Przegląd gospodarczy z Kosowa

Przegląd gospodarczy z Kosowa – lipiec 2011 r.
16 lipca 2011
Według danych Centralnego Banku Kosowa (BQK)* transfery pieniężne w trzech pierwszych
miesiącach roku 2011 odnotowały lekki wzrost w wys. 4%, w porównaniu z tym samym okresem w
roku ubiegłym. Eksperci ekonomiczni uważają, że przekazy pieniężne odgrywają ważną rolę w rozwoju
ekonomicznym kraju, ale według nich, instytucje krajowe nie robią wystarczająco dużo, aby stworzyć
odpowiednie warunki i zachęcić albańską diasporę do inwestowania w Kosowie. Statystyki Centralnego
Banku Kosowa wskazują, że transfery pieniężne emigrantów do Kosowa wciąż stanowią jedną z
głównym form wpływu kapitału. Od roku 2006 średnio co roku diaspora wysyła do Kosowa 500 mln
euro. Najwyższy poziom transferów miał miejsce w 2008 roku, kiedy osiągnął poziom 535,4 mln euro.
W 2009 roku zaobserwowano spadek wpływów w wys. 5,5%, natomiast w 2010 przekazy wzrosły o
1,9% i osiągnęły poziom 511,6 mln euro.
15 lipca 2011
Niezależnie od faktu nieprzestrzegania przez rząd Kosowa zapisów umowy z Międzynarodowym
Funduszem Walutowym, Komisja Europejska przekaże Kosowu dofinansowanie w wys. 203 mln euro
na lata 2011-2012. Przedstawiciele rządu twierdzą, że dotacja ta wskazuje na współpracę rządu z
instytucjami zagranicznymi, natomiast znawcy spraw ekonomicznych oceniają to dofinansowanie jako
bardzo istotne dla stabilności finansowej Kosowa. Aby uzyskać dofinansowanie rząd Kosowa będzie
musiał przygotować projekty zmian w określonych dziedzinach.
Pszczelarze z gminy Gjilan wierzą, że w tym sezonie wyprodukują więcej miodu. W tym roku najlepsi
pszczelarze z jednego ula uzyskali ponad 50 kg miodu wysokiej jakości. Ten sam ul może
wyprodukować jeszcze ok. 20 kg miodu. Dobre warunki pogodowe umożliwiły dobry zbiór i osiągnięcie
wysokiej jakości miodu. Pszczelarstwo jest jednym z bardziej dochodowych zajęć w Gjilanie.
Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa i Rozwoju Wiejskiego, według pszczelarzy, powinno bardziej
dofinansowywać sektor pszczelarstwa. W gminie Gjilan jest około 200 rodzin, które prowadzą ule; w
tym 100 wyspecjalizowanych.
14 lipca 2011
Szefowie Administracji Podatkowej Kosowa (ATK)* w raporcie za półrocze 2011 r. podali do
wiadomości, że w tym półroczu zebrano 122,102,701 euro. W tym czasie przeprowadzono także 9829
kontroli, wprowadzono kasy fiskalne do 4721 firm, natomiast od początku procesu fiskalizacji do dziś
podległo temu 11048 firm.
13 lipca 2011
Po raz drugi z rzędu prestiżowy magazyn rynków finansowych na świecie „Euromoney” przyznał
bankowi „ProCredit” tytuł „Najlepszego banku w Kosowie w 2011”. Nagrody magazynu „Euromoney”
otrzymują banki i instytucje finansowe w ponad 100 krajach świata na podstawie wyróżniających się
osiągnięć, jakości oferowanych usług, nowych rozwiązań i praktyk, a także wysokich wyników
finansowych. Nagrodę w imieniu banku odebrał szef generalny „ProCredit Bank” w Kosowie, Philip
Sigwart.
12 lipca 2011
Szef rządu Kosowa Hashim Thaçi oraz szej Biura Łącznikowego Komisji Europejskiej, Kjartan Björnsson
zaprezentowali w Mitrovicy trzy projekty finansowane przez KE i rząd Kosowa, które mają być
zrealizowane w ciągu dwóch kolejnych lat. Remont centrum sportowego, budowa centrum
biznesowego oraz budowa wielofunkcyjnego ośrodka zostaną dofinansowane 14,5 mln euro z Komisji
Europejskiej oraz 8,5 mln euro pochodzącymi z rządu Kosowa.
11 lipca 2011
George Soros zainteresował się surowcami naturalnymi w Kosowie, pisze „The Wall Street Journal”.
Soros we współpracy z albańskim miliarderem, Shaitem Muja, mieszkającym w Nowym Jorku,
zainteresował się węglem w Kosowie, którego wartość ocenia się na 300 mln euro. Soros i Muja
kilkakrotnie odwiedzili Kosowo. Muja ma dostęp do kilku typów surowców mineralnych w Kosowie.
Kosowska Agencja Prywatyzacji (AKP) została poinformowana, że „Trepça – Przedsiębiorstwo
znajdujące się w adminsitracji AKP” w lipcu 2011 r., ogłosiło ponownie „Zaproszenie do składania
ofert” na sprzedaż 2,5 mln ton odpadów mineralnych z Metalurgii Ołowiu w Zveçanie.
Po ustaleniu „Euro-taryfy” przez Komisję Europejską, kosowski operator telefonicznych IPKO znów
obniżył ceny roamingu dla 27 krajów UE. Odebranie połączenia w kazdym miejscu w Europie kosztuje
obecnie 11 centów za minutę. W oparciu o nowe rozporządzenie KE, które weszło w życie z dniem 1
lipca 2011, wszyscy europejscy operatorzy telefonii komórkowej, włącznie z operatorem IPKO, obniżyli
ceny roamingu na połączenia i SMS-y w 27 krajach UE. Klienci kosowskiego IPKO na terenie 27 krajów
Unii Europejskiej zapłacą 35 centów za minutę za połączenie wychodzące, 11 centów za minutę za
połączenie odebrane oraz 11 centów za wysłanie SMS, natomiast odebranie SMS jest bezpłatne.
Jednolite taryfy nie zawierają podatku VAT. Niższe ceny roamingu dotyczą także wszystkich
Europejczyków podróżujących po Kosowie. Mimo iż Republika Kosowo nie jest członkiem UE, kosowski
operator IPKO od 2009 roku stosuje takie same taryfy roamingu, jak inni operatorzy komórkowi w 27
krajach członkowskich UE.
10 lipca 2011
W Kosowie od kilku lat obserwuje się spadek inwestycji zagranicznych, w okresie, gdy ich wzrost jest
kluczową kwestią w postawieniu na nogi gospodarki tego kraju. Podczas gdy urzędnicy Agencji
Wzrostu Inwestycji winą obarczają światowy kryzys gospodarczy, eksperci ekonomiczni przyczyn
upatrują się w nieodpowiednim dla inwestycji środowisku, nieprzestrzeganiu prawa, wysokim poziomie
korupcji oraz szarej strefie. W 2007 r. bezpośrednie inwestycje zagraniczne wyniosły 440 mln euro. W
2008 r. spadły do 366 mln euro; w 2009 ponownie obniżyły do 291 mln euro. W 2010 r. wg Banku
Światowego bezpośrednie inwestycje wyniosły jedynie 265 mln euro.
9 lipca 2011
Biuro Specjalnego Prokuratora w Kosowie złożyło pozew przeciwko Shyqyrowi
Haxha, szefa
państwowej firmy PTK (Poczta i Telekomunikacja Kosowa). Oskarżenia dotyczą strat w wysokości
100,000 euro w związku z licencją przekazaną „Komórkowemu Wirtualnemu Operatorowi Sieci”
Dardafon.net w 2008 i 2009 r. Inne oskarżenia dotyczą Dyrektora Generalnego Kosowskiej Izby
Celnej, Naima Huruglicy oraz szefa jego biura, Lulzima Rafuna. Obaj są oskarżani o szkody
wyrządzone Kosowskiemu Skarbowi Państwa poprzez złe spożytkowanie wiedzy dotyczącej
planowanego podniesienia podatku od tytoniu. Przed tą decyzją urzędnicy ci mieli importować do
Kosowa duże ilości tytoniu, dostarczone przez cztery kosowskie firmy.
na podst. newskosovo.wordpress.com, ekonomia-ks.com, kosova.info, tłum. i red. K.D.
Przypiski tłum.:
*BQK – Banka Qendrore e Kosovës
*ATK – Administrata Tatimore e Kosovës
8 lipca 2011
Kosowska Agencja Prywatyzacji (AKP) w najbliższych dniach przekaże sumę w wys. 2,576,049 euro
dla 1415 pracowników 16 wcześniej sprywatyzowanych spółek. Są to: „Vinex Viti”, „Dubrava Istog”, „1
Maj Rahovec”, „Koritnik Prizren”, „Kosovashped”, „NT Deçani Deçan”, „Lav. Blegtori”, „Metal Holding”,
“Ndërtimtari Pr”, “Letnica Gjilan”, “Sham Drita Gjilan”, “KB Liria Bardhosh”, “Klinapremix”, “NBI
Rahoveci”, “Erozioni Pejë” oraz spółka „Fabrika e Ushqimit të Kafshëve” (Fabryka Karmy dla Zwierząt
– przyp. tłum.). AKP chce jak najszybciej rozdysponować środki w wysokości 20%.
7 lipca 2011
Bank Światowy będzie kontynuować pomoc finansową i techniczną dla Kosowa, niezależnie od umów
między rządem Kosowa a MFW. Przedstawieciele BŚ dodają jednak, że jeśli jakiś kraj wychodzi z
porozumienia z MFW utrudnia to w pewnym stopniu kontynuację programów pomocowych tej
instytucji międzynarodowej.
MFW ponownie zareagował na obietnice rządu Kosowa dotyczące rekompensat dla weteranów
wojennych. Zażądał wstrzymania dodatkowych świadczeń dla tej kategorii oraz zmiany ustawy
dotyczącej weteranów wojennych.
6 lipca 2011
Komitet Polityki i Finansów gminy Prisztina na spotkaniu omówił projekty planów zagospodarowania
„Strefy Ekonomicznej” oraz dzielnic Medreseja-Çamëria w Prisztinie.
Rosną wpływy z sektora mleczarskiego. Ministerstwo Rolnictwa priorytetowo traktuje sektor
przetwórstwa mlecznego. Wspiera go bezpośrednio poprzez dopłaty dla rolników, natomiast przemysł
przetwórczy mleka w zeszłym roku wsparto w sumie 2,8 mln euro grantów z Komisji Europejskiej.
Roczne spożycie mleka w Kosowie szacuje się na 339.600 ton, a z tej ogólnej ilości, produkcja wynosi
258.000 ton rocznie i pokrywa ponad 70% krajowego zapotrzebowania na świeże mleko.
Obywatele Kosowa obecnie mogą wjeżdżać bez wiz jedynie do czterech krajów: Turcji, Macedonii,
Albanii i Czarnogóry. Rząd Kosowa planuje wprowadzić wizy dla niektórych krajów, m.in. ma to
dotyczyć obywateli Rosji i Chin. Taka regulacja nie ma mieć podobno związku z uznaniem
niepodległości Kosowa przez dane kraje, ale będzie wprowadzana także względem niektórych krajów
Afryki, Azji, Ameryki Łacińskiej i Wschodniej Europy. Nowe wizy obejmą zarówno wizy wjazdowe, jak i
tranzytowe. Data wprowadzenia nowej procedury nie jest jeszcze znana.
5 lipca 2011
Islamski Bank przekaże rządowi Kosowa kredyt w wysokości 27 mln euro. Rząd rozpoczął negocjacje z
przedstawicielami tego banku w sprawie zaciągnięcia kredytu, który ma być przeznaczony na
inwestycje w szkolnictwie i służbie zdrowia. Rozmowy w tej sprawie odbyły się pod koniec czerwca w
Arabii Saudyjskiej.
Ustawa budżetowa zatwierdzona w marcu tego roku różni się znacznie, jeśli chodzi o wydatki od
dokumentu przedstawiającego wydatki publiczne do końca maja. Wartość jest wyższa o 70 mln euro
niż zatwierdzony przez Parlament budżet na 2011 r., w którym rząd planował wydać 1 mld 434 mln
euro. Ta zmiana podwyższa zaplanowany deficyt finansowy w tym roku. Ostatecznie wartość deficytu
w wyniku podniesienia ogólnych wydatków po zerwaniu umowy z MFW* może przekroczyć 296 mln
euro. Wartość deficytu może wynieść nawet 450 mln euro, ponieważ rząd Thaçiego stracił prawo do
zaciągnięcia 156 mln euro kredytu z międzynarodowych instytucji finansowych. Wg raportu
opublikowanego przez Ministerstwo Finansów, rząd w ciągu pięciu miesięcy wydał 400 mln euro. Na
pensje wydano 115 mln euro, natomiast na inwestycje kapitałowe – 123 mln. W tym okresie
zrealizowano 27% wydatków na opłaty, natomiast ogólne wpływy wynoszą 38%. Z opłat celnych w
ciągu 5 miesięcy zainkasowano 279 mln euro, natomiast administracja celna zebrała 106 mln euro. W
sumie rząd zebrał 479 mln euro. Wg raportu bilans bankowy za ten okres wynosi 79 mln euro.
4 lipca 2011
Papiery wartościowe w tym roku jeszcze nie zostaną wprowadzone. Ministerstwo Finansów obiecuje,
że w 2011 opracowane zostaną ramy prawne, natomiast w 2012 r. zatwierdzona zostanie ustawa tak,
aby można wprowadzić w obieg papiery wartościowe. Kosowo jest w tej kwestii nieco spóźnione,
ponieważ obecnie nie posiada ani papierów wartościowych, ani funduszy inwestycyjnych. W tym
momencie Kosowo ma
podstawową infrastrukturę finansową dla rozwoju rynku papierów
wartościowych, tzn. zasoby, takie jak: zamrożony fundusz prywatyzacyjny, emerytalny fundusz
powierniczy, słoweńsko-kosowski fundusz emerytalny, fundusz ubezpieczeniowy.
Jest to kilka
instytucji finansowych, które stanowią potencjał do wprowadzenia rynku papierów wartościowych”,
twierdzi kosowski ekspert finansowy, Muhamet Sadiku.
3 lipca 2011
Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa i Rozwoju Wiejskiego (MBPZH*) planuje rozdać ok. 500 tys. euro
subwencji na derywaty nafty do użytku w zbiorach oraz młócce zboża. Cena żniw i młócki ma być
tańsza i jednakowa w całym kraju, dlatego także w tym roku ministerstwo przekaże subwencje na
paliwa do autokombajnów na poziomie 25-30%. Ministerstwo w tym roku otrzymało wsparcie
finansowe w wys. 3,2 mln euro na jesienny wysiew pszenicy; do 31.6 % wzrosła powierzchnia, jaka
objęta zostanie wsparciem bezpośrednim, wzrosła także kwota dopłat do 100 euro za hektar obsiany
pszenicą. W roku 2011 r. obszar zasiany pszenicą wynosi w sumie 72797 hektarów. Spożycie mąki
osiąga 140 kg na osobę w roku i odpowiada to ok. 205 kg pszenicy na osobę. Roczne
zapotrzebowanie w Kosowie na pszenicę wynosi 410 tys. ton na rok, a średnia produkcja w Kosowie
wynosi 250-280 tys. ton pszenicy, podaje ministerstwo, co pokrywa jedynie 57-60% potrzeb
krajowych. W zeszłym roku z powodu złych warunków klimatycznych i wysokich temperatur,
panujących w fazie wzrostu pszenicy, które przeszkodziły normalnemu wzrostowi, produkcja krajowa
pokryła jedynie 53,5% całkowitego zapotrzebowani. Średnia produkcja pszenicy we wszystkich latach
po wojnie wynosi ok. 3,5 tony. (Epoka e Re)
Międzynarodowy Fundusz Walutowy z dniem 1 czerwca 2011 r. wstrzymał program pomocy
finansowej dla Kosowa, w związku ze źle sporządzonym przez rząd kosowski budżetem na rok 2011.
2 lipca 2011
Transfery gotówkowe nadal są głównym źródłem finansowania w Kosowie. Wg danych Banku
Centralnego Kosowa w I kwartale 2011 r. odnotowano wzrost transferów pieniężnych z diaspory w
porównaniu z rokiem ubiegłym, gdy wpłaty spadły. „W pierwzym kwartale tego roku suma przelewów
emigrantów wyniosła 111 mln 300 tys. euro; w tym samym okresie w 2010 r. było to 101 mln 200 tys.
euro”, podaje BQK. Pieniądze napływają głównie od emigrantów z Niemiec, Szwajcarii, Włoch, Austrii,
USA, Słowenii, Norwegii, Francji, Belgii i Szwecji.
1 lipca 2011
Przewodniczący Parlamentu Kosowa, Jakup Krasniqi spotkał się dziś z gubernatorem Banku
Centralnego, Ganim Gërguri, oraz z szefem rady nadzorczej BQK*, Ganim Luboteni. Gërguri przekazał
raport roczny BQK za rok 2010, który wskazuje na wzrost produktu krajowego brutto w roku 2010 o
4%. W porównaniu z rokiem 2009, kiedy wzrost był głównie wynikiem podwyższenia wydatków
publicznych i spadku cen, w 2010 r. wzrost PKB jest efektem podniesienia konsumpcji i inwestycji w
sektorze prywatnym. Krajowy sektor finansowy odnotowuje tendencję wzrostową. Główne wskaźniki
dobrej styuacji finansowej mówią o dużej stabilności systemu bankowego w Kosowie.
Parlament Kosowa zatwierdził ostatnio nową ustawę dotyczącą Banku Centralnego.
Na podst. ekopnomia-ks.com, kosova-sot.info, newskosowo.wordpress.com, kohaditore.com., tłum. i
red. Karolina Dargiel