POLIN - KRAJ MLEKIEM I OGNIEM PŁYNĄCY 22 listopada 2015

Anna Miśkiewicz
,,…jest on najrozleglejszy ze słowiańskich krajów. Obfituje on w żywność, mięso, miód
i rolę orną."
/ Ibrahim ibn Jakub /
POLIN - KRAJ MLEKIEM I OGNIEM PŁYNĄCY
22 listopada 2015 roku jesienna aura zachęcała do spaceru
po warszawskim Muranowie. Ta historyczna część stolicy została upiększona w
XVII wieku przez włoskiego architekta Bellottiego. Powstał wówczas między innymi
Pałacyk Murano. W XIX wieku dzielnica została zasiedlona przez ludność żydowską
pochodzącą przede wszyst z Litwy. Na początku XX wieku Muranów zamieszkiwało
300 tysięcy osób, z czego 90 % stanowili Żydzi. Dlatego też w listopadzie 1940 roku
niemal cała dzielnica została włączona w obręb getta. Dwa lata później na terenie
tym została założona Żydowska Organizacja Bojowa, której celem była walka z
niemieckim okupantem. W lipcu 1942 roku rozpoczęła się tak zwana Grossaktion
in Warschau, czyli operacja likwidacji getta. Ludność była wywożona bezpośrednio
do obozów śmierci. 19 kwietnia 1943 roku Żydowska Organizacja Bojowa
wywołała powstanie. Z punktu widzenia militarnego nie miało ono żadnego
znaczenia strategicznego. W tym momencie niemiecka akcja likwidacyjna
dobiegała już końca. Zbrojne wystąpienie miało jednak wymiar symboliczny.
Było znakiem buntu i protestu wobec nazistowskiego bestialstwa. Dziś
powstańców upamiętnia Pomnik Bohaterów Getta.
Odsłonięto go 19 kwietnia 1948 roku w piątą rocznicę wybuchu powstania. Jest
dziełem rzeźbiarza Natana Rapaporta. Najważniejsze elementy pomnika to dwie
monumentalne
płaskorzeźby
Walka
i Pochód na zagładę. Pierwsza z nich eksponuje Mordechaja Anielewicza
-przywódcę powstańców, druga cierpienia żydowskich kobiet, dzieci i starców
maszerujących do bydlęcych wagonów.
Naprzeciwko pomnika znajduje się imponujące Muzeum Historii Żydów Polskich.
Placówka
powstała
dzięki
współpracy
indywidualnych
i instytucjonalnych darczyńców z całego świata. Otwarła ona swe podwoje 28
października 2014 roku. Wystawa stała składa się z 8 galerii.
Pierwsze sale ukazują osiedlanie się Żydów na terenie Polin. W 1492 roku zostali
oni wygnani z Hiszpanii, Portugalii i ziem niemieckich.
Od tego momentu zaczęli masowo osiedlać się w Polsce. Stara legenda głosi, że
gdy pierwsi Żydzi dotarli do Królestwa Polskiego, błędnie odczytali nazwę swej
nowej ojczyzny jako Po lin, czyli ,,tutaj spocznij". Uznali to za dobry znak.
Multimedia oraz mnogość różnorakich źródeł materialnych i pisanych pozwalają
odbyć niezapomnianą podróż
w czasie. Zwiedzający mogą odwiedzić
pieczołowicie zrekonstruowane miasteczko, w którym zgodnie współegzystowali
Żydzi i Polacy. Na turystów czeka karczma, kościół
i synagoga. Jednocześnie można zapoznać się z życiem kupców, uczonych i
artystów, a także poszerzyć swoją wiedzę na temat żydowskich tradycji.
Z kolei w salach obrazujących XIX stulecie został wyeksponowany wkład Żydów w
rozwój
przemysłu.
Osady
fabryczne
zaczęły
się
przeobrażać
w miasta. Typowa uliczka biegnąca pomiędzy kilkupiętrowymi kamienicami została
zrekonstruowana wraz z tradycyjnymi kocimi łbami. Ostatnie sale i antresole to
dzieje zagłady oraz powojennej, niełatwej historii. Shoah została ukazana na
zasadzie makabrycznego kontrastu. Z jednej strony zdjęcia z rodzinnych albumów zwykła codzienność, z drugiej wstrząsające obrazy z getta i przerażające zapiski z
dziennika prezesa Judenratu Adama Czerniakowa. Święta, rodzinne spotkania,
pikniki, zabawy, sport, a za chwilę szykany, upokorzenia, głód, strach
i śmierć w komorach gazowych. Skomplikowane były też losy ocalałych
z zagłady. Wielu Żydów zaangażowało się w budowę reżimu komunistycznego w
Polsce. Wielu doświadczyło nagonki antysemickiej
i stało się ofiarami pogromów. W końcu w marcu 1968 roku Żydzi zostali zmuszeni
do emigracji.
Oprócz zakupu oryginalnych pamiątek muzeum daje też możliwość skosztowania
specjałów
kuchni
żydowskiej.
Pożywne
potrawy
oparte
na baraninie i gęsinie zaspokajają głód, a pascha waniliowa z bakaliami zadowoli
nawet wysublimowane podniebienia.