Renaturyzacja środowiska wodnego
Transkrypt
Renaturyzacja środowiska wodnego
Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus) Rok akademicki: Grupa przedmiotów: Numer katalogowy: Nazwa przedmiotu1): RENATURYZACJA ŚRODOWISK WODNYCH Tłumaczenie nazwy na jęz. angielski3): RIVER RESTORATION 4) ECTS 2) Kierunek studiów : Ochrona środowiska Koordynator przedmiotu5): Dr hab. inż. Zbigniew Popek, prof. SGGW Prowadzący zajęcia6): Dr hab. inż. Zbigniew Popek, prof. SGGW, dr inż. Michał Wasilewicz 7) Jednostka realizująca : Katedra Inżynierii Wodnej Wydział, dla którego przedmiot jest realizowany8): Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska 9) Status przedmiotu : a) przedmiot kierunkowy……. b) stopień drugi Cykl dydaktyczny10): Semestr zimowy Jęz. wykładowy11): polski Założenia i cele przedmiotu12): Formy dydaktyczne, liczba godzin13): Metody dydaktyczne14): Pełny opis przedmiotu15): rok 2 3 c) niestacjonarne Przedstawienie wpływu warunków morfologicznych na funkcjonowanie ekosystemów wodnych, identyfikacji przyczyn i skutków degradacji środowiska wodnego oraz potrzeb, możliwości i ograniczeń renaturyzacji. Studia rozpoznawcze oraz planowanie i realizacja przedsięwzięć renaturyzacyjnych oraz zasady, metody i sposoby renaturyzacji środowiska wodnego z uwzględnieniem specyfiki rzek (dużych i mniejszych), a także dolinowych wód stojących (jezior, stawów, starorzeczy) i mokradeł. a) Wykład …………………………………………………………………………; liczba godzin 9....; b) Ćwiczenia projektowe …………………………………………………; liczba godzin 12.....; Wykład, studia terenowe, projekt, studium przypadku, dyskusja Tematyka wykładów: Przyrodnicze znaczenie wód i środowiska wodnego, wielofunkcyjność rzek i dolin. Abiotyczne i biotyczne elementy naturalnego środowiska wodnego - charakterystyki fizyczne i chemiczne, procesy samooczyszczania się wód, typowa fauna i flora. Charakterystyka procesów fluwialnych. Morfologia rzek naturalnych i uregulowanych. Związek charakterystyki morfologicznej i przyrodniczej rzek i dolin. Wpływ czynników naturalnych i antropogenicznych na procesy fluwialne i dopływ zanieczyszczeń. Przyczyny utraty naturalności wód i degradacji środowiska wodnego. Potrzeby, możliwości i zakres przywracania naturalności. Renaturyzacja, rewitalizacja, rekultywacja cel i zakres prac. Zasady renaturyzacji rzek. Etapy przywracania naturalności. Bariery i ograniczenia renaturyzacji. Planowanie i przygotowanie projektów renaturyzacji rzek. Charakterystyka robót renaturyzacyjnych. Analiza przykładowych przedsięwzięć renaturyzacyjnych. Geneza, klasyfikacja i funkcjonowanie zbiorników wód stojących. Zagrożenia degradacyjne zbiorników wodnych. Podatność zbiorników wodnych na eutrofizację. Prawne i techniczne aspekty ochrony wód stojących. Działania renaturyzacyjne w zlewni zbiorników wodnych w aspekcie ich ochrony przed degradacją. Metody zabezpieczania zbiorników przed efektem eutrofizacji. Metody rekultywacji zbiorników wodnych. Tematyka ćwiczeń: - Opracowanie koncepcji renaturyzacji cieku wodnego. Materiały niezbędne do opracowania koncepcji studenci zbierają podczas samodzielnie realizowanych badań terenowych (inwentaryzacja techniczna cieku, infrastruktury hydrotechnicznej, komunikacyjnej, rekreacyjnej, charakterystyka i inwentaryzacja przyrodnicza cieku i doliny) oraz uzyskują z dostępnej literatury (warunki hydrologiczne, jakość wód, charakterystyka środowiska przyrodniczego). Oceniana jest merytoryczna wartość koncepcji, jakość wykonania opracowania oraz odpowiedzi na pytania. - Opracowanie koncepcji rekultywacji zbiornika wodnego. Rozpoznanie warunków zasilania zbiornika, identyfikacja zagrożeń środowiska zbiornika, koncepcja rozwiązań ochronnych (naprawczych). Wymagania formalne (przedmioty wprowadzające)16): Ekologia, Ochrona przyrody, Hydrologia, Podstawy infrastruktury technicznej Założenia wstępne17): Student rozumie funkcjonowanie ekosystemów wodnych i zna ich znaczenie przyrodnicze Efekty kształcenia18): 01 – zna podstawowe procesy związane z funkcjonowaniem naturalnych ekosystemów wodnych (rzek, wód stojących) oraz charakterystyki ich cech abiotycznych i biotycznych, 02 – umie ocenić przyczyny utraty naturalności i określić stopień degradacji ekosystemu wodnego, 03 – potrafi prowadzić studia terenowe i opracować inwentaryzację aktualnego stanu obiektu (rzeki, doliny, akwenu), Sposób weryfikacji efektów kształcenia19): 04 - potrafi wskazać cele renaturyzacji (rewitalizacji, rekultywacji) i określić pożądane efekty przyrodnicze z uwzględnieniem występujących barier i ograniczeń związanych z gospodarczymi funkcjami ekosystemów wodnych, 05 – potrafi opracować koncepcję renaturyzacji rzeki (rekultywacji zbiornika wód stojących). Efekty: 01, 02, 04, – egzamin pisemny weryfikujący wiedzę w zakresie tematyki wykładów, Efekty: 0,2, 03, 04 i 05 – zaliczenie opracowanej w ramach ćwiczeń koncepcji renaturyzacji rzeki (rekultywacji zbiornika wód stojących) 1 Forma dokumentacji osiągniętych efektów Przechowywanie arkuszy egzaminacyjnych oraz złożonych opracowań koncepcyjnych kształcenia 20): Elementy i wagi mające wpływ na ocenę Egzamin pisemny – 50 % końcową21): Opracowanie projektowe – 50 % Miejsce realizacji zajęć22): sala dydaktyczna, samodzielne studia terenowe Literatura podstawowa: 1. Żelazo J., Popek Z. 2002: Podstawy renaturyzacji rzek. Wydawnictwo SGGW, Warszawa. 2. Przyjazne naturze kształtowanie rzek i potoków. Praktyczny podręcznik. (Tłumaczenie z: Manual of River Restoration Techniques. The River Restoration Centre UK) Polska Sieć Ekologiczna, Wrocław-Kraków, 2006 Literatura uzupełniająca 1. Allen J.D., 1998: Ekologia wód płynących. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 2. Begemann W., Schiechtl H.M., 1999: Inżynieria ekologiczna w budownictwie wodnym i ziemnym. Arkady. Warszawa 3. Bojarski A. i in., 2005: Zasady dobrej praktyki w utrzymaniu rzek i potoków górskich. Ministerstwo Środowiska. Departament Zasobów Wodnych, Warszawa 4. Kajak Z., 1998: Hydrobiologia-limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 5. Ward D., Holmes N., Jose P. (edition), 1995: The new rivers and wildlife handbook. The Royal Society for Protection of Birds, UK 6. Żbikowski A., Żelazo J., 1993 : Ochrona środowiska w budownictwie wodnym. MOŚZNiL. 7. Żbikowski A., Smoluchowska A., Żelazo J., 1992: Naturalna regulacja rzek. Materiały pomocnicze do projektowania. IMUZ. 8. Zasoby Internetu, publikacje w czasopismach fachowych (Gospodarka Wodna, AURA i inne). UWAGI24): Wskaźniki ilościowe charakteryzujące moduł/przedmiot25) : Szacunkowa sumaryczna liczba godzin pracy studenta (kontaktowych i pracy własnej) niezbędna dla osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia18) - na tej podstawie należy wypełnić pole ECTS2: Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich: Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak zajęcia laboratoryjne, projektowe, itp.: 75 h 1 ECTS 0,5 ECTS Tabela zgodności kierunkowych efektów kształcenia efektami przedmiotu 26) Nr /symbol efektu 01 02 03 04 05 Wymienione w wierszu efekty kształcenia: zna podstawowe procesy związane z funkcjonowaniem naturalnych ekosystemów wodnych (rzek, wód stojących) oraz charakterystyki ich cech abiotycznych i biotycznych umie ocenić przyczyny utraty naturalności i określić stopień degradacji ekosystemu wodnego potrafi prowadzić studia terenowe i opracować inwentaryzację aktualnego stanu obiektu (rzeki, doliny, akwenu) potrafi wskazać cele renaturyzacji (rewitalizacji, rekultywacji) i określić pożądane efekty przyrodnicze z uwzględnieniem występujących barier i ograniczeń związanych z gospodarczymi funkcjami ekosystemów wodnych potrafi opracować koncepcję renaturyzacji rzeki (rekultywacji zbiornika wód stojących) Odniesienie do efektów dla programu kształcenia na kierunku K_W01 K_W06, K_U01 K_W09, K_U02 K_W06, K_U03 K_W07, K_U02 2