Układy narządów • Układ szkieletowy 21 Po dział sta wów ze wzglę

Gray_R01copy:Gray_R01
2010-01-18
12:19
Strona 21
Układy narządów • Układ szkieletowy
1
tendo
A
B
capsula
articularis
membrana
synovialis
vagina
cartilago hyalinea
corpus adiposum
cavitas articularis
membrana
fibrosa
discus
articularis
os
os
cartilago
hyalinea
os
cavitas articularis
os
membrana
fibrosa
cutis
bursa
synovialis
membrana
synovialis
Ryc. 1.20 Połączenia ruchome (stawy). A. Podstawowe elementy stawów. B. Struktury pomocnicze stawów.
pora adiposa) oraz więzadła (ligamenta). Krążki stawowe
amortyzują siły ściskające, dostosowując się swym kształtem do zmian konturu powierzchni stawowych podczas ruchów, jednocześnie umożliwiając wykonywanie szerszego
zakresu ruchów. Ciała tłuszczowe zazwyczaj występują pomiędzy błoną surowiczą a błoną włóknistą, przemieszczając
się w trakcie ruchów w stawie. Nadmiarowe fragmenty błony maziowej i włóknistej umożliwiają zwiększenie zakresu
ruchów w danym stawie.
Podział stawów ze względu na kształt
i zakres ruchów
Typy połączeń ruchomych (ryc. 1.21)
n
n
n
n
Stawy klasyfikuje się ze względu na ich kształt oraz ruchomość:
n
n
n
Ze względu na kształt powierzchni stawowych wyróżnia
się połączenia płaskie, zawiasowe, obrotowe, kuliste,
dwukłykciowe (dwa punkty styku), kłykciowe (elipsoidalne), siodełkowe i kuliste.
Ze względu na możliwe płaszczyzny ruchu wyróżnia się
stawy jednoosiowe (ruchy w jednej płaszczyźnie), dwuosiowe (ruchy możliwe w dwóch płaszczyznach) i wieloosiowe (ruchy we wszystkich płaszczyznach).
Stawy zawiasowe są jednoosiowe, podczas gdy stawy kuliste są wieloosiowe.
n
n
Staw płaski – umożliwia ruchy ślizgowe jednej kości
względem drugiej (np. staw barkowo-obojczykowy).
Staw zawiasowy – umożliwia ruch wokół jednej osi przebiegającej poprzecznie przez staw; możliwe są ruchy zginania i prostowania (np. staw ramienno-łokciowy).
Staw obrotowy – umożliwia ruchy wzdłuż osi przebiegającej równolegle do osi długiej kości; możliwe są ruchy obrotowe (np. staw szczytowo-obrotowy).
Staw dwukłykciowy – umożliwia ruchy przede wszystkim w jednej osi, z ograniczoną ruchomością wzdłuż
drugiej; utworzony jest przez dwie wklęsłe powierzchnie przylegające do wypukłej lub płaskiej powierzchni
drugiej kości (np. staw kolanowy).
Staw elipsoidalny (kłykciowy) – umożliwia ruchy wokół dwóch głównych osi w prostopadłych do siebie
płaszczyznach; umożliwia zginanie, prostowanie, przywodzenie, odwodzenie oraz w ograniczonym stopniu
obwodzenie (np. staw promieniowo-nadgarstkowy).
Staw siodełkowy – umożliwia ruchy wokół dwóch głównych osi w prostopadłych do siebie płaszczyznach, powierzchnie stawowe mają kształt siodła; umożliwia zginanie, prostowanie, przywodzenie, odwodzenie oraz obwodzenie (np. staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka).
Staw kulisty – umożliwia ruchy wokół wielu osi, ruchy
wykonywane w tym stawie obejmują prostowanie, zgięcie, przywodzenie, odwodzenie, obwodzenie i rotację
(np. staw biodrowy).
21