Opinia o Planie

dr Wojciech Rączkowski
Opinia o Planie Ochrony Tatrzańskiego Parku Narodowego
- Dokumentacji do projektu Planu Ochrony - Operat Ochrony zasobów geologicznych.
Przedstawiony do zaopiniowania Operat Ochrony zasobów geologicznych został wykonany na
podstawie „Operatu Ochrony Przyrody NieoŜywionej i Gleb” opracowanego pod redakcją S. Skiby i
A. Kotarby w roku 1997 (rozdział „PodłoŜe geologiczne” – opracowanego przez M. Michalika i
A. Uchmana) oraz Mapy geologicznej Tatr polskich w skali 1 : 10 000 zestawionej w latach 1958 –
1980 pod redakcją S. Sokołowskiego i K. Guzika. Operat został przygotowany przez KRAMEKO
spółkę z o.o. w Krakowie, według stanu na dzień 1 stycznia 2013 r. Wykonał go zespół: mgr inŜ.
Marcin Czerny – nadzór merytoryczny, opracowanie merytoryczne i mgr inŜ. Joanna Lomber –
opracowanie merytoryczne. Opracowanie techniczne Operatu wykonali: mgr inŜ. Marcin Czerny, mgr
inŜ. Joanna Lomber i mgr Sabina Stanisławska.
Operat zawiera 63 numerowane strony i 7 załączników graficznych w tekście. Są to mapy
wykonane w oprogramowaniu GIS w skalach 1 : 75 000 i 1 : 100 000:
1. Mapa najcenniejszych obiektów geologicznych w skali 1 : 75 000,
2. Mapa zagroŜeń dla obiektów geologicznych w skali 1 : 100 000,
3. Mapa oceny obiektów geologicznych w skali 1 : 75 000,
4. Mapa oceny zagroŜeń dla obiektów geologicznych w skali 1 : 100 000,
5. Mapa monitoringu obiektów geologicznych w skali 1 : 100 000,
6. Mapa zadań ochronnych w skali 1 : 100 000,
7. Mapa geologiczna jednostki tektoniczne w skali 1 : 75 000,
8. Mapa geologiczna w skali 1 : 25 000 wraz z Legendą załączone do opracowania w postaci
plansz formatu A0.
Jak podają autorzy Operatu, mapy w skali 1 : 75 000 zostały wykonane na podstawie opracowań
archiwalnych i drukowanych z poprzedniego Operatu (S. Skiba i A. Kotarba red 1997) oraz Mapy
przeglądowej „Geologia – tektonika opracowanej przez A. Michalika z „Atlasu Tatrzańskiego Parku
Narodowego (1985). Mapy zostały wykonane na podkładzie modelu rzeźby TPN.
Główny załącznik dotyczący prac inwentaryzacyjnych „Tatrzański Park Narodowy - Mapa
geologiczna w skali 1 : 25 000, został opracowany na podstawie materiałów drukowanych – Map
geologicznych Tatr Polskich w skali 1 : 10 000 z lat 1958-1980 (w wyniku digitalizacji
poszczególnych arkuszy, bez uproszczenia wydzieleń oraz zastosowania nowej nomenklatury
przyjętej w późniejszych opracowaniach). Brak cytowania autorstwa poszczególnych arkuszy Mapy
(14 arkuszy, od A-1 -arkusz Furkaska do C-5 - arkusz Mięguszowieckie), brak ten naleŜy uzupełnić.
Pod względem formalnym opracowany Operat zawiera wszystkie elementy wymagane
„Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie sporządzania projektu planu Ochrony dla parku
narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowgo, dokonywania zmian w tym planie oraz
Ochrony zasobów, tworów i składników przyrody” (Dz. U. 2005, nr 94, poz. 794) części opisowe i
dołączone do nich załączniki graficzne.
Całość operatu jest uporządkowana w sposób logiczny i napisana zgodnie z przyjętym spisem
treści obejmującym część wstępną (na stronach 7 - 10), część główną - Charakterystykę uwarunkowań
geologicznych (na stronach 11- 50) oraz część podsumowującą dotyczącą ochrony obiektów
geologicznych (na stronach 51 - 63). Integralną część operatu stanowią zestawienia tabelaryczne w
ilości 18 tabel. Spis treści zawiera teŜ spis w/w załączników graficznych - map, lecz ich połoŜenie w
tekście jest nieco róŜne od podanych spisie stron na których miały być załączone. Spis treści kończy
spis 9 warstw (cyfrowych) geometrycznych wymaganych dla Operatu ochrony Parku Narodowego.
Zostały one dostarczone do opiniowania w formie plików
*.shp na dodatkowym nośniku
komputerowym. Zostały one opracowane w 2 układach geodezyjnych ogólnie obowiązujących w
Polsce - w układzie PUWG 1992 i układzie UTM.
Rozdział wstępny operatu (A.WSTEP) obejmuje omówienie ogólnych warunków i
uwarunkowań jego opracowania oraz 4 podrozdziały dotyczące podstawy prawnej jego opracowania,
omówienia historii poznania uwarunkowań geologicznych TPN, najcenniejszych obiektów
geologicznych
i krótkiego podsumowania zasobów geologicznych TPN. JuŜ w tej części
opiniowanego referatu u opiniującego pojawiły się przypuszczenia, Ŝe wykonawcy Operatu nie bardzo
rozumieją budowę geologiczną Tatr i ich przedpola, poniewaŜ nie rozróŜniają skał podłoŜa od skał
pokrywy czwartorzędowej.
Zestawienie najcenniejszych obiektów geologicznych obejmuje natomiast 33 wyróŜnione (za
poprzednim Operatem - M. Michalik i A. Uchman red 1997) obiekty topograficzne obejmujące całe
doliny, wierzchołki, części grani - np. Dolina Białego, Opalony Wierch - Miedziane - Szpiglasowy
Wierch) grupującymi niekiedy wiele obiektów geologicznych (rozumianych jako odsłonięcia profilów
geologicznych, formy skalne, kamieniołomy). Opiniujący doszukał się prawidłowego zestawienia w
treści Operatu dopiero w tabeli nr 9 (Zestawienie zbiorcze najcenniejszych obiektów geologicznych).
Moim zdaniem naleŜy zamienić tabelę nr 1 na tabelę nr 9. Natomiast w tabeli nr 9 naleŜy dodać
kolumnę autorstwa opisu danego obiektu geologicznego. W podsumowaniu tego rozdziału autorzy
napisali, Ŝe zasoby geologiczne TPN stanowią całość zróŜnicowanej, unikalnej w skali kraju budowy
geologicznej oraz zachodzące nadal w Tatrach procesy geologiczne
- jest to przykład często
występującego w treści Operatu błędu stylistycznego - zbyt duŜy skrót myślowy lub teŜ niedokładne
zacytowanie poprzedniego autora tekstu. Na podstawie "właściwości petrograficznych i lito
stratygraficznych” na terenie TPN zostało wyróŜnione 14 450 wydzieleń geologicznych
zgrupowanych w 518 jednostkach (chyba błąd – poniewaŜ w tabeli nr 7 znajduje się opis dla 118),
jednakowych pod względem tektoniki, okresu geologicznego oraz litologii. Opiniujący ma w tym
miejscu pytanie do Autorów Operatu - czym są te jednostki, czego dotyczą i jaka jest ich pozycja
stratygraficzna gdyŜ na opracowywanych współcześnie mapach geologicznych w Tatrach jest
wydzielanych maksymalnie około 70 wydzieleń litostratygraficznych gdzie są zamieszczane
wydzielenia wszystkich odmian skał występujących w Tatrach.
Rozdział B - Charakterystyka uwarunkowań geologicznych - został podzielony na 2 główne
podrozdziały i szereg mniejszych jednostek.
Podrozdział 1 - Dotychczasowe rozpoznanie - obejmuje zestawienie analizę dostępnych materiałów i
ocenę ich przydatności oraz zakres uzupełniających prac inwentaryzacyjnych. W analizie dostępnych
materiałów i ocenie ich przydatności znajduje się tabela nr 2 obejmująca 48 pozycji znalezionych
przez Autorów Operatu, z krótką charakterystyką i oceną przydatności do sporządzania opracowania.
Jest to zestawienie niepełne, gdyŜ obejmuje jedynie wybiórczo spisane prace zawierające duŜo
błędnych cytowań opublikowanych prac, dla przykładu kilka najbardziej raŜących:
- poz. nr 31 - W. Morawski 1956 - 2009 - nie jest autorem Szczegółowej mapy geologicznej Polski
w skali 1 : 50 000, arkusze Tatry Zachodnie i Tatry Wysokie. Arkusze te nie zostały jeszcze
opublikowane, natomiast istnieją w wydaniu tymczasowym, bez utworów czwartorzędowych opracowane w latach 1960. prze S. Sokołowskiego.
- poz. nr 32 - J. Nemčok (red.) i inni - obejmuje jedynie "Vysvetlivky ..." do mapy geologicznej Tatr, a
wcześniej została opublikowana sama mapa - której nie zacytowano. Mapa ta została
wydrukowana ponownie jako poz. nr 4 - V. Bezak (red.) - błędnie cytowane wydawnictwo Mapy.
- dostępne materiały zostały zestawione w tabeli obejmującej prace z duŜym rozrzutem wiekowych w
porządku alfabetycznym. Istnieje w niej szereg błędów dotyczących tak nazwisk, brak imion
badaczy, a w kolumnie „analiza i ocena przydatności do sporządzenia operatu - charakterystyka
jest bardzo ogólna i niewyczerpująca lub błędna (np. A. Kotarba 1996 – osady jeziorne trzonu
krystalicznego; prace M. Limanowskiego 1901, Z. Kotańskiego 1963 – są stare i wielokrotnie
cytowane w późniejszej literaturze).
- większość z zestawionych 48 pozycji literatury nie jest cytowana w tekście albo teŜ cytowana z
innym rokiem opublikowania (np. J. Lefeld w zestawieniu; 1985, a w cytacji 1996). NaleŜy
przeglądnąć cały tekst i poczynić korelacje,
- brakuje w zestawieniu natomiast publikacji z Konferencji i Zjazdów które odbyły się latach 2000.,
a wnoszących wiele bardzo waŜnych szczegółów do badań budowy geologicznej obszaru TPN, np.
wykonanych pod redakcją cytowanych poniŜej autorów:
E. Gaździcka, M. Derkacz, K. Piotrowska, A. Borecka – 2008, Tatrzańskie mapy geologiczne.
Materiały konferencyjne, Zakopane 27-29 maja 2008. Wyd. PIG.
W. Rączkowski, M. Derkacz, J. Przasnyska – 2009, Plejstocen Tatr i Podhala – zlodowacenia
tatrzańskie. XV Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski, Zakopane 1 – 5 września 2008,
Wyd. PIG.
A. Uchman i J. Chowaniec - 2009, Budowa geologiczna Tatr i Podhala ze szczególnym uwzględniem
zjawisk geotermalnych na Podhalu. LXXIX Zjazd Naukowy PTG, Bukowina Tatrzańska 27-30
września 2009. PIG - PIB Warszawa.
A. Kotarba – 2010, Nauka a zarządzanie obszarem Tatr i ich otoczeniem. Tom I, Nauki o ziemi. TPN
- PTPNoZ Oddział Krakowski, Materiały IV Konferencji „PRZYRODA TATRZAŃSKIEGO
PARKU NARODOWEGO A CZŁOWIEK” Zakopane, 14 - 16 października 2010.
Nie jest prawdą stwierdzenie na str. 15 Ŝe "opracowanie Operatu nie wymagało przeprowadzenia
Ŝadnych nowych prac inwentaryzacyjnych" i dalej, Ŝe prace związane z wykonaniem Operatu do planu
ochrony TPN polegały w głównej mierze na dostosowaniu cytowanych 48 opracowań do
obowiązującej obecnie formuły prawnej. Wykazane duŜe braki w cytowaniu podstawowych prac
najnowszej literatury dotyczącej budowy geologicznej Tatr dyskwalifikuje całość recenzowanego
materiału jako przydatnego do opracowania Operatu ochrony TPN.
W następnym podrozdziale pt. Zbiorcza charakterystyka oraz ocena uwarunkowań geologicznych
znajdujemy charakterystykę wydzieleń geologicznych napisaną zgodnie z trescią Operatu według
M. Michalika i A. Uchmana. Poszczególne wydzielenia zostały opisane w podstawowych jednostkach
geologicznych Tatr, a więc w obrębie trzonu krystalicznego, serii wierchowych i reglowych.
Wydzielenia geologiczne w poszczególnych seriach są dodatkowo zestawione w tabelach nr 3, 4 i 5,
w kaŜdej z wyróŜnianych jednostek. Nie moŜna teŜ znaleźć na mapie opisywanych tutaj wydzieleń w
jego obrębie (np. warstw zakopiańskich).
Wydzielone „jednostki tektoniczne” są scharakteryzowane w tabeli nr 6, która w całości musi
zostać przepracowana i ułoŜona chronologicznie gdyŜ np. paleogen podhalański nie występuje
pomiędzy utworami trzonu krystalicznego Tatr i płaszczowinami reglowymi. NaleŜało by skorelować
Mapę geologiczną jednostek tektonicznych Tatr z tymi jednostkami. Wielki błędem merytorycznym
jest zaliczanie utworów czwartorzędowych (m.in. pokryw morenowych) do wydzielonych jednostek
np. krystalinikum Czerwonych Wierchów, czy teŜ pokrywy osadowej trzonu krystalicznego.
To samo dotyczy tabeli nr 7 – Charakterystyka wydzieleń geologicznych, gdzie wydzielenia te zostały
usystematyzowane wiekowo. W kolumnie 4 tej tabeli znajdujemy charakterystykę utworów skalnych
w poszczególnych grupach wiekowych – treść tej kolumny naleŜy całkowicie przerobić poniewaŜ nie
jest zgodna z ogólnie przyjmowanym schematem wydzieleń litostratygraficznych w Tatrach.
Kończąca ten podrozdział Tabela nr 8 – charakterystyka litologii wydzieleń opisuje 118 wydzieleń
litologicznych, pogrupowanych nie wiadomo w jakim celu. Poszczególne wydzielenia litologiczne są
scharteryzowane ze względu na miejsce wystąpienia, zajmowaną powierzchnię na terenie TPN.
W takim zestawieniu powinny być one ułoŜone wiekowo począwszy od czwartorzędu po prekambr.
Same nazwy wydzieleń budzą wątpliwości, gdyŜ zostały wydzielone np. „Miejscami granodioryty
gnejsow” lub teŜ „W spągu wapienie jasnoszare płytowe z belemnitami” – w spągu czego ?
W tabeli moŜna znaleźć np. trzy wydzielenia „wapieni ciemnoszarych” – wydzielenia nr 68, 69 i 70.i
daj wydzielenie 78 – „wapienie jasno- i ciemnoszare” – jakie skały obejmują te wydzielenia.
W tabeli wyróŜniono teŜ wydzielenia litologiczne w obrębie utworów czwartorzędowych. Jest 8
takich wydzieleń, ale nic nie mówiących o ich litologii – np. 51 – „osady rzeczne i osady rzeczne
tarasów wysokich”, 52 – „osady rzeczno-lodowcowe”, 55 – pokrywy morenowe, lecz jedynie o
genezie wydzielonych utworów.
Tabelę naleŜy całkowicie przepracować, m.in. zgrupować poszczególne wydzielenia litologiczne np.
pod względem wiekowym; ułoŜyć wydzielenia od najmłodszych do najstarszych, jak to jest ogólnie
przyjmowane dla tego typu opracowań.
W następnym podrozdziale – Charakterystyka procesów i zmian zachodzących w budowie
geologicznej zostały scharakteryzowane „procesy i zmiany zachodzące w geologii Tatr”, do których
za wcześniejszym opracowaniem (M. Michalik i A. Uchman 1997) zaliczono: procesy metamorficzne,
przeobraŜenia granitoidów oraz zjawiska tektoniczne i deformacje granitoidów. W rozdziale tym
naleŜało by opisać teŜ zmiany zachodzące na obszarze Tatr, a związane ze współczesnymi procesami
erozji i denudacji zachodzącymi w związku z występowaniem np. ekstremalnie wysokich opadów
atmosferycznych, a takŜe ze zmianami wywoływanymi przez trzęsienia ziemi. W związku z
zachodzącymi w ostatnich latach zmianami klimatycznymi procesy te występują nieregularnie ale
często. Przyczyniają się do powstawania osadów związanych z procesami erozji (np. tworzenie
nowych odsłonięć – patrz np. Kotarba 1998) lub akumulacji (sypanie stoŜków napływowych u wylotu
dolinek reglowych – patrz np. M. Bajger-Kowalska i T. Ziętara 2008). Trzęsienia ziemi występujące
na obszarze Tatr i otaczających je Kotlin miały magnitudę dochodzącą do 6o (M. Hojny-Kołoś 2008).
W podrozdziale – charakterystyka zagroŜeń dla uwarunkowań geologicznych, autorzy wspominają
jedynie o zagroŜeniach wynikających z przekształceń antropogenicznych związanych z górniczą
eksploatacją kruszców, budową dróg i szlaków oraz z ruchem turystycznym, rekreacyjnym oraz ze
sportowym wykorzystywaniem terenów TPN. W rozdziale tym występują teŜ pewne niezręczności
opisowe dotyczące np. eksploatacji kruszców z utworów eocenu numulitowego występującego przy
północnym brzegu Tatr. Kruszce takie były eksploatowane wewnątrz masywu tatrzańskiego (patrz np.
Jost 1956 - 1969).
Kończąca ten rozdział tabela nr 10 – zbiorcze zestawienie zagroŜeń dla obiektów geologicznych
zawiera wiele nieścisłości w poz. 1, w kolumnie zagroŜony obiekt lub grupa obiektów znajduje się
wydzielenie „granie i ściany skalne” - które opisuje formy geomorfologiczne a nie obiekty
geologiczne. Kolejnym duŜym skrótem myślowym jest w poz. 3 i 4 podłoŜe geologiczne – zbyt
ogólne, czy nie lepiej by było uŜyć wyraŜenia „skały podłoŜa geologicznego” gdyŜ one są obiektem
geologicznym.
Załączona ilustracja do tego podrozdziału – Mapa nr 2. – Mapa zagroŜeń dla obiektów geologicznych,
jest zdaniem opiniującego niepełna i w nie wystarczającym stopni obrazuje zagroŜenia dla budowy
geologicznej. Największe zastrzeŜenia budzi zagroŜenie opisane jako „Ruch turystyczny (głównie
poza obszarami udostępnionymi)” – zaznaczone kolorem czerwonym odcinki szlaków pieszych
przewaŜnie w wierchowej części Tatr. Czy w reglowej części Tatr takowe nie występuje. Rodzi się
pytanie – czy „erozja turystyczna” na obszarze występowania bardziej miąŜszych i bardzie
zróŜnicowanych pokryw związanych z osadami czwartorzędowymi nie jest bardziej intensywna niŜ w
części wierchowej Tatr.
Końcowa część Operatu – Rozdział C – Ochrona obiektów geologicznych zawiera
podrozdziały dotyczące oc hrony obiektów geologicznych w podziale na zasady dotychczasowej
ochrony oraz projekt ochrony omawiający przedmioty, cele, strefy i sposoby ochrony; rozdział
dotyczący monitoringu oraz rozdział dotyczący zadań ochronnych. Opiniujący nie zgłasza większych
zastrzeŜeń do nich proponowałby uzupełnienie dotyczące turystyki pieszej gdyŜ brak jest takowego
przedmiotu Ochrony w zestawieniu dotyczącym sposobów Ochrony – tabela nr 15. PrzecieŜ jednym
ze sposobów Ochrony prowadzonym juŜ od dawna na terenie TPN jest edukacja turysty
indywidualnego i wycieczek zbiorowych, np. w formie wydawniczej materiałów informacyjnych
przez Park, stawianie tablic informacyjnych, itp. Zadanie to znalazło się natomiast w zestawieniu
przedmiotów, celów, priorytetów, stref i sposobów Ochrony, w kolumnie sposoby Ochrony - pod
nazwą – edukacja społeczeństwa.
Ten rozdział Operatu zilustrowany jest dwoma mapami prezentującymi proponowane miejsca
monitoringu obiektów geologicznych oraz miejsca zadań ochronnych – obie w skali 1 : 100 000.
Podsumowanie opinii.
Zgodność
zawartości z
Rozporządzeniem
MŚ
Zgodność
zawartości z
wytycznymi
zawartymi w
SIWZ
Wartość
merytoryczna
A.WSTĘP
Tak
Tak
Nie
B.CHARAKTERYSTYKA
Tak
Tak
Nie
C.OCHRONA
D.ZAŁĄCZNIKI
E. ZAŁĄCZNIKI
CYFROWE
CAŁOŚC OPERATU
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak
Tak/(Nie)
Nie
Nie
Tak
Tak
Nie
Rozdział Operatu
Propozycja opiniującego
Uzupełnienie zestawienia materiałów
wyjściowych uzupełnienie
inwentarza obiektów geologicznych
szczególnie o obiekty wieku
czwartorzędowego
Gruntowne przerobienie i
uzupełnienie treści tabel (6, 7, 8)i
załączników graficznych
Bez wielkich zastrzeŜeń
Gruntowne przerobienie zał. 7 i 8
Wynikające z wcześniejszych
przeróbek wersji analogowej Operatu
Gruntowne przerobienie treści części
A i B oraz wytypowanych powyŜej
załączników graficznych
Przedstawiony od zaopiniowania „Operat ochrony zasobów geologicznych” został
opracowany zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2005 r. (Dz. U.
Nr 94, poz. 794), rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2010 r. w sprawie
sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 (Dz. U. Nr 64, poz. 401 ze zm.) oraz
wymogami formalnymi zawartymi w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia Tatrzańskiego
Parku Narodowego na wykonanie projektu planu ochrony. Oznacza to, Ŝe formalnie zawiera
wymagane elementy czyli część wstępną zawierającą charakterystykę budowy geologicznej, w tym
dotychczasowe rozpoznanie, inwentaryzację form wraz z ich opisem i waloryzacją, oraz opis zasad
współczesnej Ochrony, projektu Ochrony i zasad jej monitoringu w przyszłości.
Zakres opracowania obejmuje budowę geologiczną podłoŜa skalnego bez szczegółowej
charakterystyki osadów czwartorzędowych pokrywających skały starsze. W operacie bardzo
nierównomiernie zostały potraktowane te dwa elementy budowy geologicznej Tatr. Opiniujący
sugeruje tutaj uzupełnienie powyŜszych braków. MoŜna przypuszczać, Ŝe stało się tak ze względu na
wymogi narzucone przez regulacje prawne Natura 2000, na co nacisk połoŜono w SIWZ (TPN), ale
teŜ brak ujednoliconego obrazu geologicznego terenu TPN wynikającego z braku nowszego
opracowania kartograficznego, niŜ ten który był opracowany w latach 1950 – 1980, i jako taki był
jedynym moŜliwym do uŜycia przy wykonaniu niniejszego opracowania. Z tego teŜ wynika bardzo
duŜo błędów merytorycznych, z których większość opisano wyŜej. Integralną częścią tej opinii jest teŜ
tekst drukowany „Operatu Ochrony Zasobów Geologicznych”, w którym zaznaczono uwagi
opiniującego.
Główne
zastrzeŜenia
dotyczą
inwentaryzacji
obiektów
geologicznych,
ich
charakterystyki i opisu w tekście, zestawionych i przedstawionych na Mapie geologicznej
opracowanej w skali 1 : 25 000. Ze względu na jej treść i niezgodną z zasadami konstrukcji map
geologicznych treścią, mapa ta jest nieczytelna, przez co nie nadaje się do dalszych prac. Dlatego teŜ
istnieje potrzeba ponownego opracowania Mapy opartej o uzgodnioną z „tatrzańskim” geologiem
legendą.
W części dotyczącej ochrony obiektów geologicznych, operat jest sporządzony w miarę poprawnie.
„Najlepszym sposobem ochrony wartości geologicznych TPN jest brak ingerencji człowieka …” przy
czy Autorzy zastrzegli, Ŝe sposób ten nie moŜe być zastosowany wszędzie, gdyŜ obszar Parku
powinien być udostępniony społeczeństwu. Jasno przedstawiony jest przedmiot ochrony, cel ochrony
obejmujący „zachowanie charakterystycznych struktur geologicznych i ich zróŜnicowania
petrograficznego przechowującego równieŜ informację paleontologiczną”. Dobrze teŜ został
wytyczony sposób Ochrony w poszczególnych strefach ochrony TPN. Natomiast czas monitoringu
środowiska geologicznego określony na „raz na 5 lat” moŜe się okazać zbyt rzadkim przy tak duŜej
antropopresji wynikającej z ruchu turystycznego i taternickiego na terenie TPN, dobrze się więc stało,
Ŝe Autorzy Operatu wysuwają moŜliwość modyfikacji metod monitoringu. Opiniujący teŜ sugerował
by rozszerzenie terenu monitoringu na obszar Tatr Reglowych.
Ze względu na bardzo duŜe błędy i uchybienia merytoryczne, pomimo poprawności
pod względem formalnym, Operat Ochrony Zasobów Geologicznych w obecnej postaci nie powinien
być przedstawiony do zaakceptowania. Będzie to moŜliwe po wykonaniu wielu gruntownych
poprawek.
Kraków, 31 stycznia 2015 roku