Pani Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego

Radom, 25 marca 2013 r.
Pani Elżbieta Bieńkowska
Minister Rozwoju Regionalnego
STANOWISKO
POWIATÓW, MIAST, GMIN,
PARLAMENTARZYSTÓW I RADNYCH REGIONU RADOMSKIEGO
Szanowna Pani Minister,
Jako przedstawiciele samorządów subregionu radomskiego wyrażamy nasz niepokój
o spójny rozwój Województwa Mazowieckiego w nowej perspektywie unijnego
finansowania.
Niezaprzeczalnym faktem jest ogromny dualizm rozwojowy Mazowsza. Przepastne
wręcz różnice są widoczne przy porównywaniu podstawowych wskaźników takich jak
PKB per capita, stopa bezrobocia czy wysokość wynagrodzeń. Dysproporcje pojawiają
się również w dostępie do usług publicznych, edukacji, ochrony zdrowia, kultury.
Jak pokazują poniższe dane, różnice w rozwoju rosną z każdym rokiem powodując
coraz większą dywergencję wewnątrzregionalną.
Warszawa wraz z obszarem metropolitalnym charakteryzuje się bardzo wysokim PKB,
niską stopą bezrobocia i wynagrodzeniami wyższymi od średniej krajowej. Jest
największym w Polsce ośrodkiem akademickim, miejscem prowadzenia działalności
gospodarczej przez największe firmy krajowe i zagraniczne. Jej atutem jest wysoko
rozwinięta infrastruktura: ochrony zdrowia, edukacji i kultury.
Analiza sytuacji obszaru pozametropolitalnego prowadzi do wskazanego już wniosku
o dualizmie rozwojowym Mazowsza. Posługując się przykładem subregionu
radomskiego należy wymienić: najniższy w województwie i jeden z najniższych w
kraju wskaźnik PKB per capita (Wykres nr 1), ponad 24% bezrobocie (w powiecie
szydłowieckim 37,6%), niższe od przeciętnych zarobki, braki w podstawowej
infrastrukturze edukacyjnej oraz ochrony zdrowia, zły stan infrastruktury drogowej
i kolejowej, niską dostępność do usług publicznych.
WYKRES Nr 1. DYNAMIKA PKB W PODREGIONACH
Planowanie rozwoju regionalnego w oparciu o dane statystyczne województwa, bez
analizy sytuacji poszczególnych podregionów, powoduje, że wskazane dysproporcje
rozwojowe i problemy z tego wynikające nie są widoczne.
Analiza danych statystycznych jedynie dla województwa spowodowała,
że Mazowsze, w tym jego najbiedniejsze regiony, otrzyma w latach 2014-20 znacznie
zmniejszony limit środków unijnych. Dodatkowo obniżony został o 5% poziom
dofinansowania projektów. Negatywnie należy ocenić także skutki ograniczeń, jakie
będą obowiązywać ze względu na ring-fencing: aż 60% środków będzie skierowane
na realizację 1, 2, 3 i 4 celu tematycznego. Poważne ograniczenia czekają również
mazowieckich przedsiębiorców ze względu na zmniejszoną wysokość wsparcia, jakie
będą mogli otrzymać w ramach regionalnej pomocy inwestycyjnej.
Należy dodać, że obecna sytuacja w województwie mazowieckim jest konsekwencją
decyzji, w wyniku której województwo mazowieckie nie zostało podzielone na dwa
obszary statystyczne NUTS-2 (Warszawę i pozostały obszar). W efekcie mieszkańcy
i samorządy pozostałej części województwa mazowieckiego ponoszą negatywne
konsekwencje tamtego rozstrzygnięcia, natomiast stolica jako jedyna czerpie
rzeczywiste korzyści z tej decyzji.
Biorąc pod uwagę powyższe argumenty uważamy zaistniałą sytuację
za niesprawiedliwą i wnioskujemy o podjęcie działań zmierzających do zmniejszenia
negatywnych skutków związanych z brakiem możliwości
korzystania przez
województwo mazowieckie ze wsparcia unijnego w ramach celu 1 Konwergencja.
Oczekujemy analizy sytuacji subregionów radomskiego i ostrołęcko-siedleckiego oraz
uruchomienia, w konsekwencji, konkretnych form pomocy finansowej, łagodzących
niekorzystną sytuację tych obszarów.
Wnioskujemy o skierowanie do najbiedniejszych subregionów województwa:
radomskiego i ostrołęcko-siedleckiego specjalnego wsparcia w ramach:
• mechanizmu elastyczności – by 3% środków w ramach tego
instrumentu zostało skierowane do wyżej wymienionych obszarów,
• specjalnego programu operacyjnego lub osi priorytetowej
z działaniami skierowanymi na rozwijanie najuboższych terenów
województwa.
• wsparcia w ramach programu będącego kontynuacją Programu
Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej
Instrumenty te stanowiłyby rekompensatę niższego poziomu finansowania unijnego,
związanego z wyjściem Mazowsza z grupy najuboższych regionów - wiele obszarów
województwa faktycznie należy do kategorii najbiedniejszych.
Nasze oczekiwania są spójne z zapisami Strategii Rozwoju Kraju 2020, a zwłaszcza
z realizacją obszaru strategicznego III „Spójność społeczna i terytorialna”, w ramach
którego zaplanowano m.in.:
- Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych,
- Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz
integrację przestrzenną dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów
regionalnych,
- Tworzenie warunków instytucjonalnych, prawnych i finansowych dla realizacji
działań rozwojowych w regionach,
- Tworzenie warunków dla rozwoju ośrodków regionalnych, subregionalnych
i lokalnych oraz wzmacnianie potencjału obszarów wiejskich,
- Zwiększenie spójności terytorialnej.
Brak postulowanych przez nas działań spowoduje, że prognozy zawarte w Strategii
Rozwoju Kraju 2020 z pewnością znajdą w przyszłości potwierdzenie. Zgodnie z nimi:
„Przyspieszonym procesom restrukturyzacyjnym i rozwojowym towarzyszy
rozwarstwienie społeczne, przebiegające w wielu wymiarach: dochodowym,
generacyjnym, zdrowotnym, edukacyjnym, warunków mieszkaniowych, jak
też terytorialnym. Utrzymujące się zróżnicowania społeczne mogą stać się
barierą utrzymania dynamicznego rozwoju w przyszłości”.
W załączniku przedstawiamy analizę danych statystycznych pokazujących skalę
zróżnicowań wewnątrzregionalnych w naszym województwie.
Otrzymują:
1. adresat
2. Pan Donald Tusk, Prezes Rady Ministrów
3. Pan Janusz Piechociński Wiceprezes Rady Ministrów
4. Pan Michał Boni, Mister Administracji i Cyfryzacji
5. Pani Ewa Kopacz, Marszałek Sejmu
6. Pan Bogdan Borusewicz, Marszałek Senatu
7. Pan Adam Struzik Marszałek, Województwa Mazowieckiego
8. Pan Jacek Kozłowski Wojewoda, Mazowiecki
Załącznik statystyczny
Zestawienie map nr 1 i 2 pokazuje różnice poziomu PKB w ujęciu „z Warszawą” wówczas PKB wynosi 162,7% średniej krajowej i „z wyłączeniem Warszawy” - PKB na
poziomie 93,8% średniej krajowej tj. podobnie jak województwo łódzkie i pomorskie.
MAPA Nr 1. PKB WG REGIONÓW
MAPA Nr 2. PKB WG REGIONÓW Z WYŁĄCZENIEM WARSZAWY
Mapa Nr 3 obrazuje wewnętrzne zróżnicowanie województwa. Warszawa – PKB
301,1% średniej krajowej, podregion radomski 74,7%. Relacja 4:1.
MAPA Nr 3. PKB WG PODREGIONÓW – ZRÓŻNICOWANIE WEWNĄTRZREGIONALNE
WYKRES Nr 2. PKB WG PARYTETU SIŁY NABYWCZEJ – ZRÓŻNICOWANIE WEWNĄTRZREGIONALNE
PKB wg parytetu siły nabywczej w podregionach w 2009 r.
182%
180%
135%
90%
74%
66%
49%
45%
45%
ostrołęcko siedlecki
radomski
45%
0%
m.st. Warszawa
warszawski zachodni
ciechanowsko-płocki
warszawski wschodni
WYKRES Nr 3. MAJĄTKOWE WYDATKI INWESTYCYJNE POWIATÓW WG PODREGIONÓW
Majątkowe wydatki
inwestycyjne powiatów
200 000 000
150 000 000
2007
100 000 000
2008
2009
50 000 000
2010
2011
ostrołęckosiedlecki
warszawski
zachodni
warszawski
wschodni
ciechanowskopłocki
radomski
WYKRES Nr 4. WYDATKI MIAST I GMIN NA 1 MIESZKAŃCA - WG PODREGIONÓW
Wydatki miast i gmin na 1 mieszkańca
7500
6500
województwo mazowieckie
5500
Podregion ciechanowsko-płocki
Podregion ostrołęcko-siedlecki
4500
Podregion radomski
Podregion m. Warszawa
3500
Podregion warszawski wschodni
Podregion warszawski zachodni
2500
1500
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
WYKRES Nr 5. WYNAGRODZENIA W RELACJI DO ŚREDNIEJ KRAJOWEJ
Wynagrodzenia w relacji do średniej krajowejw latach 2002-2011
Udział w średniej krajowej (%)
160
140
120
Polska
100
Mazowsze
80
Warszawa
60
Radom
40
Powiat radomski
20
0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
WYKRES Nr 6. KORZYSTAJĄCY Z POMOCY SPOŁECZNEJ – UDZIAŁ W LICZBIE MIESZKAŃCÓW
Korzystający ze środowiskowej
pomocy społecznej
Udział w liczbie mieszkańców (%)
14,0
12,0
10,0
2008
8,0
2009
6,0
2010
4,0
2011
2,0
0,0
ostr.siedlecki
radomski ciech.-płocki
POLSKA województwowarszawski warszawski Warszawa
wsch.
zach.
WYKRES Nr 7. STOPA BEZROBOCIA W RADOMIU I POWIECIE RADOMSKIM
stopa bezrobocia (%)
Stopa bezrobocia w Radomiu i powiecie radomskim
na tle województwa i kraju w latach 1999-2012
40
35
30
25
20
15
10
5
0
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Polska
Mazowsze
Radom
Powiat radomski
WYKRES Nr 8. STOPA BEZROBOCIA W POLSCE I WOJEWÓDZTWIE WG PODREGIONÓW
Stopa bezrobocia w Polsce i w województwie
w latach 2004-2012
30,0
Stopa bezrobocia (%)
25,0
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
POLSKA
województwo mazoweickie
Podregion ciechanowsko-płocki
Podregion ostrołęcko-siedlecki
Podregion radomski
Warszawa
Podregion warszawski wschodni
Podregion warszawski zachodni
RYSUNEK 1. STOPA BEZROBOCIA REJESTROWANEGO W KOŃCU GRUDNIA 2012 R. – OPR. URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE