Gazeta Wyborcza

GAZETA WYBORCZA - TRÓJMIASTO
2014-10-03
DZIECKO Z BANKU
Z banków nasienia i komórek jajo­
wych korzysta coraz więcej par. Nie
brakuje też dawców, zwłaszcza na­
sienia. - Wbrew powszechnej opinii
nie są to jedynie studenci, ale także
mężczyźni ok.30. roku życia, mają­
cy własne rodziny, ustabilizowaną
sytuację finansową i zawodową -mó­
wi dr n. med. Joanna Liss, kierownik
Laboratorium in vitro INVICTA.
jowych. Dziś mamy roczną córkęi co­
raz częściej myślimyo następnym
dziecku. Pewnie znowu będzie trzeba
skorzystać zbanku. I zrobię to bez wa­
hania - opowiada Magdalena.
Dawcami zostaje
maksymalnie 30 procent
chętnych
Wbrew powszechnej opinii nie każda
osoba, która zgłosi się dokliniki, chcąc
oddać nasienie, zostaje dawcą. Do pro­
gramu przyjmowanisą zdrowi męż­
ILONA GODLEWSKA
czyźni w wieku18-40 lat. Warunkiem
Mateusz, student z Gdańska, oddał na­ udziaiujest przejściezłożonego pro­
sienie do banku dwa lata temu.Chciał cesu kwalifikacji. Składa się na niego
zarobić - Nie widziałem jeszcze, ile pie­ wywiad lekarski, badania (ogólne, hor­
niędzy dostanę, ale znajdowałem się monalne i infekcyjne, gsnetyczne, a tak­
wtakiej sytuacji, że każdy dodatkowy że nasienia) i wizyty uspecjałistów.
W niektórych klinikach kandydat
zarobek był na wagę złota. Nie chcia­
łem brać pieniędzy od rodziców, anie na dawcę przechodzirównież konsulmogłem znaleźć pracy. Trzeba było się tację psychologiczną.- Psycholog po­
jakoś ratować. O tym, że istnieje coś ta­ twierdza zdrowiepsychiczne dawcy
kiego jak bank spermy,wiedziałem z fil­ i jego właściwą motywację. Dzięki te­
mów, niemiałem jednak pojęcia,jak stom psychologicznym oraz rozmo­
to działa. Zacząłem od poszukiwania wie zespecjałistąjesteśmy w stanie
informacji wintemecie. Fbstanowiłem zjednej strony wykluczyć u kandyda­
spróbować, w końcu nic za tonie pła­ ta zaburzenia psychiczne, z drugiej zaś
ciłem Noi okazało się, że zostałem za­ szczegółowo omówićjego motywację.
kwalifikowany. Czy zdecyduję się na Wiełumężczyzn,dkktórychjectynym
bodźcem skłaniającym do dawstwa są
to znowu? Niewiem.
Nie wszyscy traktują jednak daw­ finanse, na tym etapie rezygnuje. Od­
stwo w ten sposób. -Sama miałam tro­ danie swojego materiałubiologiczne­
chę problemów z zajściem w ciążę go narzecz niepłodnej pary to poważ­
- opowiada Beata z Gdańska. - Było to na decyzja, dawca musi zdawać sobie
na szczęście związane tylko ze stre­ sprawę zjej konsekwencji i świadomie
sem, a nie z żadną przypadłością.Ale dokonać wyboru - wyjaśnia Liss.
Nasienie dawcyjest dokładnie ba­
wiem, jaki todramat, kiedy bardzo się
czegoś chce, a wciąż się nieudaje. Pa­ dane. Musi spełniać określone normy
miętam teciągle pytaniacioć i kuzy­ - wjednym milimetrzemusi znajdo­
nek, kiedy wkońcu rodzina się powię­ wać się70-80 mln plemników.
Proces kwalifikacji i udziałw pro­
kszy... W końcu na świat przyszła mo­
ja córka. Oboje z mężem poczuliśmy, gramie trwa od 4 do 6 tygodni.
że spełniło się nasze marzenie, bo nie W tym czasie dawca musi pojawić
wyobrażaliśmy sobie domu bez dzie­ się wklinice od kilku do kilkunastu
ci. Fotem urodził się syn.I wtedy na­
tknęłam się w prasie na artykuł o daw­
stwie komórek Pomyślałam,że może
mogłabym pomóc.Ale nie zdecydo­ Już raz byłam
wałam się od razu. Myślałam o tym dawczynię. Teraz znowu
rok. Rozmawiałam z mężem i właści­ chętnie się podzielę.
wie wspólnie podjęliśmy decyzję. Nie
żałuję, mam nadzieję, że pomogłam Oddam komórki
spełnić czyjeś marzenia. Pieniądze nie potrzebującej parze
miały tu znaczenia.
w zamian za
rekompensatę.
Cena: 4 tys.
Do bankówwcałej Polsce rocznie zgła­ Może być w ratach
Banki spermy
oblegają studenci?
sza się kilka tysięcy potencjalnych daw­
ców. Zdecydowanie więcej jest daw­
ców nasienia. - Wbrew powszechnej
opinii nie są tojedynie studenci, ale tak­
że mężczyźni ok.30. roku życia, mają­
cy własne rodziny, ustabilizowaną sy­
tuację finansową i zawodową -mówi
dr n. med. Joanna Liss, kierownik La­
boratorium in vitro INVICTA.
Wbankachkomórekjajowych sytuacjajest inna. Zapotrzebowaniejest
duże, ale chętnych pań,które chciały­
by oddać komórkę jajową, nie ma zbyt
wielu. Niektóre kliniki zachęcają więc
panie do dawstwa. „Możesz pomóc
niepłodnym parom spełnić marzenia
o dziecku. Podaruj szansę na macie­
rzyństwo" - czytamy na stronie internetowej Kliniki Gameta.
„PrzekażDar Życia. Fbdziel się swo­
imi komórkami jajowymi. Pomóż in­
nym Parom spełnić marzenie o rodzi­
cielstwie!" - tak dodawstwa zachęca
z kolei Klinika INVICTA zGdańska.
- Na komórki jajowe darowane przez
dawczynię czekawiele par,zapotrze­
bowaniejest większe niż liczba zgło­
szeń ze strony potencjalnych dawczyń
do banku, mamy kilkaset potencjalnych zgłoszeń rocznie - przyznaje dr
liss.
Zbanku komórekjajowych skorzy­
stali Magdalena iMarcin z Gdyni. Są
małżeństwem odSlat Od pięciuintensywnie starali sięo dziecko, ciągle bez­
skutecznie. Wkońcu trafili do kliniki
leczenia niepłodności.- Tam okazało
się, że moje jajniki niedziałają prawi­
dłowo. Zaczęliśmy szukać rozwiązań,
wkońcu po kilku miesiącach zdecydo­
waliśmy się na dawstwo komórekja­
razy. Badania, które musi przejść,
są opłacane przez kliniki. Szacuje
się, że spośród osób, które się zgło­
szą do banku, ostatecznie dawcami
zostaje ok. 25-30 proc.
Dawczynią komórekjajowych
może zostać zdrowa kobieta wwie­
ku od 18 do 30-32 lat. Proces trwaoko­
ło miesiąca. Najpierwprzeprowadza
się szczegółowywywiad medyczny,
potem przychodzi czas nabadania,
m.in. morfologię, badanie moczu,
badania infekcyjnew kierunku wi­
rusów HBV, HCV, HIV, toksoplaz­
mozy. A także genetyczne ihormo­
nalne. Kobieta, która pozytywnie
przejdzie kwalifikacje, musi przyj­
mować leki hormonalnei poddaćsię
zabiegowi pobrania komórekjajo­
wych, tzw.pick-up [zabieg wykonu­
je się pod znieczuleniem, pacjentka
spędza w klinice kilka godzin- red.].
Ile razy można oddawać komórki ja­
jowe? Limit zabiegów zależy od licz­
by dzieci urodzonych z komórekja­
jowych pochodzącychod jednej daw­
czyni. Liczba ta nie powinna prze­
kraczać sześciu (podobnie jak wprzypadku dawców nasienia).
Cały proces jest anonimowy.
Biorcy otrzymują jedynie podsta­
wowe informacje dotyczące ich gru­
py krwi, cech wyglądu takich jak ko­
lor włosów i oczu,wzrost, waga. Po­
znają też rasę i wykształcenie daw­
cy. Kliniki nie udzielają informacji,
które umożliwilybyjego identyfikację. Podobnie dawca nie wie nic
o biorcach.
Ile tak naprawdę
można zarobić?
Wbankach podkreślają, że nie płacą
dawcom, ajedynie rekompensują po­
niesione przez nich koszty. Wysokość
rekompensaty zależy od placówki.
- Płacenie dawcom za oddane na­
sienie niejest uznane za właściwe. Usta­
wodawstwo polskie nie odnosi się co
prawda wprost do dawstwakomórek,
ale w krajach UE płacenie za oddane
narządy, tkanki i komórki jest niezgod­
ne z prawem. Bank Nasienia INVICTAzwracadawcomjedynie koszty poniesionewzwiązkuzudzialemwprocesie dawstwa, tj. koszty każdej wizy­
ty podczasktórej nastąpiło oddanie
nasienia. Zwrotponiesionychkosztów
odbywa sięw zryczałtowanej kwocie
- w sumie kwota tawynosi od kilkuset
do1200 zł. W ramach programu ano­
nimowy dawca otrzymuje bezpłatne
konsultacje medyczne w zakresie pro­
gramu i szeroki pakietbadań laboratoiyjnych, dzięki którym może dowie­
dzieć się wiele na temat swojego stanu
zdrowia - tłumaczy di- Liss.
Na większą rekompensatę mogą
liczyć panie.W Klinice INVICTA to
3 tys. zl.-To zryczałtowany zwrot kosz­
tów, w tym dojazdów do kliniki, urlo­
pów, ewentualnie kosztów opieki nad
dzieckiem. Takwotajestporównywałna ze średnią kwotą zwrotu w innych
ośrodkach europejskich - mówi liss.
Sprzedam
pilnie komórkę jajową
Nie wszyscy dawcy chcąjednakkorzystać z usługbanku.W internecie roi się
od ogłoszeń. „Jestem matką dwójki
dzieci (syn, córka 3lata) i chętnie po­
mogę parom,które chdalybymiećwłas­
ne potomstwo. Grupa krwi ORh-, bru­
netka z gęstymi i kręconymi włosami,
ciemna karnacja, szczupła, wzrost
164 cm, zielone, 'kocie'oczy. Ja oraz
dzieci jesteśmy zdrowi, nieobciążeni
wadami genetycznymi Nie palę, nie pi­
ję. Jeżdżę na rowerze, rolkach, nartach,
gram w siatkówkę" - pisze najednym
z portali „malinowianka" z Sopotu.
Dlaczego potencjalnedawczynie
nie zgłoszą się do banku? Twierdzą, że
bardziej opłaca się dogadaćz przyszły­
mi rodzicami. -W Polsce kliniki wciąż
bardzo mało płacą - przyznaje Moni­
ka, która na jednym z portali interne­
towych zamieściła ogłoszenie: oddam
komórkę jajową.- Już raz zostałam
dawczynią. To byliludzie po trzydzie­
stce z okolic Słupska. Znaleźliśmy się
przez internet. Przeszłam pomyślnie
wszystkie proceduiy i badania. Do­
stałam 3 tys. zł - opowiada.
Niektóre kobiety nie ukrywają, że
dawczyniami są nie pierwszy raz.,Już
raz byłam. Teraz znowu chętnie się po­
dzielę. Oddam komórki potrzebują­
cej parzew zamian za rekompensa­
tę" - pisze Greta. Jakiej wysokości za­
plata wchodzi w grę? - pytam mailowo. „Cztery tysiące. Odpowiada Pani
ta cena? Mogę zgodzićsię na raty, nie
więcej jednak niżpięć" - odpisuje.
A co kieruje parami, które decydu­
ją się zapłacić za komórkę z pominię­
ciem banku? Piszę do kilku osób, któ­
re zamieściły swoje anonse w interne­
cie. Proszę okontakt. Odzywa się tyl­
ko Martaz Torunia. - Chcieliśmy po­
znać osobę, od którejotrzymamy ko­
mórkę. Może toidiotyczne, bo pewnie
później się jużnie spotkamy, ale będę
jednak spokojniejsza - tłumaczy.
Internetowa szara strefa ma się do­
brze, bo pókico w Polsce niema ure­
gulowań prawnychdotyczących daw­
stwa. Jest jednak szansa, że to się zmie­
ni. Z konsultacji społecmych wrócił rzą­
dowy projekt ustawy o leczeniu
niepłodności. Zakłada m.in. że osobie,
która wceluuzyskaniakorzyści mająt­
kowej lub osobistej nabywałabylub zby­
wała komórkę rozrodczą albo zarodek,
grozić ma kara do pięciulat więzienia.
Jeśli dla sprawcy taka działalność sta­
nowiłaby stałe źródło dochodu, wów­
czas kara byłaby większa-do10 lat. o