Celtowie w Europie Środkowo-Wschodniej

SPIS TREŚCI
Słowo wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
O autorach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Irlandia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Michał Norbert Faszcza
Raz jeszcze o klientelizmie wschodnich plemion goidelskich . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Irlandia a skutki rzymskiego podboju Brytanii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Klientela w społecznościach goidelskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Zagadnienie udziału Celtów w goidelskich konfliktach zbrojnych . . . . . . . . . . . . . . . 19
Wschodnia Irlandia pod celtycką zwierzchnością? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Celtowie w Europie Środkowo-Wschodniej . . . . . . . . . . . . . . 26
Andrzej Dubicki
Burebista i upadek potęgi celtyckiej nad środkowym Dunajem . . . . . . . . . . . . . . . 26
Charakterystyka sytuacji w Transylwanii i nad środkowym Dunajem
na przełomie II i I w. p.n.e. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Walki Burebisty z Celtami – przyczyny i rezultat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Wojna z Celtami a polityka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Celtowie na ziemiach polskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Łukasz Kieferling
Rekonstrukcja staterów kujawskich typu Gąski i Sławęcinek.
Mennica celtycka z przełomu er w świetle eksperymentów . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
7
CELTICA – STUDIA Z DZIEJÓW CELTÓW
Marek Olędzki, Leszek Ziąbka, Adam Kędzierski
Celtowie w międzyrzeczu Prosny i Warty u schyłku epoki La Tène . . . . . . . . . . . . . 42
Zabytki tzw. noryckiej fali importów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Celtycki warsztat menniczy na osadzie w Jankowie II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Koegzystencja Celtów z przedstawicielami kultury przeworskiej . . . . . . . . . . . . . . . . 46
„Model jankowski” i jego zastosowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Finał celtyckiej aktywności na bursztynowym szlaku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Wojskowość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Damian Waszak
Bitwa nad rzeką Sabis (57 r. p.n.e.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Przeciwnicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Pole bitwy i jego lokalizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Ku bitwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Bitwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Belgijski brzeg Sabis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Centrum i lewe skrzydło Rzymian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Prawe skrzydło i obóz Rzymian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Odsiecz i końcowy etap bitwy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Po bitwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Kampania przeciwko Atuatukom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Metodologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Michał Norbert Faszcza
Celtologia po Mallorym – nowe perspektywy badawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Zmiana założeń badawczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Nowe problemy – nowe możliwości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Zamiast konkluzji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Ryciny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
8
O AUTOR ACH
Andrzej Dubicki – doktor, adiunkt w Zakładzie Teorii Polityki i Myśli Politycznej Uniwersytetu
Łódzkiego. Specjalizuje się w historii starożytnej Dacji oraz XX-wiecznej Rumunii. Autor książki
– „Wojny dackie 101–106 p.n.e.” (Zabrze–Tarnowskie Góry 2013).
Michał Norbert Faszcza – magister, doktorant na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego; głównym przedmiotem jego zainteresowań jest wojskowość republikańskiego Rzymu, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii związanych z dyscypliną wojskową, jak również
dzieje społeczności zachodniego Barbaricum; autor m.in. dwóch książek poświęconych tematyce
cezariańskiej.
Adam Kędzierski – doktor, pracownik Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie; członek Komisji Numizmatycznej przy PAN. Jego zainteresowania koncentrują się wokół numizmatyki i przemian osadniczych zachodzących we wczesnym średniowieczu w Wielkopolsce.
Łukasz Kieferling – magister, wykładowca na Wydziale Form Przemysłowych na krakowskiej
ASP. Od trzech lat prowadzi Projekt Carrodunum, którego celem jest popularyzacja wiedzy o kulturze materialnej ludów celtyckich zamieszkujących terytorium dzisiejszej Polski. Jego głównym
przedmiotem zainteresowań w ostatnich kilku latach było badanie procesów technologicznych
i uwarunkowań funkcjonowania mennicy celtyckiej.
Marek Olędzki – prof. UŁ dr hab., pracownik Zakładu Metodologii Badań Po­lito­lo­gicz­nych i
Prognozowania Politycznego Instytutu Studiów Politologicz­nych Uniwersytetu Łódzkiego. Jego
główne zainteresowania skupiają się na dziejach antycznego Barbaricum.
Damian Waszak – magister, współtwórca i redaktor naczelny (od sierpnia 2012 r.) czaso­pisma
„Starożytności”. Swoje badania koncentruje wokół woj­skowości antycznej i dziejów Rzymu okresu
Republiki oraz późnego cesarstwa (epoka Konstantyna Wielkiego).
Leszek Ziąbka – magister, kustosz Działu Archeologii w Muzeum Okręgowym Ziemi Kaliskiej,
kierownik Rezerwatu Archeologicznego Kalisz–Zawodzie. Zajmuje się problematyką osadnictwa
celtyckiego w dorzeczu Prosny.
9