O ANIOŁACH ŚWIĘTYCH

O ANIOŁACH ŚWIĘTYCH
Kościoły chrześcijańskie zawsze wierzyły w istnienie duchów
anielskich, co znalazło wyraz w pierwszym artykule Symbolu wiary: „ Wierzę w
jedynego Boga Ojca, Wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi, rzeczy
widzialnych i niewidzialnych...” (pod słowem <niewidzialnych> rozumiemy
Aniołów, stworzonych przez Boga jeszcze przed człowiekiem).
W Piśmie Świętym już na pierwszych stronicach widzimy wzmianki
na temat aniołów. Mowa jest o aniołach światłości (tych, które są sługami
Bożymi) jak również o aniołach upadłych (tych, które rezygnując ze światła
wybrały ciemność i rezygnując z dobra wybrały zło) (Ezechiel 28, 12-19). Nie
można więc podważać autentyczności ich istnienia. Nie ulega jakiejkolwiek
wątpliwości, że owe istoty duchowe, niewidzialne ludzkim okiem naprawdę
istnieją w świecie. Ich przebywanie zaś wiąże się z czynną działalnością. Każdy
z nich (aniołów) posiada jakąś określoną misję i zadanie do spełnienia. Podczas
gdy jedne służą Bogu wypełniając Jego polecenia, inne „zbuntowane” starają
się im w tym przeszkadzać. Na ten temat pisali i wypowiadali się ojcowie i
wielcy teologowie różnych wieków, pozostawiając po sobie bardzo ważną i
bogatą spuściznę. Takimi największymi autorami są Ojcowie Kapadoccy, tj.
święty Grzegorz z Nyssy, święty Bazyli Wielki, święty Grzegorz Teolog, a
także arcybiskup Ignacy (Branczaninow), święty Paisjusz (Wieliczkowski),
Orygenes, Ewargiusz z Pontu i inni.Wszelkie wypowiedzi i rozważania, ażeby
nie były bezpodstawne są popierane licznymi cytatami z Pisma Świętego.
„Straciłeś mądrość twoją z powodu piękności twej, na ziemię zrzuciłem cię,
dałem cię przed oblicze królów, żeby cię oglądali” (Ezechiel 28, 17) – tak
świadczy prorok Ezechiel o ich realnym istnieniu na ziemi. Mam nadzieję, że
owa praca przynajmniej w jakiejś mierze przybliży istotę owych duchowych
bytów. Ukaże realną rzeczywistość świata duchowego i niewidzialnego.
Anioły – przyczyny ich stworzenia i przeznaczenie, hierarchia
Anioł w przekładzie z hebrajskiego oznacza wysłannika, a z greckiego
–zwiastuna. Jest duchem rozumnym nie posiadającym ciała. Bóg posługuje się
Aniołami nie dlatego, że potrzebuje ich pomocy, ale ze względu na swoją
dobroć, pozwala im bowiem brać udział w spełnianiu wobec nas swoich
zamiarów.
Zdaniem św. Atanazego Wielkiego „Anioł”, to istota duchowa,
bezcielesna, która posiada rozum, intelekt, wolną wolę, jest wieczna, a także
posiada pewną moc i władzę, która nie jest absolutna. Anioły jako istoty
pierwsze, duchowe i czyste są zatem świadkami i uczestnikami najwyższej
chwały. Dzięki tej posiadanej doskonałości anioły mogą przekazywać to Boskie
światło i Bożą wolę dalej (na ludzi). Uczestnicząc w świetle niestworzonych i
uświęcających energii Bożych czerpią z nich Boskie dobroci, same promieniując
Boskim światłem, oświecając wszystkich, którzy są niżej od nich. Anioły są
więc święte ale nie dlatego, że ich natura jest święta, lecz dlatego, że uczestniczą
w świetle życiodajnych i uświęcających Bożych energii. Źródłem świętości jest
tylko Bóg. Będąc więc naturalnymi pośrednikami pomiędzy Bogiem i ludźmi są
one najbardziej godne miana Aniołów.
O
przyczynie
ich
stworzenia
św.
Grzegorz
Teolog
mówi:
„Nieskończona dobroć i miłość Boża, nie była wystarczająco zadowolona z
oglądania siebie samej, potrzebowała, żeby to dobro rozprzestrzeniło się, szło
coraz dalej i dalej, żeby liczba obdarzonych dobrodziejstwami była większa, to
też Bóg, jako pierwszych kształtuje anielskie i niebiańskie siły”. Myśl Boża stała
się więc dziełem, które wypełnione słowem zostało stworzone przez Ducha. Bóg
wylał swoją nieskończoną dobroć, tworząc pierwsze istoty duchowe – anioły.
Anioły przebywają w jedności z Bogiem, wypełniając powierzone im
służenie. Stąd też słowo „anioł” oznacza sługę Bożego lub posłańca. Bóg
nieustannie oświeca i wspomaga je swoją Bożą światłością, czyniąc je
odblaskiem swojej światłości i nośnikami swojej łaski. Jest ich nauczycielem,
wychowawcą i uświęceniem w poznaniu prawdy. Anioły mają za zadanie
wychwalać Boga oraz Mu służyć, przez co służą również ludziom. Tradycja
cerkiewna uczy nas również, że każdemu człowiekowi Bóg przydziela Anioła
Stróża, który przez całe życie danej osoby wykorzystuje różne środki dla
chronienia jej od zła. Wyraźnie podkreśla to król Dawid: „Bo swoim aniołom
dał rozkaz o tobie, aby cię strzegli na wszystkich twych drogach” (Ps 90, 11).
Istnieje także przekonanie, że anioły nawet po śmierci człowieka nie odstępują
jego duszy. Kierują jego krokami, prowadząc na odpowiednio zasłużone miejsce
przebywania. Anioł utwierdza w wierze, skłania ku dobrym uczynkom, ochrania
od wszelkiego zła, zarówno duszę jak i ciało człowieka. On także kieruje i
wznosi nasze modlitwy do Boga.
One są dla nas pomocą i drogowskazem w poznaniu prawdy. Służą
Bogu w Jego opatrznej działalności, którą otacza wszystkich ludzi. Bóg bowiem
nieustannie działa i troszczy się o stworzenie pomagając mu i kierując nim.
Każdy z nich otrzymał po pewnym skrawku wszechświata, który nadzoruje, w
którym działa, bądź też ma konkretną misje do spełnienia. Szczególnym
przedmiotem żywego uczestnictwa w Opatrzności Bożej w świecie są dla
aniołów ludzie. Ich służba może odnosić się do ogółu ludzkości lub do danego
narodu, a nawet do poszczególnych grup albo jednostek. Ten rodzaj służenia
wyraźnie widzimy w Księdze Proroka Daniela (10, 13-21). Ukazany jest w niej
obraz aniołów – książąt, przyznanych przez samego Boga wszystkim narodom.
O tym, że zostały one przeznaczone dla zbawienia ludzkości świadczy również
apostoł Paweł: „Czyż nie są one wszystkie duchami przeznaczonymi do usług,
posłanymi na pomoc tym, którzy mają posiąść zbawienie?” (Hebr 1, 14). Życie
aniołów jest więc pełne nieustannej działalności. Równolegle z wyżej opisanymi
ich działaniami, w ich życiu zajmuje miejsce również modlitwa. Anioły
wychwalają w pieśniach Boga, składają Mu pokłony, a także zanoszą prośby za
ludzi. Świadectwo temu daje apostoł Jan w Objawieniu, które dane mu było
przez Boga: „A wszystkie anioły stanęły wokół tronu i starców i czworga
zwierząt i na oblicza swe padły przed tronem i pokłon oddały Bogu” (Ap 7, 11).
W życiu aniołów ma miejsce także radość. Anioły wielce cieszyły się i
radowały przy stworzeniu świata: „Gdy (stworzone) były gwiazdy,
chórem
radośnie się odezwały i okrzyk wydali wszyscy synowie Boży” (Hiob 38, 7).
Wielka radość ich była przy narodzinach na ziemi Wcielonego Jezusa
Chrystusa: „I nagle przyłączyło się do anioła mnóstwo zastępów niebieskich,
które wielbiły Boga słowami: „Chwała Bogu na wysokościach a na ziemi pokój
ludziom Jego upodobania” (Łk 2, 13-14). Anioły radują się także przy
zbawieniu każdej grzesznej duszy: „Tak samo, powiadam wam, radość powstaje
u aniołów Bożych z jednego grzesznika, który się nawraca” (Łk 15, 10).
Wśród aniołów istnieje także hierarchia niebiańska. Naukę o niej
rozwinął Pseudo Dionizy Aeropagita. Według niego hierarchia anielska składa
się z dziewięciu chórów podzielonych na trzy zastępy1. Podział ten przedstawia
się następująco:
Pozycję Aniołów określają trzy hierarchie: wyższa, średnia, i niższa; na
każdą z nich składają się trzy rangi.
pierwsza hierarchia: Serafiny
Cherubiny
Trony
druga hierarchia:
Panowania
Moce
Władze
trzecia hierarchia:
Zwierzchności
Archanioły
Anioły.
Najbliższe Trójcy Przenajświętszej są sześcioskrzydłe Serafiny –
Płomienne, Ogniste (Iz. 6,2). Płoną one miłością ku Bogu i pobudzają do niej
innych. Po Serafinach są Cherubiny posiadające wiele oczu ( Rdz.3,24). Ich
imię oznacza: „ wylanie najwyższej mądrości , oświecenie”, ponieważ poprzez
te istoty , jaśniejące światłem poznania Boga i rozumienia Bożych tajemnic ,
zsyłane są najwyższa mądrość i oświecenie w celu prawdziwego poznania Boga.
Po cherubinach stoją przed Bogiem Trony, noszące Boga dzięki danej im łasce
1
Pseudo-Dionizy Aeropagita, O hierarchii niebiańskiej, w: Pisma teologiczne II, Kraków 1999, s. 69-70.
służenia (zob. Kol 1,16), w sposób tajemniczy i niepojęty , służą one Bożej
sprawiedliwości.
Na środkową hierarchię anielską składają się trzy rangi: Panowania, Moce i
Władze.
Panowania ( por. 1 Kol 1,16) sprawują władzę nad następnymi rangami
Aniołów. Pouczają przydzielonych im przez Boga władców, by ci mądrze
sprawowali swe rządy. Panowania uczą panować nad uczuciami , poskramiać
grzeszne pożądliwości, panować nad swoją wolą, zwyciężyć pokusy.
Moce ( por. I Piotra 3,22) spełniają wolę Boga. To one dokonują cudów i
zsyłają łaskę dokonywania cudów i przewidywania / jasnowidzenia Bożym
wybrańcom. Moce pomagają ludziom w zachowaniu posłuszeństwa, umacniają
w cierpliwości , obdarzają duchową mocą i męstwem.
Władze ( I P. 3,22; Kol. 1,16) posiadają władzę poskramiania mocy
diabła. Chronią ludzi przed diabelskimi pokusami , umacniają ludzi oddanych
Bogu , strzegą ich, pomagają ludziom w walce ze złymi myślami.
Hierarchię niższą stanowią trzy rangi: Zwierzchność, Archaniołowie i
Aniołowie.
Zwierzchność ( por. Kol. 1,16), sprawują władzę nad niższymi Aniołami,
kierując ich ku spełnianiu Bożych poleceń. Otrzymały polecenie kierowania
wszechświatem, chronienia krajów, ludów, plemion. Zwierzchności uczą ludzi
oddawać każdemu należną cześć, pouczają tych , którzy sprawują władzę , by
spełniali należne obowiązki nie dla osobistej sławy i korzyści , ale dla chwały
Bożej i pożytku bliźnich.
Archaniołowie ( I Tes. 4,16) , głoszą dobrą wieść o tym , co wielkie i
przesławne, odsłaniają tajemnice wiary, proroctwa i rozumienie Bożej woli,
umacniają w ludziach świętą wiarę, oświecając ich umysły światłem Świętej
Ewangelii.
Aniołowie ( por. I Piotra. 3,22), są najbliżej ludzi. Obwieszczają Boże
zamiary, pouczają ludzi , by żyli w sposób cnotliwy i święty. Chronią
wierzących od upadku, pomagają powstać tym ,którzy upadli, nigdy nie
pozostawiają nas , a zawsze gotowi są pomóc, jeśli tylko tego zapragniemy.
Wszystkie rangi sił niebieskich ze względu na istotę swej służby noszą
ogólną nazwę Aniołów. Bóg objawia swą wolę Aniołom wyższym , a one
kolejno przekazują wieść o niej pozostałym Aniołom.
Jak widać Pseudo Dionizy wszystkie byty subtelne niebiańskie
podzielił na trzy hierarchiczne stopnie, gdzie każdy zawiera po trzy chóry.
W Piśmie Św., niektórzy wyżsi Aniołowie posiadają własne imiona.
Dwa imiona są w księgach kanonicznych są to: Michał-„któż jako Bóg”-(Dan.
X, 13; XII, 1; Judy w. 9; Apok. XII, 7-8), Gabriel-„ mąż Boży“ -(Dan. VIII,16;
IX,21; Luk.I,19,26). Trzy imiona
znamy z ksiąg niekanonicznych, a
mianowicie: Rafael –„pomoc Boża” –(Tob. III, 16; XII,12-15); Uriel –„ogień
Boży” ( 3 Ezrasza IV, 1; V,20);