Wymagania na poszczególne oceny z historii w klasie 3 Semestr 1

Wymagania na poszczególne oceny z historii w klasie 3
Semestr 1
konieczne 2
Uczeń:
- posługuje się pojęciami i
terminami oraz nazwami własnymi:
cenzura, demokraci germanizacja
emisariusz,, Gromady Ludu
Polskiego Hotel Lambert,
industrializacja, inteligencja, , klasa
średnia, koncentracja kapitału,
konserwatyzm, lud, Młoda Europa,
legitymizm, liberalizm, mesjanizm,
monopol, nacjonalizm,
neutralność, polityka reakcji,
powstanie narodowe, restauracja,
opozycja legalna i nielegalna,
pozytywizm, rabacja, , równowaga
europejska, sprzysiężenie
podchorążych, Święte Przymierze,
Wielka Emigracja, Wiosna Ludów,
Potrafi przedstawić postacie oraz
opowiedzieć o ich wpływie na
dzieje i życie ludzi: Aleksander I,
Bem Józef, Chłopicki Józef,
Czartoryski Adam Jerzy,
Dąbrowski J. H., , Konarski
Szymon, Konstanty ks., Kossuth
Lajos, Langiewicz Marian, Lelewel
Joachim, Ludwik XVIII, Mazzini
podstawowe 3
Uczeń:
- posługuje się pojęciami i
terminami oraz nazwami własnymi:
dekabryści, Filareci, Filomaci,
Kaliszanie, noc paskiewiczowska”,
odwilż posewastopolska ,
Wolnomularstwo Narodowe.
Potrafi przedstawić postacie oraz
opowiedzieć o ich wpływie na
dzieje i życie ludzi:
Czartoryski Adam, Dembowski
Edward, Franciszek Ferdynand,
Krukowiecki Jan, Krzyżanowski
Seweryn, Niemojowscy
Bonawentura i Wincenty, Stadion
Franz von, Ściegienny Piotr,
Zajączek Józef,
- ZNA WYDARZENIA:
1816 – utworzenie uniwersytetu w
Warszawie,
1821 - powstaje Towarzystwo
Patriotyczne,
1825 – powstanie dekabrystów,
1828 – sąd sejmowy,
1831 – bitwy pod Grochowem,
Wawrem, Dębem Wielkiem,
Iganiami, Ostrołęką, szturm Pragi,
rozszerzone 4
Uczeń:
Porównuje strukturę społeczeństwa
polskiego przed 1795 r. i w
Królestwie Polskim oraz sytuację
gospodarczą Królestwa Polskiego i
Księstwa Warszawskiego, rozwój
życia umysłowego na ziemiach
polskich po kongresie wiedeńskim i
w czasach stanisławowskich,
Charakteryzuje
sprawę polską na kongresie
wiedeńskim, społeczeństwo
przemysłowe, socjalizm utopijny,
przemiany sytuacji polit. w
Królestwie Polskim w latach 18151830, postawy Polaków w latach
1830-1831 i dokonuje ich oceny,
programy obozów Wielkiej
Emigracji,
Korzystając z mapy omawia:
zmiany terytorialne ustalone na
kongresie wiedeńskim, walki
polsko-rosyjskie 1831, 1863,
przebieg Wiosny Ludów,
Na przykładzie wykazuje wpływ
wybitnych postaci na dzieje,
Wyjaśnia: dlaczego kongres nie
Strona 1 z 8
dopełniające 5
Uczeń:
Porównuje: zasady kongresu z jego
faktycznymi decyzjami, Królestwo
Polskie i Księstwo Warszawskie z
1807 r. oraz 1809 r. pod względem
przebiegu granic, powierzchni i
liczby ludności,, pozycję różnych
grup społecznych, liberałów,
demokratów i karbonariuszy, ustrój
Księstwa Warszawskiego i
Królestwa Polskiego, ich sytuację
wobec hegemona, główne nurty
działalności opozycyjnej i
niepodległościowej w latach 18151830, insurekcji kościuszkowskiej i
powstania listopadowego, sytuację
na ziemiach polskich przed
powstaniem listopadowym i po
jego upadku, nurty Wielkiej
Emigracji, programy polskich
organizacji konspiracyjnych,
Dostrzega: oddziaływanie
wydarzeń w Polsce na sytuację
międzynarodową, wpływ przemian
społecznych na postawy ludzi,
Rozumie:
następstwa decyzji kongresu
Giuseppe, Metternich Klemens
Lothar Wenzel von, Mierosławski
Ludwik, Mikołaj I, Mikołaj II,
Prądzyński Ignacy, Skrzynecki Jan,
Szela Jakub, Talleyrand Charles
Maurice de,
- ZNA WYDARZENIA:
1814-1815 – kongres wiedeński,
1815 – utworzenie Królestwa
Polskiego, utworzenie Świętego
Przymierza,
1829 – niepodległość Grecji i
autonomia Serbii, Mołdawii i
Wołoszczyzny,
1830 27 lipca – rewolucja we
Francji,
1830 4 października – ogłoszenie
niepodległości Belgii,
1830 29 XI – wybuch powstania
listopadowego,
1831 25 I – detronizacja
Mikołaja I,
1846 – wybuch powstania w
Krakowie, rabacja,
1848-1849 – Wiosna Ludów,
1854-1856-wojna krymska,
Wymienia:
przyczyny i zdobycze rewolucji,
przejawy i skutki rewolucji
przemysłowej,
przyczyny i skutki rewolucji
krakowskiej, rabacji
Wymienia:
główne osiągnięcia polskiej
oświaty, nauki i kultury w I poł.
XIX w., przyczyny i skutki Wiosny
Ludów,
Pokazuje na mapie:
główne państwa biorące udział w
kongresie (Rosję, Prusy, Austrię i
Francję),
Królestwo Polskie (Kongresówka),
Wielkie Księstwo Poznańskie,
Wolne Miasto Kraków
(Rzeczpospolita Krakowska),
Rosję, Królestwo Polskie i jego
sąsiadów,
głównych walk powstania,
najważniejsze ośrodki Wielkiej
Emigracji,
Zna:
cele kongresu wiedeńskiego,
główne postanowienia kongresu,
najważniejsze postanowienia
konstytucji Królestwa Polskiego,
kierunki przemian w rolnictwie i
przemyśle na ziemiach polskich w
XIXw.,
przyczyny upadku powstań,
stosunek rządów i ludów Europy
do powstania; politykę zaborców
wobec ziem polskich i
społeczeństwa polskiego po upadku
powstania,
przywrócił na ziemiach polskich
stanu z 1795 r., przyczyny
powstania opozycji legalnej i
nielegalnej, dlaczego powstanie
krakowskie możemy nazwać
rewolucją, cel likwidacji kościoła
grecko – katolickiego w Rosji,
następstwa klęski ruchu zbrojnego
Polaków w latach 1830-1831,
przyczyny rozbicia politycznego
Wielkiej Emigracji,
że brak szerokiego
rozpropagowania zawartej w
Manifeście Rządu Narodowego
reformy uwłaszczeniowej był jedną
z przyczyn upadku rewolucji
krakowskiej i rzezi galicyjskiej,
sytuację Polaków w trzech
zaborach po 1815 r., konieczność
dążenia do współpracy między
narodami,
Strona 2 z 8
funkcjonujące we współczesnym
świecie, w tym problem
mniejszości narodowych, wpływ
Wielkiej Emigracji na
kształtowanie się narodu polskiego,
1846 r. na kształtowanie się
świadomości narodowej i postaw
demokratycznych Polaków, wpływ
Wiosny Ludów na kształtowanie
się postaw demokratycznych,
Ocenia: realizację zasady
legitymizmu, politykę reakcyjną,
wpływ kongresu wiedeńskiego na
sytuację polityczną i społeczną w
Europie, reakcje Polaków wobec
decyzji kongresu, wpływ kongresu
wiedeńskiego na sytuację
polityczną i społeczną w Europie i
na ziemiach polskich, sytuację
robotników w pierwszej połowie
XIX w., reakcje społeczeństw
europejskich na politykę Świętego
Przymierza,
reakcje społeczeństw europejskich
na politykę Świętego Przymierza,
zasługi Ksawerego DruckiegoLubeckiego, Stanisława Staszica
dla rozwoju gospodarczego,
postawy i działania: podchorążych,
wyższych dowódców, Konstantego
możliwości międzyzaborowych
więzi Polaków, Chłopickiego,
przyczyny i skutki Wiosny Ludów
na ziemiach polskich
przyczyny wybuchu powstania,
represje władz zaborczych,
przyczyny i skutki wojny
krymskiej, przyczyny przemian
cywilizacyjnych na przełomie
XVIII i XIX w
Pokazuje na mapie:
państwa włoskie,
Wielkie Księstwo Poznańskie,
Królestwo Polskie, Galicję,
główne rejony walk powstańczych,
ugrupowania polityczne Wielkiej
Emigracji i główne założenia ich
programów, przykłady działalności
kulturowej Polaków na emigracji,
okoliczności rzezi galicyjskiej, idee
przyświecające ludom Europy
biorącym udział w rewolucjach lat
1848-1849, przebieg walk
narodowych na ziemiach polskich
1848 r., skutki powstań
Omawia rozwój życia umysłowego
na ziemiach polskich po kongresie
wiedeńskim,
Charakteryzuje i porównuje
opozycję legalną i nielegalną
Porównuje cele legalnych i
nielegalnych organizacji
opozycyjnych,
Charakteryzuje ruch konspiracyjny
na ziemiach polskich po upadku
powstania listopadowego.
Rozumie, dlaczego Polacy wcielali
w życie hasło: Za Waszą i naszą
wolność,
Strona 3 z 8
skutki powstania, postawy Polaków
w czasie powstania, szanse
powodzenia powstania, wpływ
sporów emigrantów na sprawę
polską w oczach Europy, wkład
emigracji w rozwój polskiego życia
umysłowego, skutki wydarzeń
1846 r. w Krakowie i Galicji,
skutki wydarzeń lat 1848-1849 w
Europie, skutki wydarzeń na
ziemiach polskich i postawy
Polaków lat 1848-1849, politykę
margrabiego Aleksandra
Wielopolskiego,,
Wymagania na poszczególne oceny z historii w klasie 3
Semestr 2
konieczne 2
Uczeń:
- posługuje się pojęciami i
terminami oraz nazwami własnymi:
abolicjonizm, antysemityzm, ,
Biali, „biali”, bolszewicy, branka,
cezaryzm, chadecja, czartyzm,
Czerwoni, „czerwoni”, ,
dwuwładza, dziwna wojna,
ekspansja kolonialna, emancypacja,
endecja, , Hakata,
internacjonalizm, internowanie,
katolicka nauka społeczna Komisja
Kolonizacyjna, Komitet Narodowy
Polski, kultura elitarna, kultura
masowa, , obca interwencja,
rasizm, rewolucja lutowa,
romantyzm, ruch ludowy, ruch
narodowy, ruch robotniczy, rugi
pruskie, rusyfikacja, socjalizm
utopijny, komunizm, marksizm,
reformizm, socjaldemokracja,
społeczeństwo masowe,
Trójporozumienie (Ententa),
Trójprzymierze (państwa
centralne), uwłaszczenie, wojna
pozycyjna, wojna secesyjna,
podstawowe 3
Uczeń:
- posługuje się pojęciami i
terminami oraz nazwami własnymi:
impresjonizm, kocioł bałkański,
krwawa niedziela, Kulturkampf,
Naczelna Rada Ludowa,
naturalizm, orlęta lwowskie, rady
delegatów, realizm, sufrażystki,
trójlojalizm,
Potrafi przedstawić postacie oraz
opowiedzieć o ich wpływie na
dzieje i życie ludzi:
Comte August, Curie Pierre, Curie
Skłodowska Maria, Grant Ulysses
Simpson, Lee Robert Edward,
Sherman William Tecumseh,
Sosnkowski Kazimierz, , Zamoyski
Andrzej.
- ZNA WYDARZENIA:
1887 – Liga Polska.
1891- Rerum novarum
1896-olimpiada
1912 i 1913 – wojny na Bałkanach,
1914 r. 28 VI – zamach w
Sarajewie,
1917 r. IX – powołanie Rady
rozszerzone 4
Uczeń:
Porównuje programy partii
politycznych na ziemiach polskich,
cele i metody działania głównych
orientacji politycznych w
społeczeństwie polskim, sytuację
Rosji w świecie przed i po
rewolucji październikowej, rozwój
gospodarczy poszczególnych
zaborów, uwłaszczenie w
poszczególnych zaborach, efekty
germanizacji i rusyfikacji,
Charakteryzuje
Anglię wiktoriańską. autonomię
galicyjską, pracę organiczną,
główne nurty polityczne na
ziemiach polskich, sytuację
międzynarodową na przełomie
wieków, podając przyczyny i
pokazując na mapie, zróżnicowanie
poziomu rozwoju społecznego,
gospodarczego, kulturowego i
politycznego świata na początku
XX w.,
Korzystając z mapy omawia:
przemiany na Bałkanach w XIX i
Strona 4 z 8
dopełniające 5
Uczeń:
Porównuje: Francji, Austrii i
krajach niemieckich, cele
Czechów, Węgrów, Niemców, i
Włochów, programy Białych i
Czerwonych, manifest TDP z
Manifestem z 22 I 1863, powstanie
listopadowe i styczniowe, program
Garibaldiego i Cavoura, programy
demokratów i republikanów,
gospodarkę USA w pierwszej i
drugiej połowie XIX w.,
imperializm rosyjski i amerykański
z brytyjskim i francuskim, wpływ
przemian gospodarczych i
społecznych na rozwój
imperializmu, strukturę społeczną i
industrializację w I i w II połowie
XIX w., główne nurty polityczne z
nauką społeczną Kościoła,
Rozumie wpływ przemian
gospodarczych i społecznych na
kształtowanie się programów
politycznych w XIX wieku, poziom
rozwoju cywilizacyjnego na
przełomie XIX i XX w. z
wyścig zbrojeń
Potrafi przedstawić postacie oraz
opowiedzieć o ich wpływie na
dzieje i życie ludzi: Aleksander II,
Bismarck Otto von, Burke
Edmund, Cavour, Dąbrowski
Jarosław, Darwin Charles Robert,
Daszyński Ignacy, Dmowski
Roman, Drucki-Lubecki Franciszek
Ksawery, Engels Fryderyk,
Franciszek Józef I, Garibaldi
Giuseppe, Haller Józef, Lenin
Włodzimierz I. (wł. Ulianow),
Lincoln Abraham, Ludwik Filip,
Marks Karol wł. Karl Heinrich
Marx, Napoleon III, Paderewski
Ignacy Jan, Paskiewicz Iwan F.,
Piłsudski Józef, Sikorski
Władysław, Traugutt Romuald,
Wielopolski Aleksander, Wiktoria,
Wilhelm I, Wilhelma II, Wilson
Woodrow Thomas, Wysocki Piotr.
- ZNA WYDARZENIA:
1861 - proklamowanie Królestwa
Włoch,
1861 - reforma agrarna w Rosji,
1861-1865 - wojna secesyjna,
1863 22 I - wybuch powstania,
1864 2 III – ukaz carski o
uwłaszczeniu,
1870 - wojna francusko-pruska,
bitwa pod Sedanem,
Regencyjnej,
1918 r. I – orędzie Wilsona,
1918 -11X rozejm w Compiègne,
Wymienia:
główne osiągnięcia polskiej
oświaty, nauki i kultury w XIX w.,
główne nurty polityczne na
ziemiach polskich i ich
najważniejsze partie,
bitwy o przełomowym znaczeniu
dla przebiegu wojen toczonych w
XIX w. i uzasadniać swój wybór,
przyczyny i skutki jednoczenia
Włoch i Niemiec uwzględniając
dążenia grup społecznych i cele
władców,
nowe kierunki w sztuce w XIX w.
Pokazuje na mapie:
główne ośrodki przemysłowe na
ziemiach polskich
państwa, w których dokonały się
największe zmiany w przemyśle.
potęgi kolonialne i ich największe
posiadłości,
fronty i miejsca najważniejszych
bitew czasów I wojny światowej
państwa powstałe po I wojnie
światowej.
Omawia mapę polityczną Europy w
II połowie XIX w.
Korzystając z mapy omawia
przebieg działań wojennych,
XX w.; jednoczenie Włoch, rozrost
terytorialny USA, wojnę secesyjną,
rywalizację Austrii i Prus w
państwach niemieckich,
jednoczenie Niemiec, sytuację
polityczną świata w II połowie XIX
w.; ekspansję kolonialną, przebieg
działań wojennych w I wojnie
światowej, omawia zmiany granic
wynikające z traktatu wersalskiego,
w tym nowopowstałe państwa i te,
które przestały istnieć. państwa w
których zmienił się ustrój, główne
rejony walk polskich formacji
wojskowych, postanowienia
konferencji pokojowej w sprawie
polskiej,
Na przykładzie wykazuje wpływ
wybitnych postaci na dzieje,
Wyjaśnia związki polskiej
literatury romantycznej z historią
narodu, dlaczego nie było rewolucji
w Królestwie Polskim, że carski
ukaz uwłaszczeniowy jest jedną z
metod władz mającą na celu
stłumienie polskiego ruchu
narodowego, przełomowe
znaczenie procesów integracyjnych
we Włoszech i w Niemczech dla
dziejów Europy, na czym polegało
„odgórne” i „oddolne”
zjednoczenie, jaki wpływ miał
Strona 5 z 8
poziomem rozwoju
cywilizacyjnego w pierwszej
połowie XIX w., kulturę przełomu
XIX i XX w. z romantyczną, cele
Ententy i państw centralnych,
potencjał militarny państw
centralnych i Ententy, przemiany
spowodowane rewolucją lutową i
bolszewicką, cele wojenne państw
z ich osiągnięciami,
Dostrzega: początki współcześnie
występujących zjawisk w
przemianach zachodzących w
drugiej połowie XIX wieku,
oddziaływanie wydarzeń w Polsce
na sytuację międzynarodową,
wpływ przemian społecznych na
postawy ludzi,
Rozumie:
istnienie nierówności społecznych,
rozbieżność postanowień
konstytucyjnych z praktyką, wpływ
romantyzmu na powstanie opozycji
nielegalnej, wpływ powstań na
kształtowanie się narodu polskiego,
wpływ Wiosny Ludów na
kształtowanie się świadomości
narodowej, wzajemne
oddziaływania tendencji
zjednoczeniowych Włoch i
Niemiec, oddziaływanie idei
wolnościowych i
1871 – utworzenie Cesarstwa
niemieckiego,
1882 – powstanie Trójprzymierza,
1893 II Proletariat i ZRP weszły w
skład PPS.
1893-Liga Narodowa
1894 Socjaldemokracja Królestwa
Polskiego (od 1900
Socjaldemokracja Królestwa
Polskiego i Litwy – SDKPiL
1895 - Stronnictwo Ludowe,
1897 - Stronnictwo NarodowoDemokratyczne (SND)
1901-strajk szkolny we Wrześni,
1903 - Polskie Stronnictwo
Ludowe (PSL).
1904-1905 wojna rosyjskojapońska,
1905-1907 – rewolucja,
1907 - powstanie
Trójporozumienia,
1914 r. 28 VII – Austro-Węgry
wypowiadają wojnę Serbii,
1914 r. – manifest Mikołaja
Mikołajewicza
1914 VIII – bitwa pod
Tannenbergiem,
1914 r. IX – bitwa nad Marną,
1916 r. bitwy pod Verdun i nad
Sommą,
1916 r. 5 XI – akt 5 listopada,
1917 r. 3 III (18 II). – rewolucja
Omawia rolę Świętego Przymierza,
Zna:
przyczyny upadku powstań,
bezpośrednie przyczyny wybuchu
powstania, stosunek rządów i
ludów Europy do powstania;
politykę zaborców wobec ziem
polskich i społeczeństwa polskiego
po upadku powstania
listopadowego, narodowych,
zróżnicowanie etnicznego i
religijnego Bałkanów, powody
pojawienia się tendencji
zjednoczeniowych, główne etapy
zjednoczenia Włoch i Niemiec,
przyczyny i skutki ekspansji
kolonialnej na świecie, rozwijające
się w XIX w. nowe gałęzie
przemysłu, cele polityki
germanizacji i rusyfikacji, powody
przeciwstawiania się germanizacji i
rusyfikacji, metody walki Polaków
z germanizacją i rusyfikacjąprzemiany społ., polityczne i gosp.,
jakie zaszły na ziemiach polskich
pod zaborami, rolę jaką odegrał
Kościół katolicki w zachowaniu
polskości, stanowiska głównych
partii politycznych wobec
rewolucji, konflikty między
państwami przełomu XIX i XX w.,
wpływ rywalizacji mocarstw na
abolicjonizm na przemiany
świadomości społecznej w
Ameryce i Europie, dlaczego
Afryka i Azja uległy w XIX w.
kolonizacji, wpływ osiągnięć
rewolucji przemysłowej na nowy
podział społeczny w Europie,
przemiany społeczne i
gospodarcze, które nastąpiły w
wyniku rozwoju kapitalizmu,
wpływ przemian społecznych na
kształtowanie się nowych
stosunków politycznych,
najistotniejsze różnice w
programach głównych nurtów
politycznych, różnice pomiędzy
różnymi nurtami socjalizmu,
wpływ reformy uwłaszczeniowej
na przemiany struktury
społeczeństwa polskiego, potrzebę
walki Polaków z germanizacją i
rusyfikacją oraz przyczyny
podjęcia pracy organicznej przez
Polaków, efekty germanizacji i
rusyfikacji, wpływ odkryć
naukowych i wynalazków na
przemiany cywilizacyjne i życie
codzienne, wpływ postępu
naukowo-technicznego na działania
wojenne, genezę i przebieg
konfliktów pomiędzy różnymi
państwami europejskimi, jaki
Strona 6 z 8
nacjonalistycznych na
kształtowanie się świadomości
narodowej oddziaływanie
kapitalistycznych stosunków
społecznych na dążenia
zjednoczeniowe, na czym polegał
dualizm gospodarczy Północ –
Południe, rolę Piemontu w
zjednoczeniu Italii i pozycję Prus
wśród państw niemieckich od I poł.
XIX w., związek między
przebiegiem działań wojennych a
Proklamacją zniesienia
niewolnictwa, znaczenie doktryny
Monroego, czynniki zewnętrzne i
wewnętrzne, wpływające na
położenie Polaków pod zaborami,
tragizm sytuacji Polaków,
będących obywatelami wrogich
państw, czym I wojna światowa
różniła się od wcześniejszych
konfliktów, zmianę w świadomości
społeczeństw spowodowane wojną,
wpływ działań wojennych na
środowisko naturalne,
Ocenia: skutki rewolucji
przemysłowej, ideologię
socjalistyczną,
politykę mocarstw na Bałkanach i
jej wpływ na sytuację
mieszkających tam narodów,
wpływ zróżnicowania religijnego i
lutowa,
1917 r. 6/7 XI (24/25 X) rewolucja
październikowa,
1917 r. IV – przystąpienie Stanów
Zjednoczonych do wojny,
1917 r. VII – kryzys przysięgowy,
1918 r. 11 XI – zawieszenie broni,
11 XI Dzień Nie-podległości,
Wymienia:
wojny secesyjnej, zjednoczenia
Włoch i Niemiec,
przyczyny i skutki kolonializmu,
wojny rosyjsko-japońskiej
., nowe formy życia gospodarczego
w II połowie XIX w.,
metody wynaradawiania, metody
przeciwstawiania się germanizacji i
rusyfikacji, osiągnięcia autonomii
galicyjskiej, przemiany
cywilizacyjne na ziemiach polskich
najważniejsze osiągnięcia naukowe
i techniczne w II połowie XIX w.,
najwybitniejszych twórców nauki i
kultury polskiej oraz ich
osiągnięcia,
główne orientacje polityczne w
społeczeństwie polskim.
Pokazuje na mapie:
kraje niemieckie, II Rzeszę, Kanał
Sueski, Kanał Panamski, główne
potęgi kolonialne i gospodarcze
przełomu XIX i XX w.
sytuację na Bałkanach; założenia
planu Schlieffena, różnicę w
skutkach stosowania broni
masowego rażenia i
konwencjonalnej; powody:
wybuchu rewolucji rosyjskich,
okoliczności i skutki zawarcia
pokoju brzeskiego, okoliczności
przystąpienia Stanów
Zjednoczonych do wojny, państwa
wchodzące w skład Trójprzymierza
i Trójporozumienia, przyczyny
wybuchu i skutki I wojny
światowej,
- rozumieć wpływ postępu
naukowo-technicznego na
przemiany gospodarcze i
społeczne,
- porównywać przyczyny powstań i
rewolucji,
Charakteryzuje:
sytuację gospodarczą Królestwa
Polskiego,
Potrafi porównać sytuację w USA
przed wojną i po wojnie
Charakteryzuje politykę kolonialną,
Rozumie: wpływ odkryć
naukowych i wynalazków na
przemiany cywilizacyjne i życie
codzienne,
etnicznego na powstanie
powiedzenia „kocioł bałkański”,
postawy: Garibaldiego, Cavoura i
Piusa IX, abolicjonizm, wojnę
secesyjną i jej skutki, politykę
Bismarcka, rolę Lincolna w dążeniu
do zniesienia niewolnictwa, wpływ
ekspansji kolonialnej na metropolie
i kolonie, przemiany społeczne w II
połowie XIX i na początku XX w.,
miejsce człowieka w
społeczeństwie kapitalistycznym,
Rozumie przyczyny i skutki walk
kobiet o emancypację, programy
głównych nurtów politycznych
przełomu XIX i XX w. oraz naukę
społeczną Kościoła, przemiany
społeczne na ziemiach polskich,
programy poszczególnych partii,
przemiany społeczne w II połowie
XIX i na początku XX w., wpływ
walkach u boku państw zaborczych,
ówczesnej kultury na polską,
Dostrzega istniejące do
wydarzenia rewolucji 1905-1907
dzisiejszego dnia następstwa
oraz jej skutków na ziemiach
przemian z lat 1815-1830,
polskich, wpływ sytuacji
Porównuje charakter walk w
międzynarodowej na postawy
powstaniach styczniowym i
ludzkie, związki między historią
listopadowym,
powszechną, narodową i
Dostrzegać w uwłaszczeniu
regionalną, przemiany zachodzące
likwidację elementów feudalizmu i w sytuacji międzynarodowej na
przechodzenie do kapitalizmu,
przeł. XIX i XX w., cele ententy i
Postrzega podobieństwa i różnice w państw centralnych, wpływ polityki
wpływ miały wydarzenia w Rosji
oraz przystąpienie USA do wojny
na przebieg konfliktu, jakie
znaczenie miał akt 5 listopada dla
sprawy polskiej w czasie I wojny
światowej, ewolucję polityki
mocarstw wobec sprawy polskiej w
czasie I wojny światowej, powody
zwycięstwa koncepcji
Dmowskiego, jaki wpływ miały
powstania śląskie i wielkopolskie
na ostateczny kształt zachodnich
granic drugiej Rzeczypospolitej,
jak doszło do powstania kultury
masowej, jaką odegrała kultura w
utrzymaniu tożsamości narodowej
Polaków.
Ocenia: politykę władz wobec
kultury, działalność Towarzystwa
Przyjaciół Nauk, postawy
romantyczne, udział Polaków w
Strona 7 z 8
poszczególne zabory
państwa będące głównymi
uczestnikami konfliktu.
postanowienia traktatu
wersalskiego w sprawie ziem
polskich,
Potrafi przedstawić sytuację
Polaków żyjących pod zaborami,
Wie przeciwko jakim grupom
społecznym kierował się terror
bolszewików.
jednoczeniu Włoch i Niemiec
Analizuje źródła i na ich podstawie
dostrzega podobieństwa i różnice w
programach różnych partii,
Wyjaśnia wpływ osiągnięć
naukowych i technicznych na
postęp cywilizacyjny narodu
polskiego.
mocarstw na małe państwa i ich
społeczeństwa,
programy poszczególnych partii,
przemiany społeczne w II połowie
XIX i na początku XX w., wpływ
ówczesnej kultury na polską,
wydarzenia rewolucji 1905-1907
oraz jej skutków na ziemiach
polskich, wpływ sytuacji
międzynarodowej na postawy
ludzkie, Ocenia poznane fakty,
wydarzenia i zjawiska z punktu
widzenia wartości ogólnoludzkich.
Dostrzega dzisiejsze wykorzystania
ówczesnych odkryć naukowych, w
ruchach politycznych przełomu
XIX i XX w. źródła obecnych
nurtów politycznych, dynamikę
przemian w sytuacji
międzynarodowej przełomu
wieków, w klęsce Rosji w wojnie z
Japonią zmierzch mitu białego
człowieka, historyczne podłoże
stosunków Polski z sąsiadami,
Potrafi scharakteryzować postęp
cywilizacyjny, jaki dokonał się w XIX
wieku. Określa miejsce ziem
polskich na tle postępu
cywilizacyjnego Europy i świata (w
rozbiciu na poszczególne zabory i
uogólniając),
Strona 8 z 8