w naszym gimnazjum, na godzinach wychowawczych w

Realizując zadania konkursu „Bezpieczna Szkoła – Bezpieczny Uczeń”
w naszym gimnazjum, na godzinach wychowawczych w oparciu o przygotowany
materiał przeprowadzono pogadankę na temat kultury osobistej i używania
wulgaryzmów w rzeczywistości szkolnej młodego człowieka. Uczniowie otrzymali
miniporadnik „Jak przestać przeklinać?” Rodzice natomiast otrzymali miniporadnik
„Gdy moje dziecko jest ofiarą przemocy w szkole”.
Przeprowadzono również dwie ankiety :”Młodzież a wulgaryzmy” oraz
„Tworzenie dobrego klimatu w grupie rówieśniczej”.
Materiały na godzinę wychowawczą
17 grudnia przypada Dzień bez Przekleństw. W Polsce jest to dość młode
święto, bo obchodzone zaledwie od kilku lat. Ideą projektu jest zwrócenie naszej
uwagi na niecne słówka, które wypowiadamy często i ochoczo.
Problem używania wulgaryzmów jest nie tylko wyrazem braku kultury
osobistej, co w głównej mierze efektem zubożania się świadomości językowej.
Dzisiaj często stosujemy wulgaryzmy nie dlatego, żeby się komuś przypodobać, czy
wzbudzić sympatię w określonym środowisku. Problemem jest nasz ubogi leksem.
Dlatego z braku słów, które nas określają i pomagają nam w wyrażeniu swoich myśli,
stosujemy wulgaryzmy nie tylko jako przecinki, ale także nośniki naszych emocji.
Przyczyn wulgaryzacji języka należy upatrywać w ubogim zasobie słownictwa. Bo
jak inaczej nazwać sytuacje, w której młody człowiek próbując wyrazić ważne dla
siebie emocje, jako przecinek stawia wyraz powszechnie uważany za obraźliwy?
Oczywiście można to tłumaczyć stresem. Młodzież ucząc się języka podchwytuje
wszelkie wulgaryzmy znacznie chętniej, niż terminy literackie. Problemem kultury
słownej młodych ludzi jest najbliższe otoczenie, a więc rodzina i szkoła.
Jak przestać przeklinać?
Przeklinanie jest jednym ze złych nawyków. Przeklinają ludzie w najbliższym
otoczeniu, w sklepie, w kinie, na ulicy, w szkole a my ich bezmyślnie lub czasami
i celowo naśladujemy. Jeśli jednak zmęczyłeś się już przekleństwami i chcesz, aby
inni o tobie dobrze myśleli, pora skończyć z tym złym przyzwyczajeniem.
1 - Rozpoznanie problemu.
Pierwszym krokiem, który musisz zrobić jest zrozumienie swojego problemu.
Przeklinanie jest niebezpiecznym przyzwyczajeniem, które może prowadzić do
dalszych problemów behawioralnych. Jak każdego przyzwyczajenia, tak
i przeklinania jest bardzo ciężko się oduczyć. Dlatego tak ważne jest uzmysłowienie
sobie swojego problemu.
Masz problem jeśli:
wypowiadając
się
co
drugie
słowo
używasz
wulgaryzmu,
- wydaje ci się, że najfajniejszym sposobem odzywania się do kumpla, rodzica,
nauczyciela czy dziewczyny jest dodanie do całego zdania jakiegoś przekleństwa.
- Nie wiesz jak wyrazić swoje uczucia i spostrzeżenia bez użycia brzydkich słów.
2 - Zrozum dlaczego przeklinasz.
Przeklinasz ponieważ przebywasz z osobami, które nie za bardzo lubią to co robią
i przeklinanie jest sposobem wyrażenia swojej niechęci? Ponieważ twoi kumple
mówią w taki sposób cały czas? Przeklinasz ponieważ buntujesz się przeciwko
rodzicom czy nauczycielom? Ponieważ jesteś zły, smutny lub boisz się, że nie
potrafisz się wyrazić w inny sposób?
3 - Dlaczego chcesz przestać przeklinać?
Aby przestać przeklinać musisz tego naprawdę chcieć. Jeśli nie jesteś do końca
przekonany lub podejdziesz do sprawy z przymrużeniem oka to ci się nie uda.
Pomyśl dlaczego życie będzie lepsze jeśli przestaniesz przeklinać. To jest najlepsza
droga, aby znaleźć motywację. Powody napisz na kartce.
4 - Przysięgnij sobie, że nie będziesz już przeklinać.
Łatwiej powiedzieć niż wykonać ponieważ wymaga to stałego wysiłku. Na początek
możesz zaplanować jakiś określony okres czasu bez przeklinania np. jeden dzień lub
weekend.
Napisz na kartce:
Dlaczego
przeklinasz
(powody
dla
których
to
robisz)
- Dlaczego chcesz przestać przeklinać (lepsza komunikacja, lepsza samopoczucie,
lepsze relacje z innymi ludźmi, jaśniejszy pogląd na życie itp).
- Sytuacje w których przeklinasz (np. złość, nie lubiana lekcja, muzyka, programy
w
TV,
kłótnia
z
dziewczyną/chłopakiem,
zła
ocena
...).
- Sposoby unikania sytuacji w których przeklinasz (np. nie słuchanie muzyki w której
słowa stanowią mieszankę wyzwisk i przekleństw, technika głębokiego oddychania
podczas kłótni z rodzicami/ dziewczyną/ chłopakiem zamiast rzucania przekleństw).
5 - Lepiej się wyrażaj.
Cywilizowana rozmowa nie zawiera żadnych przekleństw czy wulgaryzmów. Język
polski zawiera mnóstwo użytecznych i pięknych przymiotników, dzięki którym
można wypełnić rozmowę. Jeśli ich nie używasz, wówczas ograniczasz własne
umiejętności jasnego i precyzyjnego wyrażania swoich uczuć i myśli innych ludzi, co
w ostateczności powoduje, że jesteś mniej rozumiany przez ludzi wokół ciebie. Jeśli
przyłapiesz się na tym, że masz ochotę użyć wulgaryzmu postaraj się szybko
wymyślić inne słowo, które lepiej odzwierciedlałoby twoje emocje czy uczucia.
6 - Weź na siebie odpowiedzialność.
Niektórym ludziom może się to nie podobać, że nagle się zmieniłeś. Mogą czuć się
oni zagrożeni lub w pewien sposób zazdrośni. Wyjaśnij im, że jest to twoja osobista
decyzja i że nie wymagasz od nich, aby i oni zmienili swój sposób wysławiania się.
W długim okresie czasu może się okazać, że twoja zmiana im zaimponowała
i z czasem sami zaczną cię naśladować.
7 - Poproś o wsparcie.
Poproś o pomoc nie przeklinających znajomych, przyjaciół i członków rodziny.
Powiedz im, że zdałeś sobie sprawę ze swojego problemu i chcesz się zmienić.
Poproś, aby ci zwracali uwagę jeśli przypadkowo użyjesz wulgaryzmu itp.
8 - Znajdź podobne słowa lub zwroty.
Pomyśl o mniej obraźliwych słowach, których możesz użyć zamiast przekleństw.
Zrób sobie listę takich słów a następnie zacznij ich używać. Pomoże ci to utrzymać
normalną strukturę zdania, nawet wówczas, gdy wyeliminujesz przekleństwa Za
każdym razem, kiedy wymknie ci się w zdaniu jakieś brzydkie słowo, powtórz całe
zdanie używając tym razem słowa zastępczego. Wkrótce tak przywykniesz do
nowych słów, że będziesz ich używać nawet w swoich myślach. Ostatecznie, jak
będzie ci dobrze szło postaraj się przestać używać nawet tych słów zastępczych używając ich również nie brzmisz bardzo dobrze (ale lepiej niż przeklinasz).
9 - Kara.
Za każdym razem kiedy przeklniesz wrzucaj do puszki monetę .
10 - Nagroda.
Jeśli uda ci się nie przeklinać przez zaplanowany okres czasu (tydzień, miesiąc itp)
kup sobie (np.za pieniądze z puszki) coś, na co w innym przypadku byś się nie
zdecydował.
11 - Wytrwałość
Nie przestaniesz przeklinać przez jedną noc - jeśli przeklinanie jest nawykiem
wówczas przychodzi naturalnie i bezwiednie. Nie poddawaj się jeśli przekleństwa ci
się będą wymykać (a tak z pewnością na początku będzie).








Ostrzeżenia
Przeklinanie może być początkiem przemocy fizycznej i agresji.
Nie używaj przekleństw jako broni. Nie pomogą ci one zwrócić na siebie
uwagi jako na człowieka inteligentnego tylko jako na głupiego i ignoranta.
Wskazówki
Pamiętaj, że nawet najlepiej wychowany człowiek na świecie czasami
przeklina w bólu, po stracie czy w dramatycznych chwilach.
Badania dowodzą, że oduczyć się przeklinania można w ciągu 21 dni.
Weź słownik i naucz się dodatkowych słów, które pomogą ci określić swoje
uczucia i emocje.
Jeśli cię coś zdenerwowało zamiast przeklinać weź głęboki oddech i policz do
10 (czasami do 100).
Aby uwolnić się od złych emocji uprawiaj sport. Im więcej będziesz się pocić
i męczyć tym mniejszą chęć będziesz mieć do przeklinania.
Nigdy nie myśl sobie, że jesteś fajniejszy jak przeklinasz. Przeklinanie nie jest
ani modne ani fajne. Nikt cię za nie nie będzie szanować.
Dla rodzica
DROGI RODZICU!
Gdy dowiadujesz się, że Twoje dziecko jest prześladowane w szkole, przeżywasz
szok i nie wiesz, co z tym faktem zrobić. Jest Ci trudno w to uwierzyć. Wydaje Ci
się, że to Twoja wina i czujesz złość. Pamiętaj jednak, że Twoje dziecko przeżywa to
samo i to Ty musisz mu pomóc.
Niektóre dzieci ukrywają swój problem. To nie oznacza, że nie mają do Ciebie
zaufania - być może nie chcą Cię zmartwić, albo wstydzą się, że nie potrafią sobie
same poradzić i wina tkwi w nich samych. Takie dziecko najczęściej nie lubi szkoły.
Rano przed wyjściem skarży się na bóle głowy, gardła, brzucha, na gorączkę. Jeśli
zauważysz takie objawy u swojego dziecka, zastanów się, czy powodem nie jest
prześladowanie w szkole. Jest wiele sygnałów, które świadczą o tym, że Twoje
dziecko może być ofiarą przemocy szkolnej. Obserwuj zachowania dziecka i zawsze
reaguj, gdy Twoje dziecko:

nie chce wychodzić z domu albo wychodzi bardzo późno lub bardzo wcześnie

wraca ze szkoły później, okrężną drogą

wraca po lekcjach ze zranieniami i siniakami

ma podarte ubranie

znajdujesz zniszczone podręczniki i przybory szkolne

prosi Cię o ponowne kupienie "zgubionych" (zabranych lub ukradzionych)
przedmiotów

często "gubi" pieniądze i prosi o drobne na "składkę"

nie chce brać do szkoły drugiego śniadania albo bierze dużo więcej niż zwykle

prosi o "załatwienie" zwolnienia z WF

kłóci się ze swoimi przyjaciółmi

jest ciche, izoluje się

jest agresywne w stosunku do innych domowników, np. rodzeństwa

ma gorsze wyniki w nauce

opuszcza pojedyncze lekcje lub wagaruje

ma problem ze snem lub senne koszmary, płacze w nocy
Jeśli zauważysz u dziecka wyżej wymienione zachowania, porozmawiaj z nim. Zadaj
kilka prostych pytań:

Co robiło dzisiaj w szkole?

Co robiło podczas długiej przerwy?

Czy robiło coś, co mu się szczególnie podobało?

Czy robiło coś, co mu się nie podobało?

Czy jest jakaś lekcja, której nie lubi?

Czy jest ktoś w szkole, kogo nie lubi i dlaczego?

Czy czeka, aby iść jutro do szkoły?
Co robić?
Najgorsze co możesz zrobić, to zareagować zbyt ostro. Mimo odczuwanej złości
staraj się nie zachować agresywnie, nie rozwiązuj sprawy sam np. wymierzając karę
sprawcy. Postaraj się nie obwiniać szkoły i nauczycieli. Pamiętaj, że jeśli nie
wiedziałeś o prześladowaniu swojego dziecka, szkoła może również nie zdawać sobie
z tego sprawy. Poinformuj wychowawcę - to on powinien pokierować dalej sprawą.
Możesz także zwrócić się do pedagoga szkolnego.
Jeśli w szkole poinformowano Cię wcześniej, jakie są zasady współpracy z rodzicami
w podobnych sytuacjach, postępuj zgodnie z nimi.
Wobec swojego dziecka staraj się zachować tak, aby mu pomóc. Nie obwiniaj go,
niezależnie od tego, jak radziło sobie z prześladowaniem. Nie miej do niego pretensji,
jeśli nie powiedziało Ci, że jest ofiarą przemocy. Zachęć, aby opowiedziało Ci
o wszystkim - pomoże mu to poradzić sobie z napięciem i odreagować trudne
emocje. Zapewnij, że zrobisz wszystko, aby mu pomóc i nie dopuścisz do podobnych
sytuacji w przyszłości.
Wyniki ankiety przeprowadzonej wśród uczniów klas.
Tworzenie dobrego klimatu w grupie rówieśniczej.
W badaniu wzięło udział 203 uczniów.
Pytanie 1. Jak reagujesz na widok nauczyciela spotkanego na ulicy?
Możliwe odpowiedzi
Mówię dzień dobry
Udaję, że nie widzę
Mijam obojętnie
Przechodzę na drugą stronę ulicy
Liczba
udzielonych
odpowiedzi
199
4
2
1
Procent
98
0,19
0,009
0,004
98 % uczniów wybrało odpowiedź, że mówią dzień dobry. W małym stopniu
uczniowie nie zauważają nauczyciela.
Pytanie 2. Czy ustępujesz miejsca w autobusie osobom starszym?
Możliwe odpowiedzi
Zawsze
Często
Czasami
Bardzo rzadko
Nigdy
Liczba
udzielonych
odpowiedzi
41
52
72
20
13
Procent
20,2
20,6
35,5
9,8
6,4
Największy procent bo ponad 35 % odpowiedziało czasami.
Pytanie 3. Twój kolega (koleżanka) przeklina w twojej obecności. Jak reagujesz?
Możliwe odpowiedzi
Zwracam mu uwagę, by tego nie robił
Przeszkadza mi to, ale nie reaguję
Nie przeszkadza mi to
Też przeklinam
Inaczej
Liczba
udzielonych
odpowiedzi
40
68
65
46
1
Procent
19,7
33,5
32,0
22,7
0,5
Można wnioskować, że większości uczniom nie przeszkadza złe zachowanie
kolegów i to toleruje u nich nie zwracając im uwagi. Tym samym daje przyzwolenie
na niekontrolowane słowa.
Pytanie 4. Czy używasz słów:
Proszę
Liczba
Proce
odpowied
nt
zi
TAK
164
80,8
Liczba
Proce
odpowied
nt
zi
NIE
12
5,9
Liczba
odpowied Procent
zi
CZASAMI
29
14,2
Przepraszam
Dziękuję
166
177
81,8
87,2
7
7
3,4
3,4
31
18
15,2
8,9
Odpowiedzi uczniów są zadowalające. Są uczniowie, którzy tylko czasami
używają zwrotów grzecznościowych, a także tacy co w ogóle ich nie używają.
Pytanie 5. Czy na uroczyste okazje ubierasz się odświętnie?
Możliwe odpowiedzi
Tak
Nie
Czasami
Liczba
udzielonych
odpowiedzi
201
12
15
Procent
99
5,9
7,4
Ponad 90% uczniów ubiera się odświętnie na różne uroczystości.
Pytanie 6. Która z wymienionych sytuacji wymaga, twoim zdaniem, odświętnego
stroju?
Możliwe odpowiedzi
Święta w rodzinie
Wyjście (wyjazd) do teatru
Uroczystości szkolne
Impreza u kolegi
Inna
Liczba
udzielonych
odpowiedzi
133
85
146
50
13
Procent
65,5
41,2
71,9
24,6
6,4
Uczniów uważają, że odświętnie należy być ubranym podczas świąt
rodzinnych i uroczystości szkolnych.. Imprezę u kolegi i wyjście do teatru wskazało
niewielu uczniów, co jest zadowalające.
Pytanie 7. Ktoś Cię zdenerwował. Co robisz?
Możliwe odpowiedzi
Liczba
udzielonych
odpowiedzi
Procent
Obrażam się
38
18,7
Krzyczę
42
20,7
Przeklinam
38
18,7
Biję go
36
17,7
Tłumię w sobie złość
73
35,9
Spokojnie wyjaśniam problem
10
4,9
Inne
Odpowiedzi zróżnicowane. Największa grupa ankietowanych odpowiedziała, że
tłumią w sobie złość.
Pytanie 8. Czy uważasz, że współczesnemu młodemu człowiekowi potrzebna jest
znajomość klasyki (muzyki, literatury, malarstwa)? Uzasadnij swoje zdanie.
Odpowiedzi uczniów były zróżnicowane.
Udzielona odpowiedź
Tak
142
Raczej tak
Raczej nie
Nie
44
Uzasadnienie
- „jesteśmy zapatrzeni w nowe
technologie,
a czasami potrzebna jest zmiana
i odreagowanie w codziennym życiu”;
- „przyda się trochę kultury”;
- można znaleźć coś co nas interesuje;
- potrzebna jest znajomość klasyki;
- można się czegoś nauczyć;
- można się wtedy wyciszyć, uspokoić
i pomyśleć nad tym co zrobiliśmy
złego;
- żeby się rozwijać, kształcić;
- może się przydać jeśli się tym
interesujemy;
- „trzeba się bawić, ale od czasu do
czasu można coś namalować”;
- nie każdy musi znać muzykę
klasyczną;
- lubimy inne typy muzyki, literatury
i malarstwa;
- to jest hobby;
- większość interesuje się czym innym;
- to nie jest modne, to jest nudne.
Pytanie 9. Jak myślisz, dlaczego twoi rówieśnicy używają wulgaryzmów?
Możliwe odpowiedzi
Chcą zaimponować kolegom
Chcą być bardziej dorośli
Z przyzwyczajenia
Bo słyszą je w domu
Bo słyszą je od kolegów
Bo słyszą je w telewizji
Z innej przyczyny
Liczba
udzielonych
odpowiedzi
102
76
119
50
81
28
21
Procent
50,2
37,4
58,6
24,6
39,9
13,8
10,3
Największa grupa uczniów twierdzi, że gimnazjaliści przeklinają
z przyzwyczajenia. Inny często podawany powód to: chęć zaimponowania kolegom
i chęć bycia bardziej dorosłym i że słyszą od kolegów i chcą w ten sposób im
dorównać.
WYNKI ANKIETY „MŁODZIEŻ A WULGARYZMY”
1.Jak często masz okazję słyszeć wyrazy wulgarne?
2.Gdzie najczęściej masz okazję słyszeć wyrazy wulgarne?
3.W jakich okolicznościach ludzie używali przy Tobie wyrazów wulgarnych
4. Czy sam używasz wyrazów wulgarnych ?
5.Gdzie najczęściej używasz wyrazów
wulgarnych?
6.Czy Twoi rodzice często używają wyrazów wulgarnych?
7.Co odczuwasz , gdy słyszysz wulgaryzmy?
8. Czy Twoi rodzice zwracają Ci uwagę, kiedy przy nich używasz wyrazów
wulgarnych?
9.Jak reagujesz, kiedy Twoi koledzy używają wyrazów wulgarnych?
10.Co wpływa na coraz powszechniejsze używanie wulgaryzmów przez dzieci
i młodzież?
Wykonali: Ewa Barcz
Jadwiga Kędzierska
Alicja Kuśmirek
Koordynator: Anna Buziewska