HAŁAS 1 Hałas – oczywisty ale czy konieczny? Kilka spostrzeŜeń i

HAŁAS
1
Hałas – oczywisty ale czy konieczny?
Kilka spostrzeŜeń i wniosków dotyczących hałasu w szkołach
podstawowych.
Problem hałasu dotyczy kaŜdego. Spotykamy się z nim codziennie niemal na kaŜdym
kroku. Hałas uliczny, hałas w domach, hałas w miejscu pracy i nauki. Nie w kaŜdym miejscu
jest on jednak konieczny i nieodzowny.
Problem hałasu, często niedoceniany ma swoje, nie zawsze natychmiastowe, zawsze jednak
negatywne skutki. Stopniowe uszkodzenie słuchu a takŜe systemu nerwowego dotyka juŜ
dzieci w środowisku, w którym przebywają niemałą część swojego Ŝycia.
HAŁAS W SZKOŁACH! To problem, który wydaje się nieunikniony w związku z duŜą
liczbą uczniów zgromadzonych na jednej przestrzeni w związku z obowiązkiem
edukacyjnym.
Obserwacje prowadzone w jednej ze szkół warszawskich na temat hałasu,
doprowadziły do pewnych wniosków. W szkole podstawowej nr 139 na warszawskiej Woli
opracowany został szkolny program przeciwdziałania hałasowi. Jest on realizowany
stopniowo w związku z wieloaspektowością tego zagadnienia.
Zapoznając się z wieloma badaniami prowadzonymi w szkołach¹ stwierdzić naleŜy,
Ŝe hałas dotyka zwłaszcza środowiska szkół podstawowych, głównie w większych
aglomeracjach miejskich. Szukając czynników warunkujących hałas naleŜy wymienić:
1/ połoŜenie budynków szkolnych (często przy ruchliwych arteriach miejskich),
2/ architekturę budynków zewnętrzną i wewnętrzną,
3/ liczbę uczniów przebywających na terenie szkoły w określonym czasie.
Odnosząc się do pierwszego z wymienionych czynników stwierdzić naleŜy, Ŝe w związku z
normami BHP i SANEPIDU mieszczą się one przewaŜnie w pewnym oddaleniu od
ruchliwych arterii komunikacyjnych bądź są zaopatrzone w izolujące od hałasu osłony
dźwiękoszczelne.
Budynki szkolne posiadają juŜ najczęściej okna dźwiękoszczelne. Wewnątrz spełniają takŜe
parametry izolacji dźwiękowych (np. między kondygnacjami). Mimo tego, wiele badań
pokazuje, Ŝe w szkołach podstawowych naraŜenie na hałas osiąga granicę, która ustalona
została rozporządzeniem R.M. z 1.12.1990r jako dopuszczalna ze względu na ochronę słuchu.
HAŁAS
2
Badając problem hałasu w wyŜej wymienionej szkole podstawowej stwierdzono na wstępie
poprzez badania ankietowe, Ŝe poziom natęŜenia dźwięku jest uciąŜliwy dla większości
uczniów i nauczycieli. Te subiektywne odczucia zostały potwierdzone obiektywnymi
badaniami poziomu natęŜenia dźwięku jakie na wniosek szkoły przeprowadzone zostały przez
SANEPID.
W związku z powyŜszym ustalono program działania zmierzający do przeciwdziałania
hałasowi. Z uwagi na złoŜoność problemu jest on realizowany wieloetapowo i
wieloaspektowo.
1/ Po pierwsze edukacja. Uświadamianie uczniom, Ŝe hałas nie jest obojętny dla naszego
zdrowia a takŜe, Ŝe mamy pewien wpływ na jego powstawanie. Jednocześnie szukamy
sposobów unikania jego skutków.
2/ Prowadzenie przez szkołę działań popularyzujących problematykę hałasu w środowisku
lokalnym.
3/ AngaŜowanie uczniów do zadań związanych z tą problematyką – przeprowadzanie ankiet,
udział w ogólnopolskich konkursach itp.
4/ Niwelowanie hałasu na terenie szkoły poprzez wyciszenie dzwonka bądź jego zmianę.
5/ Zmniejszanie hałasu poprzez przywrócenie przerw spędzanych na świeŜym powietrzu.
Oczywiście to rozwiązanie zaleŜne jest od warunków pogodowych.
6/ Wprowadzenie „wychowania słuchowego” poprzez działanie radiowęzła szkolnego –
popularyzacja muzyki wpływającej pozytywnie na układ nerwowy i słuch.
Doświadczenia z prowadzonego programu prowadzą do następujących wniosków:
1. Podnoszenie świadomości uczniów i nauczycieli dotyczącej hałasu i jego negatywnego
wpływu na układ nerwowy i słuch jest koniecznym wstępem do jakichkolwiek działań
zwalczających zjawisko hałasu.
2. Program musi mieć charakter długofalowy i moŜe stanowić jeden z waŜnych elementów
edukacji prozdrowotnej.
3. PoŜytecznym i efektywnym pomysłem był powrót do zwyczaju przebywania uczniów
podczas przerw na boisku szkolnym. Poza zlikwidowaniem hałasu uczniowie otrzymują
wystarczającą dawkę świeŜego powietrza.
4. Ciekawym eksperymentem było wprowadzenie poprzez radiowęzeł muzyki relaksacyjnej
w czasie trwania przerw.
HAŁAS
3
5. Koniecznym wydaje się likwidowanie źródeł hałasu takich jak dzwonek czy trzaskające
drzwi itp.
6. Doświadczenia uczniów związane z problematyką hałasu, istniejące przynajmniej w sferze
świadomości, mamy nadzieje, Ŝe choćby częściowo są przenoszone do Ŝycia poza szkołą.
7. Mimo podejmowanych działań hałas w szkole istnieje i wydaje się, Ŝe jest w pewnym
stopniu nieuchronny.
8. Głównymi czynnikami generującymi hałas w szkole jest duŜa liczba uczniów i
niewłaściwa architektura budynków – tak zewnętrzna jak i wewnętrzna.
Obserwacje prowadzone w szkołach podstawowych, których kształt budowli przypomina
literę U lub podkowę pokazały, Ŝe w tych przypadkach problem hałasu nie występuje.
Większość szkół podstawowych to nadal jednak tzw. tysiąclatki – prostopadłościany o
długich, nie przedzielonych Ŝadnymi przegrodami korytarzach i
słabej chłonności
akustycznej pomieszczeń.
Konkludując, wyŜej wspomniany eksperymentalny program przeciwdziałania hałasowi jest
uŜyteczny poprzez podnoszenie świadomości społecznej zwłaszcza wśród dzieci, w sferze
problematyki hałasu – słuchu. WaŜnym jest równieŜ fakt wymiernego ograniczania ilości
wytwarzanych przez róŜnego rodzaju źródła dźwięków i zmniejszanie ich natęŜenia.
Najpilniejszym wydaje się zagadnienie rozprzestrzeniania dźwięków na terenie szkoły i
niedostateczna chłonność akustyczna wnętrz.
W tym miejscu moŜna wyrazić nadzieję, Ŝe specjaliści od architektury wnętrz docenią
problem hałasu i przyjmą powyŜszy temat jako wyzwanie.
Monika Grzeszczuk
Logopeda S.P. nr 139 (surdologopeda)
Koordynator szkolnego zespołu promocji zdrowia
1/ Zb.Koszarny
PZH 2002 art. Z Konferencji NT: Uwarunkowania hałasu w szkole i
moŜliwości jego ograniczania”
Zb.Koszarny: Problemy Higieny Warszawa 2000r, art. „Warunki akustyczne w budynkach
szkolnych” i In.