Materiał wprowadzający do dyskusji

MATERIAŁ DO DYSKUSJI NA CZWARTĄ DEBATĘ W RAMACH KONSULTACJI SPOŁECZNYCH
„Programu rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020”
OBSZAR: „EDUKACJA POZA SZKOŁĄ”
Ostatnia debata poświęcona jest działaniom edukacyjnym prowadzonym poza formalnym programem
nauczania w szkole. W systemie oświaty za te zadania odpowiedzialne są przede wszystkimi placówki oświatowowychowawcze, w tym szczególnie placówki wychowania pozaszkolnego i szkolne schroniska młodzieżowe. W ostatnich
latach termin „edukacja pozaszkolna” nabiera nowego znaczenia – jest traktowana jako równoważny element nauczania
i wychowania. To, co dzieje się poza murami szkolnymi w naturalny sposób powinno dopełniać pracę szkoły. Dzisiejsza
rzeczywistość „globalnej wioski internetowej” wymusza zmianę podejścia do nauczania młodego pokolenia.
Również placówki wychowania pozaszkolnego powinny nadążać za zmieniającymi się zainteresowaniami dzieci
i młodzieży. Młodzieżowe domy kultury, ogniska pracy pozaszkolnej czy ogrody jordanowskie poszukują nowej formuły
zajęć, rozwijających uzdolnienia i zainteresowania uczestników. W ostatnich latach powstało w Warszawie kilka nowych
miejsc edukacji pozaszkolnej, m.in.: Europejski Dom Spotkań Młodzieży, odnowione średniowieczne piwnice
Stołecznego Centrum Edukacji Kulturalnej (SCEK), w którym działają Teatr Kazamaty i Scena Dziecka (organizująca
przedstawienia dla dzieci już od 1 roku życia). Wyjątkową placówką jest Pałac Młodzieży - ciągle największy w kraju,
dynamicznie działający ośrodek oświatowo - wychowawczy. Obecnie Pałac to: około 5000 dziewcząt i chłopców w wieku
od 6 do 19 lat, 90 instruktorów-wychowawców, 70 innych pracowników oraz wielotysięczna rzesza przyjaciół, często
byłych wychowanków.
Ogromnym zainteresowaniem cieszą się otwarte niedawno takie miejsca edukacyjne, jak: Dom Spotkań z Historią czy
Muzeum Historii Żydów Polskich. Wagę, jaką przykłada Warszawa do nowoczesnej i kreatywnej edukacji, łączącej
naukę ze sztuką oddaje najlepiej działalność Centrum Nauki Kopernik. Edukacja poza szkołą odbywa się także
w zmieniających się muzeach, które wzmocniły ofertę edukacyjną. Znakomitym przykładem podjęcia z sukcesem zadań
dydaktycznych są: Muzeum Narodowe, Państwowe Muzeum Etnograficzne, Muzeum Historyczne m.st. Warszawy czy
Zachęta. Od trzech lat realizowany jest Warszawski Program Edukacji Kulturalnej (WPEK), dzięki któremu wprowadzono
systemowe rozwiązania takie jak: koordynatorzy dzielnicowi (integrujący działania edukacji kulturalnej w swoich
środowiskach), Wirtualny Dom Kultury (WiDoK – portal informujący o propozycjach edukacji kulturalnej), Giełda
Projektów Edukacji Kulturalnej (promująca najlepsze przykłady pracy nauczycieli i animatorów kultury).
Interdyscyplinarny charakter mają takie programy jak program Lato i Zima w Mieście czy Piknik Naukowy. Innym
ważnym zadaniem jest propagowanie wśród młodzieży działań wolontariackich i samorządności.
Do oferty instytucji kultury i nauki trzeba dołączyć bardzo interesujące propozycje organizacji pozarządowych,
często korzystających z dotacji Miasta. Nasi partnerzy społeczni stają się inicjatorami niezwykle ciekawych programów
edukacyjno – wychowawczych o charakterze interdyscyplinarnym – łączą one w sobie elementy edukacji obywatelskiej,
varsavianistycznej, historycznej, patriotycznej z edukacją kulturalną (m.in. warsztaty fotograficzne), z rozwijaniem
zainteresowań naukowych (m.in. warsztaty konserwatorskie), czy wykorzystaniem nowoczesnych technologii
multimedialnych (np. tworzenie stron poświęconych Warszawie). Są twórcami nowatorskich projektów będących
odpowiedzią na stale zmieniające się potrzeby dzieci i młodzieży.
Wyzwaniem dla oświaty warszawskiej jest należyte wykorzystanie potencjału ważnych instytucji stołecznych
i ogólnopolskich oraz zaoferowanie uczniom najciekawszych i wartościowych propozycji. Ciągle niewystarczające jest
planowe wykorzystanie przez nauczycieli propozycji zewnętrznych oraz niechęć do podejmowania długofalowej
współpracy z organizacjami pozarządowymi. Troskę budzi oferta uczenia się przez całe życie – np. „uniwersytet
trzeciego wieku” (to propozycja dla osób będących na emeryturze, za mało jest ofert dla dorosłych, jeszcze pracujących
- jak np. Uniwersytet Otwarty, który cieszy się ogromnym powodzeniem), nikła jest współpraca szkół z placówkami
pozaszkolnymi (niewykorzystanie potencjału kadrowego placówek - np. do edukacji artystycznej). W dyskusji o edukacji
pozaszkolnej ważnym wątkiem powinno być także miejsce Internetu w szkole i poza nią.
Podczas tej debaty chcemy zwrócić uwagę na czasem niedocenianą rangę edukacji poza szkołą odnosząc się do pytań:
• Jakiej oferty oczekują uczniowie i rodzice od szkołą placówek pozaszkolnych?
• Jak rozwijać talenty i zainteresowania uczniów?
• Jak uczyć i wychowywać się poprzez zabawę, rozrywkę, kulturę i sport?
• Jak wykorzystać potencjał Warszawy dla podniesienia efektywności edukacji?
1
I.
Cele Programu w obszarze „Edukacja poza szkołą”
Cele
główne
Edukacja poza szkołą
Cel główny 4.1:
Wykorzystanie zasobów edukacji
pozaszkolnej do kształtowania wrażliwości
kulturalnej i tożsamości lokalnej
Cel 4.1.1
Rozwój oferty edukacji międzykulturowej
Cele szczegółowe
Cel 4.1.2
Stworzenie warunków do uczestnictwa
w kulturze
Cel 4.1.3
Rozwój edukacyjnej oferty varsavianistycznej
Cel 4.1.4
Budowanie porozumień szkół z placówkami
edukacji pozaszkolnej, instytucjami kultury
i organizacjami pozarządowe
Cel główny 4.2:
Zwiększenie roli edukacji pozaszkolnej
i stworzenie warunków do walidacji efektów
Cel 4.2.2
Współpraca w europejskiej przestrzeni edukacyjnej
na poziomie instytucjonalnym i szkolnym
Cel 4.2.1 Wzmacnianie roli edukacji nieformalnej
i pozaformalnej
Cel 4.2.3
Zwiększenie roli uczenia się przez całe życie
W całej przestrzeni miasta
Cel 4.2.4
Integrowanie działań Programu rozwoju edukacji
z programami rozwoju kultury, sportu, opieki
społecznej i ochrony zdrowia m.st. Warszawy
Cel 4.1.5
Tworzenie ofert zagospodarowania czasu
wolnego dzieci i młodzieży
Cel 4.2.5
Budowanie powiązań szkół i placówek z uczelniami
Cel 4.1.6
Stworzenie systemu informacji młodzieżowej
i doradztwa zawodowego
Cel 4.2.6
Tworzenie otwartego środowiska edukacyjnego
i otwartych zasobów edukacyjnych
II. Kierunki działań w obszarze „Edukacja poza szkołą”
1. Rozwój pozaszkolnego środowiska edukacyjnego - m.in. poprzez integrowanie i sieciowanie działań
placówek wychowania pozaszkolnego, instytucji kultury, ośrodków sportu i rekreacji, placówek pomocy
społecznej zaangażowanych w edukację poza szkołą oraz współpracę z organizacjami pozarządowymi.
2. Tworzenie stałych powiązań szkół z podmiotami edukacji pozaszkolnej – w tym budowanie wspólnie
z uczelniami oferty edukacyjnej dla uczniów, rozwój inicjatyw pozaformalnych i nieformalnych,
3. Udział w międzynarodowej współpracy edukacyjnej i młodzieżowej - w tym również poprzez realizację
wspólnych programów i pilotaży realizowanych z funduszy europejskich.
4. Rozwój warszawskiej oferty edukacji pozaszkolnej – m.in. poprzez wspieranie programów ukierunkowanych
na rozwój kompetencji kluczowych, z wykorzystaniem potencjału instytucji kultury w procesie edukacji,
wzmacniających tożsamość warszawską, opartych na integrowaniu osób zagrożonych wykluczeniem
społecznym i pokoleń.
III. W ramach edukacji poza szkołą zakładamy:
•
•
•
•
•
•
uczenie się przez całe życie w przestrzeni miasta;
wykorzystanie potencjału instytucji kultury i nauki;
włączenie organizacji pozarządowych w proces edukacji;
otwarcie się na współpracę europejską i międzynarodową;
zdobywanie kompetencji kluczowych w różnych formach, czasie i miejscach;
stwarzanie warunków do kreatywności w powstawaniu innowacji, wynalazków, nowych idei.
Zapraszamy mieszkańców miasta do rozmowy o szansach i możliwościach rozwoju warszawskiej edukacji.
2