Cel średniookresowy - Powiat Starogardzki

Transkrypt

Cel średniookresowy - Powiat Starogardzki
STAROSTWO POWIATOWE
W STAROGARDZIE GDAŃSKIM
Raport z realizacji programu ochrony środowiska
dla powiatu starogardzkiego w latach
2009 – 2010
Czerwiec 2011r.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
1
Spis treści
1
1.1
1.2
1.3
2
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
3
3.1
3.1.1
3.1.2
3.1.3
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
3.8
3.9
3.10
3.11
3.12
3.13
3.14
3.15
4
4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
4.10
4.11
4.12
4.13
4.14
4.15
4.16
4.17
4.18
4.19
WPROWADZENIE ......................................................................................................................................6
Podstawa prawna sporządzenia raportu ........................................................................................................6
Okres, jaki obejmuje raport ..........................................................................................................................6
Metodyka opracowania programu ................................................................................................................6
DEMOGRAFIA I INFRASTRUKTURA.....................................................................................................7
Demografia .................................................................................................................................................. 7
Wodociągi .................................................................................................................................................... 8
Kanalizacja .................................................................................................................................................. 9
Elektroenergetyka ...................................................................................................................................... 10
Sieć gazowa ............................................................................................................................................... 11
Sieć ciepłownicza ...................................................................................................................................... 12
STAN ŚRODOWISKA – PORÓWNANIE ZE STANEM WYJŚCIOWYM ............................................13
Stan czystości i ochrona wód ..................................................................................................................... 13
Wody podziemne ....................................................................................................................................... 13
Wody powierzchniowe .............................................................................................................................. 21
Odprowadzanie ścieków ............................................................................................................................ 32
Powietrze atmosferyczne ........................................................................................................................... 37
Gospodarka odpadami ............................................................................................................................... 41
Poważne awarie ......................................................................................................................................... 42
Hałas .......................................................................................................................................................... 43
Pola elektromagnetyczne ........................................................................................................................... 43
Środowiskowe zagrożenia zdrowia ............................................................................................................ 44
Zarządzanie środowiskowe ........................................................................................................................ 44
Edukacja ekologiczna społeczeństwa ........................................................................................................ 44
Ochrona przyrody i krajobrazu .................................................................................................................. 46
Ochrona powierzchni ziemi ....................................................................................................................... 46
Ochrona zasobów kopalin .......................................................................................................................... 48
Materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność i odpadowość ..................................................... 48
Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii ............................................................................................. 49
Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed podtopieniami i skutkami suszy .............................. 49
STOPIEŃ REALIZACJI ZAŁOŻONYCH CELÓW .................................................................................50
Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód podziemnych i powierzchniowych ..................................... 50
Osiągnięcie jakości powietrza w zakresie dotrzymywania dopuszczalnego poziomu pyłu zawieszonego
PM10 w powietrzu ..................................................................................................................................... 53
Gospodarka odpadami ............................................................................................................................... 57
Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji ................................................... 57
Zmniejszanie ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ............................................................ 57
Ochrona mieszkańców powiatu starogardzkiego przed hałasem zagrażającym zdrowiu lub jakości życia57
Ochrona mieszkańców powiatu starogardzkiego przed szkodliwym oddziaływaniem pól
elektromagnetycznych ............................................................................................................................... 59
Zahamowanie powstawania środowiskowych zagrożeń zdrowia .............................................................. 60
Upowszechnianie i wspieranie wdrażania systemów zarządzania środowiskowego ................................. 61
Kształtowanie nawyków kultury ekologicznej mieszkańców powiatu starogardzkiego ............................ 61
Zagwarantowanie szerokiego dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie .................................. 64
Zwiększanie lesistości gmin predysponowanych do zalesienia w „Krajowym Programie Zwiększania
Lesistości”.................................................................................................................................................. 66
Ochrona zasobów leśnych i poprawa ich stanu.......................................................................................... 66
Ukształtowanie i ochrona systemów obszarów chronionych ..................................................................... 68
Racjonalne wykorzystanie gleby wraz z jej ochroną i rekultywacją .......................................................... 69
Zrównoważone użytkowanie zasobów kopalin, zminimalizowanie niekorzystnych skutków ich
eksploatacji oraz eliminacja nielegalnego wydobycia ............................................................................... 70
Eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin i rekultywacja nieczynnych wyrobisk .................................. 71
Wzrost efektywności wykorzystania surowców, w tym zasobów wodnych i surowców energetycznych
wykorzystywanych w gospodarce ............................................................................................................. 71
Zapobieganie i ograniczanie powstawania odpadów u źródła oraz zmniejszenie ich negatywnego
oddziaływania na środowisko .................................................................................................................... 71
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
2
4.20
4.21
5
Promocja i wspieranie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych ..................................................... 71
Dążenie do zapewnienia dobrego stanu wód ............................................................................................. 72
PODSUMOWANIE ...................................................................................................................................72
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
3
Spis tabel
tabela 1 Liczba ludności w gminach powiatu starogardzkiego ............................................................................... 7
tabela 2 Wodociągi.................................................................................................................................................. 8
tabela 3 Kanalizacja ................................................................................................................................................ 9
tabela 4 Energia elektryczna w gospodarstwach domowych ................................................................................ 10
tabela 5 Sieć gazowa w gospodarstwach domowych ............................................................................................ 11
tabela 6 Główne sposoby ogrzewania domów ...................................................................................................... 12
tabela 7 Sieć ciepłownicza .................................................................................................................................... 12
tabela 8 Zestawienie informacji o punktach monitoringu chemicznego wód podziemnych ................................. 13
tabela 9 Wybrane wskaźniki oceny jakości wody podziemnej ............................................................................. 14
tabela 10 Wybrane parametry jakości wody podziemnej – wskaźniki fizykochemiczne ...................................... 14
tabela 11 Wybrane parametry jakości wody podziemnej – makroskładniki i elementy biogenne ........................ 14
tabela 12 Wybrane parametry jakości wody podziemnej– metale ........................................................................ 14
tabela 13 Wskaźniki mikrobiologiczne oznaczone w wodzie wodociągowej. ...................................................... 17
tabela 14 Wskaźniki chemiczne oznaczone w wodzie wodociągowej .................................................................. 17
tabela 15 Dodatkowe wskaźniki organoleptyczne i fizykochemiczne w wodzie wodociągowej .......................... 20
tabela 16 Oznaczenia punktów pomiarowych monitoringu rzek. ......................................................................... 21
tabela 17 Stan fizykochemiczny wód rzek ............................................................................................................ 22
tabela 18 Zawartość azotanów w wodach rzecznych. ........................................................................................... 24
tabela 19 Przydatność wód do bytowania ryb w warunkach naturalnych ............................................................. 25
tabela 20 Stan wód jeziora Sumińskiego ............................................................................................................... 26
tabela 21 Stan biologiczny wód jeziora Sumińskiego. .......................................................................................... 26
tabela 22 Stan fizykochemiczny wód jeziora Sumińskiego. ................................................................................. 28
tabela 23 Przydatność wód jeziora Sumińskiego do bytowania w warunkach naturalnych. ................................. 30
tabela 24 Stan fizykochemiczny wód dopływu jeziora Sumińskiego spod Bietowa ............................................. 31
tabela 25 Emisja zanieczyszczeń powietrza ze znaczących zakładów .................................................................. 37
tabela 26 Zużycie paliw z procesów energetycznego spalania paliw .................................................................... 38
tabela 27 Zużycie paliw w środkach transportu .................................................................................................... 38
tabela 28 Klasy stref i oczekiwane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia, uzyskanych w
rocznej cenie monitoringu powietrza .................................................................................................................... 39
tabela 29 Zestawienie wyników pomiarowych pyłu zawieszonego PM10 ........................................................... 40
tabela 30 Roczna ocena jakości powietrza. ........................................................................................................... 40
tabela 31 Natężenia pól elektromagnetycznych. ................................................................................................... 44
tabela 32 Udokumentowane złoża kopalin. ........................................................................................................... 48
Spis rysunków
Rysunek 1 Liczba ludności w gminach powiatu starogardzkiego w latach 2008-2010 .......................................... 8
Rysunek 2 Ludność korzystająca z kanalizacji ..................................................................................................... 10
Rysunek 3 Długość czynnej sieci kanalizacyjnej .................................................................................................. 10
Rysunek 4 Zużycie energii elektrycznej o niskim napięciu w latach 2007-2009 [MWh] ..................................... 11
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
4
Wykaz skrótów
APOŚ
Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska
Biuro Powiatowe Ośrodka Doradztwa Rolniczego
BP ODR
Centrum Informacji i Edukacji Ekologicznej w Gdańsku,
CIiEE
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
EFRR
Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich
EFRROW
Norweski Mechanizm Finansowy
EOG
EPW [μS/cm]
Elektryczna przewodność właściwa
Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
GFOŚiGW
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych
KPOŚK
Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej
KPPSP
MZGKiM
Miejskie Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
NFOŚiGW
O2 [mg O2/l]
Tlen rozpuszczony
Obszar Chronionego Krajobrazu
OChK
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
PO IŚ
Program Ochrony Środowiska
POŚ
PROW „Odnowa Wsi”
PSSE
PFOŚiGW
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich „Odnowa Wsi”
Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna
Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
SSR [mg/l]
Suma substancji rozpuszczonych
T [°C]
Temperatura
RPO WP
UMWP
Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013
Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego
WFOŚiGW
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku
WIOŚ
Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska
ZDW
Zarząd dróg wojewódzkich
ZMiUW WP
Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
5
1 WPROWADZENIE
1.1 Podstawa prawna sporządzenia raportu
Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska
(t.j. Dz. U. z 2008r., nr 25, poz. 150 ze zm.) Zarząd Powiatu co 2 lata przedstawia Radzie Powiatu
raport z realizacji programu ochrony środowiska. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska
Powiatu Starogardzkiego została przyjęta Uchwałą nr XXIX/199/2009 Rady Powiatu Starogardzkiego
z dnia 20 lutego 2009r.
Ustawa Prawo ochrony środowiska nie określa wymagań dotyczących formy i struktury raportu
z realizacji powiatowego programu ochrony środowiska. W przyjętej „Aktualizacji Programu Ochrony
Środowiska dla Powiatu Starogardzkiego na lata 2007 – 2010 z perspektywą na lata 2011- 2014”
określono, na czym będzie polegać sposób kontroli oraz dokumentowania realizacji programu.
Realizacja APOŚ miała podlegać ocenie w zakresie:
- stopnia wykonania przyjętych zadań,
- stopnia realizacji założonych celów oraz
- analizy przyczyn rozbieżności.
Uchwałą nr XLII/296/2010 Rady Powiatu Starogardzkiego z dnia 5 marca 2010 r. przyjęto
pierwszy raport z wykonania programu ochrony środowiska na podstawie opracowania pt. "Raport
z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2007 - 2008".
1.2
Okres, jaki obejmuje raport
Raport obejmuje okres od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r. Generalnie w celu
porównania stanu aktualnego ze stanem wyjściowym aktualne dane są porównywane z ostatnim
rokiem sprawozdawczym poprzednio wykonanego raportu, tj. 2008 rokiem. W rozdziale „Demografia
i Infrastruktura” z powodu braku dostępnych danych za 2010 rok za aktualne dane przyjęto dane
na koniec 2009 roku i porównano je do 2007 i 2008 roku.
1.3
Metodyka opracowania programu
Na potrzeby niniejszego opracowania dokonano analizy realizacji założonych w APOŚ celów
długookresowych, celów średniookresowych oraz kierunków działań w wyznaczonych celach.
Do gmin powiatu starogardzkiego oraz szeregu jednostek, w pewnych zakresach odpowiedzialnych
za realizację wyznaczonych celów, zostały przesłane ankiety. Dla pozyskania danych wykorzystano:

ankiety z gmin z terenu powiatu starogardzkiego,

informacje z Wydziału Ochrony Środowiska Starostwa Powiatowego w Starogardzie
Gdańskim,

informacje z Nadleśnictwa Kaliska, Nadleśnictwo Lubichowo,
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
6

informacje z Biura Powiatowego Ośrodka Doradztwa Rolniczego,

informacje Wydziału Inspekcji oraz Wydziału Monitoringu WIOŚ w Gdańsku,

informacje z Powiatowej Komendy Państwowej Straży Pożarnej,

informacje
z
Urzędu
Marszałkowskiego
Województwa
Pomorskiego
(Departament
Środowiska, Rolnictwa i Zasobów Naturalnych, Departament Programów Regionalnych),

informacje ze strony internetowej Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej w Gdańsku,

informacje ze strony www.infoeko.pomorskie.pl

informacje ze strony www. stat.gov.pl.

informacje ze strony www.zmiuw.gda.pl

informacje ze strony www.wios.gdansk.pl
W niniejszym dokumencie zrezygnowano z przedstawienia zaproponowanych w APOŚ
wskaźników efektywności i oceny realizacji programu ochrony środowiska w latach 2009 – 2010.
Przedstawione wskaźniki w bardzo niewielkim zakresie pokazują zmiany, jakie zaszły w kolejnych
latach. Ocena realizacji celów, priorytetów i zadań POŚ zawarta jest w rozdziale 4 niniejszego
dokumentu „Stopień realizacji założonych celów” a analiza przyczyn braku realizacji poszczególnych
celów znajduje się w rozdziale 5 „Podsumowanie”.
2
DEMOGRAFIA I INFRASTRUKTURA
2.1
Demografia
Na koniec 2010 roku powiat starogardzki zamieszkiwało 124 646 osób. Ponad połowę ludności
stanowią kobiety - 63 285 osób, natomiast mężczyzn było 61 363. Liczbę ludności w gminach powiatu
starogardzkiego w latach 2008-2010 przedstawia tabela 1.
tabela 1 Liczba ludności w gminach powiatu starogardzkiego
Liczba ludności w roku
Gmina
2008
2009
2010
Bobowo
Czarna Woda
Kaliska
Lubichowo
Osieczna
Osiek
Skarszewy
Skórcz
m. Skórcz
Smętowo Graniczne
Starogard Gdański
m. Starogard Gdański
Zblewo
Razem Powiat
źródło: www.stat.gov.pl
2 952
3 220
5 159
5 723
2 810
2 490
14 201
4 524
3 562
5 252
14 344
48 313
11 036
123 586
2 992
3 206
5 188
5 829
2 828
2 511
14 376
4 506
3 567
5 230
14 501
48 239
11 083
124 056
3 017
3 211
5 220
5 909
2 810
2 519
14 435
4 527
3 591
5 257
14 808
48 185
11 157
124 646
% wzrostu
od 2008
roku
+ 2,2
- 0,28
+1,18
+3,25
0
+1,16
+1,65
+0,07
+0,81
+0,095
+3,23
-0,265
+1,1
+0,858
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
7
Według prognozy liczby ludności w 2010 roku przyjętej w APOŚ przyrost naturalny
w powiecie starogardzkim miał wynieść +0,98%. Na koniec 2010 roku w porównaniu do 2008 roku
zanotowano
przyrost
naturalny
w
wysokości
nieco
niższej,
czyli
+0,858%.
W większości gmin przyrost naturalny jest niższy od oszacowanego i wynosi od – 0,28% do +3,25%.
Ogólnie jak przedstawia rysunek 1 liczba ludności w poszczególnych gminach powiatu
starogardzkiego w kolejnych latach jest porównywalna.
Bobowo
Czarna Woda
Kaliska
Lubichowo
Osieczna
Osiek
Skarszewy
Skórcz
m. Skórcz
Smętowo Graniczne
Starogard Gdański
m. Starogard Gdański
Zblewo
50 000
40 000
30 000
20 000
10 000
0
2008
2009
2010
rysunek 1 Liczba ludności w gminach powiatu starogardzkiego w latach 2008-2010
2.2
Wodociągi
W powiecie starogardzkim niecałe 90% mieszkańców korzysta z sieci wodociągowej.
Mieszkańcy miast w prawie 100% mają dostęp do wody z sieci wodociągowej. Mniej jest osób
korzystających z wodociągów na terenach wiejskich. Na koniec 2009 roku było to 107 478 osób czyli
77,5%. tabela 2 przedstawia ogólne informacje dotyczące sieci wodociągowej na terenie powiatu oraz
liczbę
ludności
korzystającej
z
instalacji
a
także
zużycie
wody
z
wodociągów
w gospodarstwach domowych.
tabela 2 Wodociągi
Wodociągi
długość czynnej sieci rozdzielczej
połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i
zbiorowego zamieszkania
woda dostarczona gospodarstwom domowym
ludność korzystająca z sieci wodociągowej w miastach
ludność korzystająca z sieci wodociągowej
Korzystający z instalacji w % ogółu ludności
ogółem
- w miastach
- na wsi
Sieć rozdzielcza na 100 km2
ogółem
- w miastach
- na wsi
Zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych
ogółem
2008
955,9
2009
963,5
17 146
3398,3
59 279
107 080
17 336
3 382,6
59 267
107 478
%
%
%
86,6
95,8
77,5
86,6
95,8
77,5
km
km
km
71,1
274,5
60,3
71,6
280,3
60,6
km
szt.
3
dm
osoba
osoba
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
8
Wodociągi
- na 1 mieszkańca
- na 1 korzystającego / odbiorcę
Zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych
w miastach
- na 1 mieszkańca
- na 1 korzystającego / odbiorcę
na wsi
- na 1 mieszkańca
- na 1 korzystającego / odbiorcę
źródło: www.stat.gov.pl
2.3
m3
m3
2008
27,6
31,7
2009
27,3
31,5
m3
m3
29,2
30,4
28,8
30,1
m3
m3
26,1
33,4
25,8
33,2
Kanalizacja
Podstawowe informacje dotyczące sieci kanalizacyjnej na terenie powiatu starogardzkiego
zawiera tabela 3. Kanalizacja sanitarna na terenie powiatu starogardzkiego jest podłączona do ponad
80% mieszkańców miast i nieco ponad 20% mieszkańców wsi. Przyrost liczby ludności korzystającej
z kanalizacji w kolejnych latach przedstawia rysunek 2. Długość czynnej sieci rozdzielczej w ostatnich
latach systematycznie
wzrasta.
Porównanie
długości
sieci
kanalizacyjnej
rozdzielczej
w
poszczególnych latach przedstawia rysunek 3.
tabela 3 Kanalizacja
Kanalizacja
długość czynnej sieci kanalizacyjnej
połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i
zbiorowego zamieszkania
ścieki odprowadzone
ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej w miastach
ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej
Korzystający z instalacji w % ogółu ludności
ogółem
- w miastach
- na wsi
Sieć rozdzielcza na 100 km2
ogółem
- w miastach
- na wsi
źródło: www.stat.gov.pl
km
2008
259,38
2009
282,4
szt.
dm3
osoba
osoba
5 887
3 040,3
50 624
63 826
6 407
2 936,6
50 728
65 151
%
%
%
51,6
81,8
21,4
52,5
82,0
23,2
km
km
km
19,0
178,3
10,5
21,0
181,5
12,5
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
9
300
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
250
2006
2006
2007
150
2007
2008
100
2008
2009
50
2009
0
Miasta [%]
Na wsi [%]
rysunek 2 Ludność korzystająca z kanalizacji
2.4
200
Długość czynnej sieci
kanalizacyjnej [km]
rysunek 3 Długość czynnej sieci kanalizacyjnej
Elektroenergetyka
Podstawowe informacje dotyczące energii elektrycznej zużywanej w gospodarstwach
domowych w powiecie starogardzkim zawiera tabela 4. Na koniec 2009r. liczba odbiorców energii
elektrycznej wynosiła 42 027 sztuk. Zbliżona jest liczba odbiorców energii elektrycznej w miastach,
która wynosi 21 793, w porównaniu do liczby odbiorców energii na wsi, która wynosi 20 234 sztuk.
Zużycie energii o niskim napięciu na koniec 2009 roku wynosiło 92 750 MWh. Średnio mieszkaniec
powiatu starogardzkiego zużywał 608,1 kWh energii elektrycznej w 2009 roku. Zużycie energii
elektrycznej w poszczególnych latach systematycznie wzrasta co przedstawia rysunek 4.
tabela 4 Energia elektryczna w gospodarstwach domowych
Odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu
ogółem
- w miastach
- na wsi
Zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu
ogółem
- w miastach
- na wsi
Zużycie energii elektrycznej
na 1 mieszkańca
na 1 korzystającego / odbiorcę
źródło: www.stat.gov.pl
szt
szt.
szt
2008
41 470
21 557
19 913
2009
42 027
21 793
20 234
MWh
MWh
MWh
92 195
40 973
51 402
92 750
42 075
50 675
kWh
kWh
661,2
1892,4
680,1
1 930,7
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
10
95000
94000
93000
92000
91000
90000
89000
88000
87000
92195
92750
90259
rysunek 4 Zużycie energii elektrycznej o niskim napięciu w latach 2007-2009 [MWh]
2.5
Sieć gazowa
W powiecie starogardzkim z sieci gazowej na koniec 2009 roku korzystało 39 912, co stanowi
32,2% mieszkańców powiatu. W dostępie do sieci gazowej istnieją duże dysproporcje pomiędzy
mieszkańcami miast i wsi. Dostęp do sieci gazowej w miastach ma 62,1% mieszkańców, podczas gdy
na wsi jedynie 1,6%. Dane zbiorcze dotyczące sieci gazowej w gospodarstwach domowych na terenie
powiatu przedstawia tabela 5. Całkowita długość czynnej sieci gazowej wynosiła na koniec 2010 roku
160,434 km. Średnie zużycie gazu na koniec 2009 roku przez jednego mieszkańca korzystającego z
gazociągu wyniosło 50,5 m3 gazu, natomiast łącznie wyniosło 6 257 500 m3 gazu. Zdecydowanie
więcej
gazu
zużywają
mieszkańcy
miast,
średnio
93,6
m3
gazu,
w
porównaniu
do mieszkańców wsi zużywających średnio 7,5 m3 gazu.
tabela 5 Sieć gazowa w gospodarstwach domowych
SIEĆ GAZOWA
długość czynnej sieci ogółem
długość czynnej sieci przesyłowej
długość czynnej sieci rozdzielczej
czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych
odbiorcy gazu
odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem
odbiorcy gazu w miastach
zużycie gazu w tys. m3
zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań w tys. m3
ludność korzystająca z sieci gazowej
Korzystający z instalacji w % ogółu ludności
ogółem
- w miastach
- na wsi
Sieć rozdzielcza na 100 km2
ogółem
- w miastach
- na wsi
Zużycie gazu z sieci w gospodarstwach domowych
ogółem na 1 mieszkańca
2008
157 600
13 545
144 055
4 215
12 617
3 285
12 252
6 271,80
3 853,8
39 625
2009
160 434
13 545
146 889
4 014
12 595
3 345
12 207
6 257,50
4 100,3
39 912
%
%
%
32,1
62,3
1,7
32,2
62,1
2,4
km
km
km
10,7
183,8
1,6
10,9
187,5
1,6
m3
51,0
50,5
m
m
m
szt.
gosp. dom.
gosp. dom.
gosp. dom.
tys.m3
tys.m3
osoba
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
11
SIEĆ GAZOWA
na 1 korzystającego / odbiorcę
- w miastach na 1 mieszkańca
- w miastach na 1 korzystającego / odbiorcę
- na wsi na 1 mieszkańca
- na wsi na 1 korzystającego / odbiorcę
źródło: www.stat.gov.pl
2.6
2008
497,1
94,9
477,9
6,8
1 141,1
m3
m3
m3
m3
m3
2009
496,8
93,6
474,5
7,5
1 198,7
Sieć ciepłownicza
Według deklaracji gmin głównym sposobem ogrzewania są indywidualne piece węglowe.
Gminy posiadające sieć ciepłowniczą jako kolejny sposób ogrzewania wskazują gaz z sieci (miasto
i gmina Starogard Gdański) lub ogrzewanie miejskie (Skarszewy, Smętowo Graniczne, miasto
Starogard Gdański). Kolejnym sposobem ogrzewania pozostałych gmin jest ogrzewanie olejem
opałowym lub biomasą (głównie drewnem). Najmniej istotnym źródłem ogrzewania są odnawialne
źródła energii oraz kolektory słoneczne (tabela 6).
Na terenie powiatu starogardzkiego sieć ciepłownicza jest rozwinięta w niewielkim stopniu wyłącznie
na terenach zwartej zabudowy. Na koniec 2009 roku całkowita długość sieci ciepłowniczej
przesyłowej wyniosła 42,8 km, natomiast sieci doprowadzającej do budynków i innych obiektów
28 km. Łącznie sieć ciepłowniczą zasilają 41 kotłownie. Informacje dotyczące sieci ciepłowniczej
w powiecie starogardzkim przedstawia tabela 7.
tabela 6 Główne sposoby ogrzewania domów
Sposób ogrzewania
Klasyfikacja punktowa
Średnia punktacja
od 1 (najważniejsze) do 6 (najmniej znaczące)
indywidualne piece węglowe
1 do 3
1,4
gaz z butli
od 4 do 6
4,8
gaz z sieci
2 (gmina i miasto Starogard)
2
olej opałowy
od 3 do 4
3,4
ciepło z miejskiej sieci
od 1 do 3 (miasta)
2
piece na drewno lub inny rodzaj
3,4
od 2 do 5
biomasy
inne odnawialne źródła energii:
5,5
od 5 do 6
pompy ciepła
kolektory słoneczne
od 5 do 6
5,8
źródło: ankiety gminne
tabela 7 Sieć ciepłownicza
Sprzedaż energii cieplnej w ciągu roku wg celu
ogółem
- budynki mieszkalne
- urzędy i instytucje
Kotłownie i sieć cieplna
kotłownie ogółem
długość sieci cieplnej przesyłowej
długość sieci cieplnej połączeń do budynków i innych obiektów
Kotłownie i sieć cieplna wg form własności
GJ
GJ
GJ
2008
316 686,9
235 876,9
80 810,1
2009
318 779,7
235 937,4
82 842,3
ob.
km
km
40
43,7
28,2
41
42,8
28,0
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
12
Sprzedaż energii cieplnej w ciągu roku wg celu
ogółem
kotłownie ogółem
długość sieci cieplnej przesyłowej
długość sieci cieplnej połączeń do budynków i innych obiektów
w spółdzielniach mieszkaniowych
kotłownie ogółem
długość sieci cieplnej połączeń do budynków i innych obiektów
źródło: www.stat.gov.pl
3
2008
2009
ob.
km
km
40
43,7
28,2
41
42,8
28,0
ob.
km
1
1,0
1
1,0
STAN ŚRODOWISKA – PORÓWNANIE ZE STANEM WYJŚCIOWYM
3.1
3.1.1
Stan czystości i ochrona wód
Wody podziemne
W 2010 roku badanie składu fizykochemicznego wód podziemnych, prowadzone było
w punktach badawczych sieci stacjonarnych obserwacji wód podziemnych Państwowego Instytutu
Geologicznego. W ramach monitoringu diagnostycznego na terenie powiatu starogardzkiego badano
jakość wód w dwóch punktach. Podstawowe informacje o tych punktach zestawia tabela 8.
tabela 8 Zestawienie informacji o punktach monitoringu chemicznego wód podziemnych
Układ współrzędnych
Nazwa punku/
Rzędna terenu
geodezyjnych
Nr punktu
Miejscowość
[m.n.p.m.]
x
y
Bożepole
II/214/1
463468,7910
694850,6141
154,35
Królewskie
II/1062/1
Wda
460230,4239
659036,3868
100,00
źródło: www.psh.gov.pl
Ocenę jakości wód podziemnych w punktach badawczych przeprowadzono na podstawie kryteriów
stosowanych dla potrzeb monitoringu jakości wód podziemnych, zgodnie z Rozporządzeniem
Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód
podziemnych (Dz. U. z 2008r., Nr 143, poz. 896). Rozporządzenie to wprowadza wartości graniczne
dla pięciu klas jakości wód podziemnych, przy czym klasy jakości od I do III stanowią wody
o dobrym stanie chemicznym, natomiast wody klas IV i V stanowią wody o słabym stanie
chemicznym, których jakość jest wynikiem oddziaływania presji antropogenicznej. Klasy jakości wód
podziemnych wg ww. rozporządzenia to:
I — wody bardzo dobrej jakości
II — wody dobrej jakości
III — wody zadowalającej jakości
IV — wody niezadowalającej jakości
V — wody złej jakości.
Klasę jakości wód podziemnych oraz stan chemiczny wód podziemnych przedstawia tabela 9.
tabela 9 Wybrane wskaźniki oceny jakości wody podziemnej
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
13
Punkt
Typ
chemiczny
wody
II/214/1 HCO3–Ca
II/1062/1 HCO3–Ca
źródło: www.psh.gov.pl
Klasa jakości
Stan chemiczny
wód
2008/2009/2010 podziemnych
III/ /III/ III
II/ /b.d./ II
dobry
dobry
Przekroczenia
wymagań
dotyczących
jakości wód
przeznaczonych
do spożycia
Mn, Fe
Mn, Fe
Oznaczenie ogólnych wskaźników fizykochemicznych w latach 2008 – 2010 prezentuje tabela 10.
tabela 10 Wybrane parametry jakości wody podziemnej – wskaźniki fizykochemiczne
Punkt
EPW
SSR
O2
T
Fenole
pH
[μS/cm]
[mg/l]
[mg/l]
[°C] [mg/l]
II/214/1
2008
510,0
439,61
7,41 4,0
2009
512,0
466,19
7,47 <2,0
10,10 <0,1
2010
457,00
447,90
7,46 8,60
< 0,1
II/1062/1
2008
256,0
239,89
7,80 4,90
2009
258,0
238,83
7,81 <2,0
10,50 <0,1
2010
źródło: www.psh.gov.pl
Oznaczone wskaźniki nieznacznie zmieniają wartości w kolejnych latach. Parametry fizykochemiczne
wskazują na I klasę czystości wód podziemnych. Jednak zawartość metali obniża klasę jakości wód
do II, w przypadku punktu poboru „Wda”, a w przypadku punktu poboru „Bożepole Królewskie”
do klasy III (tabela 11, tabela 12). Analiza badanych wód wykazała powszechność przekroczeń
zawartości żelaza i manganu.
tabela 11 Wybrane parametry jakości wody podziemnej – makroskładniki i elementy biogenne
Punkt
HCO3 SO4 2- Cl Ca 2+ Mg 2+
Na + K +
Fe
Mn
NO3 NO2 NH4
II/214/1
2008
2009
2010
II/1062/1
2008
2009
2010
275,72
297,68
300,12
23,50
24,40
24, 50
12,6
12,50
11,70
90,14
89,12
89,81
9,68
10,12
10,06
154,94
152,50
-
1,77
<1,00
-
4,00
2,79
-
44,32
44,61
-
4,38
4,54
-
[mg/l]
5,70
5,60
5,99
[mg/l]
3,64
3,39
-
-
-
+
1,93
2,01
2,00
1,69
1,65
1,60
0,12
0,11
0,11
0,17
0,16
0,21
0,02
0,01
0,01
0,07
0,22
0,23
1,03
0,94
-
0,84
0,75
-
0,15
0,15
-
0,07
0,04
-
0,01
0,01
-
0,76
0,76
-
tabela 12 Wybrane parametry jakości wody podziemnej– metale
Punkt
As
Ba
B
Cr
Zn
F
Al
II/214/1
[mg/l]
2008
0,02 0,02 0,01
<0,003 0,006 0,28
< 1,0
1
2009
<0,0 0,01 0,02
<0,003 <0,00 0,35
<1,00
02
8
3
2010
<0,0 0,01 0,01
<0,003 <0,00 0,24
0,001
Cd
Cu
Ni
Pb
<0,0000
5
<0,0000
5
0,00009
0,0003
< 0,001
0,0003
0,0006
0,0007
<0,005
<
0,00005
<0,0000
5
0,00005
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
14
Punkt
II/1062/
1
2008
2009
2010
As
02
Ba
7
B
Cr
Zn
3
F
Al
0
[mg/l]
<0,0
2
<0,0
02
-
0,01
7
0,01
6
-
0,02
<0,003
0,25
<1,0
0,02
<0,003
0,23
<1,00
-
-
<0,00
3
<0,00
3
-
-
-
Cd
Cu
Ni
Pb
<0,0000
5
<0,0000
5
-
0,0001
<0,001
0,0002
<0,0005
-
-
<0,0000
5
<0,0000
5
-
Dodatkowo dokonano oceny jakości wód podziemnych pod kątem spełnienia wymagań dotyczących
jakości dla wód przeznaczonych do spożycia przez ludzi. W punkcie poboru prób „Bożepole
Królewskie” zawartość żelaza przekraczała wartość dopuszczalną ok. 8-krotnie (wartość graniczna do
0,2 mg/l) a zawartość manganu przekraczała wartość dopuszczalną ok. 2-krotnie (wartość graniczna
do 0,05 mg/l). Podobne przekroczenia pod kątem spełnienia wymagań dotyczących jakości dla wód
przeznaczonych do spożycia przez ludzi występowały w punkcie poboru prób „Wda”. Zawartość
żelaza przekraczała wartość dopuszczalną ok. 4–krotnie, natomiast zawartość manganu przekraczała
wartość dopuszczalną ok. 3 – krotnie. Uzdatnianie wody, polegające na usunięciu nadmiaru żelaza i
manganu, jest zabiegiem prostym, a więc wody takie mogą być i są powszechnie wykorzystywane w
celu zaopatrzenia ludności w wodę.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
15
Jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi
Podstawę zaopatrzenia w wodę stanowią wodociągi publiczne, które oparte są na wodach
wgłębnych. Woda z wodociągów publicznych była kontrolowana przez Powiatowego Stację Sanitarno
- Epidemiologiczną w Starogardzie Gdańskim. Monitoring i ocenę jakości wody wodociągowej
przeprowadzono w oparciu o rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie
jakości
wody
przeznaczonej
do
spożycia
przez
ludzi
(Dz.
U.
z
2007
r.,
Nr
61,
poz. 417) zmienione rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2010 roku (Dz. U. z
2007r., Nr 72, poz. 466). W celu ujednolicenia prezentowanych wyników badań zakres wartości
dopuszczalnych oraz jednostki prezentowanych wyników są przedstawione zgodnie z niezmienionym
rozporządzeniem z 2007 roku.
Wartości oznaczonych wskaźników mikrobiologicznych (minimalne i maksymalne oznaczone
wartości) przedstawia tabela 13, natomiast wskaźniki chemiczne prezentuje tabela 14. Dodatkowe
wskaźniki organoleptyczne i fizykochemiczne oznaczone w wodzie wodociągowej zawiera tabela 15.
W 2009 roku skontrolowano 141 wodociągów, z czego 43 wodociągów (30,49%) dostarczało wodę
nieodpowiadającą wymaganiom sanitarnym, w tym 4 pod względem bakteriologicznym i 1 pod
względem przekroczenia wartości dopuszczalnej zawartości rtęci. Pod względem fizykochemicznym
woda z 38 wodociągów odbiegała od wymagań sanitarnych z uwagi na ponadnormatywną zawartość
żelaza, manganu, jonu amonowego, zapachu oraz związane z tym mętność oraz barwę.
W 2010 roku skontrolowano 139 wodociągów, z czego 42 wodociągi (30,22%) dostarczały wodę
nieodpowiadającą wymaganiom sanitarnym, w tym 5 pod względem bakteriologicznym i 3 pod
względem przekroczenia wartości dopuszczalnej zawartości rtęci. Pod względem fizykochemicznym
woda z 35 wodociągów odbiegała od wymagań sanitarnych z uwagi na ponadnormatywną zawartość
żelaza, manganu, jonu amonowego, zapachu oraz związane z tym mętność oraz barwę.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
16
tabela 13 Wskaźniki mikrobiologiczne oznaczone w wodzie wodociągowej.
m.
Wartość
Gm.
Gm.
Gm.
Gm.
Gm.
Wskaźnik
Czarna
graniczna Bobowo
Kaliska Lubichowo Osieczna
Osiek
Woda
Escherichia Coli
0
0
0
0
0
0
0 szt.
(typ kałowy)
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0-2
0
0
Escherichia Coli
0 szt.
0-1
0
0
0-6
0
0
3
14
37
1–3
2 -21
3 – 11
OLB37*
20 szt.
1
–
–
––
0
0
0
0
0
0
Paciorkowce
0 szt.
0
0–1
0
0
0
0
10
22
92
1–8
1 – 61
13 – 300
OLB 22*
100 szt.
2
57
–
5-9
1 - 13
–
źródło: PSSE
m.
Gm.
Skarszewy Skórcz
0
0
0
0
1
3
0
0
2
2
0
0
0
0
1
1-2
0
0-1
2
5 - 11
m. Skórcz
0
0
0
0
8
1
0-1
0
15
12
Gm.
Gm.
m.
Smętowo Starogard Starogard
Graniczne Gdański Gdański
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
1 -31
1 - 10
1
2
41
0
0
0
0
0
0
8
2 -29
3–8
1
2 -12
1-7
Gm.
Zblewo
0
0
0
0
4 – 95
2
0-1
0
1 - 19
5 - 85
tabela 14 Wskaźniki chemiczne oznaczone w wodzie wodociągowej
Wskaźnik
Wartość
graniczna
Gm.
Bobowo
m. Czarna
Woda
Arsen
0,01 mg/l
< 0,001
< 0,001
< 0,001
<1
Azotany
50 mg/l
1,61 – 2,79
2,69 – 3,09
0,32 – 1,78
1,03 – 1,46
Azotyny
0,5 mg/l
< 0,013
< 0,013
< 0,013
< 0,013
–
0
< 0,002
< 0,002
Benzo (a) piren
Gm.
Gm.
m.
Gm.
Gm.
m.
Gm.
Smętowo Starogard Starogard
Skarszewy Skórcz Skórcz
Zblewo
Graniczne Gdański Gdański
<
<
<
< 0,001
< 0,001
< 0,001
< 0,001
< 0,001
0,001 0,001 < 0,001
< 0,001 < 0,001 0,001
–
< 0,001
< 0,001
–
< 0,001
<
<
< 0,001
< 0,001 < 0,001
<
0,001 0,001
0,001
0,69 – < 0,2
4,31 –
0,42 –
0,67 – < 0,2 –
< 0,2
< 0,2 – 30 < 0,2 – 12,89 0,2 – 0,95 2,97 – 4,44 1,71 –1,38
7,56
3,29
4,08
17,9
< 0,2
< 0,2 - 22 < 0,2 – 11,5
1,75
4,05 – 5,92 1,25 – 0,77 –
3,53 –
0,2 –
< 0,2 – < 0,2 –
1,57
3,21
6,37
3,67
4,02
9,4
<
<
<
< 0,013
< 0,013
< 0,013
< 0,013
< 0,013
0,013 0,013 < 0,013
< 0,013 < 0,013 0,013
< 0,013
< 0,013
< 0,013
< 0,013
< 0,013
<
<
< 0,013
< 0,013 < 0,013
<
0,013 0,013
0,013
<
<
–
< 0,0002 < 0,002
< 0,002
< 0,002
< 0,002
0,002 0,002
–
< 0,002 < 0,002
<
–
< 0,002
< 0,002
–
< 0,002
<
<
< 0,002
< 0,002 < 0,002
0,002
0,002 0,002
Gm.
Gm.
Kaliska Lubichowo
Gm.
Osieczna
Gm.
Osiek
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
17
Chrom
0,05 mg/l
< 0,001
< 0,001
< 0,001
< 0,0001 – 1
< 0,001
–
0,6
–
< 0,0002
< 0,0002
< 0,0002
< 0,0002
< 0,0002
–
0
–
0
0
< 0,001
< 0,001
0
–
0
0 – 554
< 0,001
–
< 0,001
< 0,001
< 0,001
< 0,001
< 0,001
–
0
0
0
0 – 0,2
< 0,0002
–
< 0,0002
< 0,0002
< 0,0002
< 0,0002
< 0,0002
–
< 0,1
< 0,1
< 0,1
< 0,1
< 0,1
–
< 0,1
< 0,1
< 0,1
< 0,1
< 0,1
–
–
< 0,008
< 0,008
< 0,008
< 0,008
–
< 0,008
< 0,008
< 0,008
< 0,008
< 0,008
–
315
312
185
208
298
–
167 – 354
197 – 366
147 – 235
137 –188
239
–
0,3
0,7
Kadm
0,005
mg/l
< 0,0002
< 0,0002
Nikiel
0,020
mg/l
0
0
0
0 – 1,4
Ołów
0,025
mg/l
0
0
Rtęć
0,001
mg/l
Tri-,
Tetrachloroeten
10 μg/l
Twardość
< 0,001
< 0,001
0,3 – 0,5
0,3
1,5 mg/l
60-500
mg/l
< 0,001
< 0,001
0,6 – 0,8
< 0,2 – 0,5
Fluorki
WWA
< 0,001
–
0,3
0,5
< 0,2
–
< 0,0002
< 0,0002
<0,0002 - 0,2
–
< 0,001
< 0,001
< 0,2 – 0,4
0,4
<
0,001
0,004
0,2 –
0,3
0,3 –
0,4
<
0,001
<
0,001
0,4
0,4
< 0,001
< 0,001
< 0,001
< 0,001
1,1
0,7
< 0,2 –
0,7
< 0,2 –
0,5
<
<
0,0002 0,0002 < 0,0002
<
<
< 0,0002
0,0002 0,0002
<
< 0,001
0
0,001 < 0,001
< 0,001
0
<
< 0,001
0,001
<
<
< 0,001
0,001 0,001 < 0,001
< 0,001
<
<
< 0,001
0,001 0,001
<
<
< 0,0002 0,0002 0,0002 < 0,0002
< 0,0002
<
<
< 0,0002
0,0002 0,0002
< 0,1
< 0,1 < 0,1
< 0,1
< 0,1
< 0,1 < 0,1
< 0,1
<
<
< 0,008
0,008 0,008
–
< 0,008
<
<
< 0,008
0,008 0,008
310 –
187
305 – 350
318
232
197
358
326 246
347
< 0,0002
< 0,0002
<
0,001
<
0,001
0,5 – 0,6 <0,2 –
< 0,2 –
0,3
0,5
< 0,2 –
0,4
< 0,001
< 0,001
<
< 0,0002 < 0,0002 0,0002
< 0,0002 < 0,0002
<
0,0002
<
< 0,001
0
0,001
< 0,001
0
<
0,001
<
< 0,001 < 0,001 0,001
< 0,001 < 0,001
<
0,001
<
< 0,0002 < 0,0002 0,0002
< 0,0002 < 0,0002
<
0,0002
< 0,1
< 0,1
< 0,1
< 0,1
< 0,1
< 0,1
< 0,008
< 0,008
< 0,008
< 0,008
–
<
0,008
247 –
317
197 –
488
273 –
297
238 –
288
219 –
345
185 –
338
źródło: PSSE
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
18
Wskaźnik
Amonowy jon
Barwa
m.
Wartość
Gm.
Gm.
Czarna
graniczna Bobowo
Kaliska
Woda
< 0,2 –
< 0,2
< 0,2
0,5 mg/l
0,8
< 0,2
< 0,2
< 0,2
8,7 –
<2
4,2 – 5
11,9
15 mg/l Pt
<2–
4 – 4,4
8,5 –
2,6
10,2
Chlorki
250 mg/l
Mangan
0,050
mg/l
Mętność
1 NTU
pH
6,5-9,5
Przewodność
właściwa
2500
μS/cm
Smak
akceptowalny
<5
< 6,5
<5
< 6,5
Siarczany
250 mg/l
Sód
200 mg/l
15
15,2
Gm.
Osieczna
Gm.
Osiek
Gm.
Skarszewy
Gm.
Skórcz
m. Skórcz
Gm. Smętowo
Graniczne
Gm.
Starogard
Gdański
m. Starogard
Gdański
Gm.
Zblewo
< 0,2
< 0,2
< 0,2 –
0,4
< 0,2
< 0,2
< 0,2 –
0,6
< 0,2
< 0,2
< 0,2
< 0,2
< 0,2 – 1,0
< 0,2 – 0,7
< 0,2
< 0,2 – 0,9
< 0,2 – 0,9
< 0,2 – 1,11
< 0,2 – 0,6
< 0,2 – 1,8
< 0,2
< 0,2
< 2 – 4,5
< 2 – 5,8
< 2 – 5,2
< 2 – 4,5
4,9 – 11
4,6 – 6,6
2 – 4,4
2 – 2,7
4 – 6,7
4,1 – 7,2
2,9 – 6,4
3,0 – 5,9
7,1 – 7,9
6,8 – 8,5
2,3 – 11
2,5 -12
3 – 5,3
3,1 – 15,4
< 2 – 5,1
< 2 – 4,8
5,9 – 11,8
13,3
< 6,5 –
–
10,4
< 0,01 –
< 0,01 –
0,24
0,03
< 0,01 –
< 0,01
0,08
21,6 –
22,7
19,3
< 0,01 –
0,08
< 0,01 –
0,06
8,9 – 11,6
8,1 – 9,6
<5
< 6,5
16
< 6,5
< 5 -18,7
< 6,5 – 53,2
< 5 – 11,9
< 6,5 – 10,2
< 5 – 19
< 5 – 18,8
< 0,01
< 0,01 –
0,05
< 0,01 –
0,19
< 0,01 –
0,02
< 0,01
< 0,01 – 0,02
< 0,01 – 0,22
< 0,01 – 0,15
< 0,01 – 0,11
< 0,01
< 0,01
< 0,01 –
0,22
< 5 – 56
7,5 - 53
42,5
–
< 0,01
< 0,01 –
– 0,05 < 0,01
0,02
< 0,01 < 0,01
< 0,01
– 12
0,1 –
0,34 – 0,12 –
0,25
0,69
0,29
0,1 –
0,43 – 0,33 –
0,33
0,77
0,9
7,3 –
7,3 – 7,7
7,6
7,5 – 7,8
7,2 – 7,5 7,3 – 7,6 – 7,7
7,7
603 –
324 –
577 –
609
490
596
543 378 343 –
622
457
397
0
0
0
0
0
0
1,3
1,3
Gm.
Lubichowo
< 0,01 –
0,71
< 0,01 –
0,72
< 0,1 – 1,3
< 0,1 – 1,5
0,1 – 1
< 0,1 –
0,6
0,39 – 2
0,79 –
0,87
0,16 –
1,25
0,2 – 0,91
< 0,1 –
1,5
< 0,1 –
0,92
0,12 – 0,27
< 0,1 –
0,74
0,11 – 0,43
0 – 3,4
0,1 – 2,6
0,14 – 3,7
< 0,1 – 0,55
< 0,1 – 0,68
<0,1 –
0,68
< 0,1 – 0,9
7,1 – 7,8
7,3 – 7,9
7,3 – 8,0
7,5 – 7,9
7,2 – 7,5
7,2 – 7,3
7,3 – 7,6
7,3 – 7,7
6,5 – 7,6
7,4 – 7,7
7,0 – 7,6
7,1 – 7,5
7,2 – 7,7
7,2 – 7,4
6,9 – 7,6
7,1 – 7,6
7,0 – 7,8
7,2 – 7,4
7,0 – 7,9
7,3 – 7,9
615 – 629 550 – 626
560 – 637 576 - 638
421 – 452
401 - 460
426 – 476
370 - 435
345 – 927
301 -946
505 – 592
456 - 610
361 – 706
323 - 838
0
0
0
0
0
0-1
0
0
0
0-1
< 0,05
< 0,05
< 0,05 2,4 – 130,2
0,69 – 44,4
6,2 – 30,6
33
16
6 – 24,2
3,7 – 13,8
8 – 12,5
6,6 – 7,3
16 ,4 –
47,9
16,9 –
47,9
5
3,3 – 7,4
296 – 797
301 - 769
278 – 467
257 - 455
0
0
0-1
0-1
477 –
512
434 511
0
0
0
0–1
1,1
1,7
90,7
–
11,3 – 109
23,2 –
113,2
2 -54,2
4,9 –
44,7
45,6
–
66,1 –
66,6
69,4 - 87
15
15
7
–
3,1 – 20,8
4,6 – 18,4
3,2 – 48
3,9 – 6,4
6
–
9 – 9,2
8,9 - 10
0
0
18,3 –
22,4
20,4 –
21,9
6–8
6 – 7,7
0,99
0,1
9
10
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
19
< 0,5
2,1
0,6
1,8 – 2,9
< 0,5 –
0,7
2,0 – 2,7
0,6
akcepto0
0
0
0
0-1
0
0
0
Zapach
walny
0
0
0
0
0
0
0–1
0
< 0,03 –
< 0,03 –
< 0,03 – < 0,03 –
< 0,1
< 0,03
< 0,03
0,1
0,2
0 – 0,44
0,6
0,2
Żelazo
0,2 mg/l
< 0,1
< 0,03
< 0,03
< 0,03 –
< 0,02 –
0
< 0,03 – < 0,03 –
– 66
0,5
0,09
0,29
0,2
tabela 15 Dodatkowe wskaźniki organoleptyczne i fizykochemiczne w wodzie wodociągowej
źródło: PSSE
Utlenialność
5 mg/l
1,2
2
2,7
3,1
< 0,5
–
0,7 – 1,1
0,6 – 1,1
< 0,5
2,7
1 – 3,1
0,6 – 3,6
1–2
1,3 – 1,5
0,6 – 2
< 0,5 - 2
0
0
0
0
0
0-1
0
0
0
0-1
< 0,03
< 0,03
< 0,03 – 0,1
0 – 0,1
< 0,03 – 0,6
< 0,03 –
0,52
< 0,03
< 0,03
< 0,03
< 0,03
2,2
2,1
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
20
3.1.2
Wody powierzchniowe
Jakość wód powierzchniowych na terenie powiatu starogardzkiego w analizowanym okresie
była monitorowana przez Powiatową Stację Sanitarno- Epidemiologiczną w Starogardzie Gdańskim
(PSSE) oraz Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Gdańsku (WIOŚ).
Rzeki
W 2010 roku badanie jakości rzek prowadził WIOŚ. Przebadano wody pięciu rzek w punktach
kontrolnych, które przedstawia tabela 16.
tabela 16 Oznaczenia punktów pomiarowych monitoringu rzek.
Kod
JCW
Nazwa rzeki
Wda
Wierzyca
Wietcisa
Wierzyca
Piesienica
Węgiermuca
Wietcisa
Węgiermuca
Piesienica
Nazwa Punktu
Wda - poniżej
PLRW2
dopł. z Jez.
0002429
Czechowskiego
457
(Trzechowskiego)
PLRW2
Wierzyca 0002429
Czarnocin
839
PLRW2
0001929 Wietcisa - ujście
8499
PLRW2
0001929 Wierzyca - Owidz
899
PLRW2
Piesienica - Nowa
0001929
Wieś Rzeczna
869
PLRW2
Węgiermuca 0002029
ujście
8789
Kilometr
Dł.
Szer.geo
rzeki
Geogr.
gr.
Powiat
Gmina
PL01S0201
_0790
113,3
18,257 53,8619 starogar
046
02
dzki
Lubichow
o, Kaliska
PL01S0201
_0796
80,7
18,415 54,0422 starogar
86
2
dzki
Skarszewy
PL01S0201
_0797
0,4
18,418 54,0451 starogar
945
44
dzki
Skarszewy
PL01S0201
_3083
52,8
18,573 53,9571 starogar
045
74
dzki
Starogard
Gd.
PL01S0201
_0776
1,2
18,470 53,9635 starogar
835
41
dzki
Starogard
Gd.
PL01S0201
_0791
1,4
Starogard
Gd.,
Pelplin
PL01S0201
_3076
17,6
starogar
18,661 53,9540
dzki,
829
3
tczewski
kościers
18,328 54,0834 ki,
975
94
starogar
dzki
Węgiermuca Bobowo
PL01S0201
_3082
14,0
18,558
starogar
53,8832
192
dzki
Bobowo
Piesienica Piesienica
PL01S0201
_3079
6,9
18,400 53,9531 starogar
926
26
dzki
Zblewo
PLRW2
Wietcisa - poniżej
0001729
Rutkownicy
8469
PLRW2
0002029
8789
PLRW2
0001729
866
Kod Punktu
Liniewo,
Skarszewy
Źródło: WIOŚ
Monitoring i ocenę jakości wód w rzekach przeprowadzono w oparciu o następujące rozporządzenia:
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2009 roku w sprawie form i sposobu
prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. z 2009 r.,
Nr 81, poz. 685),
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji
stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. z 2008r., Nr 162, poz. 1008),
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 roku w sprawie kryteriów wyznaczania
wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. z 2002 r. nr 241,
poz. 2093),
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
21
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 roku w sprawie wymagań, jakim
powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych
(Dz. U. z 2002r., Nr 176, poz. 1455).
Klasyfikacja stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek
Ocenę stanu ekologicznego wykonano dla 4 jednolitych części wód rzek znajdujących się
na terenie powiatu starogardzkiego. Umiarkowany stan ekologiczny prezentowały wody:



Wierzycy od Wietcisy do ujścia,
Piesienicy od dopływu z jeziora Semlińskiego do ujścia,
Węgiermucy od dopływu z Wysokiej do ujścia,
Dobry potencjał ekologiczny stwierdzono w przypadku rzeki Wietcisy na odcinku od Rutkownicy do
ujścia. Dla wszystkich badanych punktów pomiarowo- kontrolnych charakteryzujących się
umiarkowanym stanem ekologicznym, stwierdzano dobry stan biologiczny, a o obniżeniu jakości
wody przesądzał jej stan fizykochemiczny.
Spośród wskaźników fizykochemicznych przekroczenia wartości stężeń dopuszczalnych dla stanu
dobrego notowano dla:






fosforu ogólnego,
zawiesiny ogólnej,
azotu ogólnego Kjeldahla,
ogólnego węgla organicznego,
azotu amonowego,
talu
Zestawienie przekroczeń wskaźników fizykochemicznych w poszczególnych rzekach przedstawia
tabela 17. Dobrym stanem fizykochemicznym odznaczały się jednolite części wód rzek:



Wierzycy na odcinku od Małej Wierzycy do Wietcisy,
Wietcisy od Rutkownicy do ujścia,
Wdy od wypływu z jeziora Wdzydze do dopływu z jeziora Trzechowskiego.
Nie stwierdzono w nich przekroczeń wartości dopuszczalnych dla żadnego z badanych wskaźników
fizykochemicznych. Na przestrzeni lat 2007-2010 średnia roczna zawartość substancji organicznych
i biogennych (azotu i fosforu) w wodach większości rzek była niższa albo utrzymywała na zbliżonym
poziomie.
tabela 17 Stan fizykochemiczny wód rzek
Rzeka
marzec
kwiecie
ń
maj
czerwie
c
lipiec
sierpień
wrzesie
ń
paździer
nik
listopad
Brak
przekro
czeń
%
miesięc
y
Wda –
pon. jez.
Czechows
kiego
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
-
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
100
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
22
Rzeka
Piesienica
– Nowa
Wieś
Rzeczna
Piesienica
Piesienica
Węgiermu
ca Bobowo
marzec
kwiecie
ń
maj
czerwie
c
lipiec
sierpień
wrzesie
ń
paździer
nik
listopad
Brak
przekro
czeń
%
miesięc
y
N-NH4,
N_Kjel.
brak
przekro
czeń
zawiesi
na,
N_Kjel.
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
78
N-NH4,
Pog.
-
zawiesi
na, Pog.
tlen,
Pog.
N-NH4
Pog.
37
Pog.
-
brak
przekro
czeń
tempera
tura
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
63
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
OWO
brak
przekro
czeń
OWO
44
-
-
-
brak
przekro
czeń
tal
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
Pog.
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
zawiesi
na
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
OWO,
N_Kjel.
OWO,
N_Kjel.
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
zawiesi
na,
OWO,
Pog.
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
-
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
100
brak
brak
przekro przekro
czeń
czeń
Źródło: WIOŚ
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
brak
przekro
czeń
100
Węgiermu
ca - ujście
Wierzyca Czarnocin
Wierzyca Owidz
Wietcisa –
pon.
Rutkownic
y
Wietcisa ujście
Stan chemiczny wody
Badania wybranych substancji chemicznych prowadzono w tych punktach kontrolnych,
w których wcześniej zostało stwierdzone występowanie substancji chemicznych lub jest
prawdopodobne ich występowanie.
Poziom badanych związków świadczył o dobrym stanie chemicznym wód, a oznaczone stężenia
większości z nich były znacznie niższe od dopuszczalnych. Przekroczenia wartości dopuszczalnych
dla stanu dobrego odnotowano jedynie dla sumy dwóch substancji z grupy wielopierścieniowych
węglowodorów aromatycznych (WWA) w przekroju ujściowym Piesienicy.
Eutrofizacja komunalna wód
Wody badanych rzek były zeutrofizowane. Przyczyną był przede wszystkim zbyt wysoki
poziom fosforanów, który odnotowano w każdym z badanych punktów. Ponadto przekroczenia
dopuszczalnego poziomu stężeń dla stanu dobrego notowano dla:
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
23
100
78

azotu Kjeldahla - ujście Piesienicy i Węgiermucy,

azotu amonowego - ujście Piesienicy,

substancji organicznych (OWO) - ujście Węgiermucy.
Zanieczyszczenie wód azotanami
Wody nie są zanieczyszczone (powyżej 50 mg NO3/l), ani zagrożone zanieczyszczeniem (4050 mg NO3/l) azotanami. Maksymalny poziom azotanów w wodach badanych rzek utrzymywał się
w przedziale od 4,0 do 21,2 mg NO3/l. Zawartość azotanów w wodach rzecznych badanych na
obszarze powiatu starogardzkiego w 2010 roku przedstawia tabela 18.
tabela 18 Zawartość azotanów w wodach rzecznych.
Zawartość azotanów
Nazwa
mg NO3/l
Nazwa rzeki
średnia
maksymal
stanowiska
na
Wierzyca Wierzyca
4,87
10,36
Czarnocin
Wietcisa – ujście
Wierzyca Owidz
Piesienica Nowa Wieś
Rzeczna
Węgiermuca ujście
Wietcisa
Wierzyca
Piesienica
Węgiermuca
2,74
3,98
5,44
13,15
6,55
9,92
12,57
21,16
Źródło: WIOŚ
Przydatność wód do bytowania ryb w warunkach naturalnych
Badania przydatności wód do bytowania ryb w warunkach naturalnych przeprowadzono
w punktach kontrolnych usytuowanych na odcinkach rzek znajdujących się w wykazach RZGW.
Ocenę wykonano w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 roku,
w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb
w warunkach naturalnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 176 poz. 1455).
Wody nie spełniały wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem
życia ryb łososiowatych i karpiowatych w warunkach naturalnych. Przydatność wód do bytowania ryb
w warunkach naturalnych przedstawia tabela 19. Przyczyną klasyfikacji wody jako nieprzydatnej
do bytowania ryb w warunkach naturalnych był przede wszystkim zbyt wysoki, w stosunku
do wymaganego rozporządzeniem, poziom azotynów i fosforu ogólnego. Ponadto o braku
przydatności wód stanowił także zbyt niski poziom ich natlenienia oraz stężenie amoniaku
niejonowego i azotu amonowego w rzekach Piesienicy i Węgiermucy (górny odcinek). W żadnym
z badanych punktów zawartość cynku ogólnego, miedzi rozpuszczonej nie przekraczała wartości
dopuszczalnych.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
24
tabela 19 Przydatność wód do bytowania ryb w warunkach naturalnych
Piesienica Wietcisa –
Wietcisa Węgiermuca
Węgiermuca
Wskaźnik
Nowa Wieś
pon.
ujście
- ujście
- Bobowo
Rzeczna
Rutkownicy
Odczyn
przydatna
przydatna
przydatna
przydatna
przydatna
Tlen rozpuszczony
łososiowate nieprzydatna łososiowate
łososiowate nieprzydatna
BZT5
karpiowate
karpiowate
karpiowate
łososiowate
karpiowate
Zawiesiny ogólne
przydatna
przydatna
przydatna
przydatna
przydatna
Niejonowy amoniak
przydatna
nieprzydatna
przydatna
przydatna
nieprzydatna
Azot amonowy
przydatna
nieprzydatna
przydatna
przydatna
nieprzydatna
Azotyny
nieprzydatna nieprzydatna nieprzydatna nieprzydatna nieprzydatna
Fosfor ogólny
nieprzydatna nieprzydatna nieprzydatna nieprzydatna nieprzydatna
Cynk ogólny
łososiowate
łososiowate
łososiowate
łososiowate
łososiowate
Miedź rozpuszczona przydatna
przydatna
przydatna
przydatna
przydatna
Związki fenolowe przydatna
przydatna
przydatna
przydatna
przydatna
organoleptycznie
Związki
ropopochodne przydatna
przydatna
przydatna
przydatna
przydatna
organoleptycznie
nieprzydatna nieprzydatna nieprzydatna nieprzydatna nieprzydatna
Piesienica Piesienica
Wda – pon. J.
Czechowskiego
przydatna
nieprzydatna
karpiowate
przydatna
nieprzydatna
nieprzydatna
nieprzydatna
nieprzydatna
łososiowate
przydatna
przydatna
łososiowate
karpiowate
przydatna
przydatna
przydatna
nieprzydatna
nieprzydatna
łososiowate
przydatna
przydatna
przydatna
przydatna
przydatna
nieprzydatna nieprzydatna
Źródło: WIOŚ
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
25
Jeziora
W 2010 roku badanie jakości wód w jeziorach prowadził WIOŚ oraz PSSE. Inspektor Wojewódzki ocenił jakość wody w jeziorze Sumińskim na
podstawie badań wykonanych w 2010 roku.
Klasyfikacja stanu ekologicznego jednolitych części wód jeziora
Ocenę stanu wód jeziora Sumińskiego przeprowadzono na podstawie sześciu poborów wykonanych w dniach: 28 kwietnia, 20 maja, 20 lipca, 30
sierpnia, 22 września i 20 października 2010 roku. Próby pobierano na dwóch stanowiskach na jeziorze oraz na dopływie spod Bietowa. Zarówno stan
ekologiczny, jak i stan chemiczny wód zbiornika były dobre – w efekcie stan wód jeziora oceniono jako dobry (tabela 20).
tabela 20 Stan wód jeziora Sumińskiego
Stan JCW
Stan chemiczny
JCW
Stan ekologiczny
JCW
Ocena elementów
JCW
Kod
stan
objęto
współczy
stan
jezior
głęboko
biologic
Nazwa
powierzch
ść
nnik
fizykoa
ść śr.
zny
jeziora
nia [ha] [tys.m
Schindler
chemicz
MPH
jez.[m]
klasa
3
]
a
ny
P
jakości
Sumińs
3225,
dobry
dob dob
20697
95,4
3,4
>2
dobry dobry
kie
9
II klasa
ry
ry
Źródło: WIOŚ
Dane o jeziorze
Stan biologiczny wód jeziora Sumińskiego
Stan
oraz
biologiczny
makrolity
(tabela
wody
21).
oceniony
Do
zostanie
tej
pory
w
oparciu
wykonano
o
ocenę
trzy
wskaźniki
stanu
wód
fitoplankton,
w
oparciu
fitobentos,
o
dwa
z ww. wskaźników fitoplankton i makrofity. Wskazywały one na co najmniej dobry stan wód zbiornika. Ocena wód na podstawie składu organizmów
fitobentosowych zostanie wykonana przez Instytut Ochrony Środowiska w Warszawie. Po jej wykonaniu ocena stanu biologicznego jeziora zostanie
zweryfikowana.
tabela 21 Stan biologiczny wód jeziora Sumińskiego.
Wskaźnik
Wartość
dopuszczalna
Wynik oznaczenia
OCENA JCW
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
26
Fitoplankton – multimetriks
Fitobentos (do wykonania w
terminie późniejszym przez IOŚ w
Warszawie)
Makrofity
1
0,54
bardzo dobry
-
-
-
0,679 – 0,270
0,56
Stan biologiczny
dobry
dobry
Źródło: WIOŚ
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
27
Fizykochemiczne elementy wód jeziora Sumińskiego
Fizykochemiczne elementy jakości wody wspierające element biologiczny potwierdziły dobrą jakość wody (tabela 22). Charakteryzowały się one
wysoką przezroczystością oraz niskim przewodnictwem. Stężenie azotu i fosforu ogólnego, a także substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska
wskazywały na co najmniej dobrą jakość wody. W sezonie badawczym wody jeziora były przeważnie bardzo wysoko natlenione w całym przekroju
pionowym. W drugiej połowie lipca wody zbiornika były silnie nagrzane. Wysokie natlenienie wody utrzymywało się do 3 metrów głębokości. Stężenie tlenu
nad dnem, na głębokości 6 m, wynosiło zaledwie 0,11 mg O2/l (1% nasycenia).
tabela 22 Stan fizykochemiczny wód jeziora Sumińskiego.
Wartość
Wynik
Stanowisk Stanowisk
OCENA
Wskaźnik
Miano dopuszcza
ŚREDN
o1
o2
JCW
lna
I
o
Temperatura wody
C
15,8
15,8
15,8
mg
Barwa
31
32
31
Pt/l
jednos
Odczyn
8,0
8,2
8,1
tka pH
Przewodność wł. w 20 oC
µS/cm
≤ 600
322
320
321
dobry
Wapń
Tlen rozpuszczony nad
dnem (lato)
mg/l
mg
O2/l
mg
CaCO
3/l
-
63,7
61,8
62,7
-
≥4
5,01
5,81
5,41
dobry
-
142
142
142
-
-
2,8
2,8
2,8
-
-
0,041
0,037
0,039
-
-
0,0065
0,0071
0,0068
-
-
0,091
0,092
0,091
-
Zasadowość ogólna
Zasadowość ogólna
Azot amonowy
Azot azotynowy
Azot azotanowy
meq/l
mg NNH4/l
mg NNO2
mg NNO3
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
28
Wskaźnik
Azot ogólny Kjeldahla
Azot ogólny
Fosforany
Fosforany
Fosfor ogólny
Widzialność krążka
Secchiego
Chlorofil "a"
Krzemionka
Wartość
Wynik
Stanowisk Stanowisk
OCENA
Miano dopuszcza
ŚREDN
o1
o2
JCW
lna
I
mg
1,46
1,43
1,45
N/l
mg
1,58
1,53
dobry
2,5
1,55
N/l
mg
0,029
0,030
0,030
PO4/l
mg P0,010
0,010
0,010
PO4/l
mg P/l
0,120
0,045
0,045
0,045
dobry
m
1
1,3
1,3
1,3
dobry
µg/l
-
24,78
25,09
24,93
-
mg/l
-
4,37
4,44
4,41
-
Stan fizykochemiczny
dobry
Źródło: WIOŚ
Stan chemiczny wód jeziora Sumińskiego
Ocenę stanu chemicznego wód jeziora dokonano w oparciu o analizę poziomu stężeń 43 substancji z listy substancji szczególnie szkodliwych dla
środowiska oraz innych substancji zanieczyszczających. Dla żadnej z badanych substancji nie stwierdzono przekroczeń warunków granicznych, a oznaczony
poziom był dla większości z nich wielokrotnie niższy od dopuszczalnego.
Przydatność wód jeziora Sumińskiego do bytowania ryb w warunkach naturalnych
Wody zbiornika nie spełniają wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych, z uwagi na
występujący w nich nadmiernie wysoki poziom azotynów (
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
29
tabela 23). Natomiast stężenie azotanów w całym okresie badań charakteryzowało się bardzo niskim poziomem (poniżej 1,12 mg NO3/l).
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
30
tabela 23 Przydatność wód jeziora Sumińskiego do bytowania w warunkach naturalnych.
Wartość
Wartość
Wynik
Wynik
Wskaźnik
Miano
dopuszczalna dopuszczalna Wynik
Ocena
MIN
MAX
-Ł
-K
o
Temperatura
C
1,1
25,5
jednostka
Odczyn
7,2
8,4
od 6 do 9
7,7 - 8,4 łososiowate
pH
85% ≥ 9
50% ≥ 9
50% ≥ 8
Tlen rozpuszczony
mg O2/l
8,39
12,60
100% ≥ łososiowate
100% ≥ 7
100% ≥ 5
7
BZT5
mg/l
1,5
4,9
3,0
6,0
4,4
karpiowate
Zawiesina ogólna
mg/l
2,5
8,1
25 (średnioroczna)
5,3
łososiowate
Niejonowy amoniak
mg/l
0,0125
0,0125
≤ 0,025
0,0125
łososiowate
mg NAzot amonowy
0,010
0,284
≤ 0,78
0,19
łososiowate
NH4/l
mg NAzot azotynowy
0,001
0,0152
NO2
Azotyny
mg NO2
0,003
0,050
0,01
0,03
0,049 nieprzydatna
Fosfor ogólny
mg P/l
0,025
0,103
mg
Fosfor ogólny
0,077
0,315
0,2
0,4
0,300
karpiowate
PO4/l
Twardość ogólna (CaCO3) mg/l
157
188
Cynk ogólny
mg/l
0,003
0,015
0,3
1
0,013
łososiowate
Miedź rozpuszczona
mg/l
0,00075
0,00432
≤ 0,040
0,004
łososiowate
Związki fenolowe
mg/l
brak
brak
<2
brak
łososiowate
organoleptycznie
Związki ropopochodne
mg/l
brak
brak
<3
brak
łososiowate
organoleptycznie
Nieprzydatna do bytowania ryb w warunkach naturalnych nieprzydatna
Źródło: WIOŚ
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
31
Klasyfikacja stanu ekologicznego dopływu jeziora Sumińskiego spod Bietowa
Dopływ jeziora Sumińskiego spod Bietowa charakteryzował się gorszą jakością wody. Stan
fizykochemiczny wód dopływu nie spełniał wymogów przyjętych dla stanu dobrego (tabela 24).
Wody były słabo natlenione w okresie letnim, w czerwcu utrzymywał się w nich nadmiernie wysoki
poziom fenoli lotnych. Stan chemiczny wód zasilających zbiornik był dobry. Ocenę dokonano
w oparciu o analizę poziomu stężeń 43 substancji z listy substancji szczególnie szkodliwych
dla środowiska oraz innych substancji zanieczyszczających. Dla żadnej z badanych substancji
nie stwierdzono przekroczeń warunków granicznych, a oznaczony poziom był dla większości z nich
wielokrotnie niższy od dopuszczalnego.
tabela 24 Stan fizykochemiczny wód dopływu jeziora Sumińskiego spod Bietowa
Wskaźnik
Miano
Temperatura wody
o
Barwa
Przewodność wł. w 20
o
C
Tlen rozpuszczony
Stopień
nasycenia
tlenem
Azot amonowy
Wynik
Wartość
dopuszczalna MIN
C
Wynik
Wynik
MAX
ŚREDNI JCW
< 24
6,9
24,1
14,1
24,1
mg Pt/l
-
25
70
47
-
µS/cm
< 1000
328
328
328
mg O2/l
5
3,5
9,0
6,7
3,5
%
-
34,9
79,8
64,4
-
≤ 0,78
0,048
b
0,07
mg
N-
NH4/l
Azot azotynowy
mg N-NO2
-
0,007
0,027
0,014
Azot azotanowy
mg N-NO3
≤ 2,2
0,065
0,76
0,39
Azot ogólny Kjeldahla
mg N/l
2
0,75
1,84
1,39
Azot ogólny
mg N/l
≤5
0,82
2,32
1,79
Fosforany
mg PO4/l
-
0,025
0,222
0,119
Fosfor ogólny
mg P/l
≤ 0,2
0,025
0,131
0,059
-
145,5
182,7
160,8
Twardość
Ocena
mg
CaCO3/l
bardzo
dobry
bardzo
dobry
bardzo
dobry
dobry
bardzo
dobry
bardzo
dobry
-
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
32
Wskaźnik
NPL
gr.
Miano
Coli
kałowego
NPL gr. Coli
typ.
Wynik
Wartość
dopuszczalna MIN
Wynik
Wynik
Ocena
MAX
ŚREDNI JCW
w 100 ml
-
43
43
43
-
w 100 ml
-
43
43
43
<
Źródło: WIOŚ
3.1.3
dobrego
Odprowadzanie ścieków
Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych określa, zgodnie z wymogiem ustawy
z dnia 18 lipca 2001r. - Prawo wodne, przedsięwzięcia w zakresie budowy, rozbudowy
i/lub modernizacji zbiorczych sieci kanalizacyjnych oraz oczyszczalni ścieków komunalnych, a także
terminy ich realizacji niezbędne dla realizacji zapisów Traktatu Akcesyjnego, odwołującego się
do dyrektywy 91/271/EWG. Oznacza to konieczność osiągnięcia standardów jakości ścieków
odprowadzanych do środowiska wodnego z oczyszczalni ścieków zgodnie z wymaganiami załącznika
1 do powyższego rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie
warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie
substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.
Obszar 12 gmin powiatu starogardzkiego wchodzi w skład 10 aglomeracji, objętych Krajowym
Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK). Wszystkie aglomeracje zostały zaliczone
jako priorytetowe i są ujęte w załączniku nr 1 Aktualizacji Krajowego Programu Oczyszczania
Ścieków Komunalnych 2010 (AKPOŚK 2010)
Są to następujące aglomeracje:
-
Jabłowo – obejmująca część gminy Starogard Gdański oraz gminę Bobowo;
Czersk - obejmująca gminę Czarna Woda (oraz gminy z powiatu chojnickiego: Czersk,
Śliwice);
Kaliska - obejmująca gminę Kaliska;
Lubichowo – obejmująca gminę Lubichowo;
Osiek – obejmująca gminę Osiek,
Skarszewy - obejmująca gminę Skarszewy;
Skórcz - obejmująca gminę Skórcz i miasto Skórcz;
Smętowo Graniczne - obejmująca gminę Smętowo Graniczne;
Starogard Gdański - obejmująca część gminy Starogard Gdański oraz miasto Starogard
Gdański;
Zblewo - obejmująca gminę Zblewo
Gmina Osieczna nie została zakwalifikowana do żadnej aglomeracji w KPOŚK, jako aglomeracja
poniżej 2 000 RLM.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
33
Aglomeracja Jabłowo
RLM aglomeracji: 3 230
Aglomeracja osiągnęła już docelową liczbę mieszkańców korzystających ze zbiorczego systemu
odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, tj. 3 230 mieszkańców (Mk). Liczba
mieszkańców objętych ww. systemem na dzień 31 grudnia 2010 r. wyniosła 3 968 Mk, tj. około
122,8% docelowej liczby mieszkańców. Całkowita długość sieci kanalizacji sanitarnej na koniec 2010
roku wyniosła 20,5 km. Aktualnie jest realizowana inwestycja budowy kanalizacji sanitarnej w
Dąbrówce (gm. Starogard Gd.) i Jabłówku (gm. Bobowo) przewidziana do realizacji w AKPOŚK do
końca 2010 roku. Inwestycja jest realizowana ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Pomorskiego na lata 2007 – 2013 a wysokość dofinansowania wynosi 70%. Planowany
termin zakończenia realizacji inwestycji jest w 2011 roku. Ponadto z Programu Rozwoju Obszarów
Wiejskich zamierzona jest realizacja dalszej rozbudowy kanalizacji sanitarnej w Bobowie i Jabłówku.
Planowane dofinansowania inwestycji będzie na poziomie 75%. Realizacja jest na etapie wniosku
o dofinansowanie.
Aglomeracja Czersk
RLM aglomeracji: 24 106
Aglomeracja nie osiągnęła jeszcze docelowej liczby mieszkańców korzystających ze zbiorczego
systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, tj. 20 018 mieszkańców (Mk). Liczba
mieszkańców objętych ww. systemem na dzień 31 grudnia 2010 r. wyniosła 16 990 Mk, tj. około
84,8% docelowej liczby mieszkańców. Całkowita długość sieci kanalizacji sanitarnej na koniec 2010
roku wyniosła 124,10km.
W 2010 roku nakłady finansowe poniesione na realizacje inwestycji w granicach aglomeracji
z KPOŚK wyniosły 2 147 000 zł z budżetów gmin oraz 1 862 000 zł z funduszy EFRROW oraz
EFRR. Aktualnie na terenie gminy Czarna Woda wchodzącej w skład aglomeracji nie są realizowane
inwestycje związane z wypełnieniem zobowiązań dotyczące budowy, rozbudowy i/lub modernizacji
oczyszczalni ścieków komunalnych w ramach aglomeracji.
Aglomeracja Kaliska
RLM aglomeracji: 2 000
Aglomeracja osiągnęła już docelową liczbę mieszkańców korzystających ze zbiorczego systemu
odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, tj. 2 000 mieszkańców (Mk). Liczba
mieszkańców objętych ww. systemem na dzień 31 grudnia 2010 r. wyniosła 2 200 Mk, tj. około 110%
docelowej liczby mieszkańców. W ramach aglomeracji w 2010 roku poniesiono nakłady inwestycyjne
ze środków gminnych w wysokości 7 300 zł oraz z EFRR w wysokości 7 000 zł na budowę sieci
kanalizacji sanitarnej i przebudowę sieci wodociągowej. Całkowita długość sieci kanalizacji sanitarnej
na koniec 2010 roku wyniosła 15,1 km.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
34
W aglomeracji tej niezrealizowane jest jeszcze zobowiązanie dotyczące modernizacji oczyszczalni
ścieków komunalnych w Kaliskiej. Termin realizacji tej inwestycji minął z końcem 2010 roku.
Planowany termin realizacji po uzyskaniu finansowania ze środków unijnych jest na 2011 rok.
Aglomeracja Lubichowo
RLM aglomeracji 2 500
Aglomeracja nie osiągnęła jeszcze docelowej liczby mieszkańców korzystających ze zbiorczego
systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, tj. 2 500 mieszkańców (Mk). Liczba
mieszkańców objętych ww. systemem na dzień 31 grudnia 2010 r. wyniosła 2 203 Mk, tj. około
88,12% docelowej liczby mieszkańców.
W ramach aglomeracji w 2010 roku poniesiono nakłady inwestycyjne ze środków gminnych
w wysokości 363 400 zł oraz ze środków WFOŚiGW w Gdańsku w wysokości 1 658 000 zł na
budowę sieci kanalizacji sanitarnej. Całkowita długość sieci kanalizacji sanitarnej na koniec 2010 roku
wyniosła 31,5 km.
W aglomeracji tej niezrealizowane jest jeszcze zobowiązanie dotyczące modernizacji oczyszczalni
ścieków komunalnych w Lubichowie. Zakładana jest modernizacja w zakresie przeróbki osadu
na terenie oczyszczalni ścieków. Inwestycja ta jest przewidziana do realizacji do końca 2015 roku.
Aglomeracja Osiek
RLM aglomeracji 4 000
Aglomeracja nie osiągnęła jeszcze docelowej liczby mieszkańców korzystających ze zbiorczego
systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, tj. 2 559 mieszkańców (Mk). Liczba
mieszkańców objętych ww. systemem na dzień 31 grudnia 2010 r. wyniosła 600 Mk, tj. około 23,45%
docelowej liczby mieszkańców.
W założeniach do KPOŚK planowano na terenie aglomeracji Osiek budowę nowej oczyszczalni
aby spełnić wymagany programem procent mieszkańców objętych systemem kanalizacyjnym.
Inwestycja planowana do realizacji do końca 2010 roku została oddana do użytku w 2007 roku.
W ramach aglomeracji w 2010 roku nie poniesiono nakładów inwestycyjnych na budowę sieci
kanalizacji sanitarnej czy modernizację oczyszczalni ścieków. Całkowita długość sieci kanalizacji
sanitarnej na koniec 2010 roku wyniosła 11,5 km.
Aglomeracja Skarszewy
RLM aglomeracji 4 550
Aglomeracja osiągnęła już docelową liczbę mieszkańców korzystających ze zbiorczego systemu
odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, tj. mieszkańców 3 344 (Mk). Liczba
mieszkańców objętych ww. systemem na dzień 31 grudnia 2010 r. wyniosła 8 500 Mk, tj. około
247,1% docelowej liczby mieszkańców.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
35
Brak zobowiązań dotyczących budowy, rozbudowy lub/i modernizacji oczyszczalni ścieków
komunalnych w ramach aglomeracji.
Aglomeracja Skórcz
RLM aglomeracji 5 504
Aglomeracja osiągnęła już docelową liczbę mieszkańców korzystających ze zbiorczego systemu
odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, tj. 3 117 mieszkańców (Mk). Liczba
mieszkańców objętych ww. systemem na dzień 31 grudnia 2010 r. wyniosła 3 476 Mk, tj. około
111,52 % docelowej liczby mieszkańców.
W ramach aglomeracji w 2010 roku poniesiono nakłady inwestycyjne ze środków gminnych
w wysokości 587 200 zł oraz z RPO WP w wysokości 1 100 000 zł na przygotowanie dokumentacji
projektowej oraz budowę sieci kanalizacji sanitarnej. Całkowita długość sieci kanalizacji sanitarnej
na koniec 2010 roku wyniosła 38,3 km.
W aglomeracji tej zaplanowana była modernizacja oczyszczalni ze względu na przepustowość oraz
modernizacji części obiektów. Planowany termin zakończenia inwestycji zgodnie z KPOŚK to 2013
rok.
Aglomeracja Smętowo Graniczne
RLM aglomeracji 3 473
Aglomeracja nie osiągnęła jeszcze docelowej liczby mieszkańców korzystających ze zbiorczego
systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, tj. 2 660 mieszkańców (Mk). Liczba
mieszkańców objętych ww. systemem na dzień 31 grudnia 2010 r. wyniosła 1 499 Mk, tj. około
56,35% docelowej liczby mieszkańców.
Aglomeracja korzysta z oczyszczalni ścieków w Kopytkowie. Termin osiągnięcia efektu
ekologicznego w zakresie oczyszczania ścieków minął z końcem 2010 roku. Inwestycja nie została
zrealizowana w planowanym terminie, z powodu dotychczas wykonanych inwestycji polegających
na budowie kanalizacji, które znacznie nadwyrężyły budżet. Gmina Smętowo Graniczne posiada
w Wieloletniej Prognozie Finansowej stanowiącej załącznik Nr 2 do uchwały Rady Gminy
Nr III/12/2010 z dnia 30 grudnia 2010 r. zabezpieczone środki na budowę II etapu kanalizacji
sanitarnej (termin realizacji do końca 2013 roku) oraz na rozbudowę oczyszczalni ścieków
w Kopytkowie, planowaną na lata 2011-2013. Wraz z rozbudową kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni
ścieków w Kopytkowie zostanie wybudowana ścieżka do odwadniania osadu - planowane
zakończenie 2013 r. Jest to zadanie również wynikające ze zobowiązań nałożonych w KPOŚK.
W roku 2010 gmina Smętowo Graniczne podpisała umowy na przygotowanie dokumentacji
projektowej na rozbudowę oczyszczalni ścieków w Kopytkowie oraz budowę kanalizacji sanitarnej
w miejscowości Smętowo Graniczne a w dniu 31 stycznia 2011 r. złożono wniosek o dofinansowanie
z PROW projektu "Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Kopytkowie dz. nr 77 wraz z budową
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
36
kanalizacji sanitarnej w miejscowości Smętowo Graniczne". Całkowity koszt inwestycji ma wynieść
4 765 805,30 zł.
Aglomeracja Starogard Gdański
RLM aglomeracji 35 500
Aglomeracja osiągnęła już docelową liczbę mieszkańców korzystających ze zbiorczego systemu
odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, tj. 33 301 mieszkańców (Mk). Liczba
mieszkańców objętych ww. systemem na dzień 31 grudnia 2010 r. wyniosła 44 981 Mk, tj. około 35%
docelowej liczby mieszkańców.
W aglomeracji są realizowane zadania:
1) Uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie części gminy Starogard Gdański. Termin
zakończenia inwestycji to I kwartał 2011 roku. Projekt uzyskał dofinansowanie z WFOŚiGW
w wysokości 60,7%.
2) Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Kokoszkowy, Żabno wraz z budową
sieci wodociągowej w miejscowości Żabno, na terenie gminy Starogard Gdański. Termin zakończenia
inwestycji to II kwartał 2011 roku. Projekt uzyskał dofinansowanie z WFOŚiGW w wysokości 55,9%.
3) Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej: ul. Ceynowy-Kochanki (3a) oraz ul. Zachodniej, ul. Getta
i ul. .Zbożowej (3b). Termin zakończenia inwestycji to II kwartał 2011 roku. Projekt uzyskał
dofinansowanie z WFOŚiGW w wysokości 95%.
W ramach aglomeracji w 2010 roku poniesiono nakłady inwestycyjne ze środków gminnych
w wysokości 2 569 100 zł, ze środków WFOŚiGW w Gdańsku w wysokości 800 000 zł oraz
ze środków Funduszu Spójności Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko w wysokości
3 178 700 zł na rozbudowę sieci kanalizacji sanitarnej. Całkowita długość sieci kanalizacji sanitarnej
na koniec 2010 roku wyniosła 99,5 km.
Brak zobowiązań dotyczących budowy, rozbudowy lub/i modernizacji oczyszczalni ścieków
komunalnych w ramach aglomeracji.
Aglomeracja Zblewo
RLM aglomeracji 3 500
Aglomeracja osiągnęła już docelową liczbę mieszkańców korzystających ze zbiorczego systemu
odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych, tj. 3 500 mieszkańców (Mk). Liczba
mieszkańców objętych ww. systemem na dzień 31 grudnia 2010 r. wyniosła 5 870 Mk, tj. około
167,71 % docelowej liczby mieszkańców.
W aglomeracji jest realizowane zadanie wynikające ze zobowiązań zapisanych w KPOŚK
„Kompleksowe uporządkowanie gospodarki ściekowej w Gminie Zblewo - I etap”. Termin
zakończenia inwestycji to wrzesień 2012 roku i jest zgodny z zapisanym w AKPOŚK2010. Inwestycja
jest dofinansowana ze środków RPO WP w wysokości 42,26%.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
37
W ramach aglomeracji w 2010 roku poniesiono nakłady inwestycyjne ze środków gminnych
i przedsiębiorstw wodno- kanalizacyjnych w wysokości 419 700 zł na wykonanie dokumentacji
projektowej (372 100 zł) oraz budowę sieci kanalizacji sanitarnej. Całkowita długość sieci kanalizacji
sanitarnej na koniec 2010 roku wyniosła 56,5 km.
Podsumowanie
Z ww. aglomeracji KPOŚK kilka aglomeracji nie osiągnęło jeszcze zakładanej do końca 2015 roku
docelowej liczby mieszkańców korzystających ze zbiorczego systemu odprowadzania i oczyszczania
ścieków komunalnych. Są to aglomeracje Czersk, Lubichowo, Osiek i Smętowo Graniczne. Jedynie
w aglomeracji Smętowo Graniczne istnieje realne zagrożenie nie osiągnięcia określonego w AKPOŚK
2010 docelowego wskaźnika liczby mieszkańców korzystających z systemu kanalizacyjnego.
Zaplanowana inwestycja budowy kanalizacji sanitarnej i modernizacji oczyszczalni ścieków
nie została zrealizowana w planowanym terminie, z powodu dotychczas wykonanych inwestycji, które
znacznie nadwyrężyły budżet gminy. Dla pozostałych aglomeracji nie ma takiego zagrożenia,
aglomeracje te już osiągnęły ten wskaźnik, albo osiągną te wskaźniki po zrealizowaniu inwestycji
będących w trakcie realizacji. Tym samym nie ma zagrożenia, że te zobowiązania nie zostaną
zrealizowane przed końcem 2015 r.
3.2
Powietrze atmosferyczne
Według danych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego w Gdańsku w 2010
roku w powiecie starogardzkim emisja gazów do atmosfery (łącznie, bez dwutlenku węgla)
ze znaczących zakładów wynosiła 1 655,71 ton. W stosunku do roku poprzedniego uległa ona
obniżeniu o ok. 145 ton natomiast nie uległa większej zmianie w porównaniu do roku 2008. Prawie
90% zanieczyszczeń gazowych stanowi emisja dwutlenku siarki, tlenków azotu, tlenku węgla.
Zanieczyszczeń pyłowych zarejestrowano 315,26 ton, a ich ilość zmniejszyła się w stosunku
do danych z roku 2009 o ok. 12 ton. Podobnie jak w przypadku zanieczyszczeń gazowych ich ilość
nie uległa większej zmianie w porównaniu do 2008 roku.
Ilość emitowanych zanieczyszczeń gazowych i pyłowych w latach 2008, 2009 i 2010 zawiera
tabela 25.
tabela 25 Emisja zanieczyszczeń powietrza ze znaczących zakładów
Emisja zanieczyszczeń powietrza ze znaczących zakładów
2008
2009
2010
Emisja zanieczyszczeń pyłowych
ogółem
Mg/a
294,38
326,90
315,26
- ze spalania paliw
Mg/a
255,34
280,29
282,43
- z procesów technologicznych
Mg/a
39,04
46,61
32,83
Emisja zanieczyszczeń gazowych
ogółem
Mg/a 213 960,94 204 242,44 208 403,14
ogółem (bez dwutlenku węgla)
Mg/a
1 633,54
1 800,34
1 655,71
- dwutlenek siarki
Mg/a
592,83
549,21
542,73
- tlenki azotu
Mg/a
294,68
317,46
257,88
- tlenek węgla
Mg/a
495,94
736,11
635,32
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
38
Emisja zanieczyszczeń powietrza ze znaczących zakładów
2008
2009
2010
- dwutlenek węgla
Mg/a 212 327,40 202 442,10 206 747,43
Źródło: UMWP
Najpowszechniej występujące w powietrzu atmosferycznym zanieczyszczenia to gazy i pyły
pochodzące z procesów energetycznego spalania paliw. Zaliczamy do nich głównie dwutlenek siarki –
emitowany w wyniku spalania naturalnie zanieczyszczonych związkami siarki paliw, dwutlenek azotu
– powstający głównie w paleniskach w warunkach wysokiej temperatury, oraz pyły, jako naturalna
pozostałość spalanych stałych paliw kopalnych.
Biorąc pod uwagę nieznacznie zmieniającą się w stosunku do lat ubiegłych ilość pyłów emitowanych
ze źródeł punktowych oraz pogarszającą się jakość powietrza ze względu na to zanieczyszczenie,
należy uznać wzorem lat ubiegłych, że tak zwana niska emisja, czyli indywidualne ogrzewanie
domów i małych obiektów, wtórne pylenie z podłoża pochodzące ze stale zwiększającego się ruchu
kołowego, stanowi przy niekorzystnych warunkach pogodowych, poważne źródło zanieczyszczenia
powietrza pyłem. tabela 26 prezentuje wielkość zużycia paliw z energetycznego spalania
ze znaczących zakładów w latach 2008 – 2010.
tabela 26 Zużycie paliw z procesów energetycznego spalania paliw
Rodzaj paliwa
2008
2009
2010
drewno
Mg/a
7883,96 7 232,93 8 109,72
gaz płynny propan- butan
Mg/a
109,09
125,888
115,38
gaz ziemny
m3/a 8 683 746 9 528 264 9 330 729
koks
Mg/a
239,31
171,23
65,11
olej opałowy
3 447,97 3 302,81 3 151,42
słoma
Mg/a
495,51
225
0
węgiel kamienny
Mg/a 86 129,02 69 986,16 93 570,63
węgiel brunatny
Mg/a
5441,50
15
13
Źródło: UMWP
Innym istotnym źródłem emitującym zanieczyszczenia do powietrza jest transport samochodowy.
Typowo komunikacyjnym zanieczyszczeniem emitowanym przez silniki spalinowe jest, powstający
w czasie ich pracy, dwutlenek azotu. Do zanieczyszczeń typowo transportowych należą też
węglowodory, tlenek węgla oraz pyły. tabela 27 przedstawia wielkość zużycia paliw w środkach
transportu w latach 2008- 2010.
tabela 27 Zużycie paliw w środkach transportu
Rodzaj paliwa
benzyna silnikowa
biodiesel
gaz płynny propan- butan
gaz ziemny
olej napędowy
Źródło: UMWP
2008
2009
2010
Mg/a
569,77
545,89
533,56
Mg/a
9,51
266,31
Mg/a
115,45
92,56
108,71
Mg/a
6,58
Mg/a 13 404,66 13 514,43 14 718,53
W roku 2010 w stosunku do lat ubiegłych, nie uległa znaczącym zmianom lista zakładów emitujących
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
39
największe ilości substancji do powietrza. Liczba podmiotów korzystających ze środowiska w 2008
roku wyniosła 391, w 2009 roku - 419 a w 2010 roku - 452.
Decydujące znaczenie dla wielkości emisji zorganizowanej mają od kilku lat niezmiennie zakłady
energetyczne i ciepłownicze oraz kilka największych zakładów przemysłowych. Zakłady zaliczone
do największych źródeł zanieczyszczeń zlokalizowane na terenie powiatu to STEICO S.A., Zakład
Energetyki Cieplnej "STAR-PEC" Sp. z o.o., Zakłady Farmaceutyczne "POLPHARMA" S. A.,
Elektrociepłownia Starogard Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Starogardzie
Gdańskim S. A., Dekpol Sp. z o.o., Zakłady Wielobranżowe "FAST" Sp. z o.o., Gminna Energetyka
Cieplna Spółka z o.o., Iglotex S.A.
Ocena jakości powietrza jest corocznie wykonywana i przedstawiana przez Wojewódzkiego
Inspektora Ochrony Środowiska i jest wynikiem obowiązku jaki nakłada na niego art. 89 i 90 ustawy
Prawo Ochrony Środowiska. Ocenę wykonuje się na podstawie danych z monitoringu powietrza
atmosferycznego, który realizowany jest w ramach sieci Państwowego Monitoringu Środowiska.
Oprócz badań prowadzonych przez WIOŚ pomiary prowadzone są również przez Zakłady
Farmaceutyczne POLPHARMA S.A. w Starogardzie Gdańskim. Wyniki uzyskane z pomiarów
monitoringowych porównuje się z ustanowionymi poziomami dopuszczalnymi i docelowymi.
Na podstawie analizy wyników z monitoringu wskazywane są strefy, w których jakość powietrza jest
niezadowalająca. tabela 28 przedstawia klasy stref i oczekiwane działania w zależności od poziomów
stężeń zanieczyszczenia, uzyskanych w rocznej cenie monitoringu powietrza.
tabela 28 Klasy stref i oczekiwane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia,
uzyskanych w rocznej cenie monitoringu powietrza
Klasa
Poziom stężeń
Wymagane działania
strefy
zanieczyszczenia
A
nie przekraczający poziomu
dopuszczalnego *
powyżej
docelowego*
C
Brak
poziomu - dążenie do osiągnięcia poziomu docelowego substancji
w określonym czasie za pomocą ekonomicznie
uzasadnionych działań technicznych i technologicznych
- opracowanie programu ochrony powietrza, w celu
osiągnięcia odpowiednich poziomów docelowych w
powietrzu, jeśli POP nie był opracowany pod kątem
określonej substancji
Na terenie powiatu starogardzkiego w przypadku większości zanieczyszczeń są dotrzymane poziomy
dopuszczalne. Wartości dwutlenku siarki, tlenków azotu, tlenku węgla i benzenu są znacznie poniżej
poziomu dopuszczalnego godzinnego, dobowego oraz rocznego.
W porównaniu z latami ubiegłymi jakość powietrza w zakresie zanieczyszczenia pyłem PM10 uległa
pewnemu, nieznacznemu pogorszeniu. Pokazuje to tabela 29, w której ujęto średnie średnioroczne
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
40
stężenia oraz maksymalne dobowe stężenia dla stacji pomiarowych zlokalizowanych na terenie
Starogardu Gdańskiego.
tabela 29 Zestawienie wyników pomiarowych pyłu zawieszonego PM10
Rok
2006
2007
2008
2009
2010
Punkt
średnie, średnioroczne stężenie pyłu PM10 [µg /m3]
pomiarowy
Polpharma*
-
36,5 (A)
34,9 (A)
39,75 (A)
44 (C)
19,9 (A)
17,3 (A)
14,8 (A)
17,13
b.d.
Ratusz
miejski**
Polpharma*
-
maksymalne dobowe stężenie pyłu PM10 [µg /m3]
117,3 (C)
192 (C)
161,6 (C)
234 (C)
Ratusz
miejski**
196 (A)
83 (A)
78 (A)
103
b.d.
Źródło: www.gdansk.wios.gov.pl
* Starogard Gdański, ul. Lubichowska1
** Starogard Gdański, ul. Gdańska 6
Nie uległo zmniejszeniu maksymalne dobowe stężenie pyłu PM10 ze stacji. Nadal badany obszar
pozostaje w klasie C. Natomiast w 2010 roku również średnie, średnioroczne stężenie pyłu PM10
uległo na tyle podwyższeniu, że od ubiegłego roku badany obszar z klasy A uległ obniżeniu do klasy
C. Punkt pomiarowy na Ratuszu Miejskim w Starogardzie Gdańskim nadal pozostaje w klasie A
czystości powietrza.
Na terenie województwa pomorskiego od momentu rozpoczęcia systematycznych pomiarów notuje się
rokrocznie przekroczenia poziomu docelowego stężenia benzo(a) pirenu w pyle. Wysokie notowania
tego zanieczyszczenia odnotowywane są w okresie grzewczym (latem poziomy spadają praktycznie
do zera). Jego głównym źródłem są przestarzałe, niskoenergetyczne paleniska domowe ogrzewane
paliwami stałymi. Nie prowadzone są pomiary tego zanieczyszczenia na terenie powiatu
starogardzkiego z powodu braku sieci monitoringowej. Planowana jest rozbudowa sieci
monitoringowej w zakresie tego wskaźnika.
tabela 30 przedstawia wartości wszystkich zanieczyszczeń zmierzonych w latach 2009-2010 na terenie
powiatu starogardzkiego w ramach państwowego monitoringu środowiska.
tabela 30 Roczna ocena jakości powietrza.
Rodzaj
Średnioroczne
zanieczy- Punkt pomiaru
µg/m3
szczenia
SO2
2009/2010
POLPHARMA
9,21 / 7,59
Ratusz Miejski
4,56 / b.d.
max. 1h
µg/m3
max. 24h
µg/m3
max. m-c
µg/m3
Klasa
2009/2010
114,2 /
100,5
-
2009/2010
2009/2010
2009/2010
40,9 / 47,4
-
A/A
24 / b.d.
-
A / b.d.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
41
Rodzaj
zanieczyszczenia
NO2
NOx
PM10
CO
Punkt pomiaru
Starogard
Gdański
Godziszewo
Skarszewy
Skórcz
Zblewo
POLPHARMA
Ratusz Miejski
Starogard
Gdański
Godziszewo
Skarszewy
Skórcz
Zblewo
POLPHARMA
POLPHARMA
Ratusz Miejski
POLPHARMA
Średnioroczne
µg/m3
max. 1h
µg/m3
max. 24h
µg/m3
max. m-c
µg/m3
Klasa
6,44 / 8,07
-
-
19,7 / 19,8
A/A
3,53 / b.d.
b.d. / 18,43
b.d. / 12,86
4,06 / b.d.
18,95 / 21,5
18,12 / b.d.
83,9 / 100,3
-
44,4 / 53,9
55,0 / b.d.
6,9 / b.d.
b.d. / 56,6
b.d. / 30,7
8,8 / b.d.
-
A / b.d.
b.d. / A
b.d. / A
A / b.d.
A/A
A / b.d.
23,05 / 21,09
-
-
39,7 / 31,0
A/A
12,88 / b.d.
b.d. / 20,06
b.d. / 14,81
11,98 / b.d.
34,05 / 36
-
-
17,9 / b.d.
b.d. / 31,3
b.d. / 21,6
20,2 / b.d.
-
39,75 / 44
-
161,6 / 234
-
17,13 / b.d.
3079,0 /
553 (z 8h)
-
103,0 / b.d.
-
-
-
A/A
-
-
A/A
-
-
-
A/A
-
-
-
A / b.d.
b.d. / A
b.d. / A
A / b.d.
596,47 / 553
benzen
POLPHARMA
0,41 / 0,7
Starogard
3,14 / 3,2
Gdański
Godziszewo
2,02 / b.d.
Skarszewy
b.d. / 4,0
Skórcz
b.d. / 3,8
Zblewo
2,73 / b.d.
Źródło: www.gdansk.wios.gov.pl
3.3
A / b.d.
b.d. / A
b.d. / A
A / b.d.
2009
A – roczne
C – dobowe
(częst. przekr.
85)
2010
C – roczne,
C - dobowe
(częst. przekr.
107)
A / b.d.
Gospodarka odpadami
Szczegółowe informacje dotyczące stanu aktualnego w gospodarce odpadami znajdują się w
„Sprawozdaniu
z
realizacji
planu
gospodarki
odpadami
dla
powiatu
starogardzkiego
w latach 2009- 2010”.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
42
3.4
Poważne awarie
Na terenie powiatu starogardzkiego występuje jeden zakład zakwalifikowany do grupy
zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Z. F. POLPHARMA S.A.,
Starogard Gdański) oraz jeden zakład zakwalifikowany do grupy zakładów o zwiększonym ryzyku
wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Destylarnia Sobieski S.A., Starogard Gdański). Raz
do roku w każdym z wymienionych zakładów KPPSP przeprowadza czynności kontrolnorozpoznawcze w zakresie kontroli przestrzegania przepisów przeciwpożarowych oraz ustalenie
spełnienia wymogów bezpieczeństwa.
Każdy z zakładów posiada wymagane ustawą POŚ dokumenty. Z. F. POLPHARMA posiadają:
- program zapobiegania poważnym awariom przemysłowym,
- raport o bezpieczeństwie,
- wewnętrzny i zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy,
- system zarządzania bezpieczeństwem.
Destylarnia Sobieski posiada:
- program zapobiegania poważnym awariom przemysłowym, w którym są zawarte procedury
postępowania na wypadek powstania pożaru i innego miejscowego zagrożenia.
Pomorski Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej w Gdańsku opracował zewnętrzny
plan operacyjno-ratowniczy, który co trzy lata jest sprawdzany w formie ćwiczeń przez służby
ratownicze. Na stronie internetowej BIP Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej
w Gdańsku zawarta jest: „Instrukcja postępowania mieszkańców na wypadek powstania poważnej
awarii przemysłowej w zakładach o dużym ryzyku zlokalizowanych na terenie województwa
pomorskiego”. Z powyższą instrukcją podmioty bezpośrednio graniczące z zakładem oraz powiatowy
i gminny zespół zarządzania kryzysowego są każdorazowo zapoznawani na spotkaniach przed
organizacją ćwiczeń zewnętrznego planu operacyjno – ratowniczego.
W analizowanym okresie zanotowano jedną poważną awarię przemysłową na terenie Z.F. Polpharma
S.A. W roku rok 2009 doszło do uwolnienia do środowiska nieprzereagowanej mieszaniny
zawierającej m. in. tlenochlorek fosforu, który w kontakcie z wilgocią wytworzył gazowy
chlorowodór. W roku 2010 nie zarejestrowano żadnych zdarzeń o znamionach poważnej awarii.
Cykliczne kontrole zakładów należących do grupy potencjalnych sprawców poważnych awarii oraz
nadzór nad usuwaniem skutków wystąpienia poważnych awarii prowadzi również Wojewódzka
Inspekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku, która w ramach zapobiegania poważnym awariom
współpracuje z innymi organami zajmującymi się tą tematyką. Jest to współpraca z Państwową Strażą
Pożarną, w szczególności wymiana informacji w przypadku wykrycia nieprawidłowości w trakcie
przeprowadzanych kontroli w zakładach, analiza przedkładanej dokumentacji wymaganej prawem
(w tym m.in. opiniowanie Raportów o Bezpieczeństwie dla ZDR) oraz aktualizowanie listy
potencjalnych sprawców poważnej awarii. Inspekcja uczestniczy również w przeprowadzanych przez
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
43
Państwową Straż Pożarną ćwiczeniach ratowniczych związanych z realizacją zewnętrznego planu
operacyjno- ratowniczego. W ramach swoich zadań Inspekcja prowadzi również szkolenia dotyczące
problematyki z zakresu zapobiegania poważnym awariom dla urzędów, instytucji i zakładów.
Hałas
Wydział Inspekcji WIOŚ w Gdańsku w latach 2009- 2010 prowadził kontrolę emisji hałasu
3.5
w dwóch zakładach zlokalizowanych na terenie powiatu starogardzkiego: STEICO S.A. – Zakład
w Czarnej Wodzie oraz firmy RAF TRANS stacjonującej na terenie firmy STEICO, zajmującej się
produkcją zrębków.
W czasie kontroli w 2009 r. w przedsiębiorstwie STEICO S.A. wykonano pomiary hałasu
w środowisku w porze nocnej. Hałas był generowany przez urządzenia zakładu (cyklon odpylający,
wentylator wyciągowy, suwnicę bramową, ciągi produkcyjne, wydział obróbki płyt, pompownia
ścieków, sortownię zrębków). Hałas w środowisku wynosił 42,8 dB i nie przekraczał wartości
normatywnych w środowisku dla tego rodzaju terenu tj. 45 dB w porze nocnej.
W roku 2010 WIOŚ przeprowadził kontrolę w firmie RAF TRANS. W wyniku kontroli stwierdzono
przekroczenie warunków normatywnych w porze dziennej o 1,5 dB - hałas w środowisku wynosił
56,5 dB , przy obowiązującej normie 55 dB.
3.6
Pola elektromagnetyczne
Na terenie powiatu starogardzkiego zidentyfikowano 5 zgłaszających instalacje wytwarzające pola
elektromagnetyczne:
1.
2.
3.
4.
5.
P4 Sp. z o.o., ul. Taśmowa 7, 02-677 Warszawa,
Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 181, 02-222 Warszawa,
Polkomtel S.A., ul. Postępu 3, 02-676
IT Polpager S.A., ul. Pawia, 01-030 Warszawa,
TP EmiTel – Region Północny, ul. Migowska 15
Szczegółowe
wartości
dopuszczalnych
natężeń
pól
elektrycznych
promieniowania
elektromagnetycznego określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30
października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych
w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003r., Nr 192, poz.
1883). Zgodnie z rozporządzeniem dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych wyznaczone
zostały dla „terenów przeznaczonych pod zabudowę”, jak i „miejsc dostępnych dla ludności”
i odnoszą się do różnych zakresów częstotliwości pól.
Natężenia pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego były monitorowane przez WIOŚ
w Gdańsku. Zmierzono pola elektromagnetyczne w pięciu lokalizacjach: Skórczu, Osieku, Zblewie
oraz w dwóch lokalizacjach w Starogardzie Gdańskim. Wyniki pomiarów natężeń pól
elektromagnetycznych przedstawia tabela 31. W trakcie prowadzonych przez WIOŚ pomiarów
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
44
na terenie powiatu starogardzkiego w żadnym punkcie pomiarowym nie stwierdzono przekroczeń
dopuszczalnych poziomów wartości pól elektromagnetycznych.
tabela 31 Natężenia pól elektromagnetycznych.
Średnia arytmetyczna zmierzonych wartości
skutecznych natężeń pól elektrycznych
promieniowania elektromagnetycznego dla
Miejsce pomiaru
Data pomiaru
zakresu częstotliwości co najmniej od 3 MHz do
3000 MHz uzyskanych dla punktu
pomiarowego [V/m]
Starogard Gdański,
04.08.2009 r.
0,31
ul. Kopernika 11
Skórcz, ul. Główna
06.08.2009 r.
0,30
Osiek, ul. Kwiatowa
25.08.2009 r.
0,3
Zblewo
Starogard Gdański,
(drugi pkt. Pomiarowy)
Źródło: WIOŚ
3.7
01.09.2009 r.
0,32
28.04.2010 r.
0,63
Środowiskowe zagrożenia zdrowia
Informacje dotyczące realizacji założonych kierunków działań w ramach środowiskowych
zagrożeń zdrowia są zawarte w rozdziale 4 „Stopień realizacji założonych celów” pkt 4.8
„Zahamowanie powstawania środowiskowych zagrożeń zdrowia”.
3.8
Zarządzanie środowiskowe
Informacje dotyczące realizacji założonych kierunków działań w ramach zarządzania
środowiskowego są zawarte w rozdziale 4 „Stopień realizacji założonych celów” pkt 4.9
„Upowszechnianie i wspieranie wdrażania systemów zarządzania środowiskowego”.
3.9
Edukacja ekologiczna społeczeństwa
W zakresie edukacji ekologicznej Starostwo Powiatowe w Starogardzie Gdańskim
współorganizowało szereg przedsięwzięć. Były to w 2009 roku m. in.
- „Olimpiada Młodych Producentów Rolnych i Bezpieczne Gospodarstwo Rolne”,
- „Piękna Wieś 2009”,
- „Najpiękniejszy wieniec dożynkowy powiatowy”,
- XIV Kociewski Pokaz Zwierząt Hodowlanych,
- Powiatowy i Wojewódzki Turniej Kół Gospodyń Wiejskich,
- „Kociewska Pieczęć Jakości”,
- Okręgowa Olimpiada Wiedzy i Umiejętności Rolniczych,
- I Powiatowy Konkurs Piosenki Ekologicznej,
- Akcja Sprzątania Świata 2009r.,
- Akcja Sprzątania Ziemi z okazji „Dnia Ziemi 2009”.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
45
Ponadto w 2009 roku wydano kalendarz promujący przyrodę Kociewia, przeprowadzono szkolenie
Młodzieżowych
Drużyn Pożarniczych
w zakresie rozpoznawania
i zwalczania
zagrożeń
ekologicznych oraz rozprowadzono plakaty pozyskane od CIiEE p.n.: „Kochasz dzieci nie pal śmieci”
W 2010 roku zorganizowano również szereg działań związanych z edukacja ekologiczną:
- zorganizowano spotkanie na temat efektywnego wdrażania i aktywnego upowszechniania
obowiązków wynikających z „Programu ochrony powietrza dla strefy kwidzyńsko- tczewskiej”
przeznaczone dla przedsiębiorców, szkół, gmin powiatu,
- współorganizowano konferencję p.n..: „Kompleksowa i racjonalna gospodarka odpadami
w świetle ustawodawstwa polskiego i unijnego”,
- pracownicy Starostwa wzięli udział w konferencji „I Jesiennych Spotkań Energetycznych”,
której celem była m. in. popularyzacja ochrony środowiska w zakresie gospodarki
energetycznej,
- pracownicy Starostwa uczestniczyli w seminarium p.n.: „Energetyka – podstawa rozwoju
gospodarczego województwa pomorskiego”, zorganizowanego przez UMWP, - pracownicy
Starostwa uczestniczyli w konferencji p.n.: „Zarządzanie Jakością Powietrza – dobre praktyki”,
- rozpowszechniano informację o organizowanym przez Ministerstwo Środowiska konkursie
„Lider Polskiej Ekologii”.
W zakresie edukacji ekologicznej oprócz działań szeroko prowadzonych przez samorząd powiatowy
istotnym
w
ramach
elementem
była
przedsięwzięć
współpraca
realizowanych
starostwa
ze
przez
jednostki.
te
szkołami
oraz
przedszkolami
Wspólnie
zorganizowano
i współfinansowano:
- obchody Dnia Ziemi w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Owidzu oraz Zespole Szkół
Ekonomicznych w Starogardzie Gdańskim (2009r. i 2010r.),
- szkolny marsz na orientację – „Owidz i okolice” pod hasłem „Poznajemy piękno Kociewia”
(2010r.).,
- posiedzenie Sejmiku Ekologicznego w Zespole Szkół Rolniczych w Centrum Kształcenia
Praktycznego w Bolesławowie pod hasłem „Alternatywne źródła energii” (2009r.) oraz
„Szanujmy Nasze Drzewa” (2010r.),
- projekt ekologiczny „Znani i nieznani czworonożni przyjaciele” realizowany przez Specjalny
Ośrodek Szkolno Wychowawczy w Starogardzie Gdańskim (2010r.),
- zakupiono publikację p.n.: „Kociewie tajemnicza pomorska kraina” w ilości 100 szt. jako
pomoc dydaktyczna dal szkół i jednostek powiatowych (2010r.),
- objęto honorowym patronatem Starosty Starogardzkiego oraz współfinansowano Powiatowy
Konkurs Ekologiczny pod hasłem: ”Ekologia na co dzień” organizowany przez Publiczną
Szkole Podstawową nr 1 w Starogardzie Gdańskim (2010r.),
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
46
-
zorganizowano
wraz
z
Ogniskiem
Pracy
Pozaszkolnej
oraz
dofinansowano
„II Powiatowy Festiwal Piosenki Ekologicznej” (2010r.),
- współorganizowano „Akcję Sprzątania Świata” edycja 2009r. i 2010r.,
3.10 Ochrona przyrody i krajobrazu
Z dniem 1 sierpnia 2009 roku Samorząd Województwa Pomorskiego przejął kompetencje
w zakresie obszarów chronionego krajobrazu. Obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny
chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe
ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną
funkcją korytarzy ekologicznych. Wyznaczanie obszarów chronionego krajobrazu na terenie powiatu
starogardzkiego nastąpiło w drodze Rozporządzenia Wojewody Gdańskiego w 1994 i 1998 roku
(Dz. Urz. Woj. Gdańskiego z 1994 r. Nr 27 poz. 139 i z 1998 r. Nr 59, poz. 294). Na terenie powiatu
znajdują się trzy Obszary Chronionego Krajobrazu:
- OChK Borów Tucholskich, częściowo na terenie powiatu kościerskiego, o wielkości 65 780 ha,
- OChK Doliny Wierzycy, częściowo na terenie powiatu kościerskiego, o wielkości 10 784 ha,
- OChK Doliny Wietcisy, częściowo na terenie powiatu kościerskiego i gdańskiego, o wielkości
3 352 ha.
W związku ze zmianą ustawy o ochronie przyrody, wprowadzoną art. 150 pkt 4 ustawy z dnia
3 października 2008r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199
poz. 1227), rozporządzenie należało dostosować do obowiązujących przepisów prawa.
W dotychczasowym brzmieniu pozostawiono zapisy dotyczące granic obszarów chronionego
krajobrazu oraz większość zapisów odnośnie obowiązujących na nich zakazów a także ustaleń czynnej
ochrony ekosystemów. Zmianom uległy zapisy dotyczące rodzajów przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływać na środowisko, zapisy realizujące działania przewidziane w Programie
Rolnośrodowiskowym i Programie Małej Retencji Województwa Pomorskiego do roku 2015,
wprowadzono sposób czynnej ochrony nieleśnych ekosystemów lądowych.
W analizowanym okresie 2009 – 2010 roku nie zatwierdzono nowych obszarów Natura 2000.
Aktualnie brak jest również propozycji do nowych obszarów Natura 2000.
3.11 Ochrona powierzchni ziemi
Ochrona powierzchni ziemi dotyczy w głównej mierze przeciwdziałania degradacji gleb
w rolnictwie i rozwoju rolnictwa ekologicznego. Zadania te są koordynowane przez doradców z Biura
Powiatowego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Starogardzie Gdańskim. Szczególną uwagę doradcy
z BP ODR w Starogardzie Gdańskim zwracają na przechowywanie i stosowanie nawozów naturalnych
z uwagi na ochronę środowiska. Nawozy naturalne mogą stanowić źródło punktowe i obszarowe
odpływu biogenów do środowiska naturalnego. Infrastrukturę techniczną do przechowywania
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
47
nawozów naturalnych w gospodarstwach rolnych stanowią płyty obornikowe oraz szczelne zbiorniki
na płynne odchody zwierzęce (gnojówka i gnojowica).
Stosowane w gospodarstwach nawozy naturalne:

są równomiernie aplikowane na całej powierzchni pola w sposób wykluczający nawożenie pól
i upraw do tego nieprzeznaczonych,

w postaci stałej lub płynnej stosowane są w terminach dozwolonych, przykrytych
lub wymieszanych z glebą nie później niż następnego dnia po ich zastosowaniu,

stosowane są w odległości co najmniej 20 m od strefy ochronnej źródeł wody, ujęć wody,
brzegów zbiorników oraz cieków wodnych itp.,

w postaci płynnej stosowane są gdy poziom wody podziemnej jest poniżej 1,2 m.
Producenci rolni nie stosują nawozów w postaci płynnej na glebach bez okrywy roślinnej położonych
na stokach o nachyleniu większym niż 10%. Ponadto nawozy naturalne nie są stosowane na glebach
zalanych, przykrytych śniegiem, zamarzniętych do głębokości 30 cm oraz podczas opadów deszczu.
Pracownicy BP ODR przeprowadzili szereg szkoleń dla rolników indywidualnych dotyczących
stosowania środków ochrony roślin.
Doradcy z BP ODR w Starogardzie Gdańskim przygotowywali rolników z Obszaru A i B
cross compliance i posiadaczy lasów z Obszaru B i C do spełnienia przepisów i norm, których
przestrzeganie jest warunkiem koniecznym do uzyskania dopłat. Uzupełnieniem teoretycznym
są zajęcia praktyczne w gospodarstwach rolnych pozwalające nabytą wiedzę przećwiczyć
na konkretnych przykładach.
Stale rozwija się system rolnictwa ekologicznego, o czym świadczy wzrost liczby
producentów oraz powierzchni upraw ekologicznych. Czynnikiem warunkującym rozwój jest stałe
wsparcie Unii Europejskiej w tym zakresie, jak również rosnące zainteresowanie osób prywatnych,
firm oraz przedsiębiorstw. W powiecie starogardzkim 15 producentów rolnych realizuje pakiet
„Rolnictwo ekologiczne”, który nie należy do najczęściej wybieranych pakietów programu
rolnośrodowiskowego. System ten jest bezpieczny dla środowiska naturalnego, sprzyja ochronie gleb i
wód oraz zachowaniu bioróżnorodności. W gospodarstwach rolnych przestrzegane są normy Dobrej
Kultury Rolnej. Szczegóły dot. realizacji normy zawarte są w rozdziale „Racjonalne wykorzystanie
gleby wraz z jej ochroną i rekultywacją”
Oprócz przeciwdziałania degradacji gleb w rolnictwie ważnym zagadnieniem jest
rekultywacja składowisk odpadów, które nie spełniają wymagań do dalszego funkcjonowania. W
APOŚ zakładano zamknięcie i rekultywację 8 z 9 składowisk funkcjonujących na terenie powiatu.
W 2009 roku została zawarta umowa partnerska pomiędzy Zakładem Utylizacji Odpadów
Komunalnych „Stary Las” Sp. z o.o. oraz szeregiem gmin w celu realizacji projektu
p.n.: „Rekultywacja składowisk odpadów Gmin będących udziałowcami Zakładu Utylizacji Odpadów
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
48
Komunalnych „Stary Las”” Przedmiotem projektu jest rekultywacja 11 składowisk odpadów,
zlokalizowanych na obszarze projektowanego systemu gospodarki odpadami dla regionu objętego
przez
ZUOK
„Stary
Las”.
Składowiska
zlokalizowane
na
terenie
gmin
w powiecie starogardzkim to: składowisko w m. Linowiec (gm. Starogard Gdański), składowisko
w m. Bietowo (gm. Lubichowo), składowisko w m. Osiek (gm. Osiek), składowisko w m. Osówek
(gm. Osieczna), składowisko w m. Skarszewy (gm. Skarszewy), składowisko w m. Skórcz (gm.
Skórcz), składowisko w m. Strych (gm. Kaliska), składowisko w m. Zblewo (gm. Zblewo),
składowisko w m. Bobrowiec (gm. Smętowo Graniczne).
Łączna powierzchnia składowisk planowanych do zrekultywowania wynosi 18,93 ha. Termin
realizacji kolejnych prac rekultywacyjnych będzie od 2012 do końca 2014 roku.
3.12 Ochrona zasobów kopalin
W APOŚ dla powiatu starogardzkiego na lata 2007- 2010 przedstawiono udokumentowane
złoża do końca 2007 roku. W roku 2008 r. udokumentowano jedno złoże kruszywa naturalnego
,,PIECE” – o zasobach 496 200 Mg. Zbilansowano złoża: Klonówka II, Rynkówka – stan zasobów 0.
Udokumentowane złoża kopalin w latach 2009 i 2010 zawiera tabela 32.
tabela 32 Udokumentowane złoża kopalin.
Zasoby
(tyś. ton)
Rodzaj kopaliny
Piece
496,2
Kruszywo naturalne
2009
Mirowo III
Mirowo IV
674,56
582,32
Mirowo V
3 199,9
Mirowo VI
1 337,6
Kruszywo naturalne
Kruszywo naturalne
Kruszywo naturalne – żwir z
piaskiem i piasek
Kruszywo naturalne – żwir z
piaskiem i piasek
Nazwa złoża
Roczne
wydobycie
(2010r.)
2008
Boże Pole
Królewskie I
Grabowiec
2010 r.
Demlin II
1 020,8
321 894 t
544400 t
15602 t
-
Kruszywo naturalne
-
781,6
Kruszywo naturalne - piasek
-
368,3
Kruszywo naturalne
-
1776,5
Kruszywo naturalne - piasek
-
230
Szczodrowo II
2011 r.
Wolny Dwór IV
Źródło: UMWP
Kruszywo naturalne - piasek
-
3.13 Materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność i odpadowość
Informacje dotyczące realizacji założonych kierunków działań w ramach racjonalnego zużycia
materiałów, wody, energii w przedsiębiorstwach są zawarte w rozdziale 4 „Stopień realizacji
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
49
założonych celów” w pkt 4.18 „Wzrost efektywności wykorzystania surowców, w tym zasobów
wodnych i surowców energetycznych wykorzystywanych w gospodarce” oraz minimalizacji
wytwarzanych odpadów w pkt 4.19 „Zapobieganie i ograniczanie powstawania odpadów u źródła oraz
zmniejszenie ich negatywnego oddziaływania na środowisko”.
3.14 Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii
Starostwo powiatowe w Starogardzkie Gdańskim w analizowanym okresie nie realizowało
projektów wykorzystujących odnawialne źródła energii. Projekty instalacji OZE były realizowane
przez szereg gmin.
Największym projektem współfinansowanym ze środków Norweskiego Mechanizmu
Finansowego (EOG) był montaż kolektorów słonecznych zrealizowany przez gminę Smętowo
Graniczne w Zespole Kształcenia i Wychowania w Smętowie Granicznym. Całkowity koszt
inwestycji wyniósł 275 000 euro. Kolejną inwestycją zrealizowaną przez gminę Smętowo Graniczne
była instalacja kolektorów słonecznych na Poradni Rehabilitacyjnej w Kopytkowie. Koszt tej
inwestycji wyniósł 55 203,07zł.
Gmina Bobowo przy budowie sali sportowej w miejscowości Bobowo zrealizowała projekt instalacji
systemu wentylacyjno- grzewczego. Elementami takiego systemu jest gruntowy wymiennik ciepła
(tzw. pompa ciepła) oraz centrala wentylacyjna z odzyskiem ciepła z recyrkulacji. Moc cieplna
zainstalowanych dwóch układów wentylacyjno- grzewczych wynosi 42kW. Całkowity koszt
inwestycji wyniósł 293 437 zł. Brak jest danych dotyczących źródła finansowania tej inwestycji.
Zagadnieniami dotyczącymi odnawialnych źródeł energii, w szczególności biogazowni rolniczych
zajmują się od dłuższego czasu doradcy w BP ODR w Starogardzie Gdańskim. Biogazownie rolnicze
stanowią alternatywne źródło energii, które wykorzystuje biogaz wytwarzany w procesie
biologicznym do produkcji energii elektrycznej i cieplnej. Rolnicy podpisali umowy z Biogazownią
Starogard Sp. z o.o. na uprawę kukurydzy, jako rośliny energetycznej. Rozwój biogazowni jest
jednym z celów wyznaczonych przez „Politykę energetyczną Polski do 2030”. Zapisano w niej wzrost
udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii do 15 procent, a na rynku paliw
transportowych do 2020 r. o 10 proc.
3.15 Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed podtopieniami i skutkami suszy
Administratorem urządzeń melioracji wodnych podstawowych i szczegółowych jest ZMiUW
WP. W dalszym ciągu brak znacznych postępów w kwestii regulacji rzek oraz odbudowy
i modernizacji urządzeń wodnych, za które odpowiedzialny jest ZMiUW WP. W 2009 roku nie były
wykonywane żadne prace w tym zakresie.
W roku 2010 wykonano dokumentację projektową
do realizacji odbudowy zastawki na jeziorze Godziszewskim (gm. Skarszewy) oraz odbudowy
zastawki na zbiorniku Staw Młyński (gm. Osiek). Dokumentacja została dofinansowana ze środków
PROW na lata 2007-2013. W 2011 roku zostały zaplanowane prace polegające na wykonaniu
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
50
dokumentacji projektowej do odbudowy urządzeń melioracji wodnych szczegółowych „Czarnocin”
w gminie Skarszewy. Dokumentacja ta ma również zostać dofinansowana ze środków PROW na lata
2007-2013.
Wykonane dokumentacje na chwilę obecną nie rozwiązują problemu występowania zjawisk suszy
i lokalnych podtopień na terenie powiatu. Tak wąski zakres realizacji prac przez ZMiUW WP może
wynikać z faktu, iż na terenie powiatu brak jest wałów przeciwpowodziowych i nie ma
bezpośredniego zagrożenia powodzią. Większość zadań realizowanych w latach 2009 i 2010 przez
ZMiUW WP dotyczyła modernizacji i utrzymania wałów przeciwpowodziowych. Najbliższą
inwestycją realizowaną przez Zarząd Melioracji będzie odbudowa urządzeń melioracji wodnych
szczegółowych „Czarnocin”, zlokalizowanych na terenie gminy Skarszewy, o powierzchni 107 ha.
Orientacyjny koszt inwestycji wyniesie 1 435 000 zł.
Informacje szczegółowe dotyczące realizacji założonych kierunków działań w ramach kształtowania
stosunków wodnych i ochrony przed podtopieniami i skutkami suszy są zawarte w rozdziale
4 „Stopień realizacji założonych celów” w pkt 4.21 „Dążenie do zapewnienia dobrego stanu wód”.
4
4.1
STOPIEŃ REALIZACJI ZAŁOŻONYCH CELÓW
Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód podziemnych i powierzchniowych
Kierunki działań:
- intensyfikacja działań kontrolnych mających na celu przeciwdziałanie odprowadzaniu nieoczyszczonych ścieków
komunalnych do wód oraz przeciwdziałanie nieprawidłowościom w odprowadzaniu ścieków przemysłowych, w tym
weryfikacja pozwoleń wodnoprawnych,
- rozwój współpracy ze wszystkimi instytucjami wpływającymi na jakość wód, wspieranie edukacji ekologicznej w
zakresie racjonalnej gospodarki wodami i jej ochrony przed zanieczyszczeniem,
- współpraca ze środowiskami rolniczymi w zakresie wdrażania dobrych praktyk rolniczych, niezbędnych dla
skutecznej ochrony wód przed zanieczyszczeniem obszarowym,
- budowa szczelnych zbiorników na gnojowicę i/lub gnojówkę oraz płyt obornikowych w gospodarstwach rolnych
prowadzących hodowlę i chów zwierząt,
- budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków i systemów kanalizacji zbiorczej,
- wspieranie budowy indywidualnych systemów oczyszczania ścieków, w miejscach gdzie jest niemożliwa lub
ekonomicznie nieuzasadniona budowa sieci kanalizacyjnej,
- budowa lub modernizacja stacji uzdatniania wody i sieci wodociągowych,
- rozwój sieci monitoringu jakości wód powierzchniowych i podziemnych i jej dostosowanie do wymagań
wspólnotowych,
- wspieranie działań inwestycyjnych mających na celu ograniczenie i eliminację ładunku zanieczyszczeń
odprowadzanych
w ściekach do środowiska wodnego a w szczególności substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.
Cel priorytetowy
Budowa, rozbudowa i modernizacja systemów kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków w aglomeracjach o
RLM od 2 000 do 15 000
Kierunki działań:
- realizacja przedsięwzięć inwestycyjnych ujętych w Krajowym programie oczyszczania ścieków komunalnych
przewidzianych dla aglomeracji o RLM od 2 000 do 15 000,
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
51
- realizacja przedsięwzięć na rzecz wyposażenia aglomeracji poniżej 2 000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy
kanalizacji sanitarnej.
Cele długookresowe:
- utworzenie systemu kształtowania i wykorzystania zasobów wodnych,
- osiągnięcie właściwych standardów wód powierzchniowych pod względem jakościowym
i ilościowym.
Jednostka
Źródło
Opis realizowanego zadania
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Budowa wodociągu wiejskiego
2010 r.
Gmina
260 153,41 zł
b.d.
Bobowo
Usunięcie awarii rurociągu
2009 r.
Gmina
7 000 zł
PFOŚiGW
Bobowo
Budowa 380 m wodociągu na terenie gminy
2009 r.
Inwestor
16 388 zł
Środki
Czarna Woda
prywatny
własne
Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej w
Podpisana
Gmina
1 781 391,18
RPO WP
miejscowości Czarna Woda - etap I
umowa
Czarna
zł
WFOŚiGW
w 2009 r.
Woda
w tym 185 000
2010r. – stan
zł
realizacja w
63%
Rozbudowa kanalizacji sanitarnej w
2010 r. – stan
Gmina
734 757,08 zł
RPO WP
miejscowości Czarna Woda - etap II
realizacji 50%
Czarna
Woda
Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej
2009 r.
Gmina
2 006,15 zł
Budżet
- dokumentacja projektowa
Czarna
9 697,59 zł
gminy
- zakup agregatu prądotwórczego do
Woda
14 804,80 zł
GFOŚiGW
przepompowni ścieków
Budowa wodociągu dla wsi Bartel Wielki z
2010 r.
Gmina
617 079,83 zł
b.d.
podłączeniem sieci przesyłowej Kaliska-Bartel
Kaliska
Wielki-Studzienice
Przygotowanie dokumentacji przedsięwzięcia
2009 r.
Gmina
46 800 zł
b.d.
pt. "Uporządkowanie gospodarki wodnoLubichowo
ściekowej na terenie Gminy Lubichowo - Etap
I" i wykup gruntów pod budowę przepompowni
ścieków
Uporządkowanie gospodarki wodno - ściekowej Podpisana
Gmina
2 912 523,11
RPO WP
w gminie Lubichowo, etap I
umowa
Lubichowo
zł
z dnia
29.04.2010r.
Remont awarii rowu melioracyjnego melioracji 2009 r.
Gmina
3 000 zł
PFOŚiGW
szczegółowej
Lubichowo
Budowa kanalizacji sanitarnej w
Podpisana
Gmina
500 000 zł
WFOŚiGW
miejscowościach Zelgoszcz i Lubichowo umowa
Lubichowo
Osiedle Leśne
w 2009 r.
Budowa kanalizacji sanitarnej w
Podpisana
Gmina
1 590 000 zł
WFOŚiGW
miejscowościach Zelgoszcz i Lubichowo umowa
Lubichowo
Osiedle Leśne – pożyczka
w 2009 r.
Modernizacja stacji uzdatniania wody
2009 r.
Gmina
66 000 zł
b.d.
Lubichowo
Budowa ujęć sieci wodociągowej
2009-2010 r.
Gmina
179 700 zł
b.d.
ze studni głębinowych
Lubichowo
Usunięcie awarii rurociągu i odwodnienie
2009 r.
Gmina
7 000 zł
PFOŚiGW
terenu
Skarszewy
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
52
Usunięcie awarii rurociągu
2009 r.
Remont awarii przepustu na drodze gminnej
2009 r.
Usunięcie awarii urządzeń melioracyjnych i
odwadniających
2009 r.
Budowa wodociągu Skarszewy - Więckowy
2009 r.
Budowa sieci kanalizacyjnej w miejscowości
Bolesławowo, gmina Skarszewy - Etap II
Podpisana
umowa
z dnia
02.11.2010 r.
2009 r.
Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowości
Kamierowo
Budowa kanalizacji sanitarnej Pólko – Nowe
Osiedle
Budowa kanalizacji sanitarnej dla nowych
terenów inwestycyjnych i mieszkaniowych –
Skarszewy w stronę Wolnego Dworu
Opracowanie dokumentacji dla inwestycji
budowy kolektora sanitarnego w Pogódkach
oraz Koźminie I etap
Budowa sieci wodociągowej w miejscowości
Pączewo
Rozbudowa kanalizacji sanitarnej w gminie
Skórcz - budowa kolektora sanitarnego Północ I etap
Budowa kanalizacji sanitarnej z przebudową
sieci wodociągowej w mieście Skórcz - etap III
Podpisana
umowa
w 2010 r.
Gmina
Osieczna
Gmina
Osiek
Gmina
Skarszewy
Gmina
Skarszewy
Gmina
Skarszewy
12 000 zł
PFOŚiGW
7 474 zł
PFOŚiGW
12 000 zł
PFOŚiGW
49 931,65 zł
b.d.
883 730,99 zł
RPO WP
Gmina
Skarszewy
6 843 zł
Budżet
gminy
268 000 zł
223 953 zł
2009 r.
Gmina
Skarszewy
183 047,60
2009 r.
Gmina
Skarszewy
296 924,65 zł
WFOŚiGW
Budżet
gminy
Budżet
gminy
Budżet
gminy
2009 r.
Gmina
Skarszewy
52 139,00 zł
Budżet
gminy
Gmina
Skórcz
Gmina
Skórcz
295 000 zł
Gmina
Miejska
Skórcz
Gmina
Miejska
Skórcz
6 426 zł
Budżet
gminy
2 230 063 zł
Budżet
gminy
WFOŚiGW
2009 r.
Podpisana
umowa
w 2009 r.
2009 r.
Budowa
kanalizacji sanitarnej – etap III, IV, V
zakończenie w roku 2012.
2010 r.
Zaopatrzenie ludności w wodę oraz
modernizacja stacji uzdatniania wody
2009 r.
2010 r.
Gmina
Smętowo
Rozbudowa sieci wodociągowej
2009 r.
2010 r.
Budowa studni
Budowa stacji podniesienia ciśnienia wody
2010 r.
Budowa kanalizacji sanitarnej w Dąbrówce Gmina Starogard Gdański i Jabłówku - Gmina
Bobowo
Podpisana
umowa
w 2009 r.
Rozbudowa sieci kanalizacyjno- sanitarnej
2009 r.
Gmina
Starogard
Gdański
Gmina
Starogard
Gdański
Gmina
Starogard
Gdański
Gmina
Bobowo
Gmina
Starogard
Gdański
2010 r.
Budżet
gminy
WFOŚiGW
1 075 000 zł
w tym 76 000
zł
1 364 900 zł
260 000 zł
1 067 000 zł
GFOŚiGW
Budżet
gminy
Budżet
gminy
394 000 zł
197 000 zł
Budżet
gminy
100 000 zł
WFOŚiGW
637 000 zł
b.d.
7 819 000 zł
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
53
Budowa kanalizacji sanitarnej, deszczowej,
wodociągowej - uzbrojenie terenu III etap
2009 r.
2010 r.
Kanalizacja sanitarna ul. Broniewskiego,
ul. Zachodnia, ul. Dolna, ul. Pelplińskia, ul.
Jabłowska
2009 r.
2010 r.
Budowa sieci wodociągowej
2009 r.
Budowa sieci kanalizacyjnej
2009 r.
Dokumentacja
techniczna na Kompleksowe uporządkowanie
gosp. ściekowej w Gminie Zblewo- etap I.
Koncepcja
modernizacji oczyszczalni ścieków
Obligatoryjne stosowanie przez wszystkie
gospodarstwa rolne z produkcją zwierzęcą
zbiorników na gnojówkę i gnojowicę.
2010 r.
Współpraca ze środowiskami rolniczymi w
zakresie wdrażania dobrych praktyk rolniczych,
niezbędnych dla skutecznej ochrony wód przed
zanieczyszczeniem obszarowym m.in.
przechowywania nawozów naturalnych,
właściwego stosowania nawozów.
Organizacja pięciu szkoleń pt. „Stosowanie
środków ochrony roślin przy użyciu
opryskiwaczy”. W szkoleniu uczestniczyło 110
rolników z terenu powiatu.
2009 r.
2010 r.
4.2
2010 r.
do 31.12.2010 r.
2010 r.
Gmina
Miejska
Starogard
Gdański
Gmina
Miejska
Starogard
Gdański
Gmina
Zblewo
Gmina
Zblewo
Gmina
Zblewo
1 600 zł
GFOŚiGW
Budżet
gminy
1 700 zł
120 zł
GFOŚiGW
Budżet
gminy
177 261,34 zł
b.d.
195 940,25 zł
b.d.
419 754,73 zł
b.d.
Gmina
Zblewo
Ośrodek
Doradztwa
Rolniczego
w
Starogardzie
Gdańskim
Ośrodek
Doradztwa
Rolniczego
w
Starogardzie
Gdańskim
Ośrodek
Doradztwa
Rolniczego
w
Starogardzie
Gdańskim
54 900 zł
b.d.
Budżet
gminy
Środki
własne
gospodarstw
rolnych
Bez kosztów
-
b.d.
Środki
własne ODR
Osiągnięcie jakości powietrza w zakresie dotrzymywania dopuszczalnego poziomu pyłu zawieszonego
PM10 w powietrzu
Kierunki działań:
- wspieranie rozwiązań pozwalających na unikanie lub zmniejszanie wielkości emisji z transportu – wyprowadzenie
ruchu komunikacyjnego z centrum miast - budowa obwodnic,
- prowadzenie remontów istniejących dróg m.in. zmiana nawierzchni,
- usprawnienie organizacji ruchu drogowego,
- sukcesywna wymiana taboru komunikacji miejskiej na tabor mniej emisyjny,
- zwiększenie wykorzystania paliw alternatywnych (przykładowo biopaliwa),
- sprzątanie dróg przez ich zarządców w szczególności systematyczne sprzątanie na mokro dróg, chodników w
miastach
i miejscach zagęszczonej zabudowy ze szczególną starannością po sezonie zimowym, po ustąpieniu śniegów,
- uchwalenie przez Marszałka Województwa Pomorskiego programu ochrony powietrza po zaopiniowaniu przez
Starostę Starogardzkiego oraz jego realizacja,
- realizacja przedsięwzięć termomodernizacyjnych,
- wspieranie działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji ze źródeł komunalnych m.in. wymiana kotłów węglowych
na paliwo gazowe, olej opałowy, biopaliwa,
- wprowadzanie scentralizowanych systemów grzewczych dla ograniczania liczby źródeł niskiej emisji,
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
54
- modernizacja ciepłowni lub łączenie systemów ciepłowniczych w celu optymalizacji wykorzystania energii
pierwotnej paliw,
- spełnianie wymagań prawnych przez zakłady w zakresie dotrzymywania standardów jakości środowiska,
standardów emisyjnych z instalacji,
- wykonywanie obowiązkowych pomiarów w zakresie wprowadzania gazów i pyłów do powietrza oraz
przekazywanie odpowiednim organom w formie ustalonej prawem,
- uzyskanie odpowiednich uprawnień, zgodnie z wymaganiami zawartymi w ustawie Prawo ochrony środowiska,
przez laboratoria w celu możliwości wykonywania pomiarów w zakresie ochrony środowiska,
- promocja i wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz technologii zwiększających efektywne
wykorzystanie energii i zmniejszających materiałochłonność gospodarki,
- wspieranie działań inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze,
- prowadzenie kontroli przez organy i inspekcje ochrony środowiska w zakresie gospodarowania odpadami –
dążenie
do likwidacji problemu spalania odpadów poza spalarniami i współspalarniami odpadów oraz prowadzenie kontroli
w zakresie przestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska,
- prowadzenie interwencji w ramach kompetencji organów i inspekcji ochrony środowiska w związku z
uciążliwościami zgłaszanymi przez społeczeństwo dotyczącymi emisji gazów i pyłów do powietrza oraz emisji
uciążliwych zapachów,
- tworzenie obszarów ograniczonego użytkowania zgodnie z wymaganiami obowiązującego prawa w zakresie
ochrony środowiska,
- wnikliwe prowadzenie postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć,
- zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie potrzeb i możliwości ochrony powietrza, w tym oszczędności
energii
i stosowania odnawialnych źródeł energii oraz szkodliwości spalania odpadów w gospodarstwach domowych,
- szkolenia dla podmiotów gospodarczych w zakresie wymagań dotyczących ochrony środowiska.
Cele długookresowe:
- ograniczenie niskiej emisji pochodzącej ze źródeł zorganizowanych i indywidualnych – poprzez promowanie
wykorzystania paliw ekologicznych,
- ograniczanie wielkości emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych - poprzez budowę obwodnic oraz modernizację
dróg
Jednostka
Źródło
Opis zadania
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Budowa sali sportowej w Bobowie z
2010 r.
Gmina
293 437 zł
b.d.
wykorzystaniem systemu wentylacyjnoBobowo
grzewczego
Termomodernizacja budynków
2009 r.
Gmina Czarna 20 445 zł
Budżet gminy
wielorodzinnych w zakresie mieszkań
2010 r.
Woda
6 570 zł
(50%)
komunalnych - wymiana okien
MZGKiM w
Czarnej Wodzie
(50%)
Termomodernizacja ciepłociągu na odcinku 2010 r.
MZGKiM w
90 200 zł
Dotacja celowa
o długości 366m
Czarnej
gminy Czarna
Wodzie
Woda
Termomodernizacja Świetlicy wiejskiej w
2010 r.
Gmina Czarna 83 687,56 zł
Budżet gminy
Lubikach
Woda
w tym
RPO WP
40 373zł
Remont Biblioteki Miejskiej w Czarnej
2010 r.
Gmina Czarna 8 418 zł
Budżet gminy
Wodzie - wymiana węglowego pieca
Woda
Ministerstwo
kaflowego na piec na ekogroszek
Kultury
Modernizacja drogi gruntowej - ul.
2009 r.
Gmina Czarna b.d.
b.d.
Szyszkowiec dł. 170 m
Woda
Modernizacja dróg gminnych:
2010 r.
Gmina Czarna b.d.
b.d.
- ul. Słowackiego, Okrężnej i Mostowej Woda
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
55
długość ok. 1,25 km, powierzchnia
ok.6904m²,
- ul. Długa (w ramach odtworzenia
nawierzchni po budowie kanalizacji
sanitarnej) - długość ok. 0,3km,
powierzchnia ok. 1565m²
Przebudowa kotłowni węglowej na opalaną
biomasą wraz z termomodernizacją 4
obiektów użyteczności publicznej w
Kaliskach
Przebudowa komunikacji lokalnej poprzez
budowę drogi gminnej 240049G: Osieczna Zimne Zdroje - Jastrzębie
Kompleksowa termomodernizacja obiektów
użyteczności publicznej w Gminie
Skarszewy
Likwidacja kotłowni w ośrodku zdrowia w
Skarszewach, w przedszkolu przy ul.
Dworcowej w Skarszewach oraz w ośrodku
zdrowia w Pogódkach
Termomodernizacja ośrodka zdrowia w
Skarszewach oraz Szkoły Podstawowej w
Skarszewach
Termomodernizacja budynku biblioteki
Podpisana
umowa z
dnia
29.04.2010 r.
Podpisana
umowa z
dnia
26.05.2010 r.
Podpisana
umowa z
dnia
29.04.2010 r.
2010 r.
Gmina Kaliska
3 743 797,20
zł
RPO WP
Gmina
Osieczna
5 135 993,51
zł
RPO WP
Gmina
Skarszewy
2 571 214,15
zł
RPO WP
Gmina
Skarszewy
800 000 zł
Budżet gminy
2010 r.
Gmina
Skarszewy
450 000 zł
Budżet gminy
2009 r.
Gmina
Miejska
Skórcz
Gmina
Smętowo
Graniczne
Gmina
Smętowo
Graniczne
Gmina
Smętowo
Graniczne
Gmina
Starogard
Gdański
79 198,62 zł
Budżet gminy
275 000 €
Norweski
Mechanizm
Finansowy (EOG)
PROW „Odnowa
Wsi”
Gmina
Miejska
Starogard
Gdański
Gmina
Miejska
Starogard
Gdański
Gmina
Miejska
Starogard
Gdański
ZDW w
Termomodernizacja Zespołu Kształcenia i
Wychowania w Smętowie Granicznym z
instalacją kolektorów słonecznych
Modernizacja świetlicy wiejskiej w
miejscowości Kamionka i Bobrowiec
2009 r.
2010 r.
Instalacja 4 kolektorów słonecznych na
Poradni Rehabilitacyjnej w Kopytkowie
2009 r.
Termomodernizacja budynków szkół w
gminie Starogard Gdański
Podpisana
umowa z
dnia
29.04.2010 r.
Podpisana
umowa z
dnia
29.04.2010 r.
Podpisana
umowa z
dnia
26.01.2010 r.
Podpisana
umowa z
dnia
26.10.2010 r.
Termomodernizacja miejskich przedszkoli
publicznych w Starogardzie Gdańskim
Zakup 11 niskopodłogowych autobusów dla
komunikacji miejskiej w Starogardzie
Gdańskim.
Budowa i przebudowa ul. Jabłowskiej wraz
z mostem przez rzekę Wierzycę w
Starogardzie Gdańskim
2009 r.
2010 r.
198 520,88 zł
55 203,07 zł
Budżet gminy
1 583 408,22
zł
RPO WP
1 673 806,38
zł
RPO WP
9 385 441,36
zł
RPO WP
9 022 795,38
zł
RPO WP
w tym
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
56
Ocieplenie budynków, wymiana źródeł
ciepła
i instalacji
Przebudowa drogi powiatowej nr 2732G
Ocypel-Drewniaczki
Modernizacja ogrzewania kościoła
p. w. Wniebowzięcia N.M.P.
Gdańsku
Gmina Zblewo
307 395,98 zł
193 859,49 zł
Powiat
Starogardzki
5 832 910,95
zł
RPO WP
Parafia
RzymskoKatolicka
p.w.
Wniebowzięci
a N.M.P
Specjalistyczn
y Szpital Św.
Jana w
Starogardzie
Gdańskim
Specjalny
Ośrodek
SzkolnoWychowawcz
yw
Starogardzie
Gdańskim
Zespół Szkół
Rolniczych
Centrum
Kształcenia
Praktycznego
w
Bolesławowie
ZDW w
Gdańsku
50 000
WFOŚiGW
100 000 zł
PFOŚiGW
40 000 zł
PFOŚiGW
45 000 zł
PFOŚiGW
2 165 249,35
zł
Środki własne
2009 r.
ZDW w
Gdańsku
450 899,91 zł
Środki własne
2009 r.
ZDW w
Gdańsku
67 554,82 zł
Środki własne
2009 r.
ZDW w
Gdańsku
696 251,90 zł
Środki własne
Uchwała nr
832/XXXV/0
9
z dnia
25.05.2009r.
Sejmik
Województwa
Pomorskiego
bez kosztów
-
2009 r.
Podpisana
umowa z
dnia
19.08.2009 r.
Podpisana
umowa
w 2009 r.
Wymiana okien w budynku szpitala
2009 r.
Wymiana stolarki okiennej w budynku
szkoły
i internatu
2009 r.
Remont i wymiana stolarki okiennej w
internacie
2009 r.
Przebudowa wiaduktu nad linią PKP w
ciągu drogi wojewódzkiej nr 222 w
Starogardzie Gdańskim
Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 222
wraz z budową sygnalizacji świetlnej w m.
Bobowo
Odnowa nawierzchni drogi wojewódzkiej nr
234 Skórcz - skrzyżowanie Kierwałd w
kierunku Wielbrandowa km 0÷440 - 1÷040
= 0,6 km
Odnowa nawierzchni drogi wojewódzkiej nr
231 Skórcz - Miryce km 0÷000 - 8÷275 =
8,275 km
Uchwała w sprawie określenia programu
ochrony powietrza dla strefy kwidzyńskotczewskiej
2009 r.
b.d.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
57
4.3
Gospodarka odpadami
Szczegółowe informacje dotyczące stanu aktualnego w gospodarce odpadami znajdują się w „Sprawozdaniu z
realizacji planu gospodarki odpadami dla powiatu starogardzkiego w latach 2009- 2010”.
4.4
Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
Szczegółowe informacje dotyczące zmniejszenia ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji znajdują
się
w „Sprawozdaniu z realizacji planu gospodarki odpadami dla powiatu starogardzkiego w latach 2009- 2010”.
4.5 Zmniejszanie ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej
Kierunki działań:
- prowadzenie akcji informacyjno – edukacyjnej dla ogółu społeczeństwa dotyczącej zasad postępowania w razie
wystąpienia poważnej awarii, w celu ukształtowania właściwych postaw i zachowań,
- promowanie systemu ubezpieczeń ekologicznych dla obiektów i działań, które w sytuacji awaryjnej będą wymagać
sfinansowania działań ratowniczych i naprawczych,
- uaktualnianie listy obiektów mogących być przyczyną poważnej awarii (zakłady o zwiększonym i dużym stopniu
ryzyka) oraz wyegzekwowanie od nich sporządzenia raportów bezpieczeństwa, zakładowych planów zarządzania
ryzykiem oraz planów operacyjno-ratowniczych, prewencyjnych programów zapobiegania awariom,
- monitoring potencjalnych sprawców poważnych awarii pod kątem spełniania przez nich wymogów bezpieczeństwa
i prewencji,
- opracowanie programu zapobiegania poważnym awariom,
- opracowanie planu operacyjno – ratowniczego na wypadek zaistnienia poważnej awarii,
- utrzymywania w gotowości służb ratowniczych na wypadek zaistnienia poważnej awarii.
Jednostka
Źródło
Opis zadania
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Zakup sorbentów i neutralizatorów do
2009 r.
KPPSP w
24 000 zł
PFOŚiGW
usuwanie skażeń środowiska
Starogardzie
Gdańskim
Szkolenie w zakresie rozpoznawania i
2009 r.
Zarząd
6 000 zł
PFOŚiGW
zwalczania zagrożeń ekologicznych
Oddziału
Powiatowego
Związku
Ochotniczych
Straży
Pożarnych RP
w Starogardzie
Gdańskim
4.6 Ochrona mieszkańców powiatu starogardzkiego przed hałasem zagrażającym zdrowiu lub jakości życia
Kierunki działań
- tworzenie obszarów ograniczonego użytkowania zgodnie z wymogami obowiązujących przepisów prawnych w
zakresie ochrony środowiska,
- wspieranie budowy obwodnic,
- wyprowadzanie ruchu komunikacyjnego poza teren zabudowy,
- promowanie i wspieranie zbiorowego transportu np. poprzez dopłaty do biletów miesięcznych na środki
komunikacji miejskiej,
- wspieranie budowy ścieżek rowerowych,
- tworzenie bazy danych na podstawie wyników uzyskanych: z prowadzonego monitoringu przez Pomorskiego
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Gdańsku, od zarządców dróg publicznych z pomiarów emisji
oraz zgłoszeń w związku z występującą uciążliwością emisji hałasu,
- ustalanie i egzekwowanie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku przez właściwe organy i inspekcje
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
58
ochrony środowiska,
- wprowadzanie stref wolnych od ruchu samochodowego,
- zmniejszanie szybkości ruchu,
- modernizacja nawierzchni dróg,
- usprawnianie organizacji ruchu drogowego,
- budowa ekranów akustycznych,
- rewitalizacja odcinków linii kolejowych i wymiana taboru na mniej hałaśliwy,
- prowadzenie kontroli przez organy i inspekcje ochrony środowiska w zakresie przestrzegania obowiązujących w
tym zakresie przepisów prawnych,
- przestrzeganie zasad strefowania w planowaniu przestrzennym m.in. lokalizowania w sąsiedztwie przedsięwzięć o
zbliżonej
uciążliwości hałasu,
- wnikliwe prowadzenie postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć,
- szkolenia dla podmiotów gospodarczych w zakresie wymagań dotyczących ochrony środowiska,
- uzyskanie odpowiednich uprawnień, zgodnie z wymaganiami zawartymi w ustawie Prawo ochrony środowiska,
przez laboratoria w celu możliwości wykonywania pomiarów w zakresie ochrony środowiska,
- wykonywanie pomiarów emisji hałasu przez określonych prawem zarządców dróg i podmioty gospodarcze oraz
przekazywanie wyników pomiarów uprawnionym organom ochrony środowiska w formie ustalonej prawem.
Cele długookresowe:
- prowadzenie polityki przestrzennej pozwalającej na zróżnicowanie lokalizacji obiektów w zależności od jego
uciążliwości hałasowej oraz dotrzymywania standardów jakości środowiska,
- ograniczenie wielkości emisji hałasu komunikacyjnego – poprzez budowę obwodnicy.
Jednostka
Źródło
Opis zadania
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Budowa ścieżki rowerowej Frank- Kaliska
Podpisana
Gmina Kaliska 386 864,24 zł RPO WP
umowa z
dnia
17.11.2009 r.
Przebudowa komunikacji lokalnej poprzez
Podpisana
Gmina
5 135 993,51 RPO WP
budowę drogi gminnej 240049G: Osieczna - umowa z
Osieczna
zł
Zimne Zdroje - Jastrzębie.
dnia
26.05.2009 r.
Budowa ścieżki rowerowej wraz z
Podpisana
Gmina
2 613 800,37 RPO WP
niezbędną infrastrukturą na odcinku
umowa z
Skarszewy
zł
Skarszewy - Borówno - Bolesławowo i
dnia
zagospodarowanie terenów
08.12.2009 r.
ogólnodostępnych w Ośrodku Turystyczno
– Wypoczynkowym Borówno
Budowa drogi Jabłowo - Koteże
2010 r.
Gmina
7 276 000 zł
b.d.
Starogard
Gdański
Budowa i przebudowa ul. Jabłowskiej wraz Podpisana
Gmina
9 022 795,38 RPO WP
z mostem przez rzekę Wierzycę w
umowa z
Miejska
zł
Starogardzie Gdańskim
dnia
Starogard
26.10.2010 r. Gdański
ZDW w
w tym
Gdańsku
307 395,98 zł
Realizacja tras rowerowych na terenie
Nadleśnictwa Kaliska:
- Starogardzka (niebieska) : Czersk –
Starogard
- Kaliska (zielona): Kaliska – Osieczna
Lokalna
Organizacja
Turystyczna
KOCIEWIE
b.d.
b.d.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
59
Realizacja ścieżki konnej „Kociewie na 4
kopyta” długości ok.23 km
2009 r.
2010 r.
Budowa sieci ścieżek rowerowych jako
składnika programu „ Kociewie łagodna
kraina”
2009 r.
2010 r.
Przebudowa drogi powiatowej nr 2732G
Ocypel- Drewniaczki na odcinku dł. 9574,9
m, wybudowanie kanalizacji deszczowej,
budowa 625 m chodników, przebudowa 370
m chodników
Przebudowa drogi powiatowej nr 2107G
ul. Skarszewska w Starogardzie Gdańskim
oraz remont drogi powiatowej nr 2709G na
odc. Zielona Góra – Wysoka - Bobowo
Przebudowa drogi powiatowej nr 2721G
Lubichowo- Szteklin
Oznakowanie turystycznych tras
rowerowych w powiecie starogardzkim
wraz z budową infrastruktury towarzyszącej
2009 r.
Przebudowa drogi powiatowej nr 2732G
Ocypel-Drewniaczki
Lokalna
Organizacja
Turystyczna
KOCIEWIE
Nadleśnictwo
Kaliska
Nadleśnictwo
Lubichowo
Starostwo
Powiatowe
Nadleśnictwo
Lubichowo
Starostwo
Powiatowe
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
Bez kosztów
Podjęcie uchwały
nr 107/833/2009.
2009 r.
Starostwo
Powiatowe
Bez kosztów
Podjęcie uchwały
nr 110/857/2009.
2009 r.
Starostwo
Powiatowe
Starostwo
Powiatowe
Bez kosztów
Podjęcie uchwały
nr 110/862/2009.
RPO WP
Starostwo
Powiatowe
5 832 910,95
zł
RPO WP
ZDW w
Gdańsku
2 165 249,35
zł
Środki własne
ZDW w
Gdańsku
450 899,91 zł
Środki własne
ZDW w
Gdańsku
67 554,82 zł
Środki własne
ZDW w
Gdańsku
696 251,90 zł
Środki własne
Podpisana
umowa z
dnia
12.07.2010 r.
Podpisana
umowa z
dnia
19.08.2009 r.
2009 r.
Przebudowa wiaduktu nad linią PKP w
ciągu drogi wojewódzkiej nr 222 w
Starogardzie Gdańskim
Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 222
2009 r.
wraz
z budową sygnalizacji świetlnej w m.
Bobowo
Odnowa nawierzchni drogi wojewódzkiej nr 2009 r.
234 Skórcz - skrzyżowanie Kierwałd w
kierunku Wielbrandowa km 0÷440 - 1÷040
= 0,6 km
Odnowa nawierzchni drogi wojewódzkiej nr 2009 r.
231 Skórcz - Miryce km 0÷000 - 8÷275 =
8,275 km
930 460,91 zł
Ochrona mieszkańców powiatu starogardzkiego przed szkodliwym oddziaływaniem pól
elektromagnetycznych
Kierunki działań:
- prowadzenie kontroli przez organy i inspekcje ochrony środowiska w zakresie przestrzegania obowiązujących
pomiarów prawem dotyczącym ochrony środowiska,
- prowadzenie polityki przestrzennej pozwalającej na ochronę ludzi przed szkodliwymi polami
elektromagnetycznymi, prowadzenie kontroli w zakresie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa, higieny pracy,
prawa budowlanego, zagospodarowania przestrzennego i przepisów sanitarnych w celu ochrony przed polami
4.7
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
60
elektromagnetycznymi,
- monitorowanie i ocena poziomu pól elektromagnetycznych emitowanych na terenach zurbanizowanych i w
miejscach przebywania ludzi,
- tworzenie obszarów ograniczonego użytkowania zgodnie z wymaganiami przepisów prawa w zakresie ochrony
środowiska,
- skuteczne uniemożliwianie dostępu do strefy o podwyższonym poziomie emisji pól elektromagnetycznych oraz
informowanie o jej szkodliwości,
- modernizowanie sieci przebiegających w obszarach zurbanizowanych,
- wnikliwe prowadzenie postępowań w sprawie oceny oddziaływania planowanych przedsięwzięć,
- wykonywanie pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku zgodnie z wymogami przepisów
prawa
w zakresie ochrony środowiska.
Cel długookresowy
- utrzymanie dotychczasowego stanu w zakresie dotrzymywania dopuszczalnych poziomów pól
elektromagnetycznych.
Zadania są wykonywane przez odpowiedzialne jednostki zgodnie z kompetencjami. Monitorowanie i ocenę poziomu
pól elektromagnetycznych prowadzi zgodnie z kompetencjami WIOŚ. Na przestrzeni kilku ostatnich lat nie
stwierdza się przekroczeń dopuszczalnych poziomów wartości pól elektromagnetycznych. Nie ma również
zagrożenia, aby w przyszłości poziomy pól elektromagnetycznych miały być przekraczane.
4.8
Zahamowanie powstawania środowiskowych zagrożeń zdrowia
Kierunki działań:
- wzmożenie monitoringu jakości wody do spożycia przez ludzi szczególnie w odniesieniu do zawartości w wodzie
wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), trihalometanów (THM) oraz metali ciężkich,
- wzmocnienie nadzoru nad warunkami pracy pracowników ze szczególnym uwzględnieniem narażania na czynniki
biologiczne oraz substancje chemiczne niebezpieczne,
- promocja zdrowego stylu życia i unikanie zagrożeń oraz profilaktyka chorób cywilizacyjnych i ograniczenie
zewnętrznych przyczyn ich powstawania.
Jednostka
Źródło
Opis zadania
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Monitoring i ocenę jakości wody zgodnie z
prawem prowadzi PSSE. Zakres
prowadzonych badań określa
rozporządzenie w sprawie jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
PSSE zgodnie z ww. rozporządzeniem
oznacza w badanej wodzie zawartość
WWA, THM oraz metali ciężkich.
2009 r.
2010 r.
b.d.
Środki własne
Prowadzenie nadzoru nad warunkami pracy
pracowników ze szczególnym
uwzględnieniem narażania na czynniki
biologiczne oraz substancje chemiczne
niebezpieczne
2009 r.
2010 r.
b.d.
Środki własne
Szkolny Dzień Promocji Zdrowia promocja zdrowego stylu życia
2009 r.
2010 r.
Zespół Szkół
b.d.
Zawodowych
im. mjr. H.
Dobrzańskiego
„Hubala” w
Starogardzie
Gdańskim
Środki własne
Powiatowa
Stacja
SanitarnoEpidemiologic
zna w
Starogardzie
Gdańskim
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
61
4.9 Upowszechnianie i wspieranie wdrażania systemów zarządzania środowiskowego
Kierunki działań:
- wdrożenie systemu informowania społeczeństwa o stanie środowiska, udziału społeczeństwa w postępowaniu w
sprawie ochrony środowiska,
- współpraca z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi,
- prowadzenie w formie elektronicznej publicznie dostępnych wykazów danych o dokumentach zawierających
informacje o środowisku i jego ochronie oraz ich udostępniania w Biuletynie Informacji Publicznej,
- zachęcanie organizacji do wzięcia udziału w programach szkoleniowo-informacyjnych dotyczących EMAS.
System informowania społeczeństwa o stanie środowiska, udziału społeczeństwa w postępowaniu w sprawie
ochrony środowiska jest wdrożony i stosowany przez gminy powiatu starogardzkiego i starostwo powiatowe. Przed
wydaniem decyzji organy podają do publicznej wiadomości informację poprzez zamieszczenie w Publicznie
dostępnym wykazie danych o wniosku dot. wydania decyzji. Ponadto decyzję już wydane są umieszczane w
Publicznie dostępnym wykazie danych. Starostwo powiatowe Publicznie dostępny wykaz prowadzi za
pośrednictwem serwisu „EKOPORTAL”. Z tej formy prowadzenia Publicznie dostępnego wykazu danych o
dokumentach korzysta również Urząd Gminy Bobowo, Urząd Gmina Osieczna, Urząd Gminy w Starogardzie
Gdańskim, Urząd Gminy Smętowo Graniczne. Część informacji o środowisku i jego ochronie jest przekazywana za
pośrednictwem strony Biuletynu Informacji Publicznej Starostwa Powiatowego w Starogardzie Gdańskim. Pozostałe
informacje są udzielane na wniosek.
Jednostka
Źródło
Opis zadania
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Promocja
walorów
przyrodniczych 2009 r.
Starostwo
b.d.
WFOŚiGW
Kociewia poprzez rozbudowę strony
powiatowe
internetowej o dział środowisko
Aktualizacja systemu informacji dla 2009 r.
Starostwo
Bez kosztów społeczeństwa województwa pomorskiego 2010 r.
powiatowe
dotyczących zrównoważonego rozwoju i
stanu
środowiska
–
www.infoeko.pomorskie.pl
4.10 Kształtowanie nawyków kultury ekologicznej mieszkańców powiatu starogardzkiego
Kierunki działań:
- kontynuacja realizacji programu edukacji ekologicznej,
- wspieranie merytoryczne i finansowe aktywnych form edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży np. organizowanie
konkursów i sesji popularno-naukowych związanych z tematyką środowiskową czy też włączanie się w akcję
„Sprzątanie świata”,
- wsparcie finansowe projektów z zakresu edukacji ekologicznej o zasięgu gminnym, realizowanych przez
poszczególne gminy powiatu.
Jednostka
Źródło
Opis zadania
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Utworzenie w bibliotece działu wiedzy:
2009 r.
Miejska
1 000 zł
PFOŚiGW
„Ekologia, Przyroda, Życie
Biblioteka
Publiczna w
Starogardzie
Gdańskim
Lekcje terenowe i wycieczki z
2009 r.
Nadleśnictwo
b.d.
Środki własne
przewodnikiem oraz organizacja zajęć
2010 r.
Kaliska
„Leśne wiaty edukacyjne” – 232 zajęć
Spotkania z leśnikiem w szkołach – 16
2009 r.
spotkań
2010 r.
Spotkania edukacyjne z leśnikiem poza
2009 r.
szkołą (w bazie harcerskiej ZHP) – 2
2010 r.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
62
spotkania
Konkurs dla gimnazjów z terenu
nadleśnictwa tzw. „Gimnazjada”
Akcja „Zbieranie kasztanów i żołędzi” szkoła Borzechowo
Akcja „Dokarmianie zwierzyny i ptaków” szkoła Kaliska
Akcja „Zbieraj grzyby bezpiecznie!”
Dalsza realizacja zajęć w terenie „Lasznam, kocham, szanuję”
Odtworzenie miejsca edukacyjnegostrzelnicy myśliwsko- sportowej
„Borowiacka”
Prelekcje i pogadanki cykliczne w szkołach
na temat szkodliwości wypalania traw
Akcja dokarmiania zwierząt.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
Wizyta dzieci ze szkół w szkółce leśnej
2009 r.
2010 r.
Opracowywanie projektów edukacyjnych w 2009 r.
miarę potrzeb zgłaszanych przez szkoły na 2010 r.
kolejne zajęcia. Stała współpraca służb
terenowo
leśniczych
i straży leśnej w tzw. leśnych lekcjach
Zakup nagród dla młodzieży szkolnej za 2009 r.
udział
2010 r.
w konkursach ekologicznych oraz wydatki
związane
z akcją "Sprzątanie Świata"
Zakup
zestawów
edukacyjnych
dla 2010 r.
przedszkola
Akcja „Sprzątanie świata"
2009 r.
2010 r.
Projekt edukacji ekologicznej „Woda –
zasoby i ich ochrona”
2009 r.
Akcja „Sprzątanie Świata” - zakup worków
i rękawic w ramach akcji sprzątanie świata
2009 r.
2010 r.
IV Kociewskie Zawody Strzeleckie wraz z
Olimpiadą Przyrodniczą
I Powiatowy Festiwal Piosenki
Ekologicznej
2009 r.
Konkurs wiedzy o ekologii w ramach XIV
wędkarskich zawodów dla dzieci i
młodzieży
z okazji Dnia Dziecka
2009 r.
2010 r.
Projekt edukacji ekologicznej „Woda to
2009 r.
2009 r.
Nadleśnictwo
Kaliska
b.d.
Środki własne
Nadleśnictwo
Lubichowo
b.d.
Środki własne
Gmina Czarna
Woda
517,13 zł
478 zł
Budżet gminy
Gmina
Miejska
Skórcz
Gmina
Miejska
Skórcz
Gmina
Starogard
Gdański
Gmina
Smętowo
Graniczne
Liga Obrony
Kraju –
Ognisko Pracy
Pozaszkolnej
w Starogardzie
Gdańskim
Polski
Związek
Wędkarski
Koło 52 w
Czarnej
Wodzie
Specjalny
498 zł
Budżet gminy
584 zł
414 zł
GFOŚiGW
Budżet gminy
1000 zł
PFOŚiGW
369 zł
Budżet gminy
800 zł
PFOŚiGW
14 000 zł
PFOŚiGW
700 zł
800 zł
PFOŚiGW
1500 zł
PFOŚiGW
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
63
źródło życia”:
- zajęcia o tematyce proekologicznej
- wycieczka do arboretum w Wirtach i nad
jezioro Borzechowo,
- wycieczka do Przedsiębiorstwa
Wodociągów
i Kanalizacji - Oczyszczalnia Star – Wik,
- wycieczka do Fojutowa, Czarnej Wody i
Czerska
Impreza ekologiczna i spotkanie z
inspektorem Wydziału Ochrony Środowiska
Starostwa Powiatowego
Projekt edukacji ekologicznej „Szanujmy
las”
- konkurs na najciekawszy plakat „Ziemia
planetą ludzi”
- spotkanie z ciekawymi ludźmi (leśniczy,
strażak, naczelnik Wydziału Ochrony
Środowiska ze Starostwa Powiatowego)
- wycieczki regionalne z uwzględnieniem
wybranych zagadnień ekologicznych
(Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych
„Starkom”, wycieczka rowerowa do lasu, 3dniowa wycieczka do Mikoszewa w
Słowińskim Parku Narodowym)
- konkurs multimedialny „Opowieści lasów
Kociewskich” - uroczystość
podsumowująca projekt (wystawy prac,
fotografii, prezentacja projektów oraz
warsztaty rękodzielnicze „Zrób coś z
drzewa”)
Światowy Dzień Ziemi:
uroczysty apel, prezentacja multimedialna
Kompleksowe przystosowanie otoczenia
ośrodka według zasad proekologicznych:
- obsadzanie krzewami,
- edukacyjne oznakowanie roślin
tabliczkami informacyjnymi,
- wykonanie osłon ekologicznych z drewna
na pojemnikach na śmieci.
Udział w Ogólnopolskiej Akcji „Sprzątanie
świata”
Wydanie kalendarza promującego walory
przyrodnicze Kociewia.
Ośrodek
SzkolnoWychowawcz
yw
Starogardzie
Gdańskim
1000 zł
Środki własne
2009 r.
Specjalny
Ośrodek
SzkolnoWychowawcz
yw
Starogardzie
Gdańskim
3000 zł
1500 zł
PFOŚiGW
Środki własne
22.04.2009 r.
Specjalny
Ośrodek
SzkolnoWychowawcz
yw
Starogardzie
Gdańskim
Bez kosztów
-
1 500 zł
6 200 zł
środki własne
PFOŚiGW
450 zł
Środki własne
5 000 zł
PFOŚiGW
300 zł
PFOŚiGW
1 500 zł
1 000 zł
PFOŚiGW
PFOŚiGW
04.09 –
08.2009 r.
10.2009 r.
10.2010 r.
2009 r.
Konkurs plastyczny o tematyce
ekologicznej
2009 r.
Obchody Dnia Ziemi 2009
Szkolny marsz na orientację – Owidz i
okolice 2009
2009 r.
Stowarzyszeni
e Instytut
Kociewski
Zespół Szkół
Gospodarki
Żywnościowej
w Smętowie
Granicznym
Zespół Szkół
Ponadgimnazj
alnych w
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
64
- Sejmik Ekologiczny,
- zbieranie karmy dla zwierząt na rzecz
Koła Łowieckiego „Jedność” w Gdańsku,
- sprzątanie terenu wokół jeziora Duży
Mergiel (systematycznie),
- udział uczniów w Powiatowym Festiwalu
Piosenki Ekologicznej,
- Dzień Sprzątania Ziemi,
- współpraca z Kołem Łowieckim
„Cyranka” w Gdańsku, Wdzydzkim
Parkiem Krajobrazowym, Nadleśnictwem
Starogard.
Sprzątanie świata – wrzesień,
Zbiórka baterii – cały rok,
Zbiórka nakrętek – od kwietnia,
Segregacja śmieci – cały rok.
Zwiedzanie i poznawanie Zakładu
Unieszkodliwiania Odpadów – Eko Dolina
w Łężycy
Audycje nadawane przez radiowęzeł
szkolny oraz gazetki informacyjne na holu
szkoły – tematy:
- Dzień Ziemi – 24.IV
- Dzień Niezapominajki – 15.V
- Dzień Czystego Powietrza – 14.XI
- Dzień Ochrony Środowiska – 5.VI
Udział w I Międzyszkolnym Konkursie
Fotograficznym pod hasłami:
- „Las wokół nas”,
- „Woda w naszym powiecie”.
Udział w Powiatowym Konkursie Wiedzy
Ekologicznej.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
Owidzu
Zespół Szkół
Rolniczych
Centrum
Kształcenia
Praktycznego
im. Józefa
Wybickiego w
Bolesławowie
Bez kosztów
Zespół Szkół
Bez kosztów
Zawodowych
im. mjr. H.
Dobrzańskiego
„Hubala” w
b.d.
Starogardzie
Gdańskim
Bez kosztów
Środki
pozabudżetowe i
wolontariat
Rada Rodziców
Zespół Szkół
Bez kosztów
Zawodowych
im. mjr. H.
Dobrzańskiego
„Hubala”
Bez kosztów
4.11 Zagwarantowanie szerokiego dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie
Kierunki działań:
- współdziałanie władz powiatowych z mediami w zakresie prezentacji stanu środowiska i działań podejmowanych
na rzecz jego ochrony,
- udział przedstawicieli Starostwa Powiatowego i władz poszczególnych gmin w szkoleniach z zakresu publicznego
dostępu do informacji o środowisku.
Jednostka
Źródło
Opis zadania
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Rozpowszechnienie wśród gmin, sołtysów, 2009 r.
Starostwo
Bez kosztów
zakładów komunalnych, nadleśnictw oraz
Powiatowe
jednostek
organizacyjnych
Starostwa
artykułów do czasopisma Ekopartner – „Na
rzecz oszczędności energii”, Przeglądu
Komunalnego – „Zasady postępowania z
odpadami” oraz bezpłatnego dodatku do
Dziennika Pomorza - „Licz się z naturą”
Opublikowanie za pośrednictwem BIP 2009 r.
Starostwo
bez kosztów
szeregu artykułów:
powiatowe
Ochrona środowiska: „Zużyty sprzęt
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
65
elektryczny
i elektroniczny czyli tzw. elektrośmieci”,
„Motoryzacyjny śpiew przyszłości –
elektryczne autko”,
Środowisko: „Bobry na Kociewiu”, „Wody
geotermalne i ich wykorzystanie”, „Natura
2000
na Kociewu Starogardzkim” cz. I, II, III,
„Jesień
na Kociewiu”, Dlaczego należy zbierać
zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny”,
„Zużyte opony”
oraz „Pszczoły a przyszłość świata”,
„Nielegalne wydobycie kopalin”
„Czym palić w zimie”, „O bursztynie słów
kilka”, „Prawie wszystko o wycince drzew i
krzewów”, „Inne spojrzenie na lasy
prywatne w powiecie starogardzkim”,
„Informacja
ekologiczna
w powiecie”, „Program naprawczy –
programu ochrony środowiska dla strefy
kwidzyńskotczewskiej”,
„Wiosenne
porządki w naszych gospodarstwach”,
„Biogazownie a społeczeństwo”, „Odpady –
zło konieczne”, „Perełki przyrodnicze
Kociewia Starogardzkiego”, „W szponach
kleszczy”,
„Powietrze
w
powiecie
starogardzkim”, „Gospodarka odpadami w
powiecie
starogardzkim”,
„Transport,
przyjaciel czy truciciel”, „Hałas – wróg
publiczny
nr 1” , „O azbeście niekończąca się
historia”, „Kompleksowa i racjonalna
gospodarka
odpadami
w świetle ustawodawstwa polskiego i
unijnego”, „Ryby a tajemnice długiego
życia”, „Energetyka- podstawa rozwoju
gospodarczego województwa pomorskiego”
Promocja
walorów
przyrodniczych
Kociewia poprzez rozbudowę strony
internetowej o dział środowisko
Rozbudowa strony internetowej powiatu
starogardzkiego o dział środowisko wraz ze
stworzeniem subdomeny
www.srodowisko.powiatstarogard.pl
Wzięcie udziału w projekcie systemu
zarządzania informacjami o jakości
powietrza i przekazanie informacji z
zakresu ochrony środowiska wyświetlanych
na panelu umieszczonym w budynku
Starostwa Powiatowego w ramach projektu
AIRPOMERANIA
2010 r.
b.d.
WFOŚiGW
2009 r.
Starostwo
powiatowe
2009 r.
Stowarzyszeni 3500 zł
e
Instytut
Kociewski
b.d.
2010 r.
Starostwo
powiatowe
-
Bez kosztów
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
66
4.12 Zwiększanie lesistości gmin predysponowanych do zalesienia w „Krajowym Programie Zwiększania
Lesistości”
Kierunki działań:
- renaturalizacja obszarów leśnych,
- inwentaryzacja i weryfikacja klasyfikacji gruntów pod kątem pełnego uwzględnienia gruntów zalesionych i
zadrzewionych oraz ujęcie granicy rolno-leśnej w planach zagospodarowania przestrzennego,
- zalesianie gruntów nieprzydatnych do produkcji rolnej oraz nieużytków i terenów zdegradowanych i
przekształconych.
Opis zadania
Termin
Odnowiono ok. 150 ha zrębów powierzchni
leśnej
Akcja „ Święto drzewa”- sadzenie drzew w
pobliżu szkół, miejsc użyteczności
publicznej
Ochrona przyrody, urządzanie i utrzymanie
terenów zieleni, zadrzewień, zakrzewień
oraz parków
Zakup drzew i krzewów do urządzania i
utrzymanie terenów zieleni, zadrzewień,
zakrzewień oraz parków
Nasadzanie drzew i krzewów oraz walka ze
szkodnikami
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
Wykonanie zakrzewień i zadrzewień
2009 r.
Nasadzenia drzew i krzewów na terenie
Zespołu Szkół Rolniczych w Bolesławowie
– środki z wpływów do budżetu za
korzystanie ze środowiska
2010 r.
2011 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
Jednostka
realizująca
zadanie
Nadleśnictwo
Lubichowo
Nadleśnictwo
Lubichowo
Gmina
Miejska
Czarna Woda
Gmina
Miejska
Skórcz
Gmina
Starogard
Gdański
Zespół Szkół
Publicznych w
Skarszewach
Zespół Szkół
Rolniczych
Centrum
Kształcenia
Praktycznego
im. Józefa
Wybickiego w
Bolesławowie
Koszty
Źródło
finansowania
b.d.
Środki własne
b.d.
Środki własne
16 279 zł
14 540 zł
Budżet gminy
1 499 zł
1 200 zł
GFOŚIGW
Budżet gminy
25 000 zł
28 000 zł
GFOŚIGW
Budżet gminy
3 000 zł
PFOŚiGW
10 000 zł
15 000 zł
Środki GFOŚiGW
4.13 Ochrona zasobów leśnych i poprawa ich stanu
Kierunki działań:
- prowadzenie ciągłej kampanii edukacyjno – informacyjnej w celu podnoszenia świadomości w zakresie celów i
korzyści
z trwale zrównoważonej gospodarki leśnej,
- stały nadzór nad gospodarką leśną w lasach prywatnych,
- zapewnienie trwałości i wielofunkcyjności lasów,
- inwentaryzacja zasobów leśnych pod kątem ich stanu zdrowotnego,
- zachowanie istniejących kompleksów leśnych,
- prowadzenie gospodarki leśnej ze szczególnym uwzględnieniem pozaprodukcyjnych funkcji lasu,
- ochrona gleb leśnych,
- stały monitoring środowiska leśnego w celu przeciwdziałania stanom niepożądanym (pożary, choroby, szkodniki,
nielegalne wysypiska śmieci).
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
67
Jednostka
realizująca
zadanie
Sejmik
Województwa
Pomorskiego
Bez kosztów
-
-
-
-
Dyrekcja
Generalna
Lasów
Państwowych
Starostwo
powiatowe
b.d.
b.d.
b.d.
Środki własne
2009 r.
Starostwo
powiatowe
b.d.
Środki własne
2009 r.
2010 r.
Nadleśnictwo
Kaliska
b.d.
Środki własne
Nadleśnictwo
Kaliska
b.d.
Środki własne
Nadleśnictwo
Lubichowo
b.d.
Środki własne
Opis zadania
Termin
Podejmowanie działań mających na celu
zwiększanie istniejącego stopnia pokrycia
terenów drzewostanami, sprzyjanie
tworzeniu zwartych kompleksów leśnych o
racjonalnej granicy polno-leśnej
Uznano sposób gospodarowania lasami
prywatnymi za najlepszy w Polsce i
wyróżniono w kilku publikacjach (p.t.:
„Poradnik dla właścicieli lasów
prywatnych” Instytut Badawczy Leśnictwa,
Sękowin Stary 2009 oraz „RYDWAN”
Rocznik Muzealny Muzeum Ziemi
Kociewskiej, Starogard Gdański)
Organizacja seminarium dot. zagadnień z
zakresu nadzoru nad lasami prywatnymi na
przykładzie powiatu starogardzkiego
Uchwała nr
1161/XLVII/
10
z dnia
28.04.2010 r.
2009 r.
Zakupiono 9000 szt. oznaczników do
numerowania drewna w lasach
nadzorowanych
Dokonano aktualizacji uproszczonych
planów urządzania lasu w następujących
zrębach ewidencyjnych: Białachowo,
Borzechowo, Brzeźno, Bukowiny, Osiek,
Jeżewnica, Zblewo
Lekcje terenowe i wycieczki z
przewodnikiem oraz zajęcia terenowe
„Leśne wiaty edukacyjne” – 232 zajęć
Spotkania z leśnikiem w szkołach – 16
spotkań
Spotkania edukacyjne z leśnikiem poza
szkołą (w bazie harcerskiej ZHP) – 2
spotkania
2009 r.
Konkurs dla gimnazjów z terenu
nadleśnictwa tzw. „Gimnazjada”
Akcja „Zbieranie kasztanów i żołędzi” szkoła Borzechowo
Akcja „Dokarmianie zwierzyny i ptaków” szkoła Kaliska
Akcja „Zbieraj grzyby bezpiecznie!”
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
Dalsza realizacja zajęć w terenie „Lasznam, kocham, szanuję”
Odtworzenie miejsca edukacyjnegostrzelnicy myśliwsko- sportowej
„Borowiacka”
Prelekcje i pogadanki cykliczne w szkołach
na temat szkodliwości wypalania traw
Akcja dokarmiania zwierząt
2010 r.
Źródło
finansowania
Koszty
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
68
Wizyta dzieci ze szkół w szkółce leśnej
2009 r.
2010 r.
Opracowywanie projektów edukacyjnych w 2009 r.
miarę potrzeb zgłaszanych przez szkoły na 2010 r.
kolejne zajęcia. Stała współpraca służb
terenowo
leśniczych
i straży leśnej w tzw. leśnych lekcjach
4.14 Ukształtowanie i ochrona systemów obszarów chronionych
Kierunki działań
Ochrona i rozwój systemu obszarów chronionych
- zachowanie i ochrona zasobów przyrodniczych w istniejących kompleksów leśnych,
- ochrona i zwiększanie różnorodności biologicznej,
- ochrona terenów przyrodniczo cennych przed niewłaściwym sposobem użytkowania,
- zachowanie istniejącej zieleni urządzonej,
- utrzymanie istniejących korytarzy ekologicznych wzdłuż dolin i rzek
Ochrona fauny i flory
- rozszerzenie i usprawnienie ochrony in situ i ex situ gatunków roślin i zwierząt,
- zachowanie istniejących zbiorników wodnych,
- ograniczanie inwestycji uciążliwego przemysłu.
Ochrona i utrzymanie krajobrazu rekreacyjnego
- wzmocnienie roli rekreacyjnej zieleni,
- rozwój sieci szlaków turystycznych i ścieżek dydaktycznych na terenach interesujących
przyrodniczo.
Jednostka
Opis zadania
Termin
realizująca
Koszty
zadanie
Podejmowanie działań w celu wspierania
Uchwała nr
Sejmik
Bez kosztów
procesów naturalnego odnowienia o
1161/XLVII/ Województwa
składzie i strukturze odpowiadającej
10
Pomorskiego
siedlisku
z dnia
Podejmowanie działań w celu wspierania
28.04.2010 r.
ochrony stanowisk chronionych gatunków
roślin, zwierząt
i grzybów
Opracowanie i wdrażanie programów
Uchwała nr
Sejmik
Bez kosztów
czynnej ochrony oraz restytucji gatunków
1161/XLVII/ Województwa
rzadkich
10
Pomorskiego
i zagrożonych.
z dnia
28.04.2010 r.
Udział w konkursie „Piękna Wieś”
2009 r.
Gmina
5 000 zł
2010 r.
Smętowo
Graniczne
Utrzymanie czystości terenów zielonych
2009 r.
Gmina
24 478 zł
2010 r.
Smętowo
Graniczne
„Restytucja cisa pospolitego na terenie
2009 r.
Nadleśnictwo
57 300 zł
Nadleśnictwa Kaliska w latach 2004-2010” 2010 r.
Kaliska
„Reintrodukcja jarzębu brekinii na terenie
2009 r.
Nadleśnictwo
b.d.
Nadleśnictwa Kaliska”
2010 r.
Kaliska
Utrzymanie i dalsza rozbudowa Arboretum 2009 r.
Nadleśnictwo
b.d.
Wirty, które spełnia rolę ośrodka edukacji
2010 r.
Kaliska
na terenie Nadleśnictwa Kaliska
Przebudowa drzewostanów świerkowych w 2009 r.
Nadleśnictwo
b.d.
Źródło
finansowania
-
-
Środki własne
Środki własne
NFOŚiGW
Środki własne
Środki własne
Środki własne
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
69
rezerwacie „Krzywe Koło w pętli Wdy”
Realizacja ścieżek ekologicznych w
tematach realizowanych z poszczególnych
przedmiotów edukacyjnych. Ekologiczna
Ścieżka Edukacji Rolniczej (czynna od
kwietnia do października każdego roku)
Oznakowanie turystycznych tras
rowerowych
w powiecie starogardzkim wraz z budową
infrastruktury towarzyszącej
2010 r.
2009 r.
2010 r.
Podpisana
umowa z
dnia
12.07.2010 r.
Lubichowo
Zespół Szkół
Rolniczych
im. Józefa
Wybickiego w
Bolesławowie
Starostwo
Powiatowe
b.d.
Środki własne
930 460,91 zł
RPO WP
4.15 Racjonalne wykorzystanie gleby wraz z jej ochroną i rekultywacją
Kierunki działań:
- zagospodarowanie gleb w sposób adekwatny do ich klasy bonitacyjnej i poziomów zanieczyszczeń,
- ograniczenie czynników wpływających na degradację gleby poprzez zagospodarowanie m.in.: gruntów
odłogowanych,
- zrekultywowanie gleb zdegradowanych w kierunku rolnym, leśnym i rekreacyjno- wypoczynkowym,
- właściwe kształtowanie ekosystemów rolnych z wykorzystaniem otaczających je systemów naturalnych i ich
zdolności
do autoregulacji m.in. poprzez wdrażanie programów rolnośrodowiskowych,
- zachowanie naturalnych kompleksów łąk torfowych jako regulatora stosunków wodnych i klimatycznych
przyległych do nich terenów,
- prowadzenie monitoringu jakości gleby i ziemi,
- coroczna aktualizacja rejestru terenów, na których stwierdzono przekroczenia standardów gleby lub ziemi,
- przeciwdziałanie degradacji chemicznej gleb poprzez ochronę powietrza i wód powierzchniowych,
- przeciwdziałanie erozji gleb poprzez stosowanie odpowiednich zabiegów na gruntach o nachyleniu powyżej 10%,
- ograniczanie erozji wodnej i wietrznej gleby poprzez możliwie jak najdłuższe utrzymywanie pokrywy roślinnej w
postaci wprowadzenia upraw wieloletnich oraz wsiewek i poplonów,
- racjonalne użycie nawozów sztucznych i środków ochrony roślin na terenach rolnych i leśnych oraz stosowanie
technik naturalnych (fito i agromelioracyjnych) w celu zwiększenia udziału materii organicznej w glebie.
Jednostka
Opis zadania
Źródło
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Propagowanie wśród rolników działań Uchwała nr
Sejmik
Bez kosztów zmierzających do utrzymania trwałych 1161/XLVII/ Województwa
użytków zielonych w ramach zwykłej, 10
Pomorskiego
dobrej praktyki rolniczej a także programów z dnia
rolnośrodowiskowych.
28.04.2010 r.
Maksymalne ograniczanie zmiany użytków
zielonych na grunty orne
Ograniczanie budowy urządzeń drenarskich
i rowów odwadniających na gruntach
ornych,
łąkach
i pastwiskach w dolinach jeziornych i
rzecznych oraz na krawędzi tarasów
zalewowych
Program rolnośrodowiskowy został
2010 r.
b.d.
Gospodarstwa b.d.
zrealizowany przez 368 producentów
rolne
rolnych (517 łącznie przedsięwzięć), w tym
:
-74 rolnictwo zrównoważone
-15 rolnictwo ekologiczne
-129 pakiety przyrodnicze
-9 zasoby genetyczne zwierząt
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
70
-290 ochrona gleb i wód
-brak pakietu zasoby genetyczne roślin
Na gruntach ornych położonych na
obszarach zagrożonych erozją wodną (obręb
ewidencyjny Obozin - gmina Skarszewy )
przestrzegany jest obowiązek utrzymania
zimą (od 1 grudnia do 15 lutego) pod
okrywą roślinną co najmniej 40 % gruntów
rolnych. Również inni rolnicy w swoich
gospodarstwach realizują tę normę
Grunty orne położone na stokach o
nachyleniu powyżej 200 są wykorzystywane
pod uprawę roślin wieloletnich, z okrywą
roślinną
Grunty ugorowane - przeprowadza się co
najmniej raz w roku w terminie do 31 lipca
koszenie lub inne zabiegi uprawowe,
zapobiegające występowaniu
i rozprzestrzenianiu się chwastów
Na łąkach przeprowadza się koszenie
okrywy roślinnej i jej zbiór co najmniej raz
w roku w terminie do dnia 31 lipca
Na pastwiskach realizowany jest wypas
zwierząt w okresie wegetacyjnym traw lub
koszenie ze zbiorem co najmniej raz w roku
w terminie do dnia 31 lipca
Wieloletnie plantacje trwałe utrzymywane
są w stanie niezachwaszczonym.
Przestrzeganie zmianowania zbóż (pszenica,
żyto, jęczmień owies)
Nie wykonywane są zabiegi uprawowe
ciężkim sprzętem rolniczym w okresie
wysycenia profilu glebowego wodą
2009 r.
2010 r.
Gospodarstwa
rolne
b.d.
Środki własne
gospodarstw
2009 r.
2010 r.
Gospodarstwa
rolne
b.d.
Środki własne
gospodarstw
2009 r.
2010 r.
Gospodarstwa
rolne
b.d.
Środki własne
gospodarstw
2009 r.
2010 r.
Gospodarstwa
rolne
b.d.
Środki własne
gospodarstw
2009 r.
2010 r.
Gospodarstwa
rolne
b.d.
Środki własne
gospodarstw
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
2009 r.
2010 r.
Gospodarstwa
rolne
Gospodarstwa
rolne
Gospodarstwa
rolne
b.d.
Środki własne
gospodarstw
Środki własne
gospodarstw
Środki własne
gospodarstw
b.d.
b.d.
4.16 Zrównoważone użytkowanie zasobów kopalin, zminimalizowanie niekorzystnych skutków ich
eksploatacji oraz eliminacja nielegalnego wydobycia
Kierunki działań:
- rekultywacja terenów po eksploatacji kopalin,
- ograniczenie możliwości wykorzystania kopaliny uzyskanej w innych niż koncesjonowanie procesach
inwestycyjnych,
- uświadomienie władzom lokalnym o korzyściach finansowych wynikających z przeciwdziałania niekontrolowanej
eksploatacji kopalin,
- dążenie do uzyskiwania informacji z jednostek ministerialnych i wojewódzkich o ilości, rodzaju i miejscu
prowadzenia wydobycia złóż.
Jednostka
Opis zadania
Źródło
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Podejmowanie działań w zakresie
Uchwała nr
Sejmik
Bez kosztów rekultywacji terenów powyrobiskowych na
1161/XLVII/ Województwa
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
71
terenach Obszarów Chronionego
Krajobrazu
10
z dnia
28.04.2010 r.
Pomorskiego
4.17 Eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin i rekultywacja nieczynnych wyrobisk
Kierunki działań:
- ochrona terenów perspektywicznych pod względem wydobycia kopalin,
- inwentaryzacja wyrobisk po eksploatacji bez koncesji,
- stworzenie inwentaryzacji złóż kopalnianych i wyrobisk po eksploatacji bez koncesji (Wojewódzki Inspektor
Ochrony Środowiska w Gdańsku rozpoczął taką inwentaryzację i należy ją w dalszym ciągu kontynuować),
- opiniowanie studiów uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego,
- opiniowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
- weryfikacja ustaleń istniejących planów zagospodarowania przestrzennego i studiów
uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego.
Jednostka
Opis zadania
Źródło
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Podejmowanie działań w zakresie
Uchwała nr
Sejmik
Bez kosztów eliminowania nielegalnego eksploatowania
1161/XLVII/ Województwa
surowców mineralnych na terenach
10
Pomorskiego
Obszarów Chronionego Krajobrazu
z dnia
28.04.2010 r.
4.18 Wzrost efektywności wykorzystania surowców, w tym zasobów wodnych i surowców energetycznych
wykorzystywanych w gospodarce
Kierunki działań:
- wspieranie stosowania zamkniętych obiegów wody w przedsiębiorstwach,
- promowanie wykorzystania technologii przyjaznych dla środowiska naturalnego,
- promowanie wprowadzania systemów recyklingu umożliwiających wielokrotne użytkowanie materiałów.
Jednostka
Opis zadania
Źródło
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Zmniejszenie wielkości poboru wody
2009 r.
STEICO S.A.
400 000 zł
Środki własne
powierzchniowej oraz ilości
2010 r.
Zakład w
odprowadzonych ścieków
Czarnej
Wodzie
4.19 Zapobieganie i ograniczanie powstawania odpadów u źródła oraz zmniejszenie ich negatywnego
oddziaływania na środowisko
Kierunki działań
- wspieranie zmian technologicznych zapobiegających powstawaniu odpadów oraz zapewniających ich
wykorzystanie w procesach produkcji.
Jednostka
Opis zadania
Źródło
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów Podpisana
TK MEDICA
60 000 zł
WFOŚiGW
niebezpiecznych przez zmianę
umowa
Sp. z o.o.
technologii obróbki zdjęć rentgenowskich
w 2009 r.
Starogard
Gdański
4.20 Promocja i wspieranie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych
Kierunki działań
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
72
- upowszechnianie informacji o rozmieszczeniu i możliwościach technicznych wykorzystania potencjału
energetycznego poszczególnych rodzajów odnawialnych źródeł energii,
- prowadzenie działań edukacyjnych oraz popularyzujących odnawialne źródła energii.
Jednostka
Opis zadania
Źródło
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Podpisanie umowy z Biogazownią
2009 r.
Gospodarstwa Bez kosztów Starogard
2010 r.
rolne
Sp. z o.o. na uprawę kukurydzy jako rośliny
energetycznej.
Sejmik Ekologiczny pn. „Alternatywne
2009 r.
Zespół Szkół
2 000 zł
PFOŚiGW
źródła energii”
Rolniczych
Centrum
Kształcenia
Praktycznego
w
Bolesławowie
4.21 Dążenie do zapewnienia dobrego stanu wód
Kierunki działań
- właściwe utrzymanie wód i urządzeń wodnych,
- tworzenie warunków do szerokiego korzystania z wód (rekreacja, energetyka) przy niepogarszaniu ich jakości,
- modernizacja systemu melioracji wodnych,
- rozwój małej retencji.
Jednostka
Opis zadania
Źródło
Termin
realizująca
Koszty
finansowania
zadanie
Podejmowanie
działań
w
celu Uchwała nr
Sejmik
Bez kosztów ustabilizowania stosunków wodnych, w 1161/XLVII/ Województwa
szczególności na
10
Pomorskiego
siedliskach wilgotnych i bagiennych przez z dnia
budowę obiektów małej retencji, zgodnie z 28.04.2010 r.
programami małej retencji województwa
pomorskiego
Mała retencja na terenie Nadleśnictwa
2009 r.
Nadleśnictwo
b.d.
Środki własne
Lubichowo
2010 r.
Lubichowo
Odwodnienie parku miejskiego,
2009 r.
Gmina
14 368 zł
GFOŚiGW
czyszczenie studzienek kanalizacyjnych,
2010 r.
Miejska
24 124 zł
Budżet gminy
udrożnienie kanalizacji deszczowej,
Skórcz
czyszczenie rzeki Szorycy
5
PODSUMOWANIE
Podstawowym założeniem w tworzeniu Programu Ochrony Środowiska jest, aby jego
realizacja doprowadziła do poprawy stanu środowiska naturalnego oraz zapewnienie skutecznego
mechanizmu chroniącego środowisko przed degradacją. Analizując realizację programu na poziomie
powiatu należy wziąć pod uwagę, że zadania o charakterze wykonawczym, czyli mające bezpośredni
wpływ na stan środowiska i związane z jego ochroną przed szkodliwym oddziaływaniem, obciążają
głównie samorządy gminne.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
73
W zakresie osiągnięcia i utrzymania dobrego stanu wód podziemnych i powierzchniowych
najważniejszymi przedsięwzięciami do zrealizowania na terenie powiatu starogardzkiego były
budowa lub modernizacja stacji uzdatniania wody i sieci wodociągowych, budowa, rozbudowa
i modernizacja oczyszczalni ścieków i systemów kanalizacji zbiorczej a także realizacja przedsięwzięć
inwestycyjnych ujętych w KPOŚK. W zakresie budowy sieci wodociągowych i stacji uzdatniania
wody zrealizowano cele założone w APOŚ. Gminy na budowę sieci wodociągowej przeznaczyły
prawie 3 mln zł. Na budowę i modernizację stacji uzdatniania wody oraz budowę studni i stacji
podniesienia ciśnienia wody wydano 2 087 900 zł. Przyjęte na okres sprawozdawczy zadania,
związane z kanalizacją sanitarną, zostały w znacznym stopniu zrealizowane. Z aglomeracji KPOŚK
kilka nie osiągnęło jeszcze zakładanej docelowej liczby mieszkańców korzystających ze zbiorczego
systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych. Jedynie w aglomeracji Smętowo
Graniczne istnieje realne zagrożenie nie osiągnięcia określonego w AKPOŚK 2010 docelowego
wskaźnika liczby mieszkańców korzystających z systemu kanalizacyjnego. Zaplanowana inwestycja
budowy kanalizacji sanitarnej i modernizacji oczyszczalni ścieków nie została zrealizowana
w planowanym terminie z powodu dotychczas wykonanych inwestycji, które znacznie nadwyrężyły
budżet gminy. Dla pozostałych aglomeracji nie ma takiego zagrożenia. Aglomeracje te już osiągnęły
wskaźnik, albo osiągną wskaźniki po zrealizowaniu inwestycji będących w trakcie realizacji. Tym
samym nie ma zagrożenia, że zobowiązania nie zostaną zrealizowane przed końcem 2015 r. Łącznie
na budowę, rozbudowę i modernizację oczyszczalni ścieków i systemów kanalizacji zbiorczej wydano
ponad 22 mln zł. Brak jest danych na temat środków przeznaczonych na wspieranie budowy
indywidualnych systemów oczyszczania ścieków w miejscach, gdzie jest niemożliwa lub
ekonomicznie nieuzasadniona budowa sieci kanalizacyjnej. Kolejnym z celów zapisanych w APOŚ
jest rozwój sieci monitoringu jakości wód powierzchniowych i podziemnych i jej dostosowanie
do wymagań wspólnotowych. Jednostki odpowiedzialne za prowadzenie monitoringu wykonują
te zadanie w trybie ciągłym. Monitoring jest prowadzony zgodnie z wymaganiami wspólnotowymi.
Doradcy z BP ODR w Starogardzie Gdańskim są we współpracy ze środowiskami rolniczymi
w zakresie wdrażania dobrych praktyk rolniczych, niezbędnych dla skutecznej ochrony wód przed
zanieczyszczeniem obszarowym. Na terenie powiatu w indywidualnych gospodarstwach rolnych
z produkcją zwierzęcą od 1 stycznia 2011 roku są stosowane obligatoryjnie zbiorniki na gnojówkę
i gnojowicę.
W zakresie osiągnięcia jakości powietrza w zakresie dotrzymywania dopuszczalnego poziomu
pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu dokonano szeregu modernizacji kotłowni lokalnych
z wykorzystaniem źródeł energii o mniejszej emisji zanieczyszczeń lub wykorzystaniem energii
ze źródeł odnawialnych. Przeprowadzono szereg prac termomodernizacyjnych budynków będących
w administracji samorządów, budynków komunalnych i budynków innych podmiotów, zmierzających
do ograniczenia zużycia energii. Łącznie na realizację działań z zakresu prac termomodernizacyjnych,
modernizacji kotłowni, montażu instalacji OZE zabezpieczono kwotę 22,3 mln zł. Większość
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
74
z inwestycji była dofinansowana ze źródeł zewnętrznych: RPO, PROW „Odnowa Wsi”, WFOŚiGW
oraz jedna realizacja z Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Na realizacje zadań z zakresu
modernizacji dróg oraz wymiany taboru komunikacji miejskiej na tabor mniej emisyjny wydano
prawie 33 mln złotych.
Jednym z celów było uchwalenie programu ochrony powietrza. Sejmik Województwa
Pomorskiego w dniu 25 maja 2009 r. uchwalił program ochrony powietrza dla strefy kwidzyńskotczewskiej, na terenie której znajduje się powiat starogardzki. Kolejnym z celów zapisanych w APOŚ
jest wykonywanie obowiązkowych pomiarów w zakresie wprowadzania gazów i pyłów do powietrza
oraz przekazywanie odpowiednim organom w formie ustalonej prawem. Jednostki odpowiedzialne
za prowadzenie pomiarów wykonują to zadanie w trybie ciągłym. Laboratoria prowadzące pomiary
w zakresie ochrony środowiska posiadają odpowiednie uprawnienia, zgodnie z wymaganiami ustawy
POŚ. Nad spełnianiem wymagań prawnych przez zakłady w zakresie dotrzymywania standardów
jakości środowiska i standardów emisyjnych z instalacji czuwa WIOŚ. Spośród znaczących zakładów
prowadzących działalność na terenie powiatu nie ma podmiotów, które w sposób rażący przekraczałby
standardy jakości środowiska. Kontrolę w zakresie przestrzegania przepisów w zakresie ochrony
środowiska prowadzą gminy, w ramach działania referatów komunalnych i ochrony środowiska także
WIOŚ. Prowadzone są również interwencje w ramach kompetencji organów i WIOŚ w związku z
uciążliwościami zgłaszanymi przez społeczeństwo dotyczącymi emisji gazów i pyłów do powietrza.
W ramach ograniczenia uciążliwości motoryzacyjnych zanieczyszczeń powietrza w
największym stopniu zrealizowano zadania dotyczące remontów istniejących dróg. W analizowanym
okresie
nie
rozpoczęto
budowy
żadnej
obwodnicy.
Zrealizowano
natomiast
zakup
11
niskopodłogowych autobusów dla komunikacji miejskiej w Starogardzie Gdańskim.
Brak jest informacji nt. promocji i wspierania rozwoju odnawialnych źródeł energii,
wspierania działań inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza podejmowanych przez podmioty
gospodarcze. Samorządy gminne i Starostwo Powiatowe nie organizowały szkoleń dla podmiotów
gospodarczych w zakresie wymagań dotyczących ochrony środowiska.
W zakresie zmniejszania ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej najważniejsze
zadania zaplanowane do wykonania zostały zrealizowane. Na terenie powiatu występuje jeden zakład
zakwalifikowany do grupy zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej
(Z. F. POLPHARMA S.A., Starogard Gdański) oraz jeden zakład zakwalifikowany do grupy
zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Destylarnia Sobieski
S.A., Starogard Gdański). Obydwa zakłady zgodnie z założeniami APOŚ posiadają plan operacyjno –
ratowniczy na wypadek zaistnienia poważnej awarii. Pomorski Komendant Wojewódzki Państwowej
Straży Pożarnej w Gdańsku opracował zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy. Prowadzony jest
również stały monitoring potencjalnych sprawców poważnych awarii pod kątem spełniania przez nich
wymogów bezpieczeństwa i prewencji, opracowano program zapobiegania poważnym awariom przez
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
75
KPPSP w Starogardzie Gdańskim oraz WIOŚ. Na wypadek zaistnienia poważnej awarii
są utrzymywane w gotowości służby ratownicze. W ramach prowadzenia akcji informacyjno –
edukacyjnej dla ogółu społeczeństwa dotyczącej zasad postępowania w razie wystąpienia poważnej
awarii Komenda Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Gdańsku na stronie BIP zamieściła
„Instrukcję postępowania mieszkańców na wypadek powstania poważnej awarii przemysłowej
w zakładach o dużym ryzyku zlokalizowanych na terenie województwa pomorskiego”. Nie uzyskano
jedynie informacji nt. realizacji zadania dot. promowania systemów ubezpieczeń ekologicznych
dla obiektów i działań, które w sytuacji awaryjnej będą wymagać sfinansowania działań ratowniczych
i naprawczych.
W zakresie ochrony mieszkańców powiatu starogardzkiego przed hałasem zagrażającym
zdrowiu lub jakości życia zrealizowano głównie budowę ścieżek rowerowych oraz modernizację dróg
gminnych, powiatowych i wojewódzkich. Na budowę ścieżek rowerowych wydano ok. 4 mln złotych.
Nie rozpoczęto realizacji obwodnic.
W zakresie tworzenia obszarów ograniczonego użytkowania ze względu na emisję hałasu,
postępowano zgodnie z wymogami obowiązujących przepisów prawnych w zakresie ochrony
środowiska. Wnikliwe prowadzono postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko
planowanych przedsięwzięć a także przestrzegano zasad strefowania w planowaniu przestrzennym
m.in. lokalizowania w sąsiedztwie przedsięwzięć o zbliżonej uciążliwości hałasu.
Kolejnym z celów zapisanych w APOŚ jest wykonywanie obowiązkowych pomiarów w
zakresie emisji hałasu przez określonych prawem zarządców dróg i podmioty gospodarcze. Jednostki
odpowiedzialne za prowadzenie pomiarów wykonują to zadanie w trybie ciągłym. Nad spełnieniem
wymagań prawnych przez zakłady w zakresie dotrzymywania standardów jakości środowiska
i standardów emisyjnych z instalacji czuwa WIOŚ. W ramach wykonywania swoich zadań
monitoringowych i interwencyjnych WIOŚ prowadził pomiary emisji hałasu na terenie powiatu.
Tylko w jednym przypadku hałas emitowany przez urządzenia przekraczał warunki określone
w pozwoleniu na emisję hałasu.
Nie zrealizowano celów: usprawnienie organizacji ruchu drogowego, promowanie
i wspieranie transportu zbiorowego, wprowadzanie stref wolnych od ruchu samochodowego,
zmniejszanie szybkości ruchu, budowy ekranów akustycznych, rewitalizacji odcinków linii
kolejowych i wymiany taboru na mniej hałaśliwy.
Narzędziem, które należy wykorzystywać w zakresie ochrony mieszkańców przed
szkodliwym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych są prewencyjne działania administracyjne,
uniemożliwiające lokalizację instalacji powodujących zagrożenie dla ludzi. Do tych narzędzi należą
m.in. plany zagospodarowania przestrzennego, decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach, decyzje
o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Działania te są realizowane poprzez akty prawa
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
76
miejscowego oraz ww. decyzje. Monitorowanie i ocenę poziomu pól elektromagnetycznych prowadzi
zgodnie z kompetencjami WIOŚ. Na przestrzeni kilku ostatnich lat nie stwierdza się przekroczeń
dopuszczalnych poziomów wartości pól elektromagnetycznych.
W zakresie zahamowania powstawania środowiskowych zagrożeń zdrowia monitoring
i ocenę jakości wody w zakresie swoich kompetencji prowadzi PSSE. Stacja zgodnie
z rozporządzeniem w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oznacza w badanej
wodzie zawartość WWA, THM oraz zawartość metali ciężkich. PSSE prowadzi również nadzór nad
warunkami pracy pracowników ze szczególnym uwzględnieniem narażania na czynniki biologiczne
oraz substancje chemiczne niebezpieczne. Natomiast w realizację zadania z zakresu promocji
zdrowego stylu życia włączył się Zespół Szkół Zawodowych im. mjr. H. Dobrzańskiego „Hubala”
w Starogardzie Gdańskim. W szkole zorganizowano „Szkolny Dzień Promocji Zdrowia”.
W ramach upowszechniania i wspierania wdrażania systemów zarządzania środowiskowego
na
terenie
powiatu jest
wdrożony i
stosowany przez
gminy powiatu starogardzkiego
i Starostwo Powiatowe system informowania społeczeństwa o stanie środowiska oraz udziału
społeczeństwa w postępowaniu w sprawie ochrony środowiska. Przed wydaniem decyzji organy
podają do publicznej wiadomości informację o wniosku dot. wydania decyzji poprzez zamieszczenie
w Publicznie dostępnym wykazie danych. Ponadto już wydane decyzje są umieszczane w Publicznie
dostępnym wykazie danych. Starostwo powiatowe Publicznie dostępny wykaz prowadzi
za pośrednictwem serwisu „EKOPORTAL”. Z tej formy prowadzenia Publicznie dostępnego wykazu
danych o dokumentach korzysta również Urząd Gminy Bobowo, Urząd Gmina Osieczna, Urząd
Gminy w Starogardzie Gdańskim, Urząd Gminy Smętowo Graniczne. Część informacji o środowisku
i jego ochronie jest przekazywana za pośrednictwem strony BIP Starostwa Powiatowego
w Starogardzie Gdańskim. Pozostałe informacje są udzielane na wniosek.
W
zakresie
kształtowania
nawyków
kultury
ekologicznej
mieszkańców
powiatu
starogardzkiego oprócz działań z zakresu edukacji ekologicznej szeroko prowadzonych przez
samorządy istotnym elementem była współpraca gmin i starostwa ze szkołami i nadleśnictwami
w ramach przedsięwzięć realizowanych przez te jednostki. Wszystkie zaplanowane w APOŚ kierunki
działań zostały zrealizowane. Łącznie na zadania z edukacji ekologicznej samorządy i placówki
oświatowe przeznaczyły ponad 41,5 tyś, zł.
W ramach realizacji zagwarantowania szerokiego dostępu do informacji o środowisku i jego
ochronie Starostwo Powiatowe za pośrednictwem BIP upowszechniło bardzo wiele artykułów dot.
ochrony środowiska. Ponadto wśród gmin, sołtysów, zakładów komunalnych, nadleśnictw powiatu
oraz jednostek organizacyjnych Starostwa rozpowszechniono artykuły związane z ochroną
środowiska, które znalazły się w czasopismach Ekopartner, Przegląd Komunalny oraz w bezpłatnym
dodatku do Dziennika Pomorza.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
77
W analizowanym okresie pracownicy Wydziału Ochrony środowiska nie uczestniczyli w szkoleniach
z zakresu publicznego dostępu do informacji o środowisku.
W ramach realizacji celu „Zwiększanie lesistości gmin predysponowanych do zalesienia
w „Krajowym Programie Zwiększania Lesistości”” w Nadleśnictwie Lubichowo odnowiono ok. 150
ha zrębów powierzchni leśnej. W największym stopniu zrealizowano jednak zadania dotyczące
prowadzenia nasadzeń drzew i krzewów.
W ramach realizacji celu „Ochrona zasobów leśnych i poprawa ich stanu” nadleśnictwa
w ramach bieżącej pracy prowadziły kampanie edukacyjno – informacyjną poprzez lekcje terenowe
i wycieczki z przewodnikiem, spotkania z leśnikiem w szkołach i poza szkołami, wiele akcji
dla uczniów
szkół z terenu powiatu dot. ochrony przyrody. Nadleśnictwa na bieżąco realizują
działania z zakresu zapewnienia trwałości i wielofunkcyjności lasów, inwentaryzacji zasobów leśnych
pod kątem ich stanu zdrowotnego, zachowania istniejących kompleksów leśnych, prowadzenia
gospodarki leśnej ze szczególnym uwzględnieniem pozaprodukcyjnych funkcji lasu, ochrony gleb
leśnych, stałego monitoringu środowiska leśnego w celu przeciwdziałania stanom niepożądanym
(pożary, choroby, szkodniki, nielegalne wysypiska śmieci) oraz stałego nadzoru nad gospodarką leśną
w lasach prywatnych. Sposób gospodarowania lasami prywatnymi na terenie powiatu został uznany
za najlepszy w Polsce i wyróżniony w kilku publikacjach („Poradnik dla właścicieli lasów
prywatnych” Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękowin Stary 2009 oraz „RYDWAN” Rocznik
Muzealny Muzeum Ziemi Kociewskiej, Starogard Gdański).
W zakresie ukształtowania i ochrony systemów obszarów chronionych wszystkie kierunki
działań były realizowane zgodnie z zamierzeniami. Uchwałą nr 1161/XLVII/10 z dnia 28 kwietnia
2010 roku Sejmik Województwa Pomorskiego przyjął szereg zobowiązań dot. ochrony i rozwoju
systemu obszarów chronionych. W ww. uchwale zapisano podejmowanie działań w zakresie czynnej
ochrony ekosystemów leśnych w celu wspierania procesów naturalnego odnowienia o składzie
i strukturze odpowiadającej siedlisku oraz w celu wspierania ochrony stanowisk chronionych
gatunków roślin, zwierząt i grzybów. Dodatkowo zobowiązano się do podejmowania działań
dot. utrzymana spójności przestrzennej i trwałości ekosystemów leśnych poprzez ograniczanie
ich fragmentacji, zwłaszcza wzdłuż korytarzy ekologicznych rangi ponadregionalnej i regionalnej oraz
przeznaczania na cele nieleśne.
Nadleśnictwo Kaliska zrealizowało projekt związany z restytucją cisa pospolitego, reintrodukcją
jarzębu brekinii a także rozbudową Arboretum Wirty. W nadleśnictwie Lubichowo przebudowano
drzewostany świerkowe w rezerwacie „Krzywe Koło w pętli Wdy”. Realizację ścieżek ekologicznych
w tematach realizowanych z poszczególnych przedmiotów edukacyjnych zrealizował Zespół Szkół
Rolniczych im. Józefa Wybickiego w Bolesławowie.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
78
Ochrona powierzchni ziemi dotyczy w głównej mierze przeciwdziałania degradacji gleb
w rolnictwie i rozwoju rolnictwa ekologicznego. Propagowanie wśród rolników działań zmierzających
do utrzymania trwałych użytków zielonych w ramach zwykłej, dobrej praktyki rolniczej a także
programów rolnośrodowiskowych realizuje uchwała z dnia 28 kwietnia 2010 roku Sejmiku
Województwa Pomorskiego. Ponadto w uchwale zapisano realizację działań maksymalnie
ograniczających zmianę użytków zielonych na grunty orne, ograniczanie budowy urządzeń
drenarskich i rowów odwadniających na gruntach ornych, łąkach i pastwiskach w dolinach jeziornych
i rzecznych oraz na krawędzi tarasów zalewowych.
Zadania z zakresu przeciwdziałania degradacji gleb w rolnictwie są koordynowane przez
doradców z BP ODR w Starogardzie Gdańskim. W gospodarstwach rolnych przestrzegane są normy
Dobrej Kultury Rolnej. Rolnicy przystępują do programu rolnośrodowiskowego, który w 2010 roku
został zrealizowany przez 368 producentów rolnych (łącznie 517 przedsięwzięć).
Oprócz przeciwdziałania degradacji gleb w rolnictwie ważnym zagadnieniem jest
rekultywacja składowisk odpadów, które niespełniają wymagań do dalszego funkcjonowania.
W APOŚ zakładano zamknięcie i rekultywację 8 z 9 składowisk funkcjonujących na terenie powiatu.
Więcej informacji nt. rekultywacji składowisk znajduje się w „Sprawozdaniu z realizacji planu
gospodarki odpadami dla powiatu starogardzkiego w latach 2009- 2010”.
Przywołana uchwała Sejmiku Województwa zabezpiecza również działania w zakresie
zrównoważonego użytkowania zasobów kopalin, zminimalizowania niekorzystnych skutków
ich eksploatacji oraz eliminacji nielegalnego wydobycia kopalin i rekultywacja nieczynnych wyrobisk.
W ww. uchwale zobowiązano się do podejmowania działań w zakresie eliminowania nielegalnego
eksploatowania surowców mineralnych oraz w zakresie rekultywacji terenów powyrobiskowych
na
terenach
Obszarów
Chronionego
Krajobrazu.
Informacje
nt.
ilości,
rodzaju
i miejscu prowadzenia wydobycia złóż są dostępne na wniosek w Starostwie Powiatowym
oraz w Referacie Geologii Departamentu Środowiska UMWP. Stosowne organy w ramach bieżącej
pracy wydziałów opiniują przedłożone studium uwarunkowań kierunków zagospodarowania
przestrzennego, opiniują przedłożony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego a także
dokonują weryfikacji ustaleń istniejących planów zagospodarowania przestrzennego i studiów
uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego.
W ramach realizacji celów „Wzrost efektywności wykorzystania surowców, w tym zasobów
wodnych i surowców energetycznych wykorzystywanych w gospodarce” oraz „Zapobiegania
i ograniczania powstawania odpadów u źródła oraz zmniejszenia ich negatywnego oddziaływania
na środowisko” nie uzyskano znaczących informacji dotyczących ich realizacji od podmiotów
gospodarczych. Według deklaracji samorządów działania takie są planowane przez przedsiębiorstwa
podczas wykonywania projektów i przedstawienia technologii produkcyjnych przed wydaniem decyzji
środowiskowych i decyzji ustalających warunki zabudowy. Część z zadań jest realizowanych przez
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
79
podmioty zobowiązane przepisami prawa, które uzyskały pozwolenie zintegrowane. Z informacji
uzyskanych od Starostwa przedsiębiorstwo STEICO S.A. w latach 2009- 2010 przeznaczyło
400 tyś. zł na program zmniejszenia wielkości poboru wody powierzchniowej oraz ilości
odprowadzonych ścieków a firma TK MEDICA Sp. z o.o. ze Starogardu Gdańskiego uzyskała
dofinansowanie programu ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych poprzez
zmianę technologii obróbki zdjęć rentgenowskich.
Zespół Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Bolesławowie w 2009 roku
zorganizował Sejmik Ekologiczny p.n.: „Alternatywne źródła energii”. Z realizacji zadania „Promocja
i wspieranie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych” należy wymienić działania
przedsiębiorstwa Biogazownia Starogard Sp. z o.o., które podpisało szereg umów z rolnikami
indywidualnymi na uprawę kukurydzy jako rośliny energetycznej. Starostwo powiatowe
w Starogardzkie Gdańskim w analizowanym okresie nie realizowało projektów wykorzystujących
odnawialne źródła energii. Projekty instalacji OZE były realizowane przez szereg gmin.
W zakresie dążenia do zapewnienia dobrego stanu wód Nadleśnictwo Lubichowo realizuje
projekt „Małej retencji na terenie Nadleśnictwa Lubichowo”. Projekt jest realizowany od 2007 roku
i zakończy się w 2012 roku. Odwodnienie parku miejskiego, czyszczenie studzienek kanalizacyjnych,
udrożnienie kanalizacji deszczowej i czyszczenie rzeki Szprycy to zadania realizowane przez Miasto
Skórcz. Koszt inwestycji wyniósł niespełna 40 tyś. zł w przeciągu dwóch lat. Nie uzyskano informacji
dotyczącej tworzenia warunków do szerokiego korzystania z wód (rekreacja, energetyka). Brak było
również nakładów inwestycyjnych ze strony ZMiUW WP na odbudowę i modernizację urządzeń
wodnych. Sytuacja taka może wynikać z faktu, iż na terenie powiatu brak jest wałów
przeciwpowodziowych i nie ma bezpośredniego zagrożenia powodzią. Większość zadań
realizowanych
w
latach
2009
i
2010
przez
ZMiUW
WP
dotyczyła
modernizacji
i utrzymania wałów przeciwpowodziowych. Najbliższa inwestycja w tym zakresie na terenie powiatu
jest planowana przez Zarząd Melioracji w 2013 roku.
Na podstawie przeprowadzonej analizy realizacji celów w latach 2009-2010 przyjętych
w APOŚ można stwierdzić, że znaczną część zadań jest realizowana planowo. Pozostałe,
nie zrealizowane w okresie sprawozdawczym zadania, należy traktować jako cele do dalszej realizacji.
Wymagają one jednak sporych nakładów finansowych oraz dużego zaangażowania nie tylko
Starostwa i organów gmin ale ewentualnie współpracujących z nimi innych jednostek
organizacyjnych, podmiotów gospodarczych czy nawet osób prywatnych.
Częściowo zaplanowane zadania nie były realizowane z powodu braku warunków technicznych
do realizacji (np. budowa ekranów akustycznych, budowa obwodnic). Jednak zdecydowana większość
leży poza kompetencjami samorządu powiatowego, dlatego nie było możliwości wpływu na realizację
tych zadań. Dlatego należy rozważyć w przyszłej aktualizacji dokumentu weryfikację założonych
celów.
Raport z realizacji programu ochrony środowiska dla powiatu starogardzkiego w latach 2009 – 2010
80