pismo

www.celnicy.pl
Związek
Zawodowy
Nysa, dnia 22.04.2011r.
Celnicy PL
ZZ Celnicy PL –46/2011-88/2010
Pan Jacek Jezierski
Prezes Najwyższej
Izby Kontroli
Szanowny Panie Prezesie
Związek Zawodowy Celnicy PL zwraca się do Najwyższej Izby Kontroli z wnioskiem o
zbadanie zasad i podstaw prawnych wdrożenia w Służbie Celnej regulacji płac za 2010 rok oraz
wpływu tej regulacji na funkcjonowanie formacji.
W ocenie Związku środki budżetowe zostały rozdysponowane wbrew normie art.222 ust.2 ustawy o
Służbie Celnej oraz art.27 ust.3 ustawy o Związkach zawodowych.
Pan Jacek Kapica uczestniczył w rozmowach ze stroną społeczną w czerwcu/lipcu 2009 roku kiedy
wprowadzono do projektu ustawy o Służbie Celnej przepis art.222 ust.2 ustawy o SC. Świadkiem
rozmów był także Pan Minister Michał Boni. Uzgodniono wówczas cel wprowadzenia przepisu
art.222 ust.2 ustawy o SC, wg którego wartościowanie i nowe stanowiska miały zostać wprowadzone
od stycznia 2011r. Wbrew temu Pan Jacek Kapica cały rok 2010 zastanawiał się jak obejść ww.
normę prawną, co ostatecznie zostało wdrożone z pominięciem trybu uzgodnień zasad
wynagradzania ze związkami zawodowymi - art.27 ust.3 ustawy o Związkach zawodowych. Tuż
przed rozdysponowaniem środków większość dyrektorów izb celnych przeprowadziła spotkania ze
związkami zawodowymi, jednak nie był to tryb uzgodnień, a jedynie tryb zakomunikowania
związkom zawodowym woli i decyzji Szefa Służby Celnej. Nasz Związek został zaproszony na
spotkania z Dyrektorami w tej sprawie jedynie w Izbie Celnej w Łodzi, Katowicach, Białymstoku,
Przemyślu, Wrocławiu i Krakowie. Dyrektor we Wrocławiu został pisemnie zapytany o cel
spotkania. W odpowiedzi uzyskaliśmy informację, że spotkanie ma na celu jedynie zaprezentowanie
decyzji o sposobie rozdysponowania środków, podobnie rzecz miała się w Katowicach. Nasz
przedstawiciel uczestniczył tam w spotkaniu, podczas którego nie doszło do uzgodnień zasad
wynagradzania, a jedynie prezentacji decyzji Szefa Służby Celnej odnośnie rozdysponowania
środków budżetowych za 2010 rok pod nowe stanowiska służbowe, czyli pod opis i wartościowanie
stanowisk. Podczas spotkania Dyrektor był informowany o normie art.222 ust.2 ustawy o SC i jej
Związek Zawodowy- Celnicy PL
Adres dla doręczeń: 48-300 Nysa; ul. Otmuchowska 50
e-mail: [email protected]
tel: 668-438-041
www.celnicy.pl
naruszeniu, jednak nie dopuszczono dyskusji, gdyż jak nas poinformowano decyzja o sposobie
rozdysponowania środków już zapadła. W tej sytuacji nasi przedstawiciele zrezygnowali z udziału w
spotkaniach w Białymstoku i w Łodzi. W Przemyślu i Krakowie spotkania miały podobny charakter,
tzn. nie było miejsca na uzgadnianie zasad wynagradzania, a jedynie ewentualnie na drobne korekty
w ramach dysponowania środkami wbrew normie art.222 ust.2 ustawy o SC. Pozostali Dyrektorzy
nie zaprosili nawet naszego Związku na spotkania informacyjne np. Dyrektor Izby Celnej w Opolu.
Dyrektor Izby Celnej z Warszawy w dniu 08.03.20111r. w piśmie nr 440000-IOSW-0704-2/11
poinformował o sposobie rozdysponowania środków wbrew normie art.222 ust.2 ustawy o SC.
Wobec sytuacji jw. naruszającej prawo ZZ Celnicy PL wystąpił z pismem nr ZZ Celnicy PL- 129/10
z dnia 13.12.2010r. do wszystkich Dyrektorów Izb Celnych i Szefa SC. Dialogu na ten temat
Dyrektorzy Izb Celnych jednak nie podjęli.
Szef Służby Celnej był wielokrotnie informowany, już na początku roku 2010 o tym, że
rozdysponowanie środków pod nowe stanowiska będzie stanowić naruszenie prawa. M.in. w piśmie
nr ZZ Celnicy PL – 43/2010 z dnia 31.03.2010r. informowaliśmy, że ustawodawca przyjął ustawę
budżetową w powiązaniu z art.222 ust.2 ustawy o Służbie Celnej i wszelkie próby obejścia rzeczonej
normy prawnej będą stanowić działanie wbrew woli ustawodawcy i próbę nagięcia i obejścia prawa.
Wielokrotnie wcześniej pytaliśmy Szefa Służby Celnej dlaczego Związki Zawodowe w
naszej formacji nie mogą uzgodnić zasad wynagradzania? Dlaczego ograniczona jest realizacja art.6,
art.21 ust.2 i art.27 ust.3 ustawy o Związkach zawodowych w związku z art.59 ust.2 Konstytucji RP i
jest utrudniana działalność związkowa poprzez umożliwienie faktycznych uzgodnień zasad
wynagradzania?
W odpowiedzi otrzymywaliśmy informacje, że ww. normy są realizowane, gdyż Szef Służby
Celnej konsultuje akty prawne określające zasady wynagradzania w trybie art.19 ustawy o Zw.
Zawodowych.
Powyższe stanowi kolejny przykład obejścia całościowej regulacji prawnej określającej
dysponowanie publicznymi środkami, gdyż uwagi zgłaszane przez centrale związkowe na szczeblu
Ministerstwa Finansów są ignorowane lub traktowane w sposób władczy wybiórczo, bez możliwości
uzgodnienia jakichkolwiek zasad. W ten sposób Szef SC wiąże pracodawców(Dyrektorów IC) aktem
prawnym zawierającym zasady wynagradzania, zasadami wprowadzonymi de facto jednostronnie
bez uzgodnień ze stroną społeczną, przez co niemożliwe jest również uzgodnienie czegokolwiek na
szczeblu pracodawcy przez zakładowe organizacje związkowe. W ten oto sposób obchodzone jest
Związek Zawodowy- Celnicy PL
Adres dla doręczeń: 48-300 Nysa; ul. Otmuchowska 50
e-mail: [email protected]
tel: 668-438-041
www.celnicy.pl
prawo, nakazujące w państwowej jednostce budżetowej uzgodnić ze stroną społeczną zasady
wynagradzania.
Przy czym podkreślić należy, że w zakresie rozdysponowania środków za 2010 rok Dyrektorzy
Izb Celnych nie byli związani żadnym aktem prawnym, w którym określono by zasady
wynagradzania, jednak do uzgodnień zasad wynagradzania nie doszło.
Podobnie rzecz się miała przy projektach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 lipca 2010r. w
sprawie udzielania wyróżnień funkcjonariuszom celnym, rozporządzenia Ministra Finansów z dnia
10 września 2009r. zmieniające rozporządzenie w sprawie stawek uposażenia zasadniczego w
Służbie Celnej, wysokości oraz szczegółowych zasad przyznawania i wypłacania dodatków do
uposażenia zasadniczego (Dz.U. Nr 153, poz.1224) i innych określających zasady wynagradzania i
premiowania. Szef Służby Celnej spotyka się z centralami związkowymi, jednak nie uwzględnia
zgłaszanych zasadniczych uwag i wiąże następnie aktem prawnym pracodawców przez co
uniemożliwia uzgodnienie zasad wynagradzania zarówno na szczeblu centralnym jak i
pracodawców.
W tym miejscu należy wskazać, że w kwestii ostatniej noweli rozporządzenia zmieniającego
rozporządzenie w sprawie uposażenia zasadniczego funkcjonariuszy celnych(Dz.U Nr 250, poz.
1682), kierownictwo Służby Celnej nie przeprowadziło w zasadzie nawet konsultacji społecznych.
Uwagi do projektu zostały zgłoszone przez nasz Związek w terminie 21 dni tj. w dniu 30 listopada.
Po tym terminie nie odbyły się już jednak żadne spotkania. Projekt jaki został przesłany do KPRM
do Pana Ministra Michała Boniego celem zaopiniowania trybu konsultacji społecznych jest z dnia 29
listopada.
Powyższe stanowi kolejny już przykład wprowadzania w błąd Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w
procesie stanowienia prawa, jak również wskazuje na brak honorowania nawet trybu konsultacji –
art.19 ustawy o Związkach zawodowych, o wymaganym prawnie w sprawie zasad wynagradzania
trybie uzgodnień nie wspominając – art.27 ust.3 ustawy o Związkach zawodowych.
Inny przykład wprowadzania w błąd KPRM został przedstawiony w KPRM przy wprowadzaniu
rozporządzenia w sprawie świadczeń socjalnych funkcjonariuszy celnych i członków ich rodzin, w
kwestii dot. par. 10 tegoż rozporządzenia, co już jest przedmiotem badania przez Trybunał
Konstytucyjny.
Szef SC uzasadnia swoją decyzję koniecznością wprowadzenia motywacyjnej polityki kadrowej i
stworzeniem ścieżki kariery zawodowej i tym tłumaczy obejście art.222 ust.2 ustawy o SC i art.27
ust.3 ustawy o Zw. Zawodowych.
Związek Zawodowy- Celnicy PL
Adres dla doręczeń: 48-300 Nysa; ul. Otmuchowska 50
e-mail: [email protected]
tel: 668-438-041
www.celnicy.pl
W rzeczywistości mamy jednak do czynienia z polityką antymotywacyjną, która ma negatywny
wpływ na funkcjonowanie formacji i będzie sprzyjać rozwojowi korupcji(dowód: pismo ZZ Celnicy
PL – 86/2010 z dnia 26.08.2010r. i ZZ Celnicy PL -88/2010).
Zgodnie z art. 27 ust. 3 ustawy o związkach zawodowych „Regulaminy nagród i
premiowania są ustalane i zmieniane w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową; dotyczy to
również zasad podziału środków na wynagrodzenia dla pracowników zatrudnionych w państwowej
jednostce sfery budżetowej.”. Stosownie do art. 19 ust. 1 pkt 1 ustawy o Służbie Celnej, politykę
kadrową w izbach i urzędach celnych prowadzą Dyrektorzy Izb Celnych. Zatem, pracodawcą
poszczególnych funkcjonariuszy celnych jest izba celna, zaś Dyrektorzy Izb Celnych są organami
reprezentującymi pracodawcę wobec funkcjonariuszy celnych. Z tego względu, rozdysponowanie
środków finansowych z
motywacyjnego systemu uposażeń i wynagrodzeń w Służbie Celnej,
powinno być dokonane przez Dyrektorów Izb w porozumieniu z organizacjami związkowymi (art.
27 ust. 3 ustawy o ZZ). Tymczasem, działania Szefa Służby Celnej uniemożliwiły skorzystanie przez
związki zawodowe funkcjonariuszy celnych z przyznanych im w ustawie uprawnień, bowiem
uzgodnienie zasad wynagradzania na szczeblu pracodawcy zostało ograniczone wytycznymi Szefa
Służby Celnej, które wiązały pracodawców/dyrektorów izb celnych. Mając na uwadze powyższe,
należy stwierdzić, iż zachodzi uzasadnione podejrzenie, że Szef Służby Celnej swoim działaniem w
sposób bezpośredni utrudniał prowadzenie działalności związkowej zgodnie z ustawą o związkach
zawodowych, albowiem nie tylko utrudnił Dyrektorom Izb Celnych przeprowadzenie uzgodnień ze
związkami (art. 27 ust. 3 ustawy o ZZ), ale przede wszystkim odgórnie wykluczył samą możliwość
przeprowadzenia procesu uzgodnieniowego, który uniemożliwił lub co najmniej ograniczył w
stopniu znacznym.
Związek Zawodowy Celnicy PL, pragnie ponadto wskazać, że zachodzi uzasadnione podejrzenie, iż
Szef Służby Celnej, wydając Dyrektorom Izb Celnych wiążące zalecenia określające zasady
rozdysponowania środków finansowych dla funkcjonariuszy pełniących służbę w poszczególnych
izbach celnych, przekroczył uprawnienia wynikające z art. 10 ust. 3 ustawy o Służbie Celnej i w ten
sposób działał na szkodę interesu publicznego oraz prywatnego. Przekroczenie uprawnień polegało
na tym, że polecenie Szefa Służby Celnej wkraczało w zakres uprawnień Dyrektorów Izb Celnych
do prowadzenia polityki kadrowej w poszczególnych izbach celnych. Działanie na szkodę interesu
publicznego polegało na faktycznym wykluczeniu związków zawodowych, jako organizacji
Związek Zawodowy- Celnicy PL
Adres dla doręczeń: 48-300 Nysa; ul. Otmuchowska 50
e-mail: [email protected]
tel: 668-438-041
www.celnicy.pl
społecznych, z procesu uzgodnień dotyczących zasad wynagradzania funkcjonariuszy celnych.
Natomiast działanie na szkodę interesu prywatnego, polegało na pominięciu wielu doświadczonych i
o wysokich kwalifikacjach funkcjonariuszy celnych przy rozdysponowywaniu środków z
motywacyjnego systemu uposażeń i wynagrodzeń, co skutkuje pogorszeniem funkcjonowania
formacji i realizacją działań ustawowych.
Obejście/nagięcie art.222 ust.2 ustawy o Służbie Celnej polega na rozdysponowaniu środków de
facto pod wartościowanie i nowe stanowiska za cały 2010 rok.
Należy podnieść, że cały proces wartościowania odbył się z możliwym naruszeniem prawa(vide zał.
pismo Dyrektora Izby Celnej Wrocław), nie przeprowadzono rekrutacji, mimo licznych wniosków
składanych przez funkcjonariuszy, tysiące funkcjonariuszy zostało zdegradowanych, nie liczyły się
kwalifikacje, doświadczenie, wykształcenie, staż, jak również odnotowano przypadki odsuwania od
zadań funkcjonariuszy, którzy wcześniej realizowali dane zadania z dużym zaangażowaniem i
wynikami, przysparzając budżetowi tzw. dodatkowych wpływów.
Nie były przestrzegane liczne normy prawne wynikające z zarządzenia Ministra Finansów w sprawie
opisu i wartościowania stanowisk jak również wynikające z rozporządzenia Ministra Finansów z
dnia 18 maja 2010 r. w sprawie stanowisk służbowych funkcjonariuszy celnych, trybu awansowania
oraz dokonywania zmian na stanowiskach służbowych(w załączeniu opinia prawna Kancelarii
Chmaj i Wspólnicy Sp. K z dnia 24.11.2010r.., założenia nie były przestrzegane w procesie
wartościowania i nadawania propozycji funkcjonariuszom). Opis stanowisk nie miał na celu
wykonywania zadań o zbliżonej wartości na stanowisku służbowym, nie miał na celu ograniczenia
ilości zadań realizowanych na stanowisku, nie miał na celu dążenia do specjalizacji stanowisk
służbowych, przez co wprost naruszone zostało ww. zarządzenie.
Proces wartościowania zaklasyfikował do najniższych kategorii stanowisk funkcjonariuszy
zwalczających nielegalny hazard, pełniących służbę na granicy zewnętrznej UE, w Oddziałach
Celnych wewnętrznych, zajmujących się kontrolą podatku akcyzowego i kontrolą celną. Słowem
funkcjonariusze mający bezpośredni kontakt z przedsiębiorcą i najbardziej narażeni na kontakt z
przestępczością, zostali maksymalnie zdemotywowani.
Takie działanie władzy, należy ocenić jako działanie prokorupcyjne i antypaństwowe.
W całym procesie wartościowania doszło także do wielu przypadków uznaniowości czy wręcz
dowolności w zakresie składanych propozycji.
Związek Zawodowy- Celnicy PL
Adres dla doręczeń: 48-300 Nysa; ul. Otmuchowska 50
e-mail: [email protected]
tel: 668-438-041
www.celnicy.pl
Celem zobrazowania zagadnienia załączamy dwa przykładowe odwołania funkcjonariuszy.
Jak wspomnieliśmy wielu funkcjonariuszy złożyło odwołania od przedstawionej krzywdzącej
propozycji. Szef Służby Celnej odmawia jednak ich rozpatrzenia stwierdzając, że ustawodawca nie
przewidział drogi odwoławczej. Wcześniej kierownictwo MF informowało funkcjonariuszy o
możliwości dochodzenia swoich praw na drodze odwoławczej. Wprowadzono więc funkcjonariuszy
w błąd w tym zakresie. Niestety jest wielce prawdopodobne, że droga sądowa do dochodzenia
prawa, została nam ustawowo odebrana.
W tej sytuacji interwencja kontrolnych organów jest tym bardziej uzasadniona, gdyż mamy taką oto
sytuację, że mogło dojść do złamania prawa i funkcjonariusze nie mają nawet możliwości dochodzić
tego, że doszło do złamania prawa przed sądem.
To sytuacja niedopuszczalna w demokratycznym państwie prawa.
Załącznik
1. Pismo DIC Wrocław
2. Przykładowe odwołania f-y
3. Opinia KR Chmaj
4. Pismo DIC Warszawa
Z poważaniem:
Przewodniczący ZZ Celnicy PL
/-/
Sławomir Siwy
Związek Zawodowy- Celnicy PL
Adres dla doręczeń: 48-300 Nysa; ul. Otmuchowska 50
e-mail: [email protected]
tel: 668-438-041