Jakość żywności

„Znaczenie jakości żywności
dla rozwoju MSP
w sektorze rolno-spożywczym”
Prof. dr hab. Stanisław Kowalczyk
Główny Inspektor
Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Oczekiwania współczesnych
konsumentów*
 Żywność bezpieczna, bez chemicznych dodatków, GMO,
pestycydów, zanieczyszczeń, chorobotwórczych drobnoustrojów
 Rzetelne informacje nt. produktów spożywczych
 Wartość odżywcza artykułów spożywczych
*(Eurobarometr 2010)
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Oczekiwania współczesnych
konsumentów c.d.
 Stworzenie surowych regulacji prawnych zapewniających
bezpieczeństwo żywności
 Informacje o kraju pochodzenia artykułu rolno-spożywczego
 Produkty ekologiczne, prozdrowotne
 Skuteczne działania jednostek kontrolnych
w celu zapewnienia właściwej jakości produktów spożywczych
oferowanych do sprzedaży
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Cele IJHARS
 Zapobieganie wprowadzaniu do obrotu produktów nie
spełniających wymagań w zakresie jakości handlowej
 Wpływ na bezpieczeństwo ekonomiczne konsumentów i
przedsiębiorców
 Umożliwienie dokonania przez konsumenta wyboru
prawidłowo oznakowanego wyrobu o odpowiedniej
jakości
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Jakość żywności
 Spełnienie wymagań określonych w przepisach prawnych (UE,
krajowych)
 Deklaracja zgodności produktu z wymaganiami nieobligatoryjnych
Polskich Norm
 Krajowe (PDŻ) i prywatne znaki jakości (QMP-wołowina, PQSwieprzywina),
 Produkty oznakowane jako Chroniona Nazwa Pochodzenia,
Chronione Oznaczenie Geograficzne, Gwarantowana Tradycyjna
Specjalność

Rolnictwo ekologiczne
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Systemy Jakości
 Wyróżnienie dla producentów
 Informowanie o jakości produktów żywnościowych
 Promocja produktów spożywczych
 Gwarancja, że producent dołożył wszelkich starań, aby
oferowany wyrób spełniał oczekiwania konsumentów
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Polskie Normy – dobrowolne standardy
jakościowe
 Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, Polskie
Normy zyskały statut „norm do dobrowolnego
stosowania”
 Zaczęły obowiązywać wspólnotowe akty normatywne
dotyczące m.in. zapewnienia bezpieczeństwa żywności i
kompleksowej ochrony interesów konsumenta
 Umieszczenie deklaracji zgodności z PN - zaufanie
konsumenta, że produkt będzie miał powtarzalną jakość
zgodną z wymaganiami Polskich Norm
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Znaki Jakości w UE
 PRODUKTY ROLNE I ŚRODKI SPOŻYWCZE
– chronione nazwy pochodzenia i chronione
oznaczenia geograficzne
– gwarantowane tradycyjne specjalności
– ChNP i ChOG z państw trzecich
 WINA
– chronione nazwy pochodzenia i chronione
oznaczenia geograficzne
 NAPOJE SPIRYTUSOWE
– oznaczenia geograficzne
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Systemy Krajowe - Polska
 Lista Produktów Tradycyjnych
 Jakość Tradycja
 QMP /Quality Meat Product/
 Znak jakości PDŻ /Poznaj Dobrą Żywność/
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Liczba produktów zarejestrowanych w systemie
ChNP, ChOG, GTS
250
200
231
187
150
150
116
100
92
79
50
38
31 29
14 13 13
9
8
8
6
5
5
4
0
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
4
3
1
1
1
1
0
0
0
Liczba producentów w rolnictwie
ekologicznym w latach 2004-2010
20956
17423
15206
12121
9194
7182
3760
2004
2005
2006
2007
2008
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
2009
2010
Procesy Kontrolne
 kontrole urzędowe
 kontrole zgodności procesu produkcji ze specyfikacją /na
wniosek producenta/
 nadzór nad upoważnionymi jednostkami certyfikującymi
dla rolnictwa ekologicznego, produktów regionalnych,
prywatnych systemów jakości – w przyszłości)
kontrole w siedzibach jednostek
kontrole sprawdzające u producentów
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Produkty żywnościowe,
dla których wymagania jakościowe regulują przepisy
Przetwory mleczne
Wyroby czekoladowe i kakaowe
Miód
Świeże owoce i warzywa
Soki i nektary owocowe
Dżemy i galaretki
Ekstrakty kawy i cykorii
Oliwa z oliwek
Napoje spirytusowe i wyroby winiarskie
IJHARS sprawdza zgodność z przepisami i deklaracją producenta
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Produkty żywnościowe,
dla których brak jest obligatoryjnych przepisów
Wędliny
Pieczywo
Makarony
Napoje bezalkoholowe
Przetwory zbożowe
Wyroby garmażeryjne
Przyprawy
IJHARS sprawdza zgodność z deklaracją producenta
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Wyniki kontroli
 Przetworów mlecznych – artykułów kontrolowanych na
zgodność z przepisami wspólnotowymi oraz deklaracją
producenta
 Przetworów zbożowych – artykułów kontrolowanych na
zgodność z deklaracją producenta
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Wyniki kontroli – parametry fizykochemiczne
(% zakwestionowanych partii)
35
29
30
25
20
27
22
21
20
17
17
16
17
19
16
13
15
10
5
0
2005
2006
2007
Przetwory mleczne
2008
Przetwory zbożowe
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
2009
2010
Wyniki kontroli – znakowanie
(% zakwestionowanych partii)
60
48
50
40
35
31
28
30
20
35
33
24
22
26
25
19
11
10
0
2005
2006
2007
Przetwory mleczne
2008
Przetwory zbożowe
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
2009
2010
Nieprawidłowości a wielkość przedsiębiorstwa
(na przykładzie zakładów mięsnych)
 Małe i średnie przedsiębiorstwa – stwierdzano więcej
nieprawidłowości w porównaniu z innymi podmiotami
(brak wykwalifikowanych osób w kierunku technologii przetwórstwa mięsnego)
 Mikro przedsiębiorcy – mniej stwierdzanych
nieprawidłowości
(zakłady rodzinne, niewielki zasięg dystrybucji, stali odbiorcy)
 Duże zakłady produkcyjne – stwierdzano najmniej
nieprawidłowości
(zaplecze specjalistów, większe środki finansowe, „łatwiejszy” dostęp do
nowinek technologicznych)
Poznań, dnia 11 września 2011 r.
Jakość żywności a MSP
• Konkurowanie jakością a nie poziomem kosztów
(mniejsze środki na rozwój firmy od dużych firm)
• Produkcja na rynek lokalny i regionalny a nie globalny
(identyfikowalność firmy)
• Ograniczone możliwości ekspansji ponadregionalnej
(globalnej)
• Wzmocnienie „przez jakość” pozycji wśród stakeholders
(banki, firmy obsługi, PR, itd..)
Dziękuję za uwagę
Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów
Rolno-Spożywczych
ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa
Tel.: (0 22) 623 29 00
623 29 01
Fax: (0 22) 623 29 99
www.ijhars.gov.pl
e-mail: [email protected]