nr 10/2012 - Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Budapeszcie

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej
w Budapeszcie
Referat Ekonomiczny
E-mail: [email protected]
Budapeszt, 10 października 2012 r.
Biuletyn Ekonomiczny nr 10/2012
1. Rada Monetarna zdecydowała 26 września 2012 roku o obniżeniu bazowej stopy
oprocentowania o dalsze 25 pb z poziomu 6,75% do 6,50% (miesiąc wcześniej stopę
bazową Rada zredukowała z 7,00% do 6,75%).
2. Rząd ogłosił na początku października br. nowy pakiet korygujący bilans finansów
państwa, który zakłada cięcia wydatków w roku bieżącym na poziomie 133 mld HUF,
a w roku przyszłym 397 mld HUF. Zredukował jednocześnie prognozę wzrostu
gospodarczego do -1,2% (z 0,1%) w br. i do 1% (z 1,6%) w roku 2013, przy czym
deficyt budżetowy w obydwu latach wynieść ma 2,7% PKB (wcześniej rząd zakładał
2,5% PKB w 2012 roku i 2,2% PKB w 2013 roku). Rząd węgierski wycofał się z
kontrowersyjnej idei opodatkowania transakcji banku centralnego.
3. Równolegle z prezentacją pakietu oszczędnościowego rząd opublikował raport dot.
działań podjętych w celu realizacji zaleceń ECOFIN z marca br. w ramach procedury
nadmiernego deficytu. Tekst raportu dostępny jest on-line, w jęz. angielskim:
http://www.kormany.hu/download/8/af/a0000/edp%20progress%20report%20201210
_en.pdf.
4. Węgierski Bank Narodowy MNB przedstawił pod koniec września br. kwartalną
prognozę dla węgierskiej gospodarki, w której przewiduje w roku bieżącym głębszy
spadek gospodarczy od prognozowanego wcześniej (PKB na poziomie -0,8%, zamiast
-1,4%),a przyszłoroczny poziom wzrostu gospodarczego skorygował do 0,7% (z
0,8%). Wg autorów raportu pojawienie się w przyszłym roku nowych mocy
produkcyjnych w przemyśle motoryzacyjnym (wzrost produkcji w fabryce Audi i
Mercedesa) wywrze pozytywny wpływ na eksport, przemysł budowlany powinien
powoli zacząć wychodzić z kilkuletniej zapaści, a rolnictwo - po obecnym fatalnym
roku - może się wykazać w 2013 roku już tylko lepszymi wynikami. Wg MNB
inflacja nabiera (i będzie nabierać) tempa wskutek wzrostu cen nośników energii,
żywności i kosztów jej wytwarzania oraz podwyżek podatków. Zamiast
prognozowanej na rok bieżący inflacji w wysokości 5,3% bank centralny przewiduje
osiągnięcie poziomu 5,8%, a w roku przyszłym 5% (zamiast 3,5% szacowanego w
czerwcu br.). Osiągnięcie 3%-wego celu inflacyjnego może być możliwe dopiero w
drugiej połowie 2014 roku, o ile nie nastąpią kolejne podwyzki podatków. Poziom
deficytu budżetowego autorzy raportu szacują na 2,8% PKB w bieżącym roku
(zamiast 2,5%), a w 2013 roku na 2,4% PKB (zamiast 2,2%).
5. Wg analityków Morgan Stanley zadłużenie Węgier dałoby sie utrzymać w ryzach
gdyby wzrost gospodarczy kształtował się na poziomie 1,5%, przy równoczesnej
zdyscyplinowanej polityce budżetowej. Ich zdaniem Węgry borykają się z trzema
zasadniczymi problemami, jakimi są: słaby wzrost gospodarczy, nieobliczalna
polityka gospodarcza oraz zanik kredytowania przedsiębiorstw. W ich ocenie, choć
zawarcie porozumienia kredytowego nie byłoby natychmiastowym panaceum na
kłopoty natury strukturalnej, to jednak może ono wywrzeć wielorakie pozytywne
skutki, jak: redukcję kosztów finansowania zadłużenia, nadanie polityce gospodarczej
wiarygodności, spowolnienia procesu przenoszenia kapitału. Morgan Stanley
przewiduje, że węgierski PKB skurczy się bieżącym roku o 1,2%, zaś w przyszłym
ukształtuje sie na poziomie 0,7%.
6. Według Instytutu Badań nad Gospodarką GKI rząd nie jest poważnie zainteresowany
poszukiwaniem możliwości porozumienia w sprawie nowego kredytu z MFW/UE i
tylko nagłe pogorszenie sytuacji finansowej kraju mogłoby zmusić go do bardziej
zdecydowanych działań negocjacyjnych (obecne, wg GKI, służą jedynie uspokojeniu
rynków finsnowych). Instytut nie dostrzega żadnych zmian w rządowej polityce
gospodarczej, co powoduje coraz głębszą izolację kraju. Dziurę budżetową w
przyszłorocznym budzecie państwa instytut wycenia na 600 mld HUF (2% PKB).
Prognoza GKI jest następująca - wzrost PKB: -1,5% w 2012 roku (0,8% w 2013
roku), inflacja: 5,7% (4,7%), bezrobocie: 11,2% (11,2%), deficyt budżetowy: 2,9%
PKB (3,0% PKB), bazowa stopa oprocentowania: 6,5% (6-6,5%), średni kurs euro:
293 HUF/EUR (285 HUF/EUR).
7. Według najnowszej prognozy Instytutu Badań nad Gospodarką ‘Századvég’ węgierski
PKB w roku bieżącym skurczy się o 1,0%, a w następnym wzrośnie o 0,9%, przy
inflacji na poziomie 5,7% (w 2013 roku 4,3%). Wg instytutu dla realizacji założonego
na 2013 rok poziomu deficytu niezbędne będzie dokonanie dalszych oszczędności w
budżecie na poziomie ok. 350 mld HUF.
8. Ceny artykułów konsumpcyjnych były w sierpniu 2012 roku wyższe o 6,0% w
stosunku do cen z sierpnia 2011 roku. W szybkim tempie drożała żywność - o 6,3%
r/r (przy czym jaja o 32,3 %, tłuszcz wieprzowy o 25,1%, czekolada i kakao o 19,6 %,
wieprzowina o 10,4%; o 8,5% spadły natomiast ceny mąki). O 14,1% zdrożał alkohol
i wyroby tytoniowe. W porównaniu z poziomem sprzed roku ceny paliw wzrosły w
sierpniu br. o 13,5%, a koszty energii dla gospodarstw domowych o 6,2%,
ogrzewanie centralne o 8,4%. Ceny odzieży wzrosły o 3,5%, a usług o 4,1%, w tym
wywóz śmieci o 8,1%, opłaty za kanalizację o 5,3%. O 0,8% spadły natomiast ceny
dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku. W stosunku do poprzedniego miesiąca ceny
w sierpniu br. były wyższe o 0,1%, przy czym ceny żywności spadły 0,9%. (KSH)
9. W okresie czerwiec-sierpień 2012 roku bezrobocie na Węgrzech wyniosło 10,4%, co
oznacza poziom niższy o 0,4% w porównaniu z analogicznym okresem 2011 roku. W
badanym okresie liczba bezrobotnych wyniosła 456 tysięcy osób. W grupie wiekowej
25-54 lat bezrobocie obniżyło się o 0,5% i wyniosło 9,4%, w grupie wiekowej 55-64
obniżyło się o 1,1% do poziomu 7,5%, a wśród osób młodszych (15-24 lat)
podwyższyło się do 29,1% (wzrost o 3,1% w porównaniu z analogicznym okresem
sprzed roku). Spośród ogółu bezrobotnych 46,5% poszukiwało pracy przez okres
dłuższy niż rok, a przeciętny okres przebywania bez zatrudnienia wyniósł 17,4
miesięcy. (KSH)
2
10. W okresie czerwiec-sierpień 2012 roku zatrudnionych na Węgrzech było 3.914 tys.
osób, co oznacza o 77 tys. osób więcej (wzrost o 2,0%), niż w analogicznym okresie
roku 2011. (KSH)
11. W okresie styczeń-lipiec 2012 roku w ujęciu rocznym średnia płaca brutto osób
zatrudnionych na pełnym etacie wzrosła o 4,8% i wyniosła 221.300 HUF, przy czym
w sektorze prywatnym średnia płaca brutto wzrosła o 7,3% (do 231.600 HUF), a w
sektorze publicznym o 3,6% (do 212.800 HUF). Średnia płaca netto w gospodarce
narodowej (liczona bez ulg rodzinnych) wzrosła w badanym okresie o 2,0% r/r i
wyniosła 143.000 HUF. (KSH)
12. W lipcu 2012 roku produkcja przemysłowa w relacji r/r odnotowała stagnację, a po
wyeliminowaniu czynników kalendarzowych spadek o 2,2%. W stosunku do czerwca
br., po wyeliminowaniu czynników sezonowych i kalendarzowych, spadła o 1,2%. W
okresie styczeń-lipiec 2012 roku produkcja przemysłowa była niższa o 0,3% r/r.
Eksport produktów przemysłowych wzrósł w okresie styczeń-lipiec br. o 1,1% r/r, a
w miesiącu lipcu o 1,5% r/r. Sprzedaż krajowa produktów przemysłowych w okresie
styczeń-lipiec br. spadła o 1,7% r/r, w lipcu zaś o 1,4% r/r. (KSH)
13. W sierpniu 2012 roku ceny produkcji sprzedanej przemysłu wzrosły o 5,1% w
stosunku do sierpnia 2011 roku (w okresie styczeń-sierpień 2012 roku o 6,7% r/r),
przy czym ceny sprzedaży krajowej wzrosły w sierpniu o 5,7% r/r, a sprzedaży na
eksport o 4,6%. W stosunku do poprzedniego miesiąca ceny były niższe o 0,3%.
(KSH)
14. Węgierski przemysł budowlany odnotował w lipcu 2012 roku wzrost o 7,6% w
porównaniu z lipcem 2011 roku, przy czym produkcja budynków skurczyła się o
0,3%, a wykonanie robót budowlanych innego typu było wyższe o 15,5%. W okresie
styczeń-lipiec 2012 roku produkcja budowlana zmniejszyła się o 7,3%. W stosunku
do lipca 2011 roku w lipcu br. portfel nowych zamówień na roboty budowlane
skurczył się o 3,3%, a skumulowana liczba zamówień była wyższa o 0,7%. (KSH)
15. W lipcu 2012 roku wartość wegierskiego eksportu wyniosła 6.440,3 mln EUR (wzrost
o 4,4% w stosunku do lipca 2011 roku), a importu 6.009,3 mln EUR (wzrost o 4,2%
r/r), co oznacza, że dodatnie dla Węgier saldo obrotów handlowych ukształtowało się
na poziomie 431,0 mln EUR. W okresie styczeń-lipiec 2012 roku wartość
węgierskiego eksportu wyniosła 46.520,5 mln EUR (wzrost o 1,0% r/r), a importu
42.428,3 mln EUR (wzrost o 1,5% r/r). Saldo – dodatnie dla Węgier – wyniosło w
badanym okresie 4.092,2 mln EUR. (KSH)
16. W lipcu 2012 roku wolumen obrotów handlu detalicznego zmniejszył się o 2,6% r/r
(po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych), a w okresie styczeń-lipiec br. o
1,3% r/r. W stosunku do poprzedniego miesiąca, po wyeliminowaniu czynników
sezonowych i kalendarzowych, wolumen obrotów handlu detalicznego zmalał o 0,4%.
Wartość obrotów handlu detalicznego (w tym również internetowego i wysyłkowego)
w lipcu br. wyniosła 731 mld HUF, a w okresie styczeń-lipiec br. 4.524 mld HUF.
(KSH)
17. W stosunku do lipca 2011 roku ceny produktów rolnych wzrosły w lipcu br. o 6,6%
(w okresie styczeń-lipiec wzrosły o 5,1% r/r), przy czym ceny upraw roślinnych
wzrosły o 5,3%, a zwierząt żywych i produktów pochodzenia zwierzęcego o 9,3%.
(KSH)
3
18. Rezerwy międzynarodowe węgierskiego banku centralnego MNB wyniosły na koniec
sierpnia 2012 roku 35.237,6 mln EUR (w analogicznym okresie 2011 roku rezerwy
wynosiły 37.554,0 mln EUR).
19. We wrześniu 2012 roku obroty na Budapeszteńskiej Giełdzie Papierów
Wartościowych (BÉT) wyniosły 204.701 mln HUF (wzrost o 45,2% w stosunku do
sierpnia br.; spadek o 43,0% w stosunku do września 2011 roku), a średnia wartość
dziennej transakcji wyniosła 10.235 mln HUF.
20. Ministerstwo Gospodarki Narodowej opublikowało dane, z których wynika, że Węgry
odnotowały w sierpniu br. deficyt budżetowy w wysokości 122,0 mld HUF, wskutek
czego deficyt za pierwsze osiem miesięcy bieżącego roku wzrósł do poziomu 559,5
mld HUF, co stanowi 97,1% deficytu budżetowego założonego na cały rok 2012
(576,2 mld HUF).
21. Na początku października br. parlament węgierski uchwalił przepisy o nowych
rodzajach podatków i ulgowych składkach ubezpieczeniowych, będących częścią
ogłoszonego w lipcu br. programu ochrony miejsc pracy. Zmiany wchodzą w życie 1
stycznia 2013 roku. Nowy, zryczałtowany podatek dla mikro-przedsiębiorstw (z
przychodami rocznymi do 6 mln HUF), uiszczany miesięcznie w formie ryczałtu od
zatrudnionej osoby w kwocie 50 tys. HUF, zwolni te przedsiębiorstwa z wszelkich
składek ubezpieczeniowych opłacanych przez pracodawcę i pracownika oraz podatku
dochodowego od osób prawnych i fizycznych. Wartość faktur wystawianych przez
mikro-przedsiębiorstwa (odmiennie od wcześniejszych planów) będzie mogły być
zaliczona do kosztów podmiotów kupujących, a dla uniknięcia zjawiska tworzenia
fikcyjnych faktur w celu obniżenia podstawy opodatkowania podmiotu kupującego
(skoro wystawiający płaci stałą kwotę podatku niezależną od wysokości jego
dochodów) wprowadzono obowiązek przekazywania urzędowi skarbowemu danych
obu stron, gdy wartość faktur wystawionych na rzecz tego samego podmiotu
przekroczy 1 mln HUF; w takich przypadkach na stronach będzie spoczywać
obowiązek udowodnienia, że wystawione faktury nie zostały sporządzone wyłącznie
dla pozoru, w celu ukrycia np. faktycznego stosunku pracy. Zwolnienie lekarskie
pracownika, wynoszące co najmniej 30 dni, skutkuje zwolnieniem z obowiązku
opłacenia przez pracodawcę miesięcznego ryczałtu. Nagromadzenie zaległości wobec
fiskusa w kwocie 100 tys. HUF pozbawi podatnika uprawnienia do korzystania z tej
formy uprzywilejowanego opodatkowania, wytyczono też górną granicę rocznej
kwoty podatku od obrotów opłacanych przez mikro-przedsiębiorstwa na rzecz
samorządów lokalnych, w wysokości 50 tys. HUF/placówka. Podatek dla małych
przedsiębiorstw skonstruowany został z myślą o przedsiębiorcach zatrudniających 225 pracowników, z obrotami nie przewyższającymi 500 mln HUF w skali roku.
Podatek, którego stawka wynosić będzie 16%, wymierzony zostanie w tym wypadku
na zysk firmy oraz koszty pracy. Nowy podatek zwalnia z opłacania podatku
dochodowego od osób prawnych oraz niektórych składek ubezpieczeniowych, takich
jak 27% podatku socjalnego, czy 1,5% składki kształcenia zawodowego. W
założeniu, zachęcać ma też przedsiębiorstwa do inwestowania i zwiększania
zatrudnienia, ponieważ przyjęcie każdego nowego pracownika nie powoduje
zwiększenia kosztów pracy. Wybierając tę formę opodatkowania można zastąpić 1%
podatek od obrotów płacony na rzecz samorządów lokalnych poprzez uiszczenie
stałej kwoty 2,5 mln HUF/placówka. Uchwalono także ulgi dla pracodawców
zatrudniających młodych ludzi poniżej 25 roku życia, nie dysponujących
doświadczeniem zawodowym dłuższym, niż 180 dni kalendarzowych oraz matki
4
powracające z urlopu macierzyńskiego i osoby długotrwale bezrobotne, zwalniając
pracodawców przez okres dwóch lat całkowicie z obowiązku opłacania podatku
socjalnego (27%) i składki kształcenia zawodowego (1,5%) do wysokości
wynagrodzenia 100 tys. HUF, a w trzecim roku przywracając wspomniane obciążenia
pracodawcy jedynie w Polowie. W odniesieniu do pracowników powyżej 55-ego roku
życia oraz osób bez wykształcenia uchwalono dla zatrudniających ich pracodawców
50% ulgi w ww. ciężarach socjalnych pracodawcy.
22. Parlament węgierski uchwalił ustawę ‘o przeciwdziałaniu paleniu przez małoletnich
oraz o handlu detalicznym tytoniem’. Ustawa wprowadza system koncesyjny w
handlu detalicznym tytoniem. Określa liczbę punktów sprzedaży według liczby
mieszkańców (w miejscowościach poniżej 2 tysięcy mieszkańców – zezwala na
jeden, a w miejscowościach powyżej tej liczby – po jednym dodatkowym punkcie
sprzedaży na każde dodatkowe 2 tysiące mieszkańców). Docelowo na Węgrzech
funkcjonować ma ok. 7 tysięcy koncesjonowanych punktów sprzedaży wyrobów
tytoniowych. Nowe reguły określone ustawą mają zacząć obowiązywać od 1 lipca
2013 roku.
23. Z dniem 1 października br. weszły w zycie przepisy uprawniające osoby bezrobotne,
które podejmą pracę w odległości 100 km od swojego miejsca zamieszkania (lub czas
ich przejazdu do pracy wynosi 6 godz.) do otrzymania dopłaty do kosztów najmu
mieszkania oraz czynszu przez okres półtora roku. Przez pierwsze 6 miesięcy dopłata
wynosi 100 tys. HUF, w następnych 6 miesiącach 60 tys. HUF, a w ostatnim półroczu
40 tysięcy HUF. W przypadku, gdy przeprowadzi się cała rodzina i dwie osoby będą
uprawnione do otrzymywania dopłat, wówczas kwoty kształtować się będą
odpowiednio w wysokości 150 tys., 90 tys., 60 tys. HUF,w przypadku zaś trzech lub
więcej uprawnionych członków rodziny nawet 200/120/80 tys. HUF Z dopłaty
korzystać mogłyby osoby bezrobotne zarejestrowane od 3 miesięcy, nie posiadające
nieruchomości w nowym miejscu wykonywania pracy, których wysokość
wynagrodzenia nie może przekroczyć trzykrotności płacy minimalnej, a okres
zatrudnienia trwać będzie co najmniej pół roku. Po upływie trzech lat od zakończenia
okresu refundacyjnego powstaje ponowna możliwość ubiegania się o tę formę
dopłaty.
24. Węgierski urząd ds. promocji gospodarczej za granicą (Hungarian Trade &
Investment Agency), państwowy EXIMBANK oraz państwowy ubezpieczyciel
kredytów eksportowych MEHIB zawarły porozumienie o współpracy. Celem jest
skoordynowane wsparcie działalności węgierskiego sektora mśp za granicą.
Kierunkiem geograficznym wspólnych działań mają byc kraje krajach Ameryki
Łacińskiej, Afryki, Azji Wschodniej, państw WNP, Bałkanów Zachodnich i państw
Niecki Karpackiej.
25. Według danych urzędu podatkowego (NAV) od momentu wprowadzenia tzw.
podatku chipsowego do budżetu państwa wpłynęło łacznie 15 mld HUF (na cały rok
2012 przewidziano 20 mld HUF wpływów).
26. Mihály Varga, współprzewodniczący Węgiersko-Kazachskiej Międzyrządowej
Komisji Współpracy Gospodarczej (a także główny negocjator Węgier w rozmowach
z MFW i UE) przebywał z dwudniową wizytą w Kazachstanie, gdzie przeprowadził
rozmowy ze swym odpowiednikiem w Komisji po stronie kazachskiej, ministrem
rozwoju gospodarczego i handlu B.A. Sagintajewem, podczas których omówiono
kwestie związane z gospodarczymi relacjami dwustronnymi, a zwłaszcza wzajemnym
5
wsparciem wspólnych przedsięwzięć. Ministrowie potwierdzili intencję z maja br. (z
wizyty premiera Węgier w Kazachstanie) realizacji wsparcia przedsiębiorstw
funkcjonujących w obu państwach przy pomocy wspólnego funduszu finansowoinwestycyjnego. Wsparcie z funduszu miałoby dotyczyć przede wszystkim sektora
rolnego, energetycznego i budowlanego.
27. Centrum Obsługi Zadłużenia poinformowało o wykonaniu w 95%-ach planu
emisyjnego, założonego na bieżący rok (zaplanowano emisję obligacji na wartość
1.230 mld HUF, z czego do września br. wykonano 1.163 mld HUF).
28. Węgierski koncern naftowy MOL uzyskał zgodę czeskiego urzędu ochrony
konkurencji na przejęcie w Republice Czeskiej 124 stacji benzynowych od firm
Bohemia Realty i Pap Oil Cerpaci Stanice (zarządzającej siecią stacji o nazwie Pap
Oil).
29. Grupa deweloperska TriGránit i miasto Putian w południowo-wschodnich Chinach
podpisały list intencyjny dot. wykonanie prac rozwojowych i wykonawczych centrum
miejskiego i kompleksu wypoczynkowego. Szacunkowa wartość inwestycji, to 300
mln USD.
30. Według towarzystwa ubezpieczeniowego Aegon dramatyczny spadek obrotów na
węgierskim rynku ubezpieczeń jest nieporównywalny z żadnym krajem regionu.
Sprzedaż polis ubezpieczeniowych skurczyła się w tym roku na Węgrzech o 25-30%.
31. Według badań przeprowadzonych przez Ernst&Young oszustwa podatkowe w
spożywczym handlu hurtowym kosztują państwo 130 mld HUF rocznie, a metodą na
uniknięcie płacenia podatku VAT jest praktyka tzw. fałszywego eksportu.
32. Bank of Georgia otworzył swoje przedstawicielstwo w Budapeszcie. Jest to trzecie
biuro gruzińskiego banku za granicą, po Tel Avivie (2009) i Londynie (2010).
33. We wrześniu br. oddano do użytku na zachodzie Węgier (w miejscowości
Szentgotthárd) nową fabrykę silników do aut marki Opel, która zatrudniać ma
bezpośrednio 800 pracowników. Inwestycja, warta 500 mln EUR, podwyższyła kwotę
dotychczasowych inwestycji Opla na Węgrzech do 1,25 mld EUR.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Węgry - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
Wzrost PKB (%)
Produkcja przemysłowa (%)
Inflacja (%)
Bezrobocie (%)
2009
-6,3
-17,7
4,2
10,0
2010
1,2
10,5
4,9
11,2
Źródło: Węgierski Urząd Statystyczny (KSH)
Opr : Referat Ekonomiczny Ambasady RP w Budapeszcie
6
2011
1,7
5,4
3,9
10,9
2012
-1,3 (IV-VI)
-2,2 (VII)
6,0 (VIII)
10,4 (VI-VIII)