JEDENNAŚCIE (132) nm jedennaście (110), jedenaście (22

Słownik polszczyzny XVI wieku - wersja elektroniczna
hasło: JEDENNAŚCIE (stan na dzień: 11-10-2015)
www.spxvi.edu.pl
strona 1/3
JEDENNAŚCIE (132) nm
jedennaście (110), jedenaście (22); jedenaście Murm, Diar (2), ZapKościer (2), Calep (3),
WyprPl (2), SarnStat(6); jedennaście : jedenaście Leop (5 : 1), BibRadz (6 : 1), Mącz (8 : 1), BudNT
(3 : 1), SkarŻyw (1 : 2).
-en- (131), -ęn- (1).
Wszystkie e jasne, a pochylone (w tym w a 2 r. błędne znakowanie).
N m pers jedennåście (8). subst jedennåście (14), [poza związkiem z rzeczownikiem] jedennåście
(7). ◊ G jedennåście (6) FalZioł (2), Leop, BielKron, RejPos, LatHar, jedennåści (1) KromRozm I,
jedenåstu (1) SarnStat. ◊ D jedennaście (6), jedennåściåm (3) [w tym 1 r. zapis: ku iedennaśćią łokci
Strum E2], jedennåści(o)m (1); jedennåście OpecŻyw, KromRozm III, RejPos; jedennåści(a)m Strum;
jedennaście : jedennåściåm WujNT (2 : 2); jedennåście : jedennåści(o)m BudNT (1 : 1). ◊ A m
pers jedennåście (9). subst jedennåście (56), [poza związkiem z rzeczownikiem] jedennåście (2). ◊ I
jedennåścią (13), jedennåście (1) WysKaz. ◊ L jedennåście (4).
Składnia orzeczenia: jedennaście (kogo, czego) są, byli, były (10), jedennaście (kogo, czego) jest,
było (5), jedennaście (kto) byli (1); jedennaście (kogo, czego) są, byli, były OpecŻyw, HistJóz,
MurzNT, Diar, WyprKr, BibRadz, WujNT, SarnStat, SkarKaz; jedennaście (kogo, czego) jest, było
MurzHist, GórnDworz, CzechRozm, WyprPl; jedennaście (kto) byli BudNT; jedennaście (kogo, czego)
są: jedennaście (kogo, czego) jest GroicPorz (1 : 1).
Składnia przydawki: te jedennaście (czego) (1) SarnStat, [z elipsą rzeczownika] (1) Diar; ty
jedennaście (czego)(1) BibRadz; tym jedennaście [z elipsą rzeczownika] (5) OpecŻyw, RejPos, BudNT,
WujNT (2); tym jedennaściam [z elipsą rzeczownika] (2) WujNT; tę jedennaście (czego) (1) SarnStat.
Składnia rządu lub zgody liczebnika z wyrazem oznaczającym przedmiot liczony dla poszczególnych
przypadkow: w składni rządu z rzeczownikiem w G pl: N (16), G (3), D (1), A (54), L (1); w skupieniach
liczebnikowo-rzeczownikowych N (2), G (3), A (6), I (9); w składni rządu z rzeczownikiem zbiorowym
w G sg: I (2); w składni zgody: N (1), D (5), A (1).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w.
Liczebnik główny; undecim Murm, Mymer1, Mącz, Vulg, Cn, undeni Mącz, Calep, Cn; undeceni
Mącz, Cn (132) : Murm 199; Mymer1 42v; Undecim, Iedennáśćie. Mącz 503a, 503a; Calep [1135]b.
Wyrażenie: »jedennaście a jedennaście« = jedenastkami (1): Undeceni, idem quod undecim.
Yedennascie á yedennascie álbo po yedennascie. Mącz 503a.
Zestawienie: »jedennaście siedm« = nazwa gry hazardowej (1): wyárowáć ſie ma ocyec káżdy áby
yákyemv leyowi álbo tákyemu ktoryby dobrze gráć álbo w yedennaſcye ſiedm myotáć vmyał [...]
nye zlecał ſyná. GliczKsiąż L8v.
W połączeniu z rzeczownikiem lub zaimkiem oznaczającym przedmiot liczony w składni rządu z G
pl (75): OpecŻyw 168; yż ſlońce y myeſyąc y iedennaſcye gwiazd chwalily mye HistJóz Av; ZapWar
1533 nr 2407; FalZioł I 62c, V 84, 105v; LibMal 1543/74, 1545/99v ; HistAl K7v; ktorych [dziatek]
było iedennáśćie MurzHist B4v; MurzNT Matth 28/6; GroicPorz d2v [3 r.]; Vdziáłał theſz iedenaśćie
Kołdr/ z ſierzći koźiey Leop Ex 36/14, 2.Par 36/5, 11; WyprKr 21 v, 106; BibRadz I 46a, Ex 26/7,
8, 2.Par 36/5, Ez 40/49, Luc 24/33; OrzRozm Hv; BielKron 16, 148v, 149v, 154, 173v (15); Mącz
Słownik polszczyzny XVI wieku - wersja elektroniczna
hasło: JEDENNAŚCIE (stan na dzień: 11-10-2015)
www.spxvi.edu.pl
strona 2/3
17c, 503a; GórnDworz P3v [2 r.]; tu iáko ſłyſzyſz s pewnych á prawdziwych iedennaſcie ſwiádkow
RejPos 120v, 111v; BiałKat 131 [2 r.]; RejPosWstaw [1433]; BudBib Gen 32/22, 2.Par 36/5, 11, Ier
52/1, 3.Esdr 1/45; Kiedyby miał budowáć Groblą ku iedennaśćią łokći/ álbo ku dwunaśći/ y wyżéy.
Strum E2, F4; CzechRozm 136; SkarŻyw 107, 583; StryjKron 310, 350; ZapKościer 1585/53v, 61;
Calep [1135]b [2 r.]; Phil D; WyprPl A2, B2v; LatHar 504, 509, 510; Lecz iedennáśćie vczniow ſzli
do Gálileiey WujNT Matth 28/16, Luc 24/33, Act 1/26.
W składni rządu z G sg rzeczownika zbiorowego (2): Brat Henrik Dughe z iedennaſcią Bráciey
[zabit]. StryjKron 325, 325.
W składni zgody (7): vkázál ſie ſwym iedennáſcie vcżennikom ſiedzącym wonym palátzu OpecŻyw
172v; [Uczniowie z Emaus] naleźli zgromadzoné iedennaście/ i ty ktorzy znimi byli MurzNT Luc
24/33; KromRozm III N3v; A był wneth policżon dwunaſthym zwolennikiem ku onym iedennaſcie
pirwſzym. RejPos 287v; iedennaśćie vcżniowie ſzli do Galileie BudNT Matth 28/16, Mar 16/14;
WujNT Mar 16/14.
Z elipsą wyrazu oznaczającego przedmiot liczony oraz w połączeniu z rzeczownikiem o tej samej
końcówce dla N i G pl (19): á to maſz cżynić do iedennaſcie dni FalZioł I 116d, III 2d; Diar 95 [2 r.];
Ale ſtoiąc Piotr z iedennaśćią/ podnioſl głoſu ſwego Leop ZZ3v, Ex 26/7, 1.Cor 15/5; Haeredem
facere ex deunce, Yedenaśćie częśći ymienia ſwego komu dáć Mącz 152b, 503a [2 r.]; BudNT Act
2/14, 1.Cor 15/5; SkarŻyw 580; á to Pan po wiecżerzy przy iedennaśćie tylko mowił CzechEp 163;
WujNT 184, Luc 24/9, Act 2/14, 1.Cor 15/5; SkarKaz 207a.
W charakterystycznych połączeniach: jedennaście apostołow, apostołowie (3), braciej (2), bratow,
bram, części, dni (4), dziatek, dzieci, giezłek, groszy, grzywien, gwiazd(2), kołdr(y) (2), kortyn,
kościołow, lat (23), łańcuszkow, łokci (łokiet) (3), miesięcy (3), mil, mostow, opow (2), pieniędzy (2),
piłuł (2), pojazd, przysiężnikow (2), razow (2), rzędow, snopow, świadkow, talarow, uczniow, uczniowie,
uczennicy (4), ziarn, złotych (3), zwolen(n)ikow (4).
Zestawienia liczebnikowe (21):
Ze spójnikiem „i” (2):
setki i dziesiątki (1): Zydowie liczą [...] pod ſędźmi od Iozuego áż do Sámſoná ſto y iedenaśćie
lat BibRadz I 418v marg.
dziesiątki i setki (1): a ſkodi ym vczinyono za yedennaſczye y trziſtha aſpr LibLeg 11/141.
Bezspójnikowe (1): yakoſz był napyſſal Eſayas veſthu w yedennaſzczye capitulum PatKaz III 111v.
Wyrażenia: »jedennaście set« (8): iż od czterzech/ pyęći/ ſſeſći/ dźyewyąći/ yedennaſći ſet lat
nye ináczey trzyma koſćyoł Rzymſki/ niż przed dwyemánaſćye trzemánaſćye/ y pyąćyąnaſćye ſet lat
trzymano KromRozm I E4v; Tárrákonſkye Concilium w Hiſpániey przed tyſyącem álbo yedennaſcyą
ſeth lat [...] piſáło KromRozm III P3, C6v, Nv, O5; SkarJedn 13; WysKaz 38; SkarKaz 243b.
»jedennaście tysiąc, tysięcy« (5 : 4): ktorych [panien] było w licżbie iedennaſcie tyſiąc s ſwiętą
Orſzu1ą y Kordulą BielKron 151v, 298v, 405v; LatHar + + 5v; A co nád té iedenaśćie tyśięcy beczek
ſoli będźie mógł mieć SarnStat 395; A ná tę iedenaśćie tyśięcy beczek ſoli/ ma dáwáć kwity Zupnik
Bydgoſki SarnStat 395, 395 [2 r.], 732.
Słownik polszczyzny XVI wieku - wersja elektroniczna
hasło: JEDENNAŚCIE (stan na dzień: 11-10-2015)
www.spxvi.edu.pl
strona 3/3
»jedennaście tysięcy« setki i dziesiątki (1): któréby [dobra] ná káżdy rok prowentu/ iedenaśćie
tyśięcy/ dwieśćie/ y pięćdźieśiąt złotych czyniły. SarnStat 1148.
Cf JEDENNASTEK, JEDENNAŚCIEKROĆ
BZ