o t<szTAtT

9aworalr Gawlas
o t<szTAtT
ZIEDNOCZONEGO
I(ROLESTWA
a
Nierriccfric wlabztwo terytorialne
A Sell,ezaspol eczno-vstroiowei
obrebnoiciPolslti
fu'*
\ /arrzaw.r2ooo
Splstroftl
Wslt! ...
....
L Kolonlztrdtrnl.mlccko -
l
rorwdj bodtr'l1tclr hlsbrlos.trn.znc usrrru kowtrtrh. . .
I
I ' , t i t y c / n cs c h c n [ t y n . u k i r i c n r i c c k i c j l . o d p o w i c d rhi i s r o r y k 6 wp ( , t s k ; c h I ,
t w d ' c r o ( K r y ' n i c o i c c k i c gi o
j c j z n n c z c n i-c 2 , u w i k h r i c p u b t i t r c j ip { , w ( } j c n n y . h
w i d c o l o s iZ
e i c n o d z y s k a D y c h 3 , D z u c c i i cn i a r k s i s r o w s k i cr cShoc n r u n i c n r i . . k i c j
"grcsji ltudrl,rcj I, tonsrftkcja mi!sr" m prawicpolskiDijcj d rroc{cr tryrykn trrc,
K. lluczktr 4, dr yfitacjc nicDicckielo ob'aru kokxrjZlt..ji- 4, jcso przcwnir,,kr(r
- 4, podjqcicrreczowcjdyskusjiw rw6rczotuis. tirwhwrnic pzcz w Schlcsingcru
owskicBoi a. Zicnt0ry- 5,obustmnnc
zbli2cnicst owisk 5. nicctltlrwm$ Mn ()wyctr
iDlcrprcrr.jimcchanizin6wsplccznych i luilLji koloniz.cji nicoric.ticj - 6
2,IWhdztlto lrrylorlalnc poprzozkolonlzocJr"- poszukl*{nl. wrsn{1r,tr}ctl
p r r l c z y n r o z k l a d uR z e s z yN l e m l e c k l e. j. . . .
...
.. ...
....
?
ll'(hodTrnic li,rtnuly,.wl dzrworcryrorirlncpoprzczkolonizrcjQ - 7, konccpcjtr,.wolnych krdlcw$kich"- 7, Scnczawolnoki os.dniczych- ?, rnalitycznnuryrccz,rofd
lcrmiru punslwozwi{zk6w osobistych- 8, korsolidacjaksigstwrcrylorirt ych w kon.
- 9. ,.kraj"j o wsp6tnolaprawntrw roz.
ccpcji r M0ycrtr* 8, jej rcprczcnrarywnosc
wl|ilnniuch
O. Brunncm- 9, Fxhnlzcnic wl.daw, rcryrori.lncsow uj9liu W Schtcsi'rgcrr
- 9, wiclo# czynnik6w i dluSotrwalo(ap.ocesupowsrnwani!wtMztw rcryroristnych
- 10,niccclowo*t zrstqpowaniaanalizyusrrojowejopiscmw kutcgoriachsocjobgicznych- I0, prcnicsi.ni€ dyskusjina ploszczyznp
badadrcsionalnych- IL
3. Orto clo-f[llckl modcl psrtstwaljego rozp6j.. .
. . .. . . . . . t2
- 12, KoSci6lRrcszy i.jc8o junkcjc Problcmtzw. mlodszychksigstwszczepowych
12, rcrvilium r€gis- 12, instytucj0srafa- 13, marchici burswardy- 13,2nrczcnic
uununi0i lojalno(cimo2nlch - 13.minislerialowie- I3. pocztlki k.dl€wskichEryto.
ri6w - 14, polityk! HenrykaIV - 14, rola pokoj6wbo2ychiziemskich (lundfryd6w)
j0ko n0rzqdzirwladzy - 14,prckszhlccnia wylszegos4downiciw!- 15.
4. Prrcmleny pod6ta$ orglnlzacylnych *l$dzy v XII w., konc'jpcjr .e8'r 6" . . .. . . . . 16
UmowDo(acczury polo\ry Xl w. - 16, dcsrkrllizacj,rSodno$i krdlcwskicj - 16.
z{hmmic kompctcncjigrafdw - 16, hndsralbwie - 17, hrabsrw! nlodi0tnc- 17.
- 17,prze'nianyw wyniorzc spr0wjcdliwofci- 18.
w6jlo$ht! ko&iclne i ich znaczenie
jcSo rol0jeko nffzedziawladzylerytorialncj I 8, ZwicrciadloSaskic* t 8, rcrytoridiz0cjnpruwo- 18,konccpcjarc8a1i6w- 19.spolifl 19,ronkalijsli{dcfinicj! rcsrti6w
- l9.jcj wlqczcnicdoCoDsucrudires
feudorrlm- 19,rcsalianurzcdzic'nwludzyksid{r
- 20, lcnm przcbudowuRlcszy izlmykanic sigsranuksi42nt 20, ponrcrcg6tncrcStrtir
- monopolcsktrrbowG8ospd rcz. - 20, pochodzcnic.csalc zicmncSo- 2t. rc8trhl
prugr ncm wludzy tcrytorialncjXll w, - 21.
5 . f l u d o * ! !l f c n l e c k l c h
t r i r y t . , r l 6-w n . a h r n h m yo d d o t n c. . .
....
.........22
lldrnoi(xnnt(a((xlkdw $tur4cychbutlowlot€rytori - 22, tofl$ckwc'rcjcdotrriln'lji
22,zwxtrck
F*rcaic'lstwr Sn ryc/ cro .- 22,Fo..r bodowy,lDk6w ijcso t,trtojc
, tucrurktrrlli - 2:l. r l('roh lolq r|.Jl u/6||nrtrr'|cj -. 2:], ronftl'drjtr wht,rw"
prry Fn||({y ,.urkdw
2{. w{altrd. .r..n11.., t lhtry i icj ,nrcrc ic
24, 'drnilc
:lttlt tdtt l
w nr,,ll,woknreh h{rdowywtftlrl*l| tru obtrff. $ltrrc8oinow.lto on.l lclwn- ?5.
l)rlyllrll wy$ltrlw ortrnirrryjnych ll.'rryttr Lwu - 25. [,e14lti ftrrlh tctyntithtcSo
? 5 ,l ) u d o w c r y d c r c j i- 2 5 ,{ r ' ! y d w o r s k i -c 2 5 .
..
. 2
6 . M o d r l m l n s t ' rl o k r c y J n q t o- p r o r o l tp o * s ( ' l w o n h . . . . . . . . . . . . . .
l . o k r c j cw l n l i r y c c t c r y r o n l |cl j l l c D r y k aL w r - 2 6 , p o . z 4 t l i i ( ) z w ( , I - u b c k i- 2 6 ,
-- 27,
!rzyfldck lhldcnslcbc - 27, w{(pliwc zakrtoniubada'imd pocz4tkanrinrirsl
27, powtixnic srnMz'rdu kon'unllic8o
rr6rricowrnic kfttjohllrzuinicjskicsoXII w
27, tolirykr !Iicjskd Sztlur6w - 28, villo iorcnsisjdko podsruwowylyP w.zcs'.j
28,cwolucyJuyprzcbic8
k)klcji
28, lrrywilcj dlaFrlbur8. Bryzsowijskicgoll20r.
jcgo pr/ckszlalc nir si9 w mirslo - 28, rola ruchu komunrlncgodl sp't.y?owrnir
usrroi()wcgonrodclunriasta 29, rwi:izki miast- 29, instylucjaPlihlbiirScr 29,
narastrnickonlliklu Diastz wlndcanrilerytorillnyni w XIIt w. - 29, znrczcnicbudowy
kaniernych Dru16w 30.zanrckmiejskijakoswflrancj!zale2notui- 10, nicporuzuDricnir wokdl inrcrprctacjiplanuFryburgdBryzsowijskiego- 30, oSr.riczcnir wirrysod oLubcki
ll, ulictr
ici amliz plinistycznych- 30, powstanieukladu pftestrzennego
larsowapodMwowym skladnikienwczesncjlokacji- 31, genezauklrdu sz&how ico.
wego-:12, korccpcjr T. Hllla- 32, H. KeUera 32, opiniaa. Schwinctdpcrs- 33,
szerszeuwrrunkowrniarozwojuumicj€tnojcimic.niczych- 33. przlklud Ardrcs- 33,
Tna.zeriestosunk6wwlasnoSciowych
dla translokacjioSmdku- 33, dlusotrwrb$Cproptzy.zyry
34,
standaryzacji
dzialck i sposobt!ich uzytkowrnh - 34,
ccsu lokacji
planuToruniaiChclmDu- 35,cclun
wczesneukladyrcgularnc 35.etnpypowslawania
polowy XIII w. 35, problcmpfogulokacyjnego- 36,wl4czcniesamor4dukomunllna8o
nspeklprecyzowrnl0udrqlo.
do pehrcgomodcluminstalokacyjneSo 36, scmanlyczny
wegoksztaltumiasta- 36.
7. Konsolidacj! wtedztw terytorialnych - metody i stsndardy orXanlzscyJno-{pol.€|., . !
Zjawiskomcdiaryzacj
i - 38, zalernolcilennejako ndzfdzie um0cni0nirzwicflchnlcl*r
- 38.p.awokadukai plzymuslenny- 38.poliryk uSrcdnirni0
poddlrych
rcrytorialncso
38, wypicraniewolnej szlachty- Austria i Styria- 39, Brandcnburgir- 39, roh
rodzinw Nowc.j
m;nislerirl6wi srandardylennryc€rskich-39, awansencrgiczniejszych
Ma.chii - 19, le"y charakterwlasnoscirycerskiejw Brandenburgiii m PomorzuZo- 40. ministcrirloeic
chod m
40, relikty Switldczedsluzebnychw BraDdcnburgii
biskup6wMagdeburga- 40, zicmic c€sarskic- l.rrae imperii w polilycc Szhuf6w
oddolnym
40, Eseriand- 41, Pleigcnland- 41, ich rozklad- 4l, przeciwdzi&lunic
scriorowi- 41,
mcchanizmom
budowywl!dztw -zobowiqzanic udostcpni0niszsmkdw
resalebudowyumocnic't- 42, polityk! PrzcmyslaOttokorl II w zicniqch 0u$trirckich
- 42, sytuacjaw Cz€chlchi Morawoch-42, rola ministcriql6wi rc80li6ww budowlc
wladzlw na wschodnimpogrmiczuRzdzy - 43, polilyk! ZaftonukzytockicSo - 43,
po stwr w EuropicSrodkowcj- 43, wlruno{azlcnl
sluzebnepodstawyfunkcjonowanio
Inwans€igcn- 43, znacrcnicujcdnolicmh shtusu poddmychdl0 pnydpicazcnl!lch
l€rytoriolnej korporrcjonolizlcji - przykld Styrii - 44, objrric paywddzlw! pr.!t
rwrnsujqcenowc rodziny- 44. konnikl Fryd€ryk! II Mlcczncgo z poddrnynl i Intori PtlxAurlducr Przc ryrls
wcncjoccss$ko- 44, rywolizlcjr o dzicdzictwoB0bcnbcrg6w
Otlokorall - 44. nrcchrnizmnurlj|llni! konniklu z poddmymi w Au$tril i Styril - 45,
politykswobccmiost-45,ro10 wcdni0 -46. tomPlomlmw! polilyk! Rudolfol - 46,
wzrostznrcrcoir irst - 46, lonnftl AlbrcchloI o tilrci whdzy 2 poddrnymi- 47,
sqdzicnrrki(widccrwcm konsolidrcjl..lnju" jrlo rtlnowdj lompor!.ji- 47. rilphocjc
wicd'rir i ich ogr!'rlcrrnic - 47, podwnlwcti wr oL polllyll ailfrNrwrnir Nw.j
$zlrchtynrini|trcrirhrrl- 47, n dolnowyll|nlmio mwcl cllly - 48, rhrl.cr.nr Frlkykr
jcj u*rwrsh |ln tcryk'rlu urjybl opdw Sllrb||r|r- 48, ioj lndotlo w Prurm,l - 48,
:10
$1, Dr.l
8. Zrrr{.1 l(rynr.l{hry -
}r'.n aa, |lrrlry.tl I lclt qx,hcrru uruntrho$nrh . . . .
l{"h hudowy /nrt'ldw
4r), bur8rrbrtwr -- 4t), l rrrcln'fi,wic 110&hyj\0y 50, ich
r n r l ( ) g i . l h n c r s l i c 5 { ) . h l | r t t r a f t r w l c w u ! h l r l n i r n r i c I r i . c c5y0 , w d i l o s l w n l c r y r u i .
xlnc 50,2 r/ttd ddhrR^sry - 51,Jx,wrtrtrric
,irn&!)ipr1)\urnt,'rn- 5t, hDdw jlosrwir
51, ich roh w crk)(cn)wcjtnzcbrdowicpodshwwhdzy ksiar{ecjnn l,('norzuZrchod,
,rirtr- 52, wynrinnl clily rnoroychi koluriltrcjr nicnricckr 52. w6Jloslwrnoc6nry.lr
Lurlcach
52, c btuio*y nrcdclkolrnizacji rrcybiskup!nugdcborskicsowichnrxnnr
53,Jcgozastosowanic
na Sl4skuw casaclr Hcnryk Brodrrc8o 53, zwiazckkotoDi
zacjiz cwolucyjnaprzebldowi zdz4durerytorialncso 51, o4,rtrizrcjr k ztchiska m
Slaskuijej likwidacjr- 54, weichbildy 54,powsranicprzcpis6wprawamasdcburskicgo - 54,jcso recepciaiia Slqsku 54, o.ganizucj{wcichbitddwcqskich 55, dalszll
cwoluclaorgnnizacji
s4downictwa
w XIV w. - 55, d42enicWrcclawjado puejaciakontrcti
nd obszarem
ksiestwa- 55,podpor4dkowanie
szlachry 56,puejDowanies4downictwa
przczmiaslaC6mycb t-u2yc- 56, domi'acjaZwi4zkuszcsciu'nian - 57, konliikly zc
szl.chlq- 57, lrndwdjtoslwaw Rzeszyw 2 polowieXIII w. 57, r62norodno(trozwir)
ztri zarz4duterytorialncgoi zawodnosfwnioskowaniaretrogrcsywncgo 58.
9. Pdlnofredniowieczp
no
c c z q t koi o w o c z c s n e spoa f s t w a .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 ,
ZrniaDyw sposobierozumicniazarz.ldureryrorialnego
po 1250 r.
59, Amt i innc
rozwi.lzania- 59, srarosra(capilaneus) 59, ztozonostsytulcji w Rzeszy- 60,
przemianywiezi lennej 60, konsekwencje
upowszechnienia
pisma 60, iwlargnircia
picni4dzado 2ycia spolccznego- 60, zastawyiako narzgdzicpolityki - 6t, beda
r k o n s o l o d a csj taa n 6 w 6 1 ,C o r o n ar e s n i 6 l , k o r p o . n c y j n a w s p 6 l n o t r , . k r a i u ' . 6 t ,
orgnnizacjrrezydencjj 61.
l 0 . P r r e m i a n y w i a d z y t € r y t o r i a l n e j - o b s e r w a c j e p o d s u m o w u j q c e . . . . . . . . . . . 62
......
Zwiqzek mecha.izm6wfunkcjoiowania spoleczenstwa
i 'nozliwosci orsa.izacyjnych
wladzy 62, dlugotrwalosddziataniaczyDnik6wdezintegrucyjnych 62, wsp6lzalez
Do$ przemianwipzi pokrewiefslwa,kolonizacjii budowyzaDrk6wz pocz4rkamipowstawaniawiadztw terytorialnych- 62, rola koloiizacji jako ndzgdzia wlndzy 63. znaczeniewiczi lennych- 63. sprecyzowiniemodeluwiadzy terytorialnejw 2 porowie
XII w - 63, usrednianiepoddanychi rozbudowadomc.y - 63. konketyzacjamodelu
wladzlwai progrdmukolonizaciiw XllI w -63.
l l , U s t r 6 jp r a w ak s i e i e c e g w
o P o l s c e- u w a g io k o D s t r u k c jki o n c e p c j .i . . . . . . . _ . _ . . . 6 5
Iusducalcw polskichZrddlachXIII w. i historiosmfiinaukowej 65, koicepcjaK. Bucz
ka - 65,.jegopolenika z K. Modzelewskim 66, usrrojprawaksiqzccegow ujsciu
K. Modrelewskiego- 66, znaczenie
- 67, zasrrzezenia
wnioskowaniaretrogresywneso
K. Buczka 67. wsp6lneobu uczonymprzekonanie
o sobilnoScislosunk6wwewnerrz
nych- 68, arachroniczne
zalozeniaw analizicmare.iatu,r6dtowcSo- 69, wsp6lautor
stwoK. Buczkai K. Modzelewskicso
w konstrukcjiusrfojup.awaksi429ce8o- 70,uwagi
o zarysieprzemianspotecznych
H. Inwmia6skiego ?0, koniccznosapowiqzaniaprzemian w EuropieSrodkowejz procesamiw Eu.opiezachodnicj- 70, pordwnawczeznac / c n i es l o s u n L 6 w R z e \ / ) N i c m i e c k ' e j . 7 1 .
r2. Gl6wne elenenty przemlnn spolec?no-ustrojowych
paf stwr potsktcgo
X - poczqtckXIV w.
. . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . .tz
Milil my charaktcrpicrwnrcjmonrEhll - 72,0daphcjr ctcrl)cor6wo(ottrt(Fxulickieso
oxxlclupr'5stwaprrcz Krzi'nlcn (Xnowlclcls - 73, w!rk)(a hronucyj'u rclucjicalh
Anoni rr o wydnucnrrch l09l-l loil,, -?3, prowincjc-ksic$rwtxxhuwowym sttKl
ilic $truhturytcryt{,rirln€j- ?a, toQ'!,lr lomcs6w pr('winojinrhych - ?4. k$^c"
ttt
li't.rrkt
I n r l r t t r c l i ! r n r o r t n r i r { ( J i g r , N n , * cwi F k r { l t r X l l l w i , p l r t I r r r w r o r | | ! hh r r r l t r t r h r t w
?4.ul.cctrir iclrrrk!:ji(dtnnrisrtn(ylnychottltrl|i/x
7 4 , l r o h l . t r n' N ( I i i w X l l w
(llrl)? 5 ,r o h w y n r i r n '\ t t o w i c d l i w o t u i 7 5 , N w $ z c o h r r o n
l c r y t i ' r i n l t r xj l X l l w
(C
rr(ii ilrstyr(cji h' bic8o w liuot)i. (r{llowcj -- 75, isrlicni. Ko(ciln ptrdsrwowcSo
w h n s c c X l t w i i . E o p r r c n r u r y- 7 5 , , , k N z r c h r r i ct r x ) r n o w l r d . z . P M y k l ( ll . c k n r l
? ( ' ,z n r e l u n i cK o t u i o hp r y w n l n c S o 7 0 ,w y s ' k i s l u l u si r n r l , i c j c l i l y n ( ' 2 ! o w l l c z c i
76, (wi erwtr I'rlcinrow nir !r7cz nia (xl Xl/X'l w. wzoro* ot8anizrcli ych
Xllw.i rlcowych(trlzinrcj lrnggi - 7?, kltszktrrcdzirry lub PrcPzyruruw ccntrrnrd6ht- 77,
I lur_
78, Scnc/ntzu StNluluKrzywoustcgo
dLl,llskrh wla$n,ki lrx,rnowldezcjXII w
kcj(lr)wmic scnnntu - utrrli4 J. Uicnirkaida1s7.dyslusja 78, shlul n!)noPonz('wrr
i rcgali6wrzcz MictzkaSrrcSo
whdzawekrchr{ /iny p nrjtecj ?9,adap!!tr
ir konccpcj
y d d z c dw K r u k o w i Ie1 7 3 - l l ? 9 . - 7 9 , b d d i c j
i n r c u u r c j a o d s un r i s l r w i n c c D l c g{ o
0g6lnychnraktcrpolcmiki k()nikMr - 80,pGlobnykicrunckPolitykiBoleslawrwyy)kic8o
m Slasku- 81. powszcchnoftadaplacjimwcgo modcluwladzyterylo.ialnejdl rBz4tku
(wiadczenod
ludrokiPolskicj
munitclu S2,irtcnsyfikacja
Xlllw-82,zb2onctuDkcjci
iodsuwltrricrNr.)ch od k(nzy(ciz kolonizacjinicmicckiejw poiityceHenryk B'odrrrc8o
83, inrensyfiklcjawl.rdzyksxlr&ej
82, s2clcsdny nrdz6r md lokrcjani nieiskini
w innychdzielnicch - 84, wyj4rkowoidsyuacji w M.lopolsccLcszh Einlcso- 83,
znac^nie n)ionnrcyjncprzywilcjuw Cieni - 84, slabapocz4tkowop{,ry.Jr Intc {wl|
Wsrydliwcso- 84, znxczcnicbkacji miejskichi d{hod6w z S6miclwddla Trrlirtryuklulu
tlcclxjitonccl4l
budowywlxdztwwPolsccrezuxrrcn
sil-85, nicdopusT.,cricdooddolnel
- 85, prypadckloiewdy ltaliskicgolvlllohr.
rcsali6w- 85,przyklrdydqzcrihiskLrpow
bezpo(rcdnicj
zalc2nosci
Prcdpclkowicr 86, ulrzynr,rnie
rycer\Lsrod ptnuj{ccgo- t4
p.aworyccNkicw koncep.:jiK. Buczka 86, wzoryin$)tucji diDislcrillowi nicrbglnoa6
(pozaSl4skieir)recepcj
i p'nwr lcnncgow dulrral
u iqci! dynmiczncso- 87,unienozliwienic
i^zic w zwiqzkuz konsolidrcjaswiadomosci
rycerslwa- 87, zw'@ck z gcncr4ttxlowal
pzy(pieszlloorsanizacje
or8^';zacji szlrchty- 88,ui cdnidricpoddanych
ryccntwrw oblb.
rczwinietegonodelu koloniacji nicmicckicjokolo
nic swoichptuw - 88, zasrosowlnie
polowyXIU w. - 88, osadytarSowepictrsza faz4lokacjimiejskicb 88, rysorystycznr
przcbudowa
od poiowyXlll w - 88,eliftinowaricuphwnicf dotykajobrdzumiejskiego
chczdowychwl*cicieli
89, problemmiait biskupich- 89, adaptacjrrady 'nicjskicj
i budowrnrudw - 89, d4reniNmicszkaic6wduzlch miast- analogiericmicckic- 89,
puyklad Wroctawiai Kratowa
90, tni$ul
ndastanickonflikt! z polskimrycerstwem,
w cztsictz{d6w
iwzorf Slaskicw polilyccwewneluncjP%myslau -90, tryzys spoleczny
Wladyslawat-okiclk - 91, zDacrcnicustrojowezwi4zkD'ni6t wiclkopolskich- 91,
do
uzuPclnicni.
unrlogiaCdi]liska- 91,poliiykaW&lawrII w Malopolsce por6wnawcze
Muskaty- 92,pmblemnrur6w
obscrwacjiTNowakowskicso-92, wlddztwobiskupaJana
miejskichKrdkowa- 93,kompromisI 306r. - inlencjeK lkowa i biskupaMusk0ty- 93,
94.
bu't w6jtaAlbctu zwivlieln miust- 93,jcSoznacrcniejakoprz€sileniaspoleczne8ow Wiclkopolscc
roh konfliktu ryccrstwo- mi tla w obrl€niu panowaniaSlogowskiego
- 94, podobnymcch0nizmwydllrzcd I 308 r. ns Pomorzu Gda,lskim- 94.
,... ........................95
Zjcdnercnic p risrw{ fc?.ultrtcmkryzysu.kl6ry okrc(liljcSo ksztrlt utlrcjowy - 95.
i srundrrddwspolcczhisbrycnlc ,nrc?.c ic dyfurji ' ,dcli ors 'riz0cyjno-u$rroiowych
rych - 95, r n)lrrlyr ttcrylcryjny?wiqzuryz l|drytrcjqmodcli whdry - 96. Eu(|p"
(r(Xlkowr j{ko wnrllnlt ()zwojr rlxncorcdntwlrfcudrlncSo- 96, hist{xyczn0Scncrr
F nkicto |xlchylcnh - 96.
97
..
. .
I'rrypliy .....
U w r 8kl o i i c o w
. . o. , . , . . .
wyl||'rlrdtllr.
..........
20