Organy wegetatywne roślin nasiennych

Organy wegetatywne roślin nasiennych:
liście, pędy, korzenie.
Budowa anatomiczna liścia roślin okrytonasiennych.
Budowa morfologiczna liścia.
Przekrój przez blaszkę liściową.
Budowa anatomiczna liścia.
a - wrębny, b – klapowany, c – dzielny, d – sieczny, e – pierzasto złożony, f - dłoniasto złożony
Nerwacje: a – widlaste, b – siatkowaty dłoniasty, c – siatkowy pierzasty, d - równoległy
Budowa anatomiczna liścia (igły) roślin nagonasiennych.
Przepływ wody i asymilatów w liściu
Mechanizm otwierania i zamykania aparatów szparkowych
Mechanizm działania aparatów szparkowych.
Mechanizm działania aparatów szparkowych.
Pęd rośliny dwuliściennej.
Zróżnicowanie liści na
roślinie.
Budowa pierwotna i
wtórna pędu roślin
dwuliściennych.
Systemy
korzeniowe
palowy
wiązkowy
korzenie przybyszowe kłącza perzu
Przekrój podłużny i poprzeczny korzenia
spichrzowego marchwi.
Korzeń roślin okrytonasiennych
a – budowa pierwotna
b – budowa wtórna
Rodzaje wiązek przewodzących
Szlaki metaboliczne glukozy.
glukoza
skrobia
zostaje włączona w szlaki
przemian metabolicznych:
- celuloza – m. budulcowy
- lipidy – bł. plazmatyczne
- białka enzymatyczne
- kw. nukleinowe
- hormony
- witaminy
Glukoza jako substrat
oddechowy.
np.: w czasie dojrzewania nasion
rzepaku wytworzona w cyklu
Calvina glukoza intensywnie
włącza sie w szlaki biosyntezy
podstawowych składników lipidów
– glicerolu i kw. tłuszczowych
Mechanizm przepływu wody w roślinie.
Pobieranie, krążenie i wydalanie wody przez rośliny odbywa się dzięki
mechanizmom aktywnym i biernym.
Mechanizm aktywny w korzeniu, a bierny w liściach.
Na mechanizm aktywny w korzeniu składa się:
1 - transpiracja w liściu,
2 – słup wody = kohezja + adhezja,
3 – parcie korzeniowe, które się tworzy w wyniku różnicy potencjałów
wodnych pomiędzy komórkami korzenia, a roztworem glebowym.
Różnica ta wymusza wnikanie wody do korzenia.
Systemy naczyń – zdjęcia mikroskopowe
Włośniki selektywnie pobierają z gleby jony potrzebne roślinie
dzięki specjalnym białkom przenośnikowym (pompy jonowe).
Jony są przepompowywane z roztworu o mniejszym stężeniu
(roztwór glebowy) do roztworu o większym (sok komórkowy).
Energii dostarcza ATP wytworzone w oddychaniu komórkowym
(brak tlenu w korzeniu aktywne pobieranie jonów jest
ograniczone).
Pobieranie i transport umożliwiają także kanały jonowe (np.:
kanały potasowe, chlorkowe, wapniowe).
W glebach słabo napowietrzonych, w niskiej temp. kiedy
oddychanie komórkowe jest utrudnione pobieranie jonów
zachodzi bardzo powoli.
Transport w poprzek korzenia = transport z włośników do naczyń.
Szlak apoplastyczny odbywa się w przestworach międzykomórkowych.
Szlak symplastyczny odbywa się z komórki do komórki w cytozolu przez plazmodesmy.
Bardziej efektywny jest transport apoplastyczny.
włośniki – epiderma – kora pierwotna – komórki endodermy – perycykl – ksylem
- woda przenika do korzenia na drodze osmozy, dzięki różnicom potencjału wodnego w
glebie i cytoplazmie komórek korzenia
Potencjał wodny jest równy różnicy
między ciśnieniem hydrostatycznym, czyli
turgorowym a ciśnieniem osmotycznym.
Woda zawsze się przemieszcza zgodnie z
gradientem potencjału od miejsca o
potencjale wyższym do miejsca o
potencjale wodnym niższym.
Potencjał wody czystej = 0
Rozpuszczone w wodzie substancje
zmniejszają potencjał wodny – im większe
jest stężenie roztworu, tym mniejszy jego
potencjał wodny.
Transport wody w naczyniach łodygi i liści.
Transport wody w naczyniach korzenia.
Krążenie u roślin.
ZAŁADUNEK
sacharoza z kom. miękiszu asymilacyjnego do komórek przyrurkowych
(kosztem ATP),
z kom. przyrurkowych przez plazmodesmy do rurek sitowych,
spada potencjał wodny (wzrasta siała ssąca) rurek sitowych co powoduje,
ze część wody przenika z naczyń do rurek sitowych = rośnie ich turgor i
tworzy się sok floemowy (wodny roztwór sacharozy).
ROZŁADUNEK
sacharoza jest transportowana z rurek sitowych do komórek
miękiszowych korzenia (transport aktywny = ATP),
maleje stężenie co powoduje wzrost potencjału wodnego w rurkach
sitowych, a woda przenika z nich do naczyń,
sacharoza przekształca się w skrobię
Donor sacharozy = kom. miękiszu asymilacyjnego w liściu
Akceptor sacharozy = kom. miękiszu korzenia
Formy życiowe roślin.
ZADANIA dla ucznia
Źródła:
Materiały opracowane na podstawie:
1. „Biologia” – repetytorium, WSiP
2. „Biologia 1” – podręcznik zakres rozszerzony, Operon
3. „Vademecum maturalne” - BIOLOGIA, Operon
4. „Biologia”, Solomon, Berg, Martin, Vilee
5. Testy maturalne, Operon
6. „Biologia” – podręcznik zakres rozszerzony, WSiP