Paweł Rydzewski Roztocze Południowe czy Wschodnie?

Paweł Rydzewski
Redaktor naczelny Gazety Horynieckiej
Roztocze Południowe czy Wschodnie?
Południowo – wschodnia część Roztocza nazywana była i jest różnie. Przed II
wojną, a także i później nazywano ten teren Roztoczem Rawskim. W obecnych
realiach politycznych (Rawa Ruska znajduje się na terytorium Ukrainy) pomysł ten
nie wydaje mi się udany. Zostaje więc: Południowe czy Wschodnie? Obydwie
„opcje” mają zwolenników i przeciwników.
Nie będę ukrywał, że jestem zdecydowanie za Roztoczem Południowym.
Dlaczego? Pomijając kwestie czysto psychologiczne (Wschód kojarzy mi się źle, a
Południe dobrze) przyjrzyjmy się innym argumentom: (1) argument instytucjonalny:
jako forma ochrony przyrody funkcjonuje Południoworoztoczański Park
Krajobrazowy, (2) argument naukowy: wiele publikacji naukowych posługuje się
terminem „Roztocze Południowe” i to od dawna, np. Roman Ney, „Miocen
południowego Roztocza (…)” z 1969 roku,
(3) argument turystyczny: w
powojennych przewodnikach turystycznych nazwa “Roztocze Południowe”
funkcjonuje od 1955 roku, gdy użyła jej Maria Bonkowicz; terminem ten posługują
się Wójcikowski i Paczyński - autorzy chyba najbardziej klasycznego przewodnika
roztoczańskiego; tej nazwy używa Artur Pawłowski (“Roztocze Południowe zwane
też często Wschodnim”); o “Roztoczu Południowym” piszą znani przyrodnicy i
turyści Izdebski i Grądziel, a także Grzegorz Rąkowski, autor bardzo popularnego
przewodnika „Polska egzotyczna”; jest też mapa wydana przez Kartpol nosząca
nazwę „Roztocze Południowe część polska mapa turystyczna 1:50 000”, o moim
przewodniku pt. „Roztocze Południowe” tylko wspomnę, (4) argument
geograficzny – najczęściej przytaczany przez zwolenników „Wschodniego”: w
znanym podziale regionów, Jerzy Kondracki ponoć jednoznacznie optuje za taką
właśnie nazwą. Nie do końca tak jest. Kondracki pisze: „Roztocze Wschodnie
(343.23) ze względu na położenie powinno się nazywać Południowym lub
Południowo- Wschodnim”.
Dywagacje „Południowe czy Wschodnie” można byłoby włożyć między
anegdoty i z przymrużeniem oka spojrzeć na próby usilnego forsowania
„Wschodniego”, gdyby nie to, iż na naszych oczach rodzi się jeszcze jedno, „nowe”:
„Roztocze Lubaczowskie”.Iznówstarydylemat:śmiaćsięczypłakać…