full text of the paper – PDF

Rutkowska and Klimczak: THE LOCUS OF CONTROL...
Pol. J. Sport Tourism 2012, 19, 271-280
274
Pol. J. Sport Tourism 2012, 19, 271-280
POCZUCIE KONTROLI A POCZUCIE KOMPETENCJI OSOBISTEJ
M£ODZIE¯Y UPRAWIAJ¥CEJ SPORTY WALKI
LOC a kompetencje m³odych sportowców
KATARZYNA RUTKOWSKA1, JAROS£AW KLIMCZAK2
1
Akademia Wychowania Fizycznego J. Pi³sudskiego w Warszawie,
Wydzia³ Wychowania Fizycznego i Sportu w Bia³ej Podlaskiej, Zak³ad Psychologii
2
2
Uniwersytet Warmiñsko – Mazurski w Olsztynie
Adres do korespondencji: Katarzyna Rutkowska, Wydzia³ Wychowania Fizycznego i Sportu,
Zak³ad Psychologii, ul. Akademicka 2, 21-500 Bia³a Podlaska, tel.: 083 3428779, fax: 83 3428800,
e-mail: [email protected]
Streszczenie
Wprowadzenie. Poczucie kontroli i poczucie kompetencji stanowi¹ zasoby psychologiczne istotne w kontekœcie podejmowania i kontynuacji dzia³añ w okreœlonych sytuacjach. S¹ istotnym regulatorem relacji cz³owiek – otoczenie. Wydaje
siê, ¿e w tak specyficznym obszarze, jakim s¹ sporty walki, charakterystyki te s¹ przydatne, a ich identyfikacja i celowe
wzmacnianie po¿¹dane. Celem badañ w³asnych przedstawionych w niniejszej pracy by³o zgromadzenie wiedzy na temat
poczucia kompetencji i poczucia kontroli m³odzie¿y uprawiaj¹cej sporty walki, a tak¿e relacji miêdzy zmiennymi.
Materia³ i metody. W badaniach wziê³o udzia³ 39 osób w wieku 14-19 lat. Wszyscy uprawiali sporty walki. Posiadali
przeciêtnie ponad dwuletni sta¿ treningowy. Realizacjê celu badañ umo¿liwi³o wykorzystanie Kwestionariusza do Badania Poczucia Kontroli KBPK (autorstwa G. Krasowicz i A. Kurzyp-Wojnarskiej) i Skali Kompetencji Osobistej KompOs
(autorstwa Z. Juczyñskiego), a tak¿e autorskiego kwestionariusza ankiety. Wyniki. Analizy statystyczne przeprowadzone
na potrzeby badañ wykaza³y, ¿e badani prezentuj¹ poczucie nieustalonego umiejscowienia kontroli, a tak¿e przeciêtny
poziom kompetencji osobistych w zakresie si³y i wytrwa³oœci. Spoœród mierzonych wymiarów relatywnie najwy¿szy jest
poziom poczucia kontroli w sytuacji sukcesów a tak¿e poczucie si³y. Zmienne te s¹ ponadto wspó³zale¿ne. Analizy pozwoli³y równie¿ na identyfikacje innych licznych zwi¹zków miêdzy zmiennymi. Wnioski. Wyniki badañ w³asnych mog¹ stanowiæ wskazówkê do modyfikacji programów przygotowania mentalnego adeptów sportów walki. S¹ te¿ sugesti¹
uwra¿liwiaj¹c¹ szkoleniowców na specyficzne potrzeby psychospo³eczne podopiecznych.
S³owa kluczowe: poczucie kompetencji, poczucie kontroli, m³odzie¿, sporty walki, psychologia sportu
Copyright © 2012 by Josef Pi³sudski University of Physical Education in Warsaw, Faculty of Physical Education and Sport in Biala Podlaska
276
277
Pol. J. Sport Tourism 2012, 19, 271-280
Rutkowska and Klimczak: POCZUCIE KONTROLI...
1
Normy stenowe dla wyników KompOs i KBPK opracowane s¹ dla m³odzie¿y do 17 roku ¿ycia. Tymczasem w badanej próbie dwie osoby maj¹ po 18, a cztery po 19 lat.
Pojawiaj¹ce siê w niniejszej pracy odwo³ania do wyników stenowych traktowane s¹ zatem jako orientacyjna ocena poziomu badanych zmiennych.
Rutkowska and Klimczak: POCZUCIE KONTROLI...
2
W analizach wykorzystano wyniki surowe.
Pol. J. Sport Tourism 2012, 19, 271-280
278
279
Pol. J. Sport Tourism 2012, 19, 271-280
Rutkowska and Klimczak: POCZUCIE KONTROLI...
3
Wytrwa³oœæ zwi¹zana z konstruktem zaanga¿owania stanowi wa¿ny element osobistej doskona³oœci warunkuj¹cej sukces na okreœlonej p³aszczyŸnie funkcjonowania [33].
Jest to równie¿ wskazanie do podjêcia szerszych badañ nad relacjami miêdzy poczuciem kontroli, kompetencji a zaanga¿owaniem wœród sportowców.
Rutkowska and Klimczak: POCZUCIE KONTROLI...
Pol. J. Sport Tourism 2012, 19, 271-280
280