Fundusze Unijne ruszyły na dobre Długo nie mogliśmy się doczekać

Fundusze Unijne ruszyły na dobre
Długo nie mogliśmy się doczekać pieniędzy z nowego rozdania tj. perspektywy 2014 – 2020.
Tak naprawdę pierwsze konkursy ruszyły w 2015 roku a rok 2016 obfituje w wiele naborów
zarówno dla przedsiębiorstw jak i innych podmiotów. Przedsiębiorcy znajdą całe spektrum
programów i działań, dzięki którym będą mogli rozwijać działalność i zwiększać swoją pozycje
konkurencyjną.
W tym artykule skupimy się głównie na wsparciu działalności badawczo-rozwojowej (B+R),
która jest kluczem do wzrostu innowacyjności całej polskiej gospodarki. Głównym programem,
z którego mogą korzystać przedsiębiorcy jest Program Operacyjny Inteligentny Rozwój (PO IR).
Jest on dedykowany większym projektom pod względem wartości kosztów, ale i wynik
projektów musi mieć odpowiedni poziom nowości i przełomowości. Preferowane są pomysły,
które są konkurencyjne co najmniej na skalę krajową, ale realnie mają szansę na dofinansowanie
projekty innowacyjne na skalę europejską lub nawet międzynarodową. Pamiętajmy, że co do
zasady projekty realizowane w ramach PO IR muszą wpisywać się w co najmniej jeden ze
strategicznych kierunków rozwoju naszego kraju, które zostały określone jako tzw. Krajowe
Inteligentne Specjalizacje (KIS). Aktualnie mamy do wyboru 20 specjalizacji o bardzo
przekrojowym i horyzontalnym zakresie, co w większości przypadków pozwala wpasować się z
tematyką projektu w KISy.
Poza Programem Inteligentny Rozwój przedsiębiorcy mają do dyspozycji 16 regionalnych
programów, w ramach których można realizować projekt na terenie danego województwa.
Firmy, które mają mniejsze projekty wartościowo, a także o charakterze lokalnym lub
regionalnym powinny właśnie w tym programach szukać wsparcia. Innowacyjność i
przełomowość rozwiązań jest wymagana na skalę regionu lub maksymalnie na skalę kraju.
Sprzyja to zatem rozwojowi lokalnych firm, w tym również biznesów rodzinnych w sektorach
tradycyjnych np. meblarskim, spożywczym itp. Analogicznie, jak występuje KIS w skali kraju,
w ramach województw zostały określone regionalne kierunki rozwoju tzw. RISy (Regionalne
Inteligentne Specjalizacje). Każdy region ze względu na specyfikę oraz siłę różnych branż
określił własne specjalizacje, które w większości przypadków determinują możliwość ubiegania
się o dofinansowanie.
Oba powyższe strumienie funduszy tj. krajowy jak i regionalne programy są przeznaczone
zarówno dla małych i średnich przedsiębiorców (MSP) jak i dla dużych firm. Oczywiście
preferowane są firmy z sektora MSP. Niekiedy dla tych właśnie firm jest dedykowany konkurs,
albo specjalnie wyznaczona pula pieniędzy. Budżety dla dużych firm są znacznie mniejsze a i
warunki bardziej restrykcyjne. W wielu przypadkach od dużych firm jest wymagana współpraca
z jednostkami naukowymi, MSP lub organizacjami non-profit, dzięki której zostanie zapewniony
efekt dyfuzji.
Powyżej krótko przedstawiliśmy podstawowe źródła finansowania działalności badawczorozwojowej przedsiębiorstw, zatem czas żeby ją zdefiniować i określić na co tak realnie
przedsiębiorcy mogą dostać dotację.
Działalność B+R możemy podzielić na dwa główne typy przedsięwzięć:


Projekty badawczo-rozwojowe związane z opracowywaniem nowych produktów, usług i
technologii
Projekty inwestycyjne związane z tworzeniem centrów badawczo-rozwojowych.
Oczywiście istnieją jeszcze inne instrumenty wspierające działalność innowacyjną
przedsiębiorców np. bony na innowacje (zakup usług badawczych od jednostek naukowych) czy
ochrona własności przemysłowej (zakup usług rzeczników patentowych w celu ochrony
wynalazków). Poniżej skupimy się jednak na 2 powyższych typach, które są najbardziej
popularne wśród przedsiębiorców i dają największe możliwości na rozwój i wzrost
innowacyjności.
Pierwszy typ projektów obejmuje prowadzenie badań i prac rozwojowych, samodzielnie lub przy
zaangażowaniu jednostek naukowych lub uczelni wyższych.
Przy ocenie takich projektów niezmiernie ważny jest właśnie potencjał kadrowy, czyli naukowcy
i inżynierowie, którzy będą odpowiadać za prawidłową realizację projektu pod względem
badawczym i merytorycznym. Równie istotne jest zaplecze badawcze, czyli infrastruktura,
aparatura badawcza, na której będą wykonywane badania. Jeśli wnioskodawca nie posiada takiej
aparatury może korzystać z laboratoriów lub specjalistycznych sprzętów np. w instytutach
badawczych. Koszty odpłatnego korzystania z takiej aparatury są kosztami kwalifikowanymi w
ramach projektu.
W pierwszej części artykułu wspomnieliśmy o poziomie innowacyjności tych projektów - jest to
bowiem aspekt, od którego zależy sukces projektu i pozyskanie wsparcia. W ramach programów,
czy to krajowych czy regionalnych, nowość rezultatów musi być również poparta odpowiednią
analizą opłacalności wdrożenia, czyli zapotrzebowania na nasze rozwiązanie. Bo tak naprawdę
po co na rynku nowe rozwiązanie, skoro nikomu ono nie będzie potrzebne? Zidentyfikowana,
zmierzona, a co najważniejsze zainteresowana naszym rozwiązaniem grupa docelowa może być
zatem jednym z czynników sukcesu w pozyskaniu dotacji.
Dotacja w przypadku projektów B+R jest przyznawana na koszty operacyjne prowadzonego
projektu tj. wynagrodzenia personelu badawczego, zakup usług badawczych czy też materiałów i
surowców niezbędnych do prowadzenia badań. Koszty kwalifikowane do dotacji obejmują
również amortyzację wykorzystywanych do badań sprzętów oraz wartości niematerialnych i
prawnych.
Drugi typ projektów, to tworzenie lub rozwój centrów badawczo-rozwojowych. Centrum B+R
jest rozumiane jako wydzielona jednostka organizacyjna (departament, dział, a czasem nawet
spółka celowa), która będzie realizować badania w określonych przez przedsiębiorcę kierunkach.
Kierunki te tworzą tzw. agendę badawczą centrum i podlegają ocenie wraz z wnioskiem o
dofinansowanie. Tylko ambitne i prowadzące do powstawania innowacyjnych rozwiązań
programy badawcze będą pozytywnie wpływały na pozyskanie dofinansowania przed firmę.
Celem tworzenia takiego centrum jest bowiem realizacja prac B+R na własne potrzeby (np.
rozwijanie własnych produktów, procesów) lub na zlecenie podmiotów zewnętrznych.
Pamiętajmy jednak, że zakupiona w ramach projektu infrastruktura badawcza powinna być
wykorzystywana tylko na cele badawcze. Jeśli chcemy ją również wykorzystywać w ramach
własnej działalności operacyjnej powinniśmy odpowiednio skalkulować wykorzystanie tej
aparatury w obu działalnościach, co wpłynie na poziom dofinansowania. Co do zasady
współfinansowane są koszty inwestycyjne projektu tj. zakup nieruchomości, materiały i prace
budowlane, zakup lub wytworzenie niezbędnej aparatury i specjalistycznego sprzętu
badawczego, a także wartości niematerialnych i prawnych.
Jak widać możliwości, aby rozwijać swoją firmę i zwiększać jej potencjał na rynku polskim jak i
zagranicznym, jest wiele. Kluczowym czynnikiem jest oczywiście dobry pomysł na projekt, a
kolejno znalezienie odpowiedniego źródła dofinansowania.
Autorzy: Barbara Peć, Starszy Konsultant oraz Jacek Zimoch, Menedżer – Zespół Innowacji i
B+R, Dotacji i Ulg, PwC