ORCHIS

Biuletyn informacyjny
Polskiego Towarzystwa
Storczykowego „ORCHIS”
Numer 1/2008 (1)
Egzemplarz bezp³atny, wy³¹cznie dla cz³onków Stowarzyszenia
Spis treœci:
Od redakcji...........................................................................................................2
Kilka s³ów o historii ochrony storczyków... ...........................................................3
Storczyk drobnokwiatowy na Œl¹sku – historia czy teraŸniejszoœæ ? ...................8
Ja, storczyki i ekologia .......................................................................................14
Mini-fotoreporta¿-KRETA 2007...........................................................................15
Jak to robi¹ inni - poster ZAMTOP .................................................................wk³adka
Jak to robi¹ inni - poster Instytutu Botaniki UJ................................................wk³adka
Rodzaj Dactylorhiza Necker ex Nevski ....................................................wk³adka
Stopka redakcyjna
Adres redakcji: Polskie Towarzystwo Storczykowe ORCHIS,
ul.Trentowskiego17, 52-430 Wroc³aw
e-mail:
[email protected]
Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoœci za treœæ artyku³ów i og³oszeñ. Zamieszcane materia³y wyra¿aj¹
wy³¹cznie osobisty punkt widzenia autorów i nie s¹ oficjalnym stanowiskiem Stowarzyszenia.
Od redakcji
Od naszego spotkania za³o¿ycielskiego min¹³ ju¿ ponad rok, zatem wypada zrobiæ
ma³e podsumowanie naszych dzia³añ.Co prawda nie przedstawiaj¹ siê ono imponuj¹co, niemniej bior¹c pod uwagê, ¿e s¹ to pocz¹tki naszej dzia³alnoœci w doœæ
nielicznym gronie, nale¿y przyj¹æ je za dobr¹ wró¿bê na przysz³oœæ.
Zacznê mo¿e jednak od tego czego siê nie uda³o przeprowadziæ;
Mapowanie storczyków – udzia³ cz³onków Stowarzyszenia w tym projekcie w
ubieg³ym sezonie by³ minimalny. Marek Fiedor zamieœci³ na swojej stronie arkusz
zg³oszeniony . Myœlê, ¿e przyczyn¹ tego stanu rzeczy by³a ma³a aktywnoœæ Marka
w zakresie informowania o swojej stronie, arkuszu i metodologii zg³oszeñ.
Strona WWW. Pomimo tego, ¿e uda³o siê wybraæ nazwê dla domeny, op³aciæ j¹
i pod koniec roku powiesiæ prowizoryczn¹ zawartoœæ strony, uwa¿am ten projekt za
niezrealizowany. Obecny stan nadal odbiega od zamierzonej formu³y strony. Pozostaje mieæ nadziejê, ¿e Jan Kucharzyk który tego tematu siê podj¹³, znajdzie czas
by go dokoñczyæ, a inni cz³onkowie forum zechc¹ siê do³¹czyæ do tworzenia zawartoœci strony, która ma byæ nasz¹ wizytówk¹.
Przeœwietlanie muraw kserotermicznych – brak jakichkolwiek informacji o postêpieprac w ramach tego projektu. Osoba prowadz¹ca – Jan Kucharzyk.
Jak to robi¹ za granic¹ – brak jakichkolwiek informacji o postêpie prac w ramach
tego projektu. Osoba prowadz¹ca – Krzysztof Andrzejewski
Co ka¿dy wiedzieæ powinien czyli FAQ. – brak jakichkolwiek informacji o postêpie prac w ramach tego projektu. Osoba prowadz¹ca – Krzysztof Andrzejewski
Rejestracja w KRS – nie podj¹³em dzia³añ zmierzaj¹cych do rejestracji w KRS,
a co za tym idzie nadal Stowarzyszenie mo¿e utrzymywaæ siê wy³¹cznie ze sk³adek
cz³onkowskich. Przyczyn¹ tego jest niski przyrost iloœci cz³onków, oraz niewielka
aktywnoœæ Stowarzyszenia w roku 2007. Rejestracja w KRS co prawda pozwoli³a
by finansowaæ dzia³alnoœæ z innych Ÿróde³, jednak wi¹za³a by siê z ponoszeniem
regularnych kosztów zwi¹zanych z dzia³alnoœci¹. Jest to pewnego rodzaju zamkniêty kr¹g zwi¹zany z finansowaniem, niemniej dopóki ze sk³adek cz³onkowskich
nie bêdziemy w stanie op³aciæ ksiêgowego, dopóty rejestracja w KRS nie ma sensu.
Tyle o niepowodzeniach, a teraz o tym, co nam siê uda³o wspólnie zrobiæ.
Uda³o siê przeprowadziæ konkurs na wybór logo Stowarzyszenia – jak zapewne
wszyscy wiedz¹, wygra³ projekt autorstwa Marka Fiedora. Logo to zosta³o zg³oszone do organu rejestrowego w czerwcu 2007.
Kolejn¹ rzecz¹ któr¹ nale¿y uznaæ za sukces, to zorganizowanie stoiska informacyjnego na wystawach storczyków w Warszawie i £odzi.
Dziêki zaproszeniu Polskiego Towarzystwa Mi³oœników Storczyków, stoiska
prowadzili w Warszawie Jan Kucharzyk oraz Przemys³aw Baraniecki, a w £odzi w
ci¹gu 3 dni trwania wystawy - Ewa Grochala. Jan Kucharzyk w Warszawie
prowadzi³ tak¿e prelekcjê ze slajdami pt. „Storczyki Polski – Zagro¿one Piêkno.
Niestety - w £odzi prelekcja ta nie odby³a siê.
Kolejn¹ mi³¹ rzecz¹ któr¹ nale¿y odnotowaæ, to fakt, ¿e nasze grono powiêkszy³o
siê o dwóch nowych cz³onków. Z jednej strony jest to niewiele, ale z drugiej zaœ
strony jest to przyrost o 20% :)
No i na koniec – za sukces nale¿y uznaæ pojawienie siê kolejnego, ju¿ bardziej
dojrza³ego biuletynu, który nie powsta³ by bez Waszego zaanga¿owania.
Zapraszam zatem do lektury i udzia³u w tworzeniu kolejnych numerów.
Kilka s³ów o historii ochrony storczyków.
Na terenie ca³ej Polski, niestety coraz rzadziej, mo¿na spotkaæ roœliny z wzbudzaj¹cymi podziw kwiatami. S¹ to storczyki. To grupa roœlin, która w bardzo wysokim
stopniu uzale¿niona jest od czynników zewnêtrznych. Do skie³kowania ich nasion
wymagana jest obecnoœæ w glebie grzybów mikoryzowych. Do zapylenia kwiatów
niezbêdne s¹ owady, dla wielu gatunków œciœle okreœlone. W zwi¹zku z tym storczyki s¹ bardzo wra¿liwe na wszelkie zmiany swojego œrodowiska.
Dlatego te¿ od razu, w pierwszej polskiej oficjalnej rz¹dowej ustawie dotycz¹cej
ochrony przyrody, polskie prawo wziê³o je pod ochronê.
W Rozporz¹dzeniu Ministra Oœwiaty z dnia 29 sierpnia 1946r. w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roœlin wymieniona jest rodzina storczykowate
(Orchidaceae) za wyj¹tkiem pospolitych czerwono kwitn¹cych gatunków, jak storczyk szerokolistny (Orchis latifolius) i storczyk krwisty (O. Incarnatus).
Od tej pory zosta³o oficjalnie zabronione ca³kowicie ich niszczenie, zrywanie lub
usuwanie ze stanowisk (wykopywanie) oraz zbywanie, nabywanie, przenoszenie
i wywo¿enie za granicê w stanie œwie¿ym lub suszonym. Jak mo¿na wnioskowaæ z
treœci ustawy storczyki szerokolistny i krwisty by³y roœlinami bardzo popularnymi,
powszechnie wystêpuj¹cymi.
........... Dalsza czêœæ artyku³u w pe³nej wersji wydania.........
Storczyk drobnokwiatowy na Œl¹sku – historia czy teraŸniejszoœæ?
W 1894 r. Max Schulze w "Die Orchidaceen Deutschlands, Deutsch-Oesterreichs
und der Schweiz" wymieni³ Œl¹sk, obok m. innymi Turyngii, czy Bawarii, jako rejon
rozproszonych wyst¹pieñ "Kleinblütiges Knabenkraut", u¿ywaj¹c nazwy nadanej
prawdopodobnie przez H. G. Reichenbacha (i o dziwo zgodnej z dzisiejsza polska
nazw¹ gatunkow¹), któremu zreszt¹ zadedykowa³ swoj¹ pracê. Wymieni³ tak¿e
œl¹sk¹ nazwê ludow¹ – "schwarze Tübeköpple". W s³owie wstêpnym dziêkowa³
miedzy innymi Emilowi Fiekowi, którego kompleksowe dzie³o "Flora von Schlesien
preussischen und österreichischen Antheils", obejmuj¹ce wszystkie znane
ówczeœnie na Œl¹sku gatunki roœlin, ukaza³o siê drukiem w 1881 r. we Wroc³awiu.
To w³aœnie temu cz³owiekowi, urodzonemu w Ujœciu nad Noteci¹ aptekarzowi
i naczelnikowi urzêdu z “Kunnersdorf bei Hirschberg”, miejscowoœci wch³oniêtej
nastêpnie przez dzisiejsz¹ Jeleni¹ Górê, ale tak¿e zapalonemu botanikowi,
zawdziêczamy wiedzê o stanowiskach Neotinea (Orchis) ustulata na Œl¹sku.
U schy³ku XIX w. znanych by³o 37 miejsc wystêpowania storczyka drobnokwiatowego od obszaru dzisiejszej Saksonii, w okolicach Zgorzelca (Rothstein/Sohland),
po G. Praszyw¹ w Czechach, niedaleko Cieszyna. W roku 1903 lista tych stanowisk
zosta³a uzupe³niona o kolejne 9 przez Theodora Schube w wydanej tak¿e we Wroc³awiu ksi¹¿ce "Die Verbreitung der Gefässpflanzen in Schlesien preussischen und
österreichischen Anteils". Dziêki uprzejmoœci Staatsbibliothek zu Berlin – Preussischer Kulturbesitz oraz Brandenburgische Akademie der Wissenschaften w Berlinie,
mog³em zapoznaæ siê z oryginalnymi danymi z wymienionych prac E. Fieka oraz
Th. Schube. Korzystaj¹c z przedwojennych map niemieckich tzw. "Topographische
Meßtischblätter", w skali 1:20 000, uda³o siê odnaleŸæ wiêkszoœæ dawnych lokalizacji z doœæ du¿¹ dok³adnoœci¹.
........... Dalsza czêœæ artyku³u w pe³nej wersji wydania.........
Ja storczyki i ekologia
Bêd¹c z wykszta³cenia leœnikiem a z zami³owania przyrodnikiem, hobbist¹ i mi³oœnikiem roœlin, jestem te¿ zapewne po trosze i ekologiem. Na pewno nie zaliczam
siê do tzw ‘nawiedzonych’ ekologów , o których czêsto s³ychaæ w mediach. Zazwyczaj protestuj¹ , blokuj¹ ,nie pozwalaj¹… ale przewa¿nie do czasu a¿ wytarguj¹
dotacje na swoj¹ dzia³alnoœæ. Gdy nadarza mi siê okazja spotkania takiego ekologa
lubiê zapytaæ wprost ‘ a ile w swoim ¿yciu Pan drzew zasadzi³ ‘ ??? I tu przewa¿nie
konsternacja…..
........... Dalsza czêœæ artyku³u w pe³nej wersji wydania.........