Monitorowanie zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych

Monitorowanie zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych - praktyczne metody walidacji
danych
Danuta Pawlik, SP ZOZ ZZ LOiZ Maków Maz., Stowarzyszenie Higieny Lecznictwa
Wśród wielu definicji walidacji, sformułowanie najlepiej odnoszące się do monitorowania zakażeń
szpitalnych i czynników alarmowych jest następujące: walidacja to potwierdzenie przez przedstawienie
obiektywnego dowodu, że zostały spełnione wymagania określone w procesie monitorowania.
Ostatecznym celem walidacji jest dostarczenie dowodu, że przyjęta metoda monitorowania zakażeń
umożliwia niezawodnie i w sposób powtarzalny realizację zakładanych celów (wg Huber, 1997). W
praktyce klinicznej, w polskich szpitalach, zakażenia szpitalne są rejestrowane w 90% na podstawie
dodatnich badań mikrobiologicznych, dlatego liczba zakażeń w szpitalach jest zwykle bardzo
niedoszacowana, ponieważ ilość pobieranych badań mikrobiologicznych jest niedostateczna. W wielu
oddziałach liczba wykonanych badań w ciągu roku jest niewystarczająca nawet do oceny sytuacji
epidemiologicznej w obrębie tych oddziałów, w szczególności gdy ok. 30 % posiewów jest zakończona
wykonaniem antybiogramu. Z tego powodu wiarygodność danych o częstości występowania zakażeń
szpitalnych budzi duże wątpliwości. W ramach walidacji wykrywanych zakażeń nie można opierać się
tylko na badaniach mikrobiologicznych, ale trzeba weryfikować te dane na podstawie zleceń na
antybiotyki, analizy przyczyn gorączki u pacjentów oraz retrospektywnie analizować dokumentację
medyczną. Taki sposób walidacji danych jest szansą na urealnienie liczby rejestrowanych zakażeń
szpitalnych, natomiast aktywny nadzór nad pacjentami z zakażeniem, skutkuje zwiększeniem
bezpieczeństwa pacjenta w szpitalu.
Zgodnie ze standardami akredytacyjnymi CMJ z 2010 r. „w szpitalu prowadzona jest walidacja danych o
zakażeniach, w szpitalu powinien funkcjonować mechanizm wewnętrznego sprawdzania wiarygodności
danych dotyczących zakażeń. Analiza powinna być wszechstronna i obejmować różne aspekty
związane potencjalnie z zakażeniami, w szczególności:
a) zlecenia na antybiotyki,
b) liczbę gorączkujących pacjentów,
c) wyniki badań mikrobiologicznych,
d) retrospektywną analizę dokumentacji medycznej.
Walidacja powinna być prowadzana regularnie, np. raz na kwartał. Na podstawie analizy dokonywana
jest ocena wiarygodności gromadzonych danych. Proces walidacji powinien składać się z
następujących działań: zgromadzenie danych o zakażeniach alternatywnymi metodami, np. przez
przeglądanie dokumentacji medycznej, pozyskiwanie danych z apteki, laboratorium analitycznego,
pracowni radiologii itp. a następnie analiza porównawcza w celu wychwycenia luk w systemie
monitorowania.