Kierunki rozwoju regionu objętego Porozumieniem Zielone Płuca

Kierunki rozwoju regionu objętego
Porozumieniem Zielone Płuca Polski
w latach 2010-2020
Bazyli Poskrobko
Referat na sesji jubileuszowej poświęconej XX-leciu
Porozumienia Zielone Płuca Polski
Białystok, 18.12.08 r.
ZAKRES PREZENTACJI
Elementy diagnozy według Grzegorza Gorzelaka
Wybrane elementy Strategii Społeczno-Gospodarczej Polski
Wschodniej do 2020 roku
Podstawa budowy strategii przyspieszonego rozwoju ZPP:
 środowisko przyrodnicze
 rolnictwo ekologiczne i energetyczne
 turystyka
 gospodarka oparta na wiedzy
1
PKB na mieszkańca w podregionach w 2006 roku
Stopień zurbanizowania obszaru
Miasta w Polsce
2
Zamożność gmin
Dochody własne gmin
na mieszkańca
Potencjał turystyczny
Potencjał turystyczny
polskiej przestrzeni z punktu
widzenia konkurencyjności
międzynarodowej
3
Potencjał naukowo badawczy i akademicki
Udziały polskich placówek
w 5. i 6. Programie Ramowym
UE oraz w sieci Centrów
Doskonałości.
Postawy antyeuropejskie
Głosy na „tak” w
referendum nt.
przystąpienia Polski
do Unii Europejskiej,
czerwiec 2003 r.
4
NIEPOKOJĄCE ZJAWISKA
niski przyrost naturalny,
migracja ludzi w wieku produkcyjnym,
postępujące względne biednienie regionu,
niska dynamika rozwoju przedsiębiorczości.
Wybrane elementy Strategii Społeczno-Gospodarczej
Polski Wschodniej do 2020 roku
Możliwie pełne wykorzystywanie istniejącego już potencjału
endogennego - wzmacnianie przewagi konkurencyjnej niektórych
branż przemysłu (lotniczy, maszynowy, mleczny, drzewny, turystyka w
niektórych obszarach, itp.);
Prorozwojowe, nie zaś prosocjalnie wykorzystanie środków Unii
Europejskiej, przyspieszanie i pogłębianie zmian strukturalnych;
Racjonalizacja sieci osadniczej, intensywne rozwijanie ponadlokalnych
i ponadregionalnych funkcji największych miast, w tym głównie stolic
wojewódzkich, integracja stolic wojewódzkich z ich regionalnym
otoczeniem;
5
Wybrane elementy Strategii Społeczno-Gospodarczej
Polski Wschodniej do 2020 roku
Rozwijanie infrastruktury transportowej o znaczeniu regionalnym, w
pierwszym rzędzie usuwanie barier;
Intensyfikacja współpracy transgranicznej, wpływanie na poprawę
politycznych i ekonomicznych relacji ze wschodnimi sąsiadami;
Przeciwdziałanie „ucieczce mózgów” – stosowanie instrumentów w
celu zatrzymania osób najaktywniejszych i najwyżej wykształconych
(stypendia, szybki awans w administracji publicznej, promocja karier
naukowych itp.);
Zwiększanie poziomu naukowego najważniejszych placówek
badawczych - tworzenie sieci współpracy naukowej wewnątrz regionu i
z silniejszymi placówkami poza nim;
Trzy warunki przyspieszenia rozwoju
Region sam podejmie trudny proces wewnętrznej restrukturyzacji i
wzmacniania potencjału wewnętrznego.
Pojawi się zewnętrzny popyt na zasoby regionu (ludzkie, rzeczowe,
położenie itp.).
Region uzyska pomoc zewnętrzną, którą wykorzysta na przyspieszenie
rozwoju.
6
Wielkość dofinansowania z UE
PODSTAWA BUDOWY STRATEGII
PRZYSPIESZONEGO ROZWOJU ZPP
Uznanie środowiska przyrodniczego i wielokulturowości
regionu za bogactwo narodowe oraz dziedzictwo
przyrodnicze Europy;
Rozwój zrównoważonego i wielofunkcyjnego rolnictwa;
Rozwój produkcji zdrowej żywności;
Rozwój przemysłu turystycznego;
Budowa gospodarki opartej na wiedzy.
7
Bogactwo przyrodnicze
i wielokulturowość
Podstawa rozwoju
zrównoważonego
rolnictwa
Podstawa rozwoju
„przemysłu”
turystycznego
Podstawy rozwoju
gospodarki opartej
na wiedzy
Rozwój produkcji
zdrowej żywności
/ rozwój rolnictwa
energetycznego
Inwentaryzacja
pojemności
turystycznej
regionu
Wycena usługi
Inwentaryzacja
procesów
biologicznych jako
przedmiotu badań i
zastosowań w
praktyce
Budowa marki
zdrowej żywności
/ Zapewnienie
bezpieczeństwa
energetycznego
Budowa
europejskiego
rejonu
turystycznego
„Polska PółnocnoWschodnia”
Określenie
wysokości i formy
zapłaty za usługę ze
środków krajowych
i unijnych
(międzynarod.)
Budowa
europejskiego
rejonu
wykorzystania
umiejętności natury
Usługa dla
ludzkości:
zachowanie
różnorodności
biologicznej na
wielkim obszarze
ŚRODOWISKO JAKO PODSTAWA ROZWOJU
REGIONU
Przyjęcie założenia, iż środowisko przyrodnicze jest bogactwem
narodowym,
Uświadomienie narodom UE, że ZPP stanowi jeden z najważniejszych
obszarów bogactwa przyrodniczego Europy,
Uświadomienie
znaczenia
usług
środowiska
gospodarczych ludzi, społeczeństw i narodów,
w
procesach
Przeprowadzenie wyceny zasobów, walorów i usług środowiska
Wprowadzenie
odpłatności
właścicielom
gruntów
za
usługi
środowiskowe oraz odszkodowań za spowodowanie utraty tych usług.
8
PODSTAWOWE POJĘCIA
Bogactwo przyrodnicze (natury) to zasoby biofizyczne i walory
środowiska (w tym zdolność asymilacyjna ekosystemów) niezbędne
do funkcjonowania gospodarki oraz zdolność do samoreprodukcji
zapewniająca długookresową podaż dóbr i usług środowiskowych
dla człowieka.
Usługi ekosystemowe to dostarczanie przez biosferę materii, energii
i informacji potrzebnych do życia człowieka. Obejmują one
regulowanie atmosfery i klimatu, oczyszczanie i magazynowanie
wody pitnej, wytwarzanie i wzbogacanie gleby, podtrzymywanie
obiegu substancji odżywczych, detoksykacje i asymilację odpadów,
zapylanie roślin uprawnych.
MAPA RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ
– obszary z roślinnością naturalną
i ze zbiorowiskami pochodzenia
pierwotnego
– obszary z roślinnością naturalną,
półnaturalną i z cechami
prymitywnymi
– obszary z fragmentami roślinności
naturalnej i półnaturalnej
9
Obszary Natura 2000 w północno-wschodniej Polsce
10
Przydatność gleb dla rozwoju
rolnictwa ekologicznego
PAKIET ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNY 3x20
Cele (1)
OZE 20%
CO2 20%
EE 20%
Cele (2)
Cele (3)
Redukcja zużycia paliw
Ochrona środowiska
Innowacyjność
Bezpieczeństwo energetyczne
11
Rolnictwo energetyczne
Jest to przede wszystkim wielkotowarowa uprawa biomasy oraz
przetwórstwo rolno-energetyczne, czyli przemysłowa produkcja paliw
Perspektywy dla paliw płynnych (estry, bioetanol) wykorzystywanych
w transporcie, i z coraz większym powodzeniem w elektroenergetyce
oraz w ciepłownictwie, a także stałych (ulepszona biomasa),
wykorzystywanych w procesach współspalania w elektroenergetyce
oraz w ciepłownictwie, są ograniczone
W perspektywie rozwojowej (w kolejnej dekadzie) podstawowym
produktem rolnictwa energetycznego będą paliwa gazowe (biogaz,
biometan), produkowane w biogazowniach, dostarczane na rynek z
wykorzystaniem transportu drogowego CNG i LNG oraz poprzez
zatłaczanie do istniejących sieci gazowych (zbudowanych do przesyłu
gazu ziemnego)
J. Popczyk
Udział gleb marginalnych w ogólnej
powierzchni gruntów ornych [%]
12
GOSPODARKA OPARTA NA WIEDZY
Gospodarka oparta na wiedzy oznacza, że podstawą rozwoju jest
wykorzystanie wiedzy.
Cechy gospodarki opartej na wiedzy:
wzrost sektora wiedzy, mierzony odsetkiem zatrudnionych w nim
pracowników oraz udziałem w PKB,
gospodarka „świadczeń”, większość pracowników zatrudniona w
sektorze usług, głównie związanych z generowaniem,
dystrybucją i zastosowaniem informacji i wiedzy,
powszechny i łatwy dostęp do sieci, duża rola technologii
informacyjnych i telekomunikacyjnych,
szybkie tempo zmian technologicznych inspirowanych wiedzą
organizacji (przedsiębiorstwa),
wzrost roli popytu na kreowanie wiedzy,
przewaga konkurencyjna większość firm, w tym małych i
średnich, oparta na wiedzy
WYPRZEDZIĆ KRAJ W PROCESIE WDRAŻANIA
GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY
Nie ma polskiej drogi rozwoju gospodarki opartej na wiedzy
(GOW);
Należy wypracować własną drogę GOW możliwą do powielenia
na wszystkich obszarach przyrodniczo cennych Europy;
Kluczowe działania na rzecz rozwoju GOW:
– budowa infrastruktury informacyjnej i telekomunikacyjnej,
– dostosowanie systemu edukacji do potrzeb społeczeństwa
opartego na wiedzy,
– stymulowanie rozwoju otoczenia instytucjonalnego
wspierającego innowacyjność,
– wspieranie prywatnego finansowania działalności B+R.
13
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
kontakt meilowy: [email protected]
14