Konkluzja

Rozdział 19
Konkluzja
Krótkie podsumowanie treści rozdziałów
W części I dokonano przeglądu podstawowych wiadomości
dotyczących teorii Zang Fu
Rozdział 1. poświęcono ukazaniu najważniejszych różnic pomiędzy chińskim
a zachodnim sposobem myślenia, wskazując na nieporozumienia, które pojawiają się przy próbach przykładania zachodnich koncepcji i zachodniej terminologii medycznej do medycyny chińskiej. W rozdziale 2. omówiono strukturę organizmu człowieka według medycyny chińskiej, czyli rodzaje Substancji,
system Jing Luo, Zang Fu i rodzaje Tkanek. W rozdziale 3. dokonano bardziej
szczegółowej analizy wszystkich rodzajów Substancji, ponieważ zrozumienie
ich funkcji, sposobów powstawania i Wzorców Zaburzeń jest niezbędne do zrozumienia pozostałych zagadnień związanych z Zang Fu. Rozdziały 4. i 5. poświęcono na omówienie przyczyn powstawania chorób oraz ich rodzaje.
W części II omówiono po kolei każdy z Narządów Zang Fu
W rozdziale 6. krótko zarysowano źródła nieporozumień, które pojawiły się na
Zachodzie odnośnie Zang Fu, natomiast rozdziały od 7. do 11. poświęcone zostały omówieniu funkcji pięciu Narządów Zang i połączonych z nimi Fu oraz
przyczyn i Wzorców ich Zaburzeń. Przy omawianiu każdego Wzorca Zaburzenia podano także przykłady punktów do zabiegu akupunktury.
W rozdziale 12. krótko przedstawiono Osierdzie (Xin Bao) oraz zaprezentowano różne aspekty Potrójnego Ogrzewacza (San Jiao). W kolejnym, 13. rozdziale pokazano w jaki sposób zaburzenia funkcji poszczególnych Zang wpływają na pojawianie się różnych Wzorców Zaburzeń.
Część III traktowała o zależnościach pomiędzy narządami Zang Fu
Rozdział 14. przedstawiał zależności pomiędzy Zang Fu w kontekście Yin –
Yang, Substancji, Jing Luo i Tkanek oraz dostarczył krótkiej analizy różnego
Praktyka kliniczna
rodzaju zależności pomiędzy samymi Zang Fu, a także pomiędzy Zang Fu
a przyczynami chorób. Rozdział 15. poświęcony był związkom pomiędzy Zang
Fu z punktu widzenia emocji, podkreślając jednocześnie znaczenie tego czynnika w diagnozie i leczeniu. W rozdziale 16. najpierw poddano analizie Wzorce
Zaburzeń 11 par narządów Zang, a następnie zbadano dysharmonie dotyczące kombinacji pomiędzy trzema lub więcej narządami Zang, ze szczególnym
uwzględnieniem dysharmonii emocjonalnych, zaburzeń trawiennych oraz problemów ginekologiczno-położniczych. Ostatnią część tego rozdziału poświęcono ukazaniu zależności pomiędzy samymi Zang Fu, na przykładzie kilku Wzorców Powszechnych Chorób.
W części IV przedstawiono przykłady zastosowania teorii Zang Fu
w praktyce klinicznej
W rozdziale 17. podano najważniejsze zasady diagnostyki, leczenia i edukacji
pacjenta, prezentując jednocześnie zarys procedury diagnostyczno-leczniczej.
Zawartością rozdziału 18. było osiem przypadków klinicznych o wzrastającym
stopniu złożoności, które ukazywały praktyczne zastosowanie teorii Zang Fu
w diagnozie i leczeniu konkretnych przypadków.
Uwagi ogólne
Należy pamiętać, że medycyna chińska bardzo różni się od zachodniej, a Zang
i Fu nie są dokładnymi odpowiednikami narządów, które znamy na Zachodzie.
W książce tej omówiono funkcje, przyczyny dysharmonii oraz Wzorce Zaburzeń Zang Fu w kontekście TMCh jako całości, a także w kategoriach ich związków i zależności. Jak widać, daje to obraz całkowicie odmienny od fizjologii,
patologii i objawów narządowych znanych w medycynie zachodniej. Koncepcja
wzajemnych związków i zależności pomiędzy Zang Fu ma fundamentalne znaczenie dla teorii i praktyki TMCh oraz stanowi wiodący motyw całej tej książki.
Na wzajemnych zależnościach oparte są wszystkie objawy związane z fizjologią
i patologią Zang Fu oraz przemiany, które dokonują się podczas życia człowieka.
Starano się także położyć nacisk na praktykę, aby teoretyczne opisy nie
były tylko sztuką dla sztuki. Jednakże, chociaż w całym tekście podano wiele
praktycznych przykładów, jedyną skuteczną metodą nauczenia się medycyny
chińskiej jest zastosowanie jej teoretycznych zasad w codziennej pracy z pacjentami. Jedynie w ten sposób możemy nauczyć się rozpoznawać i różnicować
liczne kombinacje i odmiany Wzorców Zaburzeń, z którymi można zetknąć się
w praktyce. Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że mamy do czynienia nie tylko z samą kombinacją Wzorców Zaburzeń, lecz z żywym człowiekiem. Musimy
zatem próbować zrozumieć całą głębię jego potrzeb emocjonalnych, mentalnych
i duchowych. Temat ten jednak wykracza poza ramy tej książki.
338
ROZDZIAŁ 19
KONKLUZJA
Nauczanie TMCh
Celem każdego kursu TMCh jest dostarczenie studentom przejrzystej struktury
teoretycznej oraz umiejętności zastosowania jej w praktyce. Obejmuje to także
zrozumienie chińskiej mentalności i filozofii, bez których nie może być mowy
o prawdziwym poznaniu Tradycyjnej Medycynie Chińskiej.
Podstawowa struktura teoretyczna
Podstawowa struktura teoretyczna zasadza się na dogłębnym zrozumieniu
współzależności występujących między sześcioma poniższymi kategoriami:
Yin Yang
Substancje
Osiem Zasad
Jing Luo
Czynniki Chorobotwórcze
Zang Fu
Istnieją ponadto inne aspekty TMCh, z którymi także trzeba się zapoznać. Jest
to na przykład Teoria Sześciu Warstw, Klasyfikacja Chorób z Gorąca oraz Teoria
Pięciu Przemian, lecz w porównaniu z podstawową strukturą mają one stosunkowo mniejsze znaczenie kliniczne. Struktura sześciu podstawowych kategorii stanowi także rdzeń kursów Tradycyjnej Medycyny Chińskiej na uczelniach
w Beijing, Guangzhou, Nanjing i Shanghai w Chinach. Mam nadzieję, że w przyszłości stanie się ona również najważniejszym tematem w zachodnich szkołach
akupunktury i medycyny chińskiej. Oczywiście, każda szkoła może skupiać się
bardziej na jednym lub kilku wybranych aspektach, np. Ośmiu Kanałach Nadzwyczajnych, Niebiańskich Pniach i Ziemskich Gałęziach lub Teorii Pięciu Przemian, jednak niezwykle istotne jest to, aby wszystkie nauczały też rzetelnych
podstaw, czyli struktury opartej na sześciu podstawowych kategoriach.
Czystość przekazu
W nauczaniu TMCh jest również niezwykle ważne, by podstawowa struktura teoretyczna była zarówno tradycyjna, jak i czysto chińska. Jeśli pomieszamy ją z wiedzą pochodzącą z innych kultur lub systemów, trudno nam będzie
w pełni zrozumieć tradycyjny system chiński. Może się to stać przyczyną wielu
nieporozumień oraz zmniejszyć jego skuteczność w praktyce. Dobrze jest zatem
w danym czasie studiować tylko jeden system i spróbować najpierw biegle go
opanować, zanim zacznie się go modyfikować za pomocą wiedzy pochodzącej z innych systemów. Zwykle jednak takie dogłębne opanowanie całej teorii
i praktyki danego sytemu zajmuje wiele czasu, toteż studenci muszą wykazać
dużo cierpliwości i samodyscypliny, jak również nie spieszyć się z łączeniem
TMCh z innymi systemami. System japoński, koreański czy wietnamski są równie użyteczne, lecz nie jest dobrze mieszać je z systemem chińskim, zwłaszcza
w początkowym okresie studiowania. Najważniejsze jest, aby najpierw opanować
diagnostykę i techniki leczenia wyłącznie w tradycji chińskiej, a dopiero później
rozszerzać swój warsztat o wiedzę i techniki pochodzące z innych systemów.
339
Praktyka kliniczna
Wieloznaczność
W czasie nauki zachodni studenci mogą napotkać wiele zagadnień, które wydają się im trudne i których znaczenie jest bardzo niejasne. W takich przypadkach
nie należy ich pomijać ani odkładać, lecz z drugiej strony nie należy też próbować zbyt sztywno i jednoznacznie ich definiować. Elastyczność i różne poziomy
znaczeń stanowią o wielkiej sile i skuteczności medycyny chińskiej. Praktykując
medycynę mamy przecież do czynienia z ludźmi, którzy są bardzo wieloznaczni oraz znajdują się w ciągłym procesie osobistych przemian i rozwoju.
Teoria i praktyka
Następną niezwykle ważną sprawą, która dotyczy TMCh, jest połączenie nauczania teorii z nauczaniem praktyki. Teoria i praktyka są od siebie wzajemnie uzależnione i powinny iść ze sobą w parze. Idealnie więc byłoby, aby
w trakcie kursu część zajęć poświęcona była na wykłady teoretyczne, a część
na ćwiczenia praktyczne; aby pierwszą część dnia spędzać w sali wykładowej,
a drugą w gabinecie. Z jednej strony teoretyczne zrozumienie jest fundamentem
umiejętności praktycznych, ale z drugiej strony doświadczenie kliniczne bardzo
rozwija i pomaga w zrozumieniu zagadnień teoretycznych. Teoretyczne zasady
tylko w praktyce mogą potwierdzić swą stosowność. Czym innym jest przecież
samo uczenie się o zjawiskach, a czym innym zyskanie konkretnej wiedzy przez
ich bezpośrednie doświadczenie. Tradycyjna Medycyna Chińska nie zajmuje się
więc jedynie tworzeniem zgrabnych teorii, lecz koncentruje się na realnych doświadczeniach płynących z kontaktu z żywym człowiekiem.
340