Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie

Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Magda Malec
GRAPE|FAME & Szkoła Główna Handlowa
Konferencja Długoterminowe Oszczędzanie
20-21 czerwca 2016
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Motywacja
Redystrybucja w ramach systemu emerytalnego
Ekonomia polityczna - redystrybucja dochodu funkcją państwa dobrobytu
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Motywacja
Redystrybucja w ramach systemu emerytalnego
Ekonomia polityczna - redystrybucja dochodu funkcją państwa dobrobytu
Forster (2003), Mulligan (2004), Barr (2006), Fehr (2013):
redystrybucyjny charakter systemów emerytalnych
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Motywacja
Redystrybucja w ramach systemu emerytalnego
Ekonomia polityczna - redystrybucja dochodu funkcją państwa dobrobytu
Forster (2003), Mulligan (2004), Barr (2006), Fehr (2013):
redystrybucyjny charakter systemów emerytalnych
Redystrybucja w ramach kohorty (vs pomiędzy kohortami)
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Motywacja
Redystrybucja wewnątrz kohorty: kobiety i mężczyźni
Emerytury wyliczane na podstawie uniwersalnych tablic średniego dalszego
trwania życia (OECD, 2013)
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Motywacja
Plan prezentacji
1 Motywacja
2 Opis modelu
3 Wyniki
4 Wnioski
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Motywacja
Cel i metoda badania
Podstawowe pytania o skalę
Redystrybucja od (krócej żyjących) mężczyzn do (dłużej żyjących) kobiet
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Motywacja
Cel i metoda badania
Podstawowe pytania o skalę
Redystrybucja od (krócej żyjących) mężczyzn do (dłużej żyjących) kobiet
Efekty wydłużania się życia
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Motywacja
Cel i metoda badania
Podstawowe pytania o skalę
Redystrybucja od (krócej żyjących) mężczyzn do (dłużej żyjących) kobiet
Efekty wydłużania się życia
Narzędzia i metoda
Pięciookresowy model OLG
z heterogenicznością: płeć ⇒ różna długość życia kobiet i mężczyzn
pracuje od i = 1 do i = 3, emerytura od i > 4
niezerowe prawdopodobieństwo śmierci między i = 4 oraz i = 5
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Motywacja
Cel i metoda badania
Podstawowe pytania o skalę
Redystrybucja od (krócej żyjących) mężczyzn do (dłużej żyjących) kobiet
Efekty wydłużania się życia
Narzędzia i metoda
Pięciookresowy model OLG
z heterogenicznością: płeć ⇒ różna długość życia kobiet i mężczyzn
pracuje od i = 1 do i = 3, emerytura od i > 4
niezerowe prawdopodobieństwo śmierci między i = 4 oraz i = 5
system PAYG DC
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Opis modelu
Struktura modelu - firma i system emerytalny
Firmy rozwiązują problem maksymalizacyjny:
max Yt − wt Lt − (rt + δ)Kt
(Yt ,Kt ,Lt )
s.t. Yt = Ktα L1−α
t
zbilansowany system emerytalny PAYG DC ∀t
budżet rządu zbilansowany ∀t ⇒ nie generuje długu publicznego
(1)
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Opis modelu
Struktura modelu - dwa typy agentów
Różnica w płacach (ψ): luka płacowa kobiet i mężczyzn
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Opis modelu
Struktura modelu - dwa typy agentów
Różnica w płacach (ψ): luka płacowa kobiet i mężczyzn
zagregowana podaż pracy w gospodarce:
L=
t
3
X
(1 −
j=1
1
ψ)Ntj
2
to samo prawdopodobieństwo narodzin
stabilna populacja (brak wzrostu populacji), ale różne
prawdopodobieństwa przeżycia
Prawdopodobieństwa przeżycia (θt ), zmienne w czasie (2005-2095)
(2)
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Opis modelu
Struktura modelu - dwa typy agentów
Różnica w płacach (ψ): luka płacowa kobiet i mężczyzn
zagregowana podaż pracy w gospodarce:
L=
t
3
X
(1 −
j=1
1
ψ)Ntj
2
to samo prawdopodobieństwo narodzin
stabilna populacja (brak wzrostu populacji), ale różne
prawdopodobieństwa przeżycia
Prawdopodobieństwa przeżycia (θt ), zmienne w czasie (2005-2095)
(2)
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Opis modelu
Struktura modelu - kobiety
Koszt wychowania dzieci (τc ), w pierwszym okresie życia (mniejszy udział
w rynku pracy)
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Opis modelu
Struktura modelu - kobiety
Koszt wychowania dzieci (τc ), w pierwszym okresie życia (mniejszy udział
w rynku pracy)
rozwiązują problem maksymalizacji użyteczności, którą czerpią z
konsumpcji:
2
3
4
5
max logct1 + θ2 βlogct+1
+ θ3 β 2 logct+2
+ θ4 β 3 logct+3
+ θ5 β 4 logct+4
mając zadane ograniczenie budżetowe:
ct1 + st1
2
ct+1
3
ct+2
4
ct+3
2
+ st+1
3
+ st+2
4
+ st+3
5
ct+4
=
ψwt (1 − τt )(1 − τct )
=
ψwt+1 (1 − τt+1 ) + (1 + rt+1 )st1
=
2
ψwt+2 (1 − τt+2 ) + (1 + rt+2 )st+1
=
3
(1 + rt+3 )st+3
+ bt+3
=
4
(1 + rt+4 )st+4
+ bt+4
(3)
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Opis modelu
Struktura modelu - mężczyźni
rozwiązują problem maksymalizacji użyteczności, którą czerpią z
konsumpcji:
2
3
4
5
max logct1 + θ2 βlogct+1
+ θ3 β 2 logct+2
+ θ4 β 3 logct+3
+ θ5 β 4 logct+4
mając zadane ograniczenie budżetowe:
ct1 + st1
2
ct+1
3
ct+2
4
ct+3
2
+ st+1
3
+ st+2
4
+ st+3
5
ct+4
=
wt (1 − τt )
=
wt+1 (1 − τt+1 ) + (1 + rt+1 )st1
=
2
wt+2 (1 − τt+2 ) + (1 + rt+2 )st+1
=
3
(1 + rt+3 )st+3
+ bt+3
=
4
(1 + rt+4 )st+4
+ bt+4
(4)
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Opis modelu
Prawdopodobieństwa przeżycia - dla 65latków i 80latków
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Opis modelu
Scenariusze symulacji: mężczyźni żyją krócej
Baseline: system używa wspólnych tablic + koszty dzietności obciążają kobiety
+ płace kobiet niższe
Warianty symulacji: zawsze PAYG DC
1
tablice trwania życia specyficzne dla płci
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Opis modelu
Scenariusze symulacji: mężczyźni żyją krócej
Baseline: system używa wspólnych tablic + koszty dzietności obciążają kobiety
+ płace kobiet niższe
Warianty symulacji: zawsze PAYG DC
1
tablice trwania życia specyficzne dla płci
2
⇑ + równe płace i równe koszty dzietności
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Opis modelu
Scenariusze symulacji: mężczyźni żyją krócej
Baseline: system używa wspólnych tablic + koszty dzietności obciążają kobiety
+ płace kobiet niższe
Warianty symulacji: zawsze PAYG DC
1
tablice trwania życia specyficzne dla płci
2
⇑ + równe płace i równe koszty dzietności
3
tablice wspólne, ale równe płace i równe koszty dzietności
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Wyniki
Ile “zapłacę”, by nie zmieniać baseline
Porównuję do baseline: wspólne tablice + koszty dzietności obciążają kobiety +
płace kobiet niższe
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Wyniki
Ile “zapłacę”, by nie zmieniać baseline
Porównuję do baseline: wspólne tablice + koszty dzietności obciążają kobiety +
płace kobiet niższe
Porównuję w jednostkach konsumpcji w cyklu życia (tzw. ekwiwalent
konsumpcji)
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Wyniki
Ile “zapłacę”, by nie zmieniać baseline
Porównuję do baseline: wspólne tablice + koszty dzietności obciążają kobiety +
płace kobiet niższe
Porównuję w jednostkach konsumpcji w cyklu życia (tzw. ekwiwalent
konsumpcji)
Redystrybucja (od mężczyzn do kobiet): 0.5% and 0.7% ekwiwalentu
konsumpcji
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Wyniki
Ile “zapłacę”, by nie zmieniać baseline
Porównuję do baseline: wspólne tablice + koszty dzietności obciążają kobiety +
płace kobiet niższe
Porównuję w jednostkach konsumpcji w cyklu życia (tzw. ekwiwalent
konsumpcji)
Redystrybucja (od mężczyzn do kobiet): 0.5% and 0.7% ekwiwalentu
konsumpcji
Efekt głównie z powodu emerytury:
Baseline
Kobiety
Mężczyźni
Tablice specyficzne
Kobiety Mężczyźni
Pierwszy stan ustalony
6.82%
8.34%
6.32%
... wydarza się przejście demograficzne ...
8.90%
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Wyniki
Ile “zapłacę”, by nie zmieniać baseline
Porównuję do baseline: wspólne tablice + koszty dzietności obciążają kobiety +
płace kobiet niższe
Porównuję w jednostkach konsumpcji w cyklu życia (tzw. ekwiwalent
konsumpcji)
Redystrybucja (od mężczyzn do kobiet): 0.5% and 0.7% ekwiwalentu
konsumpcji
Efekt głównie z powodu emerytury:
Baseline
Kobiety
Mężczyźni
Tablice specyficzne
Kobiety Mężczyźni
Pierwszy stan ustalony
6.82%
8.34%
6.32%
... wydarza się przejście demograficzne ...
Drugi stan ustalony
5.10%
6.32%
4.60%
Nierówne płace są równoważone wyższymi emeryturami
8.90%
6.86%
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Wyniki
Ile zmienia rynek pracy?
Równe płace i równe koszty dzietności: +18.34% (statycznie)
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Wyniki
Ile zmienia rynek pracy?
Równe płace i równe koszty dzietności: +18.34% (statycznie) i +18.86%
(dynamicznie)
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Wyniki
Ile zmienia rynek pracy?
Równe płace i równe koszty dzietności: +18.34% (statycznie) i +18.86%
(dynamicznie)
⇑ + specyficzne tablice: +19.18% (+19.98% dynamicznie)
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Wnioski
Jaki z tego morał?
zróżnicowanie wieku emerytalnego między kobietami i mężczyznami w
systemie emerytalnym pogłębia nierówności
sama skala redystrybucji umiarkowana (eliminacja wahań koniunktury ≡
1% ekwiwalentu konsumpcji)
Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym
Wnioski
Dziękuję za uwagę!
Magda Malec
[email protected]
www: grape.org.pl