Style wychowawcze

Style wychowawcze
Gdy zachodzisz w ciążę, zaczynasz wyobrażać sobie Waszą wspólną przyszłość. Zastanawiasz się, jakie będzie
Twoje dziecko, po kim odziedziczy wzrost, kolor oczu i włosów i temperament. Do tych myśli dochodzi
wyobrażenie o Tobie, jako mamie. Układasz sobie w głowie, jak będziesz wychowywała swoje dziecko, chcesz
być mamą idealną. Co jednak oznacza być idealnym rodzicem? I jak podołać temu ogromnemu wyzwaniu, jakim
jest wychowanie dziecka i czym się kierować?
Autor: Monika Zwierzchowska
Najczęściej Twoje wyobrażenia o samej sobie, jako mamie, nie znajdują odzwierciedlenia w rzeczywistości.
Chcemy być perfekcyjnie wyrozumiałe, cierpliwe, uważne, zakładamy sobie, że dane problemy będziemy
rozwiązywały tak a nie inaczej. Dopiero czas, który spędzamy z dzieckiem, uczy nas, jak być dobrym rodzicem,
ale nie idealnym.
Skąd jednak możesz wiedzieć, że sposób w jaki wychowujesz dziecko jest dobry i właściwy? Poznaj trzy style
wychowawcze, sprawdź, który sama stosujesz wobec swojego dziecka i zdecyduj, który jest najlepszy.
W latach 60. XX wieku Amerykanka – Diana Baumrind, psycholog rozwoju, wyodrębniła i opisała 3 style
wychowawcze (ang. parenting styles): przyzwalający, autorytarny i autorytatywny.
Pierwszy styl wychowania to styl przyzwalający. Rodzice, którzy decydują się na taki sposób wychowania,
okazują swojemu dziecku dużo miłości, ciepła i wsparcia. I do tego momentu wszystko wygląda dobrze, ale
rodzice Ci nie potrafią zapanować nad własnymi pociechami, a one robią to na co mają ochotę. Warto dodać, że
rodzice przyzwalający charakteryzują się bardzo niskimi zdolnościami komunikacyjnymi. Takie podejście rodziców
nazywane jest po prosru bezstresowym wychowaniem.
Jak to wygląda w praktyce? Rodzice ustalają reguły i przedstawiają swoim dzieciom standardy ogólnie przyjęte,
lecz nie wymagają od nich, by przestrzegały tych zasad. To one same mają podjąć decyzję, co jest dla nich
dobre, a co nie. Wydaje się to dość absurdalne, szczególnie gdy zdamy sobie sprawę, że rolą rodzica – obok
dawania miłości, jest wskazywanie dziecku granic i nauczenie dyscypliny, a także ponoszenia odpowiedzialności
za własne czyny, nie zaś pozostawienie go sobie samemu. Rodzic powinien rozmawiać ze swoim dzieckiem,
tłumaczyć mu, dlaczego warto zachować się w taki, a nie inny sposób, jakie dzięki temu mogą wynikać korzyści, a
co może dziecko stracić po przez konkretne działania. Nie chodzi tu jednak o to, by być krytycznym wobec
własnego dziecka i negować na każdym kroku jego postępowanie, lecz by wskazywać mu odpowiednią drogę, a
swoje decyzje i wskazówki poprzeć przekonującymi dziecko argumentami.
Kolejny styl wychowania to styl autorytarny. Rodzice wprowadzający taki styl wychowania w życie swojego
dziecka są bardzo wymagający i surowi, oczekują od dzieci przestrzegania reguł, nie tłumacząc im jednak,
dlaczego powinny to robić. Posłuszeństwo dziecka wobec nich bardzo często egzekwują, używając siły.
Komunikacja między takim rodzicem a dzieckiem jest wręcz znikoma, a o wsparciu nie ma tu nawet mowy.
Autorytarny rodzic to także taki, który odpycha swoje dziecko, jest dla niego chłodny i wydaje rozkazy, gdyż
według niego prośba nie jest wystarczająco skuteczna, by mogła być spełniona.
Dziecko jest pod stała kontrolą rodzica i nie ma swobody działania w obrębie własnej przestrzeni. Jego
przekonania są nieistotne dla rodzica w wyniku czego, ani dziecko ani rodzic nie podejmują żadnych rozmów.
Dzieci rodziców autorytarnych znają swoje prawa i obowiązki, więc jakakolwiek zachęta werbalna ze strony
rodzica nie ma tu miejsca, gdyż rodzic autorytarny głęboko wierzy, iż to, co mówią jest słuszne, a ich dzieci
powinny to po prostu zaakceptować.
Rodzice stosujący styl autorytatywny to tacy, którzy wymagają od dzieci przestrzegania reguł zarówno w domu,
jak i poza nim, a także oczekują od nich dojrzałego postępowania. I choć brzmi to dość restrykcyjnie, to rodzice
wcale nie muszą być surowi, a wręcz przeciwnie. Wystarczy aby wykazali się dużymi zdolnościami
komunikacyjnymi, aby wytłumaczyć dziecku dlaczego powinien postępować w określony sposób,
zaangażowaniem uczuciowym, a także ciepłym i przyjaznym dla dziecka sposobem wychowania. Oczywiście taki
sposób postępowania w stosunku do dziecka nie jest najłatwiejszy i wymaga od nas ciężkiej pracy, przede
wszystkim nad samym sobą, ale w mniemaniu wielu badaczy i moim własnym - jest najskuteczniejszy. Styl ten
nazwano autorytatywnym ze względu na to, że jego „wyznawcy” to ludzie, którzy wiedzą, czego chcą, a swoim
dzieciom okazują dużo miłości i szacunku.
A podsumowując….
Badania dowodzą, że ciepły i przyjazny stosunek do dziecka daje lepsze efekty w wychowaniu niż okazywanie
chłodu. Dzieci takich rodziców są więc lepiej przystosowane emocjonalnie i mają lepiej rozwinięte sumienie.
Ważne jest również, by dzieci postępowały według zasad, ale zanim narzucimy na nasze pociechy listę
obowiązków i reguł, które mają przestrzegać, warto im wytłumaczyć, dlaczego tak właśnie powinno się
postępować. Rodzice, którzy rozmawiają z dziećmi, okazują im dużo pozytywnych uczuć, dają im wsparcie, mogą
się spodziewać, że ich dziecko będzie charakteryzować się wyższą samooceną, szybciej stanie się
samowystarczalne, będzie miało wysoką potrzebę osiągnięć i rozwinie w sobie umiejętności społeczne. Dlatego
też pamiętajmy, aby od pierwszych dni dziecka być konsekwentnym rodzicem, ale jednocześnie pełnym ciepłych
uczuć.