etyka. Poglądy i problemy. Poznań 1995, s. 181-182).
Do metaklinicznych warunków zdrowia i choroby można zaliczyć niezbywalne prawa dotyczące
ekologicznych kryteriów jakości życia (1974), które obejmują:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Prawo do nieprzegęszczonego mieszkania.
Prawo do unikania reglamentacji.
Prawo do cieszenia się pięknem przyrody i jej badania.
Prawo do pożywienia nieskażonego i obfitego.
Prawo do picia czystej wody.
Prawo do oddychania czystym powietrzem.
Prawo do wydawania potomstwa.
(Por. Paul Eric Pianka, Evolutionary Ecology, USA 1974 ed. 2,Texas University /ed. Pol., Ekologia
ewolucyjna, Warszawa 1981)
Dziesięć Przykazań Ekologicznych
Konferencja Żydów i Chrześcijan, Hallig Hoog, październik1981
1. Jam jest Pan, Bóg twój, który stworzył niebo i Ziemię. Weź pod uwagę, że w tym stworzeniu jesteś
moim partnerem. Obchodź się więc troskliwie z powietrzem, wodą roślinami i zwierzętami, tak
jakby byli to twoi bracia i siostry.Weź pod uwagę, że dając ci życie, dałem ci także
odpowiedzialność, wolność i ograniczone rezerwy surowców ziemi.
2. Nie okradaj przyszłości. Szanuj swoje dzieci dając im możliwość długiego życia.
3. Rozbudzaj w twych dzieciach miłość do natury.
4. Rozważ, że ludzkość może wprawdzie używać technologie, lecz raz zniszczonego życia nie może
stworzyć na nowo.
5. Zatroszcz się o to, aby w twojej wsi, twoim mieście, twoim kraju tworzyły się grupy, które będą się
z zaangażowaniem starały o to, aby zapobiec grożącym katastrofom.
6. Odsuń się od wszelkich broni, które powodują nie dające się naprawić zniszczenia w podstawowych
uwarunkowaniach życia.
7. Ćwicz samodyscyplinę także przy małych decyzjach w swoim życiu.
8. Znajdź w twoim cotygodniowym dniu wypoczynku – sabacie czy niedzieli – czas, aby żyć ze
światem, a nie używać go tylko.
9. Pomyśl o tym: nie posiadasz Ziemi – jesteś tylko jej stróżem (opiekunem).
Cyt. za: A.J. Korbel i J. Tyrlik (red.), „Zielona Antologia” Politechnika Śląska, Gliwice 1989.
2
Abraham Maslow, Główne metapatologie (tłum. Robert Naumiuk)
1) Alienacja,
2) Anomia,
3) Anhedonia,
4) Utrata ochoty do życia,
5) Poczucie bezsensowności,
6) Niezdolność do cieszenia się.
7) Dostojność,
8) Znudzenie.
9) Wewnętrzne życie przestaje być warte zachodu i słuszności,
10) Egzystencjalna pustka,
11) Nerwica noogenna (V. Frankl),
12) Apatia.
13) Rezygnacja.
14) Fatalizm.
15) Poczucie bezwartościowości,
16) Desakralizacja życia,
17) Duchowe choroby i kryzysy.
18) Oschłość.
19) Jałowość.
20) Przemęczenie
21) Załamanie się systemu wartości,
22) Pragnienie śmierci.
23) Zdanie się na łaskę losu.
24) Czyjaś śmierć nie ma znaczenia.
25) Poczucie bycia bezużytecznym, niepotrzebnym, bez znaczenia.
26) Bezowocność.
27) Brak nadziei.
28) Apatia.
29) Poddanie się.
30) Zaprzestanie radzenia sobie.
31) Uczucie całkowitego zdeterminowania.
32) Bezradność.
33) Brak poczucia wolnej woli.
34) Całkowite zwątpienie. Czy jestem cokolwiek wart? Czy cokolwiek ma znaczenie?
35) Rozpacz.
36) Udręczenie.
37) Smutek.
38) Powierzchowność (futulity).
39) Cynizm.
40) Brak wiary.
41) Utrata wiary lub spłycone rozumienie wszystkich wyższych wartości. (Metagrambles).
42) Bezcelowa destrukcyjność.
43) Resentyment.
44) Wandalizm.
45) Wyobcowanie się z kręgu ludzi starszych, rodziców, autorytetów, w ogóle ze społeczeństwa.
Dr hab. Tadeusz Kobierzycki - profesor filozofii (kognitywistyka, medycyna, psychologia) - Instytut EgoAnalizy Askeion, Warszawa
Materiały na X Konferencję „Genetyka w Onkologii” Świdnica 14 XII 2015. Organizator : Poradnia
Genetyczna i Onkologiczna SP ZOZ w Świdnicy.
3