GMINA SOKOŁY

Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
Gdańsk, 08.09.2016 r.
DOŚWIADCZENIA ORGANIZACYJNE WE
WDRAŻANIU SYSTEMÓW HYDROFITOWYCH NA
TERENIE GMINY SOKOŁY
Dr inż. Józef Zajkowski – Wójt Gminy Sokoły
Mgr inż. Cezary Czarkowski – podinspektor ds. ochrony
środowiska UG Sokoły
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
POŁOŻENIE GMINY
Państwo: Polska
Powiat: wysokomazowiecki
Województwo: podlaskie
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
POŁOŻENIE GMINY
Powierzchnia gminy Sokoły wynosi 156 km2. W jej granicach znajduje się 48 miejscowości.
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
DOTYCHCZASOWA GOSPODARKA ŚCIEKOWA
Gmina Sokoły jak większość gmin wiejskich w województwie podlaskim
borykała się z problemem rozwiązania gospodarki ściekowej
Do odprowadzania ścieków komunalnych na terenie gminy służą
głównie indywidualne zbiorniki bezodpływowe (szamba)
Zbiorczy system odprowadzania ścieków (kanalizacja) istnieje tylko
we wsi: Sokoły, Kruszewo Brodowo, Kruszewo Głąby i Kruszewo Wypychy.
Całkowita jego długość wynosi 25,2 km, zaś liczba przyłączy
kanalizacyjnych 366 sztuk, co stanowi ok. 25 %
Budowa i eksploatacja kanalizacji sanitarnej w rozproszonej zabudowie
zagrodowej byłaby bardzo kosztowną inwestycją dla gminy i jej
mieszkańców.
Koszt skanalizowania gminy, wg przygotowanej w 2001 roku koncepcji
wyniósłby ok. 29 mln PLN, a koszt odprowadzenia 1m3 ścieków
przekroczyłby 8 zł !!!
Z uwagi na to władze gmin postanowiły szukać skutecznego
i ekonomiczniejszego rozwiązania.
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
GMINA SOKOŁY PIONIEREM WE WDRAŻANIU TECHNOLOGII
ROŚLINNO-STAWOWYCH OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W POLSCE
W 2004 r. Gmina Sokoły jako
pierwsza w woj. podlaskim
wykonała pilotażowe roślinno stawowe oczyszczalnie ścieków
przy udziale Instytu Ekologii
Stosowanej ze Skórzyna (woj.
lubuskie) od którego zakupiła
projekt. Dalszym wdrażaniem
budowy
oczyszczalni na
terenie gminy zajmuje się
pracownik urzędu.
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
BUDOWA ROŚLINNO-STAWOWEJ
OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW „SYSTEM POLSKI”
(wariant I „tradycyjny”)
Opracowanie Centrum Ekotechnologii (www.cetii.pl ) na podstawie technologii Instytutu Ekologii Stosowanej
(www.ies.zgora.pl)
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
Prostota budowy tych oczyszczalni sprawia,
że rolnicy wykonują je sami sposobem
gospodarczym przy nadzorze pracownika UG
Sokoły.
 Oprócz nadzoru ze strony urzędu przy budowie
tego typu oczyszczalni Gmina Sokoły
dofinansowuje również ich budowę, tj.:
- w latach 2004-2010 w formie zakupu części
materiałów tj. żwiru i humixu,
- od 2012 roku do chwili obecnej dotacją w
wysokości 1000 zł.

Zaletami tego typu oczyszczalni jest również
łatwość i znikome koszty eksploatacji.

Oczyszczalnie te zwiększają również walory
estetyczne działki na której są
budowane
i przede wszystkim pozytywnie wpływają na
środowisko przyrodnicze.

Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
Budowa roślinno-stawowych oczyszczalni ścieków w technologii
Instytutu Ekologii Stosowanej okazała się i nadal pozostaje :
1.
NAJEKONOMICZNIEJSZYM,
2.
NAJPROSTSZYM ORAZ
NAJSKUTECZNIEJSZYM
rozwiązaniem gospodarki ściekowej w gminach wiejskich o rozproszonej
zabudowie.
3.
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
OSADNIK GNILNY
Pełni on funkcję wstępnego mechanicznego oczyszczania ścieków. Następuje
w nim oddzielenie ze ścieków części stałych, które osadzają się na dnie
osadnika i ulegają procesowi fermentacji przez co maleje ich objętość.
W praktyce wykorzystywane były szczelne, stare szamba, obecnie już się
tego rozwiązania nie stosuje.
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
PRZEPOMPOWNIA
Jej budowa konieczna jest w przypadku, kiedy teren uniemożliwia
wprowadzenie na kolejny element oczyszczalni (filtr roślinny) ścieków
w sposób grawitacyjny (z naturalnym spadkiem terenu). Umiejscawia się
w niej pompę pływakową tłoczącą ścieki na filtr.
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
FILTR ROŚLINNY
•To zasadniczy element oczyszczalni, zachodzą w nim główne procesy
oczyszczania ścieków.
•Proces biologicznego oczyszczania ścieków wspierany jest procesami
fizycznymi i chemicznymi zachodzącymi równocześnie w 3 warstwach
filtracyjnych filtra roślinnego.
•Doświadczenie pokazuje, że najważniejszym elementem jest właściwy
dobór materiału filtracyjnego (żwiru, piasku, humixu).
Podczas budowy
Efekt końcowy
Rok później
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
11-letni filtr w miejscowości
Jamiołki – Godzieby
Filtr w murku z kamienia polnego.
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
DENITRYFIKACYJNE ZŁOŻE KORZENIOWE „STAW”
Złoże pełni funkcję doczyszczania ścieków. Zachodzi w nim m.in. redukowanie
azotu azotanowego w procesie denitryfikacji w osadach dennych. Staw umożliwia
odprowadzanie oczyszczonych ścieków do gruntu.
Dodatkowo „staw” jest miejscem bytowania oraz rozrodu
dla wielu organizmów, w tym również podlegających ochronie gatunkowej.
Podczas budowy
Efekt końcowy
6 lat później
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
KILKULETNIE „STAWY” OCZYSZCZALNI ROŚLINNO STAWOWYCH NA TERENIE GMINY SOKOŁY
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
Oczyszczalnia ścieków we wsi Jeńki
wybudowana w 2011 roku
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
Oczyszczalnia ścieków we wsi Jeńki wybudowana w 2013 roku
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
Oczyszczalnia roślinno-stawowa w Warsztatach Terapii Zajęciowej
w Starych Raciborach wybudowana w 2009 roku (około 70 osób)
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
6 – letnia oczyszczalnia roślinnostawowa w Warsztatach Terapii
Zajęciowej w Starych Raciborach
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
SKUTECZNOŚĆ ROŚLINNO - STAWOWEJ OCZYSZCZALNI
Mając
na uwadze pewność co do efektywności
oczyszczania ścieków w tego typu oczyszczalniach
władze Gminy Sokoły wraz z trzema innymi
gminami z woj. podlaskiego (Rutka Tartak, Puńsk,
Jeleniewo) przeprowadziły w okresie kwiecień
2007 – lipiec 2008 monitoring oceniający efekt
ekologiczny i sanitarny tych oczyszczalni
ścieków.
Z
przeprowadzonych analiz wykonanych przez
Instytut
Budownictwa
Mechanizacji
i Elektryfikacji Rolnictwa z Warszawy wynika, że
budowa naturalnych roślinno – stawowych
oczyszczalni ścieków jest skutecznym, dobrym
i ekonomicznym sposobem rozwiązania
gospodarki ściekowej na terenach wiejskich.
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
NOWATORSTWO ZASTOSOWANIA
NISKIM NAKŁADEM BUDŻETU GMINY REDUKOWAĆ PROBLEM
GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ
Mieszkańcy
nie dostają gotowej
oczyszczalni, którą wykonałaby za
nich firma za ,,grube” pieniądze
sięgające 8-12 tys. PLN, ale budują ją
sami, tanim kosztem (do 5 tys. zł.)
i sami również dbają o to żeby ona
dobrze funkcjonowała i wyglądała.
Przy realizacji budowy każdej oczyszczalni roślinno-stawowej rolnicy mają
zagwarantowaną fachową pomoc z urzędu, a także gmina do 2010 roku
zapewniała niektóre materiały niezbędne do budowy tego typu oczyszczalni
tj. żwir i humix. Pozostałe elementy rolnicy organizowali we własnym
zakresie. Obecnie oprócz specjalistycznej pomocy pracownika urzędu
właściciele gospodarstw domowych otrzymują dokumentację projektową
oczyszczalni oraz dotację w wysokości 1000 zł.
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
POPULARNOŚĆ ROZWIĄZANIA W GMINIE SOKOŁY
Zachęcenie mieszkańców nieskanalizowanych miejscowości z terenu Gminy
Sokoły do zastosowania tej technologii oczyszczania ścieków na swoich
posesjach sprawiło, że w chwili obecnej mamy już wybudowanych 116 szt.
tego typu oczyszczalni. Każdego roku zgłaszają się chętni do ich budowy.
Wszystkich oczyszczalni na terenie gminy Sokoły jest 125 sztuk.
Urząd Gminy Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
POPULARNOŚĆ ROZWIĄZANIA W WOJEWÓDZTWACH
WIŻAJNY
Z naszych doświadczeń skorzystało
już wiele gmin z woj. Podlaskiego
(ok. 40 gmin), ale również z innych
województw oraz osoby prywatne.
RUTKA
-TARTAK
SZYPLISZKI
PUŃSK
PRZEROŚL
JELENIEWO
FILIPÓW
BAKAŁARZEWO
SUWAŁKI
SEJNY
KRASNOPOL
Gminy z woj. podlaskiego
GIBY
RACZKI
NOWINKA
Gminy, które wdrażają na swym terenie
naturalne oczyszczalnie ścieków IES
PŁASKA
AUGUSTÓW
LIPSK
BARŁOGÓW
KOŚCIELNY
SZTABIN
RAJGRÓD
NW. DWÓR
DĄBROWA
BIAŁOSTOCKA
GRAJEWO
SUCHOWOLA
KUŹNICA
GONIĄDZ
WĄSOSZ
JAŚWIŁY
K
O
R
Y
C
I
JASIONÓWKA N
GRABOWO
RADZIŁÓW
KOLNO
STAWISKI PRZYTUŁY
KRYNKI
PIĄTNICA
DOBRZYNIEWO
KOŚCIELNE
WIZNA
ZAWADY
SUPRAŚL
TYKOCIN
GRÓDEK
CHOROSZCZ BIAŁYSTOK
ŁOMŻA
RUTKI
ŚNIADOWO
KOBYLIN
-BORZYMY
KOŁAKI
KOŚCIEL. KULESZE SOKOŁY
KOŚCIELNE
MICHAŁOWO
ZABŁUDÓW
NAREW
WYSOKIE MAZ.
POŚWIĘTNE
SZUMOWO
NAREWKA
WYSZKI
NOWE
SZEPIETOWO PIEKUTY
CZYŻE
BIELSK
PODLASKI
CZYŻEW
- OSADA
HAJNÓWKA
BRAŃSK
KLUKOWO
BIAŁOWIEŻA
RUDKA
ORLA
DUBICZE
CERKIEWNE
BOĆKI
CIECHANOWIEC
KLESZCZELE
GRODZISK
CH
A
ZAMBRÓW
JK
TUROŚŃ
UO
KOŚCIELNA CŚ
HC
NI
O
WE
I L
SURAŻ
EN
CY
ŁAPY
DZIAD-
PERLEJEWO
KOWICE
ER
MIASTKOWO
SZUDZIAŁOWO
KRYPNO
WASILKÓW
ZBÓJNA
NOWOGRÓD
CZARNA
BIAŁOSTOCKA
KNYSZYN
TRZCIANNE
JEDWABNE
MAŁY
PŁOCK
SOKÓŁKA
EM
TUROŚL
MOŃKI
JANÓW
SIEMIATYCZE
NURZEC
- STACJA
CZ
 GMINA DĄBROWA BIAŁOSTOCKA – ok. 290 szt.
 GMINA CZERWONKA- ok. 130 SZT.
 GMINA PUŃSK – ok. 100 SZT.
 GMINA SOKOŁY – ok. 116 SZT.
 GMINA ZBÓJNA – ok. 60 SZT.
 GMINA JELENIEWO – ok. 60 SZT.
 GMINA SZYPLISZKI – ok. 50 SZT.
 GMINA PRZYTUŁY – ok. 40 SZT.
 GMINA RUTKA TARTAK – ok. 40 SZT. itd.
SIDRA
SZCZUCZYN
DROHICZYN
MIELNIK
Materiały IES
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
POPULARNOŚĆ ROZWIĄZANIA POZA GRANICAMI KRAJU
Niemieccy studenci podczas praktyk przy
budowie roślinno-stawowych
oczyszczalni w Gminie Sokoły
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
GMINA SOKOŁY LAUREATEM KONKURSU
W
roku 2010 Gmina Sokoły została
laureatem konkursu ,,Samorządowy Lider
Zarządzania 2010 – Usługi Techniczne
i Usługi Zdrowotne” z praktyką ,,Rozwiązanie
gospodarki ściekowej na terenach wiejskich
poprzez
budowę
roślinno-stawowych
oczyszczalni ścieków na przykładzie Gminy
Sokoły”.
Konkurs organizowany jest przez Związek
Miast Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP,
Związek Powiatów Polskich oraz Norweski
Związek Władz Lokalnych i Regionalnych.
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
PODSUMOWANIE
Podsumowując,
rozwiązanie
gospodarki
ściekowej
w rozproszonej zabudowie zagrodowej poprzez budowę roślinnostawowych przydomowych oczyszczalni ścieków jest korzystniejsze
od budowy kanalizacji sanitarnej, ze względu na:
a)wielokrotnie niższe koszty inwestycyjne i eksploatacyjne,
b)skuteczną redukcję zanieczyszczeń,
c)łatwość budowy i eksploatacji,
d)możliwość ponownego wykorzystania wody,
e)powiększenia walorów estetycznych działki,
f)pozytywny wpływ na środowisko przyrodnicze.
Gmina Sokoły
ul. Rynek Mickiewicza 10
18-218 Sokoły
woj. podlaskie
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ